تغذیه مادران باردار و شیرده

تغذیه مادران باردار و شیرده

اسلاید 1: تغذیه مادران باردار و شیردهحسین فلاحکارشناس ارشد تغذيهدفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت

اسلاید 2: خلاصه نیازهای تغذیه ای در دوران بارداری و شیردهیتوصیه های تغذیه ایجدول و نمودار وزن گیری مادران باردارتغذیه در بیمارها و شکایات دوران بارداری

اسلاید 3:

اسلاید 4: اصول تغذیه صحیحرعایت تنوع و تعادل در مصرف مواد غذایی تنوع: اطمینان از مصرف همه گروه های اصلی غذایی ( نان وغلات، میوه و سبزی، شیر و لبنیات، گوشت و تخم مرغ و حبوبات و مغزدانه ها)تعادل: مصرف مقادیر کافی از هر گروه (در هر گروه غذایی مواد غذایی با ارزش تقریبا یکسان قرار دارند ومی توان از یکی به جای دیگری استفاده کرد)

اسلاید 5: مقايسه ميزان مورد نياز مواد غذايي برحسب گروه های غذایی در دوران بارداری و شیردهی با غير بارداريواحد های مورد نیازواحد های مورد نیازگروه های غذاییباردار و شیردهغیر باردار11-711-6نان و غلات5-45-3سبزی ها4-34-2میوه ها4-33-2شیر و لبنیات33-2گوشت، حبوبات، تخم مرغ و مغز دانه ها

اسلاید 6: گروه های غذایی اصلی1-گروه نان وغلات: این گروه منبع عمده تامین انرژی مورد نیاز روزانه است و شامل انواع نان، برنج، انواع ماکارونی و رشته ها، غلات صبحانه و فرآورده های آنها به ویژه محصولات تهیه شده از دانه کامل غلات است.مقدار توصیه شده: 11-7 واحد در روزهر واحد: یک برش 30 گرمی (یک کف دست) نان سنگک، تافتون یا بربری یا 4 بر ش نان لواش= نصف لیوان غلات پخته مانند برنج یا ماکارونی

اسلاید 7: گروه های غذایی اصلی2-گروه میوه ها:این گروه شامل انواع میوه، آب میوه طبیعی، کمپوت میوه ها و میوه های خشک (خشکبار) می باشد. خانم های باردار باید از میوه های مختلف به طور متوسط 4-3 واحد در روز استفاده نمایند. 3-گروه سبزی ها: این گروه شامل انواع سبزی های برگ دار، هویچ، بادمجان، نخود سبز، انواع کدو، قارچ، خیار، گوجه فرنگی، پیاز، کرفس، ريواس و سبزيجات مشابه ديگر است. این گروه دارای انواع ویتامین های آ، ب، ث و اسيد فوليک، مواد معدنی مانند پتاسیم، منیزیم و مقدار قابل توجهی فیبر و آنتی اکسیدان است. مقدار توصیه شده از سبزی ها برای خانم های باردار و شیرده به طور متوسط 5-4 سهم در روز است

اسلاید 8: گروه های غذایی اصلی3-گروه شیر و لبنیات: این گروه منبع عمده تامین کلسيم، فسفر، پروتئین و ویتامین های A و B2 می باشد که برای رشد و استحکام دندان ها و استخوان ها ضروری است. مواد این گروه شامل شیر، ماست، پنیر، بستنی، دوغ و کشک می باشد. در دوران بارداری و شیردهی مصرف روزانه 4-3 واحد از مواد غذایی این گروه توصیه می شود. مقدار توصیه شده: 4-3 واحد در روز

اسلاید 9: گروه های غذایی اصلی4- گوشت، تخم مرغ، حبوبات و مغز دانه ها: این گروه منبع عمده تامین پروتئین و املاحی نظیر آهن و روی است. مواد این گروه شامل انواع گوشت های قرمز (گوسفند و گوساله)، گوشت های سفید (مرغ، ماهی و پرندگان) تخم مرغ، حبوبات (نخود، انواع لوبیا، عدس و لپه و ...) و مغز دانه ها (گردو، بادام، فندق، بادام زمینی و ...) است. مقدار توصیه شده از مواد این گروه برای خانم های باردار و شیرده حدودا 3 واحد در روز است. مقدار توصیه شده: 3 واحد در روز

اسلاید 10: گروه متفرقهغیر از گروه های غذایی اصلی، یک گروه متفرقه نیز وجود دارد که شامل انواع قندها و چربی ها مثل قند و شکر، شیرینی، روغن، کره، خامه، نمک، شکلات، سس مایونز، انواع مرباها، نوشابه های گازدار، انواع ترشی ها و شورها و غیره می باشد. به طور کلی مصرف مواد این گروه در حداقل مقدار توصیه می شود. مقدار توصیه شده: حداقل مقدار

اسلاید 11: توصیه های تغذیه ایگروه نان و غلات باعث می شوند که دستگاه عصبی جنین رشد و سلامت خوبی داشته باشند.میوه ها و سبزی ها حاوی ویتامین و املاح از جمله اسید فولیک هستند که نقش مهمی در جلوگیری از نقص لوله عصبی در جنین دارد.علاوه بر اسیدفولیک، سایر مواد مغذی مانند ویتامین ها B1، B6، نیاسین، آهن و منیزیم نيز خطر ابتلا به نقایص مادر زادی را کاهش میدهند.

اسلاید 12: توصیهشیر و لبنیات عمده ترین منبع غذایی کلسیم و ریبوفلاوین است.در دوران بارداری از مصرف شیر غیر پاستوریزه یا استرلیزه اجتناب شود.مغز دانه ها از منابع خوب چربی و پروتئین هستند.ماهی بعلت دارا بودن اسید چرب امگا 3 در تکامل سیستم عصبی جنین بسیار موثر است.به علت وجود آلودگی از جمله جیوه مصرف بیش از 2 بار در هفته توصیه نمی شود.

اسلاید 13: مصرف ماهی تن و کنسرو ماهی محدود شود.ماهی های از قبیل آزاد، ساردین و قزل آلا مصرف شوند.از ماهی های کوچک و ماهی های پرورشی که احتمال آلودگی در آن ها کمتر است استفاده شودطی دوره بارداری از مصرف انواع جگر اجتناب شود.مصرف کم کافئین (قهوه و نوشابه های سياه رنگ) و تئین (چای) خطرناک نیست؛ اما مصرف زیاد آن می تواند باعث تولد نوزاد کم وزن یا نوزاد با عوارض عصبی شود.

اسلاید 14: دم کرده های گیاهی (مانند نعناع یا گل گاوزبان) که اغلب جانشین نوشید نیهای کافئین دار می شوند، گاهی اثرات جانبی مانند حالت تهوع و استفراغ دارند که در زنان باردار باید با احتیاط مصرف شوند.

اسلاید 15: شکلات علاوه بر اینکه مقادیر کمی کافئین دارد، حاوی تئوبرومید نیز هست که به کافئین شبیه است. بنابراین مصرف شکلات باید محدود شود.برای برخی از مواد مغذی، از قبیل فولاسین، آهن، ویتامین C و B12، Ca، جفت مقدار کافی را جهت تامین نیاز جنین در حال رشد (حتی در ازاء برداشت از ذخیره مادر) می دهد.برای برخی مواد مغذی مانند B1, B2,B6,D بین مادر و جنین رقابت وجود دارد

اسلاید 16: انرژی و مواد مغذی مورد نیاز دوران بارداری و شیردهیشیردهزنان باردارزنان غیر باردارانرژیدر 6 ماهه اول330+در سه ماهه اول بارداری10+انرژیدر 6 ماهه دوم400+در سه ماهه دوم بارداری340+انرژیدر 6 ماهه دوم400+در سه ماهه سوم بارداری452+انرژی

اسلاید 17: 1- بهترین راه برای اطمینان از دریافت کافی انرژی، پایش میزان افزایش وزن دوران بارداری است.2- در موارد زیر انرژی بیشتری مورد نیاز است-چند قلو زاییکم وزنی پیش از بارداری- افزایش وزن ناکافی

اسلاید 18: بیشتر مادران می دانند که وقتی حامله هستند باید غذای بیشتری بخورند تا رشد و نمو جنین آنها دچار مشکل نشود، ولی غالبا نمی دانند چه قدر باید بخورند. این باور غلط وجود دارد که زن باردار باید برای دو نفر غذا بخورد. واقعیت این است زنانی که برای دو نفر غذا می خورند، دچار افزایش وزن بیش از مقدار مورد نیاز می شوند. این گروه احتمالاً حین بارداری و زایمان و نیز بعد از آن با عوارض این اضافه وزن زیاد مواجه هستند.

اسلاید 19: مقدار کالریماده غذاییمقدار کالریماده غذاییمقدار کالریماده غذایی650100 گرم آجیل در هم (بدون پوست)80نصف لیوان برنج80یک کف دست نان بربری(بدون احتساب انگشتان)60یک قاشق غذا خوری عسل75یک قوطی کبریت گوشت75یک قوطی کبریت پنیر200یک ملاقه خورشت قورمه سبزی یا قیمه120یک لیوان ماست120یک لیوان شیر80سه عدد بیسکویت ساقه طلایی60یک عدد پرتقال 60یک عدد سیب335جمع کل335جمع کل

اسلاید 20: ویتامین B12 کوبالامین برای واکنش های آنزیمی و تولید متیونین و تتراهیدروفولات مورد نیاز است. Bl2 تقریبا به طور انحصاری در غذاهای حیوانی (گوشت، محصولات لبنی) یافت میشود، در نتیجه گیاه خواران در معرض بیشترخطر ابتلا به کمبود ویتامین در رژیم غذایی هستند و باید مکمل یاری شوند. کمبودهای هر دو ویتامینB12 و فولات در بزرگسالان به افسردگی مربوط است. نگرانی در مورد مقدار ناکافی از این مواد مغذی در تکامل مغز جنین موثر بر تکامل شناختی و حرکتی جنین وجود دارد.

اسلاید 21: ویتامین D ویتامین D و متابولیت های آن از جفت عبور کرده و در خون جنین درهمان غلظت در گردش خون مادر ظاهر می شود. ویتامین D عملکرد ایمنی بدن و تکامل مغز را افزایش می دهد. کمبود ویتامین D مادر با هیپوکلسمی نوزادان مرتبط است، که می تواند با معدنی شدن ناکافی استخوان جنین، هیپوپلازی مینای دندان، یا تشنج تظاهر کند.

اسلاید 22: ویتامین Aاز جمله ویتامین هایی است که در بینایی، تولید مثل، عملکرد مناسب سیستم ایمنی، تقسیم سلولی، تشکیل و رشد استخوان و دندان، و سنتز و حفظ اپی تلیوم نیز نقش مهمی ایفا میکند؛ بنابراین کمبود آن می تواند سبب نقائص جنینی شود.این ویتامین در مواد غذایی حیوانی از جمله زرده تخم مرغ و همچنین در لبنیات (بویژه انواع پرچربی) وجود دارد.پیش ساز این ویتامین از طریق غذاهای گیاهی حاوی کاروتنوئیدهای فعال از قبیل سبزیها و میوه های زرد، نارنجی، قرمز و سبز تیره مثل هویج، کدو حلوایی، کدو خورشتی، زردآلو، طالبی، انبه، برگ چغندر، کلم، گل کلم، کنگر فرنگی، مارچوبه، بروکلی، اسفناج، گوجه فرنگی و فلفل دلمه ای قرمز قابل دریافت است.مصرف مقدار زیاد این ویتامین (بویژه به شکل مکمل) می تواند موجب مسمومیت شود که عوارضی از قبیل تهوع، استفراغ، درد شکم، کاهش وزن، خشک و پوسته پوسته شدن پوست، التهاب استخوانهای بلند، تنک شدن موها، دردهای مفصلی، سردرد، و بزرگ شدن کبد دارد. در زنان باردار ممکنست ایجاد سقط خودبخودی و یا نقائص تولد در نوزاد کند.

اسلاید 23: كلسیمدر طول دوران بارداری، تقریباً 30 گرم كلسیم تجمع پیدا می كند كه بیشتر آن (25 گرم) در اسكلت جنین است. باقیمانده آن در اسكلت مادر ذخیره می شود كه احتمالاً به عنوان ذخیره كلسیم موردنیاز در دوران شیردهی است. تجمع كلسیم در دوران بارداری بیشتر در سه ماهه آخر و به میزان تقریبی 300 میلی گرم در روز صورت می پذیرد.UL كلسیم طی بارداری 2500 میلی گرم در روز است. دریافت زیاد كلسیم از طریق غذاها معمول نیست، اما مصرف زیاد آنتی­اسید برای رفع سوزش سر دل یا رفلاكس معده – مری در بارداری، موجب بالا رفتن سطح كلسیم خون می­شود.

اسلاید 24: ید ید بخشی از مولکول تیروکسین، با یک نقش حیاتی درمتابولیسم درشت مغذی ها است. ید کافی بارداری با هوش بالاتر در کودک همراه است و کمبود ید خفیف ممکن است کمبود توجه را به دنبال داشته باشد. در موارد که مصرف ید حاملگی مورد اطمینان نیست، مکمل ها قبل ازپایان سه ماهه دوم، از مغز جنین از اثرات کمبود محافظت میکند. برای اطمینان از ید کافی، مواد غذایی اغلب با نمک یددار غنی میشود. با این حال بسیاری از مردم در سراسر جهان در معرض خطر کمبود ید ناشی از مصرف کم غذاهای دریایی و ماهی،رشد محصولات در خاک فقیر از ید، و یا استفاده صنعت مواد غذایی از نمک بدون ید؛ میباشند. در صورت پایین بودن سطح ید در ادرار زنانی که از کشورهای دیگر مهاجرت کرده اند و ممکن است وضعیت ید پایین به دلیل محتوای ید کم خاک کشاورزی داشته باشند، مکمل مورد نیاز است. !!!

اسلاید 25: رویکمبود روی در رژیم غذایی به حرکت موثر روی ذخیره شده در اسکلت مادر منتج نمی شود، بنابراین در صورت به خطر افتادن وضعیت روی، کمبود به سرعت پیشرفت میکند. کمبود روی بسیار تراتوژن است و منجر به ناهنجاری های مادرزادی، رشد غیر طبیعی مغز در جنین و رفتار غیر طبیعی در نوزاد میگردد. سطح پایین روی همچنین اثرات سوء بر وضعیت ویتامین A دارد. زنان با غلظت پایین روی 2/5 برابر در معرض خطر بیشتری برای تولد نوزاد با وزن کمتر از 2000 گرم بوده و زنان جوانتر از 19 سال سن حتی در معرض خطر بالاتر میباشند.

اسلاید 26: 9آهن از آنجا که بسیاری از زنان با ذخایر ناکافی آهن باردار میشوند که نیازهای فیزیولوژیک بارداری را پوشش نمیدهد، مصرف قرص آهن اغلب لازم است. .استفاده از منابع غذایی حاوی ویتامین ث در هر وعده غذایی ، جهت جذب بهتر آهن ( مثل پرتقال، گریپ فروت، کوجه فرنگی، کلم، توت فرنگی، فلفل سبزو لیمو ترش)گوشت قرمز، ماهی یا مرغ در برنامه غذایی .پرهیز از مصرف چای و قهوه همراه یا بلافاصله بعد از غذا5. برطرف کردن مشکلات گوارشی و یبوست تصحیح عادات غذائی غلط ( مثل مصرف مواد غیر خوراکی مانند خاک ، یخ )

اسلاید 27: 9استفاده از نان هایی که از خمیر ورآمده تهیه شده اند استفاده از خشکبار مثل توت خشک ، برگه آلو، انجیر خشک و کشمش که منابع خونی از آهن هستند.استفاده ازغلات و حبوبات جوانه زدهشست وشو و ضد عفونی کردن سبزی هایی که استفاده می کنید.شستن کامل دست ها با آب و صابون ، قبل از تهیه مصرف غذا و پس ازهر باراجابت مزاج

اسلاید 28: وزن گیری مادران باردار

اسلاید 29: اثر بيماری مادر بر جنينمحیط نامناسب رحم ناشی از عفونت مادر، استرس میتوانند اثر منفی بر تکامل ارگانها گذارند.زنان افسرده در معرض خطر پیامد بد حاملگی و افسردگی پس از زایمان خود و نوزاد هستند.وزن تولد به شدت با مرگ و میر و عوارض نوزادان در ارتباط است. نوزادان کوچک برای سن حاملگی که دارای اندام های اصلی کوچک هستند، در معرض خطر افزایش فشار خون، چاقی، اختلالات یادگیری، مشکلات رفتاری، عدم تحمل گلوکز و بیماری های قلبی عروقی میباشند. نوزادان بزرگ برای سن حاملگی، اغلب افزایش قند خون در هنگام تولد دارند.

اسلاید 30: اثر سوء تغذيه مادر بر جنينهر گونه شرایط نامطلوب مادر جنین را در معرض خطر به دنیا آمدن زودرس قرار می دهد. یک تئوری برای نوزادان نارس این است که جنین در طول بارداری مواد مغذی کافی را برای ادامه رشد و نمو جنین یاجفت بدست نمی آورد.سوء تغذیه مشكل اصلی برای تولیدمثل است. زنان فقیر نیز میتوانند کیفیت رژیم غذاییشان را با آموزش تغذیه بهبود بخشند. بی اشتهایی عصبی و پر خوری عصبی كه زنان در سنین باروری را تحت تأثیر قرار می دهد، می تواند باعث قطع قاعدگی، ناباروری و سقط جنین شود.

اسلاید 31: چاقی در بارداری50 ٪ زنان دارای BMI بالا، بیش از وزن هدف توصیه شده وزن به دست می آورند. زنان چاق و دارای اضافه وزن در معرض خطر مرگ داخل رحمی جنین و یا سقط جنین هستند. چاقی با افزایش خطر اختلالات فشار خون بالا همراه است. خطر زایمان بسیار زودرس (32> هفته)، نوزاد مبتلا به نقص قلبی و افزایش ماکروزومی (وزن 4000< گرم) در زنان چاق بیشتر است.

اسلاید 32: بارداری در نوجوانیبارداری نوجوانی یك مشكل اصلی سلامت عمومی در USA و در ارتباط با خطرات معنی­دار پزشكی و تغذیه­ای است. حدود 1 میلیون نوجوان در آمریكا هر سال باردار می­شوند كه تقریباً 25 درصد حاملگی­های آمریكا را شامل می­شود. سن کم مادر،عامل خطر مهمی برای نقص تکاملی مانند تشکیل ناکافی مینای دندان نوزادان میباشد.در نوجوانان، تولد نوزاد LBW بیشتر است. نتایج ضعیف به ویژه در نوجوانان چاق باردار، شایع است. چربی اضافی بدن، به ویژه توزیع احشایی، التهاب مزمن با درجه پایین ، متابولیسم پایین آهن بدن، افزایش خستگی و کاهش فعالیت بدنی، مرتبط است. بسیاری از نوجوانان با وضعیت تغذیه ای کمتر از حد مطلوب، به ویژه آهن، کلسیم و اسید فولیک باردار میشوند.

اسلاید 33: حاملگی چند قلوییبخشی از بروز چند قلوزایی در USA به دلیل استفاده روزافزون از داروهای باروری و افزایش بارداری در سنین بالاتر است. نوزادان چند قلو در مقایسه با نوزادان تك قلو خطر بیشتری برای تولد نارس یا LBW دارند.حاملگی چند قلو مادر را تحت سازگاری فیزیولوژیکی فراتر ازبارداری معمول، از جمله افزایش حجم پلاسما، سرعت سوخت و ساز و افزایش مقاومت به انسولین قرار میدهد.

اسلاید 34: اثرات سوء تغذيه مادر بر جنينیك عقیده رایج این است كه جنین درصورت وجود كمبودهای تغذیه ای با هزینه مادر رشد می كند، ولی شواهد به دست آمده از قحطی های موجود در هلند و آلمان در طول جنگ جهانی دوم برخلاف این عقیده اند. اكنون مشخص شده كه مادر نسبتاً كمتر از جنین تحت تأثیر سوء تغذیه قرار می گیرد. یكی از عوارض محدودیت شدید انرژی، افزایش تولید كتون ها است. اگرچه جنین توانایی محدودی برای متابولیزه كردن اجسام كتونی دارد،

اسلاید 35: وزن پيش از باردارىوزن پيش از باردارى مهم ترين شاخص جهت تعيين نمايه توده بدنى مادر است و حداكثر مى توان وزن تا سه ماه قبل از باردارى را به عنوان وزن پيش از باردارى ملاك عمل قرار داد؛ به شرط اين كه مادر در طى اين سه ماهه تغييرات وزنى واضحى (بيش از حالت معمول) نداشته باشد.ملاك ثبت وزن در پيش از باردارى، ثبت آن توسط تيم سلامت و كاركنان بهداشتى است.

اسلاید 36: وزن گیری در طول بارداریوزن گیری با رژیم غذایی متعادل از همه گروه های غذاییاز ماه سوم سرعت گرفته و متضمن سلامت مادر و جنینافزایش وزن مربوط به جنین، جفت، رحم، افزایش حجم خون، ذخایر چربی و اندازه Breast وزن گیری سریع یا کند سبب زایمان زود رسکمی وزن گیری : نقص لوله عصبیوزن گیری زیاد: چاقی جنین و بعد از زایمان مادربا توجه به وضعیت بدنی مادر (لاغر، طبیعی، یا چاق) میزان افزایش وزن توصیه شده متفاوت است.

اسلاید 37: ميزان افزايش وزن براى مادران باردار بالاتر از 19 سال در باردارى تك قلويى بر اساس نمايه توده بدنى قبل از باردارى

اسلاید 38: جدول شماره 5: اسکور زد نمایه توده بدنی برای دختران 19-12 ساله

اسلاید 39: نمایه توده بدنی برای سن در مادران باردار 19-10 ساله

اسلاید 40: بهتر است مادران باردار نوجوان حداكثر ميزان دامنه وزن ارائه شده را به دست آورند.در نوجوانان باردارى كه 2 سال از قاعدگى آنها مى گذرد، افزايش وزن بايد در حد بالاى ميزان دامنه ارائه شده باشد.ميزان افزايش وزن براى دختران نوجوان در باردارى تك قلويى بر اساس نمايه توده بدنى قبل از باردارى

اسلاید 41: ميزان افزايش وزن در باردارى دوقلويى بر اساس نمايه توده بدنى قبل باردارىوضعیت تغذیهBMI قبل از بارداری kg/m2محدوده مجاز افزایش وزن (کیلوگرم)افزایش وزن از ابتدای هفته 13 بارداری به بعد (کیلوگرم/هفته)*کم وزن18/5>**طبیعی24/9- 18/525- 170/63اضافه وزن29/9- 25 23- 140/6چاق30≤19- 110/45*افزایش وزن مادران کم وزن دوقلو توسط کارشناس تغذیه تعیین شود.افزایش وزن توصیه شده در سه ماهه اول بارداری این مادران دوقلو 1/5 تا 2/5 کیلوگرم مي‌باشد.در موارد سه قلویی، میزان وزن‌گيري توصیه شده برای مادر‌ان باردار در حدود 27-22/5 کیلوگرم مي‌باشد. از این میزان مادر باید تاهفته 24 حداقل 16 کیلوگرم افزایش وزن داشته باشد.

اسلاید 42: ميزان وزن گيرى مادرى كه در سه ماهه اول باردارى (هفته 12-2) مراجعه می کنداگر وزن پيش از باردارى ثبت نشده باشد، وزن مادر باردار در اولين مراجعه (طى 12 هفته اول باردارى) به عنوان وزن ابتداى باردارى در نظر گرفته مى شود؛ به شرط اين كه مادر در اثر تهوع و استفراغ باردارى، كاهش وزن شديد نداشته باشد.

اسلاید 43: ميزان وزن گيرى مادرى كه در سه ماهه دوم باردارى (هفته 25-13) مراجعه می کند و وزن قبل بارداری يا سه ماهه اول ثبت نشدهاگر مادر در روند افزايش وزن مشکلی نداشته، با استفاده از جدول زير ميزان معمول افزايش وزن اين دوران از وزن فعلی اش کم می شود تا برآوردی از وزن قبل بارداری بدست آید. سپس براساس نمایه توده بدنی قبل بارداری، وضعيت او مشخص شده و اقدام می شود. اين مادران جهت كنترل بهتر وزن بايد حداقل دو مرتبه ديگر و به فاصله دو هفته مراجعه نمايند. هفته باردارى13141516171819202122232425ميزان افزايش وزن از ابتداى باردارى به Kg1/01/41/82/22/63/03/43/84/24/65/05/45/8

اسلاید 44: ميزان وزن گيرى مادرى كه در سه ماهه سوم باردارى (هفته 39-26) مراجعه می کند و وزن قبل بارداری يا سه ماهه اول ثبت نشده، بايد توسط کارشناس تغذیه تعیین شود.

اسلاید 45:

اسلاید 46:

اسلاید 47:

اسلاید 48:

اسلاید 49:

اسلاید 50:

اسلاید 51:

اسلاید 52:

اسلاید 53:

اسلاید 54: هرگاه مادر باردار بر اساس جدول وزن گيرى، افزايش وزن كمترى داشته باشد و يا شيب نمودار وزن گيرى مادر از شيب نمودار مرجع كمتر و يا افقى گردد، وزن گيرى كمتر از حد انتظار محسوب مى گردد.چنان چه از هفته 15 باردارى به بعد، مادر باردار چاق (با نمايه توده بدنى مساوى يا بالاتر از 30 ) كمتر از نيم كيلوگرم در ماه افزايش وزن داشته باشد.چنان چه از هفته 15 باردارى به بعد، مادر باردار با وزن طبيعى، كمتر از يك كيلوگرم در ماه افزايش وزن داشته باشد.وزن گيرى كمتر از انتظار

اسلاید 55: هرگاه مادر باردار بر اساس جدول وزن گيرى، افزايش وزن بيشترى داشته باشد و يا شيب نمودار وزن گيرى مادر از شيب نمودار مرجع بيشتر گردد وزن گيرى بيش از حد انتظار محسوب مى گردد.بعد از هفته 20 باردارى مادر نبايد ماهانه بيش از 3 كيلوگرم افزايش وزن داشته باشد. گاهى اوقات اين امر به دليل جمع شدن آب به طور غير طبيعى در بدن است كه اولين علامت پره اكلامپسى است. در اين صورت اقدامات لازم براى كنترل مسموميت باردارى بايد انجام شود. اين اقدامات در مجموعه مراقبت هاى ادغام يافته دوران باردارى توضيح داده شده است.اگر افزايش وزن مادر در طول دوران باردارى بيش از يك كيلوگرم در هفته باشد، بيشتر از حد انتظار وزن اضافه كرده است.وزن گيرى بيش از انتظار

اسلاید 56: 3 عامل در موفقیت وزن گیری مناسب1- رژیم غذایی2- ورزش(تحرک بدنی)3- شیوه زندگی

اسلاید 57: چه مقدار از هر ماده غذایی باید مصرف کرد- اساسی ترین و صحیح ترین اقدام، آشنایی با انتخابهای صحیح غذایی است و اینکه بدانید از هر ماده غذایی به چه مقدار می توانید مصرف کنید- برای رسیده به این منظور لازم است با گروه های غذایی آشنا شود.

اسلاید 58: عوامل موثر بر وزن گیری1- قند، شکر و شیرینی، عسل2- چربی3-مغر دانه ها3- فیبر

اسلاید 59: 1- انرژی یک گرم چربی بیش از 2 برابر (9 کالری) انرژی حاصل از یک گرم پروتئین یا یک گرم کربوهیدرات (4 کالری) است.2- توجه کنید که هرگز همه چربی ها و روغن ها حذف نمی شود، بلکه نکته مهم، نوع و مقدار روغن مصرفی است.

اسلاید 60: 3- مصرف غذاهای پر فیبر (میوه، سبزی، حبوبات، غلات سبوس دار) به احساس سیری و تنظیم اشتها کمک می کند. به علاوه، فیبر غذایی، برای حفظ حرکات منظم روده، پیشگیری از یبوست و سرطان روده، بسیار موثر است، و در کاهش چربی خون و تنظیم قند خون هم نقش مهمی دارد.

اسلاید 61: توصیه های تغذیه ای برای خانم های باردار دارای اضافه وزن و چاق (BMI بیشتر از 25)کاهش مصرف غذاهای پرکالری مانند شیرینی، کیک، آب نبات، شکلات، چیپس و نوشابهکاهش مصرف چربی، کاهش مصرف روغن در هنگام پخت غذا، مصرف غذا به شکل آب پز یا بخار پز ویا تنوری، انتخاب گوشت، ماهی و مرغ کم چرب، مصرف شیر و مواد لبنی کم چرب کاهش مصرف مواد قندی و نشاسته ای افزایش مصرف مواد پروتئینیافزایش مصرف منابع غذایی حاوی فیبر اصلاح عادات و رفتارهای تغذیه ای نامناسبتحرک کافی از طریق پیاده روی منظم روزانه در صورت نداشتن ممنوعیت پزشکی

اسلاید 62: توصیه های تغذیه ای برای خانم های باردار لاغر (BMI کمتر از 18/5)با استفاده از گروه های غذایی اصلی باید رژیم غذایی آنان تغییر نموده و از طریق انتخاب و مصرف مواد غذایی مناسب در وعده های اصلی و میان وعده، انرژی و مواد مغذی دریافتی آنان افزایش یابد. بنابراین با مقوی کردن (اضافه کردن مواد انرژی زا از جمله چربی ها، شیرینی ها، ذرت، غلات) و مغذی کردن غذا (اضافه کردن مواد غذایی حاوی پروتئین مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی و انواع حبوبات، منابع غنی از ویتامین ها و مواد معدنی مانند انواع میوه، سبزی، و لبنیات)، می توان به افزایش وزن آنان کمک نمود. استفاده از میان وعده های مغذی مانند انواع مغزها (پسته، بادام و گردو)، شیر، بستنی، و فرنی به زنان لاغر توصیه می شود.

اسلاید 63: ژیم غذایی در دوران شیردهیهدف1- تامین نیاز های تغذیه ای مادر پس از زایمان و دستیابی به وزن مطلوب2- کمک به ترشح کافی مادر و پیشگیری از کمبود های تغذیه ای مادر، از طریق بازساری ذخایر بدن او که برای تولید شیر به طور مرتب مصرف می شود.

اسلاید 64: 3- تشویق و آموزش مادر برای شروع تغذیه کودک با شیر خودشکفایت تغذیه ای- اگر این رژیم غذایی به درستی رعایت شود همه مواد مغذی مورد نیاز زنان شیرده را به میزان کافی تامین می کند- به علت تخلیه آهن در دوران بارداری، احتمال دارد نیاز به آهن مکمل باشد

اسلاید 65: مادرانی که طی شیردهی مایل به کاهش وزن می باشند، باید ضمن کنترل انرژی دریافتی، غذاهای سرشار از مواد مغذی دریافت کنند تا از بروز کمبود مواد مغذی پیشگیری شود

اسلاید 66: انرژی دریافتی در شیردهیدر شش ماه اول 330 کیلوکالری بیش از نیاز معمولدر شش ماه دوم 400 کیلوکالری بیش از نیاز معمولدر موارد زیر انرژی بیشتری مورد نیاز استمادران نوجوانچند قلویی

اسلاید 67: کاهش وزن باید تدریجی باشد، تا بر کیفیت شیر مادر تاثیر نگذاردمادرانی که وزن شان به سرعت کاهش می یابد یا در دوان شیردهی، وزنی کمتر از وزن مطلوب دارند، لازم است انرژی دریافتی خود را افزایش دهند مادران چاق با حذف غذاهای پرکالری می توانند انرژی مصرفی خود را کنترل کنند

اسلاید 68: تغذیه مناسب در هنگام بیماری و شکایات دوران بارداری

اسلاید 69: ترش کردن و سوزش معده(Heart Burn )یک رخداد معمول در اواخر بارداری است و معمولا در شب ها روی می دهد. باز گشت اسید معده به مری موجب سوزش انتهای مری می شود و به دلیل این که قسمت انتهایی مری در نزدیک قلب است از این حس سوزش بعنوان (سوزش قلب) یاد می شود و این سوزش ربطي به قلب و یا کار آن ندارد.توصیه های تغذیه ای هنگام ترش کردن و سوزش سر دلغذا در وعده های کوچک و متعدد (هر 2 تا 3 ساعت) مصرف شود.به جای استفاده از مواد غذایی سرخ کرده، از غذاهای آب پز و بخار پز ویا کبابی استفاده کنند.غذا به آرامی و در محیطی با آرامش میل شود.از خوردن غذاهای حجیم قبل از خواب اجتناب شود.

اسلاید 70: ترش کردن و سوزش معدهاز نوشیدن آب و مایعات در حین غذا خودداری و یا بلافاصله پس از اتمام غذا خودداری شود. آب و مایعات را می توان 2-1 ساعت پس از صرف غذا مصرف نمود. بعد از صرف غذا کمی پیاده روی کنند.رژیم غذایی باید پرپروتئین و بدون قند های ساده باشد. مواد غذایی پروتئینی ترشح گاسترین را تحریک کرده و فشار اسفنکتر تحتانی مری را افزایش می دهند؛ اما مواد غذایی حاوی قند های ساده ترشح انسولین را تحریک می کنند و باعث کاهش فشار اسفنکتر تحتانی مری می شوند.

اسلاید 71: ترش کردن و سوزش معدهرژیم غذایی باید کم چرب و حاوی مقادیر کمی از غذاهای سرخ شده، سس های خامه دار، آبگوشت های چرب غلیظ، گوشت های پرچرب، شیرینی ها، و مغزها باشد. از غذاهای ادویه دار، به خصوص ادویه تند کمتر استفاده کنند. هر چه غذا ادویه کمتر و طعم ملایم تری داشته باشد، ترشح اسید معده را کمتر تحریک می کند. مصرف غذاهای کاهش دهنده فشار اسفنکتر تحتانی مری، نظیرنعناع، پیاز، سیر، چاشنی ها، شکلات، قهوه، چای، نوشابه های گاز دار، و سایر نوشیدنی های حاوی کافئین را قطع کرده و به جای آن آب بنوشند. در صورت مصرف چای، از چای پررنگ اجتناب کرده و بجای آن از چای کم رنگ حداکثر 3-2 فنجان در روز استفاده شود.غذاهای مایع مثل آش و سوپ مصرف نکنند.بعد از صرف غذا یا آشامیدن، از دراز کشیدن یا خم شدن به جلو پرهیز کنند.در هنگام استراحت زیر سر را بالاتر از سطح بدن قرار دهند.اجتناب از دراز کشیدن 1-2 ساعت بعد از خوردن یا آشامیدن به ویژه قبل از خواب و بلافاصله بعد از غذا.

اسلاید 72: تهوع و استفراغشيوع اين عارضه بين 50 تا 70 درصد است و اغلب در سه ماهه اول بارداری رخ می دهد و تا هفته 16 بارداری بهبود می یابد.. از آنجایی که این مشکل در صبح ها تشدید می شود، بیماری صبحگاهی نامیده می شود؛ گرچه ممکن است در هر ساعتی از شبانه روز اتفاق بیفتد.تهوع بارداری تنها تهوعی است که با حضور غذا در معده بهبود می یابد و تغذيه به عنوان بخشی از درمان در نظر گرفته مي‌شود.هنگامي تهوع بارداری نيازمند پيگيري فوري است كه موجب کاهش وزن شود، در اين زمان ارزیابی تغذیه ای بايد انجام شود.تهوع و استفراغ بارداری را به تغييرات هورموني نسبت مي‌دهند. افزایش هورمونهای بارداری به خصوص استروژن و همچنین میزان گونادو تروپین جفتي (HCG) به عنوان عوامل موثر ذكر شده اند.

اسلاید 73: تهوع و استفراغتوصيه‌هاي تغذيه‌اي هنگام تهوع و استفراغ بارداريمعده را خالی نگه ندارند اما در عین حال از پری و سنگيني معده هم خودداری کنند.مصرف مقدار غذای کمتر در هر وعده افزایش تعداد وعده های غذایی که ممکن است برحسب تحمل مادر تا 9 وعده در روز هم برسد. استفاده از کربوهیدراتهای زود هضم و مصرف پروتئین مفید است.بیسکویت یا نان خشک قبل از برخاستن از رختخواب مصرف كرده و پس از 15 دقیقه از رختخواب برخاسته و صبحانه سبک و زود هضم بخورند.از مصرف همزمان غذا و مایعات خودداری شود

اسلاید 74: تهوع و استفراغ از خوردن غذاهای پر ادویه، سرخ شده، نفاخ، حجیم و دیر هضم اجتناب شوداز آنجایی که غذاها و مایعات سرد بیش از نوع گرم آنها قابل تحمل می باشند از غذاهای سرد با دمای یخچال استفاده شود و نيز از غذاهایي كه بوی محرک دارند اجتناب شود. در صورت مصرف مایعات و غذا هاي سرد با دمای یخچال مراقب آلودگیهای میکروبی باشند.در زمان آشپزی، پنجره آشپزخانه را باز بگذارند تا بوی شدید و تند غذا آزار دهنده نباشد و در صورت عدم تحمل توصيه مي شود غذا بوسیله سایر افراد خانواده تهیه گردد.در صورت بروز ناراحتی معده همراه با تهوع نیز می توان یک تکه نان یا بیسکویت مصرف کرد.به آرامی غذا بخورند به مدت طولانی گرسنه نمانند.

اسلاید 75: تهوع و استفراغاز رایحه های آزار دهنده و بوی تند برخی غذاهاو سایر بوهای آزاردهنده اجتناب کنند.در تهوع و استفراغ شديد حمايت روانی مادر توسط اطرافیان خصوصا همسر خانم باردار توصيه مي‌شود.مواد غذایی حاوی کربوهیدرات پیچیده نظير نان برشته، بیسکویت نمکی (کراکر)، نان خشک یا نان سوخاری مصرف شوددر صورتيكه تهوع استفراغ بارداري خفيف باشد ویتامین B6 مي‌تواند موجب کاهش علائم می شود.

اسلاید 76: پیکا و ویار حاملگیپیکا (مصرف مواد باارزش تغذیه ای اندک یا بدون ارزش) در حاملگی اغلب شامل خاک خوری (مصرف خاک یا گل) یا نشاسته خواری (مصرف مواد نشاسته ای غیرمغذی مثل پودر رختشویی) است. مواد غیرغذایی دیگر که در دوران بارداری خورده می شوند. شامل یخ، کاغذ، کبریت سوخته، سنگ یا ماسه، زغال چوب، دوده، خاکستر سیگار، قرص های آنتی اسید، شیر منیزیم، جوش شیرین و دانه های قهوه است. بروز پیکا محدود به منطقه جغرافیایی، نژاد، جنس، فرهنگ یا وضعیت اجتماعی نیست و فقط به زنان بارداری منحصر نمی شود.سبب شناسی (اتیولوژی) پیکا به خوبی مشخص نیست. یک فرضیه بیان می دارد که مواد غیرخوراکی تهوع و استفراغ را برطرف می کند. تئوری دیگری می گوید که کمبود یک ماده مغذی ضروری مثل کلسیم یا آهن موجب می شود فرد به خوردن منابع غیرغذایی این املاح تمایل پیدا کند. سوءتغذیه یکی از نتایج پیکا می باشد، چرا که مواد غیرخوراکی نمی توانند مواد مغذی مورد نیاز را فراهم بیاورند. مصرف بیش از حد نشاسته، موجب بروز چاقی می شود و این مسئله بخصوص در زنان مبتلا به دیابت ملیتوس حائز اهمیت است. برخی مواد حاوی ترکیبات سمی مثل فلزات سنگین هستند و بقیه می توانند با جذب مواد معدنی مثل آهن تداخل ایجاد کنند. مصرف بیش از حد مواد غیرخوراکی مثل نشاسته یا گل می تواند موجب انسداد روده شود.

اسلاید 77: یبوست تغییرات هورمونی دوران بارداري و فشار ناشي از بزرگ شدن رحم به روده به ویژه در اواخر دوران بارداری سبب كاهش حرکات دستگاه گوارش و در نتيجه ممكن است در اجابت مزاج مشكل ايجاد کند. در زنانی که قرص آهن را براي پيشگيري يا درمان كم خوني مصرف مي‌كنند يبوست غیر معمول نیست. توصيه‌هاي پيشگيري و يارفع يبوست:افزایش دریافت مایعات به خصوص همراه با مکمل آهنمصرف مداوم سبزیها و میوه های تازه افزایش فعالیت بدنی و قدم زدن و فعالیت ائروبیک روزانه بصورت منظم و مداوم مصرف غذاهای ملین طبیعی مانند غلات کامل و حبوبات، میوه ها و سبزی های فیبر دار و میوه های خشک بخصوص آلو و انجیر

اسلاید 78: دیابت بارداریتغییرات اثرات سوء ديابت بارداري بر روي جنين شامل افزايش خطر ماكروزومي، هيپوگليسمي نوزادي، هيپربيليروبينمي، هيپرتروفي قلبي، هيپوكلسمي، تولد نوزاد مرده و ... است.اثرات سوء ديابت بارداري بر روي مادر در دوران بارداری شامل زایمان زودرس، پلی هیدرامینوس، پره اکلامپسی و اکلامپسی و پس از زایمان دیابت در سنین بالاتر می باشد.دیابت در بارداری به دو شکل می تواند بروز نماید.افراد دیابتی که پیش از بارداری دیابت داشته اند (Pre-GDM) و دیابت آنها می تواند وابسته و یا غیر وابسته به انسولین باشد.دیابتی که که اولین بار در طی حاملگی تشخیص داده شده (GDM) است.

اسلاید 79: دیابت بارداریتغییرات فیزیولوژیک در ترشح و به طور کلی کارکردهای غدد درون ریز آنچنان بر فرآیند تولید مثل موثرند که کوچکترین اختلال در میزان هورمونهای بدن می تواند تاثیر شدیدی بر روی باروری و بارداری داشته باشد.دیابت حاملگی شایعترین اختلال متابولیک دوران بارداری است که به علت درجات مختلف اختلال در تحمل گلوکز ایجاد می شود و به طرق مختلف می تواند برای حاملگی زیان آور باشد و مادر و جنین را مستعد بروز عوارض جدی و مهلک کند.

اسلاید 80: دیابت بارداریعوامل خطر ديابت بارداري:1- اضافه وزن و چاقی قبل از بارداري (BMI بیش از 25 kg/m 2 )2- سابقه فاميلي ديابت در اقوام درجه اول3- سابقه اختلال متابوليسم گلوكز يا گليكوزوري4- سابقه قبلي ديابت بارداري و تولد نوزاد ماکروزوم در زایمان قبلی5- سابقه اختلال در پيامد حاملگي هاي قبلي (مانند سقط، نوزاد مرده، ماكروزومي، زايمان پره ترم، اكلامپسي، پر ه اكلامپسي و…...)6- سن35 سال يا بالاتر

اسلاید 81: دیابت بارداریورزش و تغذيه مناسب از ابتداي بارداري مي تواند از ابتلا به ديابت بارداري پيشگيري کنددرمان دیابت در بارداری شامل رژیم غذایی، ورزش و دارو است. رژيم غذايي نخستين گام در كنترل و درمان بيماران دچار ديابت بارداري است. لازمه استفاده از اين روش درماني، ارزيابي اثربخشي درمان با كنترل قندخون است كه در اين مورد به صورت گسترد ه اي استفاده از گلوكومترهاي خانگي توصيه شده استرژیم درمانی:هدف از رژیم درمانی رساندن قند خون به سطح نرمال است. این میزان بر اساس یک برنامه غذایی مناسب برای دریافت کالری مورد نیاز تعیین می شود.

اسلاید 82: دیابت بارداریمواد غذایی غیر مجاز:مصرف سه گروه از مواد غذایی در مادران باردار دیابتیک مجاز نیست:مواد غذایی با سدیم بالا نظیر کالباس، سوسیس یا هر نوع ماده غذایی کنسرو شده، چیپس، پفکمواد غذایی چرب با کلسترول بالا: هر نوع غذای سرخ شده، انواع گوشت قرمز پر چرب، کله پاچه، پوست مرغ، مایونز،شير و لبنیات پر چربقند های ساده در مقادیر بالا: انواع شیرینی، بیسکویت، نوشابه های گازدار، قند، شکر، عسل، مربا، انواع بستنی

اسلاید 83: دیابت بارداریبیمارانیکه از انسولین NPH استفاده می کنند به یک میان وعده بعد از ظهر (3 ساعت پس از صرف ناهار)یاز دارند. جنین به طور دائم گلوکز را از دستگاه گردش خون مادر جذب می کند؛ در نتیجه مادر همیشه در معرض هیپوگلیسمی (بخصوص پیش از وعده های غذایی) و کتوز قرار دارددر زنان چاق که BMI آنها بیشتراز 30 است، هنگام بارداری می توان مقدار انرژی انرژی دریافتی روزانه را بین 30 تا 33 درصد کاهش داد (kcal/kg 1800)، بدون اینکه احتمال بروز کتون اوری در آنها افزایش یابد. با این عمل احتمال بروز هیپر گلیسمی که برای جنین بسیار خطرناک است، کاهش می یابد.

اسلاید 84: دیابت باردارینوصيه مي شود زنان چاق پیش از تصمیم به بارداری، وزن خود را به حد مطلوب برسانند.ورزش های سبک (مانند پیاده روی سبک ) که بر مادر باردار و جنین فشار اضافی وارد نکند، در کنترل هیپر گلیسمی (از راه کاهش مقاومت به انسولین) و حفظ وزن بدن در محدوده قابل قبول، موثر است و توصیه می شود.استفاده از برخی شیرین کننده های مصنوعی مانند اسپارتام، در دوران بارداری مجاز است، به شرط آنکه بیشتر از 2 تا 3 واحد از خوراکی حاوی آن مصرف نشود. به علت آنکه شیرین کننده ساخارین می تواند وارد جریان خون جنین شود، توصیه می شود در دوران بارداری مصرف نشود.

اسلاید 85: دیابت بارداریحتما غذا را در حجم کم و به دفعات بیشتر (5 وعده در روز) میل کنند.در هیچ وعده ای بیش از حد غذا نخورند.در برنامه غذایی خود از همه گروه های غذایی به شکل متنوع و متعادل استفاده کنند.مصرف غذاهای چرب و سرخ کرده را کاهش دهند.مصرف نمک را کاهش دهند وحتما از نمك يددار تصفيه شده به مقدار كم مصرف كنند.روزانه از مواد غذایی فیبر دار مانند حبوبات، سبزی، میوه و نان های سبوس دار مانند سنگک که در کاهش قند خون موثر است، استفاده کنند.

اسلاید 86: دیابت بارداریمصرف قند های ساده (مانند قند، شکر، تنقلات شیرین) را کاهش دهند.بعد از وعده های غذایی کمی پیاده روی داشته باشند.کنترل قند خون را به طور مرتب و طبق نظر متخصص انجام دهند.ضروری است که کلیه مادران باردار دیابتی با لیست جانشینی مواد غذایی آشنا باشند. در این موارد ضمن ارجاع مادر به کارشناس تغذیه لیست جانشینی به مادر باردار آموزش داده شود.