حسابداری صنعتی

حسابداری صنعتی

اسلاید 1: مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 2: حسابداری صنعتی

اسلاید 3: حسابداری صنعتی (حسابداری قیمت تمام شده یا هزینه یابی):ضرورت: 1- بدانیم تا چه قیمتی می توانیم بفروشیم و از آن کمتر ضرر دارد 2- برای سهولت مدیریت کاهش هزینه 3- برای برنامه ریزی و تنظیم برنامه های آیندهواژه ها: 1- هزینه مواد مستقیم شامل مواد اولیه ای که مستقیما در محصول بکار می رود می باشد. 2- هزینه دستمزد مستقیم شامل حقوق کارکنانی که مستقیماً روی محصول کار می کنند می باشد.3- هزینه سربار شامل بقیه هزینه ها است.4- قیمت تمام شده محصول نیمه ساخته شامل هزینه های 3مورد فوق برای یک محصول نیمه تمام است5- قیمت تمام شده محصول ساخته شده شامل هزینه های 1و 2و 3 فوق برای یک محصول ساخته شده است.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 4: حسابداری صنعتی چیست؟بخش دیگری از حسابداری، حسابداری بهای تمام شده نامیده می‌شود. حسابداری صنعتی فرایند هزینه‌یابی محصول است و اطلاعاتی را فراهم می‌کند که در برنامه‌ریزی عملیات آتی واحد تولیدی و کنترل هزینه‌ها مفید می‌باشد.حسابداری صنعتی طی یک فرآیند هزینه‌ها را شناسایی، اندازه گیری، طبقه بندی، تلخیص و جمع آوری نموده که اصطلاحاً به این فرآیند هزینه یابی اطلاق می‌شود. سيستم هزينه يابي در هر شرکت بايد به گونه اي طراحي شود که بتواند نيازهاي ناشي از شکل مشخص سيستم توليد آن شرکت را تامين کند.هدف اصلي از هزينه يابي عبارت است از کمک به مديريت در جريان تصميم گيري عملياتي از طريق محاسبه و تعيين قيمت تمام شده هر فعاليت يا مجموعه هم بسته اي از فعاليتهاي موسسه.4

اسلاید 5: حسابداري بطور اعم و حسابداري صنعتي به طور اخص بخشي از سيستم اطلاعات مديريت هرسازمان را تشکيل مي دهد که قسمت قابل ملاحظه اي از نيازهاي اطلاعاتي مديريت را فراهم مي آورد.با توليد اطلاعات مرتبط با هزينه ها براي مقاصد گوناگون سرو کار دارد.تعيين بهاي تمام شده توليد فراورده ها به منظور تهيه صورتهاي مالي و مقاصد مالياتيتا پيش بيني هزينه ها و درآمد ها در جهت پشتيباني از تصميم گيري هاي گوناگون ادامه مي يابدسيستم هزينه يابي بايد در عمل اقتصادي و مقرون به صرفه باشد 5

اسلاید 6: شرایط براي طراحي و انتخاب سيستم هزينه يابي توجه به هزينه و منفعت سيستم بسيار مهم است. هزينه بکارگيري سيستم ها شامل هزينه آموزش مديران و کارکنان بسيار بالا ست. مديران بايد تنها زماني به استقرار يک سيستم پيچيده تن دهند که به فزوني منافع سيستم نسبت به هزينه هاي آن اعتقاد راسخ داشته باشند.سيستم بايد متناسب با فعاليتها و کارهاي شرکت باشد و نه بر عکس سيستمهايي که مديران عملياتي آنها را گمراه کننده مي دانند بدترين سيستمها مي باشد. به کمک سيستم هزينه يابي فقط مي توان ارقام هزينه را گزارش کرد که نشانگر نحوه مصرف منابع سازمان بوسيله يک موضوع هزينه خاص (نظير محصولات،خدمات، مشتريان ) است.6

اسلاید 7: تعریف هزینهحسابداران هزينه را از دست دادن منابع براي دستيابي به هدفي خاص تعريف مي کنند.در حسابداري صنعتي واژه هزينه همواره همراه با اصطلاحات توصيفي به کار برده ميشود مثلا هزينه مواد، هزينه تبديل،هزينه از دست رفتن فرصت وغيرهتعريف ديگر هزينه عبارت است از کاهش ناخالص داراييها و يا افزايش ناخالص بدهي ها است که ناشي از فعاليت هاي انتفاعي يک واحد تجاري بوده.و سبب تغيير حقوق صاحبان سرمايه مي گردد. عامل هزينه (محرک هزينه):هر عاملی است که بر کل هزینه هاتأثیر میگذارد. یعنی، تغییر درمیزان محرك هزینه باعث تغییر درمیزان کل هزینه موضوع هزینه مربوطه خواهد شد. مثلا ”زمان و هزينه“ یا ”تعداد و هزینه“يعني تغيير در ميزان و اندازه محرک هزينه باعث تغيير در جمع مبلغ هزينه هاي مربوط به موضوع هزينه مورد نظر مي شود، از نظر محرک هزینه به هزینه های ثابت و هزینه های متغیر طبقه بندی شوند.7

اسلاید 8: طبقه بندی هزینه‌ها هزینه‌ها را میتوان به شکل‌های مختلف طبقه بندی کرد که به برخی از این طبقه بندی اشاره می‌شود الف) طبقه بندی هزینه‌های تولید به تفکیک هزینه‌های مستقیم Direct costs و غیر مستقیم Indirect costs ب) طبقه بندی هزینه‌ها براساس عناصر تشکیل دهنده محصول ج) طبقه بندی هزینه‌ها به دو نوع هزینه‌های محصول و هزینه‌های دوره د) طبقه بندی هزینه‌ها براساس رفتار هزینه‌8

اسلاید 9: طبقه بندی هزینه ها بر اساس گرایش به تغییر در حجم تولید:هزینه های متغیر: هزینه متغیر هزینه ای است که به نسبت مستقیم با تغییر در سطح فعالیتهای تغییر می کند اگر فعالیتها 20 درصد افزایش یابند هزینه متغیر کل نیز 20 درصد افزایش خواهد یافت.هزینه متغیر هر واحد با تغییر فعالیتها دچار تغییر نمی شود بطور خلاصه با تغییر در سطح فعالیت، هزینه متغیر کل متناسب با آن دچار افزایش یا کاهش خواهد شد، اما هزینه متغیر هر واحد تغییری نخواهد کرد.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 10: عامل هزینه زا (تعداد تولید) هزینه متغیر هر واحد هزینه متغیر کل11001004100400181001800301003000مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 11: هزینه های ثابت هزینه ثابت کل همیشه بدون توجه به تغییر در سطح فعالیتها، در یک دامنه مربوط بدون تغییر باقی می ماند، برای مثال: اگر فعالیتها 30درصد افزایش یا کاهش یابد، هزینه استهلاک تجهزیات کارخامه، هزینه استهلاک مؤسسه خدماتی تغییر نخواهد کرد و بطور کلی با تغییز در سطح فعالیتها، هزینه ثابت کل تغییری نخواهد کرد.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 12: به موازات افزایش سطح فعالیتها، تغییری در هزینه ثابت کل رخ نخواهد داد ولی هزینه ثابت هر واحد کاهش خواهد یافتعامل هزینه زا هزینه ثابت هر واحد هزینه ثابت کل 115001500275015005300150010150150011136/361500207515002171/431500مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 13: مثال: شرکت جهان خودرو در زمینه خدمات اتومبیل بویژه نصب نوعی صدا خفه کن در اگزوز ماشین ها فعالیت می کند جدول زیر اطلاعات هزینه خرداد ماه این شرکت رات در سه سطح تولیدی مختلف نشان می دهد مبالغ مجهول را محاسبه کنید اطلاعات خرداد ماه700600500مقدار صداخفه کنB42000aکل هزینه ثابتd30000cکل هزینه متغیرf72000eجمع هزینه هاihgهزینه ثابت هرواحدLKJهزینه متغیر هرواحدOnmجمع هزینه (بهای تمام شده) نصب هرواحدمدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 14: با توجه به اینکه مبلغ کل هزینه ثابت در یک دامنه تغییر نمی کند مقادیر a و b برابر 42000 خواهد شد برای محاسبه هزینه متغیر کل ابتدا لازم است هزینه متغیر هر واحد را بیابیم که برابر 50 ريال می باشد (600 : 30000) این مبلغ نیز در دامنه مربوطه بدون تغییر باقی می ماند بنابراین مقادیر مجهول J و kو L هر سه برابر 50ريال خواهند شدهزینه متغیر هر واحد × تعداد اگزوز نصب شده = هزینه متغیر کل25000 = 50 × 500 = c 35000 = 50 × 700 = dمدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 15: برای محاسبه مقادیر g و h و i نیز خواهیم داشت:تعداد اگزوز نصب شده : هزینه ثابت کل = هزینه ثابت هر واحد84 = 500 : 42000 = g70 = 600 : 42000 = h60 = 700 : 42000 = i67000 = 42000 + 25000 = a + c = e77000 = 42000 + 35000 = b + d = f134 = 50 + 84 = g + i = m120 = 50 + 70 = h + k = n110 = 50 + 60 = i + L = oمدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 16: تعریف هزینه مستقیم: هزینه ای را که می توان به یک بخش خاص نسبت داد، هزینه مستقیم آن بخش نامیده می شود مثلاً هزینه رنگ مورد استفاده در کارخانه پارس خودرو، هزینه مستقیم بخش رنگ آمیزی آن کارخانه تلقی می شودهزینه غیرمستقیم: هزینه ای را که نتوان به یک بخش خاص نسبت داد هزینه غیر مستقیم آن بخش نامیده می شود مانند هزینه تبلیغات یک شرکت و یا حقوق مدیر کارخانهمدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 17: طبقه بندی هزینه ها بر اساس ارتباط آنها با محصول هزینه های تولید و ساخت محصول به سه دسته تقسیم می شوند: مواد مستقیم، دستمزد و سربار ساختموادمستقیم: مواد خامی که در فرایند تولید مصرف می شوند و یا در کالای ساخته شده نصب می شوند و به راحتی قابل رد یابی به محصولات باشند مواد مستقیم یا مواد خام گفته می شود. مانند ورق فلزی در تولید یخچال در کارخانه آزمایش و یا کاغذ مورد استفاده در مجله جوانانمواردی را که نمی توان به تولید خاصی نسبت داد (مانند چسب یا گریس) شامل سربار ساخت می باشد.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 18: دستمزد مستقیم : هزینه های حقوق ,دستمرد و مزایای کارکنانی که مستقیما در تولید محصول دخالت دارند. برای مثال: حقوق کارکنان مونتاژ کار و اپراتورهای ماشین آلات در کارخانه ایران خودرو.در حقیقت دستمزد مستقیم حقوق کارگران و کارمندانی است که مواد خام را به کالای ساخته شده تبدیل می کنند. سربار ساخت :تمامی هزینه های مرتبط با ساخت کالا، محصول و یا خدمات ارائه شده شرکت به جز مواد مستقیم، و دستمزد مستقیم هزینه سربار ساخت تلقی می شود که شامل هزینه مواد غیرمستقیم، دستمزد غیر مستقیم و سایر هزینه های ساخت می شود.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 19: مواد غیر مستقیم: موادی هستند که در طی فرایند ساخت و تولید یک محصول به کار می روند ولی ردیابی و نسبت دادن این مواد به محصول خاص یا اکان پذیر نمی باشد و یا اینکه ردیابی آن به یک محصول خاص مقرون به صرفه نمی باشد، برای مثال چسب و میخ مصرفی در تولید یک صندلی و میز نمونه ای از مواد غیر مستقیم هستند که بخشی از کالای ساخته شده محسوب نمی شود امام برای ساخت آن لازم و ضروری می باشد اینگونه مواد معمولاً آنقدر ارزان قیمت هستند که ارزش ردیابی هزینه های آنها به محصولات خاص و تلقی آنها به عنوان مواد مستقیم را ندارندو جزئی از هزینه سربار تلقی می شوند.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 20: کار غیر مستقیم: هزینه پرسنلی که مستقیماً بر روی محصول کار نمی کنند اما خدمات آنها در فرآیند تولید ضروری است برای مثال: حقوق و دستمزد سرپرستان بخش های تولیدی، نگهبانان و انباردارانسایر هزینه های تولید: تمامی هزینه های دیگر تولید که در طبقه دستمزد غیر مستقیم و مواد غیر مستقیم جای نمی گیرنداین هزینه ها شامل استهلاک اموال و ماشین آلات و تجهیزات کارخانه، مالیات بردارائی، بیمه و استفاده از نیروی برق و هزینه خدمات دریافتی از واحدهای خدماتی می باشد.واحدهای خدماتی واحدهایی هستند که مستقیما بر امر تولید محصول اشتغال ندارند اما وجود آنها برای فرایندهای تولید ضرورت دارد مانند واحدهای تعمیرات و نگهداری تجهیزاتمدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 21: از دیگر هزینه های سربار می توان از پرداختهای اضافی جهت اضافه کاری و هزینه زمان بیکاری کارگران یا توقف ماشینها نام برد، به پرداختهای اضافی به کارگران، در قبال ساعات کار بیش از ساعات عادی ، پرداخت اضافه کاری گفته می شود.فرض کنید به ازای هر ساعت کار یک تکنیسین الکترونیک که به مونتاژ رادیو اشتغال دارد 16000ريال پرداخت می شود اگر تکنسین مورد نظر به جای 40 ساعت کار در هفته 48 ساعت در هفته کار کند چنانچه قوانین موجود در آن کشور مبنای پرداخت اضافه کاری را 150 درصد دستمزد عادی قرار داده باشد حق الزحمه یک هفته او بصورت زیر محاسبه می شود:هزینه دستمزد مستقیم ( ريال 16000×48 ساعت) 768000سربار(5/0×16000×8) 64000 کل پرداختی 83200مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 22: زمان بیکاری (اوقات تلف شده)مدت زمانی که یک کارگر به دلائلی مثل خرابی ماشین آلات یا زمان آماده سازی جدید برای هر نوبت تولید بدون انجام کار مفید سپری کرده باشد.این زمان بیکاری در بسیاری از فرایندهای تولید غیرقابل اجتناب هستند، هزینه در زمان بیکاری یک کارگر به عنوان هزینه سربار ساخت محسوب می شود به این ترتیب می توان آن را به کلیه کارهای در دست تولید و نه یک کار خاص سرشکن نمود.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 23: فرض کنید در یک شیفت 40 ساعته یکی از ماشینها به مدت یک و نیم ساعت دچار خرابی شود و قطع برق نیز کار را به مدت نیم ساعت دچار وقفه کرده باشد اگر حقوق یک کارگر در ساعت 14000ريال باشد، دستمزد او در پایان هفته به این شکل طبقه بندی می شود:هزینه دستمزد (14000 × 38) 53200سربار اوقات تلف شده (14000 × 2) 28000 کل پرداختی 560000مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 24: تجزیه و تحلیل نقطه سربسر: جهت محاسبه نقطه سربسر لازم است ابتدا ماهیت هزینه ها از نقطه نظر ثابت و یا متغیر بودن مشخص گردد، بعبارت دیگر هزینه های ثابت و متغیر باید از یکدیگر تفکیک شوند در اینجا هزینه های مواد و کار مستقیم جزء هزینه های متغیر طبقه بندی می گردند هزینه های سربار کارخانه همانند هزینه های توزیع و فروش و اداری و تشکیلاتی به عوامل ثابت و متغیر تفکیک می شود.نقطه سربسر از طریق فرمول زیر محاسبه می گردد:] فروش/)هزینه های متغیر-1[(/هزینه های ثابت=مبلغ فروش در نقطه سربسرمدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 25: مثال: فرض نمائید هزینه های عملیات متغیر و ثابت شرکت«نمونه» بشرح زیر برآورد شده است:هزینه های متغیر19,898,750ريالهزینه های ثابت2,500,000 ريالمبلغ فروش24,750,000 ريالمبلغ فروش در نقطه سربسر بصورت زیر محاسبه می شود:12,775,102=( 0/804 – 1 ) : 2,500,000مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 26: تحلیل کارخانه1-اگر نقطه سربه سر بالای %70 ظرفیت اسمی بود، کارخانه نباید دایر شود. اگر کارخانه دایر شده بود دو حالت دارد پیش بینی این است که همیشه بالای %70 ظرفیت اسمی تقاضا هست درآینده ( مثلاً در دوسال آینده) تقاضا خوب می شود الان هرچقدر میشود تولید می کنیم تا بتوان در حد امکان ضررها را جبران کرد. در حالیکه پیش بینی است که وضع تقاضا خوب نیست کارخانه را می فروشیممدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 27: 2-اگر نقطه ی سر به سر بین %50 تا %70 ظرفیت اسمی بود، بستگی به تقاضادارد.یعنی اگر مطمئنیم تقاضا بیش تر از %70 است تولید را ادامه می دهیم ولی اگر مطمئنیم که تقاضا کمتر از %50 است کارخانه را باید ببندیم.3-اگر نقطه ی سر به سر بین %30 تا %50 باشد، خوبست.4-اگر نقطه ی سر به سر کوچکتر از %30 ظرفیت اسمی بود، عالیست.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 28: سایر هزینه های جانبی دستمزد: علاوه بر هزینه فوق العاده اضافه کاری، سایر هزینه های جانبی دستمزد شامل هزینه هائی نظیر دستمزد ایام مرخصی و تعطیلات، سهم کارفرما بابت بیمه های اجتماعی، دستمزد ایام بیکاری، بیمه کارکنان، هزینه های بازنشستگی، هزینه های مزایای غیرنقدی کارکنان و مزایای پایان خدمت کارکنان است باید جزء سربار ساخت و به عنوان بخشی از نرخ از پیش تعیین شده جذب هزینه های سربار ساخت منظور شود.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 29: انواع سیستم های هزینه یابی محصول:برای طراحی و اجرای سیستم هزینه یابی در هر شرکت تولیدی یا خدماتی باید اطلاعات کافی راجع به فرایند تولید آن شرکت فراهم شود، زیرا روشهای تفصیلی حسابداری که در سیستمهای هزینه یابی محصول بکاربرده می شود به نوع صنعت مربوط بستگی دارد، در مجموع می توان گفت ماهیت فعالیتهای تولیدی اعم از این که به شکل دستی انجام گیرد و یا مکانیزه باشد یا مبتنی بر سلیقه ها و نیازهای مشتریان باشد یابه تولید محصولات یکسان و استاندارد منجر شود، تعیین کننده نوع سیستم هزینه یابی است که باید برای جذب، تخصیص و انتصاب هزینه ها بکارگرفته شود.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 30: نظربه اینکه فناوریهای ساخت، سازمان تولید و ترکیب محصولاتی که ساخته می شود در شرکتهای مختلف متفاوت است، بنابراین انتظار می رود سیستم هزینه یابی نیز در شرکتهای گوناگون متفاوت باشد، سیستم هزینه یابی در هر شرکت باید به گونه ای طراحی شود که بتوان نیازهای ناشی از شکل مشخص سیستم تولید آن شرکت را تأمین کند.برای گردآوری انباشت و تخصیص هزینه ها به محصولات معمولاً یکی از دو روش هزینه یابی سفارش کار یا هزینه یابی مرحله ای بکارگرفته می شودمدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 31: سیستم هزینه یابی سفارش کاراین سیستم توسط سازمانها و شرکتهائی بکارگرفته می شود که محصولات خود را در دسته های مجزا که تفاوت اساسی بین آنها وجود دارد تولید می کنند به بیان دیگر در اینگونه سازمانها هر یک از واحدهای هزینه با سایر واحدهای هزینه تفاوت دارد و هرکدام ویژگیهای اعضای خود را دارند.در این سیستم هردسته محصول به عنوان یک سفارش مجزا و یک موضوع هزینه مشخص محسوب می شود، سیستم هزینه یابی سفارش کار با هدف تخصیص هزینه ها به هر یک از این سفارشها طراحی می شود، سپس به منظور دستیابی به هزینه متوسط هر واحد محصول موشوع هر یک از سفارشها، هزینه های تخصیص یافته به هر سفارش را می توان بر حسب واحدهائی از محصول که به آن سفارش مربوط به شکل میانگین محاسبه کرد.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 32: هزینه یابی بروش سفارش کاراگر کارخانه چند محصول داشته باشد دیگر مثل حالت قبل نمی توان قیمت تمام شده محصولات را مشخص کرد، در اینصورت بشکل زیر عمل می کنیم:مواد اولیه مصرف شده: در انبار مواد اولیه و قطعات برای هر محصول یک حساب باز کرده و مواد قطعات مصرفی هر محصولی را در حساب مربوطه ثبت می کنیم و در پایان سال مانده آنها را به انبار برگردانده و کسر می کنیم، بدینصورت مواد اولیه مصرف شده در طول سال مشخص می شود.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 33: هزینه دستمزد مستقیم:کارکنان دو نوع هستند:کارکنانی که تمام وقت روی یک محصول کار می کنند، در اینصورت حقوق آنها را منظور می کنیم.کارکنانی که در طول روز یا هفته برای همه محصولات کار می کنند، برای این افراد یک برگ زمانی تهیه کرده و زمان کار روی هر محصول را ثبت می کنیم و بهمین نسبت حقوق را تقسیم و دستمزد منظور می شود.هزینه سربار: هزینه های سربار چون برای همه محصولات انجام می شود ابتدا تفکیک کرده سپس به یک نسبت مناسبی محصولات تقسیم می کنیم.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 34: شرکت صنعتی پارت خودروآدرس: تاریخ سفارش: 2/10/ 3×13نوع محصول: تاریخ شروع: 2/14/ 3×13مشخصات: تاریخ تکمیل: 2/18/ 3×13تعدادهزینه مواد مستقیم تاریخ شماره برگه درخواست مواد هزینه مواد – ريال جمع هزینه مواد مستقیم14/2/ 516 1,420,000 17/2/ 531 780,00018/2/ 544 310,000 2,510,000مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 35: مدرس: علیرضا پری زادههزینه دستمزد مستقیم تاریخ ساعات کار مستقیم هزینه دستمزد مستقیم- ريال جمع هزینه دستمزد مستقیم2/14 40 320,000 2/15 32 256,000 2/16 36 288,0002/17 40 320,000   2/18 48 384,000 1,568,000

اسلاید 36: سربار پیش بینی شده، جذب شده و واقعی کارخانه و تجزیه و تحلیل انحرافاتسربار کارخانه معمولاً به هزینه مواد غیر مستقیم ، دستمزد غیر مستقیم و سایر هزینه هایی که به آسانی قابل شناسائی یا بطور مستقیم قابل منظور شدن به سفارشات یا محصولات خاصی نمی باشد اطلاق می گرددمدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 37: سربار از پیش تعیین شده کارخانهتنها شیوه ممکن جهت محاسبه هزینه های سربار قابل تخصیص به محصولات که بتواند در اسرع وقت نیازهای مدیریت را برآورده ؛عدم کارائی را مشخص و نوسانات غیر منطقی و غیر قابل کنترل بهای تمام شده یک واحد را از یک ماه به ماه دیگر متعادل سازد استفاده از نرخ از پیش تعیین شده (جذب) سربار می باشد.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 38: مقدار محصول تولید شده هزینه مواد مستقیم مبانی مورد استفاده هزینه دستمزد مستقیم هزینه ساعات کار مستقیم ساعات کار ماشینعوامل قابل توجه در انتخابنرخهای جذب سربار ظرفیت عادی سطوح فعالیت ظرفیت واقعی مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 39: مبانی مورد استفاده :معمولاً مبنای انتخاب باید در ارتباط نزدیک با فعالیتهائی باشد که باعث ایجاد هزینه های سربار گردیده است بعنوان مثال در صورتیکه هزینه های سربار کارخانه عمدتاً از نوع هزینه های دستمزد مستقیم از قبیل هزینه های سرپرستی و دستمزد غیر مستقیم باشد احتمالاً هزینه دستمزد مستقیم یا ساعات کار مستقیم مبنای مناسبی برای جذب هزینه های سربار خواهد بود.اگر اقلام هزینه های سربار عمدتاً ناشی از هزینه های سر مایه ای بوده و با استهلاک یا کارکرد ماشین آلات ارتباط داشته باشد احتمالاً ساعات کار ماشین مناسبترین مبنا برای جذب هزینه های سربار خواهد بود.هرگاه هزینه های سربار عمدتاً در ارتباط با هزینه های مواد از قبیل هزینه سربار مربوط به خرید و نقل و انتقال مواد باشد در اینصورت ممکن است هزینه مواد بعنوان مبنای جذب سربار مورد توجه قرار گیرد.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 40: هدف ثانویه از انتخاب مبنای جذب هزینه های سربار:کاهش هزینه ها و کارهای دفتری است، معمولاً انتخاب هزینه دستمزد یا مواد مستقیم بعنوان مبنا موجب کاهش هزینه ها و کارهای دفتری می گردد و استفاده از مبنای ساعات کار مستقیم یا ساعات کار ماشین معمولاً مستلزم هزینه ها و کارهای دفتری اضافی است.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 41:   مقدار محصول تولید شده بعنوان مبنا:مدرس: علیرضا پری زادهاین روش در شرایطی مطلوب است که شرکت تنها یک نوع محصول تولید نماید، چنانچه محصولات متنوع تولیدی؛ مشابه یا در ارتباط نزدیک با یکدیگر بوده و اختلاف آنها صرفاً در وزن یا حجم باشد، سربار کارخانه می تواند بر اساس وزن یا ضرائب مشخص دیگر جذب شود.

اسلاید 42: هزینه مواد مستقیم بعنوان مبنا:برای هر محصول یا سفارش به میزان 120درصد مواد مصرف شده سهم هزینه های سربار منظور خواهد شد بعنوان مثال چنانچه هزینه مواد مستقیم مصرفی یک سفارش 5000ريال باشد سهم هزینه های سربار کارخانه جهت سفارش مذکور 6000 ريال (%120 ×000 5) خواهد شد.از آنجائیکه همواره نمی توان یک رابطه منطقی بین هزینه مواد مستقیم یک محصول و سربار مصرف، مصرف شده در تولید برقرار کرد لذا کاربرد این روش محدود است.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 43: چنانچه محصولات متنوعی تولید شود که مشابه یا در ارتباط نزدیک با یکدیگر بوده و اختلاف آنها صرفاً در وزن یا حجم باشد: سربار کارخانه می تواند بر اساس وزن یا ضرائب مشخص دیگری جذب شوداستفاده از وزن بعنوان مبنا ؛ موجب جذب هزینه های سربار کارخانه بر اساس وزن هر واحد محصول تولیدی میگرددمدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 44: مثال : در صورتیکه هزینه های سربار برآوردی معادل 300/000 ريال و سایر اطلاعات مطابق جدول زیر باشد مطلوبست برآورد هزینه سربار برای هر واحد محصول . محصولات الف ب ج برآورد مقدار هریک از محصولات تولیدی(واحد) 20/000 15/000 20/000وزن هر محصول (کیلو) 5 2 1 برآورد وزن هر یک از محصولات (کیلو) 100/000 30/000 20/000 برآورد هزینه سربار برای هرکیلو 2 2 2برآورد هزینه سربار کارخانه برای هر محصول 200/000 60/000 40/000 برآورد هزینه سربار کارخانه برای هرواحد 10 4 2 مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 45: مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 46: هزینه دستمزد مستقیم بعنوان مبنا:متداولترین روش جذب سربار می باشد 100 × = درصد هزینه دستمزد مستقیم% 100 = %100× 300000 مثال 300000 اگر هزینه دستمزد مستقیم سفارش یا محصول 3000ريال باشد مبلغ 3000ريال نیز بعنوان سربار کارخانه به آن تخصیص داده می شود.اشکالات: 1- افزایش ارزش غالباً از طریق هزینه استهلاک ماشین آلات گرانبها ایجاد شود و هیچگونه ارتباطی با دستمزد مستقیم نداشته باشد. 2- جمع هزینه های دستمزد مستقیم شامل دستمزدهای مربوط به کارگان تولیدی ماهر و غیر ماهر باشدمدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 47: ساعات کارمستقیم بعنوان مبنا: ريال 1/5 = 300/000 مثال  = نرخ ساعات کار مستقیم 200/000برای سفارشی که مستلزم 400 ساعت کار مستقیم باشد مبلغ 600ريال بعنوان هزینه سربار کارخانه منظور می گردد.تا زمانیکه نیروی کار عامل اصلی تولید و ساخت باشد این روش بعنوان بهترین روش جذب سربار تلقی می شود.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 48: ساعات کار ماشین بعنوان مبنا: ريال 1 = مثال  = نرخ هر ساعت کار ماشینبرای سفارشی که مستلزم 120ساعت ماشین باشد مبلغ 120ريال بعنوان هزینه سربار کارخانه منظور می گردد.این روش مستلزم کارهای دفتری اضافی است ولی بعنوان یکی از صحیح ترین روشهای جذب سربار کارخانه تلقی می گردد.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 49: تعیین نرخ جذب سربار کارخانه نرخ جذب سربار را می توان پس از برآورد هزینه های سربار کارخانه و تعیین سطح فعالیت برای مبنای انتخاب شده محاسبه کرد، مثلاً نرخ جذب سربار برای هرساعت کار مستقیم با فرض برآورد 200/000 ساعت کار مستقیمريال 1/5 =300/000 200/000مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 50: سربار واقعی کارخانه: پیش بینی هزینه های سربار کارخانه، انتخاب مبنا، سطح فعالیت مورد نظر و محاسبه نرخ جذب سربار همگی قبل از وقوع و ثبت هزینه های واقعی انجام می گیرد.مقایسه بین ارقام واقعی و بودجه شده ممکن است به محاسبه انحراف هزینه و انحراف ظرفیت بلااستفاده منجر شود.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 51: حساب کنترل سربار کارخانه: پس از انتقال کلیه اقلام ثبت شده در دفاتر روزنامه به حساب کنترل سربار در دفتر کل کارخانه، طرف بدهکار این حساب مصرف کل سربار واقعی و طرف بستانکار این حساب بیانگر سربار جذب شده طی دوره می باشد.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 52: مثال: فرض کنید سربار واقعی کارخانه برابر با 292/000 ريال باشد، در صورتیکه برآورد هزینه های سربار کارخانه برابر 300/000ريال و برآورد ساعات کار مستقیم نیز برابر 200/000 ساعت باشد با درنظر گرفتن 190/000 ساعت کار مستقیم بصورت واقعی مطلوب است تجزیه و تحلیل انحراف هزینه انحراف ظرفیت بلااستفادهانحراف هزینه: انحراف ناشی از بودجه یا عوامل هزینهانحراف ظرفیت بلااستفاده: انحراف ناشی از حجم یا عوامل فعالیت.ضمناً: سربار ثابت بودجه شده کارخانه معادل 125/000 ريال و نرخ سربار متغیر کارخانه نیز به ازای هر ساعت کار مستقیم معادل 0/875 ريال باشد.(نرخ سربار ثابت برابر 0/625 = 0/875 –1/5)مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 53: ريال 1/5 =200/000 300/000 = نرخ ساعات کار مستقیم ريال 285/000 =1/5 × 190/000 = میزان سربارجذب شده کارخانه حساب کنترل سربار کارخانه29/12 292/000 29/12 285/000سربار واقعی کارخانه سربار جذب شده کارخانهمانده بدهکار حساب کنترل جذب سربار کارخانه بیانگر کسر جذب سربار و مانده بستانکار آن مصرف اضافه جذب سربار می باشد.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 54: مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 55: کسر جذب سربار = 7/000 ريالهزینه سربار واقعی کارخانه 292/000* انحراف هزینه (نامساعد)بودجه مجاز: ساعات کارکرد مستقیم 750سربار ثابت بودجه شده (0/625 ×200/000)=125/000 سربار متغیر کارخانه (0/875×190/000)= 166/250 291/250 * انحراف ظرفیت بلااستفاده (نامساعد) 6/250 سربارجذب شده کارخانه (1/5×190/000) 285/000 کسر جمع سربار (285/000– 292/000) 7/000مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 56: نحوه تخصیص اضافه یا کسر جذب سربار: در گزارشهای مالی دو روش زیر بمنظور تخصیص اضافه یا کسر جذب سربار مورد استفاده قرار می گیرد.1-انتقال اضافه یا کسر جذب سربار به بهای تمام شده کالای فروش رفتهبهای تمام شده کالای فروش رفته 7/000 کنترل سربار کارخانه 7/0002-انتقال اضافه یا کسر جذب سربار به خلاصه حساب سود و زیان.خلاصه حساب سود و زیان7/000 کنترل جذب سربار 7/000 مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 57: جدول بهای تمام شده کالای فروش رفتهمواد مستقیم مصرفی400/000دستمزد مستقیم500/000سربار جذب شده کارخانه285/000 . جمع هزینه های تولید1/185/000کسر می شود: تفاوت موجود کالای در جریان ساخت ابتدا و پایان دوره 20/000 .بهای تمام شده کالای تولید شده 1/165/000اضافه می شود: تفاوت موجودی کالای ساخته شده ابتدا و پایان دوره 30/000 .بهای تمام شده کالای فروش رفته1/195/000اضافه می شود: کسر جذب سربار کارخانه7/000 .بهای تمام شده کالای فروخته شده (واقعی)1/202/000مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 58: صورت سود و زیان فروش 1/600/000 کسر می شود: بهای تمام شده کالای فروش رفته1/195/000کسر جذب سربار7/000 1/202/000سود ناخالص 398/000 کسر می شود: هزینه های توزیع و فروش 150/000 هزینه های اداری 100/000 250/000 سود خالص 148/000 مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 59: قیمت تمام شده یک محصول از هزینه های فوق تشکیل شده است.هزینه مواد مستقیم: (موجودی اولیه اول دوره) بعلاوه ی (خرید مواد اولیه طی دوره) منهای (موجودی مواد اولیه آخر دوره)مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 60: هزینه یابی مرحله ای در بعضی از کارخانجات علاوه بر محصول یا محصولات نهایی، محصولات میانی تولید (نیمه ساخته) برای عرضه به بازار (بعنوان قطعات یدکی) تولید می شود در این حالت باید قیمت تمام شده محصولات نیمه ساخته در هر مرحله تولید را داشته باشیم.مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 61: مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 62: مطلوب است قیمت تمام شده در هر مرحله از خط تولید اگر فرایند تولید بصورت زیر باشد. 30% 70% مدرس: علیرضا پری زاده123456

اسلاید 63: روش حل:مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 64: مدرس: علیرضا پری زاده1)12345630%70%

اسلاید 65: تسهیم هزینه ‌های واقعی دوایر خدماتی به دوایر تولیدی در هزینه‌یابی واقعیمدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 66: در صورتی که روش هزینه یابی واقعی باشد، در پایان دوره حسابداری صنعتی، هزینه‌های واقعی سربار کارخانه دوایر خدماتی با استفاده از یکی از روشهای مستقیم یک طرفه یا ریاضی به دوایر تولیدی تسهیم شده. مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 67: معادل آحاد تکمیل شده مفهوم معادل آحاد تکمیل شده اساس هزینه‌یابی مرحله‌ای می‌باشد در اکثر موارد بر روی کلیه واحدهایی که طی دورة عملیات تولیدی بر روی آنها صورت می‌گیرد تکمیل نمی‌گردد بدین معنی که بعضی از آنها در پایان دوره تکمیل نشده باقی می‌مانند در این گونه موارد بخشی از هزینه‌های تولید باید به واحدهای در جریان ساخت پایان دوره تخصیص یابد بنابراین جهت تعیین قیمت تمام شده یک واحد جمع هزینه‌های تولید را نباید فقط بر روی واحدهای تکمیل شده تقسیم نمود بلکه واحدهای تکمیل نشده در پایان دوره نیز بایستی در محاسبات منظور گردد بدین منظور باید واحدهای در جریان ساخت پایان دوره را برحسب واحدهای تکمیل شده بیان نمود قبل از محاسبه آحاد تکمیل شده درجه تکمیل موجودی کالای در جریان ساخت باید تعیین گردد در بعضی از صنایع انجام این کار ایجاد اشکال نمی‌نماید اما در صنایعی که امکان تعیین درجه تکمیل موجودی کالای در جریان ساخت نباشد آن را باید برآورد نمود. مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 68: فرآیند تخصیص و تسهیم هزینه‌های سربار آشنایی با تسهیم اولیه و ثانویه سربار و روشهای تسهیم ثانویه سربار تشریح فرآیند تسهیم ثانویه سربار به روش مستقیم تشریح فرآیند تسهیم ثانویه سربار به روش یک طرفه تشریح فرآیند تسهیم ثانویه سربار به روش ریاضی آشنایی با هزینه بر مبنای فعالیت ABC مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 69: تسهیم اولیه و ثانویه سربار : مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 70: عمل انتقال این هزینه از دوایر خدماتی به دوایر تولیدی را اصطلاحاً تسهیم ثانویه می‌نامند . مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 71: مبانی تسهیم ثانویه سربار مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 72: برخی از مناسب‌ترین مبناها از نظر تسهیم ثانویه، به شرح زیر ارائه می‌شود. دوایر خدماتی مبنای مناسب جهت تسهیم هزینه کارگزینی تعداد کارکنان حسابداری ساعات کارکنان تعمیرات و نگهداری ساعات کار ماشین تعمیرات ساختمان سطح زیر بنا انبار تعداد حواله / هزینه مواد رستوران تعداد کارکنان بهداری تعداد کارکنان نگهبانی سطح زیربنا کنترل کیفی تعداد / مقدار محصول مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 73: روشهای تسهیم ثانویه سربارمدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 74: 1 – روش مستقیماین روش بسیار ساده است ولی از دقت لازم برخوردار نیست در این روش هزینه دایره زمانی براساس مبناهای مناسب‌ بین دوایر تولیدی تسهیم می‌گردد. از معایب اساسی این روش آن است که سهم هزینه دوایر خدماتی که به یکدیگر سرویس داده‌اند مورد محاسبه و توجه قرار نمی‌گیرد. مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 75: مدرس: علیرضا پری زادهواحدهای ستادیواحدهای تولیدی

اسلاید 76: فرض کنید هزینه واحد ستادی 1 به نسبت مساوی ؛ واحد ستادی 2 به نسبت 1و2و3 ؛ واحد ستادی 3 به نسبت 2و4و6 ؛ واحد ستادی 4 به نسبت 1و3و5 ؛ واحد ستادی 5 به نسبت 5و7و9 تسهیم شوند .33/33 = 3 : 100یعنی برای هر یک از واحد های تولیدی ( 1و2و3) 33/33 ريال هزینه ناشی از واحد ستادی 1 اضافه بر هزینه های خود در نظر گرفته خواهد شد و به همین ترتیب از سایر واحدهای ستادی خواهیم داشت :مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 77: واحد تولیدی 3 واحد تولیدی 2 واحد تولیدی 1 33/33 = 3 : 100 33/33 = 3 : 100 33/33 = 3 : 10099/99 = 3 * ( 6 : 200 ) و 66/66 = 2 * ( 6 : 200 ) و 33/33 = 1 *(6 : 200 ) 39/99 = 6 * ( 12 : 80 ) و 26/66 = 4 * (12 : 80 ) و 13/33 = 2 * (12 : 80 )66/66 = 5 * ( 9 : 120 ) و 39/99 = 3 * ( 9 : 120 ) و 13/33 = 1 * (9 : 120 ) 64/29 = 9 * ( 21 : 150 ) و 50 = 7 * ( 21 : 150 ) و 35/7 = 5 * ( 21 : 150 )304/26 216/64 129/02 مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 78: 2 – روش یک طرفهمدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 79: فرض کنید هزینه واحد ستادی 1 به نسبت مساوی ؛ واحد ستادی 2 به نسبت 1و2و3و4و5و6 ؛ واحد ستادی 3 به نسبت 2و4و6و8و10 ؛ واحد ستادی 4 به نسبت 1و3و5 و7؛ واحد ستادی 5 به نسبت 5و7و9 تسهیم شوند .لذا خواهیم داشت :14/29 = 7 : 100……و 20/4 = 2 *] 21: (14/29 + 200)[ و 10/2 = 1 *] 21 : (14/29 + 200 )[ …..و 13/93 = 4 *] 30 : (10/2 + 14/29 + 80 )[ و 6/69 = 2 * ] 30 : (10/2 + 14/29 + 80 )[...... و 10 = 1 *] 16 : ( 6/97 + 20/4 + 14/29 + 120 )[........... و 52/1 = 5 * ] 21 : ( 10 + 13/93 + 30/6 + 14/29 + 150 )[ 93/28مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 80: 3 – روش ریاضی / جبری / دوطرفهروش دو طرفه روش کاملی است و در تسهیم ثانویه، سهم هزینه دوایر خدماتی را که بیشتر از یکدیگر سرویس گرفته‌اند تعیین نموده و اطلاعات کاملی در اختیار مدیریت می‌گذارد . برای تسهیم ثانویه هزینه به روش دو طرفه باید قبل از هر اقدامی، جدول (ماتریس) هزینه دهی و هزینه بری را تشکیل داد سپس براساس این جدول برای دوایر خدماتی معادله‌ای تنظیم و با حل معادله عمل تسهیم هزینه انجام گیرد. مدرس: علیرضا پری زاده

اسلاید 81: با آرزوی موفقیت شمامدرس: علیرضا پری زاده