خلاقیت و آشنایی با تکنیک های آن

خلاقیت و آشنایی با تکنیک های آن

اسلاید 1: بی کرانگی انسان عجب موجودي است اين انسان ! خردش ستايش برانگيز ، استعدادش بي‏پايان ، با صورتي ستودني و با حركتي سريع !در كردار چونان فرشتگان و در فهم و ادراك همچون خداي ! مايه زيبايي عالم و فخر همه جانداران ! شكسپير ، هملت

اسلاید 2: خلاقیتآشنایی با تکنیک های آنمدرس :راضیه ندافی razieharman@yahoo.comآبان ماه 92

اسلاید 3: مفهوم خلاقيت توليد ايده هاي نو توانايي ارائه راه حل جديد براي حل مسائلطي كردن راهي تازه يا پيمودن يك راه طي شده قبلي به روشي نوين فرايند يافتن راه‌هاي جديد براي انجام دادن بهتر كارهابه كارگيري توانائيهاي ذهني براي ايجاد يك فكر يا مفهوم جديدبازی بسکتبال توسط اسمیت- 2.8 متری- سبد مخصوص جمع آوری گلابی – بریدن انتهای سبدها خلاقیت بریدن تورهای ذهنی

اسلاید 4: تعريف خلاقيت از ديدگاه سازماني خلاقيت يعني ارائه فكر و طرح نوين براي بهبود و ارتقاء كميت يا كيفيت فعاليت‌هاي سازمانمثال: افزايش بهره‌وري، كاهش هزينه‌ها، افزايش توليدات يا خدمات از روش بهتر، توليدات يا خدمات جديد و غيره

اسلاید 5: نوآوریقدمی جلوتر از کارآفرینینوآور کسی هست که محصولی جدید یا روش تولیدی جدید و یا حتی نحوه ی کسب و کار جدیدی را به بازار عرضه می کند.

اسلاید 6: رابطه خلاقیت – نوآوری و کارآفرینیتولید ایدهتبدیل ایده به طرح قابل اجرااجرای طرح کسب و کارخلاقیتنوآوریکارآفرینی

اسلاید 7: حل خلاق مساله

اسلاید 8: حل خلاق مساله

اسلاید 9: تكنيك‌هاي حل خلاق مساله تحليل محيط الگو برداري - رويه هاي برتر به كار گيري مشاوران جستجوي فرصت تحلیل محیط

اسلاید 10: تشخیص مساله تشخیص مساله

اسلاید 11: تكنيك‌هاي حل خلاق مساله تشخيص مساله گرد اوري و فهرست بندي شكاياتنمودار چرا؟ - چر؟چك ليست پيمايش راهبردي

اسلاید 12: ارائه راه حل

اسلاید 13: موانع خلاقیتصرفا به دنبال یک راه حل صحیح گشتناضافه کردن مفروضات نادرست به مسالهترس از اشتباه و شکستدنبال کردن کورکورانه قواعدبیش از حد منطقی بودنبیهوده انگاشتن بازی گمان به اینکه من فرد خلاقی نیستمترس از احمق جلوه کردنپرهیز از ابهام10. تفکر منفی11. عدم توانایی جداکردن سوژه اصلی از زمینه

اسلاید 14: صرفا به دنبال یک راه حل صحیح گشتن مربع زیر را به 4 قسمت مساوی و شبیه تقسیم کنید

اسلاید 15: صرفا به دنبال یک راه حل صحیح گشتن مربع زیر را به 4 قسمت مساوی و شبیه تقسیم کنید

اسلاید 16: اضافه کردن مفروضات نادرست به مساله چگونه میتوان تمام نقاط زیر را با چهار خط به یکدیگر متصل نمود؟؟؟؟17

اسلاید 17: اضافه کردن مفروضات نادرست به مساله چگونه میتوان تمام نقاط زیر را با چهار خط به یکدیگر متصل نمود؟؟؟؟18

اسلاید 18: ترس از اشتباه و شکست ادیسون و شش هزار بار اشتباه

اسلاید 19: دنبال کردن کورکورانه قواعد در نقاشی نباید از خطوط بیرون بزنیم.اختراع ماشین با قواعد کالسکه

اسلاید 20: بیهوده انگاشتن بازی شوخ طبعی یکی از نشانه های خلاقیت

اسلاید 21: گمان به اینکه من فرد خلاقی نیستم چند انسان خلاق نام ببرید؟

اسلاید 22: تفکر منفی روزی تعدادی با هم از گذری عبور می کردند سگی مرده را دیدند...

اسلاید 23: عدم توانایی جداکردن سوژه اصلی از زمینه در این تصویر چند مربع می بینید؟

اسلاید 24: موانع خلاقیتبیشترین مانع خلاقیت از دانسته هایمان است نه ندانسته هایمانبنابراین افرادی که به تازگی وارد یک موضوع می شوند بهتر از افراد آگاه می توانند ایده بدهند

اسلاید 25: فرایند خلاقیتآماده سازی ذهنمطالعه-تبادل نظر-سفر-شرکت در جلسات تخصصیمطالعه و بررسیمرور ادبیات کسب و کارتغییر و دگرگونیاتصال و ارتباط اطلاعات جمع آوری شدهکمون یا دوره انتظاربخش آگاه و ناخود آگاه - نماز ابن سیناجرقه5 دقیقه تا 5 سال تایید و اثباتتطبیق با شرایط واقعیاجراورود به قلمرو نوآوری

اسلاید 26: مسافرتگوش دادن به صحبت‌هاي ديگرانكارآموزييافتن دوستان جديدآموختن و كسب عادت‌ها يا مهارت‌هاي جديدآموختن يك زبان جديدتماشاي اخبار، مطالعة مجلات و روزنامه‌هامطالعة موضوعاتي به غير از آنچه تاكنون به آنها علاقه‌مند بوده‌ايدبحث در مورد وقايع جاري با دوستان و مربيانراه‌هاي بازكردن ذهن و ايده يابي

اسلاید 27: تكنيكهاي خلاقیت تکنیک ارتباط اجباری اسکمپرشكوفه نيلوفر آبیطوفان فکریدفترچه یادداشتطوفان فکری معکوسگوردون

اسلاید 28: BRAIN STORMINGبارش افكارطوفان فکری

اسلاید 29: توفان فكري توفان فكري مؤثرترين واحتمالاً متداولترين فرآيند گروهي است. اين تكنيك بيش از 60 سال پيش به منظور افزايش كميت و كيفيت ايده هاي تبليغاتي طراحي شد. به اين دليل نام آن را يورش يا توفان فكري گذارده اند كه مغز و فكر شركت كنندگان توفاني را در مسئله ايجاد مي كرد.گروه: فرآيند توفان فكري با يك گروه 6 تا 12 نفره، يك سرپرست و يك منشي سرو كار دارد.

اسلاید 30: قوانين گروه توفان فكري1- هيچگونه قضاوتي درباره هيچ پيشنهادي صورت نمي گيرد.2- كليه ايده ها حتي ايده هاي پوچ و غيرعملي مورد استقبال قرار مي گيرند.3- كميت ايده ها هدف اصلي است، زيرا به كيفيت مي انجامد.4- ايده ها را مي توان تركيب، اصلاح و انتخاب كرد.

اسلاید 31: دفترچه یاد داشتموضوع به افراد 10 روز – روزی یکبار تا سه بار دفترچه های یکسانبررسی خلاصه ایده ها در پایان زمان

اسلاید 32: طوفان فکری معکوسیافتن مشکلات و ایرادات محصولی خاص، انتقاد و منفی بینی

اسلاید 33: سخنان يك كشيش در بستر مرگ: وقتي بچه بودم، دلم مي خواست دنيا را عوض كنم. بزرگتر كه شدم گفتم دنياخيلي بزرگ است،كشورم را تغييرمي دهم. در نوجواني گفتم: كشور خيلي بزرگ است بهتر است شهرم را دگرگون سازم. جوان كه شدم گفتم شهر خيلي بزرگ است ،‌محله ام را تغيير مي دهم ،‌ به ميان سالي كه رسيدم گفتم: از خانواده ام شروع مي كنم ، اما در اين لحظه هاي آخر عمر مي بينم كه بايد از خودم شروع مي كردم. اگر تغيير را از خودم شروع كرده بودم، خانواده ام، محله ام، شهرم , كشورم و دنيا را به قدر توانم تغيير مي دادم.“

اسلاید 34: سؤالات ايده برانگيز یا تکنیک اسکمپزآلكس اسبورن سؤالاتي طرح كرد و واژه را به معناي فرار كردن را ساخت برخي سؤالات عبارتند از :آيا مي توان با تغيير كوچكي مجموعه را دو منظوره كرد؟آيا در شكل،رنگ،حركات وسايرمشخصات آن مي توان تغيير دادچگونه مي توان سرعت،كارآيي،بهره وري را ارتقا داد؟آيا مي توان درحجمي كمتر،وزني سبك تروقيمتي ارزانترعرضه كرد ؟آيا جانشيني براي اين محصول مي توان يافت ؟آيا مي توان روش را معكوس كرد ؟ scamper

اسلاید 35: Substitute Combine Adapt(adopt) Modify(magnify) Put to other uses Eliminate Rearrangement2-تکنیک اسکمپر SCAMPERساده كردنتركيب كردنتطبيق و سازگاريتغييروتعديلكاربردهاي ديگرحذف وكاهشمعكوس كردن

اسلاید 36: به هم پيوستن و تركيب كردنرفاق و سازگاريجايگزيني و ساده كردنتغييروتعديلكاربردهاي ديگرحذف وكاهشمعكوس كردنبراي يادگيري آسان محك تجربه را بخاطر بسپاريد

اسلاید 37: Substitute چه موادی را می توان به جای مواد قبلی به کار برد؟ مثال: هنگام بارندگی از چه طریقی می توان مانع خیس شدن موی سرشد؟(غیر از چتر ، کلاه...)

اسلاید 38: ترکیب دو نوع عدسی و ساخت عینکهای دو تکه،برس بزرگ با یک لوله آب درون آن برای شستن پنجره قطار .Combine

اسلاید 39: Adapt(adopt)این به چه چیزی شبیه است؟ تلویزیون را شبیه چه چیزی میتوان ساخت؟ ساخت هلی کوپتر از روی سنجاقک

اسلاید 40: Modify(magnify) چطور است شکل و رنگش را عوض کنیم؟ چرا آن را چند برابر نکنیم؟ تولید لاستیکهای پهن 10 چیز بگویید که با بزرگتر شدن فروششان بالا می رود. 10 چیز بگویید که با معطر شدن فروششان بالا برود. بازی فوتبال با 2 توپ با رنگهای متفاوت

اسلاید 41: Put to other uses با محصولات خراب شده چه کنیم؟ با طرحهای تحقیقاتی که به نتیجه نرسیده اند چه کنیم؟ استفاده دیگر از پوست پسته ؟

اسلاید 42: * ساده سازی فرایندهای سازمان * امواج صوتی با طول موج کوتاهتر * موتور انژکتوری به جای دیزلی برای سبک کردن ماشین 10 چیز بگویید که با کوچک شدن فروششان افزایش می یابد.Eliminate

اسلاید 43: * طراحی اتومبیل با موتور پشت * تغییر ساعات کار ادارات جهت کنترل ترافیکRearrangement

اسلاید 44: ناسا و مشكل خودكار هنگامي ‌كه ناسا برنامه فرستادن فضانوردان به فضا را آغاز كرد، با مشكل كوچكي روبرو شد. آنها دريافتند كه خودكارهاي موجود در فضاي بدون ‌جاذبه كار نمي‌كنند. (جوهر خودكار به سمت پايين جريان نمي‌يابد و روي سطح كاغذ نمي‌ريزد.) براي حل اين مشكل آنها شركت مشاورين اندرسون را انتخاب‌كردند. تحقيقات بيش‌از يك دهه طول‌ كشيد، 12ميليون دلار صرف شد و در نهايت خودكاري طراحي كردند كه در محيط بدون جاذبه مي‌نوشت، زير آب كار مي‌كرد، روي هر سطحي حتي كريستال مي‌نوشت و از دماي زيرصفر تا 300 درجه‌ سانتيگراد كار مي‌كرد.روس‌ها راه‌حل ساده‌تري داشتند: از مداد استفاده كردند!

اسلاید 45: چگونه بايد رشد تجاري ايجاد كرد چگونه بايد مشتريان را راضي كرد چگونه بايد با رقباي بيرون رقابت كرد چگونه بايد به شرا يط بازار متغير پاسخ گفت چگونه بايد هر يك از اجزاي وظيفه اي كسب و كار وشايستگي هاي سازماني نيازمند توسعه را مديريت كرد چگونه بايد به اهداف مالي واستراتژيك رسيد .

اسلاید 46: تكنيك 6 كلاه فكري: شش جنبه يا سبك فكري را تعريف كرده و براي هر يك كلاه رنگي خاصي را به عنوان سمبل تعيين مي كند.

اسلاید 47: كلاه سفيد: با موضوعات و شكل هاي واقعي سروكار دارد . بدون هيچگونه قضاوتي فقط واقعيت ها مورد جستجو قرار مي گيرد.

اسلاید 48: كلاه سرخ:براي بيان و جستجوي جنبه هاي هيجاني ،‌ احساسي وغيراستدلالي و براي اظهار نظرات با اين كلاه دليلي خواسته نمي شود.

اسلاید 49: 1-ابزار مناسبي براي بيرون ريختن احساسات هيجانات، استقرارها، حدسها، دركهاي شهودي و اموري كه احتياج به استدلال نداشته باشد. 2-اگر در فرآيند تفكر و صحبت ها به اين گونه امور توجهي نشود آنها در پس پرده، پنهان شده و به صورت مخفي بر تمام تفكر فرد و مذاكرات اثر مي گذارند. 3-با استفاده از اين كلاه پي گيري يا حدس زدن احساسات ديگران لزومي پيدا نكند و بنابراين مقاومت، ستيزه جويي و سوءتفاهمات كاهش مي يابد و از طرف ديگر از پافشاري و وسوسه براي توجيه عواطف كاسته مي شود. 4-هنگام گفتن با كلاه سرخ گوينده احساس شرم، گناه يا غيرمنطقي بودن نمي كند.

اسلاید 50: كلاه سياه: براي بيان و جستجوي جنبه هاي منفي، بدبينانه اما واقعي (مشابه گروههاي مخالف خوان).

اسلاید 51: كلاه زرد: براي بيان و جستجوي جنبه هاي مثبت ، ‌خوش بينانه،امّا و اقعي.

اسلاید 52: 1-معجوني است از كنجكاوي ، لذت و ميل به عملي كردن چيزها. 2-فرصت ديدن موضوعاتي كه به نظر ديگران تهديد مي آيد. 3-تلاشي آگاهانه و سنجيده براي مثبت فكر كردن.

اسلاید 53: كلاه سبز: براي بيان و جستجوي جنبه هاي جديد، خلاقانه و تازه

اسلاید 54: با اين كلاه ( تفكر جانبي ) مي تو ان بسيا ري اوقات براي تحريك ذهن خلاق ديگران ، عمداً فكرهاي غيرمنطقي بيان كنيم.اين افكار حتي اگر برانگيزنده هم نباشند، براي پيشگيري از انجماد فكرهاي ناشي از كلاه سياه لازم و مفيدند.

اسلاید 55: كلاه آبي: براي تنظيم و ساماندهي فرآيند برنامه ريزي براي تفكر و استفاده ازكلاههاي ديگر (كلاه نظارت)

اسلاید 56: به اصل موضوع فكر نمي كنيم ، بلكه به سبك تفكري فكر مي كنيم كه براي بررسي و پژوهش موضوع لازم است. تعيين مرحله هاي مختلف فكري و اولويت آنها ارزيابي اولويت ها، فهرست كردن محدوديت ها، تعيين حد تمركز و يا نشان دادن هدف .

اسلاید 57: تكنيك 6 كلاه فكري: 1-فرد در اثر تعويض كلاههاي فكري، نقشش را در گروه تغيير مي دهد و نهايتاً تنوع و كثرت اين تغييرها باعث رشد خلاقيت فرد مي شود. 2-هنگام بازي كردن نقش ها، فرد فكرش از ”من“ خود يا قالب هاي ذهني جدا شده و به سمت نقش هدايت مي شود.

اسلاید 58: 3-افراد به فكر خود مسلط مي شوند و تنها چيزهايي را كه مي خواهند، فرامي خوانند. 4-يكي از محدوديت هاي اصلي در فكر كردن، مقابله و مقاومت ”من“ انسان است كه باعث اشتباهاتي در تفكر مي گردد.

اسلاید 59: شکوفه نیلوفر آبیسازمانی می خواهد میزان ارزش افزوده اش را بالا ببرد.

اسلاید 60:

اسلاید 61: 62معرفی منابع جهت مطالعهماهیت خلاقیت و شیوه های پرورش آن ، افضل السادات حسینی، انتشارات آستان قدس رضوی خلاقیت و نوآوری ( فردی ، گروهی ، سازمانی ) ، سید جلیل میر میران ، انتشارات گوهرخلاقیت و نوآوری(مبانی ، اصول ، تکنیک ها ) ، خسرو امیرحسینی ، انتشارات عارف کامل تکنیک های خلاقیت فردی و گروهی ، جلیل صمد آقایی ،،انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی بازی هایی برای مدیریت خلاقیت ، رابرت اپستین، ترجمه محمد رضا فنی ، انتشارات انستیتو ایزایران خلاقیت و نوآوری در انسان و سازمان ها ، تیمور آقایی فیشانی ، انتشارات ترمه

اسلاید 62: 63معرفی منابع جهت مطالعهپرورش خلاقیت در سازمان ، گرت لوایز ، ترجمه بدری نیک فطرت ، انتشارات کیفیت و مدیریت هنر خلاقیت در فن صنعت ، فانژه وان اوژن ، ترجمه حسن نعمتی ، انتشارات امیرکبیر خلاقیت جدی ، ادوارد دوبونو ، ترجمه قاسم بصیری و مرتضی غفاری پور ، انتشارات آییژتفکرجانبی ، ادوارد دوبونو، ترجمه عباس بشارتیانخلاقیت جوهره ی کارآفرینی ، جلیل صمد آقایی ، انتشارات مرکز کارآفرینی دانشگاه تهران آموزش  کاربردی خلاقيت و حل خلاق مساله ، دکتر حسن قاسم زاده ، انتشارات قصيده سرا

اسلاید 63: بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو در اندازیمشراب ارغوانی را گلاب اندر قدح ریزیم نسیم عطر گردان را شکر در مجمر اندازیمصبا خاک وجود ما بدان عالی جناب انداز بود کان شاه خوبان را نظر بر منظر اندازیمبهشت عدن اگر خواهی بیا با ما به میخانه از پای خمت روزی به حوض کوثر اندازیم”حافظ شیرازی“

اسلاید 64: با تشكرو سپاس فراوان

اسلاید 65: 3- از چك ليست آزبورن استفاده كنيد. 9 سئوال براي دستيابي به ايده‌هاي نو (چك ليست آقاي آزبورن)آيا راه ديگري كه بتوانيم از آن استفاده كنيم وجود ندارد؟مثال:  فاكس راه ديگر پست  اتصال با جوش راه ديگر اتصال به پيچ و مهرهآيا مي‌توان از چيزهاي مشابهي ايده گرفت؟مثال:  پمپ مشابه قلب  خشك كن مشابه سشوارآيا نمي تواند چيزي تغيير كند؟ مثال :  متحرك كردن قفسه‌هاي بايگاني

اسلاید 66: اگر ابعاد چيزي را بزرگتر كنيم چه اتفاقي مي افتد؟ مثال:  تلويزيون 30 اينچ  سواري، كمپرسي، تريلياگر ابعاد چيزي را كوچكتر كنيم چه اتفاقي مي‌افتد؟ مثال:  ماشين حساب جيبي  كامپيوتر كيفيآيا نمي‌توان چيزي را جايگزين كرد؟ مثال:  فرش ماشيني به جاي دستي  الياف مصنوعي بجاي پشم و پنبه  انرژي اتمي‌ به جاي نفتآيا نمي‌توان چيزي را تبديل كرد؟ مثال:  تبديل خود نويس به قلم‌مو دائمي  تبديل صندلي به تختخواب در قطار نحوه شكل‌گيري ايده‌ها (ادامه)

اسلاید 67: اگر آن را برعكس كنيم چه اتفاقي مي‌افتد؟ مثال:  دستگاه فتو‌كپي با حركت كاغذ  دستگاه فتو‌كپي با حركت كتاب برش لوله‌هاي بزرگ با حركت لوله برش لوله‌هاي بزرگ با حركت ابزار برشيآيا نمي‌توانيم چيزهايي را با هم تركيب كنيم؟ مثال:  راديو ضبط  تلفن و آيفون و حافظه و فاكس نحوه شكل‌گيري ايده‌ها (ادامه)