روش تحقیق کیفی
اسلاید 1: دانشگاه علامه‌‌طباطباييدانشكده حسابداري و مديريتدرس فلسفه علم و روش‌شناسي تحقيق در مديريتروش تحقيق كيفياستاد: دكتر اعرابيدانشجو: محمد تقي‌زاده مطلقآبانماه 1384
اسلاید 2: تحقيق كيفي چيستتحقيق كيفي براي درك و تبيين پديده‌هاي پيچيده اجتماعي از داده‌هاي كيفي نظير داده‌هاي حاصله از مصاحبه، مشاهده مشاركتي، مستندات، پرسشنامه و ... استفاده مي‌كند. پيدايش تحقيق كيفي به وجود عامل انساني مربوط مي شود. در اين روش براي ديدگاههاي افراد مورد تحقيق ارزش قايل مي‌شوند، محقق و تحقيق شونده با يكديگر در رابطه متقابل در نظر گرفته مي‌شوند، هم به توصيف مي‌پردازد و هم تبيين و براي گردآوري داده به گفته‌ها و رفتارهاي قابل مشاهده افراد تكيه مي‌كند.
اسلاید 3: ويژگيهاي تحقيق كيفياستفاده از داده‌هاي كيفي نظيرداده‌هاي حاصل از مشاهده، مصاحبه مشاركتي، اسناد و...توجه عمده به پديده‌هاي اجتماعي و فرهنگيتاكيد بر وجود انسان و معنا و مفهومي كه انسان در نظر داردتاكيد بر رابطه متقابل ميان محقق و مورد تحقيق
اسلاید 4: ويژگيها و رويكرد تحقيق كيفيفرض اين است كه دنياي اجتماعي هميشه ساخته بشر است نه كشف بشر، بنابراين عمل تفسيري سعي دارد تا واقعيت را همان گونه كه به وسيله پاسخگويان ديده شده و تجربه شده است، به دست آورد.سعي دارد تا رفتارهاي معني‌دار بشر و تفسيرهايي كه مردم از خود و ديگران ارائه مي‌دهند را تعبير نمايد گروه كوچكي از پاسخگويان را مطالعه مي‌كندهدفش مطالعه واقعيت از درون است نه از بيرون عموما از متغيرها و اندازه‌هاي كمي استفاده نمي‌كندتكنيكهاي نمونه‌گيري تصادفي را به كار نمي‌گيردسعي دارد تا بدون هيچ گونه پيش‌فرضي با واقعيت رو به رو شودمحقق و مطالعه شونده را به عنوان دو عنصر مهم و برابر از يك وضعيت در نظر مي‌گيردتلاش مي‌‌كندواقعيت از طريق كنش متقابل به دست آيدروشهايي را به كار مي‌گيرد تا داده‌هاي توصيفي را آن گونه كه پاسخگويان با بيان خودشان ارائه مي‌كنند، توليد نمايد.سعي مي‌كند تا مردم را درك كند و بفهمد نه اينكه آنها را اندازه‌گيري نمايدسعي دارد تا اطلاعات جمع‌آوري شده را به صورت كامل ارائه نمايد نه از طريق كمي و تحليل آماريجستجوي تفسيري نهايتا جستجويي اخلاقي خواهد بودتلاش مي‌كند تا معاني و قوانين عمل اجتماعي را كشف كند.
اسلاید 5: موارد استفاده از تحقيق كيفيمطالعه پديده‌هاي روزمره كه به طور طبيعي روي مي‌دهندتوجه به دانش و مفاهيم محلي و روشن كردن معناي وقايع به منظور تفسير اطلاعات كيفيبررسي وقايع در بستر و بافت اجتماعيشان. معناي وقايع توسط شركت كنندگان و از طريق تعامل اجتماعي آنها ساخته شده استتوليد اطلاعات. اطلاعات درباره وقايع و درباره دانش از طريق تشريك مساعي افراد فراهم مي‌شود . مهارت مصاحبه كننده در برانگيختن مردم براي گفتگو درباره خودشان اهميت بسيار دارددريافتهاي افراد بر اساس عقل سليم( مردم روش)تمايز قايل شدن ميان دانش محلي و علوم اجتماعي. دو سيستم معنايي، دو چارچوب مرجع( محقق و گروه تحت مطالعه)شناخت دريافتهاي افراد بر اساس عقل سليم( مردم روش) يك فرد بر اساس چه دركي به عمل مقتضي دست مي‌زند.
اسلاید 6: نمونه‌هاي مهم كاربرد تحقيق كيفيموضوع مهم، فرآيند پيچيده و عوامل دخيل متعدد( ازدواج، طلاق و مهاجرت)شناخت محدود، موضوع كاملا شخصي و دور از منظر عمومي( طلاق)تفاوت موارد زياد، غير قابل تبيين با تئوريهاي موجود، موارد مشابه در جامعه مورد مطالعه و عدم وجود تفاوت بارز ميان افراد عضو جامعه مورد مطالعهواقعه تا اندازه‌اي تحت تاثير تصميم و انتخاب شخصي يا گروهي باشد مانند مشاركت و عدم مشاركت در برنامه‌هاي بهداشتي و آموزشيموضوع كمياب، نادر و ثبت جزئيات آن اهميت بسيار داشته باشد( قحطي، پناهندگان، انقلاب، بلاياي طبيعي ، كشف معادن)تغييرات بسيار سريع باشد( فروپاشي شوروي)موضوع جديد باشد، نتوان به صورت آشكار آن را بررسي كرد( روابط جنسي در سنين پايين، روابط خارج از ازدواج، مهاجرت غير قانوني)موضوع غير قابل مشاهده، اما به صورت غير مستقيم و توسط اعتراض مردم بيان مي‌شود، مانند تبعيض، ترس و وحشت
اسلاید 7: مباني فلسفي تحقيق كيفيپارادايمها: نظامي از باورهاي بنيادي كه اصول پژوهش و آموزش، ماهيت جهان، جايگاه فرد در‌آن و دامنه روابط احتمالي او نسبت به جهان و اجزاء را مشخص مي‌كند( پايه‌هاي آن باورهاي ايماني است)پارادايمهاي تحقيق كيفي( پوزيتيويستي - به طور عمده كمي- تفسيري، انتقادي)
اسلاید 8: پارادايمها(پيش‌فرضها)ي تحقيق كمي و كيفيپوزيتيويسم: واقعيت(از جمله واقعيت اجتماعي) عيني و مشخص است و مي‌توان آن را به كمك ويژگيهاي قابل اندازه‌گيري مستقل از محقق و ابزارهاي اواندازه گرفت. آزمون فرضيه و تلاش براي افزايش پيش‌بيني و كنترل. تاكيد بر روشتفسيري. دسترسي به واقعيت اجتماعي تنهااز طريق فهم سازه‌هاي اجتماعي نظيرزبان ، خودآْگاهي و معاني مشترك ميسر است.مبناي فلسفي آن هرمنوتيك وپديدار شناسي است. انتقادي. واقعيت اجتماعي در گذر تاريخ شكل مي‌گيرد. افراد مي‌توانند به طور آگاهانه براي تغيير شرايط اجتماعي و اقتصاديشان عمل كنند. وظيفه تحقيق انتقادي، انتقاد اجتماعي است تا شرايط محدود كننده را نمايان سازد، تضادها و تعارضات را نشان دهد تا انسان را از قيد و بندهاي ايدئولوژيك و اجتماعي آزاد كند.
اسلاید 9: انتقادهاي وارده به پوزيتيويسم (درون پارادايمي)بي‌توجهي به بستر و زمينه.متغيرها از بسترو زمينه جدا مي‌شوند و اثرات آنها به طور مجزا مورد بررسي قرار مي‌گيرد. بي‌توجهي به معنايي كه انسانها به فعاليتهايشان مي‌دهند. تعميم‌ناپذيري در موارد منحصر به فرد، بي‌توجهي به بعد اكتشافي و فرآيندهاي كشف روابط واقعي
اسلاید 10: انتقادهاي برون پارادايمي به پوزيتيويسمواقعيات صرفا در درون چارچوبهاي نظري واقعيت محسوب مي‌شوند و فرضيه‌ها و مشاهدات مستقل نيستند.ماهيت تعاملي پديده و محققتئوري‌ها خود بيانية‌هاي ارزشي هستند و تئوري و ارزش از هم جدا نيستند.
اسلاید 11: موضوعپوزيتيويسم( رويكرد كمي)پوزيتيويسم( رويكرد كمي)تئوري انتقاديساخت‌گراييهدف تحقيقتبيين، پيش‌بيني و كنترلتبيين، پيش‌بيني و كنترلانتقاد و تحولدرك، ايجاد سازه‌هاي جديدماهيت دانشفرضيه‌هاي تاييد شده به صورت واقعيت يا قانون درمي‌آيندفرضيه‌هاي باطل نشده واقعيات يا قوانين احتمالي راتشكيل مي‌دهندبينش‌هاي تاريخي-ساختاريائتلاف حول اجماعانباشت دانشبالا رفتن تدريجي عمارت دانش، تعميم روابط عليبالا رفتن تدريجي عمارت دانش، تعميم روابط عليتعميم‌پذيري از طريق مشابهت، تجديد‌نظر تاريخيبازسازي آگاهي بخش‌تر و دقيق‌تر، تجربه نيابتيمعيار كيفيت تحقيقروايي دروني و بيروني، پايايي و عينيتروايي دروني و بيروني، پايايي و عينيتواقع‌شدگي تاريخي، كاهش ناآگاهيقابليت اعتماد و صحت و رقع سوء تفاهماتارزشهاعاري از ارزشعاري از ارزشارزش‌مدارارزش‌مداراصول اخلاقيخارج كردن از فرآيند تحقيقخارج كردن از فرآيند تحقيقگرايش اخلاقي به سوي افشاي حقايقحركت به سمت افشاگريسازگاريهمسازيهمسازيناهمسازيناهمسازياستيلاي پارادايميسيطره و كنترل امكانات مالي و نشرياتسيطره و كنترل امكانات مالي و نشرياتتلاش براي كسب جايگاهتلاش براي كسب جايگاهمقايسه دستگاههاي فلسفي
اسلاید 12: تعريف به جايگاه تحقيق كيفي
اسلاید 13: تعريف تحقيق كيفي به اجزاء
اسلاید 14: ويژگي داده‌هاي كمي وكيفيداده‌هاي كميساده هستند فاقد هويت شخصي‌اندقابل شمارشندداده‌هاي كيفيشخصي هستندپيچيده و چند وجهي هستند( شامل جنبه‌هاي اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي ، اعتقادات و...)نمي‌توان آنها را به راحتي به واحدهاي ساده به عنوان يك متغير تقليل داد
اسلاید 15: روشهاي كميروشهاي كيفيتوصيف زندگي اجتماعيآزمايش تئوريديدگاه عينيچرا وقايع اتفاق افتادندعلاقه به زمان و مكانديدگاه كاملا با برنامهجريان از قبل تعيين شدهفاصله محقق با پاسخگوديدگاه ايستا و ثابتانعطاف‌ناپذيرجزئي‌نگر و خاصنمونه‌گيري تصادفياولويت قايل شدن براي تفاوتهااندازه‌گيري زيادقياسفهم زندگي اجتماعيساختن تئوريديدگاه ذهنيوقايع چگونه اتفاق افتادندعلاقه به مورد‌هاي خاصديدگاه بازمتاثر از پاسخگونزديك بودن محقق و پاسخگوديدگاه پويا انعطاف‌پذيرجامع و كلي‌نگرنمونه‌گيري تئوريكياولويت قايل شدن براي شباهتهااندازه‌گيري كماستقرا
اسلاید 16: اصول روش تحقيق كيفيباز بودنتحقيق به صورت تعامل ارتباطي ميان محقق و پاسخ‌دهنده استخصلت بازتابي موضوع و تحليلماهيت فرآيندي تحقيق و موضوعتبيين( نشان مي‌دهد كه چه رويكردي بايد در ارتباط با پاسخ دهندگان به كار گرفت)انعطاف‌پذيري
اسلاید 17: مقايسه اصول تحقيقات اجتماعي در روشهاي كمي و كيفي
اسلاید 18: محدوديتهاي تحقيق كيفي از ديد منتقدانمحدوديتهاي مربوط به تعميم يافته‌ها: به دليل كوچك بودن نمونه، نمونه‌گيري هدفدار، عدم امكان كنترل در مرحله جمع‌آوري داده ، شخصي بودن تحليل قابليت تعميم كاهش مي‌يابدمحدوديتهاي مربوط به اعتبار نگرشهاي دروني. نوعي انحراف در گزارش وقايع از طرف اشخاص درگير در واقعه (هشياري محقق ، ايجاد اطمينان در محرمانه بودن پرسشنامه)عدم امكان تكرار نتايج.مشكل بودن ارزيابي اهميت نسبي اجزاء يك تئوري كيفي
اسلاید 19: تعريف تحقيق كيفي به انواعتحقيق بنيادي توصيفي:چگونگي پيدايش شهرتحقيق بنيادي تبييني:چرايي از بين رفتن تمدنهاتحقيق بنيادي اكتشافي: انعكاس باورهاي ديني در رفتار روزمره بوميانتحقيق بنيادي پيش‌بيني: آينده خانوادهتحقيق كاربردي توصيفي:چگونگي شكل گيري اصناف در ايرانتحقيق كاربردي تبييني: چرايي تغيير نگرش نسبت به تعداد فرزندان ايده‌آلتحقيق كاربردي اكتشافي: انعكاس زندگي روزمره در سينماي ايران پس از انقلابتحقيق كاربردي پيش‌بيني: آينده سازمانهاتحقيق توسعه‌اي توصيفي: چگونگي شكل گيري گروههاي غير رسمي در يك سازمان خاصتحقيق توسعه‌اي تبييني: چرايي پايين بودن انگيزه در يك سازمان خاصتحقيق توسعه‌اي اكتشافي:نقاط قوت و ضعف و فرصتها و تهديد‌هاي يك سازمانتحقيق توسعه‌اي پيش‌بيني:تدوين استراتژي‌هاي يك سازمان
اسلاید 20: مقايسه تئوري سازي در تحقيقات كمي و كيفيالف – در تحقيق كميمفاهيم و متغيرها بخشهاي اصلي تئوري ما را تشكيل مي‌دهند و متشكل از يك سري لغتها ، نامها ، برچسبها و طبقه‌ها هستند كه موضوعات و تجربيات را مشخص مي‌كنند و مي‌كوشند روابط و پديده‌ها را بشناسند، مقداري و طبقه‌بندي كنند.نظام طبقه‌بندي به ما كمك مي‌كند تا دانش خود رااز واقعيت سازماندهي كنيم. به ما كمك مي‌كند با آن مفاهيم را با چارچوب بهتري بشناسيم.گزاره‌ها عبارتهاي كلي‌تري هستند كه رابطه بين مفاهيم را مطرح مي‌كنند.تئوري‌ها، گزاره‌هاي منطقي هستند كه به هم پيوند سيستماتيك دارندو مي‌توانند پديده اجتماعي را توصيف و تبيين كنند. اينها روابط علي بين پديده‌ها را مشخص مي‌كنند و قدمي در جهت ساخت تئوري هستند.ب-در تحقيقات كيفيبدون هيچ دركي نسبت به جامعه مورد مطالعه وارد محيط مي‌شوند. پس هيچ طبقه‌بندي و فرضيه از پيش مشخصي ندارد، هيچ مفهوم از قبل درنظر گرفته شده‌اي ندارد و چارچوب تئوريك قبل از ورود به كار ميداني ندارد.به مطالعه موردي مي‌پردازد، گروهها را مطالعه مي‌كند و نتايج را ثبت و ضبط مي‌كند و مشاهدات را در زمينه‌هاي مختلف موضوع انجام مي‌دهد، سپس مطالعه را گسترش مي‌دهد به موارد و گروههاي ديگر . اين تحقيقات بر اساس نمونه‌گيري تئوريك انجام مي‌گيرد كه با نمونه گيري آماري متفاوت است. بر اساس موضوع خاص سراغ تئوري مي‌رويم و سراغ افرادي مي‌رويم كه اين ويژگيها را دارند. اما در نمونه‌گيري آماري تصادفي انتخاب مي‌كنيم، برخلاف كيفي كه به مطالعه موردي مي‌پردازيم.مقايسه بين گروهها و اجزاء ديگر كه به ما اجازه مي‌دهد آزمون كنيم و ميزان اعتبار فاكتها را بسنجيم، جنبه‌هاي مختلف طبقات را شناسايي كنيم، داده‌ها را مجددا تعريف كنيم و داده‌ها و ترتيبات را ادغام كنيم و يك تعميم تجربي ايجاد و تشابه و تفاوت طبقات را مشخص كنيم. طبقات مشابه را تركيب كنيم و بعد فرضيه بسازيم. در اين نوع تحقيقات هموار فرآيندي ديناميك( پويا) وجود دارد.فرضيات ساخته شده را به صورت عبارتهاي مختلف مرتبط به موضوع مشخص مي‌كنيم. برخلاف روش كمي، همه مراحل را با هم انجام مي‌دهيم. پرسشنامه ابتدايي و ا نتهايي ممكن است متفاوت باشد.محقق موضوعات مختلف را به صورت مقايسه‌اي تحليل مي‌كند و تلاش در تعميم دارد.
اسلاید 21: روشهاي كيفي( ديويد سيلورمن، 1993)مشاهدات( مخفي، آشكار،مشاركتي، غير مستقيم)مصاحبه‌هاتحليل متن(تحليل محتوا )دستنويس گفتگوها
اسلاید 22: تفسير يافته‌هاي تحليل كيفي تاكتيكهاي 12 مرحله‌اي مايلز و هابرسن(1984)شمارش( بررسي مفاهيم مشترك، مهم و عام)شناخت الگوها و موضوعات(نتيجه‌گيري معتبر از جستجو و شناخت الگوها و روند)منطقي بودن و امكان‌پذير بودن(الگوها و روند بايد معقول، منطقي و ممكن باشند)خوشه‌بندي( گروه‌بندي وقايع، عاملين و جريانهاي مشابه در طبقه‌هاي خاص)تفكر انتزاعي(محقق بايد علاوه بر توصيف، به صورت انتزاعي و تئوريك نتايج را به هم پيوند دهد)تجزيه متغيرهاجمع‌بندي اجزاء به كل(داده‌هاي واقعي را بايد به مفاهيم عمومي ربط دهد)شناخت عوامل( عوامل اصلي واقعه را از طريق تحليل عوامل به دست مي‌آورد)شناخت روابط بين متغيرهايافتن متغيرهاي واسطايجاد زنجيره منطقي از مدارك و شواهدساخت مدل مفهومي و تئوريك
اسلاید 23: طراحي تحقيق(1) تعريف كلي مسئله تحقيق، (2) بررسي و مرور تحقيقات كارشناسان ديگري كه در همين حوزه كار مي‌كنند، (3) تدوين فرضهاي لازم درباره پديده، (4) تدوين مجموعه‌هايي از فرضيات براي آزمون كردن،(5) تبديل مسئله كلي تحقيق به مجموعه‌اي از مسائل يا سئوالات ريزتر به منظور هدايت تحقيق،(6) انتخاب روشهاي گردآوري داده و تحليل مناسب با پرسشهاي تحقيق، (7) يافتن فرمولي براي تهيه گزارش در مورد نتايج كه فرآيند طراحي، گردآوري داده، تحليل و نتيجه‌گيري را در مقابل چشمان خواننده قرار مي‌دهد.
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.