صفحه 1:
جامعه شناسى قشرها و نابرابرى هاى اجتماعى
دانشكاه فردوسى مشهد
دانشكده ادبيات و علوم انسانى
نيم سال اول تحصیلی : ۱۳۸۵-۸۶
۳۱
تعداد جلسات : ه١ جلسه
* مدرس : علی یوسفی (استادیار)
ساعات مشاوره :
شنبه : ۱۰-۱۲
سه شنبه : ۸-۱۰
و ,
۵۱۱۳۱۴ ]0 وناه ۷
ا ك0
httpy/www.um.aciri~yousofi/
صفحه 2:
رئوس مطالب درس جامعه شناسی قشرها و نابرابری های اجتماعی
35 Line ۵ ewes
)۱( جلسه دوم : نظر به قشربندی اجتماعی
جلسه سوم : نظريه قشربندى اجتماعى (؟)
جلسه جهارم : مقايسه نظام هاى قشربندى اجتماعى
جلسه ينجم : فرايند رتبه بندى قشرهاى اجتماعى
جلسه ششم : انواع نابرابرى و قشربندى اجتماعى
جلسه هفتم : علل نابرابرى و قشربندى اجتماعى (1)
جلسه هشتم : علل نابرابری و قشربندی اجتماعی (۲)
جلسه نهم : معرفی و نقد آراء و آثار
جلسه دهم : بيامدهاى نابرابرى و قشربندى ((۱
جلسه بازدهم : بيامدهاى نابرابرى و قشربندى اجتماعى (؟)
جلسه دوازدهم : تحرى اجتماعى )١(
le lS a aed ل إن
اخلشة جياردهم : ووش تحقيق قشرستدى و تابرابرى اجتماعى
جلسه بانزدهم : معرفى و نقد آراء و آثار 2
صفحه 3:
جلسه اول: معرفی طرح درس و مفاهیم پابه
طرح درس
Pee Oe 66d
مفاهيم يابه
0
ل
ل
لا
صفحه 4:
اهداف کلی درس
|
۱
pb cba teee ewe Ten er el |
- روش ارزیابی موقعیت ها . روش تحلیل تحرک اجتماعی , مساله نمونه گیری در مطالعه
قشربندی و..
صفحه 5:
روش هاى اموزشى
روش توضيحى و سخنرانى
> ارائه مطالب توسط استاد| دانشجو
Cok 5 wy 9)
۱ - Way epee ney lee) [eee heer ا
ا ره
Pa 99>) Bt Hay
رس سس eee a Se Meri lee Biel
جامعه شناسی قشرها و ثابرابری های اجتماعی
صفحه 6:
منابع درس
00000 ee
تامين ملوين 1516 جامعه شناسى قشربندى و نابرايرى هاى اجتماعى «ترجمه عبدالحسين نيك Fe re
نشرئوتما.
چلبی مسعود ۱۳۷۵. جامعه شناسی نظم . تهران : تشرتی.
متابع فرعى :
رب ادوارد چ. ۱۳۷۳ . نایرابری اجتماعی : دیدگاه های نظریه پردازان کلاسیک ومعاصر. ترجمه محمدسیاهپوش و احمدرضاغروی زاده
cee
كورويج زرز .10 . مطالعاتى در ياره طبقات اجتماعى. ترجمه باقر بوهام . تهران : شركت سهامى كتابهاى جيبى.
کمالی علی ۱۳۷۹. مقدمه ای بر نایرابری ها ی اجتماعی ا
لیبست سیمور م. و دیگران ۱۳۸۱ جامعه شناسی قشرها و نایرابری های اجتماعی , ترجمه جواد افشار کهن « مشهد ۱ نشرنیکا
متسر رسد شتا وس سس تسد رس س لس مسب رس سل
00 ل eee ene Mipye yey gy sea sy Rua 0 vo
Duke James T.. 1976. Conflict and Power in Social Life .Brigham :Young University Press
* منابع اینترنتی
00
aM ee CL deere Le eee eed ۱1
saat tee ۱
ccna eee eee hice did
erp gry te ee cite Re eS
MeN CEN ne eee ne Ac
صفحه 7:
Ley رل
9 فعال مشارکت
لا kG دوقت
و
صفحه 8:
مشارکت فعال
" مشاركت فعال
- آمادگی مرور مطالب جلسات قبلی
-ارائه شفاهی تکالیف پژوهشی
oe eed ad رن
- حضور منظم و به موقع درکلاس
- حفظ نظم و آرامش كلاس
صفحه 9:
* بررسی موضوعات و مسائل مهم جامعه شناسی قشربندی و نابرابری ها
سا
تهيه كزارش اسنادى از مسائل
000000
تهبه گزارش تصویری| صوتی (فیلم . عکس . اسلاید و ....) از مسائل قشربندی
م م ل ا ل
ا درم رم
* ملاک ارزیابی :
- انجام و ارائه به موقع تكاليف
۱ EPR CIR I Tee
تنظیم مطالب مطابق با دستور العمل تهیه تکالیف درسی -
صفحه 10:
امتحان يايانى
" امتحان كتبى با استفاده از سوالات مختلف تستى و تشريحى بركزار
بر رل
" منبع امتحان يايانىء مطالب مطروحه كلاس و قسمت هاى بركزيده منبع
اصلى فارسى درس (جامعه شناسى قشربندى نوشته تامين ) است .
صفحه 11:
نحوه محاسبه نمره 55
* امتحان پایانی ۴ نمره
* تکالیف پژوهشی ۴ نمره
" مشاركت فعال 7 نمره
شرط قبولى درس جامعه شناسى فشرها و نابرابرى هاى اجتماعى_ كسب
OM PPTL 0 0 0 hes
صفحه 12:
Coo لا ل EEL
موقعيت اجتماعى . مكان فرد در شبكه فرصتى جامعه است.
مكان معينى است كه هر فرد درفضاى اجتماعى اشغال مى كند.
هرعضوى از جامعه در يك موقعيت اجتماعى معينى جاى مى كيرد .
موقعيت هر فرد در شبكه فرصتى جامعه بر حسب جهارعنصر تعريف
شرت 2
له سس ات
۲ ذهنیت موقعیتی : ذهنیت جامعه در باره موقعبت / ارزبابی اجتماعی
۳ سرمابه اجتماعی : فرصت رابطه ای موقعیت
تكاليف وابسته به موقعيت /انتظارات اجتماعى موقعيت
صفحه 13:
eae ere عسیج)
ease ا rove) ال toe i
۱ nee ene ee ere reeled
Ree ene Oe OBE Fee Fe etc cee ie
وهم تراز است.
ا ل لا ل ال
. قشر و طبقه (1355ع) غالبا مترادف هم تلقى مى شوند -
ا اللا ا ل ا ل اال ا ل
a ا ا لت ل
ا
صفحه 14:
دجتماعینابرلیر ول Cae
ered Rr
تسس ارس لس
: منابع ارزشمند
ا ۱
- منابع سیاسی : قدرت
3 CCE ee Cr A cee
- منابع اجتماعى : منزلت / شهرت/ احترام
i rem cery ا ال ل 000
برخى از اشكال عمده نابرابرى :
را
- نابرابرى بيرونى
Pere eye ee
صفحه 15:
7
* جابه جایی در بین موقعیت های اجتماعی/ تغییر مکان در شبکه موقعیت
5
" انواع تحرك مكانى :
- تحرك افقى : جابه جايى در بين موقعيتهاى هم تراز
- تحرك عمودى : حركت از موقعيت هاى بائين تر به بالاتر
- تحر نزولى : حركت از موقعيت هاى بالاتر به يائين تر
" انواع تحرك زمانى :
bee ا 0
- تحرک بین نسلی : تحرک در طی چند نسل
ا ل ل ل
8
صفحه 16:
wen ag reg mee مت متا
OPEN ees [u ane ل Te Late eC ee
cere ar cea
* شکل هندسی شبکه موقعیت های اجتماعی | ساختمان اجتماعی
و و
۴ ساختار طبقائل یکی از اشکال عمده ساختار اجتماعی است.
" برخى از اشكال ساختار طبقاتى جامعه :
0 6 <م
صفحه 17:
Gaye ee er ee
" مطالعه قشربندى ونابرابرى به عنوان يك يديده اجتماعى :
-انواع قشربندی و نابرابری اجتماعی
eb lee سس سس
-عوامل قشربندی و نابرابری اجتماعی | شرایط تحکیم قشربندی
- بیامدهای ثابرایری اجتماعی اجتماعی
eee sae ی سر
جامعه شناسی قشرها و نابرابری های اجتماعی
دانشگاه فردوسی مشهد
دانشکده ادبیات و علوم انسانی
نیم سال اول تحصیلی 1385-86 :
تعداد واحد 2 :واحد نظری
تعداد جلسات 15 :جلسه
مدرس :علی یوسفی (استادیار)
ساعات مشاوره :
10-12 :
شنبه
سه شنبه 8-10 :
آدرس الکترونیک :
yousofi@um.ac.ir
صفحه خانگی :
http://www.um.ac.ir/~yousofi/
رئوس مطالب درس جامعه شناسی قشرها و نابرابری های اجتماعی
جلسه اول :معرفی طرح درس و مفاهیم پایه
جلسه دوم :نظریه قشربندی اجتماعی ()1
جلسه سوم :نظریه قشربندی اجتماعی ()2
جلسه چهارم :مقایسه نظام های قشربندی اجتماعی
جلسه پنجم :فرایند رتبه بندی قشرهای اجتماعی
جلسه ششم :انواع نابرابری و قشربندی اجتماعی
جلسه هفتم :علل نابرابری و قشربندی اجتماعی ()1
جلسه هشتم :علل نابرابری و قشربندی اجتماعی ()2
جلسه نهم :معرفی و نقد آراء و آثار
جلسه دهم :پیامدهای نابرابری و قشربندی اجتماعی ()1
جلسه یازدهم :پیامدهای نابرابری و قشربندی اجتماعی ()2
جلسه دوازدهم :تحرک اجتماعی ()1
جلسه سیزدهم :تحرک اجتماعی ()1
جلسه چهاردهم :روش تحقیق قشربندی و نابرابری اجتماعی
جلسه پانزدهم :معرفی و نقد آراء و آثار
جلسه اول :معرفی طرح درس و مفاهیم پایه
طرح درس
اهداف كلي درس
روش هاي آموزشي
منابع اصلي و فرعي درس
ملزومات درس و نحوه ارزيابي
نحوه محاسبه نمره پاياني
رئوس مطالب درسي
مفاهیم پایه
موقعیت اجتماعی
قشر بندی اجتماعی
نابرابری اجتماعی
تحرک اجتماعی
ساختار اجتماعی
جامعه شناسی قشربندی
اهداف كلي درس
آشنايي كلي با مفاهيم و نظريات قشربندي و نابرابري اجتماعي
-فرایندهای قشربندی ،علل و پیامدهای قشربندی اجتماعی و....
آشنايي اوليه با روش تحقيق قشربندي و نابرابري اجتماعي
روش ارزیابی موقعیت ها ،روش تحلیل تحرک اجتماعی ،مساله نمونه گیری در مطالعهقشربندی و....
روش هاي آموزشي
روش توضيحي و سخنراني
-ارائه مطالب توسط استاد /دانشجو
روش پرسش و پاسخ
گفت و شنود انتقادی پیرامون مطالب مطروحه در کالس -بحث گروهی
روش تمرینی /خود پژوهی
انجام تمرینات و تکالیف کوتاه پژوهشی پیرامون مفاهیم و موضوعات مهمجامعه شناسی قشرها و نابرابری های اجتماعی
منابع درس
منابع منابع اصلي :
تامين ملوين ،1380جامعه شناسي قشربندي و نابرابري هاي اجتماعي ،ترجمه عبدالحسين نيك گهر ،تهران ،
نشرتوتيا.
چلبي مسعود .1375جامعه شناسي نظم ،تهران :نشرني.
منابع فرعي :
گرب ادوارد ج . 1373 .نابرابري اجتماعي :ديدگاه هاي نظريه پردازان كالسيك ومعاصر ،ترجمه محمدسياهپوش و احمدرضاغروي زاده
،تهران ،نشر معاصر.
گورويچ ژرژ . 1358مطالعاتي در باره طبقات اجتماعي ،ترجمه باقر پرهام ،تهران :شركت سهامي كتابهاي جيبي.
كمالي علي . 1379مقدمه اي بر نابرابري هاي اجتماعي ،تهران :انتشارات سمت.
ليپست سيمور م .و ديگران .1381جامعه شناسي قشرها و نابرابري هاي اجتماعي ،ترجمه جواد افشاركهن ،مشهد :نشرنيكا.
ريزمن لئوناردو و ديگران .1382جامعه شناسي قشرها و نابرابري هاي اجتماعي ،ترجمه محمدقلي پور ،مشهد :نشرهفت خوان.
منطقي خسرو “.1369اندازه گيري نابرابري درآمد” ،مجله تحقيقات اقتصادي ،موسسه توسعه وتحقيقات اقتصادي دانشگاه تهران ،شماره
.104-113 :49
.Duke James T.. 1976. Conflict and Power in Social Life .Brigham :Young University Press
منابع اينترنتي
.Noll Heinz H.,Class,stratification and beyond: the German case
.Wright Erik O.,Foundations of class analysis in the marxist tradition
. ?Veenhoven Ruut, Return of inequality in modern society
Lamprecht M. and Stamm H., Social stratification and the differentiation of life
.style,social perceptions and attitudes in Switzerlan
.Litchfield Julie A.,1999.Inequality:methods and tools
ملزومات درس و نحوه ارزيابي
فعال مشاركت
تكاليف پژوهشي
امتحان پاياني
مشاركت فعال
مشاركت فعال
آمادگي مرور مطالب جلسات قبلي ارائه شفاهي تكاليف پژوهشي شركت در پرسش و پاسخ انتقادي حضور منظم و به موقع دركالس -حفظ نظم و آرامش کالس
تكاليف پژوهشي
بررسی موضوعات و مسائل مهم جامعه شناسی قشربندی و نابرابری ها
مثال :نقد و بررسی مفاهیم جامعه شناسی قشربندی
تهیه گزارش اسنادی از مسائل قشربندی /تحلیل ثانویه داده ها
تهیه گزارش تصویری /صوتی (فیلم ،عکس ،اسالید و )....از مسائل قشربندی
معرفی و نقد و بررسی کتب و مقاالت جامعه شناسی قشربندی
-تعداد تكاليف پژوهشي بر حسب مباحث مطروحه در كالس تعيين مي شود.
مالك ارزيابي :
انجام و ارائه به موقع تکالیف رعايت درستكاري و صداقت ( اجتناب از فريب علمي و سرقت ادبي ) در تهیه مقاله -تنظیم مطالب مطابق با دستور العمل تهیه تکالیف درسی
امتحان پاياني
امتحان کتبي با استفاده از سواالت مختلف تستی و تشريحي برگزار
می شود.
منبع امتحان پاياني ،مطالب مطروحه كالس و قسمت هاي برگزيده منبع
اصلي فارسي درس (جامعه شناسي قشربندی نوشته تامین ) است .
نحوه محاسبه نمره پایانی
امتحان پاياني
تكاليف پژوهشي
مشاركت فعال
شرط قبولي درس جامعه شناسي قشرها و نابرابری های اجتماعی کسب
حداقل نمره 7از امتحان پایانی است.
14نمره
4نمره
2نمره
موقعیت یا پایگاه اجتماعی ()social position
موقعیت اجتماعی ،مکان فرد در شبکه فرصتی جامعه است.
مکان معینی است که هر فرد درفضای اجتماعی اشغال می کند.
هرعضوی از جامعه در یک موقعیت اجتماعی معینی جای می گیرد .
موقعیت هر فرد در شبکه فرصتی جامعه بر حسب چهارعنصر تعریف
می شود :
.1رتبه اجتماعی :دسترسی به منابع ارزشمند
.2ذهنیت موقعیتی :ذهنیت جامعه در باره موقعیت /ارزیابی اجتماعی
.3سرمایه اجتماعی :فرصت رابطه ای موقعیت
.4نقش اجتماعی :تکالیف وابسته به موقعیت /انتظارات اجتماعی موقعیت
qتماعی)(socisl stratification
qندیqج
قqشرب ا
جامعه ،شبکه موقعیت های اجتماعی است و هرعضو جامعه در یک
موقعیت اجتماعی معینی در این شبکه قرار می گیرد .
قشر ( )strataحاصل قرار گرفتن افراد در موقعیت های کم و بیش یکسان
و هم تراز است.
قشر یک نوع گروه بندی اجتماعی بر مبنای موقعیت است. -قشر و طبقه ( )classغالبا مترادف هم تلقی می شوند .
قشربندی حاصل توزیع افراد در شبکه موقعیت های ناهم ترازاست.
قشربندی حاصل رتبه بندی موقعیت هاست.
)(social inequality
اqجqتماعینqابراqبری
تراکم و انباشتگی منابع ارزشمند در درون برخی از موقعیت های اجتماعی
نابرابری نوعی قشربندی اجتماعی است /مترادف قشربندی است
منابع ارزشمند :
منابع اقتصادی :ثروت منابع سیاسی :قدرت منابع فرهنگی :فکر /اندیشه /علم منابع اجتماعی :منزلت /شهرت /احتراممتناسب با انواع منابع ارزشمند اجتماعی ،انواع نابرابری بوجود می آید.
برخی از اشکال عمده نابرابری :
نابرابری موقعیتی نابرابری بیرونی -نابرابری منطقه ای
qتماعی)(social mobility
qحرکqج
ا
تq
جابه جایی در بین موقعیت های اجتماعی /تغییر مکان در شبکه موقعیت
ها
انواع تحرک مکانی :
تحرک افقی :جابه جایی در بین موقعیتهای هم تراز تحرک عمودی :حرکت از موقعیت های پائین تر به باالتر -تحرک نزولی :حرکت از موقعیت های باالتر به پائین تر
انواع تحرک زمانی :
تحرک درون نسلی :تحرک در طی یک نسل -تحرک بین نسلی :تحرک در طی چند نسل
قشربندی و نابرابری اجتماعی ،کامال متاثر از تحرک اجتماعی است.
qتماعی)(social structure
سqاخqتار اqج
پیکربندی ( )configurationیا آرایش ( )arrangementموقعیت های
اجتماعی در جامعه
شکل هندسی شبکه موقعیت های اجتماعی /ساختمان اجتماعی
ساختاراجتماعی کامال متاثر از میزان نابرابری و قشربندی اجتماعی است.
ساختار طبقاتی یکی از اشکال عمده ساختار اجتماعی است.
برخی از اشکال ساختار طبقاتی جامعه :
جامعه شناسی قشربندی اجتماعی
)(sociology of social stratification
مطالعه قشربندی ونابرابری به عنوان یک پدیده اجتماعی :
انواع قشربندی و نابرابری اجتماعی فرایندهای قشربندی اجتماعی عوامل قشربندی و نابرابری اجتماعی /شرایط تحکیم قشربندی پيامدهاي نابرابری اجتماعی اجتماعی -روش های مطالعه قشربندی اجتماعی