خلاقیت و حل مساله

خلاقیت و حل مساله

اسلاید 1: خلاقیت و حل مساله

اسلاید 2: مديريت خلاقيت امروزه اين تفكر يا پيش فرض كه 2.5 درصد از افراد هر جامعه يا هر گروهي خلاق مي تواند باشد ، مورد قبل نمي باشد . چرا ؟ براي اينكه خلاقيت استعداد همگاني است كه مي توان آن را پرورش داد. براي اينكه الزامات عصر حاضر ايجاد مي كند كه در شرايط و همه زمينه هاي ، سرعت ، دقت ، كيفيت و نوآوري مورد توجه باشد.مديريت بايد بداند آن را چگونه پرورش دهد .محصول خلاقيت ، ايده هاي نويني است كه براي حل مسائل به كار مي رود . آرنو شاعر انگليسي مي گويد :«بين د نياي كه مرده است و دنيايي كه قدرت تولد را ندارد سرگردان مانده ام»ظهور انواع نظريه ها و فنون مديريتي مانند مديريت مشاركتي ، كايزن ، مهندسي مجدد ، سازمان هاي مجازي و بسياري ديگر نشان دهنده تلاش اين انديشمندان براي تولد موجودي جديد است.

اسلاید 3: ويژگيهاي مديران كار آفرين1 – نوآور . نو انديش باشد و در ميدان توليد و خدمت و ترتيب و تركيب عوامل موافق باشد.2- داراي شناخت و بصيرت در استفاده از ظزفيت هاي و انگيزه كاري باشد.3- توانمند در تفكيك مسايل و موارد سازمان و تعيين رابط علت و معلول را داشته باشد.4- دقت در بسيج امكانات و منابع وچگونگي استفاده از آن را داشته باشد.5- سرعت در انجام وظايف محوله از طريق ساده كردن فرآيند انجام كار را داشته باشد.6- شجاعت ، شهامت و ريسك پذير بودن در اتخاذ تصميمات را داشته باشد.

اسلاید 4: ويژگيهاي مديران كار آفرين(ادامه)7- دور انديش و آينده ساز در توسعه سازماني باشد.8- خلاق و سامان ده و داراي نظم و انظباط باشد.9- مدير و مدبر و توانمند در اداره عوامل بالقوه سازماني باشد.10- اعتقاد و اطمينان به تحقق اهداف سازماني داشته باشد.11- برنامه ريزي ، نظارت گر و ارزشياب باشد.12- برخوردار از اندازه مطلوب در انجام فعاليت ها نه كم و نه زياد باشد.13 – پاسخگو به نيازهاي ، منعطف و در حال تغيير و تحول در جهت رشد باشد. 14- احساس مسئوليت در هدف مند كردن فعاليت هاي داشته باشد.15- مسئوليت پذير و تعهد پذير در ارتقاء كيفي امور باشد.

اسلاید 5: اولين وظيفه سرپرست خلاقيت ، نوآوري ،ابداعخلاقيت عبارت است از به كارگيري توانائي هاي ذهني براي ايجاد يك فكر يا مفهوم جديد . به عبارت ديگر ، خلاقيت اغلب به توانائئ و قدرت ايجاد فكر يا ايده جديد و نو گفته ميشود .- نو آوري (ابداع) معمولاً به معني به كار گيري ايده هاي نوين ناشي از خلاقيت است محصول جديد ، خدمت جديد يا راه كار جديد را ابداع گويند.موانع خلاقيت :1- عدم اعتماد به نفس2- ترس از انتقال و شكست3- تمايل به همرنگي و همگوني 4- تمركز ذهني (پراكندگي فكر )

اسلاید 6: خلاقيت : creativityتعريف خلاقيت :توانايي تلفيق ايده هاي به شيوه اي منحصر به فرد براي برقراري ارتباط غير معمول بين ايده هاي مختلف . (توانايي تجسم ، پيش بيني و ايجاد ايده ها) نو آوري : I nnovationتعريف نو آوري:فرآيند بكار بردن يك خلاق و تبديل آن به يك محصول، خدمت يا شيوه مفيد براي (هدف مثبت )كارآفريني:Entrepreneur كارآفرين كسي است كه تمايل به پذيرش ريسك دارد تاشركتي را تاسيس كند و يك محصول جديد ، خدمت جديد يا فرآيند جديد را در سازمان بكار اندازد.

اسلاید 7: بحث خلاقيت خلاقيت يك واژه قشنگ است ولي متاسفانه در سازمانها كمتر كسي است كه به ان توجه نمايد .خلاقيت را در چند مرحله ميتوان مورد بحث قرار داد.مرحله اول : در مفهوم ساده آن انسانها بر حسب عادت و آگاهي همان كار قبلي را انجام ميدهند.مثال : اگر كسي در محلي نشسته باشد و بخواهد بيرودموقع برگشتن همه در جاي قبلي مي نشينند.خلاقيت داراي سه خصوصيات است:يكي اينكه نو بودن ، تازه بودن و خلق يك پديده.دوم اينكه قابل طرح باشد .سوم اينكه قابل طرح باشد .مثال : اگر سيستم ياروشي را تغيير ميدهم بايد جديد باشد ،قابل استفاده و پذيرش باشد ، بتواند مشكلي در سازمان حل كند ; خوشحالي در سازمان ايجاد نمايد. سازمانها بدون افراد خلاق در جا ميزنند و يا پيرو كارهاي گذشته هستند.

اسلاید 8: بحث خلاقيت(ادامه)

اسلاید 9: عوامل موثر در رشد خلاقيت

اسلاید 10: 2- عوامل مربوط به موضوع يادگيري :حجم موضوعات -دشوتري و پيچيدگي موضوعات دشواري و پيچيدگي موضوعات شفاف و روشن بودن موضوعات(كيفيت)3- عوامل مربوط به روشهاي يادگيريآگاهي از نتيجه از پرخواندن و به خود پس دادن چند درصد ؟يادگيري از كل بجاي يادگيري از بخش آمزمون و خطاتعاملي1385عوامل موثر در رشد خلاقيت (ادامه)

اسلاید 11: روشهاي پرورش خلاقيت

اسلاید 12: عوامل و زمينه هاي تاثير گذار در خلاقيت

اسلاید 13: عوامل و زمينه هاي تاثير گذار در خلاقيت (ادامه)

اسلاید 14: موانع خلاقيت

اسلاید 15: فرد خلاق كيست ؟

اسلاید 16: كدام سازمان خلاق است ؟سازماني خلاق است كه :1- افراد اهل ايده هاي مناسب زياد دارد . كانالهاي ارتباطي باز دارد ، تماس با منابع بيرون را تشويق مي كنند.2- انواع شخصيت ها را استخدام ميكنند ، افراد غير متخصص را نيز به كارها مي كمارد ، رفتار هاي غير عادي را مانع نمي شود .3- تحقيقات را تشويق مي كند ، برنامه ريزي قابل انعطاف و دراز مدت دارد.4- ايده هاي جديد را تجربه ميكند و در باره آنها بر مبناي زمينه هاي منطقي پيشداوري نمكند .5- به هر چيز فرصت مي دهد ، بيشتر غير متمركز است ، ريسك كردن را تحمل ميكند.6- كارمندان داراي تفريح هستند ، آزادانه در باره ايده ها به بحث مي پردازند

اسلاید 17: كدام سازمان خلاق است ؟(ادامه)

اسلاید 18: Problem Solvingروش گروهي حل مساله

اسلاید 19: مديران مي توانند در حل مسايل و مشكلات زير دستان از چند راه حل استفاده مناسب نمايند1- شركت دادن همكاران در گفت و گو و مذاكره و روياروئي تكرار كردن برخي از مطالب زير دستان و تاييد در حل مسايل مي تواند يكي از راههاي مفيد باشد.2- گوش دادن و دقت در شنيدن ، به حرفهاي زير دستان و اظهار همدردي با وي يكي از راههاي افزايش روحيه مي باشد.3- حمايت و پشتيباني از همكاران ، زيردستان حس كنند كه با يك حامي سخن مي گويند . مثلا بگويد:يك كمي توضيح بيشتري دهيد. ادامه دهيد. متوجه هستيم مشكل ديگري نداريد.

اسلاید 20: 4- يكي از راههاي حل مسايل و مشكلات زيردستان برقراري ارتباط مناسب از طريق مطرح كردن سئوالات باز مي باشد . چون زيردست تشويق ميشود مفصل تر صحبت نمايد مثلا :آيا طرح خوب پيشرفت مي كند ؟ بسته است به نظر شما نحوه پيشرفت طرح چگونه است ؟ باز است5- شناخت احساس و روحيه زيردستان و برخورد متعادل در جهت تعديل رفتار مي تواند راهگشاي بسياري از مسايل باشد.6- نشان دادن توجه و علاقمندي با زيردستان از طريق برقراري ارتباط منظم و پيگيري مسايل و نظرجويي از آنان.7- تلخيص محتواي مذاكره ميتواند در تصميمات اجرائي براي حل مسايل و مشكلات موثر باشد و زيردستان درك درستي از مذاكرات پيدا مي نمايند.8- تعبير و تفسير ، مدير با تفسير كردن مسايل و مشكلات موجود دنياي تازه اي براي زيردستان باز مي كند چون مدير مسايل را از بالا به پائين مي بيند و زيردست از پائين به بالا .

اسلاید 21: 9- راهنمائي و ارشاد ، زيردستان گاهي خطا پذيرند مدير با هدايت و دادن اطلاعات ميتواند بسياري از مسايل را حل كند.10- جلب رضايت به قبول تغيير : انسان به طور كلي به آنچه كه از گذشته شكل گرفته عادت كرده تتغير در سيستم و روش انجام كار را كه سرعت ، دقت و كيفيت دارد به آساني نمي پذيرد و مگر اينكه از طريق آموزش و ايجاد انگيزه و برخورد مناسب اين امر تحقق يابد.

اسلاید 22: دومين وظيفه سرپرستان مساله يابي است معمولا سرپرستان از دو طريق مستقيم و غير مستقيم از وجود مساله در محيط كار خود آگاه مي شوند :1- روش مستقيم :در اين حالت سرپرست از طريق مشاهده وضعيت هاي ايجاد شده به وجود مساله پي مي برد.الف –انحراف از تجربيات گذشته (فروش كمتر مي شود ،افزايش هزينه ، جابجايي زيردستان، غيب شدن ابزار كار)ب- انحراف از برنامه های تعيين شده (بيش از اعتبار پيش بيني شده خرج شود يا بيش از زمان تعيين شده طول بكشد.)ج- پيشي گرفتن رقبا : (كالاهاي جديد توليد شود يا رقيب موفقيت جديد پيدا كند.)

اسلاید 23: 2- روش غيرمستقيم :در اين حالت سرپرست از ناحيه غير از خود به وجود مشكل و مساله پي مي برد.الف – از طريق كاركنان (كاركنان معمولا برحسب وظيفه مسايل و مشكلات را به سرپرست خود گزارش مي كند )سلب مسئوليت .ب- از طريق مديران (هر مدير لايق بر عمليات خود اشراف دارد مسايل بوجود آمده را به سرپرست زيردست خود گوشزد مي كند .ج- از طريق ارباب رجوع و مشتريان پي به مساله مي برند.

اسلاید 24: هدفهاي آموزشي كه از اجراي اين روش بدست مي آيد :1- بيان مساله در گروه باعث برخورد آراء و انديشه جهت دار مي گردد.2- ايجاد رابطه فكري و تجربي بين افراد در گروه مي شود.3- در اثر مبادله اطلاعات در گروه ،ابهامات و پيچيدگي هاي ذهني كاهش پيدا مي كند.4- حركت ذهني و استمرار تفكر در گروه باعث مي گردد كه تازه هاي جديد تداعي شود.5- ايجاد مهارت در حل مسايل و مشكلات گروهي بين افراد در گروه6- رفع بسياري نگرانيها و ترسهايي كه فرد از صحبت كردن در گروه دارد.7- احساس مسئوليت و تعهد براي انجام توافق هاي بعمل آمده در گروه 8- ايجاد هماهنگي در اتخاذ تصميمات و اجراء آن.

اسلاید 25: توجه به چند نكته در هنگام حل مساله 1- از پيش فرضهاي نادرست در مورد افكار ديگران خودداري كنيم.2- هيچ فردي در گروه را مقصر قلمداد نكنيم.3- مسئوليت را به گردن ديگران نمي اندازيم ، هر فرد در گروه خود مسئوليت پذير باشد4- آنچيزي كه از گروه خواسته شده بايد روي آن تمركز فكري شود .5- شرايطي بوجود آيد كه هر فرد بتواند نظرات برتر خود را ارئه نمايد.

اسلاید 26: افزايش جلسات گروهي حل مساله را ناشي از چند عامل عمده تحول مي دانند ؟1 - افزايش روزافزون تقسيم كار و تخصصي شدن كارها2- ضرورت بهبود كمي و كيفي امور در سازمانها 3- آگاهي از پيشرفت هاي جديد در مسايل مورد نياز4- دست يابي به يافته هاي جديد و ايجاد خلاقيت.

اسلاید 27: ساختار گروهي((سهيم كردن ديگران در حل مساله ، خود نيمي از حل مساله است ))1- تركيب اعضاء در گروههاي فرعي بين 4 تا 10 نفر كه به طور متوسط 7 نفر مي باشد .2- انتخاب موضوع توسط مدير و گاهي توسط اعضاء براي بررسي انجام مي شود.3- شركت اعضاء در گروه براساس نقش بالقوه اي كه دارند مي باشد و يا بر اساس عضويت در گروه.4- معمولا جلسات به صورت منظم هفته اي يك بار تشكيل مي گردد5- مشاركت افراد در بحث ها يك امر ضروري است.6- اعضاء در حل مساله احساس مالكيت در گروه مي كند.7- پس از حل مساله كار گروه پايان يافته تلقي نمي شود.8- براي تشكيل گروه حضور بموقع ، شروع بموقع و ختم بموقع ضروري است.

اسلاید 28: نقش رهبر گروه در حل مساله 1- رهبر بايد هدف گروه را در نظر داشته باشد.2- رهبر گروه بايد توانائي و تجربه افراد را در حل مسايل در نظر داشته باشد.3- رهبر گروه محدودیت زماني را ،‌رعايت و كنترل آنرا داشته باشد.4- رهبر گروه از ايجاد بحث هاي طولاني جلوگيري نمايد.5- رهبر گروه از طرح سئوالات انتقادي كه بمنظور تخطه افراد گروه باشد جلوگيري نمايد.6- رهبر گروه افراد را تشويق كند بجاي نگرش منفي نسبت به مسائل ، نگرش مثبت داشته باشند.7- رهبر گروه طرح مسايل را در گروه بايد ساده و خلاصه طرح نمايد.8- رهبر گروه مسائل را در معرض ديد كليه افراد قرار دهد.

اسلاید 29: تعريف مشكل دانش مديريت مفهوم مشكل را موقعيت و شرايط نامتعادل ذهني و روحي فرد مي داند كه خود درك و احساس مي كند . ولي در آن لحظ پاسخ مناسبي در ذهن خود نسبت به آن ندارد.مسئوليت مدير فقط شناخت مشكل و حدود آن نيست بلكه اتخاذ تصميم و انتخاب روش مناسب و موثر براي برخورد با مشكل است.مدير هميشه 90% وقت خود را براي پيدا كردن راه حل مشكل صرف مي كند و 10% وقت خود را براي خود مشكل.

اسلاید 30: شناسایی کردن مسئلهProblem Identificationانتخاب مسئله Problem Selectionبررسی مسئله Problem Reviewراه حلهای پیشنهادیSolution Recommendedبررسی راه حلها Solution Reviewedاتخاذ تصمیم Decisionفرآیند حل مساله

اسلاید 31: حل مساله از طریق گروه روش تحلیلی که برمبنای جمع آوری اطلاعات به کار گرفته می شود حقایق به جای عقاید استوار است

اسلاید 32: ((بهترين راه داشتن يك نظر خوب، داشتن نظرات متعدد است.))Brain Stormingتحرك ذهني

اسلاید 33: هدفهاي آموزشي كه از اجراي اين روش بدست مي آيد:1-بيان مساله در گروه باعث برخورد آراء و انديشه جهت دار مي گردد.2- ايجاد رابط فكري و تجربي بين افراد در گروه مي شود.3- در اثر مبادله فكري و تجربي بين افراد در گروه مي شود.4- حركت ذهني و استمرار تفكر در گروه باعث مي گردد كه تازه هاي جديد تداعي شود.5- ايجاد مهارت در حل مسايل و مشكلات گروهي بين افراد در گروه6- رفع بسياري نگرانيها و ترسهايي كه فرد از صحبت كردن در گروه دارد7- احساس مسئوليت و تعهد براي انجام توافق هاي بعمل آمده در گروه.8- ايجاد هماهنگي در اتخاذ تصميمات و اجراء آن.

اسلاید 34: نكاتي كه در اجراي روش تحرك ذهني بايد رعايت شود :1- هر نظر و عقيده اي كه ارائه شود قابل قبول است (حتي اگر ناشيانه و سطحي به نظر آيد ).2- هيچ گونه ارزيابي (اعم از لفظي يا غير لفظي)از عقايد ابراز شده طي مدت اجراي اين روش مجاز نمي باشد.3- تعداد و كثرت نظرات ابراز شده هدف اصلي است و سپس نظرات مربوط پي گيري خواهد شد.4-در اجراي اين روش بعضي از بهترين عقايد و نظرات به دنبال شنيدن عقايد ديگران ابراز مي شود.5- رهبر گروه شركت كنندگان را به بيان نظرات مختلف تشويق نمايد.

اسلاید 35: 6- مدت زمان معيني براي اجراي فن در نظر گرفته شود.7- شرايط و لوازم كاري براي گروه ها آماده شود.8- آزادي عمل براي بيان هر عقيده ايجاد شود.

اسلاید 36: تعيين مساله :”اگر مقصد را ندانيم ، زمان رسيدن به مقصد را نيز نخواهيد دانست ”” هيچ موجودي نبايد تكثير شود ، جزء در صورت نياز ” اكامزريزراين جمله ناظر بر اين مساله است كه امور را تا جائي كه ممكن است ساده كرد و از انباشتگي و به هم ريختگي پرهيز كرد. رهنمود چهار مرحله اي اكامزريزر1- آيا اين مساله در حوزه كاري قرار دارد؟2- ميتوان در زمان معقول و منطقي كاري انجام داد ؟3- آيا ميتوان اطلاعات لازم را جمع آوري كرد ؟4- آيا واقعا تصميم بر حل مساله وجود دارد؟

اسلاید 37: جمع آوري اطلاعات هدف از جمع آوري اطلاعات طراحي تصويري كامل از اطلاعات واقعي براي حل مساله است. افراد در گروه بعنوان منابع اطلاعاتي هستند. يكي از ويژگيهاي گروههاي حل مساله اين است كه راه حلها براساس واقعيت ها است. همه افراد در گروه نظرات بسياري درباره بسياري از مسائل دارند. اما اينكه چگونه ديگران نميتوانند با هم هم عقيده شوند دشوار است ؟ اگر در گروه ارتباطات سالم و موثر باشد و جو گروه مبني بر واقعيت باشد نظرات مفيد و سازنده خواهد بود.(شعري از روديارد كيپلينگ)

اسلاید 38: روديارد كيپلينگ Rudyard Kipling نمودار شش خدمت كار درست كار از شعر روديار كيپلينگ گرفته شده كه چهار مصرع اول آن به شرح زير است : من شش خدمتكار درستكار در اختيار دارم كه همه آنچه را كه من مي دانم آنها به من آموخته اند نام آنها چنين اند : ”چرا“ ” چه“ و چطور ، چه زماني ، چه كسي و كجا

اسلاید 39: چند نكته در جمع آوري اطلاعات1- اطمينان حاصل كنيد كه كليه افراد در گروه در بيان و انتقال اطلاعات نقش دارند.2- اطمينان حاصل كنيد كه اطلاعاتي جمع آوري شده همان اطلاعات مربوط به مساله است.3- اطمينان حاصل كنيد كه تصوير كامل از اطلاعات دريافت شده است.4- عوامل خارجي و داخلي كه برروي اطلاعات اثر مي گذارد بايد از قبل پيش بيني شود.

اسلاید 40: براي ارائه راه حل از تكنيك دلفي استفاده ميشود و در شرايط مختلف از اين روش در زماني كه گروه ساكت هستند و فرصت به آنها داده نميشود قابل استفاده است:مرحله اول :بعد از جمع آوري اطلاعات افراد به گروه به افراد گروه كارتهاي كوچك داده ميشود تا راه حلها روي آن نوشته شود.مرحله دوم : كارته جمع آوري و ره حلها روي وايت برد يا برگهاي بزرگ فهرست ميشود و در معرض ديد افراد قرار مي گيرد.ارائه راه حل

اسلاید 41: مرحله سوم :از افراد گروه خواسته مي شود راه حلهاي پيشنهادي را به ترتيب اهميت رتبه بندي نمائيداعضاء گروه مرحله چهارم : پس از ثبت نظرات همه اعضاي گروه در مورد راه حلهاي پيشنهادي بحث و گفتگو مي كنند.ارائه راه حل (ادامه)راه حلهاي پيشنهادي 1- 2- 3- 4- 5-

اسلاید 42: تكنيك تجربه و تحليل ميدان فشار براي انتخاب بهترين را حليبدترين شرايط ممكن در رابطه با اين مسالهمسالهبهترين شرايط ممكن در رابطه با اين مسالهنيرونيرو

اسلاید 43: انتخاب بهترين راه حل در حل مسئله

اسلاید 44: انتخاب بهترين راه حل در حل مساله(ادامه)

اسلاید 45: ” سهيم كردن ديگران در حل مساله ، خود نيمي از حل مساله است “-گروه هيئت هاي بررسيگروههاي بخشي گروه كنترل كيفيت گروه بهبود كيفيت گروههاي مشورتي گروههاي اجرايي گروههاي آموزشي گروههاي تحقيقاتي

اسلاید 46: شيوه هاي تصميم گيري در گروه الف – لحاظ كردن همه نظراتب- راي اكثریتج- سكوت دسته جمعيد – قدرت نفوذ شخصيه – اتفاق نظرو – همكاري گروهي

اسلاید 47: تصمیم گیری گروهیStan trek کار کردن در یک گروه وقتی که شما تنها تصمیم گیر باشید دشوار است در گذشته مدیر به کسی گفته می شد که فرد همه چیز دان ، تک اندیش و محکم بود .مدیر موفق امروز و آینده کسی است که عضو تیم است که از تخصص ها و دانش گروهی برای یافتن راه حلهای مناسب در دامنه وسیعی از مسایل بهره می جوید .نخستین مطلبی که همه اعضای گروه باید درک کنند اصطلاح ((توافق)) است در گروه ها توافق به معنای آن است که همه ما برای حل یک مسئله با فرد خاص می توانیم سازگار باشیم و همه ما موافق آنچه را که فرد خاص از ما بخواهد انجام دهیم.