دستور زبان فارسی

صفحه 1:
1۳ Reeser icae ‏دانشکده مهندسي کامپیوتر و فناوري اطلاعات‎ 7 ‏سر‎ ‏درس بردازش زبان طبيعى‎ اتاد ‎Hop‏ ‏دكتر عبدالله زاده شهريار عيسي بور - 84131059 

صفحه 2:
ساحتان حمله a ‏گروه فعلی‎ ees ‏كروه قيدى‎ 6:6 ‏گرامر‎ ‏منابع‎ ‎es es es es rs‏ 1ك 

صفحه 3:
فعل 4 تعریف فعل 22 SOE, FS ON rer ‏ا ا ا‎ geo ‏شود. به تنهايى و يا به كمك وابسته هايى بر جهار مفهوم دلالت مى‎ 2S ‎Les BIC Sw Re)‏ تم ‏الف) انجام دادن يا انجام كرفتن كارى ‏ب) واقع شدن كارى بر كسى يا جيزى ‏يذيرفتن حالتى يا صفتى ‎ ‏م8 ‎ ‎ 

صفحه 4:
ES) & فعل ۰ در فعل مفهوم شخص وجود دارد یعنی گوینده فعل را به خود نسبت دهد یا به شخص دیگری ‎Ser a (Ol‏ و ب) دوم شخص يا شنونده یا مخاطب ‎Sed (an‏ ل در فعل مفهوم مفرد یا جمع بودن و جود دارد فعل زمان را نیز نشان می دهد ‎Beers ery‏ ‎eee Ba (or‏ eas) Ole 5 

صفحه 5:


صفحه 6:
رل | cea IS En Peek gs DIS eer ‏ا‎ ساختهای زمانهای گذشته و مستقبل ‎asda] ou, | ase‏ از بن مى أيد ‎“he‏ 0 خورد فى خورد می ‎ay‏ 5 ‎eo apres‏ خورد م باشید ‎rs‏ ه بوده ايم خواهی خورد 

صفحه 7:
OE yee eye 4 شناسه: جزنی که در فعل شخص را نشان می دهد. اول شخص دوم شخص سوم شخص اول شخص 2-0-6 2220007 مفرد يا جمع 3 در فعلی که زمان حال را نشان می دهد خورم ‎ee‏ ‎ears‏ PERN PEEP Can nn ‏را نشان می دهد‎ تررم خوردی رد ea ‏خوردید‎ رز ری 

صفحه 8:
01 0 | مصدر: کلمه ای که مفهوم اصلی فعل را بی آنکه زمان و شخص آن ا ۲ بن ماضى + دن ‎SS eae eS‏ #ه مصدر جعلى: از كلمه اى مثل اسم فعل بسازيم مصدر آنرا جعلى كويند. (((اسم - ين مضارع) + يد - بن ماضى) + َن - مصدر) جرب + يد + دن 06 

صفحه 9:
01 0 اجزای پیشین: بسیاری از افعال علاوه بر شناسه اجزای دیگری هم دارند كت ام ی" نت 4" زر در قديم کم 3 ‎ee‏ ر چرن در كت ‎ery‏ مى آیند آنها را اجزای پیشین مینامیم. ساختمان فعل: فعل در زبان فارسی از جهت ساختمان به دسته های زیر تقسیم می گردد. فعلهای ساده: مصدر آن بیش از یک کلمه تباشد: آفریدن گرفتن افتادن» فرو رفتن فعل مرکب: فعلی که از ترکیب یک صفت یا اسم با یک فعل ساده ساخته شده باشد: ۱ ery eer Cone er RCO My rp R ae Spe ‏ا ا ا ا‎ Spee eset 

صفحه 10:
0۰-۷ فعلهاى ساده در فعلهاى ساده فارسى يس از حذف “َن" از مصدرء بن ماضى باقى مى ماند و از ‎nares‏ ل ا ا ا ل ‎ee‏ شود فعلهایی که مصدر آنها به " - یدن ‎ae eee Teeter)‏ | تالیدن - نالید - نال ل ۱ ختم می شود. در این فطها پس از حذف "ید" لژ فرین‌گزیدن > گزید -> گزین ree استثناهاى اين كروه ‎eee‏ 

صفحه 11:
0۰-۷ فعلهاى ساده فعلهایی که مصدر آنها به " - تن" ختم می شود. در اين فعلها پس از حذف *د" از بن ماضی ین مضارع به دست می آید. شورس ‎Sig = SA HR‏ سه براه" استثناهای این گروه عبارتند از: ار ار[ ‎tases‏ 0 0 شن ل عد شو 0 0 3 

صفحه 12:
0۰-۷ فعلهاى ساده ره ی رآ بر سر ار رز او رم ‎ey ey Parner er) ee eae‏ استثناهای این گروه عبارتند از: داذن هوداد وده Shes oe Be gs ery rior ese eevee eye ioe wee] ‏بن ماضی شسو" به ۱۳" تبدیل می شود:‎ (yey = eae Sern ea ‏استثناهاى اين كروه‎ بودن ب بود بو درودن - درود - دِرّو 

صفحه 13:
0۰-۷ فعلهاى ساده ‎ay‏ قليف عد مدر انها به“ لكتن" ختم اسن شود در ابن فعلها “ت” از إن ماص هقف و 2ك ل تیدیل می شود: ساختن - ساخت ‏ سازسوختن - سوخت سوو ‏استثناهای این گروه عبارتند از: ‎2 ‎ ‏اخت - شناس ۰ فروختن > فروخت > فروش ‏گسیختن - گسیخت - گسل 

صفحه 14:
ار ار ار قعطهایی که مصدر آنها یه *ستن* ختم مى شود. در اين فعلها بس از حذف “-ست” از بن ماضى بن مضارع به دست مى أيد: زيستن > زيست -> زىآراستن -> أراست + آرا ا ال ل ل ا ا 1 باقی بماند دو حالت بوجود مب اید: الف) اگر مصوت باقی مانده آ یا آ باشد در بن مضارع حرف صامت *ه " افزوده می شود مانند: جسن -»؛ جست + جه تا ل ا ا 0 eh استثناهای اين گروه عبارتند از: بستن ‏ بند پیوستن > پیوند خاستن - خیز «(0 "۳ 

صفحه 15:
ار ار ار بر 0 te Pye ‏ا ا‎ ‏تبديل مى شود:‎ BIS Smears rear ted RS Cy reas Sea eg استثناهاى اين كروه عبارئند از: رشتن - ریس‌گشتن - گرا نوشتن س نویسافراشتن -» افراز سرشتن -» سرش‌کشتن + کش < . فعلهایی که مصدر آنها به " -فتن" ختم می شود. در اين فعلها ات" حذف و "ف" به لب" تبدیل می شود: تافتن سم تافت - تاب‌یافتن - یافت - یاب استثناهای این گروه عبارتند از: ‎RAC Spee. Leer ree‏ شکفتن ‏ نک 

صفحه 16:
مشتقات فعل همه ساختهایی است که از ین ماضی و بن مضارع ساخته می شوند. مشتقات فعل بر دو دسته است:ٍ ۳ [0 eerie P yen ye ey ۱ ماضی استمراری ماضى بعيد ماضی ابعد pen ماضى تقلى مستمر ماضى ملموس (ناتمام) ماضى ملموس نقلى ماضی التزامی مستقبل 0 pera re tee a ساختهای فعلی که با بن مضارع ساخته می شوند مضارع ساده مضارع اخباری مضارع التزامی مضارع ملموس (نتمام) ‎2B‏ 

صفحه 17:
Tee ete ete Bett ee Te ene Seti ‏بن ماضی + های بیان حرکت‎ ‏بن ماضی + گار‎ ‏بن ماضی + گر‎ ‏بن ماضی + کار‎ ‏بن ماضی + تن‎ پیشوند + بن ماضی 7 خرید + ار خورد + ه ‎cee‏ ‎ca)‏ ‏۳ ‎[ee ad‏ بر + آورد 

صفحه 18:
ساختهاى اسمى و صفتى كه با بن مضارع ساخته مى شوند مثال بن مضارع + -نده ارو + نده بن مضارع + 1 دل ‎Tos‏ ‏أموز + كار 0 0 توان + كر بن مضارع + گر ‎ee‏ ‎emerson‏ ساز + مان ‎eee‏ ‏سر بو سوخت + و + سوز بن ماضی + و + بن مضارع 

صفحه 19:
‎Sate BP chs Rie per Pa TOD Ol PVE pet COE ESP |‏ 6 نسرین نامه را نوشت. نسرین نامه نوشت. را نشانه مفعول است که می توان حذف ‎00 ‎ ‎BBE Ey‏ ا ال ‎ees uk‏ ا ا ا 5 ‎et NS GE Sy pet a‏ ‎ ‏باران باريد. (لازم) / كودك از ديده لشك ‎ ‎J ‏. (لازم) / او آبرا به زمین ‎ 

صفحه 20:
فعل معلوم و مجهول فعل معلوم: فعلی که فاعل آن معلوم باشد: شاگردان آمدند. شاگردان معلم را در خیابان دیدند. فعل مجهول: فعلی که فاعل آن معلوم نباشد: شاگردان معلم را در خیابان دیدند < معلم در خیایان دیده شد. فعل مجهول از صفت مفعولی فعل اصلی (بن ماضبی + ۰یا ه) و ساختهای فعل معین *شدن" ساخته می شود. 00 

صفحه 21:
فعل تام و ربطی ‎cere 8‏ فعلهایی که در زیان به کار می بریم مانند خوردن» رفتن» دیدن و جز ‎AGI Ges an en eee pes een ave‏ ‏یا خاص گو؛ 4 فعل ریطی یا عام: فطهایی هستند که معنی کامل ندارند و فقط برای * نسیت دادن چیزی به چیزی" به کار می روند و معنای آنها با آوردن صفت یا کلمه لی دیگر ‎eye‏ ‏لته لب ‎ ‎ ‎ ‏مانند "است؛ ‎ ‏0 0 ‎DIC e‏ ا ا ا ا ا ریطی است: راه على آباد هنوز آسفالت نكرديده. ‎ 

صفحه 22:
وجه فعل فعل را از جهت اينكه خبرى را برساند يا وقوع و حالت آنرا با شك يا ‎nee‏ ل ا ‎eye‏ ‏اشود: وجه اخبارى: ‎ola os‏ رح ‏وجه التزامی: ‏ل ا ل م ‏وجه اخبارى: ‏بخور 

صفحه 23:
‎es‏ له ده ده له ‎ral ‎ ‏اسم کلمه‌اي است که براي نامیدن شخصي يا حيواني یا چ مفهومي به کار مي‌رود؛ و ننها اسم مي‌تواند مسنقلا و نه به جانشيني ا ا ۱ عبارتند از : ‎ ‏جامد و مشتق خاص و عام ل ‎ea eae‏ ذات و معني 

صفحه 24:
‎Pee) eee cee ee ae‏ ال اك در ساختش مورد بررسي قرار ميكيرد. | اگر بن فعل در ساخت اسم باشد مشتق است اناله - نال ( بن مضارع ناليدن) + ه ‎ers‏ و 4 اگر بن فعل در ساخت اسم نباشد جامد است گلاب. دستور» رخسار 

صفحه 25:
اسم خاص و عام ۱ ب۰۰ ا ا 0 4 دماونده فه‌اي در تهران است. دماوئد اسم خاص و قله اسم عام است. اي ل ا ا لم ©- كه مازندران شهر ما ياد باد. 00 ‏ا‎ | 00000 Yorerr Pe SE See اسم خاص حیوان‌ها: رخش 

صفحه 26:
اسم مفرد و جمع / اسم جمم اسم از حیث شماره بر سه گونه مفرد» جمع و اسم جمع است. ل اك ل ل | 4 تلا لد را سر و۱۳۳ ل ا قبایل. در بهاران. درخت‌ها و حتي سنگ‌ها نیز با گنجشکان و دیگر كت هم آوا مي‌شوند. 

صفحه 27:
اسم ساده و مركب 4 اسم از حیث ساختمان به ساده و مرکب تقسیم می شود. 4 اسمی که دارای یک جزء باشد و نتوان آنرا به دو بخش یا بیشتر تقسیم ‎ep yer pe ee ee ery‏ 2000 4 اسمى كه داراى بيش از يك جزء باشد و از تركيب دو بخش يا بيشتر بدست آمده باشد را مركب كويند: قلمدان < قلم + دآن خدايرستى - خدا + يرست + ى 

صفحه 28:
أسم ذات و معنی ESE ey Ree yer Ces ee) ٩ ae ayer eee eye ee ee ae ۱ و ار رم از رم ‎SS‏ رآ رل به وجود شخص یا چیز دیگری است و تا وجود دیگری نباشد نمی توان آنها را دریافت.اين نوع از اسم ها را اسم معنی گویند. "شاخصه انسان هوش بالاي او و داشتن نيرويي فراي موجودات دیگر لك ركس در جمله فوق هوش. نیرو و اختیا اسم معني هستند. ‎Ph ores Benes)‏ 0 30 در جمله فوق لطف و شفقت اسم معتي هستند. 

صفحه 29:
انواع ديك راسم 4 اسم صوت: Sa eee ere Ge erAcne ‏اسم مصغر‎ 4 5S pet eels fi 

صفحه 30:
dx eer قيدى تمیزی وصفی جامد (خود) خويش (خويشن)» 0 خی شخصی ‏ مشترک مشترک مشترک ‎eas‏ الم تقسیمات فرعی Re | Gee ‏ل د‎ 

صفحه 31:
کار برد اسم 4 اسم در جمله؛ نقشهاي كوناكوني را مييذيرد. كه عبارتند از: ‎a ree‏ نقش مسندي ۳/۳ نش متّمي ۰ 0 نقش بدلي 6- نقش قيدي )0( نقش ندايي 

صفحه 32:
اه اه کار برد اسم 4 ترس مسنداليه است كه امري يا جيزي را به آن تسبت دهند؛ به عبارتي در باره آن خبري داده شود. اسم هم به ند ‎ey‏ 0 0 جمله كننده كار (فاعل) است ‎Des‏ ‎ERC Om eres‏ انادر | .نادر كشته شد ,دارنده صفت و حالتى است ‎a ee ean‏ وجود و هستی را به آن نسبت دهند ‎ae ee‏ مالکیت را به آن نسبت دهند سعید | ,سعید کتاب دارد 

صفحه 33:
مطابقت فعل با نهاد ‎eerie 4]‏ ا ا ‎EB eet‏ هما آمد - هما و بابک آمدند ا ا ا اك شاخه ها شکست - شاخه ها شکستند. ا ل ا ل | سر سالها گذشت. ولی وعده ها انجام نیافت. اا ا ا ‎RaW Pe‏ م ا اا آوردئد. پدرم فرمودند. ‎ ‎ ‏اگر نهاد اسم جمع باشد معمولاً فعل آنرا هم جمع و هم مفرد می توان آورد: ‎1 otCeee ‎ ‏'برخى از اسمهاى جمع فقط با فعل مفرد مى آيند: كله مشغول جرا شد - قافله كذشت. ‎ 

صفحه 34:
کر 24 نقش مفعولى: مفعول اسمى است كه همراه فعل متعدى مى آيد و كار بر آن؛ واقع مى شود: دیدم.کتایی خریدم. ارسی امروزی مفعول به چهار صورت می آید: ‎ie‏ ور ره 1 per ee ey 20 eS 

صفحه 35:
4 نقش متممی: متمم اسمی است که همراه یکی از حروف اضافه می آید و توضیحی در باره فعل می دهد: معصوم از خانه به مدرسه رفت, ‎ECS oe ee De STO ye‏ ‎Foe eee ree ee SOE Te EVE ee oS |‏ علی از من کتابی گرفته است. ‎er‏ ۱ 

صفحه 36:
ندايى تميزى قيدى اضافى ‎pies‏ کاربردها و نقشهای اسم در جمله 9 پذبرنده کار سم eae (9 57 بع صنت نم ی ‎zh A)‏ تتجات تر كر ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎2 3 6 ‏جر‎ acer ‏رت | هر ‏و كه ‎574 ۲ ‎5 5 Eine ‎5 =) ‏اسطعطواثار عيدى بوز. مرجع دن اس دایز ‎2 ‎1 ‎ ‏فرزندی ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 37:
صقب 4 صفت: واژه یا گروهي از واژه‌هاست که در باره اسم توضیح داده و يكي از الل ا ا ا صفت از حيث مفهوم به انواع زير تقسيم ميشود: بياني Boo شمارشي ps مبهم SE Sy Sy BS ESS 

صفحه 38:
ایآ حجمء مقدارء ارزش و جز آن را ميرساند: Ae gee SI ‏فلزي‎ صفت بياني شامل ينج كونه است: 0 صفت فاعلي اصفت مفعولي صفت لیاقت 9 

صفحه 39:
ار TUE ee oye ‏ا ا‎ PI ee ‏کلمات ديگري تر کیب شده و صفت‌هاي اشاره مرکب می‌سازند.‎ ‎IS SIC CSET S earn)‏ لا ا ل لت این صفت‌ها جزء صفت‌هاي ‎ane on ite Mor eee Sor ro Sarre Aarra Py wrrgen‏ | ‏این‌قدر » این‌همه» همین‌قدر همین‌اندازه. ‎ ‎ ‏ن دسته‌بندي مي‌شوند: ‏این‌گونه دلاوري‌ها در خور اوست. ‏اين مطلب اشتباء است, ‎Oreo!‏ اك ل ا ا ا ا م 

صفحه 40:
eo صفت شمارشي(عددي) 9 شمارشي اصلي: اعدادي که بدون اقزودن پیشوند یا پسوندي» شماره معدود خود را بیان با ار جهار كتاب فوقء اثر جامي است. هفتصد سال از مرگ مولانا مي‌گذرد. چهارده + - + فروردین تاریخ آغاز به‌کار داتشگاه است, صفت شمارشي ترا : بیانگر ترتیب قرار گرفتن موصوف را مي‌رساند. این صفت از او ee ae eee EE 0 ec Se ee are 0 es eer sis ore 

صفحه 41:
صفت شمارشي(عددي) صفت شمارشي كسريء صفتي كه يك يا جند جزء صفت‌ها ابتد جزء وسپس واحد ذکر مي‌شود. بتكل نار دير ‎ee‏ ‏ينج صدم + + تصادفات ناشي ازء خواب آلودكي یا چند واحد را مي‌رساند. در این دو سوم + + بیماران Cit a 9 ee peer ae vee صفت شمارشي توزيعي؛ موصوف را به بخشهاي برابر تقسيم ميكند. ا ا او تشکر کردند. 0 در اين جمله دوبدو در نقش قيدي است. 

صفحه 42:
م ‎Tee‏ ا ا ا ل د او ا 0 ‎app he yee ye He ae ALES GIS oe ‏جين جه جاكر: جددازه ‎ ‏كدام ورزش را بيشتر دوست داريد؟ نكل ‎[fae te‏ هيج كسي بهتر از او مي‌شناسی؟ 

صفحه 43:
<r ۳ ae ee 1 ‏صفتي كه همر‎ 0-2 ‏شده واز‎ eee ‏اه اسم آمده و‎ 4a ‏ساند. این نوع صفت با تغییر آهنگ گفتا‎ ee ‏اف را ميرساند. ابن‎ 8 ‏موصو‎ 20-6 عجب هوايي! 

صفحه 44:
انواع صفتها از حیث جایگاه نسبت به موصوف بسين اشاره 00 9 ۷۹ مشي ‎a 2‏ بیع . شمارشی يرس 1 ترتیبی تست ‏كنا درس بردازش زبان طبيعي: استاد: دكتر اخمد عبدلله زاده توسط: شهريار عيمى يور. مرجع: دستور زيان فازسى تاليف كبوى و انور 

صفحه 45:
د 5 ی ای ار ل ل 4 اسمي را که ضمیر به جاي آن نشسته مرجع ضمير كويند. ‎a‏ اقسام ضمیر عبارتند از: ‎cn‏ رل ‎ee ale ede‏ ضمير مشترك سس ضماير اشاره؛ يرسشيء تعجبي و مبهم در بخش صفت معرفي شدهاند» هر يك از ‎key Freaete Byearieeye eps PD eKNC yy gN)‏ ۱ 0 

صفحه 46:
10 de ۳ قيدى ae) 3 a 1 تهاد (خود) خويش (خويشن)» رديف as شخى شخصى مشلرىك 2 ضمايس Re | Gee ‏ل د‎ کاربرد ضمير 

صفحه 47:
<r قيد: وازه اى است كه به مفهوم “فعل” جيزى اضافه مى كند و توضيحى در ل ا ا ا ات رضا تند رفت. به علاوه کلمه ای که به مفهوم صفت. مسند. قید و يا مصدر چیزی می افز اید ار شاكرد بسيار كوشا أو بسيار كوشاست sede A 

صفحه 48:
‎COED ene Te ETE Ieee‏ ا هرگز» هنوز. البته» احیان اثفاقأ؛ حتیالمقدور» فی الفور من هرگز اورا ندیده ام ‏ای ل ار ار سا گیرند: ‏لا ۱ ۱ ‎ ‏احمد خوب می نویسد 

صفحه 49:
اقسام قید از جهت معنی قيد زمان: شب باران آمد - بعضى وقتها باران مى بارد قيد مكان: حسين اينجا نشسته بود و احمد آنجا. کید کیفیت: احمد خوب کار مي کند. - احمد به أرامى كار مى كند قيد حالت: حالت فاعل يا مفعول را بيان مى كنند: مرد مجروح افتان و خيزان خود را به يشت درخت رسانيد. ‎gear Pee‏ ا دوستان خیلی زود رفتند - متاسفانه نتوانستم شما را ببینم قيد تعجب: عجبا! عمر أدمى جه زود به يايان مى رسد قید تصدیق و تاکید: حتما به دیدار شما خواهم آمد قید پرسش: چگونه این کار را انجام خواهید داد؟ ا ‎ees Scene ees be‏ ۱ 

صفحه 50:
م 4 براى بيان حالات روحی و درونی چون شادی» تعجبء دردء افسوس و مانند آنها از كلماتى همجون به وهء آدء آوخ و جزء آنها استفاده مى شود كه به آن ‎ere Eee eed‏ | 24 اقسام شبه جمله: شیه جمله امید و آرزو ا 0 ا ل ا ا 0 ‎ine ere ere!‏ 00 20220 ‎ntee cer]‏ ال | شبه جمله تعجب: شبه جمله امرء يا الله بسم الله خاموشء خفه شبه جمله احترام و قبول: چشم؛ قربان» ای بچشم شبه جمله جواب و تصديق: بلهء آرىء البتهء اىء اى والله لد طد لد له لد لد طه 

صفحه 51:
کار جانشین جمله است و همراه حرف اضافه به کار می رود و متمم می گیرد: مرحبا به این فکر و ادراک جانشین جمله پایه است و همراه حرف ربط می آید و جمله پیرو می گیرد: رن که ادا ان سر اى كاش كه هر روز شما را مى ديدم! ا ا ا ‎Oe Eee ee‏ درل بارک اله! به شما تبریک می گویم. آفرين! خوب نوشته اى 

صفحه 52:
۳ e ‏کار برد‎ ۱ eb DiS Soe eS See ie | ‏كند:‎ ا ا ل ا ا ‎POSE‏ 000 0 ‏ا ا ا‎ er ‏خوشا شيراز و وضع بى مثالش خداونداء نكه دار از زوالش.‎ 

صفحه 53:
حرف او بعضنى از كلمه ها معنى مستقلى ندارند و در سخن براى ييوند دادن كلمه ها يا ا ا ل ا زر دادن نقش كلمه اى در جمله به كار مى روند. اين كلمه ها را حرف مى كويند. ey 

صفحه 54:
حرف ربط 0 DIC Dene Bie Soa Bo) ۱۳ arses ne eo tea e arenes | حرفهای ربط مرکب: مجموعه ای از دو یا چند کلمه که معمولاً یکی از آنها حرف ربط یا حرف اضافه ساده است: همین که خورشید طلوع کرد حرکت کردیم. ياره اى از حروف ربط مركب عبارتند از: ا ل ل ۱ 0 

صفحه 55:
4 ANG) ‏حرف‎ pee) ees ‏رل‎ pn ‏و نظایر آنها نسبت می دند.‎ ‏حرفهاى اضافه از جهت ساختمان بر دو قسمند:‎ ‏الف) حرفهای اضافه ساده: از یک واژک ساخته می شوند مانند:‎ ‏از» الاه باء بر» برای» بی» حزء در» مگرء مثل» - (کسره‎ ‏اضافد)‎ ‏ب) از يك حرف اضافه ساده با كلمه هاى ديكر مانند اسمف صفت و حرف‎ ‏ساخته مى شوند. مانندء‎ از برای» به مجرد 

صفحه 56:
حرفهای نشانه» حرف هایی هستند که برای تعیین نقش کلمه در جمله می آیند. حرفهای نشانه سه دسته اند نشانه نداء خداد » پروردگار ؛ دلا - .. خدا.. برادر . اقا ربء علی. حسين نشانه مفعولی: کتاب . برداشتمء قلم شما آوردم نشانه موصوف و صفت: کسره که در آخر موصوف می آید: دپ 

صفحه 57:
حذف فعل: که بود آمد؟ علی (علی بود) او نه چیزی زیاد دارد و نه چیزی کم حذف نهاد: برو (تو برو) - كتابها را باز كنيد ( شما دائش آموزان كتابها را باز م حذف مسند: احسان غایب است نه علی. (احسان غایب است نه علی غایب است) حذف مفعول: از احمد كتابى كرفتم و خواندم. (از احمد كتابى كرفتم و كتاب را خواندم) يي ل ال ا ا لل ك6 رسيم حذف قيد: ديروز به باغ رفتم و دو ساعت در آنجا كردش كردم. (ديروز به باغ ۷ 55439 py 

صفحه 58:
| eee eke Sore ‏حذف حرف ربط: بيا بريم كتابخانه (بيا تا به كتابخانه برويم)‎ حذف همه اجزاى جمله: حمزه امروز به دبيرستان نيامده است؟ نه (نه. حمزه امروز به دبيرستان نيامده است) ener Ee eRe ‏ا ا‎ ١ 6 ‏ا الت 2 ا ل ل‎ pores 

صفحه 59:
4 در زبان فارسى ينج واحد وجود دارد كه عبارتند از: ‎(Sentence) 4s‏ ‎(clause) =‏ ‎(phrase) «5.8‏ کلمه ‎(word)‏ ‎(morpheme) S55‏ ‎PO ee eee eres eae CWP Dees‏ گونه است: ۱ رت( 

صفحه 60:
جملات هسته ای: از یک هسته مرکزی تشکیل شده که وجود آن اجباری است و اتعدادى وابسته كه وجود آنها اختيارى است. 7 75 3 اک ‎os‏ اكر أو تلفن كرا ‎eee‏ 5 ‎ee‏ سمه پیشرو و پیرو 0( 5 7 اگر او تلفن کرد ‎ee DIY‏ تو حتماً برو تو حتماً 00 تو حتماً رو تو حتماً برو ‎in)‏ 2 للك ‏ولا ار سر رتت ‎ ‎ ‏حساسی لست ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 61:
ا ا رل لد توا ‎BLES SE ee‏ وابسته طبقه بند مقید (0011]10). ل ل ا ا 0 00 بند مقيد و نبود آن در بند ار له ‎eB E‏ ل ا ا ا ال ا ۱ تاء والاء و امثال آن. لا ا ا ا ا ل ۱ وغ ميكويى” - “من مى دانم كه تو دروغ ميكويى” ا 0 ‎poner gc hoe ORC‏ هسته می تواند بیش از یکی باشد. مانند: اگر او تلفن کرد تو حتماً برو و اورا ببین. هل ی دام نو دز 0 ‏ا‎ crn nice 

صفحه 62:
‎CONS ne pear uees 4‏ ا ا ا ل هسته ای به وسیله "و" و "یا" به یکدیگر قلاب می شوند, ‎Re Pee Corea PI ote eI oper Pe SEU SE | pee Oe oer Pe Lb ‎rea ۳"‏ ۳ هسته ‏معمولاً آنها از جنين "اكز نكا فينة اين طرحی استقبال نخواهند | اگر چه به نفع آنها باشد | طرح را بطور 533 ثابت نكنيد ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 63:
0 بند به آن واحد زبان فارسى كفته مى شود كه از يك كروه يا بيشتر ساخته شده ‎eee nan‏ ا ل ‎Ee‏ 4 عنصرهای ساختمانی بند: ۱۳9 Te nee OKT OTN Ov Ono) ‏است باستثناء آن زير طبقه اى از كروه اسمى كه داراى عنصر را‎ ‏باشد.‎ 4 متمم ا ا ا 0 | اسناد ‎:)١(‏ عنصر ساختمانى بند كه محل كاركرد (001781017]) كّروه فعلی است و یا به عبارتی گروه فعلی هميشه در جایگاه اسناد قرار می كيرد. 4 ادات (د): آن عنصر ساختمانى كه محل كاكرد كروه قيدى است. كاهى نيز كروه اسمى مى تواند جايكاه ادات را اشغال كند. 65 6 

صفحه 64:
در گوشه و كنار مملكت 308 ره مستداليه مقررات ورود جاى به رل استاد 

صفحه 65:
4 هر گروه اسمی که "را" داشته باشد حتماً متمم است. 4 اسناد فقط با مسندالیه از نظر شخص و عدد مطابقه میکند نه با متمم. مسنداليه متمم متمم 5 ‎Ene‏ ار لك ميناميدند ‎Pv ORO |‏ ا ‎Pep‏ ‏وجود نداشته ‎gr een rei Dp‏ است. اول مسندالیه و سپس مت ‏2 نت قرار مى كيرد. مستداليه متمم استاد مسنداليه متعم ‎RE)‏ ‎eve ee)‏ داشت اتومبيلى | راننده اى | داشت ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 66:
0 ل نك 04 تمام كروه هايى كه با حرف اضافه شروع مى شوند از نوع كروه قيدى هستند و بر ‎Be, ep Ua Ly‏ به طرفدارى او» از طرف مردمء براى كسب اطلاعات بيشترء به من» با نظارت 0 #ه اكر حرف اضافه حذف شود بالقوه وجود دارد و مى توان آنرا افزود. مسنداليه ‎Eee)‏ 27 )) 1 

صفحه 67:
دستگاه مطابقه هسته گروه اسمی که در اهسته كروه اسمى كه ذو جايكاه مسنداليه قرار میگیرد بی جاندار اگر "جنابعالی | حضرتعالی/ سرکار" در جایگاه مسندالیهباشد» اسناد الزاماً جمع ات "۳ درس پزهازش زبان طبيمي اساد: دنر احمذ ده زاده ترسطلزشهریار عیسی پور. مرجم: ترصیك ساختمان دنلوری زیان فازسی ‎Pere‏ 

صفحه 68:
‎Ses‏ مطايقه ‏4 مثل: ‎er eccrine oe eee Reed eS OPP ee‏ ۱ ‏گربه ها دعوا میکنند / مسند الیه جمم اسناد جمع - گریه ناراحت است مسندالیه مفردء اسناد مفرد در زیر طبقه اتسان: ‎ ‏الف) لول شخص: من رفتم - ما رفتيم ار ار را ‎ ‏سرکار اینطور خواستید مسند الیه مفرد. اسناد جمع ‎Fae r ee UE ee as Sb Peete mee Pe A oe ET eS)‏ مطابقه اجبارى است: تو كفتى شما كفتيد ‏ج) سوم شخص: انتخاب وجود دارد - دكتر منزل نيست / دكتر منزل نيستند 

صفحه 69:
مسند اليه ساده و تركيبى ا ا ا ا ا مسندالیه ترکییی: جایگاه مسندالیه می توان بوسیله بیش از یک گروه اسمی بر شده ياشد. ‎tere SF)‏ ا ا ل ا ا 30 ا ا ‎OCS See eee‏ مطابقه بین مسندالیه ترکیبی و اسناد: الف) مطابقه از نظر عدد (در حالت زنجيرى): وقتى مسند اليه تركيبى بصورت زنجيرى باشد (با حرف ربط به هم ييوند خورده باشند)» هميشه مانند مسنداليه جمع عمل مى كند. او و رفقايش اينجا بودند - على و حسن رفتند 

صفحه 70:
مسند اليه ساده و تركيبى 0206 ‏ا ا ار ا ا ل ات‎ (a ثال: 0 0 eee) چنانچه ضمیر اول در بین گروهها باشد آن ضمیر حاکم است: من و برادر بزرگ ات چنانچه ضمیر اول در بین كروهها نباشد ولى ضمير دوم شخص باشد أن ضمير حاكم است: تو و برادر بزرك او رفتيد اگر ضمیر اول شخص و ضمیر دوم شخص نباشد اسناد بصورت سوم شخص / من و آنها رفتي ee Te oe See te See من و تو رفتیم / من و شما رفتیم / من و او رفن او و برادرش رفتند / او و رفقایش رفتند. 

صفحه 71:
مسند اليه ساده و تركيبى در مثالهای زیر "با من با توء با او ...۰ جزو مسندالیه نیست. بلکه گروه قیدی 8 ۱ سسا را مطابقه از نظر عدد (در حالت عطت بیان): مطایقه شخص در این مورد مانند ‎Pe ee‏ ما مردم ملل متحد عزم نمودیم تا ور ار ‎Bere)‏ حسین برادر زاده ام خواهد آمد 

صفحه 72:
32 | >0 ل ۱ است و خود در ساختمان بالاتر يعنى بند بكار مى رود. 4 گروه های فارسی به سه دسته تقسیم می شوند: 4 گروه فعلی # گروه اسمی كروه قيدى 

صفحه 73:
کر كّروه فعلى در فارسى از شش عنصر تركيب شده است: نام عنصر علامت اختصاری عنصر سازنده منفى افعال ناقص ‎ee‏ ‏01 ‎Pes ees‏ Cl Ele lade ‎Stabs‏ ات ‎ ‎ ‎ ‎ ‎6 ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 74:
4 ee ae, متال: نه باید برداشته شده باشد علامت اختصارى a (om Kea Saintes 

صفحه 75:
ار ل ل ‎res SOR eee De‏ | (۵) (3) (غ) ف (۵) (ع) عناصرى كه در بين دو هلال قرار كرفته اند اختيارى هستند. فقط عنصر “ف” يعنى فعل وازكانى اجبارى است: 2 Gj a 2 3 ie) Sessa 77 a ‏بر |دشت | ه | .د‎ re Sea ‏ا‎ 5 7 ۳ 

صفحه 76:
Vd ad 06 ‏كروه‎ (۰ | REED Wr ‏ا ا‎ Rear CICLO OS OE We S| 0 ‏ل‎ ar] مسنداليه متمم ۳ این نشریه دوستدار ان ۳ ی | سیر حلت ترجه است سازمان ملل مد بسيار جالب توج = ۳0 ادات اسناد سس خانه خودش 3 

صفحه 77:
ساختمان كروه اسمى كروه اسمى از يك هسته و تعدادى وابسته كه در دو طرف هسته قرار مى كيرد قارع ملاكهاى تشخيص وابسته ييشروء هسته و وابسته يى رو از يكديكر “كسره ا 2 rere ۳ - اولين كلمه اى كه يس از آن اضافه قرار مى كيرد هسته است. ‎ene eae rer acer eee on Ee See eee ELIE?‏ ‎see Sane)‏ | ees e ie Se Pee aCe Sted Se a yes ae ee BEcewe CNBC eign Keene) ‏اين يكف نشرية‎ 

صفحه 78:
4 پیش رو 6 این ‎ol‏ eee Siecle عناصر ساختمانی و ابسته های پیشرو رت يك بيش رو © مر 1 ای 

صفحه 79:
ی رو 1 = eee Siecle Pape eee ee | eee برد @ که بسیار زننده بود | pray 

صفحه 80:
ساختمان كروه اسمى ۰( ۱ عنصر ساختمانى كروه ): معمولاً اسم است. معمولاً شكاف بردار نيست يعنى عنصر ديكرى نمى توان بين آنها قرار داد. معمولاً يك واحد معنايى را تشكيل ‎Ores‏ اا ل ل ا ل ل | el ee Dien 1 geo VEE ‏ا‎ عنصر ساختمانی 0: سه زیر طبقه می تواند در این جایگاه بيايد كه عيارتند از گروه اسمی» زیر طبقه ضمالر» یک زیر طبقه یک عضوی دیگر که واژک مقید "ای" /[/ می باشد. 

صفحه 81:
ساختمان كروه اسمى مثال زير طبقه ضمائر: ‎Sie rd‏ ا ل ‎ ‏میز تحریر فلزی آت / -ش / - ما مثال زیر طبقه اسمی: ‏لباس سياه هرمز كيف خالى رضا ‏مسئول قطعى اين واقعة فجيعرئيس جمهور كشورهاى متحدة امريكا ‎ree)‏ ا ا 1ن ‎4 ‎4 ‎4 ‎BILE‏ ا لك جايكاه قرار مى كيرد: ‏خير مقدم كرم او - خير مقدم كرم + اى ‏يسر بزرك او - يسر بزرك + اى 

صفحه 82:
ساختمان كروه اسمى 4 عنصر ساختمانى *4: تنها عنصرى كه در اين جايكاه قرار مى كيرد “را” است. 4 وقتی گروه اسمی در جایگاه مسندالیه قرار می گیرد اين جایگاه خالی است و ‎Rees BED 8b fer e en TE SES)‏ 4 عنصر ساختمانی 6: طبقه ای که در این جایگاه قرار می گیرد از نوع جمله بند و یا گروه قیدی واژگون مرتبه است: یعنی جمله» بند و یا گروه قیدی که در نقش یک کلمه به عنوان وابسته پیرو برای هستة گروه اسمی به کار رفته است, ‎ Pee0‏ 0 00 در اين مجموعه منتشر كرده اند. نكته تازه اى كه به آن اشاره كرديد بسيار جالب است. مبارزة دائم دولت با قاچاقچیان سیگار خارجی وارد مرحله جدی تری شده است 

صفحه 83:
E ‏ای‎ we ‏کر فيدى‎ 0۰۷ ‏كروه قيدى فارسى از يك كلمه يا بيشتر ساخته شده است. و در جايكاه ادات را‎ اشغال ميكند. طبقه بندی گروههای قیدی دارای تتوین عربی دارای حرف اضافه مه 

صفحه 84:
ساختمان گروه قیدی 4 گروه فیدی با علامت: ۳ ۲ rai mrs ‏ل‎ Nese eS (ES Sere oeh ye heey mene EDS Pee epee ‏ل‎ DEC زير/ نظر آقاى دكتر فرزان 5000 ene ا ل راد بارة/ شهريه اين نيمسال قبل , / کنفر انس 0 

صفحه 85:
ساختمان گروه قیدی ieee CSE DE CC MED RST nee L ESS CED ieee Lens ‏ا‎ eS Eee BS) ‏به وسیلة معنی است مانند:‎ هميشه. همواره هنوز» اکنون» فقطء هم نيزء بس, با هم» هر كزء شايدء اینطور» بله آره» خی نه نخیر و ... بستة دستوری : گروه هایی که دارای کاربردهای دستوری ویژه ای هستند. «0 0 0006 ‏ل ل‎ ir Cer ear tec Pp ee rear Cenyry ‏رک ار‎ iy ae 

صفحه 86:
نظريه ايكس - تيره مر ل ل رن كر در حقيقت آنجه مورد نظر است مجموع ويزكيهايي است كه در همه زبانها اك ۳ ‎ED Tere.)‏ ال 0 است كه هر كدام به نوعي در تكميل آن كوشيده اند. م رات ری ری اس رو رف شار 0 رل ات 

صفحه 87:
رل 7 این نظریه جمله مورد نظر شما را به شکل زیر در مي آورد: XP = (YP) X' Specifier rule X'— YP X' Adjunct rule ار ‎X'—> X(YP) Complement rule‏ ۴ را معمولابه شکل»(" نیز نشان‌مي‌دهند و به آن‌گرم فسرلفکن‌بیشینه گفته مي ‎ere‏ ا ‎re Or Te ee‏ ا رت ات قاعده دوم گره یک نیره را به گره ۷0 و یک گره یک تیره را به گره صفر تیره (266) یا بدور گره بدون تیره همان هسته گروه مي باشد ‎wath aX jai lel S site‏ باز ويسي کرده است. و قاعده سوم نیز تیره و گره ۷۳ بازنويسي مي كند. در ۱۳ 

صفحه 88:
رل 7 4 در زير مي توانيد اين قوانين را در ساختار درختي مشاهده كنيد. XP (Maximal Projection) Specifier Na va YP (adjunct / modifier) X (Head) YP( complement / argument) 

صفحه 89:


صفحه 90:
كرامر وعح براى زبان فارسى ‎BS‏ ا 2 جمله -سب> (گروه قيدي) + (نهاد) + گزاره جمله ----> جمله+ حرف ربط + جمله و ابسته ‎oe ret pe art es rar pee ae‏ ۱۳ 0 eo Cle ‏ا‎ ie 4 ‏اج‎ - re ‏ا‎ eee ven rar pa رابطه ---- > علت - ادامه - میان - نتیجه - دنبال - طرف - زیر 

صفحه 91:
كرامر وعح براى زبان فارسى نهاد ---> كروه اسمي | Bee ‏ا ا ل ا‎ ene ‏جمله و ایسته)‎ + کل رح لا ‎ee (eee‏ ) Alas +45) + (Kral aul) + (jee) + ple aul + (258) <--- aul og § گروه اسمی ---> (خود)+ (اسم عام) + ضمیر منفصل + ( که + جمله وابسته) گروه اسمی ---> (خود) + اسم عام + ضمیر متصل + ( که + جمله وابسته) 1 گروه حرف اضافه ----> حرف اضافه + گروه اسمي 

صفحه 92:
كرامر ع6ع0 براى زبان فارسى ‎js) <---- fis os §‏ ا + ‎(Gite‏ ‏درجه ---> [خيلي / بسیار نسبتا) كروه صفتي ----> (درجه) + (صفت + (ي)) + عدد ترتيبي ‎ote F 5) + at fi ate <---- fis os §‏ 006 ‎(qeaul 058 ) + Gia <n cide 0s §‏ 

صفحه 93:
كرامر وعح براى زبان فارسى کار سس کر در كروه فعلي ----> كروه اسمي + كروه فعلي كروه فعلي ----> (كّروه حرف اضافه) + (فعل لازم/ فعل مجهول متعددي اول ‎eer LES‏ ا ا ‎eer eye‏ گروه فعلي ----> مسند + فعل ربط se EE De eS coer? ‎EES‏ ار ‏رل ار ل ‏گروه فعلي ----> گروه اسمي + (را) + (گروه حرف اضافه) + فعل متعددي گروه فعلي ----> ( گروه حرف اضافه) + گروه اسمي + (را) + فعل متعددي گروه فعلي ----> گروه اسمي + (را) + ( که + جمله وابسته) + فعل متعددي 

صفحه 94:
كرامر وعح براى زبان فارسى ا ل ل م --> (م- ش- مان - تان) ضمیر ----> [خودم - خودت - خودش - خودمان - خودتان - خودشان se ree ene) oe ree ضمیر -----> اين آن - اينها ‏ آنها ضمیر سک (که - چه - گدام - چن) ‎poate Ue Ai gl pl dak — pl — 5}‏ - بعضي ها - برخي - اين و آن - بسیار - ديگري - دیگران - چيزي - هیچ ‎ee‏ | ‎۱ oes ‎ ‎ 

صفحه 95:
كرامر وعح براى زبان فارسى ا ل ا ۱ ا ا ا ا ا ل 002 حضور اشغالكران آمريكاني در عراق و اصوار در دامن زدق به اناامني ها در اين كشور 

صفحه 96:
كرامر وعح براى زبان فارسى ‎eye yer cee rhe yea IO ey OO)‏ رت آمريكائي در عراق و اصرار در دامن زدن به ناامني ها در این کشور, افزايش مي يابد. ‎LSB ene ‏ا ا‎ ‏كروه قيدى : با ادامه حضور اشغالكران آمريكائي در عراق و اصرار در دامن زدن به ناامني ها در اين كشور ‏كزاره: افزايش مي يابد. 

صفحه 97:
كرامر وعح براى زبان فارسى که گروه اسمی : میان نظامیان آمريكائي ‎eal (carer ce) | eee LS‏ ی ‎Cee SB S/EN ESBS a x(B) (CBee SDS yale eee SiC) ear}‏ ‏وابسته) ‎ ‎Bee eee See ee eer ‏ل‎ ‎00 ee ee ee + ‏تفر + دست + جلد + تا‎ > ‎ ‎ete eee ee ee year ‏ا‎ ‎ 

صفحه 98:
كرامر وعح براى زبان فارسى ‎etry‏ ا ا ل ل هاي مختلف در اين كشور <6) سرباز آمريكايي به هلاكت رسيدند. ‏]هفته كذشته 0003 [] ] از خونبارترين هفته ها ]براي نيروهاي آمريكا [مم [ در عراق بود[ 006 ‏]آچهارده سرباز آمريكايي*6()[ ]]در درگيري هاي مختلف در اين کشور [ ۳0) ]به 9 

صفحه 99:
كرامر وعح براى زبان فارسى در دركيري ها در غرب بغداد © سرباز آمريكائي كشته و دو سرباز ديكر نيز با درگيري با افراد مسلح در استان الانبار کشته شدند و پنج سریاز دیگر در شهرهاي مختلف عراق به هلاكت رسيدند. ]ينج سرباز آمريكائي[ ‎١15‏ ]در دركيري ها در غرب بغداد[ 08 ]كشته شدند[ /ا[. ]دو سرباز ديكر نيز [ 815 ]] با دركيري با افراد مسلح در استان الانبار[ 6 ]كشته ‎VR aR‏ 000 > PH pare ene ees |e cee erese| 

صفحه 100:
گرامر 6۲6 برای زبان فارسی فرماندهي نظامي آمریکا در عراق۸!۳ [ ]با انتشار اطلاعیه اي نیز[ ۳۳ اعلام كرد[ صلا يك سرباز آمريكائي[ ]روز سه شنبه بر ]اثر انفجار بمبي دست ساز ]بر ]سر راه خودرويي در مركز بغداد [ 8[ ] هل ] 85 ] لم مجروح شد[ ‎١/8‏ ‏و ]مدتي بعد[ لم ]از يادر آمد[ م/١ا‏ 

صفحه 101:
كرامر وعح براى زبان فارسى 46 يك سرباز آمريكائي روز.... مجروح شد و مدتي بعد ازيا در آمد 

صفحه 102:
كرامر وعح براى زبان فارسى 8 or 0 ار لد @ ‎LS‏ 0 ۳ مجروح شد يك لت 0 روز سه شتبه 

صفحه 103:
ae ‏را‎ Sees eal] Ree) pea eee ree ‏باطني» محمد رضاء "توصيف ساختاري زبان فارسي" جاب شانزدهم؛ انتشارات‎ ]2[ .09©6* ‏امير كبيرء‎ ‏علي ميرعماديء "نحو زبان فارسي ( بر يايه نظريه حاكميت و مرجع كزيني)",‎ ]©[ .02©)0 ‏جاب دوم؛ سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشكاه (سمت)ء‎ 0 ‏ل ا ل‎ eee TCM (Ca ‏ارشد. دانشكاه امير كبير دانشكده كامييوتر و فن آوري اطلاعات 6©م7/©)‎ 

دانشگاه صنعتي امير کبير دانشکده مهندسي کامپيوتر و فناوري اطالعات دستور زبان فارسی درس پردازش زبان طبيعی استاد درس: توسط: دکتر عبدالله زاده شهريار عيسي پور 84131059 - 1 مقدمه فعل اسم صفت قید ساختمان جمله بند گروه فعلی گروه اسمی گروه قیدی گرامر CFG منابع 2 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری فعل تعریف فعل .1 3 معموال در انتهای جمله می آید و بر خالف کلمه های دیگر صرف می شود .به تنهایی و یا به کمک وابسته هایی بر چهار مفهوم داللت می کند: یکی از مفهوم های زیر به شکل مثبت یا منفی الف) انجام دادن یا انجام گرفتن کاری ب) واقع شدن کاری بر کسی یا چیزی پ) پذیرفتن حالتی یا صفتی ت) نسبت دادن صفتی به کسی یا چیزی درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری فعل .2 .3 .4 4 در فعل مفهوم شخص وجود دارد یعنی گوینده فعل را به خود نسبت دهد یا به شخص دیگری الف) اول شخص یا متکلم ب) دوم شخص یا شنونده یا مخاطب پ) سوم شخص یا غایب یا دیگر کس در فعل مفهوم مفرد یا جمع بودن وجود دارد فعل زمان را نیز نشان می دهد الف) زمان حال ب) زمان گذشته پ) زمان آینده درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری صFرف /بن /شناسه فعل بن فعل بن مضارع :ساختهای زمان حال ( مضارع) و امر از آن ساخته می شود. ساختهای زمان حال و امر اجزائی که پیش از بن می آید می می می ﺒ ﺒ 5 بن مضارع خور خور خور خور خور اجزائی که پس از بن می آید م ی د ید ند درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری صFرف /بن /شناسه فعل بن ماضی :ساختهای زمان گذشته و آینده از آن ساخته می شود. ساختهای زمانهای گذشته و مستقبل اجزائی که پیش از بن می آید می می خواهی 6 بن مضارع خورد خورد خورد خورد خورد خورد خورد خورد اجزائی که پس از بن می آید م ه ام ه ای م ه بودیم ه باشید ه بوده ایم درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری صFرف /بن /شناسه فعل شناسه :جزئی که در فعل شخص را نشان می دهد. شخص 7 مفرد یا جمع شناسه در فعلی که زمان حال را در فعلی که زمان گذشته را نشان می دهد نشان می دهد اول شخص دوم شخص سوم شخص مفرد مفرد مفرد ) َم( - ) ی( - ) َد( - خورم َ خوری خورد َ خور َدم خوردی خورد اول شخص دوم شخص سوم شخص جمع جمع جمع )یFFم( -F )یFFد( - )نFدFدَ( - خوریم خورید خورند َ خوردیم خوردید خوردند درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری مصدر /اجزای پیشین /ساختمان فعل مصFدر :کلمFه ای کFه مفهوم اصFلی فعFل را بFی آنکFه زمان و شخFص آن مشخص باشد می رساند خورد َ- +ن = خوردن بن ماضی َ- +ن مصدر جعلی :از کلمه ای مثل اسم فعل بسازیم مصدر آنرا جعلی گویند. (((اسم = ین مضارع) +ید = بن ماضی) َ- +ن = مصدر) بلع +ید َ- +ن چرب +ید َ- +ن 8 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری مصدر /اجزای پیشین /ساختمان فعل اجزای پیشیFن :بسFیاری از افعال عالوه بر شناسFه اجزای دیگری هFم دارند ماننFد “مFی”“ ،ﺒ”“ ،ﻨ” و در قدیFم “ﻤ” و “همFی” و چون در آغاز فعFل مFی آیند آنها را اجزای پیشین مینامیم. سFاختمان فعFل :فعFل در زبان فارسFی از جهFت سFاختمان بFه دسFته های زیر تقسیم می گردد. .1 .2 .3 .4 9 فعلهای ساده :مصدر آن بیش از یک کلمه نباشد :آفریدن گرفتن فعلهای پیشوندی :فعلFی کFه از یFک پیشونFد و یFک فعFل سFاخته شده باشFد :برداشتن ،در افتادن ،فرو رفتن فعFل مرکFب :فعلFی کFه از ترکیFب یFک صFفت یFا اسFم بFا یFک فعFل سFاده سFاخته شده باشد: پراکنده ساختن ،زمین خوردن. فعلهای پیشوندی مرکFب :از ترکیFب یFک اسFم ،یFک پیشونFد و یFک فعFل سFاده سFاخته می شود. درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری ساختمان فعلهای ساده در فعلهای سFاده فارسFی پFس از حذف “Fَ-ن“ از مصFدر ،بFن ماضFی باقFی مFی ماند و از جهت تغییری که از بن ماضی به بن مضارع انجام می کیرد ،به هشت گروه تقسFیم می شود. .1فعلهایFی کFه مصFدر آنهFا بFه “ – یدن” ختFم مFی شود .در ایFن فعلهFا پFس از حذف “-ید” از بن ماضی بن مضارع به دست می آید: بریدن برید بر نالFیدن نالید نال استثناهای این گروه عبارتند از: آفریدن آفرید آفرینگزیدن گزید گزین شنیدن شنید شنودیدن دید ببین چیدن چید چین 10 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری ساختمان فعلهای ساده .2فعلهایی که مصدر آنها به “ – َدَد ن” ختم می شود .در این فعلها پس از حذف “-د” از بن ماضی بن مضارع به دست می آید: خوردن خورد خورپراکندن پراکند پراکن استثناهای این گروه عبارتند از: آزردن آزرد آزارآمدن آمد آ زدن زد َ زن بردن برد َ بر کردن کرد کن شدن شد شو مردن مرد میر 11 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری ساختمان فعلهای ساده .3فعلهایFی کFه مصFدر آنهFا بFه “ -ﺎدن” ختFم مFی شود .در ایFن فعلهFا پFس از حذف “-ﺎد” از بن ماضی بن مضارع به دست می آید: افتادن افتاد افتفرستادن فرستاد فرست استثناهای این گروه عبارتند از: گشادن گشاد گشا دادن داد ده فعلهایFی کFه مصFدر آنهFا بFه “ -ودن” ختFم مFی شود .در ایFن فعلهFا پس اFز حذف “-د” از بن ماضی “-و” به “ ﺎ ” تبدیل می شود: آزمودن آزمود آزمازدودن زدود زدا استثناهای این گروه عبارتند از: درودن درود د َِرو بودن بود بو 12 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری ساختمان فعلهای ساده .5فعلهایی که مصدر آنها به “ -ختن” ختم می شود .در این فعلها “ت” از بن ماضی حذف و “خ” به “ز” تبدیل می شود: ساختن ساخت سازسوختن سوخت سوز استثناهای این گروه عبارتند از: شناختن شناخت شناس فروختن فروخت فروش گسیختن گسیخت گسل 13 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری ساختمان فعلهای ساده .6فعلهایFی کFه مصFدر آنهFا بFه “ -سFتن” ختFم مFی شود .در ایFن فعلهFا پFس از حذف “-سFت” از بن ماضی بن مضارع به دست می آید: زیستن زیست زیآراستن آراست آرا در این گروه اگر پس از حذف “سFت” از بن ماضی فقFط یک حرف بی صFدا و یFک حرف بFا صدا باقی بماند دو حالت بوجود مب آید: الف) اگر مصوت باقی مانده اَ یا آ باشد در بن مضارع حرف صامت “ﮪ “ افزوده می شود مانند: جستن جست جه ب) اگر مصوت باقی مانده “ا ُ “ باشد به “او” تبدیل می شود: جُستن جُست جو استثناهای این گروه عبارتند از :بستن بند پیوستن پیوند خاستن خیز شکستن شکن نگریستن نگر گسستن گسل نشستن نشین 14 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری ساختمان فعلهای ساده .7فعلهایFی کFه مصFدر آنهFا بFه “ -شتFن” ختFم مFی شود .در ایFن فعلهFا “ت” حذف و “ش” به “ر” تبدیل Fمی شود: کاشتن کاشت کارگذاشتن گذاشت گذار استثناهای این گروه عبارتند از: رشتن ریسFگشتن گرد نوشتن نویسافراشتن افراز سرشتFن سرشFکشتن کش فعلهایFی کFه مصFدر آنهFا بFه “ -فتFن” ختFم مFی شود .در ایFن فعلهFا “ت” حذف و “ف” به “ب” تبدیل Fمی شود: تافتن تافت تابیافتن یافت یاب استثناهای این گروه عبارتند از: بافتن بافشکافتن شکاف شکفتن ِ شکُف 15 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری مشتقات فعل مشتقات فعFل همFه سFاختهایی اسFت کFه از بFن ماضFی و بFن مضارع سFاخته می شوند .مشتقات فعل بر دو دسته است: ب) ساختهای اسمی و صفتی (وصفی) الف) ساختهای فعلی ساختهای فعلی که با بن ماضی ساخته می شوند ماضی مطلق (ساده) ماضی نقلی مستمر ماضی استمراری ماضی ملموس (ناتمام) ماضی بعید ماضی ملموس نقلی ماضی ابعد ماضی التزامی ماضی نقلی مستقبل 16 ساختهای فعلی که با بن مضارع ساخته می شوند مضارع ساده مضارع اخباری مضارع التزامی مضارع ملموس (ناتمام) امر درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری مشتقات فعل ساختهای اسمی و صفتی که با بن ماضی ساخته می شوند بن ناضی +ار بن ماضی +های بیان حرکت بن ماضی +گار بن ماضی +گر بن ماضی +کار بن ماضی َ- +ن مثال خرید +ار خورد +ه آفرید +گار ریخت +گر کشت +کار خوردن بر +آورد پیشوند +بن ماضی ..... 17 ....... درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری مشتقات فعل ساختهای اسمی و صفتی که با بن مضارع ساخته می شوند بن مضارع َ- +نده بن مضارع +ا بن مضارع +گار بن مضارع +گر بن مضارعِ- +ش بن مضارع +مان مثال رو +نده دان +ا آموز +گار توان +گر پذیر +ش ساز +مان سوخت +و +سوز بن ماضی +و +بن مضارع ..... 18 ....... درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری فعل الزم و متعّ Fدی فعل الزم :فعلی که بی مفعول معنی جمله را تمام کند و یا مفعول نیاز نداشته باشد: سعید آمد. سیب از درخت افتاد . بچه ها در کالس سر جای خود نشستند. فعل متعدی :فعلی که بی مفعول معنی جمله را تمام نمی کند و یا مفعول نیاز داشته باشد: سعید کتاب را آورد سعید آورد ( سعید چه چیز را آورد) نسFرین نامFه را نوشت .نسFرین نامFه نوشت .را نشانFه مفعول اسFت کFه می توان حذف شود کشاورزان گندم را کاشتند. فعلهای دو وجهFی برخFی فعلهFا هFم بFه صFورت الزم و هFم بFه صFورت متع ّدی بFه کار می روند: باران بارید( .الزم) /کودک از دیده اFشک بارید( .متع ّدی) آب ریخت( .الزم) /او آبرا به زمین ریخت( .متع ّدی) 19 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری فعل معلوم و مجهول فعل معلوم :فعلی که فاعل آن معلوم باشد: شاگردان آمدند. شاگردان معلFم را در خیابان دیدند. فعل مجهول :فعلی که فاعل آن معلوم نباشد: شاگردان معلم را در خیابان دیدند = معلم در خیابان دیده شد. مفعولی فعل اصلی (بن ماضی +ه یا ﻪ) و ساختهای فعل معین فعل مجهول از صفت ِ “شدن” ساخته می شود. دیده شوم – دیده شوی – دیده شوند ... خورده شوند ..... دیده خواهم شد 20 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری فعل تام و ربطی فعل تام :بیشتر فعلهایFی که در زبان به کار مFی بریم مانند خوردن ،رفتن ،دیدن و جز آنهFا بر وقوع کاری مخصFوص یFا داشتFن حالتFی مخصFوص داللFت مFی کننFد را فعل تام یا خاص گویند. فعFل ربطFی یFا عام :فعلFهایFی هسFتند کFه معنFی کامFل ندارنFد و فقFط برای “ نسبت دادن چیزی بFه چیزی” بFه کار مFی رونFد و معنای آنهFا بFا آوردن صFفت یFا کلمFه اFی دیگر کامل می شود مانند “است” هوا روشن است هنوز هوا باز نشده .باز معنی فعل “نشده” را کامل کرده است. معروفتریFن فعلهای ربطFی :بودن ،شدن ،و اسFت و مشتقات آن .گشتFن و گردیدن هFم اگFر به معنای شدن به کار رود ربطی است: راه علی آباد هنوز آFسفالت نگردیده. 21 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری وج ِه فعل فعل را از جهت اینکه خبری را برساند یا وقوع و حالت آنرا با شک یا جز آن همراه کند یا درخواست فرمانی را برساند به سه وجه تقسیم می شود: • وجه اخباری: خورم -می خورم – خواهم خورد • وجه التزامی: (اگر) خورم – (شاید) بخورم ( -کاش) خورده باشم • وجه اخباری: بخور 22 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری اسم اسم كلمه‌اي است كه براي ناميدن شخصي يا حيواني يا چيزي ويا مفهومي به كار مي‌رود؛ و تنها اسم مي‌تواند مستقالً و نه به جانشيني از طرف كلمه ديگر ،نهاد جمله واقع شود .معروفترين تقسيم‌بندي اسم‌ عبارتند از : جامد و مشتق خاص و عام معرفه و نكره مفرد و جمع /اسم جمع ذات و معني 23 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری اسم جامد و مشتق در تقسيم‌بندي جامد و مشتق ،اسم از لحاظ بودن و يا نبودن بن فعل در ساختش مورد بررسي قرار مي‌گيرد. اگر بن فعل در ساخت اسم باشد مشتق است ناله = نال ( بن مضارع نالیدن) +ﻪ گفتار ،آشتی کنان اگر بن فعل در ساخت اسم نباشد جامد است گالب ،دستور ،رخسار 24 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری اسم خاص و عام اسم از اين جهت كه بر فرد يا افرادي خاص داللت‌كند و يا شامل همه افراد همجنس باشد به دو گونه خاص و عام تقسيم مي‌شود. دماوند اسم خاص و قله اسم عام است. -1دماوند ،قله‌اي در تهران است. مازندران اسم خاص و شهر اسم عام است. -2كه مازندران شهر ما ياد باد. اسم خاص به چهار دسته عمده تقسيم مي‌شود: اسم خاص انسان‌ها :محمد ،حامد ،برديا اسم خاص حيوان‌ها :رخش اسم خاص مكان‌ها :مريخ ،فرانسه ،خوزستان اسم مكان‌ها و اشيائي كه بيش از يكي نيستند :قرآن ،تخت كاووس 25 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری اسم مفرد و جمع /اسم جمع اسم از حيث شماره بر سه گونه مفرد ،جمع و اسم جمع است. نشانه‌هاي جمع شامل ها ،ان ،ين ،ون ،ات و جات مي‌باشند .انسان‌ها، مادران ،معلمين ،لوازمات ،مربّاجات. با اين وجود بعضي از اسم‌ها به صورت جمع مكسّر عربي و يا اسم جمع هستند .علوم ،قبايل. در بهاران ،درخت‌ها و حتي سنگ‌ها نيز با گنجشكان و ديگر حيوانات هم آوا مي‌شوند. 26 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری اسم ساده و مرکب اسم از حيث ساختمان به ساده و مرکب تقسیم می شود. اسمی که دارای یک جزء باشد و نتوان آنرا به دو بخش یا بیشتر تقسیم کرد و یا به عبارتی از دو بخش یا بیشتر ترکیب نشده باشد را ساده یا بسیط گویند: قلم ،خدا ،سر ،کتاب اسمی که دارای بیش از یک جزء باشد و از ترکیب دو بخش یا بیشتر بدست آمده باشد را مرکب گویند: قلمدان = قلم +دان خداپرستی = خدا +پرست +ی 27 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری اسم ذات و معنی اسم را از حيث داشتن يا نداشتن وجود خارجي به ذات و معني تقسيم مي‌كنند. پاره ای از اسمها به طور مستقل در خارج از ذهن وجود دارند را اسم ذات گویند. مداد ،کاغذ ،خانه ،میز ،دختر پاره ای از اسمها به طور مستقل در خارج از ذهن وجود ندارند و وجود آنها وابسته به وجود شخص یا چیز دیگری است و تا وجود دیگری نباشد نمی توان آنها را دریافت.این نوع از اسم ها را اسم معنی گویند. “شاخصه انسان هوش باالي او و داشتن نيرويي فراي موجودات ديگر است ،اختيار”. در جمله فوق هوش ،نيرو و اختيار اسم معني هستند. “ لطف و شفقت بر ديگران چون دانه است كه در دل خاك مي‌نهي”. در جمله فوق لطف و شفقت اسم معني هستند. 28 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری انواع دیگراسم اسم صوت: قاه قاه ،قار قار ،شارت و شورت اسم مص ّغر دخترک ،باغچه ،کتابچه ،مرغک. 29 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری تقسیمات اسم تقسیمات فرعی ردي تقسیمات شخي شخصي مشترك مشترك مشترك اصلی ف اشاره پرسشي تعجبي منفصل متصل (خود) خويش (خويشن) √ √ √ √ √ -1 1جامد √ √ √ √ -2مشتق √ √ √ √ √ √ √ -1 2خاص √ √ √ √ √ √ متممي 5 √ √ √ √ √ √ √ اضافي 6 √ √ √ وصفي 7 √ √ √ قيدي 8 √ تميزي 9 √ √ بدلي √ √ 10منادايي 30 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری مبهم √ √ √ √ √ √ √ √ - كاربرد اسم اسم در جمله ،نقشهاي گوناگوني را مي‌پذيرد .كه عبارتند از: -6نقش اضافي -1نقش نهادي -7نقش وصفي -2نقش مسندي -8نقش تميزي -3نقش مفعولي -9نقش بدلي -4نقش متمّمي -10نقش ندايي -5نقش قيدي 31 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری كاربرد اسم نقش نهادي :اسم وقتي نهاد يا مسنداليه است كه امري يا چيزي را به آن نسبت دهند؛ به عبارتي در باره آن خبري داده شود .اسم هم به تنهايي و هم با همراهي وابسته‌هايي مي‌تواند نهاد جمله باشد. نوع نهاد ردیف 1کننده کار (فاعل) است 2پذیرنده کار (در اصل ،مفعول) است . 3دارنده صفت و حالتی است 32 جمله نهاد ناصر .ناصر آمد نادر .نادر کشته شد باغ/سام .باغ باصفا است / .سام مریض شد 4وجود و هستی را به آن نسبت دهند کتاب کتاب روی میز است 5مالکیت را به آن نسبت دهند سعید .سعید کتاب دارد درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری مطابقت فعل با نهاد اگر نهاد جاندار باشد ،فعل در جمع و مفرد با آن مطابقت دارد: هما آمد – هما و بابک آمدند اگر نهاد جمع غیرجاندار باشد ،فعل را هم مفرد و هم جمع می توان آورد: شاخه ها شکست – شاخه ها شکستند. اگر نهاد جمع و اسم معنی یا اسم زمان باشد مانند روزها ،سالها ،هفته ها معموالً فعل را مفرد می آورند: سالها گذشت ،ولی وعده ها انجام نیافت. دشواریها گذشت و پیروزیها نزدیک است گاهی از روی احترام برای نهاد مفرد ،فعل جمع می آورند: استاد تشریف آوردند .پدرم فرمودند. اگر نهاد اسم جمع باشد معموالً فعل آنرا هم جمع و هم مفرد می توان آورد: جمعیت متفرق شدند = جمعیت متفرق شد برخی از اسمهای جمع فقط با فعل مفرد می آیند :گله مشغول چرا شد -قافله گذشت. 33 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری نقش مسندی /مفعولی /متممی نقش مسندی: کاظم ،برادر من اFست. خراسان ،استان است. نقش مفعولی :مفعول اسمی است که همراه فعل متعدی می آید و کار بر آن ،واقع می شود: سعید را دیدم.کتابی خریدم. در زبان فارسی امروزی مفعول به چهار صورت می آید: همراه “را” ،در صورتی که مفعول ،معرفه باشد مانند :علی را دیدم -باغ را خریدم همراه “ی” ،در صورتی که مفعول ،معرفه باشد مانند :مردی دیدم -باغی خریدم بدون “را” و “ی” ،در این حالت مفعول بیشتر بیان جنس می کند :حمید کتاب خریده است. با “را” و “ی” :اتوبوس مردی را در خیابان زیر گرفت. مفعول Fنیز مانند نهاد می توان ضمیر یا صفت جانشین اسم باشد: که را دیدی؟ او را دیدم.دانشمندی را دیدم. 34 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری نقش مسندی /مفعولی /متممی نقش متممی :متمم اسمی است که همراه یکی از حروف اضافه می آید و توضیحی در باره فعل می دهد: معصوم از خانه به مدرسه رفت. منصور مشقهایش را در کالس با خودکار در دفترش نوشت متمم نیز مانند نهاد و مفعول گاهی ضمیر یا صفت است نه اسم: علی از من کتابی گرفته است. من از راننده ای آدرس شما را گرفتم. 35 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری کاربردها و نقشهای اسم در جمله نقشها و کاربردها انواع و تقسیمات فرعی 1 2 نهادي فاعل پذیرنده کار مسندي صفت اسم مفعولي ”همراه “را ”همراه “ی متممي ____ ندایی با تغییر “ای” در اول اسم آهنگ صدا تمیزی اسم صفت قیدی زمان مکان صفتی اضافی 36بدلی 3 4 5 6 مالک و دارنده صفت و پزیرنده صفت دارنده وجود و دارنده چیزی هستی و حالت حالت ____ ____ ____ ضمیر بدون “را” و “ی” همراه “را” وF “ی” اFFلفدر آFخر" اFسمF یا” در اول“ اسم ____ تاسف تحسین ____ ____ ____ 7 8 ____ ____ ____ ____ ____ ____ ____ ____ ____ ____ ____ ____ ____ ____ ____ ____ ____ ____ بخش صفت ملکی تخصیصی توضیحی بیانی تشبیهی استعاری اقترانی خصوصیات شهرت و مقامF لقب شغل نام دیگر نام درس پردازش زبانَ ط بیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط:عنوFان دیگرو انوری شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی فرزندی صفت صفت :واژه يا گروهي از واژه‌هاست كه در باره اسم توضيح داده و يكي از خصوصيات اسم را از قبيل حالت ،مقدار ،شماره و مانند آن بيان مي‌كند. صفت از حيث مفهوم به انواع زير تقسيم مي‌شود: بياني اشاره‌اي شمارشي پرسشي تعجبي مبهم 37 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری صفت بیانی صفت بیانی :چگونگي و خصوصيات اسم را مانند رنگ ،جنس ،شكل ،وضع، حجم ،مقدار ،ارزش و جز آن را مي‌رساند: محمد گل+ ِ- + زيبايي كاغذي خوشبويي كوچكي صورتي بزرگF از بازار + ِ- +قديمي فلزي خريد. صفت بياني شامل پنج گونه است: 38 صفت ساده صفت فاعلي صفت مفعولي صفت نسبي صفت لياقت درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری صفت اشاره در اصل دو لفظ "اين" و "آن" هستند كه همراه اسم مي‌آيند .گاهي اين صفت‌ها با كلمات ديگري تركيب‌ شده و صفت‌هاي اشاره مركب مي‌سازند. بايد توجه نمود كه اگر اين كلمات با اسم همراه نشوند ،جزء ضماير اشاره‌اند. اين صفت‌ها جزء صفت‌هاي پيشين دسته‌بندي مي‌شوند: همين ،همان ،چنين ،چنان ،اين‌گونه ،اين‌سان ،اين‌طور ،اين‌چنين ،اين‌اندازه، اين‌قدر ،اين‌همه ،همين‌قدر ،همين‌اندازه. اين‌گونه دالوري‌ها در خور اوست. اين‌ مطلب اشتباه است. اين‌قدر پول از كجا آورده‌اي؟ صفت‌هاي اشاره بدون كسره به اسم بعد از خود متصل مي‌شوند. 39 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری صFفت شمارشي(عددي) .1 .2 40 بيانگر شماره و تعداد چيزي است .صفت‌هاي شمارشي به چهارگونه‌اند: صفت شمارشي اصلي :اعدادي كه بدون افزودن پيشوند يا پسوندي ،شماره معدود خود را بيان مي‌كنند .عموما ً به صورت پيشين به كار مي‌رود. چهار كتاب فوق ،اثر جامي است. هفتصد سال از مرگ موالنا مي‌گذرد. چهارده + ِ- +فروردين تاريخ آغاز به‌كار داFنشگاه است. صفت شمارشي ترتيبي :بيانگر ترتيب قرار گرفتن موصوف را مي‌رساند .اين صفت از افزودن " ُ-م" و يا " ُ-مين" به صفت شمارشي اصلي بدست مي‌آيد. در روز ششم ،انسان خلق شد. در سوّ م + ِ- +ماه گذشته ،كجا بودي؟ در سومين روز از بازي‌هاي .... درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری صFفت شمارشي(عددي) .3 .4 41 صفت شمارشي كسري ،صفتي كه يك يا چند جزء از يك يا چند واحد را مي‌رساند .در اين صفت‌ها ابتدا Fجزء وسپس واحد ذكر مي‌شود. دو سوم + ِ- +بيماران قلFبي ،مشكل نارسايي دريچه داFرند. پنج صدم + ِ- +تصادفات ناشي از ،خواب آلودگي راننده است. پنج درصد + ِ- +حيوانات ،در حال انقراض هستند. صفت شمارشي توزيعي ،موصوف را به بخش‌هاي برابر تقسيم مي‌كند. يكايك آنها ،از او تشكر كردند. در اين جمله دوبدو در نقش قيدي است. دوبدو ،نزد حاكم رفتند. درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری صFفت پرسشي صفت پرسشي :با آن نوع ،چگونگي يا مقدار موصوف پرسش مي‌شود .معموال ٌ از نوع صفت‌هاي پيشين هستند .بايد توجه نمود كه اگر اين كلمات با اسم همراه نشوند ،جزء ضماير پرسشي‌اند. چFFه ،كدام ،كدامين ،چگونFFه ،چطور ،چه‌جور ،چه‌سFFان ،چندم، چندمين ،چند ،چه‌قدر ،چه‌اندازه كدام ورزش را بيشتر دوست داريد؟ نفر چندم هستي؟ هيچ كسي بهتر از او مي‌شناسي؟ 42 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری صفت تعجّ بي صفت تعجّ بي :صفتي كه همراه اسم آمده و تعجب گوينده از چگونگي يا مقدار موصوف را مي‌رساند .اين نوع صفت با تغيير آهنگ گفتار بيان شده و از نوع پيشين است. چه معركه‌اي! عجب هوايي! 43 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری انواع صفتها از حیث جایگاه نسبت به موصوف پیشین اشاره 44 شمارشی پرسشی پسین تعجبی مبهم بیانی شمارشی ترتیبی پرسشی ترتیبی درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری ضمیر واژه‌هايي كه به جاي اسم نشسته و با پذيرش نقش‌هاي مختلف اسمي ،از تكرار اسم جلوگيري مي‌كنند. اسمي را كه ضمير به جاي آن نشسته مرجع ضمير گويند. اقسام ضمير عبارتند از: ضمير شخصي من ،م -تو ،ت -او ،ش -ما ،مان -شما ،تان -ايشان ،شان ضمير مشترك خود ،خويش و خويشتن ضماير اشاره ،پرسشي ،تعجبي و مبهم در بخش صفت معرفي شده‌اند ،هر يك از اين ضماير معادل يك صفت با اسم مشابه‌اند( .صفت اشاره ،پرسشي، تعجبي ،مبهم) 45 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری کاربرد ضمیر ضماير رديف نقش‌ها شخي شخصي مشترك مشترك مشترك اشاره پرسشي تعجبي منفصل متصل (خود) خويش (خويشن) √ √ √ √ √ نهادي 1 √ √ √ مسندي √ 2 √ √ √ √ √ √ مفعولي √ 3 √ √ √ √ √ √ متممي 4 √ √ √ √ √ √ √ اضافي 5 √ √ √ وصفي 6 √ √ √ قيدي 7 √ تميزي 8 √ √ بدلي 9 √ منادايي √ 10 46 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری مبهم √ √ √ √ √ √ √ √ - قید قید :واژه ای است که به مفهوم “فعل” چیزی اضافه می کند و توضیحی در بارۀ آن می دهد .به عبارتی فعل را به مفهوم جدیدی وابسته و مقید می کند: رضا تند رفت. به عالوه کلمه ای که به مفهوم صفت ،مسند ،قید و یا مصدر چیزی می افزاید و توضیحی در باره آن می دهد نیز قید نامیده می شود: شاگرد بسیار کوشا او بسیار کوشاست او خیلی خوب می نویسد 47 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری قید قید مختص :بجز نقش قیدی نقش دیگری در جمله نمی گیرند: هرگز ،هنوز ،البته ،احیاناً ،اتفاقاً ،حتیالمقدور ،فی الفور من هرگز اورا ندیده ام قید مشترک :بعضی از اسمها و صفتها و کلمات دیگر گاهی نقش قیدی می گیرند: احمد شب به خانه برگشت احمد خوب می نویسد 48 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری اقسام قید از جهت معنی قید زمان :شب باران آمد -بعضی وقتها باران می بارد قید مکان :حسین اینجا نشسته بود و احمد آنجا. قید کیفیت :احمد خوب کار می کند - .احمد به آرامی کار می کند قید حالت :حالت فاعل یا مفعول را بیان می کنند: مرد مجروح افتان و خیزان خود را به پشت درخت رسانید. قید تاسف :افسوس که دوستان خیلی زود رفتند -متاسفانه نتوانستم شما را ببینم قید تعجب :عجبا! عمر آدمی چه زود به پایان می رسد قید تصدیق و تاکید :حتما ً به دیدار شما خواهم آمد قید پرسش :چگونه این کار را انجام خواهید داد؟ قید شک و تردید :شاید فردا به کتابخانه بروم. 49 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری شبه جمله (صوت) برای بیان حاالت روحی و درونی چون شادی ،تعجب ،درد ،افسوس و مانند آنها از کلماتی همچون به ،وه ،آه ،آوخ و جزء آنها استفاده می شود که به آن شبه جمله یا صوت می گویند. اقسام شبه جمله: شبه جمله امید و آرزو و دعا :کاش ،ای کاش ،الهی ،ان شاء هللا شبه جمله تحسین و تشویق :خوب ،آفرین ،مرحبا ،به به ،بارک هللا شبه جمله درد و تاسف :آه ،واFویال ،وای ،دریغ ،فریاد شبه جمله تعجب :به ،وه ،اوه ،عجب ،شگفتا شبه جمله تنبیه و تحذیر :امان ،مبادا ،زنهار شبه جمله امر ،یا هللا ،بسم هللا ،خاموش ،خفه شبه جمله احترام و قبول :چشم ،قربان ،ای بچشم شبه جمله جواب و تصدیق :بله ،آری ،البته ،ای ،ای وهللا 50 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری کاربرد شبه جمله جانشین جمله است و همراه حرف اضافه به کار می رود و متمم می گیرد: مرحبا به این فکر و ادراک جانشین جمله پایه است و همراه حرف ربط می آید و جمله پیرو می گیرد: افسوس که افسانه سرایان همه خفتند! ای کاش که هر روز شما را می دیدم! بی همراهی حرف اضافه و حرف ربط به کار می رود و حکم جمله مستقل دارد: بارک هللا! به شما تبریک می گویم. آفرین! خوب نوشته ای 51 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری کاربرد شبه جمله بی همراهی حرف اضافه و حرف ربط به کار می رود و نقش قیدی پیدا می کند: علم و آزادگی و حُسن و جوانی و هنرعجبا هیچ نیرزد که بی سیم و زرم! بی همراهی حرف اضافه و حرف ربط در جایگاه مسند: خوشا شیراز و وضع بی مثالش خداوندا ،نگه دار از زوالش. 52 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری حرف بعضFی از کلمFه هFا معنFی مسFتقلی ندارنFد و در سFخن برای پیونFد دادن کلمFه هFا یا جملFه هFا بFه یکدیگFر یFا نسFبت دادن کلمFه ای بFه کلمFه ای یFا جملFه ای و یا نشان دادن نقش کلمه ای در جمله به کار می روند .این کلمه ها را حرف می گویند. حرف حرفهای ربط 53 حرفهای اضافه حرفهای نشانه درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری حرف ربط حرفهای ربFط سFاده :حرفهای ربFط سFاده از یFک واژFک سFاخته شده انFد و عبارتند از: اگر ،اما ،پس ،تا ،چون ،چه ،خواه ،زیرا ،که ،لیکن ،نه ،نیز ،و ،ولی ،هم ،یا. حرفهای ربFط مرکFب :مجموعFه ای از دو یFا چنFد کلمFه کFه معموالً یکFی از آنها حرف ربط یا حرف اضافه ساده است: همین که خورشید طلوع کرد حرکت کردیم. پاره ای از حروف ربط مرکب عبارتند از: آنجا که ،از این روی ،از بس ،اکنون که... ، 54 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری حرف اضافه حرفهای اضافFه ،کلمFه هایی هسFتند که کلمه یا گروهی را به فعل ،صفت یا به اسم و نظایر آنها نسبت می دند. حرفهای اضافه از جهت ساختمان بر دو قسمند: الف) حرفهای اضافه ساده :از یک واژک ساخته می شوند مانند: ازِ ،اال ،بFا ،بر ،برای ،بFی ،حFز ،در ،مگFر ،مثFل( ِ- ،کسFره اضافه) ب) از یFک حرف اضافFه سFاده بFا کلمFه های دیگFر ماننFد اسFمف صفت و حرف ساخته می شوند .مانند: از برای ،به مجرد 55 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری حرف نشانه حرفهای نشانه ،حرف هایی هستند که برای تعیین نقش کلمه در جمله می آیند. حرفهای نشانه سه دسته اند: نشانه ندا :خدایا ،پروردگارا ،دال – ای خدا ،ای برادر ،ای آقا یا رب ،یا علی ،یا حسین نشانه مفعولی :کتاب را برداشتم ،قلم شما را آوردم نشانه موصوف و صفت :کسره که در آخر موصوف می آید: مدا ِد خوب ،کارِ بزرگ 56 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری حذف در اجزای جمله حذف فعل :که بود آمد؟ علی (علی بود) او نه چیزی زیاد دارد و نه چیزی کم حذف نهاد :برو (تو برو) -کتابها را باز کنید ( شما دانش آموزان کتابها را باز کنید) حذف مسند :احسان غایب است نه علی( .احسان غایب است نه علی غایب است) حذف مفعول :از احمFد کتابFی گرفتFم و خواندم( .از احمFد کتابFی گرفتم و کتاب را خواندم) حذف متمFم :بFه مسFابقه رفتFم ،ولFی دیFر رسFیدم (.بFه مسFابقه رفتFم ولFی دیFر بFه مسابقه رسیدم) حذف قیFد :دیروز بFه باغ رفتFم و دو سFاعت در آنجFا گردش کردم( .دیروز به باغ رفتم .دیروز دو ساعت در آنجا گردش کردم) 57 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری حذف در اجزای جمله حذف حرف اضافه :عصر می رویم گردش (در عصر به گردش می رویم) حذف حرف ربط :بیا بریم کتابخانه (بیا تا به کتابخانه برویم) حذف همFه اجزای جملFه :حمزه امروز بFه دبیرسFتان نیامده اسFت؟ نه (نه .حمزه امروز به دبیرستان نیامده است) در جملFه های پاسFخی :معموالً کلمFه ای کFه مورد پرسFش اسFت ذکFر و بقیه حذف می گردد :که کتاب مرا از اینجا برداشت؟ من (من کتاب ترا از اینجا برداشتم) 58 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :دستور زبان فارسی تالیف گیوی و انوری ساختمان جمله در زبان فارسی پنج واحد وجود دارد که عبارتند از: جمله ()Sentence بند ()clause گروه ()phrase کلمه ()word واژک ()morpheme جمله :واحد زبانی که از یک بند یا بیشتر تشکیل شده باشد .جمله فارسی بر دو گونه است: جمالت هسته ای جمالت خوشه ای 59 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان جمله جمالت هسته ای :از یک هسته مرکزی تشکیل شده که وجود آن اجباری است و تعدادی وابسته که وجود آنها اختیاری است. هسته هسته و وابسته پیشرو هسته و وابسته پیشرو و پیرو هسته و وابسته پیشرو و پیرو ̶ تو حتما ً برو ̶ ̶ اگر او تلفن کرد تو حتما ً برو ̶ ̶ اگر او تلفن کرد تو حتما ً برو واال او می رنجد ̶ اگر او تلفن کرد تو حتما ً برو واال او می رنجد چون آدم خیلی حساسی است جمله هسته 60 وابسته درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان جمله در جایگاه هسته طبقه ای از بند به نام بند آزاد ( )freeقرار می گیرد و در جایگاه وابسته طبقه بند مقید (.)bound مالک صوری برای تشخیص بند مقید از آزاد بودن یکی از عناصر “پیوند دهنده” در بند مقید و نبود آن در بند آزاد است. عناصر پیونده مانند: بطوری که ،چنانکه ،وقتی که ،هنگامی که ،اگر ،هرگاه ،که ،چون ،زیرا ،برای اینکه، تا ،واال ،و امثال آن. استثناء“ :که” می تواند حذف شود ولی اگر آورده شود معنی تغییر نمی کند. “من می دانم تو دروغ میگویی” = “من می دانم که تو دروغ میگویی” “که من می دانم تو دروغ میگویی” تعداد وابسته های یک هسته در زبان فارسی معموالً بیش از 6یا 7نمی باشد. هسته می تواند بیش از یکی باشد .مانند :اگر او تلفن کرد تو حتما ً برو و اورا ببین. 61 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان جمله جمله خوشه ای :از اجتماع جمالت هسته ای تشکیل می شود .معموالً جمالت هسته ای به وسیله “و” و “یا” به یکدیگر قالب می شوند. حداقل ساFختمان یک جمله خوشه ای دو جمله هسته ای است که یکی از آنها باید الزاما ً دارای وابسته باشد. هسته وابسته معموالً آنها از چنین طرحی استقبال نخواهند اگر چه به نفع آنها باشد کرد 62 وابسته هسته و اگر شما فایده این طرح را بطور عینی ثابت نکنید آنرا نخواهند پذیرفت درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان بند بند به آن واحد زبان فارسی گفته می شود که از یک گروه یا بیشتر ساخته شده است و خود در ساختمان باالتر یعنی جمله بکار می رود. عنصرهای ساختمانی بند: مسندالیه (مس) :آن عنصر ساختمانی بند که محل کارکرد گروه اسمی است باستثناء آن زیر طبقه ای از گروه اسمی که دارای عنصر را باشد. متمم (م) :آن عنصر ساختمانی که محل کارکرد گروه اسمی است. اسناد (ا) :عنصر ساختمانی بند که محل کارکرد ( )functionگروه فعلی است و یا به عبارتی گروه فعلی همیشه در جایگاه اسناد قرار می گیرد. ادات (د) :آن عنصر ساختمانی که محل کاکرد گروه قیدی است .گاهی نیز گروه اسمی می تواند جایگاه ادات را اشغال کند. 63 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان بند ادات مسندالیه در گوشه و کنار مملکت همه اورا مسندالیه متمم اسناد پروین خوشحال است. 64 متمم مسندالیه متمم مقررات ورود چای به کشور تغیرات فاحشی متمم دانشمند بزرگی اسناد می شناسند. اسناد یافت درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی مالک های شناسائی مسندالیه و متمم هر گروه اسمی که “را” داشته باشد حتما ً متمم است. اسناد فقط با مسندالیه از نظر شخص و عدد مطابقه میکند نه با متمم. مسندالیه متمم متمم اسناد غریبه ها اورا جناب سروان مینامیدند وقتی مسندالیه و متمم از نظر شخص و عدد یکسان باشند و عالمت “را” هم وجود نداشته باشد ،مالک شناسائی فقط توالی است .اول مسندالیه و سپس متمم قرار می گیرد. مسندالیه متمم راننده ای اتومبیلی 65 اسناد داشت مسندالیه متمم اتومبیلی راننده ای اسناد داشت درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی مالک شناسائی ادات تمام گروه هایی که با حرف اضافه شروع می شوند از نوع گروه قیدی هستند و جایگاه ادات را در ساختمان بند اشغال میکنند .مثال: به طرفداری او ،از طرف مردم ،برای کسب اطالعات بیشتر ،به من ،با نظارت او اگر حرف اضافه حذف شود بالقوه وجود دارد و می توان آنرا افزود. 66 ادات مسندالیه اسناد به خانه حاج عباس آقا به دزد آمده است مسندالیه ادات اسناد دکتر در خانه نیست درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی دستگاه مطابقه دستگاه مطابقه هسته گروه اسمی که در جایگاه مسندالیه قرار میگیرد جاندار غیر انسان اول شخص انسان مسندالیه جمع و اسناد مفرد مسندالیه و اسناد هردو جمع سوم شخص دوم شخص اگر “جنابعالی / حضرتعالی /سرکار” در جایگاه مسندالیه باشد، اسناد الزاما ً جمع است 67 هسته گروه اسمی که در جایگاه مسندالیه قرار میگیرد بی جاندار مسندالیه غیر از سه عنصر باال مسندالیه مفرد و اسناد جمع مسندالیه مفرد و اسناد مفرد درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی دستگاه مطابقه مثال: برگها می ریزند /مسند الیه جمع ،اسناد جمع -برگها می ریزد /مسند الیه جمع ،اسناد مفرد گربه ها دعوا میکنند /مسند الیه جمع ،اسناد جمع -گربه ناراحت است مسندالFیه مفرد ،اسناد مفرد در زیر طبقه انسان: الف) اFول شخص :من رفتم -ما رفتیم ب) دوم شخص :جنابعالی فرمودید مسند الیه مفرد ،اسناد جمع سرکار اینطور خواستید مسند الیه مفرد ،اسناد جمع اگر هسته گروه اسمی غیر از کلمات “جنابعالی””،حضرتعالی””،سرکار” باشد ،در مورد دوم شخص مطابقه اجباری است :تو گفتی شما گفتید ج) سوم شخص :انتخاب وجود دارد – دکتر منزل Fنیست /دکتر منزل نیستند 68 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی مسند الیه ساده و ترکیبی مسندالیه ساده :جایگاه مسندالیه می توان بوسیله یک گروه اسمی پر شده باشد. مسندالیه ترکیبی :جایگاه مسندالیه می توان بوسیله بیش از یک گروه اسمی پر شده باشد. وقتی مسندالیه ترکیبی باشد ،تمام گروههای اسمی سازنده آن بطور یک پارچه از نظر شخص و عدد با اسناد رابطه برقرار میکنند. مطابقه بین مسندالیه ترکیبی و اسناد: الف) مطابقه از نظر عدد (در حالت زنجیری) :وقتی مسند الیه ترکیبی بصورت زنجیری باشد (با حرف ربط به هم پیوند خورده باشند) ،همیشه مانند مسندالیه جمع عمل می کند. او و رفقایش اینجا بودند -علی و حسن رفتند 69 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی مسند الیه ساده و ترکیبی ب) مطابقه از نظر شخص (در حالت زنجیری) :اگر بین گروههای اسمی از نظر شخص هم آهنگی موجود نباشد به شکل زیر است: .1چناFنچه ضمیر اول در بین گروهها باشد آن ضمیر حاکم است :من و برادر بزرگ او رفتیم .2چنانچه ضمیر اول در بین گروهها نباشد ولی ضمیر دوم شخص باشد آن ضمیر حاکم است :تو و برادر بزرگ او رفتید .3اگر ضمیر اول شخص و ضمیر دوم شخص نباشد اسناد بصورت سوم شخص خواهد بود مثال :من و تو رفتیم /من و شما رفتیم /من و او رفتیم /من و آنها رفتیم تو و او رفتید /تو و منوچهر رفتید /تو و رفقایت رفتید او و برادرش رفتند /او و رفقایش رفتند. 70 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی مسند الیه ساده و ترکیبی در مثالهای زیر “با من ،با تو ،با او ”...جزو مسندالیه نیست .بلکه گروه قیدی هستند تو با من رفتی /من با تو رفتیم /تو با او رفتی /تو با آنها رفتی /ما با تو رفتیم /شما با ما رفتید /ما با شما رفتیم مطابقه از نظر عدد (در حالت عطف بیان) :مطابقه شخص در این مورد مانند مورد مسندالیه زنجیری است: ما مردم ملل متحد عزم نمودیم آقای احمدی رئیس اداره شما اینجا است حسین برادر زاده ام خواهد آمد 71 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی گروه گروه به آن واحد زبان فارسی گفته می شود که از یک کلمه یا بیشتر ساخته شده است و خود در ساختمان باالتر یعنی بند بکار می رود. گروه های فارسی به سه دسته تقسیم می شوند: گروه فعلی گروه اسمی گروه قیدی 72 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان گروه فعلی بزرگترین گروه فعلی در فارسی از شش عنصر ترکیب شده است: شماره 1 2 3 4 5 6 73 نام عنصر عنصر سازنده منفی افعال ناقص عنصر غیر فعلی فعل واژگانی عنصر سازنده مجهول عنصر سازنده حالت عالمت اختصاری ن ق غ ف ل ح درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان گروه فعلی مثال :نه باید برداشته شده باشد شماره 1 2 3 4 5 6 74 نام عنصر نه باید بر داشته شده باشد عالمت اختصاری ن ق غ ف ل ح درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان گروه فعلی فرمول ساختمانی گروه فعلی را در فارسی میتوان چنین بیان کرد: (ن) (ق) (غ) ف (ل) (ح) عناصری که در بین دو هالل قرار گرفته اند اختیاری هستند .فقط عنصر “ف” یعنی فعل واژگانی اجباری است: 75 ن ق غ ف ل ح ̶ ̶ ̶ داشت ̶ ̶ ̶ ̶ بر داشت ̶ ̶ نه باید بر داشت ̶ ̶ نه باید بر داشته شود ̶ نه باید بر داشت شده باشد درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان گروه اسمی گروه اسمی فارسی از یک کلمه یا بیشتر ساخته شده و در جایگاه مسندالیه ،متمم و گاهی ادات قرار می گیرد. 76 مسندالیه متمم این نشریه دوستداران سازمان ملل متحد بسیار جالب توجه اسناد است مسندالیه ادات اسناد حسن خانه خودش نیست درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان گروه اسمی گروه اسمی از یک هسته و تعدادی وابسته که در دو طرف هسته قرار می گیرد تشکیل شده است. مالکهای تشخیص وابسته پیشرو ،هسته و وابسته پی رو از یکدیگر “کسره اضافه” است. الف – وابسته های پیشرو به یکدیگر اضافه نمی شوند و در بین آنها و هسته نیز اضافه وجود ندارد. ب -اولین کلمه ای که پس از آن اضافه قرار می گیرد هسته است. ج – عناصری که بعد از هسته قرار می گیرند وابسته های پی رو هستند که همه به هم اضافه می شوند مگر در شرایط خاص. 77 پیش رو هسته پی رو این یک نشریۀ دوستداران سازمان ملل متحد درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان گروه اسمی عناصر ساختمانی وابسته های پیشرو 78 پیش رو 4 پیش رو3 پیش رو 2 پیش رو 1 هسته پی رو این آن هر کدام چه همین ___ یک دو سه چهار پنج شش ...... نفر نفر دست جلد تا تا ...... پیر جوان جوجه شهادت لغت کافه ...... زن مرد کباب نامه نامه رستوران ....... بیچاره ای درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان گروه اسمی عناصر ساختمانی وابسته های پی رو هسته پی رو 1 پی رو 2 پی رو 3 پی رو 4 پی رو 5 رئیس هیئت خیر تاریخ رفتار شرکت جمهور مدیرۀ مقدم مشروطیت ̶ ̶ فقید ناالیق گرم مفصل جلف سهامی آمریکا این شرکت او ایران ای ایران ̶ را ̶ ̶ ̶ را که چندی پیش به قتل رسید که زیان های فراFوان ببار آورد که بسیار دوستانه بود نوشتۀ احمد کسروی که بسیار زننده بود با مسئولیت محدود 79 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان گروه اسمی عناصر ساختمانی وابسته های پی رو عنصر ساختمانی گروه :1معموالً اسم است .معموالً شکاف بردار نیست یعنی عنصر دیگری نمی توان بین آنها قرار داد .معموالً یک واحد معنایی را تشکیل می دهند و مکرراً با هم به کار می روند و به این دلیل اضافه حذف می شود. مانند“ :رئیس جمهور” عنصر ساختمانی :2معموالً صفت هستند. عنصر ساختمانی :3سه زیر طبقه می تواند در این جایگاه بیاید که عیارتند از گروه اسمی ،زیر طبقه ضمائر ،یک زیر طبقه یک عضوی دیگر که واژک مقید “-ای” /i/می باشد. 80 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان گروه اسمی مثال زیر طبقه ضمائر: میز تحریر فلزی تو /من /او .... میز تحریر فلزی_َت َ- /ش ِ- /مان .... مثال زیر طبقه اسمی: لباس سیاه هرمز کیف خالی رضا مسئول قطعی این واقعۀ فجیعرئیس جمهور کشورهای متحدۀ امریکا امتحانات داخلی دوره شبانه هنر سرای عالی تهران مثال زیر طبقه سوم :وقتی گروه اسمی ناشناخته باشد بجای ضمیر و اسم در این جایگاه قرار می گیرد: خیر مقدم گرم او = خیر مقدم گرم +ای پسر بزرگ او = پسر بزرگ +ای 81 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان گروه اسمی عنصر ساختمانی :4تنها عنصری که در این جایگاه قرار می گیرد “را” است. وقتی گروه اسمی در جایگاه مسندالیه قرار می گیرد این جایگاه خالی است و وقتی گروه اسمی در جایگاه متممی قرار گیرد با “را” پر می شود. عنصر ساختمانی :5طبقه ای که در این جایگاه قرار می گیرد از نوع جمله ،بند و یا گروه قیدی واژگون مرتبه است :یعنی جمله ،بند و یا گروه قیدی که در نقش یک کلمه به عنوان وابسته پیرو برای هستۀ گروه اسمی به کار رفته است. مثال :اشعار نو او را /که سالها پیش سروده و شعر زیبای تف آه نیز جزو آنها است/ در این مجموعه منتشر کرده اند. نکته تازه ای که به آن اشاره گردید بسیار جالب است. مبارزۀ دائم دولت با قاچاقچیان سیگار خارجی وارد مرحله جدی تری شده است 82 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان گروه قیدی گروه قیدی فارسی از یک کلمه یا بیشتر ساخته شده است .و در جایگاه ادات را اشغال میکند. طبقه بندی گروههای قیدی بدون عالمت صوری طبقه بسته دستوری 83 طبقه باز واژگانی با عالمت صوری دارای تنوین عربی دارای حرف اضافه درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان گروه قیدی گروه قیدی با عالمت: گروه های قیدی با عالمت تنوین :مثالَ ،احیانا ً و .... گروه قیدی با حرف اضافه :پیوند +دنباله (گروه اسمی) پیوند = حرف اضافه ( +رابطه) ( /رابطه) +حرف اضافه در زیر /نظر آقای دکتر فرزان عطف به /نامه شماره 501 از طرف /این وزارتخانه در بارۀ /شهریه این نیمسال قبل از /کنفرانس 84 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی ساختمان گروه قیدی گروه قیدی بی عالمت :دارای هیچ عالمت صوری خاصی نیستند. زیرطبقه باز واژگانی :در صورت ظاهری تمایز بخصوصی ندارد ولی شناسایی به وسیلۀ معنی است مانند: همیشه ،همواره ،هنوز ،اکنون ،فقط ،هم ،نیز ،بس ،با هم ،هر گز ،شاید ،اینطور، بله ،آره ،خیر ،نه ،نخیر و ... طبقه بستۀ دستوری :گروه هایی که دارای کاربردهای دستوری ویژه ای هستند. مانند: بطوریکه ،چنانچه ،وقتیکه ،هنگامیکه ،اگر ،هرگاه ،که ،برای اینکه ،چون ،زیرا، تا ،واال ،مگر ،وگرنه ،اما و ... 85 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی نظریه ایکس -تیره هدف زبانشناسان دستيابي به دستور جهانشمول است. در حقيقFت آنچFه مورد نظFر اسFت مجموع ويژگيهايي اسFت کFه در همFه زبانهFا وجود دارد و دسFتوري کFه سFاخته و پرداختFه مFي شود بايد تFبيين کننده زبان بشري در مفهوم عام آن و نه يک زبان خاص باشد. در اين باره نظريه هاي تکميلFي فراوانFي از سFال 1965بFه بعFد ارائFه شده است که هر کدام به نوعي در تکميل آن کوشيده اند. يکFي از موجFه ترين نظريه هاي تکميلFي کFه توسFط جکندوف ()1977 ارائFFه شده بFFه نظريه ايکFFس -تيره معروف اسFFت کFFه در پايان نامFFه وي بFFا عنوان "نحFو ايکFس – تيره :بررسFي قاعده هاي سFازه اي" بتفصFيل بيان شده است. 86 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :نحو زبان فارسی بر پایه نظریه حاکمیت و مرجع گزینی تالیف : میر عمادی نظریه ایکس -تیره اين نظريه جمله مورد نظر شما را به شکل زير در مي آورد: ‏XP → (YP) X' Specifier rule 'X' →YP X ‏Adjunct rule ‏X' YP )X' →X (YP ‏Complement rule XPرا معموال بFFFه FشFFکل ”XنFFيز نFFشانميدهند و بFFFه FآFنگFFFره FفFFFراFفکنبFFFيشينه FگFFFفته Fمي شFFود. در قاعده اFول ديده مي شود که گره فراFفکن بيشينه به مشخص گر( )Specifierو گره تيره بازنويسي کرده است. قاعده دوم گره يک تيره را به گره YPو يک تيره بازنويسي کرده است .و قاعده سوم نيز گره يک تيره را به گره صفر تيره ( )X0يا بدون تيره و گره YPبازنويسي مي کند. گره بدون تيره همان هسته گروه مي باشد و گره YPخواهر هسته است و گره مادر مشترک آFنها نيز ’Xمي باشد. 87 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :نحو زبان فارسی بر پایه نظریه حاکمیت و مرجع گزینی تالیف : میر عمادی نظریه ایکس -تیره در زير مي توانيد اين قوانين را در ساختار درختي مشاهده کنيد. ‏XP (Maximal )Projection ’X 88 )YP (adjunct / modifier ’X ‏YP( complement / )argument )X (Head ‏Specifier درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :نحو زبان فارسی بر پایه نظریه حاکمیت و مرجع گزینی تالیف : میر عمادی نظریه ایکس -تیره مثال ‏S ‏VP ‏NP ’V ’N ‏NP ‏V اسکندر تخت جمشید را 89 ویران کرد درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :نحو زبان فارسی بر پایه نظریه حاکمیت و مرجع گزینی تالیف : میر عمادی گرامFر CFGبرای زبان فارسی گرامر CFGبراي زبان فارسي: جمله ( >----گروه قيدي) ( +نهاد) +گزاره جمله >----جمله +حرف ربط +جمله وابسته گروه قيدي > ----حرف اضافه +رابطه +گروه اسمي گروه قيدي > ----رابطه +حرف اضافه +گروه اسمي گروه قيدي > ----قيد ( +جمله وابسته) حرف اضافه > ----به – در – از – براي – با رابطه > ----علت – ادامه – ميان – نتيجه – دنبال – طرف – زير 90 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع “ :بررسی کننده اتوماتیک گرامر فارسی” پايان نامه کارشناسي ارشد .دانشگاه امير کبير دانشکده کامپيوتر و فن آوري اطالعات 1375 گرامFر CFGبرای زبان فارسی نهاد >----گروه اسمي گروه اسمی ( >----خود) +اسم خاص ( +اسم عام) { ( +ضمیر /اسم خاص}) ( +که +جمله وابسته) گروه اسمی >----هیچ /این چنین /چنین /چنان +اسم عام ( +وابسته صفتی ) +ی گروه اسمی ( >---خود) +اسم عام ( +ضمیر) ( +اسم خاص) ( +که +جمله وابسته) گروه اسمی ( >---خود)( +اسم عام) +ضمیر منفصل ( +که +جمله وابسته) گروه اسمی ( >---خود) +اسم عام +ضمیر متصل ( +که +جمله وابسته) گروه اسمی >----خود +ضمیر متصل گروه حرف اضافه >----حرف اضافه +گروه اسمي 91 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع “ :بررسی کننده اتوماتیک گرامر فارسی” پايان نامه کارشناسي ارشد .دانشگاه امير کبير دانشکده کامپيوتر و فن آوري اطالعات 1375 گرامFر CFGبرای زبان فارسی گروه صفتي ( >----درجه) +صفت ( +و +صفت) درجه { >----خيلي /بسيار نسبتاً} گروه صفتي ( >----درجه) ( +صفت ( +ي)) +عدد ترتيبي گروه صفتي >----عدد ترتيبي ( +و +عدد ترتيبي) گروه صفتي >----صفت ( +گروه اسمي) 92 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع “ :بررسی کننده اتوماتیک گرامر فارسی” پايان نامه کارشناسي ارشد .دانشگاه امير کبير دانشکده کامپيوتر و فن آوري اطالعات 1375 گرامFر CFGبرای زبان فارسی گزاره >-----گروه فعلي گروه فعلي >----گروه اسمي +گروه فعلي گروه فعلي ( >----گروه حرف اضافه) { +فعل الزم /فعل مجهول متعددي اول} گروه فعلي >----گروه حرف اضافه +فعل مجهول متعددي دوم گروه فعلي >----مسند +فعل ربط مسند { >----گروه صفتي /گروه اسمي} گروه فعلي >----گروه اضافه +فعل ربط فعل ربط :است ،بود ،گشت ،گرديد ،به نظر رسيدن ،به نظرآمدن گروه فعلي >----گروه اسمي ( +را) ( +گروه حرف اضافه) +فعل متعددي گروه فعلي ( >----گروه حرف اضافه) +گروه اسمي ( +را) +فعل متعددي گروه فعلي >----گروه اسمي ( +را) ( +که +جمله وابسته) +فعل متعددي 93 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع “ :بررسی کننده اتوماتیک گرامر فارسی” پايان نامه کارشناسي ارشد .دانشگاه امير کبير دانشکده کامپيوتر و فن آوري اطالعات 1375 گرامFر CFGبرای زبان فارسی ضمير { >----من – تو -او – ما – شما – ايشان – آنها – آنان} ضمير { >-----م – ش -مان – تان} ضمير { >-----خودم – خودت – خودش – خودمان – خودتان – خودشان ضمير { >----يکديگر -همديگر – هم } ضمير { >-----اين – آن – اينها – آنها} ضمير { >----که – چه – کدام – چند} ضمير { >----کي – يکي – فالني – آدم – همه – تمام – خيلي – خيلي ها – بعضي – بعضي ها – برخي – اين و آن – بسيار – ديگري – ديگران – چيزي – هيچ – کمي – مقداري – همه – چند تا} حرف ربط >----که +و ... + 94 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع “ :بررسی کننده اتوماتیک گرامر فارسی” پايان نامه کارشناسي ارشد .دانشگاه امير کبير دانشکده کامپيوتر و فن آوري اطالعات 1375 گرامFر CFGبرای زبان فارسی مثال :با ادامه حضور اشغالگران آمريكائي در عراق و اصرار در دامن زدن به ناامني ها در اين كشور ,روز به روز آمار كشته شدگان ميان نظاميان آمريكائي در عراق افزايش مي يابد. جمله گروه قيدي حرف اضافه با 95 رابطه ادامه نهاد گروه اسمي حضور اشغالگران آمريكائي در عراق و اصرار در دامن زدن به ناامني ها در اين كشور درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور. گزاره گرامFر CFGبرای زبان فارسی مثال :روز به روز آمار كشته شدگان ميان نظاميان آمريكائي با ادامه حضور اشغالگران آمريكائي در عراق و اصرار در دامن زدن به ناامني ها در اين كشور ,افزايش مي يابد. نهاد :روز به روز آمار كشته شدگان ميان نظاميان آمريكائي گروه قیدی :با ادامه حضور اشغالگران آمريكائي در عراق و اصرار در دامن زدن به ناامني ها در اين كشور گزاره :افزايش مي يابد. 96 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور. گرامFر CFGبرای زبان فارسی گروه اسمی :روز به روز آمار كشته شدگان گروه اسمی :ميان نظاميان آمريكائي گروه اسمي (>----وابسته پيشين( + )4وابسته پيشين( + )3وابسته پيشين( + )2وابسته پيشين+ )1 اسم ( +اسم)(+گروه صفتي) (+گروه اسمی/ضمیر/ای)(+را)( +گروه قیدی/گروه اسمی/جمله وابسته) وابسته پيشين >---- 4اين +آن +هر +کدام +چه +همين وابسته پيشين >---- 3يک +دو +سه +چهار +پنج +شش .... + وابسته پيشين >---- 2نفر +دست +جلد +تا .... + وابسته پيشين >---- 1پير +جوان +جوجه +شهادت .... + گروه اسمي >----گروه اسمي +و +گروه اسمي 97 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور .مرجع :توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی تالیف :باطنی گرامFر CFGبرای زبان فارسی هفته گذشته از خونبارترين هفته ها براي نيروهاي آمريكا در عراق بود و در درگيري هاي مختلف در اين كشور 14سرباز آمريكايي به هالكت رسيدند. ]هفته گذشته ] ] [ NPاز خونبارترين هفته ها ]براي نيروهاي آمريكا [ [ ppدر عراق بود[ VP ]چهارده سرباز آمريكايي]] [NPدر درگيري هاي مختلف در اين كشور[ ] PPبه هالكت رسيدند.[[VP 98 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور. گرامFر CFGبرای زبان فارسی در درگيري ها در غرب بغداد 5سرباز آمريكائي كشته و دو سرباز ديگر نيز با درگيري با افراد مسلح در استان االنبار كشته شدند و پنج سرباز ديگر در شهرهاي مختلف عراق به هالكت رسيدند. ]پنج سرباز آمريكائي[ ]] NPدر درگيري ها در غرب بغداد[ ] PPكشته شدند[ .[VP ]دو سرباز ديگر نيز [ ]] NPبا درگيري با افراد مسلح در استان االنبار[ ] PPكشته شدند[ V[ VP ]پنج سرباز ديگر ] [NPدر شهرهاي مختلف عراق به هالكت رسيدند.[VP 99 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور. گرامFر CFGبرای زبان فارسی فرماندهي نظامي آمريكا در عراق]] [ NPبا انتشار اطالعيه اي نيز[ PPاعالم كرد[ VP ]يك سرباز آمريكائي[ ]]روز سه شنبه ]بر ]اثر انفجار بمبي دست ساز ]بر ]سر راه خودرويي در مركز بغداد [ NP [ PP [ NP [ NPمجروح شد[ VP و ]مدتي بعد[ ] NPاز پا در آمد[ VP 100 درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور. گرامFر CFGبرای زبان فارسی ‏S ‏S ‏C يك سرباز آمريكائي روز ....مجروح شد 101 ‏S و مدتي بعد از پا در آمد درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور. گرامFر CFGبرای زبان فارسی ‏S ‏NP ‏Md_3 ‏N ‏VP ‏NP ‏A ‏VP ‏PP يک سرباز آمريکايي ‏NP روز سه شنبه 102 مجروح شد ‏Pr ‏NP بر اثر انفجار بمبي دست ساز بر سر راه خودرويي در مركز بغداد درس پردازش زبانَ طبیعی ،استاد :دکتر احمد عبدهللا زاده توسط :شهریار عیسی پور. منابع [ ]1حسن احمدي گيوي ،حسن انوري" ،دستور زبان فارسي" ،چاپ بيست و هفتم، موسسه فرهنگي فاطمي.1384 ، [ ]2باطني ،محمد رضا" ،توصيف ساختاري زبان فارسي" چاپ شانزدهم ،انتشارات امير کبير.1384 ، [ ]3علي ميرعمادي" ،نحو زبان فارسي ( بر پايه نظريه حاکميت و مرجع گزيني)"، چاپ دوم ،سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انساني دانشگاه (سمت).1381 ، [ ]4حسن پور ،حمید “ ،بررسی کننده اتوماتیک گرامر فارسی” پايان نامه کارشناسي ارشد .دانشگاه امير کبير دانشکده کامپيوتر و فن آوري اطالعات 1375 103