تغذیه و مزاج ها

تغذیه و مزاج ها

اسلاید 1: تغذیه و مزاج هاسیده دریا جلالیکارشناس تغذیه

اسلاید 2: کلمه مزاج برای همه ایرانیان نام کاملا آشنایی است. افرادی را که زود عصبانی می شوند آتشین مزاج می خوانند، افراد دیر جوش و کم حرف و غیر فعال را سرد مزاج می نامندتعدادی خواب سبک دارند و ساعات خوابشان کم استتعدادی خواب سنگین و طولانی دارند، بعضی ها خیلی تند و تیز هستند، بلند و سریع تکلم می کنند در حالی که تعدادی نیز خیلی آرام و منقطع و با تأنی حرف می زنندبرخی افراد با خوردن یک خیار دل درد می گیرند و به قول معروف سردیشان می شود در حالی که بعضی ها با خوردن نیم کیلو خیار هیچ واکنشی ندارنداختلاف این افراد در کجاست؟ جواب تمامی این سئوالها را در طب سنتی در بحث طبایع یا مزاج پیدا می کنیم. طبیعت انسان ها با هم تفاوت دارد، اگر بخواهیم سبک زندگی سالم و روش دستیابی به سلامت واقعی را تجربه نمائیم، باید به جسم و روان آدمی ازدیدگاه طب سنتی یا طب مزاجی ایران نظر کنیم.

اسلاید 3: ارکاناز دیدگاه طب سنتی عوامل تشکیل دهنده جهان خلقت و بدن انسان، چهار عنصر اصلی به شرح ذیل می باشند، به عبارتی دیگر اجزای اولیه بدن انسان و غیر انسان از اجسام بسیطی تشکیل شده اند که غیر قابل تقسیم به اجسام مختلفه دیگر می باشند که به آنها ارکان گفته می شود.الف ) آتش که گرم و خشک است . ب ) هوا که گرم و تر است.ج ) آب که سرد و تر است . د ) خاک که سرد و خشک است.مزاجهرگاه اجزای یک ارکان با دیگری در آمیزد به نوعی که اثر کند یکی در دیگری به قوت های خود که ضد هم اند و هر یکی تیزی دیگری را بشکند، همانندی فعل و انفعال در اجزا آن مرکب به حدی برسد که در همه اجزا کیفیتی یکسان پیدا گردد. این کیفیت مرکب را مزاج گویند.

اسلاید 4: انواع مزاج1- رکن آتش بیشتر مزاج گرم و خشک صفرا2- رکن هوا بیشتر مزاج گرم و تر دم 3- رکن آب بیشتر مزاج سرد و تر بلغم 4- رکن خاک بیشتر مزاج سرد و خشک سودا 5- ارکان نسبتاً در حالت تعادل مزاج معتدل 6- ارکان آتش و هوا بیشتر مزاج گرم از لحاظ تری و خشکی معتدل هستند. 7- ارکان هوا و آب بیشتر مزاج تر از لحاظ گرمی و سردی معتدل هستند. 8- ارکان آب و خاک بیشتر مزاج سرد از لحاظ تری و خشکی معتدل هستند. 9- ارکان خاک و آتش بیشتر مزاج خشک از لحاظ گرمی و سردی معتدل هستند. بنابراین هر فرد از بدو تولدش دارای حرارت و رطوبت غريزي می باشد که به آن مزاج اصلي يا جبلي می گویند.

اسلاید 5: خلطهر غذایی که می خوریم هنگامی که وارد بدن ما می شود در معده هضم آن آغاز می گردد، به کبد می رود در کبد چهار خلط یا چهار نوع مایع تولید می شود که نام و خصوصیات آن ها به قرار ذیل است : الف ) خلط دم که دارای مزاج گرم و تر است.ب) خلط صفرا که دارای مزاج گرم و خشک استج) خلط بلغم که دارای مزاج سرد و تر است.د ) خلط سودا که دارای مزاج طحال: جایگاه ذخیره سوداست. کیسه صفرا : جایگاه ذخیره صفراست که در آن جمع باشند ودر صورت نیاز به اندازه لازم در بدن انتشار یابند. اما دم و بلغم در عروق خونی ولنفاوی و... در حال گردش اندوجود هر چهار خلط در بدن انسان ضروریست اما در حد خاص و معین و کمبود و یا فزونی هر یک از آنها باعث سوء مزاج یا غلبه اخلاط می گردد

اسلاید 6:

اسلاید 7: هرچیزی مزاجی دارد...2- گیاهان3-فصول4-ساعات شبانه روز5-اسنان (سن ها) 6- انواع مزه7- مزاج عضوی-8- مزاج جنسیتی9- مزاج مکان1- حیوانات

اسلاید 8:

اسلاید 9: صفراوی ها ... پوست گرم وخشکموهای پر پشت و سیاهخشکی دهان و عطش فراوانمستعدند که با خوردن خوراکیهای خیلی گرم دچار خارش و کهیر شوند. تمایل به خوردن ترشی ها (سرکه، تمرهندی و لواشک) را دارندنبض پر و قوی دارندافراد زود عصبانی شده و زود هم عصبانیتشان فروکش می کندلاغر اندام اما مفاصل واستخوان بندی درشت و برجسته

اسلاید 10: غذاهاي مفيد براي صفراوي مزاج‌ها غذاهاي سرد براي اين افراد بسيار مناسب است؛ مثل انواع ميوه‌ها نظير انار، هندوانه، مركبات، سبزيجات تازه، ليموترش، نخودفرنگي، قارچ، برنج سفيد، محصولات جو و آب زرشك.ماهی ،ماست بطور کلی لبنیات اين افراد بايد از غذاهاي ملين مثل خاكشير، آلو بخارا و اسفرزه به تناوب استفاده كنندغذاهاي مضـــــر بــــراي صفراوي مــــزاج‌هاغذاهاي آماده و سرخ‌كرده، ماكاروني، آش رشته، شيريني‌جات، آجيل، گوشت، تنقلات زياد، بادمجان، غذاهاي حاضري مثل ساندويج، سوسيس، كالباس و ... . كلا غذاهاي گرم و ادويه‌جات گرم براي اين افراد مضر است، ماست و لبنيات براي آنها مفيد است. كاهو هم بسيار مناسب مي‌باشد، چون برعكس صفرا سرد و تر است و باعث دفع صفرا مي‌شود.

اسلاید 11: بلغمی ها... چاق و پر چربی پوست سفید و موهای کم پشتی تمایل به مصرف گرمی ها مثل شیرینی و ادویه دارند کم انرژی و کند معمولا صبور وآرام هستند و کمتر عصبانی می شوند تشنه نمی شوند و دهان مرطوبی دارند فصل زمستان فصل بدی برایشان می باشد ولی تابستان فصل مطلوب آن ها است

اسلاید 12: غذاهای مفید برای بلغمیگوشت شتر ، کبوتر ، بوقلمون ، میوه های رسیده وشیرین مانند سیب با پوست ، گلابی ، طالبی ، به ، نارگیل ، ادویه ها مانند هل ، دارچین ، زنجبیل ، زعفران ، فلفل سیاه و قرمز آویشن ، رازیانه ، سیر ، ریشه ها مانند شلغم ، هویج ، کلم قمری ، ترب سیاه و سفید.تمام سبزی ها مانند ساقه کرفس ، نعناع ، ریحان ، جعفری ، مرزه ، ترخون ، تره وشوید ، شنبلیله ، حبوبات مانند نخود ، گندم ، لوبیا چیتی و لپه ، نوشیدنی های گرمی بخش دم کرده دارچین و مقدارکمی زنجبیل ، گل گاوزبان ، اسطوخودوس... .درصورت استفاده از برنج ، حبوبات و یا غلات بهتر است از ادویه های گرم مانند زیره سیاه زنجبیل ، دارچین ، هل ، زعفران و کمی زردچوبه استفاده کنند.غذاهای مضر برای بلغمیسیب زمینی، عدس ، برنج سفید پرخوری بیش از حد و بدون مصلح انواع فرآورده های لبنی ، ترشی ها و سرکه ،  شور ، برنج سفید ، عدس ، سیب زمینی ، میوه های ترش ، کیوی ، مرکبات ، هندوانه خیار و تخم آن ،  قارچ ،  گوشت گاو ، انواع گوشت سفید ، کاهو ، غوره و سماق.

اسلاید 13: دموی ها...دارای پوستی سرخ و سفید و مو های پر پشت درشت اندامنبض پر و قویعلاقه به شیرینی و ترشی دارند و تقریبا همه نوع غذا را می خورند. پوست بدم ایشان گرم ، مرطوب و نرم استخواب خوبی دارند گرچه تحمل بی خوابی هم برایشان راحت استنه تحمل گرمای زیاد را دارند و نه تحمل سرمای زیاد ، ولی درکل تحمل سرمای زیاد بر ایشان راحت تر است .

اسلاید 14: غذاهای مفید برای دموی هانوشیدن آب خنک به همراه چند قطره آب لیمو ترش تازه ، آب زرشک ، کاهو ، خیار بوته ای ، میوه ها به خصوص سیب درختی همراه با پوست و دانه های آن  ، انار ، نارنگی، استفاده ازسالاد ،  روغن زیتون ، حبوبات و غلات جوانه زده(مثل جوانه گندم) و کدو خورشی .غذاهای مضر برای دموی ها مصرف بیش از حد ادویه های تند ، انواع شورها(خیارشور )، گوشت زیاد ، غذاهای نشاسته ای ، غذاهای چرب ، تخم مرغ ، خرما ، توت ، کشمش ، انبه ،  بادام ، پسته ، موز ، بادمجان و جگرسیاه .

اسلاید 15: ســــوداوی ها ... پوست خشکاندامی لاغرکم خواب بوده و بینی خشکی دارندبه شیرینی وگرمی ها نسبت به سردی ها تمایل بیشتری نشان می دهند .بیشتر تمایل به هوای گرم دارند و در فصل بهار راحت ترند

اسلاید 16: غذاهای مفید برای سودایی هاگوشت بره ، شتر ، تخم مرغ محلی ، گندم ، لوبیا ، سیب با پوست ، گلابی ، طالبی ، به بادام شیرین ، خربزه ، انگور ، درصورت مصرف برنج حتما از شوید ، زیره سیاه و زعفران استفاده شود.سبزی های گرم مانند نعنا ، ریحان ، ترخون ، مرزه ، جعفری ، تره ، ساقه کرفس ، چغندر ، شلغم ، ترب ، هویج ، کشمش ، خرما ، هل ، سالاد فصل با مقداری جوانه گندم ،  نخود ، نخود اب ، کنجد ارده ، عسل ، شیره خرما یا انگور و نان سنگکغذاهای مضر برای سودایی هامصرف بیش از حد و بدون مصلح بادمجان ، غذاهای نمک سود مانند ماهی دودی ماهی شور ، خیارشور ، نمک زیاد ، پنیر شور ،  گوشت گاو و گوشت شترمرغ ، غذاهای مانده ، بیات و فریزه شده ، کلم ، کاهو ، ماهی ، برنج سفید ، غوره و آب غوره ، سیب زمینی قارچ ، لوبیاسبز ، تمام میوه های ترش مانند انواع آلوترش ، انارترش ، پرتقال ، تمشک ، گریپ فروت و لیمو .از تمامی غذاها و نوشیدنی هایی که دارای مزاج سرد به ویژه سرد و خشک هستند پرهیز و درصورت ضرورت و نیازحتما با مصلحات آن و به مقدار خیلی کم استفاده کنند

اسلاید 17: گوشت هاگرم و خشک ها قرقاول بخورند.گرم و ترها مرغ محلی بخورند.سرد و خشک ها، گوشت نخورند.سرد و تر ها ، با دریا دوست باشند.

اسلاید 18: بیماری هاسودابی خوابی ، لخته شدن خون ، گرفتگی عروقی ، واریس ، درد معده خشکی پوست ، تیرگی پوست ، ترک پوست ، افسردگی ، اسکیزوفرنی ، پسوریازیس ، بزرگی طحال. دمبیماری های قلبی عروقی .افزایش غلظت خون بلغم استعداد بیشتری برای بروز علائم و بیماری های ذیل دارند: افسردگی ، کاهش حافظه ، مشکلات خواب ، نفخ معده ، یبوست ، دردها والتهاب های مفصلی ، مشکلات بارداری صفــــرا جوش و آکنه در سر وصورت ،خشکی دهان وبینی، خشکی پوست واگزما ، کاهش اشتها به غذا، احساس گز گز و سوزن سوزن شدن بدن، احساس تهوع

اسلاید 19: مصلح چیست؟برای از بین بردن مشکلات احتمالی هر یک از مواد غذایی باید آن را همراه افزودنی خاصی میل نمود یا آنها را همراه یک یا همه این ترکیب ها مصرف نمود.به این ترکیبات اصطلاحا مصلح گویند.

اسلاید 20: مزاج بدن شما چیست؟

اسلاید 21: با ۱+۷ گام مزاج تان را شناسایی کنید...برای شناسایی مزاج بررسی میزان گوشت و چربی بدن، بررسی ویژگی محل لمس شده در بدن از قبیل نرمی و سفتی، رنگ پوست، ویژگی های مو، شکل و خصوصیات اعضا، چگونگی خواب و بیداری،اگر چه تک تک اندام و اعضای بدن علاوه بر مزاج جبلی که حاکم بر بدن است دارای مزاجی جداگانه هستند و گاهی ممکن است با غلبه یکی از اخلاط بدن در یکی از اندام ها روبه رو شوند و این مسئله اختلال هایی در عملکرد آنها پدید آورد.نکته

اسلاید 22: سردی و گرمی بدن را بررسی کنید-1در صورتی که با لمس بدن فرد مثلا لمس ساعد یا بازویش احساس گرما و حرارت کردید او دارای مزاج گرم اما اگر هنگام لمس بدن فرد احساس سرما کردید این امر یکی از نشانه های سردمزاجی در آن فرد است.بدن فرد گرم و بافت بدن نرم باشد مزاج شخص گرم و تر است دمبدن فرد گرم و بافت بدن سفت باشد مزاج شخص گرم وخشک است صفرابدن فرد سرد و بافت بدن نرم باشد مزاج شخص سرد و تر است بلغمبدن فرد سرد و بافت بدن سفت باشد مزاج شخص سرد و خشک است سودا بافت بدنی نرم دارید یا سفت؟ 2-

اسلاید 23: پوست شما چه رنگی است؟ - 3سفیدرنگ و مایل به سفید باشد سرد مزاجقرمز رنگ یا مایل به قرمز استگرم مزاجزرد رنگ یا مایل به زردی است گرم و خشک مزاجپوست بدن تیره و کدر است سرد و خشک مزاج

اسلاید 24: 4- عضلانی هستید یا استخوانی؟ بالاتنه ای فراخ و پهن نبض ضعیف و عضلات ظریفاندام های بدن بزرگ و عروق برجسته و نبض قویعضلات کلفت و بزرگ و تاندون های ظریف گرم مزاجسرد مزاجاندام های کوچک و بالاتنه کوچک

اسلاید 25: 5- چند ساعت در شبانه روز می خوابید؟8 ساعت8 ساعتسرد و تر گرم و خشکخواب

اسلاید 26: 6-به موهای تان نگاه کنیدمجعد بودن و حالت دار بودن موها نیز نشانه گرمی و خشکی مزاج است رشد مو زیاد نشانه گرمی مزاج استنازکی مو نیز یکی از دلایلی سردی و تری مزاج افراد استداشتن موی صاف و لخت نیز یکی دیگر از علائم مزاج سرد و مرطوب در مردان و زنان استموی کلفت دارند نیز در گروه افرادی که مزاج گرم و خشک دارندافرادی که رنگ موی آنها سیاه است معمولا در گروه افرادی که طبع گرم و خشک دارند قرار میگیرند افرادی که رنگ موی آنها به سفیدی میل می کند و زودتر از بقیه تارهای سفید در سر آنها دیده می شود نیز از جمله افرادی هستند که مزاج سرد و تر دارند

اسلاید 27: 7- اجابت مزاج اگر رنگ مدفوع یا ادرار تیره تر از حد معمول یا بدبوتر از حد نرمال باشد این امر نشان دهنده گرمی مزاج و غلبه صفرا در بدن است - بی رنگ بودن فضولات و کم بودن بوی آن از علائم سردی مزاج است8-میزان سازگاری شما با محیط چگونه است؟اگر عضوی در برخورد با گرما، سرما، خشکی و رطوبت خیلی سریع آن را بپذیرد این موضوع نشان دهنده غلبه آن مزاج است. به عنوان مثال اگر در معرض گرما قرار بگیرید یا خوراکی با طبع گرم بخورید و زود احساس گرما درشما ایجاد شود این امر نشان دهنده گرمی مزاج شماست