خاموش کننده دستی

خاموش کننده دستی

اسلاید 1: خاموش کننده دستی

اسلاید 2:

اسلاید 3: تهيه وتنظيم : علي اكبر شكيبا اداره آموزش وتربيت بدني سازمان آتش نشاني وخدمات ايمني نيشابور

اسلاید 4: شناخت خاموش كننده هاي دستي 1ـ ضرورت استفاده از خاموش كننده هاخاموش كردن آتش سوزي در لحظه هاي اوليه شروع آن جهت جلوگيري از صدمات جاني و خسارات مالی

اسلاید 5: ضرورت آموزشتوانايي استفاده صحيح اين وسايل و دستگاهها در اطفاي حريق بسيار مؤثر است و درصورتي كه افراد توانايي كاربرد صحيح آنها را نداشته باشند با وجود دستگاههاي خاموش كننده بسيار، حريق از كنترل خارج شده و خسارات و زيانهاي فراواني را باعث می شود

اسلاید 6: تعريف خاموش كننده خاموش كنندة دستي به وسيله اي گفته مي شود كه براي مبارزه با آتش سوزي طراحي و ساخته شده است و با حداكثر 14 كيلو يا 14 ليتر ظرفيت موادخاموش كن يك نفر به راحتي قادر به حمل و استفاده از آن باشد. انواع بزرگتر اين وسايل به روي چرخ ـ ارابه يا خودرو قرار داده مي شود و يا به طور ثابت در اماكن نصب مي گردد

اسلاید 7: انواع مواد اطفاء حریق خاموش کننده‌ها با توجه به کاربرد متفاوت خاموش کننده‌ها و از طرفی با توجه به متفاوت بودن مواد در حال احتراق، مواد اطفاء کننده نیز متفاوت می باشند . پنج نوع مواد اطفاء کننده با کار برد متفاوت در خاموش کننده‌های ذیل وجود دارد :۱- خاموش کننده‌های محتوی آب WATER FIRE EEXTINGUISHERسه نوع سودا اسيد ـ آب و هوا و آب و گاز مي باشد.۲- خاموش کننده‌های محتوی پودرPOWDER FIRE EEXTINGUISHERبه خاموش كننده هاي پودر و هوا وپودر و گاز تقسيم مي شود.۳- خاموش کننده‌های محتوی گاز CARBON DIOXIDE FIRE EEXTINGUISHERnد۴- خاموش کننده‌های محتوی کف EEXTINGUISHER FOAM FIREخاموش كننده هاي كف شيميايي و كف مكانيكي هستند.۵- خاموش کننده‌های محتوی مواد هالوژنه HALOGENATED FIRE EEXTINGUISHER

اسلاید 8: کاربرد خاموش کننده ها

اسلاید 9: نکتهجهت اطفاء حريق هاي فلزات قابل اشتعال از پودر خشك شيميايي استفاده مي‌شود. در آشپزخانه، موزه ها، گالري هاي نقاشي از خاموش كننده هاي co2 استفاده مي‌شود

اسلاید 10: از نظر اندازه و ظرفيت : خاموش كننده ها از نظر تفاوت در اندازه و ظرفيت استاندارد خاصي را پيروي نمي كنند و هركارخانه مطابق با سليقه و درخواست مشتريان اين دستگاهها را توليد مي نمايد. بطور كلي خاموش كننده هاي دستي به انواعي اطلاق مي گردد كه حداكثر ظرفيت آنها 14 كيلوگرم يا 14 ليتر و وزن كلي آنها بيشتر از 23 كيلوگرم نباشد. نکته :خاموش کننده های زیر 4کیلو یا 4لیتر فاقد شیلنگ میباشند

اسلاید 11: از لحاظ استاندارد (عملكرد) : بطور معمول در هر كشوري با توجه به شرايط، استانداردهايي تنظيم مي شود كه در آن شرايطي را كه وسيله مورد نظر از لحاظ گوناگون بايد دارا باشد مد نظر قرار مي دهد. بطور مثال در كشور انگلستان الزامات اصلي طبق استاندارد 5423 براي خاموش كننده ها بشرح ذيل تعيين مي گردد

اسلاید 12: ميزان پرتاب مواد تخليه شونده (اطفايي) : براي اين كه بتوان بدون نزديك شدن زيادي به آتش، مواد اطفايي را بر روي آتش پرتاب نمود، بطور معمول در استانداردها حداقلي براي اين پرتاب در نظر گرفته مي شود كه اين ميزان در خاموش كننده هاي مختلف با توجه به نوع آن و ظرفيت مربوطه بين 2 الي 7 متر است

اسلاید 13: ج : نسبت تخليه مواد محتوي (اطفايي ) : طراحي يك خاموش كننده بايد طوري باشد كه در هنگام شارژ كامل و عملكرد در شرايط عادي نسبت تخليه مواد محتوي از مقادير زير كمتر نباشد : آب و كف95%پودر (بعد از تخليه مواد)85%هالن (تا وقتي كه به حالت مايع خارج مي شود)85%CO2 (تا وقتي كه به حالت مايع خارج مي شود)75%

اسلاید 14: تامین فشار در خاموش کننده‌ها در گذشته جهت اطفاء حریق از سطل شن یا قوطی‌های محتوی پودر استفاده می کردند، بدین صورت که عامل فشار جهت تخلیه این مواد وجود نداشت و شخص مجبور بود که با دست آن را بر روی آتش بپاشد، اما امروز جهت پرتاب مواد اطفاء کننده از عوامل فشار که در درون سیلندرها وجود دارد استفاده می کنند که آن عوامل به شرح زیر می باشند : فشار هوا از طریق فشردن هوای خشک به داخل سیلندر فشار یک گاز بی اثر مانند N۲ و یا CO۲ که در داخل کارتریج قرار دارد(CARTRIDGE)- فشار درونی ماده خاموش کننده مانند CO2

اسلاید 15: طرز عمل سیلندرهای خاموش کننده خاموش کننده‌ها به دو طریق عمل می کنند: به صورت مستقیم و به صورت واژگون، البته روش واژگون مربوط به خاموش کننده‌های قدیمی تر سودا اسید و یا فوم شیمیایی می‌باشد .

اسلاید 16: الف) روش واژگون : در این روش برای خارج شدن ماده اطفائیه از خاموش کننده باید آن را به صورت واژگون (سر و ته ) گرفت در غیر اینصورت ماده اطفائیه خارج نمی شود و فقط عامل فشار آن تخلیه می گردد . جهت شناسایی این نوع خاموش کننده‌ها یک دستگیره تا شونده در ته سیلندر وجود دارد .

اسلاید 17: ب) روش مستقیم : در این نوع خاموش کننده‌ها احتیاج به واژگون کردن خاموش کننده نمی باشد و بایستی از دستگاه به صورت مستقیم استفاده کرد. توجه گردد که در صورتی که خاموش کننده ای را که عملکرد آن مستقیم است واژگون کنیم عامل فشار آن از نازل NOZZLE خارج می‌شود و اگر خاموش کننده نوع واژگون را مستقیم نگه داریم همین عمل انجام می‌شود

اسلاید 18: قدرت پرتاب برای اینکه بتوان با رعایت فاصله مناسب با آتش مواد اطفائیه را بر روی آتش پاشید، خاموش کننده باید قدرت پرتاب داشته باشد که معمولاً حداقل آن ۲ متر و حداکثر آن ۷ متر می‌باشد .

اسلاید 19: درصد تخلیه: درصد تخلیه مواد خاموش کننده در شرایط عادی و شارژ کامل دستگاه متفاوت می‌باشد . این درصد برای خاموش کننده‌های آب، کف، دی اکسید کربن و مواد هالوژنه ۹۵٪ و برای خاموش کننده‌های پودری ۸۵٪ می‌باشد .

اسلاید 20: زمان تخلیه: این زمان در خاموش کننده‌ها با توجه به مواد اطفائیه و وزن یا حجم آنها متفاوت است . حداقل زمان تخلیه ۸ ثانیه و حداکثر آن ۶۰ ثانیه می‌باشد .

اسلاید 21: آزمایش فشار در خاموش کننده‌ها برای اطمینان از وجود فشار کافی در درون خاموش کننده معمولاٌ آزمایشهایی به شرح زیر انجام می گیردالف ) وزن کردن ب) فشار سنج  ج) آزمایش محلولها(خاموش كننده هاي قديمي)

اسلاید 22: الف ) وزن کردن : خاموش کننده را وزن می کنیم در صورتی که بیش از ۱۰٪ از وزن گاز محتوی آن کم شده باشد بایستی مجدداٌ شارژ گردد .

اسلاید 23: ب) فشار سنج : خاموش کننده هایی که به وسیله هوای فشرده کار می کنند، فشار درون سیلندر به وسیله فشار سنج موجود بر روی آن نشان داده می‌شود .

اسلاید 24: ج) آزمایش محلولها : خاموش کننده هایی که فشار آنها از طریق تولید گاز در اثر واکنش شیمیایی دو ماده تأمین می‌شود، سنجش گاز تولیدی بدین صورت انجام میگردد که مقداری از مواد شیمیایی موجود در سیلندر را با هم ترکیب کرده و مقدار گاز تولید شده را محاسبه می کنند

اسلاید 25: خورندگی و زنگ زدگی حفاظت از خورندگی بدنه سیلندر خاموش کننده:خطری که در خاموش کننده هاوجود دارد ضعیف شدن ضخامت بدنه کارتریج در اثر زنگ زدن و خورده شدن فلز از داخل و یا خارج می‌باشد . برای جلوگیری از زنگ زدگی معمولاٌ به طریق ذیل بدنه کارتریج را محافظت می کنند . الف) استفاده از فلز ضدزنگ ب) پوشاندن سطح داخل و خارج با یک ماده ضد زنگ ج) کشیدن روکش پلاستیک از درون بدنه یا روی کارتریج

اسلاید 26: آزمایش بدنه:آزمایش بدنه: در زمان ساخت بدنه خاموش کننده‌ها را مورد آزمایش قرار می دهند تا از مقاومت آنها در برابر فشار اطمینان حاصل گردد . الف) آزمایش مکانیکی نشت کردن ب) آزمایش در رابطه با حداقل ضخامت بدنه ج) آزمایش از هم پاشیدگی ( از هم گسیختگی ) د) آزمایش فشار کارکرد (فشار کارکرد حداکثر فشاری است که بدنه خاموش کننده در حالت عادی کار تحمل می‌کند و مقدار آن حدوداٌ نصف فشاری است که بدنه با آن آزمایش می شود.)

اسلاید 27: آزمایش‌های معمول کلیه خاموش کننده‌ها می بایست به وسیله مصرف کننده یا کارخانه سازنده مورد آزمایش قرار گیرند . الف) بازدید ماهیانه : این بازدید با توجه به شرایط آب و هوای هر منطقه از یک ماه تا سه ماه یک بار انجام میگردد که در این حالت خاموش کننده به صورت ظاهری و از نظر سالم بودن پلمپ، قرار داشتن در محل خود، کم نشدن فشار، سالم بودن نازل و ضربه نخوردن مورد بازدید قرار می گیرد .

اسلاید 28: ب) بازدید سالیانه : برای اطمینان از عملکرد مواد اطفائیه درون خاموش کننده بر روی حریق بایستی بعضی از آنها در حریقهای تمرینی و آموزشی مصرف کرده و سپس خاموش کننده را شارژ و جهت استفاده آماده نمود .

اسلاید 29: ج) آزمایش بدنه در مقابل فشار : با توجه به استاندارد یا توصیه کارخانه سازنده هر چند سال یک بار ( معمولاٌ 2 سال ) بدنه خاموش کننده در مقابل فشار از نظر میزان مقاومت آزمایش هیدرواستاتیک میگردد .

اسلاید 30: انواع خاموش کننده‌ها

اسلاید 31: خاموش كننده آب وهوا

اسلاید 32: خاموش کننده‌های آبی این گونه خاموش کننده‌ها دو نوع اند : خاموش کننده‌های آب تحت فشار: این گروه از خاموش کننده‌های دستی معمولاٌ دارای ظرفیت ۹ لیتری یا بیشتر آب خالص می باشند و برای استفاده در آتش سوزیهای گروه A مورد استفاده قرار می گیرند . یکی از مشکلاتی که این نوع خاموش کننده‌ها دارند آن است که در مناطقی که درجه هوای آن کمتر از ۴ درجه سانتیگراد ( ۴۰ درجه فارنهایت )می باشد به دلیل یخ زدن آب غیر قابل استفاده می‌باشد . کارخانه‌های سازنده جهت رفع این مشکل در مناطق مذکور به جای آب از محلول ضد یخ مخصوص استفاده می کنند که حتی در برودت ۴۰- درجه سانتیگراد قابل استفاده می باشند .

اسلاید 33: خاموش کننده‌های آب تحت فشار:قدرت پرتاب این نوع خاموش کننده ۷ متر طبق استاندارد انگلیس بوده ولی در استاندارد آمریکا قدرت پرتاب آن ۱۰ تا ۱۲ متر تعیین گردیده است . از این نوع خاموش کننده می توان بصورت متناوب استفاده نمود . مدت زمان تخلیه آن بصورت مداوم طبق استاندارد انگلیس ۶۰ ثانیه و طبق استاندارد آمریکا ۵۵ ثانیه می‌باشد . فشار مورد نیاز برای تخلیه از هوای فشرده شده در درون خاموش کننده تأمین میگردد . ( این نوع خاموش کنده در زمان شارژ کامل دارای ۱۰ بار یا PSI۱۵۰ فشار می‌باشد )

اسلاید 34: خاموش کننده‌های آب تحت فشار:چون بدنه این نوع سیلندر تحت فشار مداوم قرار دارد باید مقاومتی برابر با ۴۰ اتمسفر (PSI۶۰۰ ) را دارا باشد . معمولاٌ بر روی درپوش خروجی این نوع خاموش کننده‌ها فشار سنج قرار دارد. فشارسنج مذکور معمولاٌ به دو منظور به کار برده می‌شود :۱) فشار درون سیلندر را مشخص می نماید . ۲) از آنجائی که سیلندر فاقد شیر ایمنی است در صورتی که فشار درون سیلندر خاموش کننده به هر دلیلی افزایش یابد و از حد معمول بیشتر گردد فشارسنج از هم پاشیده و فشار سیلندر تخلیه میگردد .

اسلاید 35: خاموش کننده‌های آب تحت فشار:معمولاٌ شیر خروجی این نوع خاموش کننده‌ها به صورت اهرمی است و جهت جلوگیری از تخلیه آن یک پین که سر آن بصورت گرد است در زیر اهرم قرار می دهند که اصطلاحاٌ به آن ضامن گفته می‌شود . جهت استفاده از این خاموش کننده‌ها می بایست ابتدا ضامن را بیرون کشیده، سپس با قرار گرفتن در موقعیت مناسب نسبت به حریق، با یک دست خاموش کننده را گرفته و با دست دیگر نازل را و سپس با فشار بر اهرم مربوطه محتویات خاموش کننده بر روی آتش ریخته شود .

اسلاید 36: خاموش کننده‌های آب تحت فشارجهت حصول اطمینان از عملکرد این نوع خاموش کننده هر ماه یکبار بازدید ظاهری از خاموش کننده انجام دهید .در بازدید، از طریق فشارسنج فشار داخلی سیلندر را مشاهده کرده و از سالم بودن دستگاه از لحاظ ضربه دیدگی، سالم بودن شیر و پلمپ و همچنین سالم بودن شیلنگ آن اطمینان حاصل نمائید . در صورت امکان سالی یک بار در حریق آموزشی از آن استفاده و مجدداٌ شارژ گردد . هر دو سال یکبار بدنه خاموش کننده باید با فشار معینی ( ۲۴ بار / ۳۰۰ الی PSI ۳۵۰ ) تحت آزمایش هیدرواستاتیک قرار گرفته تا از سالم بودن آن اطمینان حاصل گردد .

اسلاید 37: خاموش کننده‌های آب و گاز این نوع خاموش کننده هم مانند خاموش کننده آب تحت فشار می‌باشد، یعنی محتوی سیلندر آب و یا محلول ضد یخ است و آن خالی می باشد. به طور کلی در هر دو نوع خاموش کننده جهت جلوگیری از زنگ زدگی داخل سیلندر را با لایه ای نازک از پلاستیک یا ماده ضد زنگ می پوشانند . تفاوت این دو نوع خاموش کننده در نوع عامل فشار آنها می‌باشد .

اسلاید 38: خاموش کننده‌های آب و گازجهت تأمین فشار مورد نیاز در این نوع خاموش کننده از گاز CO۲ تحت فشار در یک سیلندر کوچک به نام کارتریج استفاده می‌شود . خاموش کننده آب و گاز عموماٌ غیر قابل کنترل است، به این معنی که گاز ذخیره شده در کارتریج وقتی که آزاد شد غیر قابل برگشت می‌باشد . مقدار تخلیه هر دو نوع خاموش کنده ۹۵٪ در زمان شارژ کامل می‌باشد .

اسلاید 39: خاموش کننده‌های آب و گازنوعی از همین خاموش کننده وجود دارد که نازل آن دوش مانند است و آب را به صورت مه به بیرون ارسال می‌کند . استاندارد انگلیسی قدرت پرتاب این نوع خاموش کننده را ۴ متر تعیین نموده است.

اسلاید 40: خاموش کننده‌های آب و گازجهت اطمینان از عملکرد این نوع خاموش کننده هر ماه یک بار از خاموش کننده بازدید کنید، بدین صورت که با احتیاط درپوش را باز کرده و کارتریج را از سیلندر بیرون بیاورید، سپس آن را وزن کرده، در صورتی که بیش از ۱۰٪ از وزن گاز که روی کارتریج نوشته شده است کم شده باشد بایستی مجدداٌ آن را شارژ نمود . پس از آن بدنه، کفه، میله ضربه، سوزن، واشر و راه خروج را کاملاٌ بازدید کنید . سیلندر خاموش کننده بایستی هر ۲ الی ۵ سال یک بار آزمایش شود تا از سالم بودن آن اطمینان حاصل گردد

اسلاید 41: خاموش کننده‌های پودری

اسلاید 42: پودر خاموش کنندهپودر خاموش کننده عبارت است از مخلوطی از گرد بعضی مواد شیمیایی که جهت خاموش کردن آتش بکار می رود . در گذشته نحوه استفاده از پودر خاموش کننده بدین صورت بوده است که تعدادی قوطی یا ظروف به اشکال مختلف را از پودر پر کرده و در جاهای مناسب قرار می داده اند و با شروع آتش سوزی افراد درب قوطی‌ها را باز کرده و پودر آن را بر روی آتش می پاشیدند . با گذشت زمان برای پاشیدن پودر بر روی آتش دستگاههای خاموش کننده پودری طراحی و ساخته شد .

اسلاید 43: خاموش کننده‌های پودر و هوا حجم سیلندر پودر و دیگر آن هوای خشک یا نیتروژن می‌باشد و در زمان شارژ فشار آن ۱۰ بار ( PSI ۱۵۰ ) می‌باشد . به دلیل اینکه پودر در داخل خاموش کننده به طور دائم تحت فشار می‌باشد احتمال کلوخه شدن در آن زیاد است . بنابراین هر از گاهی لازم است خاموش کننده را سر و ته نموده و مجدداٌ در جای خود بگذاریم . اغلب بر روی این خاموش کننده فشار سنج وجود دارد که فشار درون سیلندر را نشان می دهد .

اسلاید 44: انواع پودرهای خاموش کننده: ۱- پودر شیمیایی که برای اطفاء حریق غیر فلزات کلاس A و B و C بکار می رود. ۲- پودر خشک که برای اطفاء حریق فلزات کلاس D بکار می رود .

اسلاید 45: پودر شیمیایی: پودر شیمیایی خود به دو گروه تقسیم می‌شود : الف) پودر شیمیایی معمولی که پایه آن بی کربنات سدیم، بی کربنات پتاسیم، بی کربنات اوره پتاسیم و پتاسیم کلراید می‌باشد و برای اطفاء حریق کلاسهای B و C مناسب می‌باشد . ب) پودر شیمیایی چند منظوره که برای اطفاء حریق کلاسهای B و C مناسب می‌باشد و پایه آن فسفات آمونیوم می‌باشد

اسلاید 46: پودر خشک: پودر خشکی که برای اطفاء آتش سوزیهای فلزات قابل اشتعال مانند سدیم، منیزیم، آلومینیوم و غیره مناسب می‌باشد خود بر چند نوع است : ۱) نوع S – ترکیبی است از کلرور سدیم، کلرور پتاسیم و کلرور باریم که پس از ریختن بر روی آتش یک پوسته ضخیم روی آتش ایجاد کرده و حریق را خاموش می‌کند . ۲) نوع C – ترکیبی است از گل خشک و گرافیت و کلرور سدیم و خون خشک شده حیوانات . نوع دیگری از این نوع خاموش کننده وجود دارد که پایه آن سدیم کلراید به اضافه ترموپلاستیک است .

اسلاید 47: عامل فشار: در تخلیه خاموش کننده‌های پودری به طور کلی دو روش جهت تخلیه خاموش کننده‌های پودری وجود دارد . ۱) خاموش کننده‌های پودر و هوا ۲) خاموش کننده‌های پودر و گاز

اسلاید 48: خاموش کننده‌های پودر و گاز این نوع خاموش کننده‌ها كه در حال حاضر خيلي كم استفاده ميشود خود به دو گروه تقسیم می شوند . الف ) کارتریج داخل ب ) کارتریج بیرون

اسلاید 49: الف ) کارتریج داخل : عامل فشار در این نوع خاموش کننده‌ها گاز CO۲ می‌باشد که در داخل یک سیلندر کوچک قرار دارد که این سیلندر زیر درپوش و در داخل سیلندر خاموش کننده قرار گرفته است، در موقع استفاده با فشار اهرم راه خروج گاز از داخل کارتریج باز و گاز، محتویات داخل سیلندر را تحت فشار قرار داده و به بیرون مي راند .

اسلاید 50: ب ) کارتریج بیرون : در این نوع محتوی گازco2 خارج از استوانه قرار گرفته و مجرای خروجی گاز کارتریج به بدنه خاموش کننده وصل می‌شود که عملکرد آن هم ضربه ای هم فلکه ای هم اهرمی است . کارتریج هایی که در خارج بدنه قرار می گیرند دارای سوپاپ عملکرد بوده و گاز کارتریج آز آن در صورت لزوم تخلیه می‌شود . در خاموش کننده‌های پودری کارتریج دار چنانچه به هر صورت گاز وارد سیلندر شد و مقدار کمی از پودر آن مصرف گردید نمی توان برای استفاده بعدی به آن اطمینان کرد . بنابراین باید گاز داخل سیلندر را تخلیه و سپس درپوش را باز کرده و کارتریج آن را تعویض کنید . جهت تخلیه گاز از درون سیلندر کافی است خاموش کننده را سر و ته نموده و اهرم آن را فشار دهید تا تمام گاز خارج گردد .

اسلاید 51: طریقه کار با خاموش کننده پودر و گاز کارتریج بیرون: در نزدیکی محل آتش سوزی خاموش کننده را روی زمین گذاشته، ضامن را آزاد کنید سپس لوله لاستیکی را از گیره خارج و آن را با دستگیره با هم نگه دارید بدون آنکه بدن یا سر و صورت خود را در مسیر سوپاپ ایمنی خاموش کننده قرار دهید شیر گاز را باز کنید . ( در نوع ضربه ای ضربه بزنید ) . سپس با یک دست نازل را و با دست دیگر خاموش کننده را گرفته و با فشار بر روی اهرم نازل، پودر را بر روی آتش بپاشید .

اسلاید 52: طریقه کار کردن با خاموش کننده پودر و گاز کارتریج داخل: در این نوع خاموش کننده کارتریج در داخل بدنه سیلندر و زیر درپوش قرار می گیرد . هنگامی که ضامن را بیرون کشیدید اهرم را فشار دهید تا گاز از داخل کارتریج وارد بدنه سیلندر شود، سپس با یک دست نازل را گرفته با دست دیگر اهرم را فشار دهید تا پودر روی آتش پاشیده شود

اسلاید 53: آزمایش‌های مقرری خاموش کننده‌های پودر و گاز: هر یک ماه یک بار درب سیلندر را باز نموده از کلوخه نشدن پودر مطمئن شوید . از باز بودن خروجی سیلندر همچنین سالم بودن لوله لاستیکی اطمینان حاصل کرده، کارتریج را وزن نموده تا از شارژ بودن آن مطمئن شوید، چنانچه بیش از ۱۰٪ از وزن گاز درون آن کم شده باشد مجدداً شارژ کنید . در صورت امکان سالی یک بار در حریق آموزشی از خاموش کننده استفاده کنید و مجدداً شارژ نمائید . ( هر کارتریج با ۱۱۰ گرم گاز CO۲ پر شده است .)

اسلاید 54: نمایی از خاموش کننده گازی co2

اسلاید 55: گازco2از گذشته دور تاکنون این گاز بعنوان یک گاز ضد حریق در دستگاههای ثابت اتوماتیک مورد استفاده قرار می گرفته است . گاز co2 دارای خواص زیر می باشد: گازی است غیر قابل اشتعال، بدون بو، خنثی، غیر سمی باعث فساد نشده، هادی جریان الکتریسیته نبوده، وزن آن 1/5 برابر هوا می‌باشد و به همین خاطر در موقع اطفاء به نحوی سطح آتش را پوشانده و جانشین اکسیژن می‌شود و در نتیجه عمل اطفاء به نحو احسن انجام می‌شود

اسلاید 56: خاموش كننده دستي co2حجم سیلندر خاموش کننده محتوی گاز co2 است که تحت فشاری در حدود ۶۰-۵۵ اتمسفر ( PSI ۹۰۰-۸۰۰ ) بصورت مایع درآمده و در سیلندر قرار گرفته است . فضای خالی جهت انبساط گاز وجود دارد، چون بدنه خاموش کننده می بایست فشار زیادی را متحمل شود بنابراین آن را یک تکه و بدون درز و جوش می سازند . اگر جنس آن فولاد باشد وزن کلی آن زیاد شده ولی در صورتی که جنس آن از آلومینیوم باشد وزن آن نسبتاً کمتر خواهد بود

اسلاید 57: خاموش كننده دستي co2 انواع دستی این خاموش کننده با ظرفیت‌های ۱ تا ۶ کیلوگرم ( ۱۲-۲ پوند ) ساخته می‌شود . در ظرفیت‌های بیشتر بصورت چرخ دار و یا دستگاه‌های ثابت اتوماتیک طراحی و مورد استفاده قرار می گیرد . به دلیل این که گاز co2 در محل مصرف هیچ اثری از خود به جای نمی گذارد بیشتر در محل‌های سر بسته و جهت اطفاء حرق‌های کلاس B و C وسایل الکتریکی و دستگاه‌های کامپیوتری و بطور کلی وسایل برقی مورد استفاده قرار می گیرد

اسلاید 58: خاموش كنندهco2این خاموش کننده‌ها معمولاً قابل کنترل هستند، نازل خاموش کننده گاز co2 به شکل قیفی یا شیپوری است و علت آن نیز این است که از سرعت زیاد گاز به هنگام خروج جلوگیری کرده و به آن اجازه انبساط داده می‌شود و از ایجاد صدای زیاد نیز جلوگیری می‌کند . لازم به ذکر است که یک پوند گاز co2 مایع در صورت آزاد شدن ۸ فوت مکعب گاز تولید می نماید، این توسعه زیاد حجمی اثر شدید خنک کنندگی داشته بطوری که برودتی برابر با ۱۱۰- درجه فارنهایت ایجاد می نماید . اگر چه دی اکسید کربن سمی نیست ولی وقتی به میزان زیاد در فضای بسته مورد استفاده قرار گیرد میزان اکسیژن هوا را تقلیل داده و هر شخصی که در محل مذکور حضور داشته باشد، دچار کمبود اکسیژن شده در نتیجه ایجاد خفگی به وی دست خواهد داد .

اسلاید 59: چنانچه به هر علتی فشار داخلی سیلندر افزایش یابد سوپاپ ایمنی که درون آن یک دیسک پاره شونده وجود دارد، عمل کرده و تمام گاز سیلندر تخلیه می گردد . مقاومت این دیسک در حدود ۱۸۰ اتمسفر ( PSI ۲۷۰۰ ) می‌باشد، به همین خاطر سیلندر خاموش کننده گاز co2 نبایستی در زیر تابش مستقیم نور خورشید و یا در مجاورت دستگاههای حرارتی قرار گیرد . بدنه این نوع خاموش کننده باید قادر به تحمل فشاری معادل ۴۵۰ اتمسفر ( PSI ۷۰۰۰ ) باشد

اسلاید 60: نحوه كارجهت کار با این نوع خاموش کننده، ابتدا دستگیره را گرفته و پین را بیرون بکشید، سپس اهرم را فشار دهید و گاز را بر روی حریق بریزید . بایستی مراقب بود که اعضای بدن با شیپور تخلیه کننده تماس پیدا نکند زیرا این قسمت به دلیل برودت زیاد ممکن است باعث سوختگی در محل تماس گردد .

اسلاید 61: مکانیزم شیرو مقدار تخلیه مکانیزم شیر این خاموش کننده باید طوری باشد که به سرعت باز و بسته گردد، در غیر این صورت گاز تبدیل به یخ شده و راه خروج را مسدود می‌کند، به همین دلیل از شیرهایی با مجرای خروجی بسیار کوچک در این دستگاه استفاده میگردد . مقدار تخلیه این خاموش کننده ۹۵٪ است و حداکثر پرتاب آن ۲ متر می‌باشد . زمان تخلیه این خاموش کننده حداکثر ۲۰ ثانیه می‌باشد

اسلاید 62: آزمایش‌های مقرری: هر شش ماه یکبار از سالم بودن دستگاه شامل زنگ زدگی، ضربه خوردگی، صدمه دیدگی نازل و لوله و سالم بودن شیر، اطمینان حاصل کنیم . سپس خاموش کننده را وزن کرده در صورتی که بیشتر از ۱۰٪ از وزن گاز داخل سیلندر کم شده باشد بایستی مجدداً شارژ گردد .

اسلاید 63: خاموش کننده‌های هالوژنه (B . C . F ) گرچه مواد هالوژنه بعنوان ماده اطفاء حریق قابل قبول و شناخته شده می باشند ولی استفاده از این مواد به دلیل صدمه زدن به لایه ازن محدود و ممنوع شده است، هرچند احتمال دارد که در بعضی از مؤسسات هنوز از این خاموش کننده‌ها استفاده شود .. این مواد تا زمانیکه در داخل سیلندر یا ظروف سر بسته هستند بصورت مایع و در محیط به صورت گاز می باشند . .

اسلاید 64: هالوژن

اسلاید 65: بمنظور ساخت مواد اطفائیه در این خاموش کننده‌ها از دو ماده به نامهای متان CH4 و اتان H2C6بعنوان مواد پایه استفاده می‌شود که البته مواد هالوژنه جایگزین هیدروژن این ترکیبات می‌شود و مواد بدست آمده قابلیت اشتعال نداشته و حدوداً ۴ الی ۵ برابر از هوا سنگین تر هستند و به سرعت روی حریق را پوشانده و مانع از رسیدن اکسیژن به حریق می‌شود و از طرفی در واکنش‌های زنجیره ای سوختی دخالت کرده و در نتیجه عمل اطفاء صورت می گیردخاموش کننده‌های هالوژنه (B . C . F )

اسلاید 66: این خاموش کننده‌ها را می توان در اکثر حریق‌ها استفاده نمود، بخصوص در حریق‌های دستگاه‌های برقی و همچنین دستگاه‌های ظریف الکتریکی از این خاموش کننده جهت آتش سوزی هائی که در یک سطح باشند مانند جامدات و مایعات قابل اشتعال می توان استفاده نمود .خاموش کننده‌های هالوژنه (B . C . F )

اسلاید 67: عامل فشار: در این خاموش کننده‌ها از سه طریق بدست می آید ۱) فشار هوا یا ازت ۲) فشار گاز داخل کارتریج ۳) فشار درونی خود مادهانواع خاموش کننده‌های هالوژنه ۱) نوع سقفی که به صورت اتوماتیک عمل می‌کند . ۲) نوع بولینگی یا شیشه ای که با پرتاب بر روی حریق عمل اطفاء را انجام می دهد . ۳) به شکل استوانه ایخاموش کننده‌های هالوژنه (B . C . F )

اسلاید 68: نوع سقفی این خاموش کننده‌ها در ظرفیت‌های ۳-۹-۱۲ کیلویی ساخته شده و بطور اتوماتیک عمل می‌کند . این نوع خاموش کننده را معمولاً در محل‌های مناسب به سقف نصب می کنند . راه خروج مایع با شیشه کوچکی محتوی مواد شیمیایی بسته می‌شود که از یک طرف مجرای خروج و از طرف دیگر به پائین کننده متصل می‌شود و راه خروج مایع را کاملاً مسدود می سازدخاموش کننده‌های هالوژنه (B . C . F )

اسلاید 69: وقتی در محلی آتش سوزی رخ دهد حرارت ناشی از حریق به شیشه محتوی مواد شیمیایی که نوعی الکل است رسیده و ماده داخل شیشه منبسط شده و در نتیجه شکسته و راه خروج مایع هالون باز و مایع مذکور بیرون پاشیده می‌شود و با دریافت حرارت به صورت بخار درآمده و روی حریق را می پوشاند و باعث خفه شدن حریق می گردد .خاموش کننده‌های هالوژنه (B . C . F )

اسلاید 70: شیشه مواد شیمیایی در رنگ‌های متفاوت وجود دارد که هر کدام از رنگ‌ها در درجه حرارت بخصوصی باعث شکسته شدن خود شیشه می شوند . بنابراین با توجه به نیاز می توان نوع لازم را انتخاب و استفاده نمود . نوع بولینگی در این دستگاه‌ها ماده هالوژنه در شیشه هایی به شکل بولینگ قرار داده شده که ظرفیت آن حدود ۱۲۰۰ گرم ماده هالوژنه می‌باشد . در صورت آتش سوزی آن را به میان آتش پرتاب می کنند که در اثر شکستن بطری مواد هالوژنه تبدیل به گاز شده و عمل اطفاء انجام میگردد .نوع استوانه ای این نوع خاموش کننده را هم می توان به صورت دستی و هم بصورت اتوماتیک مورد استفاده قرار داد . اگر در محلی که خاموش کننده فوق به دیوار نصب است آتش سوزی به وجود آید در صورتی که کسی در محل نباشد یا متوجه نگردد و همچنین حرارت به حباب شیشه ای محتوی ماده شیمیایی برسد شیشه مذکور شکسته و راه خروج مایع هالون باز می‌شود .خاموش کننده‌های هالوژنه (B . C . F )

اسلاید 71: خاموش کننده‌های مواد کف کف مورد مصرف برای اطفاء حریق مایعی است که به صورت پرتاب به روی مواد در حال اشتعال به سرعت روی آتش را پوشانده و مانع از برخاستن گاز قابل اشتعال از روی مواد میگردد و با پوشاندن سطح ماده در حال اشتعال از رسیدن اکسیژن هوا به آتش جلوگیری به عمل می آورد . وزن مخصوص آن کمتر از وزن مخصوص مایعات قابل اشتعال است لذا در سطح آن شناور گشته و پائین نمی رود . این نوع خاموش کننده‌ها به علل اشکالاتی که داشته اند در سالهای اخیر از رده مصرف خارج گردیده اند . ( قدرت پرتاب خاموش کننده‌های کف حدود ۵ متر است و نسبت ترکیب آن با آب ۱ به ۸ است یعنی به ازای هر ۸ لیتر آب ۱ لیتر فوم اضافه می کنند و ظرفیت این نوع خاموش کننده‌ها معمولاً ۹ لیتری می‌باشد . )

اسلاید 72: بعضی از علائم و مشخصاتی که به وسیله سازندگان ارائه می‌شود یا روشهای دیگر که در این امر می تواند مفید واقع گردد در ذیل آمده است :الف ) استاندارد ب) حروف ج) شناسایی از روی قطعات دستگاه د) شناسایی نوع خاموش کننده از طریق رنگ بدنه سیلندرشناسائی نوع خاموش کننده‌ها

اسلاید 73: مؤسسه استاندارد معمولاً سازنده را ملزم به نوشتن اطلاعات لازم روی بدنه می نماید، به همین دلیل روی بدنه خاموش کننده‌ها، اطلاعاتی از قبیل نوع مواد اطفائی، ظرفیت، موارد استفاده و طرز کار با آن را بر روی برچسب نوشته و یا به صورت نقاشی کشیده شده بر روی خاموش کننده نصب می کنند . الف ) استاندارد:

اسلاید 74: ب) حروف: شاید امکان خواندن نوشته‌های خارجی برای همه استفاده کنندگان وجود نداشته باشد، بنابراین از بعضی حروف که نماینده یک گروه از مواد قابل اشتعال می‌باشد استفاده و از خاموش کننده مذکور می توان برای اطفاء حریق آنها استفاده کرد .

اسلاید 75: ب) حروف: حرف A این حرف معمولاً روی بدنه خاموش کننده ای که برای حریق جامدات مانند چوب، کاغذ، پارچه و مقوا مناسب است نوشته می‌شود .حروف A.B این حروف معمولاً روی بدنه خاموش کننده ای که برای حریق جامدات معمولی مانند موارد بالا و مایعاتی از قبیل نفت و بنزین و . . . مناسب است نوشته می‌شود .حروف A .B.C این حروف معمولاً روی بدنه خاموش کننده ای که پودر آن مناسب برای سه گروه آتش سوزی جامدات و مایعات که ذکر شد به اضافه وسایل الکتریکی است استفاده می‌شود . حروف B.C این حروف معمولاً روی بدنه خاموش کننده ای که برای آتش سوزی مایعات و وسایل الکتریکی مناسب است نوشته می‌شود

اسلاید 76: ج) شناسایی از روی قطعات دستگاه ۱) خاموش کننده گاز CO۲ دارای بدنه ای یک تکه، بدون درز و نازلی قیفی شکل است . ۲) خاموش کننده محتوی آب دارای نازلی با قطر کم است . ۳) خاموش کننده محتوی کف مکانیکی دارای نازلی با سوراخ‌های هواکش است . ۴) خاموش کننده محتوی پودر دارای نازلی معمولی می باشند .

اسلاید 77: د) شناسایی نوع خاموش کننده از طریق رنگ بدنه سیلندر ۱) خاموش کننده محتوی آب به رنگ قرمز ۲) خاموش کننده محتوی پودر به رنگ آبی ۳) خاموش کننده محتوی گاز CO2 به رنگ مشکی ۴) خاموش کننده محتوی هالوژنه به رنگ سبز ۵) خاموش کننده محتوی کف به رنگ زرد یا کرم رنگنكته:در ايران معمولا خاموش كننده محتوي آب به رنگ آبي وبقيه قرمز مي باشد

اسلاید 78: بهترین مکان مناسب جهت نصب خاموش کننده ۱) حداکثر در ارتفاع۱/۵ متری از سطح زمین نصب گردد . چنانچه وزن خاموش کننده بیشتر از ۱۸ کیلوگرم باشد حداکثر در ارتفاع ۱ متری سطح زمین نصب گردد . ۲) در نزدیکی ورودی و خروجی‌ها قرار گیرد . ۳) مسیر جهت دسترسی، کوتاه و خالی از وسایل دست و پاگیر و مزاحم باشد . ۴) در مکانی نصب گردد که امکان صدمات فیزیکی به آن را به حداقل برساند .

اسلاید 79: بهترین مکان مناسب جهت نصب خاموش کننده ۵) سیلندر در فضای باز و در مقابل تابش مستقیم نور خورشید یا برف و باران قرار نگیرد ۶) باید دقت داشت که خاموش کننده در فاصله ای دورتر از مواد مخاطره آمیز نصب شود . ۷) وقتی که خاموش کننده بر روی دیوار نصب می‌شود باید از بستهای مخصوص استفاده شود . ۸) توزیع یکنواخت صورت پذیرد

اسلاید 80: موفق وپيروز باشيد