صفحه 1:
صفحه 2:
۴
استادمربوطه:دکتررحمت all محمدى يور
نگارنده:جوادجمالی
واحدعلوم وتحقيقات ايلام
ياييز 92
صفحه 3:
7 ا ا ا
سنجش مسئولیت يا سيستم حسابداري بر اساس مسئوليت
اين
بر اين
اصل تكيه دارد كه هر شخص مسئول عملكرد خود و زير
دستانش ميباشد.اين مفهوم حسابداران را در انجام و ارائه
كزارش نتايج
حسابد ارو ابر اناسع _ؤستون ريه ريكب دوم lasek
اطلاق میگردد که عملکرد ie Pe eae ب
مسئولیت ,برنامه ريزي ,اندازه گيري وارزيابي میکند
ودرآمدها وهزینه ها بر مبناي مراکز مسئولیت تجمیع
.وگزارش میگردند
صفحه 4:
صفحه 5:
:تعاریف مسئو لیت!
مسئولیت را ميتوان جوابگويي فرد یا گروه براي يك عمل ۱
در نظر گرفت وقتي اين عمل نتایج وپيامدهاي مشخصي
نسبت به سازمان ویا شغل مشخصي داشته باشد.
الزام به پاسخگويي ,امکان مورد بازخواست
گرفتن ,پاسخگويي وتوانايي به پاسخگويي در قبال اعمال یا
تعهدات .
تعهد منطقي در قبال اختيارات تفويض شده به يك فرد يا
گزوهي از افراد که در تصمیم گیربها وفعاليتهاي سازماتي
شرکت دارند.
صفحه 6:
حسابداری سنجش مسئولیت یک سیستم گزارشگری اطلاعات
است که داده های مالی را بر مبناي حوزه های مسئولیت در
یک سازمان طبقه بندی میکند.و درآمد و هزینه ی هر یک از
حوزه های عملیاتی را که جهت كنترل به مدير واكذار
میشود,دسته بندی و گزارش میکند.همچنین آن را حسابداری
سود آوری نیزمی گویند.
۶ peer iste pee os rs ee aay elena |
RUS Emote cu on ا ا ا otas
es مسار مان اسك که در 0 ie ess cre
apa alte! bs Gh رای ce Bees
مراکز هزینه مراکز سود و سرمایه د aie ار ی از
مراکز مسئولیت به شمار می آیند.
صفحه 7:
:اهداف و فواید حسابداری سنجش ae
۱ در بحث اهداف حاکمیت شرکتي دستيابي به مواردي همچون
|
|
پاسخگويي ,شفافیت ,عدالت (انصاف ) ورعایت حقوق ذینفعان |
به عنوان اهداف اصلي مطرح میگردد.حاکمیت شركتي |
قوانین ,مقررات ,ساختارها ,فرایند ها فرهنگها وسيستمهايي |
است که موجب دستيابي به اهداف فوق میشود. از لحاظ |
حاکمیت این فرایندها وقوانین یا به عبارتي دیگر سيستمهاي حاکم |
بر روابط شرکت به دو طبقه سيستمهاي درون سازماني وبرون |
سازماني طبقه بندي شده اند.نقش مکانيزمهاي داخلي وتعیین |
حوزه هاي مسئولیت مدیران اجرايي از محورهاي تحولات اخیر در |
/ مبحت حاکمیت شركتي است که حسابداري سنجش مسئولیت_ازا
جهله ih tae st sales gama موصوع میبا ند
صفحه 8:
:آهداف و فواید حسابداری سنجش مسئوللت
به دلیل مشارکت در تصمیم گيري روحیه کارکنان ومیزان ارکاي
شغلي آنان بالا خواهد بود .
تصمیمات در مواقع لزوم اتخاذ شده وزمانبندي صحیح تصمیم گیریها
رعایت میشود.
باعث افزایش انگیزش مدیران و کارکنان براي فعالیت در راستاي
هدفهاي سازمان میگردد.
امکان سنجش و ارزيابي عملکرد واحدهاي تابعه . مدیران و سایرکارکنان
سازمان وجود خواهد داشست. 7
تصميمات در سطوحي كرفته ميشود كه در آن سطوح مسئولان با
مشکلات قسمت واطلاعات مربوط به تصمیم گيري آشنايي تزديك دارند.
بدلیل استفاده از تجارب ومهارتهاي مسئولین سطح توانمندي منایع
esl cll cla ودر reels ارت رت وا راد
صفحه 9:
:مراکز مسئولیت
بدلیل ضرورت پيگيري مسئولیت وضرورت شناسايي قسمتهاي
طعیف در سازمان اطلاع از ایتکه هربه به کدام قسعت غربوط
ل در
تا بتواند رابر حسب مبدا هزینه جمع آوري کرده و از اين
ل ی و ار ان
ASS (el Gl Silke plow 6 wile an,
Op a eee Eee مركر مسنوليت
Pee OUR a) ee creepers
بخش نیز ,, مسئول حسابدهي در قبال نتایج مالي فعاليتهاي آن
بخش مي باشد .به عبارت دیگر مرکز مسئولیت کوچکترین واحد
را Ovid) ogi onions 1
ere Oe CI Dede ed Mocs Ico ea الك
صفحه 10:
مزایای عمده حسابداری سنجش مسئولیت
تفویض اختیار تصمیم گیری را سهولت می بخشد.
0 re Pas eee ONp Ee TY Tet ere visen DOTpe Ee
ores Verne Ore IN enero eupmmal pene a ny brea
عملكرة قر عدون در قياس ا منران تحفق ابن لحداف را
مديريت را در بريايى استاندارهاى عملكرد, يارى مى دهد. اين استانداردها
مبنای ارزیابی عملکرد واقعی مدیران قرار می گیرد و از خنثی نمودن تاثیر
1
caress ee ule شاد
به كاركيرى موثر مديريت بر مبناى استثناء را تسهيل مى بخشد كه در آن,
اق رو ادا و رایع رو
می گردد.
صفحه 11:
عراجل slo! نام حتنانداری سنعحش مسئولیت
صفحه 12:
سر مت
فرایند شناخت واحدها و بخشهای فرعی در یک سازمان,
تخصیص مسئولیتها به مدیران این بخشها و ارزیابی عملکرد
این مدیران می باشد. این واحدهاء مراکز مسئولیت نامیده می
شود.
اساس سیستم حسابداری سنجش مسئولیت این است که هر
یک از بخشهای تابعه واحد انتفاعی را نوعی مرکز مسئولیت
محسوب و متناسب با وظایف محوله سازماندهی کنند و لذا
نظام حسابداری سنجش مسئولیتی , به خوبی طراحی شده
باشد که مراکز مسئولیت را در درون سازمان شناسایی و
تعيين کند. مرکز مسئولیت معمولا به بخشی از واحد انتفاعی
اطلاق می شود که مد ان مسئول حسابدهی در قبال نتایج
مالی فعالیتهای آن بخش می باشد.
صفحه 13:
مرکز هزینه: بخشی از سازمان است که مدیر آن مسئولیت
حسابدهی در قبال هزینه های انجام شده در آن بخش را بر عهده
دارد. «تجزیه و تحلیل انحرافات» مبتنی بر هزینه های استاندارد و
همچنین «بودچه انعطاف پذیر» ابزارهای متداول در ارزیابی مراکز
هزینه اند. مثلاً بخش رنگ کاری یک کارخانه اتومبیل سازی را می
توان یک مرکز هزینه به حساب آورد. ۲
مرکز سود: بخشی از سازمان است که مدیر آن مسئولیت
حسابدهی در قبال سودهای تحصیل شده آن مرکز را بر عهده دارد.
از آنجا که سود مساوی حاصل تفریق در آمد و هزینه است ,
مدیران مراکز سود مسئولیت حساب دهی درآمدها و هزینه های
منسوب به بخش مربوط به خود را عهده دار می باشند و مسئولیت
آنها نسبت به مرکز هزینه بیشتر است. مثلاً یک رستوران متعلق به
زنجیره رستورانها را می توان مرکز سود تلقی کرد.
صفحه 14:
مرکز سرمایه گذاری:_بخشی از سازمان است که مدیر آن مسئولیت حسابدهی
شود تخصيل شده و بعش مربوط و سرمایه Bags lly Olea wil ape
دارد. به بیان دیگر, مدیران این قبیل مراکز در مقابل سود حاصل از بکارگیری
ور ی باق و سای ار اين را تا ام
مسئولیت مدیران مرکز سود را بر عهده دارند, بلکه علاوه بر ان , حق دارند
میزان فعالیتهای سازمانی را گسترش دهند و یا محدود کنند.
مراکز سرمایه گذاری معمولاً در برگیرنده تعدادی مراکز سود هستندکه آنها
ترکیی از مراکز هزیته و درآمد هستند. مفلا یک بخش نایعه از یک شترکت
امی بزرگ را می توان مرکز سرمایه گذاری محسوب کرد یا مدیران بخشی
که کنترل خطوط چندگانه تولید را برعهده دارند.
سلازم به ذکر است که مرکز هزینه. درآمد و سود, نگاه عملیاتی و کوتاه مدت و
#کز سرمایه گذاری, تصمیمات کاربردی و بلند مدت را مد نظر قرار می دهد.
صفحه 15:
بودجه بندی و پیش بینی مخارج و درآمدهای مراکز
مسئولیت تعریف شده
tiene bie ne eal
نیز از منظر مالی به این موضوع توجه دارد بنابراین باید بودجه تهیه
شود. در واقع به مراکزی که مسئولیت بیشتری دارند اختیارات
بیشتری نیز داده می شود. lo
در پیش بینی هزینه و درآمد باید به عوامل درونی و عوامل بیرونی
توجه نمود:
عوامل درونی: هماهنگی و ارتباطات
عوامل بیرونی: تجزیه و تحلیل راهبرد سازمان
هماهنگی ! تنظیم و توازن عوامل تولید و واحدهای تابعه برای
رسیدن به هدف
ارتباطات ! شناخت و پذیرش هدف
راهبرد ! شیوه تطبیق توانمندی سازمان با فرصتهای بازار جهت
دستیابی به هدف
صفحه 16:
تهیه نمودار سازمانی و تعیین اختیارات و قلمرو هر یک از
مراکز مسئولیت
از آنجا که نمودار سازمانی نشان دهنده اختیارات تفویض شده است در
نتيجه می توان مسئولیت هر یک از سطوح را بر ساس أن اختیارات
خض دور
اساس حسابدارى سنجش مسئوليت ! طبقه بندى مسئوليتهاى مديران
نقطه شروع حسابدارى سنجش مسئوليت ! نمودار سازمانى
زمانى كه در نموذار سازمانى مسئوليتها را مشخص. نموده و اختيارات را
نيز مى دهيم در واقع انتظارات خود را از مديران بخش مشخص می
نماييم و با هم بودجه را تصویب می نماییم-
ودود مشاركك در نصدم كبرى و فيؤل مشكولبت . اتعرافات ر| كاش
خواهد داد.
صفحه 17:
مشخص گردن هزینه های قابل کنترل و غیرقابل
کنترل
هزینه های قایل کنترل و غیرقابل کنترل هم می توانند مستقیم,
باشند و هم غیرمستقیم. منظور از قابل کنترل و غیرقابل
کنترل این است که تحت کنترل مدیریت باشد يا نباشد؟
باید توجه داشت که تمامی مراکز فعالیت نمی توانند کلیه
هزینه ها را تحت کنترل داشته باشند و دیگر اينکه با توجه به
تجمعی بودن مسئولیت مدیران بخش ها نمی توان قابل کنترل
بودن يا نبودن آن را مشخص کرد. از آنجا که تا رسیدن به
نتيجه نهایی چندین نفر مسئول هستند نمی توان نتیجه نهایی را
به یک نفر نسبت داد اما باید به دنبال این باشیم که چه کسی
بیشترین مسئولیت را دارد؟ در واقع در برابر انحرافات بیشتر
می توان پاسخگو باشد.
صفحه 18:
ار —— عراى هر عرگر توسط
مدير مسئول إن
در اين كزارش عملكرد بى بودجه داريم و بى
عملکرواقعی.
0
مشخص می شود.
صفحه 19:
ویزگی های گزارشات عملكر:
ee و سازمانی
باشد.
گزارشات باید به موقع تهیه شوند.
گزارشات باید به آسانی قابل فهم باشند.
گزارشات باید علاوه بر مبالغ ریالی. حاوی تعداد کمی
(واحدها) باشد
ارائه گزارشات به همراه اسناد و مدارک.
گزارشات ارقام را به شکل مقایسه ای داده و تجزیه و
تحلیل داشته باشد.
باید عملکرد یک واحد را با توجه به تاثیر آن بر کل گزارش
عملکرد سازمان بررسی نماییم نه تنها آن واحد خاص را.
صفحه 20:
Deel ere ee ae ea ee
Kn
سل 0 ا ا ل 0
ed ا ا 9[
یی نطام کتایداری ae DIE FEA Th SABO D pyres
ا قویصی. لروی و صرو راد
a9 SS a 9 wolb Sroia nt ا 1
aoe ee aes Se ea Pee Ceo TENS oy) 1۱9
Ree ae Re ere Ee ee لي
اختيارات لازم را تفويض و به مديران مربوطه انتقال مى دهند و جهت اداره كارامد
و اثربخش اختيارات لازم را تفويض و به مديران مربوطه انتقال مى دهند و حيطه
DS ea, ا ل ا ل
ieee eer oP net eRe cgi) eee a! Trl eae! ED ced
ل ا
پیچیدگی ا ا ۱
۱
صفحه 21:
صفحه 22:
ل ا ا Pil pyre 0
تو در عرش كبريايى خود ندارى
من جون تويى را دارم
وتو چون خود نداری
(دكترعلى شريعتى)
عم اد ره
...درازل فقط کلمه بود،کلمه خودخدابود
عنوان:حسابداری سنجش مسئولیت
استادمربوطه:دکتررحمت اله محمدی پور
نگارنده:جوادجمالی
واحدعلوم وتحقیقات ایالم
پاییز92
تعریف حسابداری سنجش مسئولیت
سنجش مسئوليت يا سيستم حسابداري بر اساس مسئوليت
بر اين
اصل تكيه دارد كه هر شخص مسئول عملكرد خود و زير
دستانش ميباشد.اين مفهوم حسابداران را در انجام و ارائه
گزارش نتايج
حسابداري
مسئوليت به
اساس
حسابداري بر
سيستم ميسازد
نوعيرهنمون
مسئوليت
نقطه نظر
.عمليات از
اطالق ميگردد كه عملكرد سازماني را طبق خطوط
مسئوليت ،برنامه ريزي ،اندازه گيري وارزيابي ميكند
ودرآمدها وهزينه ها بر مبناي مراكز مسئوليت تجميع
.وگزارش ميگردند
تعریف حسابداری سنجش مسئولیت
حسابداري سنجش مسئوليت به مفاهيم و ابزارهاي مختلفي
اشاره دارد كه حسابداران مديريت را قادر مي سازد تا
عملكرد بخشها و افراد مربوط را ارزيابي و از هماهنگي هدفها
.اطمينان حاصل كنند
:تعاریف مسئولیت
مسئوليت را ميتوان جوابگويي فرد يا گروه براي يك عمل
در نظر گرفت وقتي اين عمل نتايج وپيامدهاي مشخصي
نسبت به سازمان ويا شغل مشخصي داشته باشد.
الزام به پاسخگويي ،امكان مورد بازخواست
گرفتن ،پاسخگويي وتوانايي به پاسخگويي در قبال اعمال يا
تعهدات .
تعهد منطقي در قبال اختيارات تفويض شده به يك فرد يا
گروهي از افراد كه در تصميم گيريها وفعاليتهاي سازماني
شركت دارند.
عناصرسیستم های حسابداری سنجش مسئولیت
حسابداری سنجش مسئولیت یک سیستم گزارشگری اطالعات
است که داده های مالی را بر مبنای حوزه های مسئولیت در
یک سازمان طبقه بندی میکند.و درآمد و هزینه ی هر یک از
حوزه های عملیاتی را که جهت کنترل به مدیر واگذار
میشود‚دسته بندی و گزارش میکند.همچنین آن را حسابداری
سود آوری نیزمی گویند.
سیستم حسابداری سنجش مسئولیت گزارشهای حسابداری را
تخصصی میکند.چنین سیستمی بر مراکز مسئولیت تاکید
دارد.مرکز هزینه یک واحد سازمانی است که در حسابداری
سنجش مسئولیت برای آن گزارشهایی تهیه میشود.
مراکز هزینه مراکز سود و مراکز سرمایه گذاری همگی از
مراکز مسئولیت به شمار می آیند.
:اهداف و فواید حسابداری سنجش مسئولیت
در بحث اهداف حاكميت شركتي دستيابي به مواردdي همچون
پاسخگويي ،شفافيت ،عدالت (انصdاف ) ورعايت حقوق ذينفعان
به عنوان اهداف اصلي مطرح ميگردد.dحاكميت شركتي
قوانين ،مقررات ،ساختارها ،فرايند ها فرهنگها وسيستمهايي
است كه موجب دستيابي به اهداف فوق ميشود .از لحاظ
حاكميت اين فرايندها وقوانين يا به عبارتي ديگر سيستمهاي حاكم
بر روابط شركت به دو طبقه سيستمهاي درون سازماني وبرون
سازماني طبقه بندي شده اند.نقش مكانيزمهاي داخلي وتعيين
حوزه هاي مسئوليت مديران اجرايي از محورهاي تحوالت اخير در
مبحث حاكميت شركتي است كه حسابداري سنجش dمسئوليت از
جمله سيستمها وفرايند هاي مرتبط با اين موضوع ميباشد.
:اهداف و فواید حسابداری سنجش مسئولیت
به دليل مشاركت در تصميم گيري روحيه كاركنان وميزان ارضاي
شغلي آنان باال خواهد بود .
تصميمات در مواقع لزوم اتخاذ شده وزمانبندي صحيح تصميم گيريها
رعايت ميشود.
باعث افزايش انگيزش مديران و كاركنان براي فعاليت در راستاي
هدفهاي سازمان ميگردد.
امكان سنجش و ارزيابي عملكرد واحدهاي تابعه ،مديران و سايركاركنان
سازمان وجود خواهد داشست.
تصميمات در سطوحي گرفته ميشود كه در آن سطوح مسئوالن با
مشكالت قسمت واطالعات مربوط به تصميم گيري آشنايي نزديك دارند.
بدليل استفاده از تجارب ومهارتهاي مسئولين سطح توانمندي منابع
انساني ارتقاء يافته ودر نهايت سطح مهارت مديريت افزايش خواهد
يافت.
:مراکز مسئولیت
بدليل ضرورت پيگيري مسئوليت وضرورت شناسايي قسمتهاي
ضعيف در سازمان اطالع از اينكه هزينه به كدام قسمت مربوط
ميشود اهميت دارد .بر اين اساس سيستم حسابداريي الزم است
تا بتواند هزينه ها را بر حسب مبدا هزينه جمع آوري كرده و از اين
طريق حسابداري سنجش مسئوليت را اعمال dكند .لذا اساس
سيستم حسابداري سنجش مسئوليت اين است كه هر يك از
بخش هاي تابعه واحد انتفاعي را نوعي مركز مسئوليت
محسوب ومتناسب با وظايف محوله سازماندهي گردد.مدير هر
بخش نيز ،،مسئول حسابدهي در قبال نتايج مالي فعاليتهاي آن
بخش مي باشد .به عdبارت ديگر مركز مسئوليت كوچكترين واحد
در يافت سازماني تشكيالت اداري است .گروه مسئوليت شامل
.يك رئيس واحد و واحدهاي كوچك تحت سرپرستي او ميباشد
مزایای عمده حسابداری سنجش مسئولیت
تفویض اختیار تصمیم گیری را سهولت می بخشد.
مدیریت را در به کارگیری مفهوم مدیریت بر مبنای هدف یاری می دهد (در
مدیریت بر مبنای هدف مدیران بر یک سلسله از اهداف توافق می کنند و سپس
عملکرد هر مدیر در قیاس با میزان تحقق این اهداف ارزیابی می شود).
مدیریت را در برپایی استاندارهای عملکرد ،یاری می دهد .این استانداردها
مبنای ارزیابی عملکرد واقعی مدیران قرار می گیرد و از خنثی نمودن تاثیر
بdخشهای سود ده توسط بdخشهای زیانده جلوگیری می نماید و منجر به تشویق
مدیران با عملکرد مطلوب می شود.
به کارگیری موثdر مدیریت بر مبنای استثناء را تسهیل می بخشد که در آن،
توجه مدیران بر انحرافهای مهم از استانداردها و بودجه ،معطوف و متمرکز
می گردد.
مراحل اجرای نظام حسابداری سنجش مسئولیت
-1 تعریف مراکز مسئولیت
-2 بودجه بندی و پیش بینی مخارج و درآمدهای
مراکز مسئولیت تعریف شده
-3 تهیه نمودار سازمانی و تعیین اختیارات و
قلمرو هر یک از مراکز مسئولیت
-4 مشخص کردن هزینه های قابل کنترل و
غیرقابل کنترل
-5 تهیه گزارش عملکرد برای هر مرکز توسط
مدیر مسئول آن
تdddعdریdفمdراdکز مdسئولdیت1-
فرایند شناخت واحدها و بخشهای فرعی در یک سازمان،
تخصیص مسئولیتها به مدیران این بخشها و ارزیابی عملکرد
این مدیران می باشد .این واحدها ،مراکز مسئولیت نامیده می
شود.
اساس سیستم حسابداری سنجش مسئولیت این است که هر
یک از بخشهای تابعه واحد انتفاعی را نوعی مرکز مسئولیت
محسوب و متناسب با وظایف محوله سازماندهی کنند و لذا
نظام حسابداری سنجش مسئولیتی ،به خوبی طراحی شده
باشد که مراکز مسئولیت را در درون سازمان شناسایی و
تعیین کند .مرکز مسئولیت معموال ً به بخشی از واحد انتفاعی
اطالق می شود که مدیر آن ،مسئول حسابدهی در قبال نتایج
مالی فعالیتهای آن بخش می باشد.
مراکز مسئولیت را معموال ً می توان به چهار نوع به شرح زیر طبقه
:بندی کرد
مرکز هزینه :بخشی از سازمdان است که مdدیر آن مdسئولیت
حسابدهی در قبال هزینه های انجام شده در آن بخش را بر عهده
دارد« .تجزیه و تحلیل انحرافات» مبتنی بر هزینه های استاندارد و
همچنین «بودجه انعطاف پذیر» ابزارهای متداول در ارزیابی مراکز
هزینه اند .مثال ً بخش رنگ کاری یک کارخانه اتومبیل سازی را می
توان یک مرکز هزینه به حساب آورد.
مرکز سود :بخشی از سازمان است که مdدیر آن مdسئولیت
حسابدهی در قبال سودهای تحصیل شده آن مرکز را بر عهده دارد.
از آنجا که سود مساوی حاصل تفریق در آمد و هزینه است ،
مدیران مdراکز سود مdسئولیت حساب دهی درآمدها و هزینه های
منسوب به بخش مربوط به خود را عهده دار می باشند و مسئولیت
آنها نسبت به مرکز هزینه بیشتر است .مثال ً یک رستوران متعلق به
زنجیره رستورانها را می توان مرکز سود تلقی کرد.
مرکز سرمایه گذاری :بخشی از سازمان است که مدیر آن مسئولیت حسابدهی
سود تdحصیل شده در بخش مربوط و سرمایه تخصیص یافته به آن را بر عهده
دارد .به بیان دیگر ،مدیdران ایdن قبیل مراکز در مقابdل سود حاصل از بکارگیری
سرمایه تخصیص یافته مسئولیت حسابدهی دارند .این مدیران نه تنها ،تمام
مسئولیت مدیران مرکز سود را بر عهده دارند ،بلکه عالوه بdر ان ،حق دارند
میزان فعالیتهای سازمانی را گسترش دهند و یا محدود کنند.
مراکز سرمایه گذاری معموال ً در بdرگیرنده تعدادی مراکز سود هستندکه آنها
ترکیبی از مراکز هزینه و درآمد هستند .مثال ً یک بخش تdابعه از یک شرکت
سهامی بزرگ را می تdوان مرکز سرمایه گذاری محسوب کرد یا مدیران بخشی
که کنترل خطوط چندگانه تولید را بdرعهده دارند.
الزم به ذکر است که مرکز هزینه ،درآمد و سود ،نdگاه عملیاتdی و کوتاه مدت و
مرکز سرمایه گذاری ،تصمیمات کاربردی و بلند مدت را مد نظر قرار می دهد.
بودجه بندی و پیش بینی مخارج و درآمدهای مراکز
مسئولیت تعریف شده
از آنجا که بودجه منظر مالی دارد و حسابداری سنجش مdسئولیت
نیز از منظر مالی به این موضوع توجه دارد بنابراین باید بودجه تهیه
شود .در واقع به مراکزی که مسئولیت بیشتری دارند اختیارات
مالی بیشتری نیز داده می شود.
در پیش بینی هزینه و درآمد باید به عوامل درونی و عوامل بیرونی
توجه نمود:
عوامل درونی :هماهنگی و ارتباطات
عوامل بیرونی :تجزیه و تحلیل راهبرد سازمان
هماهنگی ! تنظیم و توازن عوامل تولید و واحدهای تابعه برای
رسیدن به هدف
ارتباطات ! شناخت و پذیرش هدف
راهبرد ! شیوه تطبیق توانمندی سازمان با فرصتهای بازار جهت
دستیابی به هدف
تهیه نمودار سازمانی و تعیین اختیارات و قلمرو هر یک از
مراکز مسئولیت
از آنجا که نمودار سازمانی نشان دهنده اختیارات تفویض شده است در
نتیجه می توان مسئولیت هر یک از سطوح را بر اساس آن اختیارات
مشخص نمود.
اساس حسابداری سنجش مسئولیت ! طبقه بندی مسئولیتهای مدیران
نقطه شروع حسابداری سنجش مسئولیت ! نمودار سازمانی
زمانی که در نمودار سازمانی مسئولیتها را مشخص dنموده و اختیارات را
نیز می دهیم در واقع انتظارات خود را از مدیران بخش مشخص می
نماییم و با هم بودجه را تصویب می نماییمd.
وجود مشارکت در تصمیم گیری و قبول مسئولیت ،انحرافات را کاهش
خواهد داد.
مشخص کردن هزینه های قابل کنترل و غیرقابل
کنترل
هزینه های قابل کنترل و غیرقابل کنترل هم می توانند مستقیم
باشند و هم غیرمستقیم .منظور از قابل کنترل و غیرقابل
کنترل این است که تحت کنترل مدیریت باشد یا نباشد؟
باید توجه داشت که تمامی مراکز فعالیت نمی توانند کلیه
هزینه ها را تحت کنترل داشته باشند و دیگر اینکه با توجه به
تجمعی بودن مسئولیت مدیران بخش ها نمی توان قابل کنترل
بودن یا نبودن آن را مشخص کرد .از آنجا که تا رسیدن به
نتیجه نهایی چندین نفر مسئول هستند نمی توان نتیجه نهایی را
به یک نفر نسبت داد اما باید به دنبال این باشیم که چه کسی
بیشترین مسئولیت را دارد؟ در واقع در برابر انحرافات بیشتر
می توان پاسخگو باشد.
تهیه گزارش عملکرد برای هر مرکز توسط
مدیر مسئول آن
در این گزارش عملکرد یک بودجه داریم و یک
عملکرواقعی.
محتوای این گزارشات متناسب با نوع مرکز
مشخص می شود.
ویژگی های گزارشات عملکرد
گزارشات عملکرد باید همسو و هماهنگ با نمودار سازمانی
باشد.
گزارشات باید به موقع تهیه شوند.
گزارشات باید به آسانی قابل فهم باشند.
گزارشات باید عالوه بر مبالغ ریالی ،حاوی تعداد کمی
(واحدها) باشد.
ارائه گزارشات به همراه اسناد و مدارک.
گزارشات ارقام را به شکل مقایسه ای داده و تجزیه و
تحلیل داشته باشد.
باید عملکرد یک واحد را با توجه به تاثیر آن بر کل گزارش
عملکرد سازمان بررسی نماییم نه تنها آن واحد خاص را.
درنهایت
حسابداری سنجش مسئولیت از جمله نظامهای اطالعاتی است که در قالب ساختار
نظام مند ،مراکز مسئولیت را تدوین و تعریف و سپس اختیارات هر یک از مراکز
مسئولیت را تنظیم و تفویض می نماید و به منظور سنجش مسئولیت مدیر هر
مرکز در قبال اختیارات تفویضی ،به ارزیابی آنها می پردازد و گزارش سنجش
مسئولیت هر مرکز مسئولیت را تنظیم و در اختیار مدیریت شرکت قرار می گیرد.
بنابراین ،نظام حسابداری سنجش مسئولیت ،با توجه به اصل بنیادین تعریف شده
یعنی پاسخگویی در قبال اختیارات تفویضی ،لزوما ً و ضرورتا ً در سازمانهای
غیرمتمرکز طراحی و به کار گرفته می شود .سازمانهای در حقیقت سازمانهای
بزرگی هستند که بخشها و واحدهای کوچکتر تحت عناوین ،بخش ،گروه ،واحد
تجاری ،مرکز کار و دپارتمان تقسیم می شوند و جهت اداره کارآمد و اثربخش
اختیارات الزم را تفویض و به مدیران مربوطه انتقال می دهند و جهت اداره کارآمد
و اثربخش اختیارات الزم را تفویض و به مدیران مربوطه انتقال می دهند و حیطه
نظارت (تعداد افراد تحت سرپرستی مدیر) را کاهش می دهند و سازمان را از نظر
ساختاری بلند یعنی با سطح متعدد طراحی می نمایند .در این وضعیت ،موضوع
سنجش مسئولیت و ارزیابی عملکرد از اهمیت ویژه ای برخوردار می گردد.
پیچیدگی نظارت ،در این سازمانها و فرماندهی کار و فعالیت و منابع توسط مدیران
متعدد نیز بر اهمیت سنجش مسئولیت و ارزیابی عملکرد می افزاید .توجه به
ساختار بندی غیرمتمرکز ،در تعریف مراکز مسئولیت نه تنها سودمند بلکه ضروری
است ،زیرا از منابع مورد وثوق جهت تعریف مراکز مسئولیت ،ساختار سازمانی
سپاس
خدایا من در کلبه حقیرانه خود کسی را دارم که
تو در عرش کبریایی خود نداری
من چون تویی را دارم
وتو چون خود نداری
(دکترعلی شریعتی)