تغذیه کودکان از تولد تا ۱۲ ماهگی

تغذیه کودکان از تولد تا ۱۲ ماهگی

اسلاید 1: تغذيه كودكان ازتولد تا 12 ماهگيدكتر فرحناز پاكدامنكارشناس مسئول كودكان معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي گيلان1390/4/19

اسلاید 2: ويژگيهاي اين دوران:شيرخواري داراي سه مرحله است: * اوايل شيرخواري – تولد تا 6 ماهگي – رشد سريع * اواسط شيرخواري – 6 تا 9 ماهگي – رشد آهسته و سريع * اواخر شيرخواري – 9- 12 ماهگي – رشد آهسته تغييرات شگرف در رشد و تكامل كودكان تا يكسالگي، هيچ زمان ديگري تكرار نمي شود

اسلاید 3: Breastfeeding is the “key” to survival

اسلاید 4: تغذيه تا 6 ماهگي:تغذيه انحصاري با شير مادر تا 6 ماهگي مزاياي شير مادر براي شيرخوار و مادرخواص و اهميت آغوز نكات مهم درباره تغذيه با شيرمادرشيوه تغذيه با شير مادر (نحوه در آغوش گرفتن)طرز صحيح پستان گرفتن شيرخوارطرز دوشيدن شير

اسلاید 5: تغذيه انحصاري با شيرمادر براي مدت شش ماه يعني :دريافت فقط شير مادر توسط شير خوار از: - مادرخود - دايه - شيردوشيده شدهبدون دريافت غذا و يا نوشيدنيهاي ديگر بجز : - قطره يا شربت ( ويتامين ، دارو )

اسلاید 6: مزاياي تغذيه با شير مادربراي كودكتازه و سالم است و آسان هضم مي شود. همواره در درجه حرارت مناسب در دسترس است.امكان ابتلا به بيماري و خطر آلرژي را در شيرخوار كاهش مي دهد.تماس بدني نزديك كودك با مادر، موجب احساس آرامش و امنيت در او مي شود. تركيب تغذيه اي شير مادر همگام با رشد كودك تغيير مي يابد. پيشگيري از برخي از بيماريهاي مزمن مانند بروز چاقي ، ديابت ، فشارخون در بزرگسالي بهبود سريع بيماريهاافزايش هوشكاهش بروز حساسيت

اسلاید 7: مزاياي تغذيه با شير مادربراي مادر  نيازي به آماده سازي شير، شستن شيشه شير وسرپستانك نيست. از نظر اقتصادي مقرون به صرفه است. موجب رضايت خاطر و آرامش مي شود.  رحم مادر سريعتر به اندازه قبل از بارداري برمي گردد.کاهش میزان بروز سرطان پستان و برخی انواع سرطان تخمدان کمک به مادر برای از دست دادن وزن به طور طبیعیتقويت رابطه عاطفي بين مادر و نوزادتاخير در حاملگي مجددهرچه طول دوره شيردهي افزايش يابد، فوائد حاصل از آن بيشتر و موثرتر ظاهر مي شود.

اسلاید 8: فوايد تغذيه انحصاري با شير مادر در طي روزهاي اول براي شيرخوار(خواص و اهميت آغوز)كاهش بروز زردي نوزادي به علت اثر مسهل كلستروم رساندن ايمنوگلوبولين بيشتر با كلستروم /محافظت در برابر ابتلا به عفونتسرشار از ويتامين آدفع سريع مكونيومجلوگيري از حساسيت و تحمل نكردن غذاافزايش طول مدت تغذيه با شير مادر به علت تماس پوست به پوست و مكيدن مكرر فرصت مناسب براي شيرخوار جهت عدم استفاده از پستانك و شيشه

اسلاید 9: نكات مهم درباره تغذيه با شيرمادر: مادراني که سابقه ي خانوادگي آلرژي دارند بايد بدانند که شيرخوار آنها از تغذيه با شير مادر، سود خواهد برد. شيردهي موفق با دانش و اطلاعات کافي شروع ميشود. کلاسهاي قبل از تولد در بيمارستانها ميتوانند بسيار مفيد باشند. نقش مشاورين شيردهي بسيار با اهميت است. مادر بايد از شروع شيردهي بلافاصله پس از تولد و حتي در اتاق زايمان اطلاع داشته باشد.مادر بايد بداند که تغذيهی انحصاري با شير مادر تا پايان 6 ماهگي و سپس، شروع تغذيهی تکملي بهترين تغذيه است که رشد و تکامل مطلوب را فراهم ميسازد. مكيدن پستان مادر توسط نوزاد باعث افزايش شير تغذيه با شير مادر در هر ساعت از شب يا روز عدم استفاده از شير بطرياندازه گيري روندرشد جهت اطمينان از كافي بودن شير خيس كردن پوشك 8-6 بار در روز وضعيت مدفوعاستفاده از وسيله پيشگيري

اسلاید 10: روش شير دادن: بغل گرفتن نوزاد ( گردن نوزاد در زاويه آرنج/صورت مقابل پستان/سر و بدن در يك امتداد/دست نوزاد در پهلو چانه در تماس با پستان) وضعيت خوابيده به پهلو( در مادران سزارين شده/سر و بدن نوزاد در امتداد يك خط مستقيم /صورت رو به روي پستان مادر/ بيني مقابل نوك پستان / روش زير بازو ( فوتبالي)- براي موارد دو قلويي

اسلاید 11: روش شير دادن: بغل گرفتن نوزاد ( گردن نوزاد در زاويه آرنج/صورت مقابل پستان/سر و بدن در يك امتداد/دست نوزاد در پهلو چانه در تماس با پستان) وضعيت خوابيده به پهلو( در مادران سزارين شده/سر و بدن نوزاد در امتداد يك خط مستقيم /صورت رو به روي پستان مادر/ بيني مقابل نوك پستان / روش زير بازو ( فوتبالي)- براي موارد دو قلويي

اسلاید 12: روش شير دادن: بغل گرفتن نوزاد ( گردن نوزاد در زاويه آرنج/صورت مقابل پستان/سر و بدن در يك امتداد/دست نوزاد در پهلو چانه در تماس با پستان) وضعيت خوابيده به پهلو( در مادران سزارين شده/سر و بدن نوزاد در امتداد يك خط مستقيم /صورت رو به روي پستان مادر/ بيني مقابل نوك پستان / روش زير بازو ( فوتبالي)- براي موارد دو قلويي

اسلاید 13: نشانه هاي وضعيت صحيح شيرخوردن:تمام بدن شيرخوار رو به روي مادر و در تماس نزديک با بدن او است صورت و چانه ی شيرخوار روبروی پستان مادر دهان شيرخوار کاملاً باز است و لب پايين او به طرف خارج برگشته قسمتي از هاله ی پستان مادر در بالاي لب فوقاني و قسمت بسيار کمي از آن در زير لب تحتاني ديده ميشودزبان به حالت مقعر دور تا دورپستان را فرا ميگيردمکيدنهاي شيرخوار آرام و عميق است. صداي قورت دادن شير به خوبي شنيده ميشود. گونه هايش گرد و برآمده است. شيرخوار آسوده و خوش حال است. خودش پستان را رها ميکند و نوک پستان در اين حالت کشيده تر از معمول است ) مادر در هنگام شير دادن دردي احساس نميکند.

اسلاید 14: مشكلات شيردهي:خود داري كودك از گرفتن پستان مادر(بیماری/مشکلات دهان وبینی / استفاده از بطری /احتقان پستان /وضعیت نادرست شیردادن و یا پستان گرفتن)قطع شير مادر و شيردهي مجدد (مکیدن مکرر/استفاده از وسیله کمک شیر)شكل نوك پستان(کوتاه ، صاف وبلند- فرورفته)احتقان ، زخم نوك ، عفونت و آبسه پستان (خالی کردن پستان توسط کودک /دوشیدن شیر با دست یا ویا وسیله های مکانیکی و استراحت ندادن به پستان /خوداری از شست و شو مکرر پستان با الکل و صابون یا استفاده از محلول ویا کرم های تحریک کننده نوک پستان / باقی گذاردن یک یا چند قطره شیر مادر روی نوک پستان)حاملگي مادر( عدم قطع شیر دهی تا زمان شروع انقباض رحمی)

اسلاید 15: اثرات تغذيه نامحدود با شير مادر دريافت شير بيشتر وزن گيري بهتر كاهش سطح بيلي روبين در روزهاي اول پس از تولد تداوم بيشتر تغذيه با شير مادر پيشگيري ازاحتقان و زخم نوك پستان

اسلاید 16: طرز دوشیدن شیرنوزاد نارس/ احتقان پستان / کارخارج از منزل / زمانی از روز انتخاب گردد که پستان پر از شیر است.10تا 20 دقیقه قبل از دوشیدن شیر / خوردن مایعات گرم و کمی استراحت رعایت نکات بهداشتی قبل از دوشیدن شیرآرامش مادر در هنگام دوشیدن شیر عدم فشار دادن نوک پستان در هنگام دوشیدن شیر

اسلاید 17: خطر هاي تغذيه مصنوعي :اختلال در پيوند عاطفي مادر و كودكافزايش تحمل نكردن غذا و ابتلا به حساسيتابتلا بيشتربه عفونت هاي تنفسي و بيماريهاي اسهاليافزايش خطر ابتلا به برخي بيماريها مانند فشارخوناسهال هاي مزمنچاقي سوء تغذيه و كمبود ويتامين A بهره هوشي كمترافزايش احتمال مرگ و ميزافزايش خطر ابتلا به كم خوني ، سرطان پستان و تخمداناحتمال حاملگي زود رس

اسلاید 18: مصرف قطره مولتي ويتامين و يا آ+دبنا بر توصيه كميته كشوري تغذيه :از روز 15 بعد از تولد شروع ميشود.روزانه 400 واحد ويتامين د موردنياز است كه با دادن 20 قطره آ + د يا 25 قطره مولتي ويتامين تامين ميشودمصرف آ + د يا مولتي ويتامين تا 12 ماهگي ادامه يابد .(درصورت نياز تا 24 ماهگي)

اسلاید 19: آماده سازي مادر براي شيردادن براي موفقيت در شيردهي:آموزش و کمک های لازم وشناساندن فوايد شير مادر ايجاد اعتماد به نفس در مادر (كاركنان بهداشتي و اطرافيان)فعاليت واستراحت متعادل، نداشتن اضطراب وتشويشسلامت مادرودرمان بيماري

اسلاید 20: حفظ و تداوم شيردهيتماس هرچه زودتر مادر با شيرخوارشير دادن بلافاصله بعد از زايمان (بيهوشي هنگام زايمان ، مصرف دارو و عمل سزارين)تماس پوست به پوستتوجه به علائم اوليه گرسنگی در شيرخواراطمينان از گرفتن صحيح پستان و مكيدن موثر مكيدن مكرر پستان در روز و شب بنا به خواست شيرخوارتوجه به مدت و دفعات تغذيه از پستان در هر شيرخواربرنامه غذايي متعادل مادر ادامه شيردهی تا جای ممکن در صورت وجود بيماری مادر و شيرخوار

اسلاید 21: علائم اوليه گرسنگي افزايش حرکات چشم شيرخوارباز کردن دهان و بيرون آوردن زبان گذاشتن دست در دهان، مکيدن دست و انگشتان برگرداندن سر به سمت پستان، حالتهاي خاص صورت قبل از گريه کردن نق نق کردن گريه علامت ديررس گرسنگي است.

اسلاید 22: علائم ديررس گرسنگيشيرخوار ابرو و پيشاني اش را در هم مي كشد .شيرخوار دهانش را كاملا باز كرده و سرش را با عصبانيت به اين طرف و آن طرف برده و بازوانش را خم كرده و پاهايش را شبيه به حركات دوچرخه زدن تكان مي دهد .شيرخوار با دستهاي مشت شده دهانش را جستجو مي كند .شيرخوار شروع به گريه مي كند . بايد قبل از گريه به ساير نشانهها توجه کرد. در شيرخواري كه گريه مي کند تغذيه مشکلتر است زيرا گريه با تغذيه با شير مادر تداخل ميکند.

اسلاید 23: علائم سيري چرخش سر دور از پستان مادر بستن دهان و شل شدن بدن و دستها اگر شيرخوار در 2 هفته ی اول عمر، بيشتر از 4 ساعت ممتد خوابيد بايد بيدار شود.

اسلاید 24: مدت مكيدن پستانبه جاي توجه به ساعت مي بايستي بهشيرخوار خود نگاه كرده و به عملكرد و رفتار وی در زير پستان كه شاخص خوبی براي انتقال شيرمادرمي باشد توجه نمود وحال آنكه فقط مدت زمان سپري شده در زير پستان آگاهي كمي از ميزان واقعي دريافت ما خواهد داد.

اسلاید 25: مدت مكيدن پستانبررسی در نوزادان پنج تا هفت روزه نشان داد که تغذيه به مدت 4 دقيقه از هر پستان سبب دريافت 84% حجم کلی شير در 8 دقيقه خواهد شد. در يک مطالعه ديگر، شيرخواران 50% حجم شير يک پستان را در دو دقيقه اول و 80% تا 90 باقيمانده را در مدت چهار تا پنج دقيقه کسب نمودند . مدت مكيدن پستان در هر شيرخوار متفاوت است به طوري كه در يك مطالعه در نوزادان بين پنج تا هفت روزه اين مدت از هفت تا سي دقيقه و متوسط 17.3+/-3.1دقيقه گزارش شده است . گرچه بعضي از شيرخواران مي توانند در ده دقيقه اول بيشترين مقدار شير را از پستان دريافت كنند وليكن با روشهاي مختلف مكيدن، تخليه پستان را در زمانهاي متفاوت انجام خواهند داد .

اسلاید 26: نشانه هاي كافي بودن شير مادرخواب راحت براي 2 تا 4 ساعت بعد از شير خوردن افزايش وزن مطلوب شير خوار بر اساس منحني رشد دفع ادار 6 تا 8 بار به صورت كهنه كاملا خيس در 24ساعت ( درصورتيكه شير خوار به جز شير مادر مايعات ديگري مصرف نكند) دفع مدفوع 2 تا 5 بار در روز (با افزايش سن تعداددفعات آن كم ميشود شادابي پوست، هوشياري و سلامت ظاهري شيرخوار اگر شيرخواري هر دو پستان را تخليه كند و به خواب نرود يا خوابش سبك باشد و بعداز چند دقيقه بيدار شود و كمتر از حد طبيعي وزن بگيرد نشانه كمبود شير است

اسلاید 27: تجويز شيرمصنوعی مطلوب نبودن نمودار رشد شيرخوار چند قلو يي بيماري هاي مزمن و صعب العلاج مادر داروها و مواد راديواكتيو جدايي والدين در صورتي كه نگهداري شير خوار بر عهده پدر باشدفوت مادر  فرزند خواندگي ، ضمنا آموزش هاي لازم به مادر براي ايجاد شيردهي ارائه گردد مقدار شيرمصنوعي مورد نياز محروميت كامل از شير مادر هر ماه 8 قوطي كمك به شير مادر هرماه تا 4 قوطي

اسلاید 28: بحث و نتیجه گیری تغذیه انحصاری با شیر مادر در 6 ماه اول زندگی برای رشد و تکامل کودک از اهمیت ویژه ای برخوردار است.اکثریت مادران قادر به شیر دهی موفق می باشند بویژه اگر از طرف پزشک و خانواده به او اعتماد به نفس و اطمینان خاطر داده شود و مورد حمایت قرار گیرد.

اسلاید 29: نقش پرسنل بهداشتی در موفقيت وتداوم شيردهیمتخصص زنان و زايمان: آماده سازی مادر(جسمی و روحی)،Rooming in (هم اتاقی مادر با نوزاد)ماماها: آماده سازی مادر درطی دوران بارداری،آموزش عملی شيردهی پرسنل بيمارستان: آموزش، پرستاری مادر ونوزاد باهممديريت بيمارستان: بستری مادر وشيرخوار باهممتخصص اطفال: آموزش مادر، پدر، خانواده وجامعه، تشويق ، ترويج وحمايت تقذيه با شيرمادرساير پزشکان: دارو و .....تصويب واجرا قوانين ترويج ،تشويق وحمايت

اسلاید 30: اهميت تغذيه از 6 تا 12 ماهگي:فعاليت كودك بيشتر شده و در نتيجه نياز او به انرژي نيز بيشتر ميشود.هنوز غذاي اصلي او شير مادر است و دادن غذا نبايد موجب كم كردن تعداد دفعات شيردهي شود.حجم معده كودك كوچك است و نبايد آنرا با غذاهاي رقيق وحجيم پر كرد.زمان شكل گيري عادتهاي غذايي كودك است , ايجاد عادتهاي غذايي خوب مثل مصرف غذاهاي كم نمك و تنوع غذايي به حفظ سلامتي او در سالهاي بعدي عمر كمك ميكند.

اسلاید 31: تكامل تغذيه اي شيرخواران: نوزادي كه هنگام تولد فقط قدرت مكيدن دارد ، حدود 6 ماهگي ميتواند مواد غذايي را كه كمي از شير مادر غليظ تر است با قاشق بخورد . حدود 7 تا 8 ماهگي قادر است از فنجان نيز استفاده كند و غذاهاي داراي تكه هاي نرم را بخورد. حدود 9 ماهگي علاقه مند است قاشق را با دست بگيرد ،اگرچه قاشق را پر ميكند ولي وقتي به دهان ميرساند تقريبا خالي شده است. حدود 10 ماهگي ميتواند غذاها را گاز بگيرد و توانايي او براي جويدن كامل بيشتر شده است.

اسلاید 32: ادامهدر 11 ماهگي ميتواند با انگشتانش مواد غذايي را بردارد و به دهان بگذارد.بعد از 12 ماهگي او دوست دارد احساس استقلال بيشتري داشته باشد ، به همين دليل توصيه مي شود هنگام غذا يك قاشق به دست كودك داده و با قاشق ديگري به كودك غذا داده شود. بين 12 تا 15 ماهگي براي گرفتن فنجان و قاشق از دست بزرگترها تلاش زيادي ميكند و بالاخره تا پايان 2 سالگي در اين امر مهارت كامل پيدا ميكند.

اسلاید 33: عوامل خطر در دوران تغذيه تكميلي:در اين دوران اغلب كودكان كشورمان دچار كم وزني و افت رشد مي شوند كه برخي از علل آن عبارتند از :شيردهي ناكافيشروع غذاي كمكي زودتر ازپايان شش ماهگي شروع غذاي كمكي ديرتر از پايان شش ماهگي تغذيه كودك با غذاهاي رقيق و يا شكم پركن روش هاي نادرست غذا دادن به كودك رعايت نكردن اصول بهداشت غذاي كودك

اسلاید 34: غذاي مناسب براي تغذيه تكميلينرم وسهل الهضم بودنحجم كم وانرژي بيشترقابل دسترس به مواد اوليه آنارزان ومناسب عادات غذائي خانوادهتازه، پاكيزه، بهداشتي و پخت كاملامكان استفاده در حجم كم وبه دفعات مقوي و مغذي باشد (تأمين انرژي، پروتين، املاح و ويتامين)

اسلاید 35: اصول تغذيه تكميليدادن غذاي كمكي بعداز تغذيه با شير مادرشروع ازيك ماده غذائي وتدريجاً به مخلوطي از چند نوعشروع ازمقداركم وافزودن تدريجي آنفاصله 7-5 روز بين افزودن مواد غذائي مختلفشروع غذا با غلظت نسبتاً رقيق وافزودن تدريجي آنعدم اصرار درصورت بي ميلي به غذاي خاصتهيه تميز، پخت كامل وتوصيه تهيه براي يك وعدهرعايت تنوع درغذاي كمكي

اسلاید 36: قطره آهن: براي تامين نياز كودك به آهن توصيه مي شود همزمان با شروع غذاي كمكي يعني از پايان 6 ماهگي تا 24 ماهگي روزانه 15 قطره آهن به كودك داده شود.

اسلاید 37: عوارض شروع زود غذاي كمكيحساسيت بيشتراحتمال ابتلاء به اسهال تمايل كمتر شير خوار به خوردن شير مادر

اسلاید 38: باور عموم درشروع زودرس غذاي كمكي شيرخواررفتن به محل كارگريه و تمايل به شيرخوردن بيشتراحتمال كمبود شيرمادر جهت طولاني كردن فواصل شيردهيجهت كمك به خواب بيشتر در شب

اسلاید 39: عوارض شروع دير غذاي كمكي:كند شدن رشد كودك و ابتلا به سوء تغذيه كم شدن پذيرش كودك براي خوردن غذاهاي جديدبه تعويق افتادن عمل جويدن در كودك

اسلاید 40: شروع و نحوه تغذيه تكميلي:هفتة اول: فرني آرد برنج هفتة دوم:شير برنج وحريره بادام هفتة سوم:انواع سبزيجات

اسلاید 41: هفتة چهارم: سوپ سبزيجات با گوشت ماه هشتم: زردة تخم مرغ ماه نهم: حبوبات آب ميوه

اسلاید 42: نمونه اي ازبرنامه غذائي روزانه كودك در انتهاي ماه دهم:صبح: نصف زرده كامل تخم مرغ +3 قاشق مربا خوري فرني 10 صبح :5 تا 6 قاشق مربا خوري از ميوه رسيده و نرم شده – ظهر: 10-6 قاشق مربا خوري سوپ+ 4-2 قاشق مربا خوري ماست-عصر: 3 قاشق مرباخوري پوره +تكه هاي بيسكوئيت يا نان –شب:10-6 قاشق مرباخوري سوپ+2 قاشق مربا خوري ماست.

اسلاید 43: مقوي كردن: اضافه كردن موادي كه فقط انرژي غذا را بيشتر ميكندمغذي كردن:اضافه كردن موادي كه علاوه بر انرژي، پروتئين وويتامين واملاح غذا را بيشتر ميكند.

اسلاید 44: مقوي كردن غذاي كودك: اضافه كردن شكر و روغن ، انرژي دريافتي كودك را افزايش مي دهد، افزودن روغن به غذاي كودك به دلايل زير توصيه مي شود: ميزان انرژي موجود آن درمقايسه با مواد غذائي ديگر بيشتر است، حجم غذاي كودك را افزايش نميدهد ولي انرژي غذا بيشتر مي شود ، باعث نرمي و خوشمزگي غذا ميشود.

اسلاید 45: افزودن موادي كه ويتامين و املاح غذاي كودك را بيشتر ميكند:اضافه كردن سبزيهاي برگ سبز مانند جعفري، شبت ،گشنيز و يا هر نوع سبزي موجود در منطقه و اضافه كردن آن به سوپ يا پلوي كودك و استفاده از سبزيهاي زرد و نارنجي رنگ كه داراي ويتامين A هستندمانند كدو حلوائي و هويج

اسلاید 46: افزودن پروتئين بيشتر به غذا:براي افزودن پروتئين بيشتر به غذا افزودن مقداري گوشت ،اضافه كردن لوبيا و عدس كاملا پخته و له شده بعد از 9ماهگي، افزودن تخم مرغ بصورت رنده داخل پوره سيب زميني و يا سوپ كودك.

اسلاید 47: تغذيه كودك 1 تا 2 سالرشد سريع و فعاليت زياد/ نياز به غذاي بيشتر/حجم معده كوچك /دندان ناكاملغذاهاي با حجم كم و پرانرژي و زود هضمبه دفعات زياد به كودك غذا داده شودكودك بايد از غذاي سفره خانواده استفاده كندعلاوه بر شير مادر ، 6-5 بار در شبانه روز به او غذا داده شود كته هاي مختلف مخلوط با سبزي ها ،حبوبات و گوشت هاي نرم به كودك بدهيدبه كودك كمك شود تا خودش غذا بخورد .قبل از اضافه كردن فلفل و ادويه ويا چاشني هاي تند به غذاي خانواده غذاي كودك را جدا كنيدمايعات با قاشق يا فنجان به كودك بدهيد

اسلاید 48: نحوه از شير گرفتن:بايد كودك به تدريج از شير گرفته شود.ابتدا شيردهي در صبح قطع شود پس از يك تا دو هفته شيردهي در طول بعد از ظهر و سرانجام در شب زماني كه كودك تمايل به شير خوردن داردمادر به زور كودك را از خود دور نكند.

اسلاید 49: عفونتهاي شايع در كودكانعفونت هاي حاد تنفسيبيماريهاي اسهالي بيماريهاي انگلي : كرمك / ژيارديا

اسلاید 50: وضعيت كودك درزمان بيماريبي اشتهاي در دوران بيماري از دست دادن انرژي و آب بدليل تب ابتلا مكرر به بيماري هاي تنفسي در طول سالاختلال در رشد كودك به دنبال بيماري

اسلاید 51: تغذيه در عفونتهاي حاد تنفسيزياد كردن تعداد دفعات غذا خوردن در طول بيماري و حداقل دو هفته بعد از آناستفاده از غذا هايي مانند سوپ ، آش و فرني كه احتياج به جويدن ندارد.اضافه كردن روغن مايع يا كره چرب تر به غذاي كودك جهت كسب انرژي بيشترافزايش تعداد دفعات شير مادر براي كودكان زير 6 ماهبراي كودكان بي اشتها كه پستان مادر را نمي گيرند ، دوشيدن شيرمادر و دادن با قاشق يا فنجاندادن مايعات فراوان به كودك بالاي 6 ماه در زمان بيماري

اسلاید 52: تغذيه در بيماريهاي اسهاليدر كودك كمتر از 6 ماه :به مادر توصيه شود به دفعات بيشتر و طولاني تر در هر وعده به كودك خود شير دهددر موارد كم آبي شديد از محلول ORS استفاده شوددر كودك بالاي 6 ماه6 وعده در روز به كودك غذا داده شوداضافه كردن يك قاشق مربا خوري روغن نباتي مايع به هر وعده غذادادن مقدار اضافي غذاهاي آبكي مانند سوپ و...ار دادن انواع نوشيدني هاي صنعتي مثل آب ميوه صنعتي و نوشابه پرهيز گردد.

اسلاید 53: پپيشگيري ازبيماريهاي انگليشست و شو و ضد عفوني نمودن كامل سبزي و ميوه هابهبود روش هاي آماده كردن و نگهداري مواد غذاييشستن دست ها قبل از تهيه و طبخ غذا توجه به تغذيه كودك و استفاده از مواد مغذي و مقوي به دفعات استفاده از آب آشاميدني سالم

اسلاید 54: از توجه شما متشكرم