خشونت خانگی

خشونت خانگی

اسلاید 1: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.13841بسم الله الرحمن الرحیم

اسلاید 2: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.13842کارگاه مهارتهای زندگیوزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی،دفترامورزنان دانشگاه علوم پزشکی ایران ،انستیتو روانپزشکی تهران و مرکز تحقیقات بهداشت روان 1386

اسلاید 3: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.13843خشونت خانگیبروز خشونت در خانواده خشونت خانگی نامیده می شود که انواع مختلفی دارد:بدرفتاری نسبت به همسربدرفتاری نسبت به کودکبدرفتاری نسبت به سالمند

اسلاید 4: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.13844همسرآزاریبدرفتاری نسبت به زن یا شوهر توسط همسر را همسرآزاری می گویند که انواع مختلفی دارد:بدرفتاری عاطفی: نشانه های زیادی دارد که برخی از آنها عبارتند از: تهدید، تحقیر، منع همسر از ادامه کار، ارتباط با دوستان و آشنایان، بی توجهی به نیازها و...بدرفتاری جسمانی: برخی از نشانه های آن عبارتند از: کتک زدن، صدمه جسمانی وارد ساختن به همسر و...بدرفتاری جنسی: برخی از نشانه های آن شامل: خشونت در رابطه جنسی، برقراری رابطه جنسی با زور و اجبار و یا با شیوه ای غیر معمول.

اسلاید 5: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.13845میزان فراوانی همسرآزاریاز هر 3 آمریکایی یک نفر شاهد خشونت در خانواده است.از هر 4 زن یک زن در شیلی مورد خشونت و بدرفتاری قرار می گیرد.از هر 5 زن یک زن در انگلستان در معرض خشونت خانگی قرار دارد.خشونت نسبت به زن در برخی از کشورهای در حال توسعه به 60% می رسد.در مکزیک 88% قربانیان خشونت خانگی زنان هستند.در ژاپن زنان 5/2 بار بیشتر از مردان مورد بدرفتاری قرار می گیرند.در ایران بدرفتاری نسبت به زن در خانواده در یک مطالعه 28% و در مطالعه ای دیگر 55% گزارش شده است.

اسلاید 6: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.13846علل خشونت نسبت به همسربدرفتاری نسبت به زن با تحصیلات پایین، بیکاری، اعتیاد و ابتلا به مشکلات روان پزشکی در مردان در ارتباط است.مردانی که در دوران کودکی شاهد خشونت در خانواده بودند، بیشتر به خشونت خانگی دست می زنند.

اسلاید 7: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.13847مشکلات روان پزشکی در قربانیان خشونت خانگیاختلالات خلقی به ویژه افسردگی، اختلالات اضطرابی، تحریک پذیری، احساس درماندگی، تمایل به خودکشی، اختلالات خوردن، اختلالات خواب، احساس خستگی، دردمزمن.

اسلاید 8: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.13848مهارت های زندگی و خشونتقربانیان خشونت خانگی فاقد:مهارت حل مسألهمهارت کنترل خشممهارت حل تعارضمهارت قاطعیت هستند

اسلاید 9: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.13849برنامه های پیشگیریدر بسیاری از کشورهای دنیا برنامه های زیر برای پیشگیری و کاهش خشونت به کار گرفته می شود.تبلیغات از طریق رسانه های جمعیآموزش عموم مردم از جمله دانش آموزان، دانشجویان و زوجهای در آستانه ازدواجبروشور، پوستر، پمفلت برای مردم و قربانیان خشونتتغییر قوانین و هنجارهای اجتماعی انجام خشونت خانگیآموزش مهارت های زندگی

اسلاید 10: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138410مهارت حل مسألهمقابلهتلاشی است که فرد برای حل یک مشکل یا کاهش استرس انجام می دهد، که به دو نوع است:

اسلاید 11: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138411مقابله هیجان مدارفرد به حل مشکل نمی پردازد بلکه تلاش می کند تا هیجان های منفی نظیر غم، اضطراب و غیره را از خود دور سازد و آرامش لازم را بدست آورد. برای مثال: دعا کردن، پرداختن به فعالیت های جالب و لذت بخش، دلداری دادن به خود، گریه و زاری، سیگار کشیدن.مقابله هیجان مدار:در کوتاه مدت مفید هستند.موقتاً استرس را برطرف می کنند.در درازمدت بی فایده و حتی مضر هستند.

اسلاید 12: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138412مقابله مسأله مدارفرد تلاش می کند، برای اینکه استرس را برطرف کند و مشکل را حل نماید، برای مثال:گفتگو با یک فرد متخصصبرنامه ریزی برای حل مشکلات موجودجستجوی اطلاعاتتوجه: مهارت حل مسأله یک نوع مقابله مسأله مدار به شمار می رود.

اسلاید 13: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138413مراحل حل مسألهمرحله 1 – پذیرش مشکلهدف : فرد بپذیرد که دچار مشکل شده است.در این مرحله ممکن است افکار منفی زیادی به ذهن فرد خطور کند و سبب شود که فرد نتواند مشکل را آنطور که هست بپذیرد. عمده ترین افکار منفی در این مرحله عبارتند از:چرا باید این مشکل برای من پیش آید؟این فاجعه است.من هرگز قادر به حل مشکل نیستم.

اسلاید 14: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138414مرحله 2- تعریف دقیق مشکلهدف: در این مرحله فرد باید مشکل را دقیقاً مشخص کند و آن را تعریف کند. مشکلات پیچیده بهتر است خرد شوند.مرحله 3- بارش فکریفرد دنبال راه حل است، برای این کار ذهنش را باز می گذارد تا هر راه حلی بدون سانسور به ذهنش خطور کند. به کیفیت راه حلها (مفید بودن یا نبودن آن) توجهی نمی شود. هر چه راه حل بیشتر بهتر (کمیت بهتر از کیفیت است).مرحله 4- ارزیابی راه حل هاپس از ارائه راه حل ها، هر کدام از آنها از نظر مزایا و معایب مورد ارزیابی قرار می گیرند و راه حلی که بیشترین مزایا را دارد (یعنی راه حلی که هم به نفع خودمان باشد و هم به نفع دیگران) انتخاب می شود.

اسلاید 15: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138415مرحله 5- اجرای راه حلبهترین راه حل انتخاب شده به اجرا در می آید برای این کار باید: زمان اجراچگونگی و نحوه اجرا مشخص شودمرحله 6- بازبینیاگر راه حل انتخاب شده مؤثر بود یعنی مشکل حل شده است و اگر مؤثر نبود به فهرست راه حل ها مراجعه کرده و راه حل دیگری که بهترین راه حل است، بر می گزینیم.

اسلاید 16: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138416مهارت قاطعیت

اسلاید 17: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138417سبک های مختلف رفتار بین فردی1- سبک رفتاری منفعل (غیر قاطع)فرد طوری رفتار می کند که دیگران به راحتی حقوق او را نادیده می گیرند.قادر به بیان عقایدش نیست.برای خود ارزش کمتری از دیگران قایل است.رفتارهای غیرکلامی فرد غیر قاطع یا منفعلعدم تماس چشمیبه پایین نگاه کردنبا تن صدای پایین صحبت کردن

اسلاید 18: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384182- سبک رفتاری پرخاشگرانهحقوق دیگران را تهدید کرده و زیر پا می گذارد.برای خود ارزش بیشتری از دیگران قایل است.دیگران را سرزنش می کند و تهمت می زند.هدف برنده شدن است به هر قیمت ممکن.رفتارهای غیر کلامی در فرد پرخاشگرنگاه خیره و گستاخانهصدای بلند و خشنداد زدنحمله کردن و تهاجم

اسلاید 19: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384193- سبک رفتاری قاطعاز حقوق خود دفاع می کند و حقوق دیگران را هم در نظر می گیرد.احساسات و عقاید شخصی خود را به راحتی بیان می کند.برای خود و دیگران ارزش یکسانی قایل است.رفتارهای غیر کلامی فرد قاطع:تماس چشمی مناسبصدای مناسبلحن محکم و قاطعوضعیت اندامی راحت

اسلاید 20: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138420مهارت قاطعیت به ما کمک می کند تا....تقاضای نامعقول دیگران را رد کنیم.از دیگران تقاضاهای معقول نماییم.با مخالفت های نامعقول دیگران برخورد مناسبی داشته باشیم.جلوی پایمال شدن حقوق خودمان را بگیریم.حقوق دیگران را به رسمیت بشناسیم.در هر شرایطی مواضع خود را با اعتماد به نفس و آزادانه ابراز کنیم.از تعارض های بین فردی در رابطه زناشویی خودداری نماییم.

اسلاید 21: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138421انواع رفتارهای قاطعانهبیان قاطعانه احساسات مثبت و منفیرد قاطعانه درخواست هادرخواست قاطعانهشروع، ادامه و خاتمه دادن به گفتگو

اسلاید 22: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138422شیوه های ابراز قاطعیت

اسلاید 23: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138423قاطعیت توأم با همدلی ضمن درک احساسات دیگران وضعیت خود را برایشان توضیح می دهیم: برای مثال:زن به شوهر: می دانم خیلی خشمگین هستی به خاطر دیر آمدنم، اما اجازه بده من حرفهایم را تمام کنم تا متوجه دیرآمدنم بشوی.

اسلاید 24: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138424قاطعیت اساسیاینکه زوجها بتوانند افکار، نظرات و احساسات خود را بیان کنند.خیلی خشمگین هستمدلم می خواهد وقتی صحبت می کنم به حرفهایم گوش دهی.بی توجهی تو مرا آزرده می کند.

اسلاید 25: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138425قاطعیت فزایندهدر این نوع قاطعیت فرد برای رد درخواست دیگران یا مقابله با یک درخواست از پاسخهای خفیف شروع می کند و به پاسخهای شدید می رسد.

اسلاید 26: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138426تکنیک صفحه خط خوردهاین نوع قاطعیت معمولاً برای رد درخواست دیگران مفید است. فرد با قاطعیت نظرات و احساسات خود را بیان می کند و روی خواسته خود پافشاری می کند و اگر طرف مقابل اصرار بورزد. او با شدت بیشتری قاطعیت به خرج می دهد. برای مثال:زن به همسر: تمایلی به مصرف الکل ندارم.گفتم که دوست ندارم، الکل بخورم.من الکل را دوست ندارماز الکل بدم می آید.به هیچ عنوان مایل نیستم الکل بنوشم.

اسلاید 27: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138427قاطعیت با تأکید بر حقوق خوددر این نوع قاطعیت، فرد تأثیر رفتار یا کلام طرف مقابل را بر روی خودش توضیح می دهد. برای مثال:زن : وقتی صدایت را بلند می کنی و سرم داد می کشی از این رفتارت آزرده می شوم.مرد: وقتی موقع صحبت کردن من، خودت را به کار دیگری مشغول می کنی، به من بر می خورد.

اسلاید 28: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138428قاطعیت دو جنبه دارد:الف) جنبه کلامی (محتوا)جنبه کلامی قاطعیت موارد زیادی را دربر می گیرد:ابراز خواسته ها، عقاید، نظرات، انتظارات، احساسات خود به طور شفاف. برای مثال: دلم می خواهد این رفتار را با من نداشته باشی.انتظار دارم شبها زودتر به خانه بیایی.به عقیده من، بهتر است با هم صداقت داشته باشیم.درخواست کردن:لطفاً پنجره را بازکنلطفاً در کارهای منزل کمکم کنجنبه کلامی همچنین شامل رد درخواست های دیگران هم می شود. برای مثال:عذر می خواهم نمی توانم امشب به مهمانی بیایم.

اسلاید 29: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138429ب) جنبه غیر کلامی (فرآیند)جنبه غیرکلامی قاطعیت1- وضعیت اندامی: فردی که قاطعیت دارد. وضعیت اندامی راحتی دارد حالت قوز کرده، یا وضعیت اندامی خشکی ندارد. صاف راه می رود، سرش را بالا می گیرد، شانه ها را کمی عقب و سینه را کمی به سمت جلو می دهد. حرکات بدنی اش موزون است. حرکات اضافی ندارد مثل دستها را به هم مالیدن، با چیزی بازی کردن یا تکان دادن پاها و دیگر اعضاء بدن.2- حالات چهره ای: حالت صورت بدون تنش است. اخم ندارد، تماس چشمی برقرار می کند و حالت های چهره ای مناسبی دارد که با چیزی که می گوید کاملاً هماهنگ است.

اسلاید 30: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138430تکلمبا تن صدای مناسب (نه خیلی بالا و نه خیلی پایین) صحبت می کند. باعجله صحبت نمی کند و حرف طرف مقابل را قطع نمی کند. بدون دلیل بین صحبت هایش مکث نمی کند. مطالبی که بیان می کند با حالت های چهره ای و رفتارش هماهنگ می باشد.

اسلاید 31: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138431رفتار حقوق دیگران را رعایت می کندحقوق خود را به رسمیت می شناسد و حفظ می کندفاصله مناسبی با طرف مقابل دارد و زیاد نزدیک نمی شودروبروی طرف مقابل قرار می گیرد و با او صحبت می کند.رفتارش با چیزی که بیان می کند و با حالات چهره ای اش هماهنگ می باشد.

اسلاید 32: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138432برگه حقوق من حقوق تومن حق دارم که با من محترمانه رفتار شود و تو نیزمن حق دارم که نظرات و عقاید شخصی داشته باشم و تو نیزمن حق دارم که توسط دیگران جدی گرفته شوم و تو نیزمن حق دارم بدون احساس گناه نه بگویم و تو نیزمن حق دارم پیشنهادی را رد کنم و تو نیزمن حق دارم اشتباه کنم و تو نیزمن حق دارم هرچیزی که برایش بهایی پرداخته ام، دریافت کنم و تو نیزمن حق دارم رفتار قاطعانه داشته باشم و تو نیز

اسلاید 33: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138433چگونه از طرف مقابل قاطعانه درخواست کنیم تا رفتارش را تغییر دهد.مرحله 1- اهداف را مشخص کنید. از همسرتان چه می خواهید و پیامد آن برای هر دو نفر چه خواهد بود.

اسلاید 34: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138434مرحله 2- با احساسات مثبت شروع کنید.1-2- همدلی داشته باشید. احساسات او را بفهمید.برای مثال: به نظر می رسد که هر دوی ما تحت فشارهای زیادی هستیم، اما بگذار ببینم که آیا می توانیم با کمک هم به توافق برسیم.2-2- توجه نشان دهید. برای مثال: اگر علاقه من به شما نبود، این مسأله را بازگو نمی کردم.

اسلاید 35: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138435مرحله 3 – با مشکل شروع کنید1-3- طلب کمک نمائید. مثلاً: من مشکلی دارم و امیدوارم تو بتوانی به من کمک کنی.2-3- به همسرت بگو که چطور مشکل بر روی شما تأثیر گذاشته است. مثلاً: وقتی سرم داد می کشی، ناراحت می شوم و احساس می کنم که مرا دوست نداری.وقتی دیر می کنی، نگران می شوم از این که ممکن است اتفاقی برای تو رخ داده باشد.

اسلاید 36: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138436مرحله 4- رفتار جدیدی که از همسرتان انتظار دارید، تقاضا کنیدبرای مثال: به جای این که مرا بی ملاحظه خطاب کنی، بهتر است رفتار اشتباه مرا به من گوشزد کنی و احساست را به من بگویی. در آنصورت کمتر احساس دفاعی خواهم کرد و بیشتر راغب می شوم برای حل مشکل به تو کمک کنم.برای تغییر رفتار به او فرصت بدهید.

اسلاید 37: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138437مرحله 5- نتیجه را ارزیابی کنیداگر پس از بیان درخواست شما، همسرتان پاسخ مناسبی می دهد، حمله می کند، انتقاد می کند، در شما احساس گناه و خشم ایجاد می کند و یا صرفاً از انجام درخواست شما امتناع می کند می توانید:تکنیک صفحه خط خورده یا قاطعیت فزاینده را به کار گیرید.

اسلاید 38: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138438نکته: در طول همه مراحل قاطع باشید و سبک قاطعانه داشته باشید. از لغات خنثی استفاده کنید تا لغاتی که بار منفی دارند و سرزنش آمیز هستند.پاسخهای غیرکلامی مناسبی را به کار گیرید مانند: تماس چشمی مناسب، حالت چهره ای مناسب، وضعیت اندامی راحت.

اسلاید 39: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138439مهارت حل تعارض

اسلاید 40: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138440برداشت های نادرست درباره کشمکش و تعارض اختلاف داشتن غیر طبیعی است.کشمکش و اختلاف نشانه یک مشکل شخصیتی است.زمان همه چیز را حل می کند.زوجهای خوشبخت هرگز با هم کشمکش یاتعارض ندارند.

اسلاید 41: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138441علل بروز کشمکش و تعارض در خانوادهدلایل زیادی وجود دارد. برخی از آن ها عبارتند از: مشکلات مالی، تفاوت های عقیدتی، داشتن انتظارات متفاوت، تفاوت های فرهنگی و عدم آشنایی با مهارتهای زندگی.

اسلاید 42: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138442علایم هشدار دهنده وجود کشمکش در خانوادهزود عصبانی شدن هنگام صحبت با همسربگو مگو و مشاجرات مکررلذت نبردن از رابطه جنسی یا نداشتن رابطه جنسیغرق کردن خود در کار و فعالیتصحبت نکردن با همسرخشونت جسمانی – عاطفی یا جنسی

اسلاید 43: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138443واکنش های سالم به تعارض توانایی بخشیدن طرف مقابل را داشته باشیم.بتوانیم برای تغییر رفتار خود یا حل یک مشکل قرارداد ببندیم و به آن عمل کنیم.باید روشی را انتخاب کنیم که منافع و نظرات هر دو طرف را برآورده نماید.

اسلاید 44: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138444واکنش های ناسالم به تعارضبه مشکلی که برای فرد مقابل مهم است، اهمیتی ندادن.بیان سرشار از خشم، کنایه آمیز، آزارنده داشتن.در انتظار نتیجه نامطلوب بودن.از بیان تعارض ها ترسیدن، کنار کشیدن یا آن را انکار کردن.

اسلاید 45: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138445مهارت های ارتباطیارتباط با دیگران می تواند سالم یا ناسالم باشد.

اسلاید 46: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138446ویژگی های ارتباط ناسالمهر یک از طرفین همیشه خود را به حق و طرف مقابل را مقصر می داندسرزنش کردن طرف مقابلتحقیر نمودن طرف مقابلتوقع بیش از اندازه از همسرانکار احساسات خود و نادیده گرفتن احساسات دیگریپرخاشگریپاتکردگم کردندفاعاتهام زدنبرچسب زدنقضاوت کردن و زیر سؤال بردن همسر

اسلاید 47: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138447ارتباط سالمدر ارتباط سالم هیچ یک از موارد بالا دیده نمی شود و افراد از مهارت های حرف زدن و گوش دادن استفاده می کنند. بنابراین ارتباط بهتری با یکدیگر برقرار می نمایند.

اسلاید 48: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138448مهارت های حرف زدن1- استفاده از جملاتی که با ضمیر من شروع می شود برای مثال: من احساس خوشبختی می کنم.وقتی از ضمیر من استفاده می کنید معمولاً:1-1- به موضوع خاصی اشاره می نمایید. برای مثال:امروز هوابارانی است.امروز شوهرم به مسافرت رفت.2-1- در مورد خودتان حرف می زنید. برای مثال:من خیلی لاغر شده اممن کسل هستم

اسلاید 49: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384493-1- در مورد دیگران حرف می زنید. برای مثال:مادر شوهرم زن بسیار خوبی استرضا یکی از بهترین دوستان شوهرم است4-1- در مورد رابطه خودتان با فرد دیگر صحبت می کنید.من رابطه خوبی با اقوام شوهرم دارممن رابطه خوبی با شوهرم ندارم.نکته مهم: تا جایی که مکن است کمتر از جملاتی که با تو شروع می شوند، استفاده کنید. برای مثال:تو اصلاً گوش نمی دهیتو چنین رفتاری انجام دادی

اسلاید 50: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384502- توصیف اطلاعات حسی1-2- صحبت راجع به اتفاقات روزمره برای مثال:امروز هوا بارانی شد.امروز برق نداشتیم.2-2- صحبت راجع به احساسات بدنی مانند:تب دارمسردم شدهنکته: وقتی راجع به رفتار طرف مقابل صحبت می کنید، بهتر است با دلیل حرف بزنید. برای مثال: مثل اینکه لاغر شده ای، چون می بینم زیر چشمانت گود افتاده است.

اسلاید 51: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384513- بیان افکار و انتظارات. برای مثال:به عقیده من صداقت در کار لازم است.انتظار دارم شب ها زودتر به خانه بیایی.

اسلاید 52: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384524- بیان احساسات. برای مثال:از شنیدن خبر بیماری پدرت ناراحت شدمبه هم ریختگی اتاق مرا عصبانی می کند.نکته: افکارتان را با احساساتتان مخلوط نکنید. برای مثال:احساس می کنم که تصمیم خوبی گرفتم (بیان کننده فکر)احساس می کنم که این روش بهتر است (بیان کننده نظر و عقیده)احساس غم می کنم (بیان کننده احساس)

اسلاید 53: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384534- بیان احساسات. برای مثال:از شنیدن خبر بیماری پدرت ناراحت شدمبه هم ریختگی اتاق مرا عصبانی می کند.نکته: افکارتان را با احساساتتان مخلوط نکنید. برای مثال:احساس می کنم که تصمیم خوبی گرفتم (بیان کننده فکر)احساس می کنم که این روش بهتر است (بیان کننده نظر و عقیده)احساس غم می کنم (بیان کننده احساس)

اسلاید 54: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384545- بیان خواسته ها. برای مثال:دلم می خواهد کمی استراحت کنم.می خواهم امشب شام را بیرون بخوریم.مایل هستم به حرفهایم خوب گوش دهینکته: در بیان خواسته های خود به جای استفاده از کلمه باید و نباید ترجیحاً از کلمه بهتر است، استفاده کنید. بایدها و نبایدها در طرف مقابله حالت دفاعی ایجاد می کنند. برای مثال: باید شب زودتر به خانه برگردی (جمله نامناسب)بهتر است شب ها زودتر به خانه برگردی (جمله مناسب)

اسلاید 55: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384556- بیان رفتار. برای مثال:رفتارت را توضیح دهی چه رفتارهایی که در گذشته انجام داده ای و چه رفتارهایی که در حال حاضر انجام می دهی. برای مثال:علت خمیازه کشیدن من این است که دیشب تا دیر وقت بیدار بودم، و گرنه من از شنیدن حرفهای تو خسته نمی شوم.یادم رفت سطل زباله را خالی کنم.

اسلاید 56: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138456مهارت های گوش دادن گوش دادن فعال یعنی با جان و دل به حرفهای همسرت گوش دهی و بدون خالت به او اجازه دهی تا حرفهایش را به پایان برساند. مهارت گوش دادن از چند خرده مهارت تشکیل شده است:

اسلاید 57: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384571- مهارت توجه کردن1-1- خوب نگاه کردن. برای مثال:توجه به حرکات بدنی همسر: آیا راحت نشسته است، دستهایش را به هم می مالد، بی قرار است، آرام است یا قوز کرده است.توجه به حرکات چهره: آیا عرق کرده است، اخم کرده است، چهره اش غمگین است؟نحوه تنفس: آیا نفس نفس می زند و یا به سختی نفس می کشد؟رنگ پوست: آیا رنگ پریده به نظر می رسد؟آیا سرخ شده است؟

اسلاید 58: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384582-1- خوب گوش کردنلحن صدایش چطور است؟تن صدایش بالا است یا پایین؟آیا تندتند صحبت می کند؟3-1- ردگیری آیا احساسات او با گفتارش هماهنگ است.ممکن است به شمابگوید خوشحال است، اما چهره او چیز دیگری را نشان دهد.

اسلاید 59: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384592- اشاره کردنبه صورت کلامی به او نشان دهید که متوجه او هستید. برای مثال: از کلماتی مثل بلی، آها، متوجه هستم و غیره استفاده نمایید.به صورت غیرکلامی به او بفهمانید که او را درک می کنید. برای مثال: تکان دادن سر، لبخند زدن، تماس چشمی.انعکاس احساسات یعنی احساسات او را به خودش برگردانید برای مثال: متوجه هستم که خیلی ناراحتی.می فهمم که خیلی خشمگین هستی.

اسلاید 60: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384603- دعوت کردنراجع به آن قضیه بیشتر توضیح بده.چیز دیگری است که نگفته باشی.درباره این موضوع مرا روشن کن.نکته: بهترین زمان برای دعوت کردن زمانی است که طرف مقابل مکث کرده و ساکت است. پس از این فرصت استفاده کنید.

اسلاید 61: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384614- خلاصه کردنبرای این کار بهتر است:1-4- از جملات خودش استفاده کنید. برای مثال:گفتی که خواهرت زیر قولش می زند و با این کار تو به درد سر می افتی؟2-4- از همسرتان بخواهید درست بودن خلاصه شما را تأیید کند. برای مثال: با صحبتی که کردی، به نظر می رسد از این اتفاق آزرده ای؟با حرفهایی که زدی، متوجه شدم که از این رویداد بسیار خشمگین هستی؟

اسلاید 62: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384625- سؤال کردنبهتر است وقتی احساس می کنید به اطلاعات نیاز دارید آن را بپرسید. ترجیحاً از سؤالات باز استفاده کنید. سؤالات باز بهتر از سؤالات بسته هستند و دست طرف مقابل را در ارئه پاسخ باز می گذارند. برای مثال:چند سال داری؟ (سؤال بسته)در رابطه با همسرت چه نظری داری؟ (سؤال باز)نکته: جملاتی که با چرا شروع می شوند، جملات مناسبی نیستند همسرتان را در موضع دفاعی قرار می دهند. بهتر است از جملاتی شروع کنید که با چطور و چگونه شروع می شوند. برای مثال:چرا دیر کردی (جمله نامناسب)چطور شد دیر کردی (جمله نامناسب)

اسلاید 63: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138463تعارضتعارض به معنی کشمکش با فرد دیگر است که تنش زیادی را برای دو طرف به بار می آورد.

اسلاید 64: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138464شیوه های رایج حل تعارض1- اجتنابزن و شوهر سعی می کنند در مورد مسایلی که با هم تعارض و اختلاف دارند، صحبت نکنند و از کنار آن بگذرند.2- ترغیب کردنممکن است یکی از طرفین، خود را کنار بکشد و طرف مقابل را ترغیب کند تا خود به تنهایی به حل کشمکش بپردازد.3- تسلیممسأله ای که باعث کشمکش می شود، حل نمی شود اما یکی از زوجها به دلایلی کوتاه می آید و تسلیم می شود. اما در درون خود احساس خشم و نفرت می نماید.4- انکاربرخی از زن و شوهرها وجود هر گونه کشمکش را انکار می کنند و می گویند هیچ مشکلی وجود ندارد و همه چیز رو به روال است.

اسلاید 65: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384655- بلاتکلیفیزن و شوهر درباره مشکل بحث می کنند اما به جواب نمی رسند و اگر هم به جواب برسند آن را به کار نمی گیرند.6- پرخاشگریتعارض های حل نشده روی هم تلنبار شده و سبب می شود که زن و شوهر گاهی اوقات نسبت به هم رفتارهای پرخاشگرانه داشته باشند.

اسلاید 66: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384667- مشارکت جوییبرخی از زوجها به دنبال بروز مشکل سعی می کنند تا با کمک و مشارکت یکدیگر مشکلات را حل نمایند و عمدتاً راه حل هایی انتخاب می کنند که به نفع هر دوی آنهاست. برای این کار بهتر است ابتدا: یک خود – ارزیابی انجام دهید:از آنجایی که تعارض با دیگران از ویژگی های خود ما ناشی می شود، پس از همسرتان بپرسید: آیا من رفتار خود خواهانه دارم؟آیا سرد و کناره گیر هستم؟آیا زیاد انتقاد می کنم؟آیا زود عصبانی می شوم؟آیا اهل غر زدن هستم؟

اسلاید 67: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138467برای حل تعارض باید:عشق بدون قید و شرط نسبت به همسرتان داشته باشید.تواضع داشته باشید (بپذیرید که کامل نیستید)تمایل به حل تعارض داشته باشید.اهل مذاکره و توافق باشید.به طرف مقابل احترام بگذارید.خودتان را جای طرف مقابل بگذارید و مسایل را از چشم او ببینید.

اسلاید 68: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138468مهارت های حل تعارض1- رویکرد برنده – برندهبهترین حالت است هر دو نفر احساس می کنند که به اندازه یکدیگر مهم هستند، پس باید نیازهای خود را بیان کنند و در جهت برآورده کردن آن بکوشند. این حالت در افرادی که سبک رفتاری قاطعانه دارند دیده می شود.1-1- من برنده ام – تو بازندهیکی از طرفین با استفاده از زور و قدرت امتیاز بیشتری بدست می آورد و طرف مقابل امتیاز از دست می دهد. این حالت در افرادی که سبک رفتاری پرخاشگرانه دارند، دیده می شود.2-1- من بازنده ام – تو برندهیکی از زوجها امتیاز می دهد، تسلیم می شود و کنار می کشد. احساس مظلومیت و قربانی شدن می کند. اما د درون خشم عمیقی را احساس می کند که تعارض ها را تشدید می کند. این حالت در افرادی که سبک رفتاری منفعل دارند، دیده می شود.

اسلاید 69: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384692- رویکرد پاسخ سازنده: دردسر یا چالشبرخی از زوجها تعارض را یک دردسر می بینند. آنها به دنبال بروز مشکل خود را می بازند برای مثال:زن: نباید می گذاشتم این اتفاق پیش می آمد؟مرد - چرا برای من، چرا برای بقیه پیش نیامد؟اما برخی دیگر از زوجها مشکل را یک چالش می بینند آنها به دنبال بروز مشکل با خود می گویند. زن - چه کار باید کرد؟مرد - چگونه می توانم آن را حل کنم؟مرد – این هم یک چالش شدید!زن - زندگی یعنی این؟

اسلاید 70: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384703- رویکرد همدلانههمدلی یعنی خودت را جای طرف مقابل بگذاری و مشکلات را از دریچه چشم او نگاه کنی. زوجهایی که از رویکرد همدلانه استفاده می کنند:1-3- می توانند خود را به جای دیگری بگذارند.2-3- همدیگر را بهتر درک می کنند.3-3- به یکدیگر اطلاعات کافی می دهند.4-3- به صحبت های یکدیگر به دقت گوش می دهند.5-3- به احساسات و هیجانات یکدیگر توجه می کنند.6-3- به نیازها و خواسته های یکدیگر پاسخ می گویند.

اسلاید 71: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384714- رویکرد حل مسألهگام اول – شناسایی مشکلگام دوم – بستن قراردادگام سوم – بارش فکریگام چهارم – ارزیابی هر یک از راه حل هاگام پنجم – اجرای راه حل گام ششم – بازبینی

اسلاید 72: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138472چند نکته در مورد رویکرد حل مسألهدر هر زمان تنها به یک مسأله بپردازید.مشخص نمایید که فرد مقابل شما چه می خواهد.از مهارت های حرف زدن و گوش دادن استفاده نمایید.برداشت خود را منتقل سازید، به طرف مقابل بگویید که منظورش را فهمیده اید.دوستانه برخورد کنید.منصف باشید، چیزی که برای خودتان نمی پسندید برای دیگری نخواهید.به خودتان و طرف مقابل اعتماد داشته باشید.واقعاً تشریک مساعی داشته باشید.

اسلاید 73: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384735- رویکرد مذاکره. فرآیندی که افراد برای حل مشکل با هم مذاکره می کنند و سعی می کنند با کمک یکدیگر مشکل را حل کنند. مذاکره نامیده می شود که از 3 مرحله تشکیل می شود.الف) قبل از مذاکرهمرحله 1- آمادگی و برنامه ریزیکسب اطلاعات راجع به مشکل و آگاهی از دیدگاه طرف مقابل.

اسلاید 74: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138474ب) در طول مذاکرهمرحله 2- بیان دیدگاه، نیازها و علایق خود به صورت شفافمرحله 3- کاوش نیازها یا علایق طرف مقابلمرحله 4- انتخاب و توافقهر دو طرف پیشنهادهای خود را می دهند و بر سر این که برای حل مشکل چه کار باید بکنند، به توافق می رسند.مرحله 5- قرارداد کتبی. توافق مورد نظر را به صورت کتبی یادداشت شده و هر دو طرف برای اجرای آن متعهد می شوند.مرحله 6- ارزیابی . آیا به آنچه می خواستند، دست یافته اند.

اسلاید 75: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138475قوانین مجادله مثبت در مذاکرهبه مسأله بپردازید، به شخص حمله ور نشوید.از اولتیماتوم دادن بپرهیزید (توباید این کار را بکنی و گرنه من...)از پرداختن به حرف و حدیث های گذشته خودداری کنید.سکوت نکنید. اگر برای تصمیم گیری به زمان احتیاج دارید، آن را بیان نمائید.گذشته را کالبد شکافی نکنید و به اینجا و اکنون بپردازید.خواست ها و احساسات خود را به طور شفاف بیان کنید.مراقب رفتارهای غیرکلامی خود باشید.

اسلاید 76: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138476از اطلاعات خصوصی همدیگر برای تحقیر یکدیگر استفاده نکنید.تون صدای خود را پایین نگهدارید.از ذهن خوانی بپرهیزید.برچسب نزنیداز کنایه و طعنه زدن بپرهیزید.اجازه صحبت به طرف مقابل را بدهید.تنها به ذکر مشکل یا شکایت اکتفا نکنید، راه حل بدهید.در برابر دیگران مجادله نکنید.

اسلاید 77: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138477 مهارت کنترل خشم

اسلاید 78: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138478خشم: یک هیجان طبیعی است که همه انسانها در شرایط تهدید، ناکامی و جنگ آن را احساس می کنند.خصومت: احساس دشمنی یا عناد، این احساس پایدار است و ممکن است تا مدت ها ادامه داشته باشد و در موقعیت های مختلف خود را نشان دهد.پرخاشگری: خشم ابراز شده به شکل رفتار است برای سایر افراد هم قابل مشاهده است که به دو دسته تقسیم می شود:کلامی: توهین کردن ، فریاد زدنغیرکلامی: حمله ور شدن، شکستن اشیاء، صدمه زدن به خود یا دیگری

اسلاید 79: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138479برانگیزاننده هاابتلاء به یک بیماری جسمانی یا روانییادگیری از طریق مشاهدهناتوانی در کنترل تکانه های درونیعدم آشنایی با مهارتهای ارتباطیرویارویی با ناکامی و شرایط تهدید آمیزبرانگیزاننده های درونی مثل باورها، اعقتادات و طرز تلقی ها

اسلاید 80: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138480شیوه های مختلف ابراز خشمانکار خشمفروخوردن خشمجا به جاییگذشت و عفوابراز خشم الف)غیرسازنده مانند رفتار پرخاشگرانهب) سازنده مانند قاطعیت

اسلاید 81: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138481نشانه های خشمنشانه های بدنی یا احساس برانگیختگی مانند: افزایش ضربان قلب و نبض، سرخ شدن، تنفس سطحی و سریع.نشانه های شناختی، افکار منفی و غیرمنطقی، سوگیری شناختینشانه های رفتاری : رفتار پرخاشگرانه که می تواند باعث صدمه زدن به خود و یا به دیگری شود.

اسلاید 82: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138482مهارت های کنترل خشم1- تکنیک هایی برای مقابله با نشانه های برانگیختگی بدنیتنفس صحیحتکنیک تن آرامی2- تکنیک هایی برای مقابله با نشانه های شناختی خشمچالش شناختیخود- گویی مثبت3- تکنیک هایی برای مقابله با نشانه های رفتاری خشممهارت حل مسألهمهارت قاطعیت

اسلاید 83: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138483الف) جنبه بدنی خشمبرانگیختگی بدنی به عنوان علایم هشدار دهندهباشناسایی نشانه های برانگیختگی بدنی و مقابله به موقع با آن می توان از بروز خشم جلوگیری کرد. پس علایم برانگیختگی بدنی نشانه های هشدار دهنده هستند و برای کنترل خشم توجه به آنها و برطرف نمودن آنها از اهمیت زیادی برخوردار است.در حالت برانگیختگی بدن ما از حالت عادی خارج می شود.ضربان قلب و نبض ما افزایش می یابد.سرخ می شویم.داغ می کنیم.انرژی زیادی را احساس می نماییم.ممکن است از شدت هیجان دست ما بلرزد.تندتند و سطحی نفس می کشیم.در عضلات بدنمان احساس تنیدگی و فشار می نماییم.نکته: در حالت برانگیختگی به راحتی کنترل خود را از دست می دهیم و خشمگین می شویم.

اسلاید 84: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138484سنجش برانگیختگی0- برانگیخته نیستیم و آرام می باشیم.50- در حد متوسط برانگیخته هستیم.100- در حد شدیدی برانگیخته هستیم.

اسلاید 85: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138485سنجش خشم0- خشمگین نیستم25 – کمی خشمگینم50- در حد متوسط خشمگینم75- در حد زیاد خشمگینم100- خیلی خشمگینم (جوش آوردم)

اسلاید 86: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138486روشهایی برای کاهش برانگیختگی بدن1- تکنیک تنفس صحیحدر حالت برانگیختگی تنفس سریع و سطحی است به همین دلیل فرد احساس تنش و تنیدگی می کند پس اگر فرد بتواند به روش صحیح نفس بکشد، برانگیختگی بدنی وی هم کاهش خواهد یافت. برای این کار بهتر است:مکان مناسب و صندلی راحتی را انتخاب کنید. اتاق باید با نور ملایم و بدون سر و صدا باشد.روی صندلی راحتی بنشنید و یا روی زمین دراز بکشید. خودتان را رها سازید دستها را در کنارتان بیندازید و پاهایتان را رها کنید.یکی از دستهایتان را روی شکم و دیگری را روی سینه قرار دهید.

اسلاید 87: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138487با 4 شماره از راه بینی نفس بگیرید. شکمتان را از هوا پر کنید و به کمک دستهایتان بالا آمدن شکمتان را احساس کنید. توجه کنید که شکمتان باید بالا بیاید نه سینه شما.هوا را به تدریج با 6 شماره از راه دهان بیرون دهید.این کار را 10 بار انجام دهید و در حین انجام این کار سعی کنید آرام باشید. این تمرین را می توانید روزی 3 بار، هر بار به مدت 10 تا 15 دقیقه انجام دهید.اکنون بهتر است چند فعالیت انجام دهید تا مطالب گفته شده برایتان جا بیفتد (برای انجام فعالیت های 1 تا 5 به بخش ضمیمه قسمت مهارت کنترل خشم مراجعه کنید).

اسلاید 88: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384882- تکنیک تن آرامیبرای انجام تمرین آرامش عضلانی یا تن آرامی ابتدا باید عضلات بدنی را به چند گروه عضله بزرگ تقسیم کنیم. هر گروه از عضلات ابتدا تنیده شده و سپس رها و آرام می شود. برای این کار بهتر است مکان مناسبی را انتخاب کنید در صندلی را حتی بنشینید، چشم های خود را ببینید و خودتان را رها سازید. برای شروع، در هر عضله ایجاد تنش کنید. ایجاد تنش در هر عضله حدود 5 ثانیه طول می کشد (شمارش از 1 تا 5) و سپس عضله را رها کنید. رها کردن عضله 10 تا 15 ثانیه طول می کشد. معمولاً هر عضله فقط یک بار تنیده و آرام می شود. پس از پایان تمرین باید میزان آرامش خود را از 0 تا 100 درجه بندی نمایید.بهتر است این تکنیک را در دو مرحله اجرا کنید و بین هر مرحله اعضای گروه باید آن را به صورت عملی تمرین کنند تا بهتر یاد گرفته شود.

اسلاید 89: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138489مرحله اولدست راست خودتان را مشت کنید، به طوریکه در ناحیه مشت و بازو احساس تنش کنید، سپس رها کنید و استراحت نمایید. دستتان را از آرنج خم کنید و در عضله دو سر انقباض ایجاد کنید. سپس رها کنید و استراحت نمایید. به تفاوت بین تنش و آرامش توجه کنید. ابروهایتان را بالا ببرید و در پیشانی چین ایجاد کنید. سپس رها کنید. ابروهایتان را جمع کنید و سپس رها سازید. دندانهایتان را به هم فشار دهید و در ناحیه آرواره، انقباض ایجاد کنید و سپس رها سازید.زبانتان را محکم به قسمت بالای دهان بچسبانید، در حالی که لبهایتان بسته است. به تنش موجود در ناحیه گلو توجه کنید و سپس رها سازید، لب ها را محکم به هم فشار دهید و سپس رها کنید. تا جایی که می توانید گردنتان را به عقب فشار دهید (روی قسمت پشتی صندلی) و سپس رها سازید. چانه تان را به ناحیه سینه بچسبانید و فشار دهید و سپس رها کنید. شانه هایتان را در جهت گوشهایتان بالا ببرید و سپس رها سازید. شانه هایتان را بالا ببرید و به حالت انحنایی درآورید و سپس استراحت نماییدو به ضمیمه مراجعه کنید و فعالیت شماره 6-4 را انجام دهید).

اسلاید 90: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138490مرحله دومفعالیت قسمت اول باید حدود 10 دقیقه وقت بگیرد. پس از انجام آخرین تمرین که مربوط به شانه بوده است، به صورت زیر شروع کنید. به طور آرام و منظم نفس بکشید و به شکم تان فشار نیاورید. نفس عمیق بکشید، ریه هایتان را کاملاً پر کنید و ... عضلات شکم را منقبض کنید و کمی به شکم فشار بیاورید بعد عضلات را رها و آرام سازید و استراحت کنید. در ناحیه کمر قوس ایجاد کنید، سپس عضلات کمر را رها و آرام سازید. پاهایتان را صاف نگهدارید و پاشنه هایتان را به زمین فشار دهید و در ناحیه باسن و عضلات پشت ساق پا، انقباض ایجاد کنید و سپس آن را رها سازید. کف پا و انگشتان پا را به سمت پایین فشار دهید و عضلات ساق پا را منقبض کنید سپس عضلات را رها کنید. کف پا و انگشتان پا را به سمت بالا خم کنید و در عضلات پا انقباض ایجاد کنید، سپس رها کنید و به تنفس آرام و منظم خود ادامه دهید.از اعضاء گروه بخواهید میزان ارامش خود را در مقیاس 0 تا 100 درجه بندی کنند. از آنها بخواهید هر روز دوبار و هر بار 15 تا 20 دقیقه تکنیک تن آرامی را تمرین کنند. به ویژه زمانی که احساس برانگیختگی بدنی می کنند به ضمیمه مراجعه کنید و فعالیت شماره 7-4 را انجام دهید.

اسلاید 91: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138491ب) جنبه شناختی خشمواقعه برانگیزاننده افکاراحساسرفتار

اسلاید 92: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138492افکار منفیتحریف های شناختیسوگیری در تفکر که سبب می شود برخی از اطلاعات را نادیده بگیریم، برخی را کمرنگ و برخی دیگر را پررنگ نمائیم، تحریف های شناختی نامیده می شوند. عمده ترین تحریف های شناختی عبارتند از:تعمیم بیش از اندازه انتزاع انتخابیبرچسب زدنبزرگ نمایی و کوچک نمایی شخصی سازیذهن خوانیتفکر همه یا هیچبایدها و نبایدهانتیجه گیری دلبخواه

اسلاید 93: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138493تحریف های شناختی عمده عبارتند از:تعمیم بیش از اندازه : با یک مورد نتیجه گیری کلی کردن. برای مثال: ممکن است مهرداد فراموش کند برای منزل خرید کند و سارا با همین یک مورد نتیجه گیری می کند و می گوید: تو همیشه اینطوری، این کار همیشگی توست، تو هیچوقت حواست جمع نیست.انتزاع انتخابی: مریم و میلاد در رابطه با فرستادن دخترشان به یک مهد کودک خاص با هم به تفاهم نرسیدند و مشاجره بین آنان بالا گرفته است. میلاد به مریم گفت، از روز اول ازدواج تا به حال همیشه همینطور بوده و من یک روز خوش نداشتم. همانطور که متوجه شده اید میلاد انتزاع انتخابی کرده است و تمامی روزهای خوش گذشته را فراموش کرده و نادیده گرفته است.برچسب زدن: آرزو انتظار دارد که پدرام در کارهای منزل به او کمک کند. وقتی پدرام همکاری نمی کند آرزو به او لقب خودخواه و تنبل می دهد. گفتن این کلمات پدرام را عصبانی می کند و او هم در پاسخ می گوید تو بی کفایت و بی عرضه ای تو نمی توانی خانه ات را اداره کنی. لقب هایی که آنها به خود می دهند، برچسب زدن نامیده می شود.

اسلاید 94: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138494بزرگ نمایی و کوچک نمایی: فاطمه پیراهنی برای خودش خرید که بهروز دائماً از آن ایراد می گرفت و می گفت تو بی سلیقه هستی و اصلاً نمی دانی چه بپوشی که بهت بیاید این هم لباسی است که خریدی (بزرگ نمایی). چندی بعد خانواده بهروز برای صرف شام به منزلشان آمدند فاطمه میز شام را به طرز جالب آراست به طوریکه خانواده گفتند سفره آرایی ات خیلی عالی است تو خیلی باسلیقه هستی. بهروز در پاسخ گفت، اینکه چیزی نیست همه خانم ها این کار را بلد هستند (کوچک نمایی). شخصی سازی. در این حالت فرد بدون دلیل خاصی مسایل بیرونی را به خود نسبت می دهد. مینا با خود فکر می کند رضا امشب خیلی ساکت است خیلی کم با من حرف می زند. همه اش دارد روزنامه می خواند، حتماً دیگر مثل سابق مرا دوست ندارد. ذهن خوانی. مهرداد با خود گفت ساغر غذای امشب را سوزانده است. طعم غذا تغییر کرده و من اصلاً نمی توانم این غذا را بخورم، مطمئن هستم اگر به او بگویم با خود فکر می کند که من او را دوست ندارم. این فرآیند ذهن خوانی نامیده می شود.

اسلاید 95: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138495تفکر همه یا هیچ: زن و شوهر در اینجا انتظارات غیر واقع بینانه و بالایی دارند. آنها انتظار دارند که اوضاع همیشه بر وفق مراد آنها باشد و هیچوقت مشکلی برای آنها پیش نیاید. این باور سبب می شود که به دنبال بروز کوچکترین مشکلی از کوره دربروند و منفجر شوند. تفکر همه یا هیچ همان سیاه و سفید دیدن است. یعنی در شرایط عادی همسرتان را کاملاً خوب و ایده آل و در شرایط دشوار او را بسیار بد و نامطلوب می بینند.بایدها و نبایدها. شهلا و شهرام از بایدها و نبایدها زیاد استفاده می کنند. آنها دائماً به یکدیگر پیام می دهند که تو باید بهتر از این باشی، تو نباید این کار را بکنی. تو نباید اینطوری با من حرف بزنی و.. به همین دلیل همیشه کارشان به مشاجره می کشد و رفتار هیچیک از آنها تغییر نمی کند. بایدها و نبایدها شرایط را تغییر نمی دهند بلکه ما را به شدت ناکام و عصبانی می کنند.

اسلاید 96: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138496نتیجه گیری دلبخواه. همسر مژده مدتی است که دیرتر از معمول به منزل می رسد مژده از این بابت خشمگین است و با خود می گوید حتماً زیر سرش بلند شده، حتماً کس دیگری را پیدا کرده است. در واقع مژده بدون این دلیل کافی برای خیانت همسرش داشته باشد. بر اساس یک مورد نتیجه گیری می کند. این تحریف شناختی نتیجه گیری دلبخواهی نامیده می شود.تحریف های شناختی سبب می شوند که ما واقعیت ها را تحریف کنیم و اطلاعات را دستکاری نمائیم. آنها واکنشهای شدیدی در ما ایجاد می کنند به طوریکه ممکن است نسبت به یک حادثه بی اهمیت و جزیی به شدت خشمگین شویم و رفتار پرخاشگرانه نشان دهیم و این کار تعجب دیگران را برانگیزد. تحریف های شناختی پشت افکار منفی پنهان می شوند با شناسایی افکار منفی که هنگام خشم تجربه می کنیم، می توانیم تحریف های شناختی را بیرون کشیده و آنها را به چالش کشیم.

اسلاید 97: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138497مقابله با جنبه شناختی خشمخود – پایشیبرای شناسایی افکار منفی و تحریف های شناختی باید خود – پایشی روزانه داشته باشیم. خود – پایشی یعنی هر روز اتفاقات مهمی که هیجان خاصی در ما ایجاد کرده است را ثبت کنیم. افکار منفی و تحریف های شناختی را از آن بیرون بکشیم. یک نمونه جدول خود – پایشی در زیر ارائه شده است.

اسلاید 98: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138498تاریخ اتفاق یا رویدادمیزان خشم افکاری که در آن لحظه داشتم تحریف های شناختی

اسلاید 99: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.138499چالش شناختییعنی مقابله با افکار منفی و تحریف های شناختی با جایگزین ساختن افکار منطقی تر و مثبت تر.

اسلاید 100: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384100شیوه های چالش شناختیآیا برای این فکر یا اعتقاد دلایل کافی دارم؟اگر این اتفاق برای یکی از نزدیکانم روی دهد، به او چه می گویم؟اگر کسی مشکل مشابه مشکل من داشته باشد و برای حل آن به من مراجعه کند به او چه می گویم؟تحریف های شناختی من کدامند؟مزایا و معایب این نوع طرزفکر یا این نوع رفتار چیست. فکر یا رفتار خاصمزایامعایب

اسلاید 101: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384101خود – گویی مثبتخود – گویی مثبت یعنی ما قبل از رویارویی با یک موقعیت دشوار و یا هنگام رویارویی با ان به خود پیامهای مثبتی بدهیم تا با آرام ساختن ذهن خود کنترل بیشتری بر رفتارمان داشته باشیم. در خود - گویی مثبت افراد ابتدا:پیامهای مثبتی را با صدای بلند به خود می گویند.سپس آن را با صدای آرام بیان می کنند.در نهایت پیامهای مثبت را در ذهن خود مرور می کنند.برای مثال: فردی قبل از رویارویی با همسر خشمگین به خود می گوید:می توانم آرامش خود را حفظ کنم.می توانم خود را کنترل کنم و خشمگین نشوم.می توانم ارام صحبت کنم و شنونده خوبی باشم.به خوبی شروع خواهم کرد و به خوبی هم تمام می کنم.می دانم شرایط سختی است اما از پس آن برخواهم آمد.

اسلاید 102: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384102ج) جنبه رفتاری خشمرفتار پرخاشگرانه انواع مختلفی دارد. رفتار پرخاشگرانه کلامی، رفتار پرخاشگرانه غیرکلامی، رفتار پرخاشگرانه منفعل و رفتار پرخاشگرانه فعال.به کمک دو مهارت زیر می توان رفتار پرخاشگرانه را کاهش داد و رفتارهای سازنده تری در پیش گرفت.

اسلاید 103: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384103مهارت قاطعیتبه کمک مهارت قاطعیت خشم به شیوه ای مناسب ابراز می شود و نیاز به رفتار پرخاشگرانه نیست. در واقع فرد بدون صدمه زدن به خود یا دیگری خشم خود را به شیوه ای سازنده بیان می کند.

اسلاید 104: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384104مهارت حل مسألهبه کمک مهارت حل مسأله برانگیزاننده ها یا مسایل ایجاد کننده خشم شناسایی می شوند و حل می شوند. بنابراین فرد کمتر خشمگین خواهد شد.

اسلاید 105: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384105همانطور که می دانید برخی از افراد:خشم خود را فرو می خورند و سرکوب می کنند.احساس خشم خود را انکار می کنند.آن را بر روی فرد دیگر یا چیز دیگر خالی می کنند (جا به جایی)به صورت رفتارهای پرخاشگرانه نشان می دهند.اما روشهای سالم تری برای ابراز خشم وجود دارد که عبارتند از:پرداختن به فعالیت های ورزشی (بوکس، کاراته، پیاده روی، دوچرخه سواری و...پرداختن به فعالیت های تفریحی و هنری (رقص، موسیقی، آواز، نقاشی و...)ابراز خشم به صورت کلامی (بیان قاطعانه).

اسلاید 106: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384106ویژگی های بیان قاطعانه توجه : بیان قاطعانه با بیان پرخاشگرانه متفاوت است.

اسلاید 107: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384107بیان قاطعانهبیان پرخاشگرانه

اسلاید 108: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384108بیان قاطعانهبیان پرخاشگرانه

اسلاید 109: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384109ج) مقابله با فرد خشمگین و پرخاشگرراهبرد شماره 1 – هرگز از خودتان دفاع نکنید.- وقتی با فرد پرخاشگر طرف هستید، موضع شما با او برابر نیست و احترام شما حظ نمی شود. پس:هرگز از خودتان دفاع نکنید.سعی نکنید رفتارتان را توجیه کنید.در مورد قصد و نیت خود حرفی نزنید.

اسلاید 110: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384110راهبرد شماره 2 – مرزها را مشخص کنید2-1- مشخص کنید چه رفتارهایی را نمی پسندید. برای این کار باید تفاوت بین خشم و پرخاشگری را برایش روشن سازید. برای مثال:می فهمم که خیلی خشمگین هستی اما حق نداری سرم داد بکشی.می دانم آنقدر عصبانی هستی که نمی توانی خودت را کنترل کنی، اما اجازه نداری به من توهین کنی.

اسلاید 111: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.13841112-2- او را متوجه پیامد رفتارش نمایید.اگر همچنان به داد کشیدن ادامه دهی ، اتاق را ترک می کنم.اگر بخواهی دست روی من بلند کنی، اتاق خوابم را جدا می کنم.نکته: وقتی چیزی می گوید روی حرفتان بایستیدتکنیک محروم کردن: او را محروم سازید. برای مثال: فرض کنید، تصمیم گرفته اید با همسرتان چند دقیقه ای صحبت کنید و او صدایش را بالا می برد و پرخاشگری می کند. در اینجا بهترین کار این است که به او تذکر دهید، اگر بخواهی به این کار ادامه دهی، بهتر است جلسه تعطیل شود چون به این صورت نمی توان ادامه داد.

اسلاید 112: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384112راهبرد شماره 3 – او را خلع سلاح کنید.زمانی که در معرض انتقادات شدید هستید و از طرف همسرتان مورد حمله قرار گرفته اید، بهترین کار این است که با او موافقت کنید و به او حق بدهید که چنین احساسی داشته باشد. با این کار او خلع سلاح می شود، پس از آرام شدن می توانید دلیل عصبانی شدن او را پرس و جو نمایید.برای مثال: حق با توست، من نباید دیر می کردم.حق داری که خشمگین شوی، من باید درب منزل را قفل می کردم.به تو حق می دهم عصبانی شوی، لازم بود که از قبل به تو اطلاع می دادم.

اسلاید 113: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384113راهبرد شماره 4 – با قدرت حرف بزنیدبیان قاطعانه داشته باشید و با صدای بلند و لحن قاطع (نه پرخاشگر) به او بگویید: ایست!، تو اجازه نداری این رفتار را نسبت به من داشته باشی.ساکت! تو اجازه نداری توهین کنی.نکته: هرگز از خودتان دفاع نکنید.هرگز از او انتقاد نکنید.هرگز شخصیت او را زیر سؤال نبرید.فقط به او بگویید که رفتارش را نمی پسندید.حرف خود را تکرار کنید.

اسلاید 114: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384114راهبرد شماره 5 – موقعیت را ترک کنیددر صورتی که:همسرتان مست است و کنترلی بر رفتارش نداردراهبردهایی که به کار گرفتید بی تأثیر بوده است.همسرتان با صحبت و با رفتار شما را تهدید به حمله می کند و می ترساند.وسایل منزل را می شکند یا تخریب می کند.به وسایل مورد علاقه شما آسیب می رساند.فرزندانتان را می ترساند و یا به وحشت می اندازد.بهتر است برای چند ساعت موقعیت را ترک کنید.

اسلاید 115: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384115راهبرد شماره 6 – تکرار درخواستدرخواست خود را تکرار کنید. اگر همسرتان وانمود می کند که متوجه منظورتان نیست.سرویس دادن را متوقف کنید تا زمانی که به صحبت و درخواست شما توجه کند.1-6- یک پاسخ را مکرراً تکرار کنید.علت را توضیح ندهید. فقط یک پاسخ را تکرار کنید.2-6- تکرار یک سؤال. رفتار همسرتان را زیر سؤال نبرید، از او انتفاد نکنید، فقط یک سؤال را تکرار کنید.

اسلاید 116: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384116راهبرد شماره 7 – رفتارهای نامناسب همسرتان را پاداش ندهید.1-7- از مواضع خود عقب نشینی نکنید.2-7- بدون دلیل و صرفاً برای جلب رضایت وی، از او تعریف و تمجید نکنید.

اسلاید 117: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384117راهبرد شماره 8- در رابطه با خشونت رازدار نباشیدبه همسرتان بگویید که رفتارهای خشونت آمیز او را به اطلاع دیگران خواهید رساند.

اسلاید 118: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384118راهبرد شماره 9- کلمات پرخاشگرانه و رفتارهایپرخاشگرانه او را یادداشت کنید و بعداً برایش بخوانید.

اسلاید 119: دكتر شهربانو قهاري.دكتر جعفر بوالهري.انستيتو روانپزشكي تهران.1384119