درس اصول مدیریت

درس اصول مدیریت

اسلاید 1: دانشگاه صنعتي اميرکبيردانشکده مهندسي صنايعدرس اصول مديريتکلیات دکتر عباس افرازه1387بسمه تعالی

اسلاید 2: امروزه بخش عمده زندگي انسانها در سازمانها و يا درارتباط با آن سپري مي شود. در يکي کار مي کنيم و از خدمات و توليدات آن ديگري استفاده مي کنيم.برخي از اين سازمانها کوچک و ساده اند و برخي بزرگ و پيچيده.هر سازمان براي خود هدفهايي دارد و به تبع آن وظايفي را انجام مي دهد.سازمان:

اسلاید 3:

اسلاید 4: سازمان يک سيستم فني-اجتماعي است که داراي هدف، ساختار و اجزا و مرز مشخص مي باشد.بخش اجتماعي : يعني انسانها ، مجموعه کارکنان در سازمان که بعنوان محور اصلي سازمان عمل مي کندبخش فني : شامل: ابزار کار، فرایندها وروشها، قوانين و ... که بايد با چينش ومهندسي معقولي، يکپارچگي مناسبي بين اين دو بخش اصلی برقرار شود(يعني مديريت مناسب)با توجه به اين نکته که عامل اصلي موفقيت و عدم موفقيت در هر سازماني منابع انساني آن هستند.

اسلاید 5: دیدگاه سیستمی بر سازمانهدف: سازمانها برمبناي هدف(هايي) بنا نهاده ميشوند. تمام اجزاء/ عناصر اين سيستم در جهت دستيابي به اين هدفها فعاليت مي نمايند. اجزاء اصلی: بخش اجتماعی، بخش فنی ساختار: هر سازمان داراي ساختار مناسبي بايد باشد تا بدينوسيله فعاليتهاي مناسب از طريق واحدها و بخشهايي که اين ساختار را تشکيل مي دهند و با کمک فرآيندهاي مناسب بتوان به هدفهاي خود دست يافت. مرز سيستم: سازمانها داراي مرزهاي مشخصي هستند که عناصر دروني(منابع) آن از عوامل بيروني و محيطي قابل تميز و تشخيص هستند.. محیط سازمان: مواردی که بر سازمان اثر دارد. ولی در حیطه مدیریت سازمان نیست (فرصت/ تهدید) .بايد يک توازن و ترکيب مناسب در سيستم اجتماعي و فني برقرار شود. يعني رابطه متناسبي بين ويژگيهاي سخت افزاري و ماشيني سيستم توليد با سيستمهاي نرم افزاري آن (اصول و روابط اجتماعي) ايجاد نمود. این امر از از طريق:دسته بندي تجربيات توليد(اصول فني) با هدف حداقل نمودن واسطه ها و ...دسته بندي تجربيات منابع انساني، اصول اجتماعي با هدف توسعه مهارتهاي شغلي و برانگيختگي کارکنان .اين دو دسته فعاليت مکمل يکديگرند.

اسلاید 6: مديريت فرآيند انجام فعاليتهاي سازماني بطور مؤثر توسط ديگران است.مديريت فرآيند بکارگيري مؤثر و کارآمد منابع انساني و مادي در برنامه ريزي، سازماندهي بسيج منابع و امکانات، انگيزش، هدايت و کنترل است که براي دستيابي به هدفهاي سازمان و براساس نظام ارزشي مورد قبول، انجام ميشود.مديريت عبارتست از فرآيندي براي حل مسائل مربوط به تأمين هدفهاي سازمان به نحو مطلوب از طريق استفاده مؤثر ازمنابع کمياب و در يک محيط در حال تغيير.مديريت يک فرآيند است که با کمک ابزار/ روشها و امکانات براي دستيابي به هدف انجام ميشود.مديريت در درون سازمان سعي دارد با توجه به منابع و محدوديتها مشکلات را حل و حصول هدف را تسهيل نمايد.مديريت عبارت است از تأمين حداکثر نتايج ممکن با حداقل مساعي به نحوي که حداکثر رفاه و رضايت خاطر را براي همکاران/ کارفرمايان و هم براي اجتماع فراهم کند و بهترين خدمات و مرغوبترين کالاها را به مشتريان و جامعه ارائه دهد.تعریف مديريت:

اسلاید 7: مديريت: علم يا هنر؟بخشي از مديريت که آموختني است علم است و قسمتي که مربوط به کار بستن صحيح و کارا آن اصول با توجه به شرايط مختلف است هنر مديريت است.روشهايي کلي که براي فراگيري دانش مديريت وجود دارد از طريق آموزش و يا از طريق تمرين در حين انجام کارهستند.تلفيق اين دو(علم و تجربه) با يکديگر مؤثرتر است. چراکه يادگيري تنها فراگيري يک دانش نيست بلکه اثر آن در نگرش و مهمتر از آن در رفتار است.

اسلاید 8: مديريت: علم يا هنر؟ نتيجه اينکه:مديريت مانند ساير علوم داراي مجموعه اصول کلي و سازمان يافته است و اين اصول اکتسابي است اما بکارگيري و استفاده از اصول در جاي مناسب خود جنبه هنري بودن مديريت را در بر ميگيرد.مديريت اثربخش يک هنر است که از دانش زيرساخت مديريت بهره ميگيرد.مديريت مهارت /هنر تبديل برنامه ها به هدفهاي پيش بيني شده است.

اسلاید 9: اصول مديريتاصول در مديريت وصفي يا پيشگويي هستند و نه دستوري يعني آنکه اصول گزارش مي دهند که چگونه يک متغير به متغير ديگر پيوند مي يابد و در سازماني که اين دو متغير بر يکديگر اثر مي گذارند چه پيش خواهد آمد.اين اصول دستور نمي دهند که چه بايد بکنيم. لذا همانند مهندسان که اصول فيزيکي را در طرحريزي دستگاه بکار مي گیرند. مديراني که نظريه اي را در مديريت بکار مي گيرند بايد به شيوه ای معقول اصول را با موقعيت ها بياميزند (هنر مديريت) .

اسلاید 10: نظريه هاي مديريتهر نوع کوشش در جهت بيان اصولي درباره نظريه هاي مديريت مبتني بر اين فرض است که يک سلسله نکات مشترک وجود دارد که رعايت آنها موجب ميشود تاوظايف مديريت در زمينه هاي گوناگون با موفقيت دنبال شود.نظريه عبارتست از الگويي مؤثر جهت تجريد، تلخيص، ترکيب، تلفيق، طبقه بندي و تحليل اطلاعات پژوهشي براي تکوين رشته هاي علمي يا حل مشکلي معين.فرضيه هاي آزمون شده هستند که هنوز به صورت قانون قابل اثبات نيستند.

اسلاید 11: نظريه هاي سازماني: روش هاي فکر کردن درباره سازمان را ارائه مي دهند و بوسيله آنها مي توان به صورت مناسبتري به تجزيه و تحليل سازمانها در زواياي مختلف پرداخت.بين فرآيند تجزيه و تحليل سازماني و آشنايي با نظريه هاي مختلف سازماني رابطه تنگاتنگي وجود دارد.مطالعه و تجزيه و تحليل هر موضوع معمولاً متکي به کاربرد نظريه اي مناسب در مورد وضعيت تحت بررسي است.

اسلاید 12: وظايف مديرانمدير بايد با ايجاد هماهنگي بين منابع مختلف اعم از انساني، فيزيکي، مالي، اطلاعاتي که با توجه به اصول برنامه ريزي، تصميم گيري، سازماندهي، هدايت و رهبري و کنترل انجام ميشود، سعي در رسيدن به هدفهاي سازمان نمايد.درمورد وظايف مديريت توافق کلي وجود ندارد، ليکن اکثر دانشمندان علم مديريت از وظايف زير نام مي برند:برنامه ريزيسازماندهي هدايتکنترلبرخي نيز هماهنگي و مديريت منابع انساني را نيز به آن اضافه مي کنند.

اسلاید 13: برنامه ريزيشامل تعيين هدف(ها)، يافتن (تصمیم گیری)و ساختن راه وصول به آن(ها) است.سازماندهي فرايندي است که طي آن تقسيم کار ميان افراد و گروه هاي کاري و هماهنگي ميان آنان، به منظور کسب هدف(ها) صورت ميگيرد.هدايتوظيفه هدايت متضمن راهنمايي و نظارت بر مساعي همکاران و حصول به هدفهاي سازماني است. علوم رفتاري در اين رابطه ابزار و اطلاعات لازم را فراهم و معرفي نموده اند: انگيزش، رهبري، پرورش کارکنان، ارتباطاتکنترلاين وظيفه شامل ارزيابي نحوه انجام کار در يک سازمان و استفاده از اقدامات اصلاحي مورد نياز است. مراحل کنترل متصمن گامهايي مانند تعيين استانداردها(شاخصها)، مقايسه نتايج واقعي با معيارهاي کار واعمال اقدامات اصلاحي است.( در حين کار جهت بهبود نه در انتهاي کار که مشکلي را حل نمي کند.)کنترل و برنامه ريزي لازم و ملزوم يکديگرند.وظايف مديران

اسلاید 14: وظايف مديريت-وظايف سازمانيوظايف مديريت را نبايد با وظايف سازماني اشتباه گرفت. بدين معني که اموري نظير مديريت: مالي، توليد و فروش و منابع انساني از وظايف سازماني است در حاليکه برنامه ريزي، سازمان دهي، کنترل از وظايف مديريت است. مدير درحاليکه ممکن است يک يا چندوظيفه سازماني را عهده دار باشد ولکن با وظايف عمومي مديريت(برناه ريزي، سازماندهي، هدايت و کنترل) نيز سروکار بايد داشته باشد.در رابطه با هر وظيفه سازماني بايد وظايف تخصصي مديريتي را نيز به اجرا درآورد تا انجام آن در سازمان به صورت موفق آميز صورت پذيرد.

اسلاید 15: وظايف مديريتي را نبايد با وظايف سازماني اشتباه گرفت! در رابطه با انجام هر وظيفه سازماني بايد وظايف تخصصي مديريتي را نيز به اجرا درآورد.چه بايد کرد؟ درکجا؟ چه وقت؟ چطور؟چه کسي چه کاري را بايد انجام دهد؟ با چه ميزان اختيارات و تحت چه شرايط محيطي؟ترغيب نمودن همکاران به انجام کار تعيين شده با علاقه و تمايلپيگيري و مراقبت از اينکه کار برنامه ريزي شده صحيح انجام شود و استفاده از اقدامات اصلاحي مناسب

اسلاید 16: مهارتهاي مديريتمهارتهاي فني:براي انجام دادن فعاليتهاي تخصصي لازم هستند. اين نوع مهارتها اغلب همراه با مديريت و فعاليتهاي سازمان ديده ميشوند بخصوص براي مديران عملياتي ، زيراآنان ضمن انجام کارها آموزش افراد ديگر را نيز عهده دار ميباشند.مهارتهاي انساني:شامل مراوده ، ادراک افراد و انجام کار به کمک آنهامهارتهاي تحليلي:شامل تشخيص، تحليل و حل مسئله و مشکل

اسلاید 17: سطوح مديريتسطوح مديريت شامل طبقاتي ميشود که مديران سازمان طي سلسله مراتب مشخص از رأس تا ذيل در آن قرار ميگيرند و در سه سطح زير طبقه بندي ميگردند:١- سطح عالي٢- سطح مياني ٣- سطح عملياتي يا اجرايي

اسلاید 18: 1-مديران عاليبا تعداد کم کليه امور سازمان را در اختيار و کنترل خود دارند.مديران عالي سازمان هدفها، استراتژي هاي سازمان را پايه گذاري ميکنند و سياست ها و خط مشي هاي اجرايي را تعيين مي نمايند و نيز مسئوليت ارتباطات و معرفي سازمان با محيط خارج از سازمان را نيز بعهده دارند.ماهيت وظايف و شغل اين گونه مديران بسيار پيچيده و پر از تنش و با تصميم گيريهاي موردي و يا روزانه توأم است.

اسلاید 19: ٢-مديران ميانيوظيفه پياده کردن سياستها و برنامه هاي تدوين شده را در سازمان بعهده دارند و نيز هماهنگي و کنترل فعاليتهاي مديران سطوح پايين تر را نيز انجام ميدهند. نقش حلقه اتصال بين مديران عالي و برنامه ها و سياستهاي کلان تا مرحله اجرا را بعهده دارند.

اسلاید 20: 3-مديران اجرايي(عملياتي)وظيفه سرپرستي و همانگي فعاليتهاي کارکنان و اجراي خط مشيهاي عمومي سازمان را بعهده دارند و اهميت کارشان بسيار زياد است(تواناييهاي فني و انساني زيادي بايد داشته باشند.)

اسلاید 21: عاليميانيعملياتيارتباط میزان مهارت باسطوح مديريتمهارت فنيمهارت انسانيمهارت تحليلي

اسلاید 22: موضوع فلسفه در سازمان در علم مديريت برا ي دانشمندان اين رشته روز به روز از اهميت بيشتري برخوردار مي شود .فلسفه حاکم بر هر سازمان، استراتژي، هدف هاي اصلي، سياست ها، برنامه ها،جهت و موضع هر سازمان را در رابطه با انسان(در نقش همکاران، مشتري، اجتماع و بشر) نحوه استفاده از منابع، نگرش بر بهره وري، اخلاق تجارت و کار، مسئوليت ها و رسالت ها سازمان را مشخص مي کند. و لذا می بایستی به رو شنی تبیین و مشخص شود.فلسفه در سازمان نکته:برهر فردی یک فلفه حاکم است. او یک فیلسوف است. این امر بر کارکنان و به تبع آن برای سازمان نیز صادق است

اسلاید 23: فلسفه مديريت بايد تعيين کنده سنگ اوليه تأسيس سازمان باشد.فلسفه مديريت بايد شامل ارزشهاي سازمان بصورت روشن و واضح باشد.فلسفه مديريت بايد شامل هدفهاي سازمان باشد.فلسفه مديريت بايد بيان صريح استراتژيهاي سازمان را شامل گردد.فلسفه مديريت بايد با مسائل داخلي سازمان سازگاري داشته باشد.فلسفه مديريت بايد جنبه عملياتي داشته باشد و در خلاء نباشد.فلسفه مديريت بايد به کارکنان منتقل شود(مورد قبول آنان واقع شود)فلسفه مديريت بايد پويا باشد و مورد ارتقاء قرار گيردضروريات فلسفه فکري مديريت مؤثر

اسلاید 24: عوامل اصلي تعيين کننده فلسفه استراتژي مديريت:انسان:انسان کی ست؟اخلاق: چه کاري بايد انجام شود؟طبیعت ومحيط زيست: چه چيزي در محيط زيست قابل انجام و جذب است؟اقتصاد: چه چيزي از نظر اقتصادي قابل انجام و بامعني است؟

اسلاید 25: انسانداشتن تعریفی از انسان ( در بخش انگیزش به این مهم پرداخته شده است)انسان و بهره وری:هر قدر انسان ها به سمت تکامل پيش روند به همان ميزان خواص بهره وري در آنها بيشتر مي شود.(انسان متکامل انسان بهره ورتر است.)انسان وسيله، محور، روح و هدف بهره وري و سازمان است.او نگين بي بديل خلقت است.

اسلاید 26: طبيعت (منابع و محیط زیست) به طبيعت نبايد تنها بعنوان منابع طبيعي نگاه شود بلکه بعنوان گهواره بشريت که در آن انسان خود را از نظر جسمي و روحي رشد مي دهد. از اينرو منابع و طبيعت بايد حفظ شود و محيط زيست براي همه انسان ها در همه زمان ها نگاهداري شود. لذا منابع نبايد بي مورد استفاده شود و از بين برود. استفاده صحیح از منابع و حفظ محیط زیست.

اسلاید 27: اقتصاداين عامل کمک مي کند براي زندگي بهتر فردي و اجتماعي و ارضاء نيازهاي مشروع فردي و اجتماعي جامعه بشري که از طريق سازمانها تأمين ميشود.اين امر از سويي به کمک روشهاي علمي و تجربه بدست آمده حاصل مي شود و از سوي ديگر با استفاده از منابع انساني و دانش وفن آوريهاي و با ایجاد سازمان و فرایند های مناسب بدست خواهد آمد.

اسلاید 28: ایجاد سازمانی موفق از طریق توجه به:ایجاددیدگاه بهبود مستمرعلم: از اين طريق قوانين طبيعت کشف و ارتباط آنها با يکديگر تعريف و کشف مي شوند. از اين طريق انسان به آنچه در جهان وجود دارد پي مي برد و از آن استفاده ميکند.فن آوري(تکنولوژي): به ارتقاء توليد اقتصادي و بهره وري بالاتر کمک ميکند.تجربه: نشان مي دهد که چگونه انسان مي تواند در عمل، کار و وظايف خود را بهتر انجام بدهد.سیاست توسعه منابع انسانی:آموزش: نيازهاي تخصصي انسان را تأمين مي کند.تربيت: نحوه رفتار انساني و عقلايي انسان را تأمين ميکند و ممکن مي نمايد.آموزش و تربيت يکديگر را کامل ميکنند و بلوغ فني(تخصصي) و شخصيتي انسان را تأمين مي کنند. (رجوع شود به بخش منابع انسانی)ایجاد نگاه دانش منبع است.و سیاست ایجاد سازمان دانش محور

اسلاید 29: جمع بندی: انتخاب دیدگاه برای مدیریت با توجه به تغييراتي كه در طول زمان در علم سازمان پديدار شده است: سرمايه فكري ، غير ملموسسرمايه فيزيكي، ارزشهاي ملموس محور ارزش بازاريجهانيمنطقه‌ايسطوح اقتصادجامعه دانشيجامعه صنعتيجامعهپيچيده، يكپارچه سازي، چند ديسيپليني، اقتضائيسادهحل مسئلهرهبر، مربی, همراه و...دستور دهندهمديرمحركهاي بيروني ـ دروني ـ يكپارچه سازيفقط محركهاي بيرونيانگيزشتخت، شبكه‌اي، مجازي، منعطفسلسله مراتبي، بلند، سختساختارپويا ـ انسانگرا ـ سيستم فنی-اجتماعی ـ بر پايه دانشنگاه ماشيني، سخت، مادي، بر پايه سرمايهسازماندو بعدي(مادي ـ معنوي)پيچيدههمكارـ دانشكاريك بعدي،انسان اقتصاديكارگرانسان پيچيده نگرش يك بعدي 2010 زمان 1900