سازمان کار و ارکان نظام اداری دولت

صفحه 1:


صفحه 2:
هدف های کلی : ايجاد زمينه هاى شناختى در كليه كاركنان جديدالاستخدام دولت نسبت به تعاریف مفاهیم دولت » سازمان » ساختار » مديريت» مديريت دولتى » اصول مديريت » و ويزكى هاى نظام ادارى صحیح و مطلوب بر پایه ویژگی های جامعه اسلامی Ae Sere در يايان مطالعه تعاريف و مبانى نظرى ء از فراكير انتظار مى زر 

صفحه 3:
‎me meer)‏ و اركان نظام ادايى دولت را شرح دهد . ‏وازه دولت را در دو مفهوم حاكميت و حكومت تعريف كند واه يك را شرح دهد. ‏سازمان و ساختار را تعریف کند وبرای آنها مثال بزند مديريت را تعريف كند و اصول آن را شرح دهد . ‏ل ل ل ‎SS‏ ‏ویژگی های نظام سازمانی و مدیریتی صحیح و مطلوب را به ‏اختصار شرح دهد. 

صفحه 4:
سازمان كار اجرايى و مديريتى دولت ؛ يكى از اركان توسعه جوامع به حساب می اید و می تواند در قوام بخشيدن به ساير اركان توسعه » يعنى تنظيم حكيمانه سياست ها و خط مشى ها و بهره ككيرى به موقع از ل 2 ا 0 جامعه را در نيل به اهداف توسعه اى رهنمون سازد. 36 

صفحه 5:
واژه دولت یا جامعه سیاسی دارای دو مفهوم است . دولت در مفهوم نخست » معادل كلمه ج20 از ريشه لاتين حو به معناى ايستادن يا وضعيت يايدار است كه مفهومى كسترده دارد و مترادف لفظ حاكميت به كار مى رود. در اين معنى ‎٠»‏ دولت عبارت است از گروهی از مردم که در سرزمین معین ( کشور ) سکونت داشته و ‎enc cer Pee OO‏ ۳ دارند. آسن كروه ‎٠»‏ از نظر داخلى نكهبان نظم به شمار 2 مى آيد و از نظر خارجى ياسدار تماميت ارضى و منافع ملت و 010000 58 

صفحه 6:
دولت در اين مفهوم شامل مقام رهبرى و هر سه يكن جامعه ۰ و ل 9 قدرت عالى سياسى را در بر مى كيرد . اين طبقه بندى » ‎Terre)‏ ل ۱ ‎eee ee See)‏ ل ا ل 20 از مردم كه در قلمرو معينى سكونت داررند و مطيع يى قدرت ا ا مل ۱ ۹ 

صفحه 7:
Caso ie OOo are we + ee te ‏معناى حكومت و فرمان راندن است . دولت در‎ 01000000 OT es eh Se Lie eke. ‏ع‎ ‎PEEPS SCION STOO Ue Sr ICS en) ea) eae WUE er ‏ا 6 ا‎ ERTIES #۹ 

صفحه 8:
دولت وعناصر وابسته به آن در مفهوم نخست ( حاكميت ) بزركترين نهاد سياسى كشور و دارنده بيشترين و کاملترین امكانات و قدرت فشارهاى مادى و معنوى در ‎Peas Wy Seo‏ 9 وابسته به آن دراين مفهوم از ويزكّى ايستادكّى و ا ا ات ا ا ل 0000 ‏ا‎ Cee ee Sete ee eos COS ES rm es ete Tee ‏از ویژگی های دولت در اين مفهوم ناپایدار بودن آن‎ ۹ 2 

صفحه 9:
کلمه دولت در ادب فارسی به معنای مال » ثروت » نعمت , ‎Cen wale‏ حكومت » ‎oO)‏ ا رت ‎py‏ 0 ROBE SE CER ‏ا ل ال‎ Cp rmetn le ‏دارد.‎ که دولت بر پایه آن شکل گرفته است و برنامه های خود را دنبال مى كند . 

صفحه 10:
نظريه هاى ييرامون دولت رامى توان در طيفى از نظريه ها قرارداد که در یک طرف طیف ‏ نظریه هایی قراردارند كه براى دولت نقش مطلق و نامحدود قاثل اند و در طرف دیگر طیف ۰ نظریه هایی هستند که برای دولت نقش کمتری قائل اند . نمونه هایی از نظريه هاى دولت عبارت اند از : نظريه دولت مطلقه » نظريه ‎Cl ga‏ مشروطه » نظريه اخلاقى دولت » نظريه طبقاتی دولت ‎ie a‏ 2 aoe | 

صفحه 11:
سباز مان * واژ(( سازمان )) که گاهی معادل کلمه (( محل کار )) نیز بکار مى رود » از مجموعه روابط بين افراد شكل كرفته و از لن تعاريف زيادى شده است كه به جند مورد اشاره مى شود : (( سازمان » ا ل ۱ ‎an‏ 11111 ‎A CMe TE pene Cr ere eon‏ BSN SrECE SED Lee ESS SES We OSD Ta Sie he SSeS ‏ات‎ SUE See SE Meee NS Renee Ep) RpW Teer OY We Qh ower YS 0 ‏ا الل‎ NORIO . ‏سازمان به وجود می آید که لفظی بسیار گسترده است‎ ۹ 

صفحه 12:
(( سازمان » وسیله ارتباط و ترکیب منابع مادی و انسانی برای تولید و ا ل ‎Por eme (Qo‏ 1 و تلفیق ارتباط افراد ( منابع انسانی ) به صورت کار اداری با استفاده از تكنولوزى خاص ( منابع مادى ) در جهت تهيه و توزيع كالاها و ‎GU) oy ye Gilead‏ ۳ ل ا ‎ae en‏ ‎te SET e ee aes Eee oD SEIT OS)‏ ۱ بر این اساس ‏ (( به یک رشته روابط منظم و عقلایی که بین عده ای از افراد انسان كه وظايف متعددى را انجام مى دهند و براى رسيدن به. هدف هاى مشترك فعاليت دارند » سازمان كفته مى شود )) . در اين تعریف » مفاهیم روابط منظم و عقلایی » تقسیم کار » وظایف متعدد و هدف هاى مشترك ؛ عناصر اصلى سازمان را تشكيل مى دهند. 

صفحه 13:
كلمه (( سازمان )) در اصطلاح ادارى داراى دو كاربرد است : ا لي ا ا اا ل ل واحدهاى سازمانى دولت از قبيل وزارتخانه » موسسه » و اداره اطلاق مى شود. صورت دوم كاربررد ” خاص ” كلمه است » که در اين حالت » عنوان و مشخص كننده ماهيت ا ا ‎yoy Cert‏ ا ل ل ا ل ا ‎Aaliys‏ ‏ريزى كشور كه البته آن هم از مجموعه روابط منطقى » 0 ‏ا 0 ل‎ rer) 

صفحه 14:
۳ et ‏افش‎ oe Reve eee ROLE eee len) ‏تشكيل شده است . به مجموعه نخست ابعاد‎ ‏ساختاری سازمان گفته می شود که شامل‎ » ‏شاخص ها مانند قانون و مقررات » تخصص ها‎ » ‏مبانی تقسیم کار » سلسله مراتب » پیچیدگی ها‎ ۳ مجموعه دوم را ابعاد محتوايى سازمان يعنى ‎Pe TOR TERRE‏ » و محیط شکل می دهد. 

صفحه 15:
1 عنوان يك سيستم ) است كه ساير اجزاى سازمان يعنى ‎nl)‏ ا ا ل لكت وابسته اند و تحت تاثير أن قراردارند . ستون فقرات ( در سيستم بدن انسان ) و عامل قانون و مقررات ( در سيستم سازمان )هر دو ساختارند. رابينز اعتقاد دارد: ساختاريكى از اجزاى اصلى و مهم سازمان است كه ‎Wy ig OE RPS CCS PCr eras)‏ ‎creat OSS et Reng eo CEB EB net‏ ۱ ‎REE eS Sees Caer ree teers‏ 

صفحه 16:
دوم » بعد رسمیت » یعنی ساختار میزان استفاده و بهره گیری از روش هاو مقررات را در اجراى كارها مشخص مى كند. سوم » بعد تمرکز» یعنی ساختار روی اختیارات تصمیم گیری های سازمانی تمرکز دارد. بنابراين » قانون و مقررات » ساختار جامعه و نظام ادارى را شكل مى دهد و فعاليت اركان جوامع به آن وابسته است . لفظ ا ا ‎Pee ere‏ 00 ‎m Tew RTS (GBE-NCR))‏ 000 حقوق و تکالیف افراد را مشخص می سازد. 

صفحه 17:
ی 35 ل 02 0 است و تعاريف زيادى دارد. برخى از دانشمندان ان را (( فرآيند انجام كارها بطور اثر بخش و كارآمد به دست ع ا برخی دیگر اعنقاد دارند: مديريت عبارت است : علم و هنر به كاركيرى اصول مديريت يعنى برنامه ريزى » سازماندهى » هدايت » و کنترل منابع » امکانات » فعالیت های افراد برای رسیدن به هدف هاى خاص موسسه به كونه اى اثر بخش و كارآمد است . 

صفحه 18:
»تعريف بالا از جند عنصر مهم شكل كرفته كه عبارت اند از : علم و هنر بودن مديريت يعنى اينكه برخى اصول يا انجام دادن برخى وظايف مديريت مانند برنامه ريزى » سازماندهی » و کنترل » آموختنی » تجربه پذیر » و علم ‎tree aren‏ لت تك ‎Dee at Sit eae ee ee‏ ارتباط دارد و از نوع هنر است . ‎٠‏ #۹ 

صفحه 19:
9 EEO ESY) ‏اعتباراتى كه در قالب بودجه شده است و امکانات یعنی‎ ‏تاسيسات » تكنولوزى » و ابزارهاى موررد براى نياز براى‎ ‏انجام دادن كار به كونه اى كه اثرٍ بخش باشد يعنى انجام دادن‎ ‏ا ا ل ل ده‎ me ms) ‏اينجا تاكيد روى انجام دادن صحيح كار است » همجنين كارآمد‎ ‏باشد يعنى به كيفيت كار توجه شود و كارها با صحت و كيفيت‎ ‏ا ا ا ل‎ as) 8 

صفحه 20:
Je وازه مديريت دولتى تقريبا“ با لفظ ديوان سالارى دولتى مترادف اسث و برخى دانشمندان ان را شاخه اى از اداره امور عمومى مى دانند كه شامل هنر و علم روش شناختى كاربردى در زمينه طراحى امور ادارى » تجديد سازمان » برنامه ريزى » و تخصيص. منابع در دولت ها از طريق نظام هاى بودجه بندى » مديريت مالى » 2 ‏ا ا ل ل ل‎ te برنامه هاست .مطالعات مديريت دولتى ريشه در تاريخ دارد » با اين همه از عمر دانش مدیریت دولتی حدود یک قرن می گذرد که در این مدت زمان ۰ این دانش دجار تحولات فراوان و كوناكونى شده است . ۹ 

صفحه 21:
مديريت دولتى با نوشتن مقاله اى با عنوان (( مطالعه امور ادارى )) و طرح نظريه جدايى علم مديريت از دانش سیاسی در سال 666۵ آغاز شد و نظریه مديريت ‎Snes Tee een‏ لت ‎ala‏ مطالعات تجربى فايول و ديكران ( م09©/48 ) سبب ارائه اصول جهانى مديريت در اداره امور سازمان ‎a ermcrMminel rt AC aPRW ar‏ 0000000100 در دهه هاى (2)0©©) و 00)©©) به بعد صورت گرفت » تاثیر عوامل مادی و غیر مادی موثر بر انكيزش انسان ها را نشان داد. 

صفحه 22:
در دهه 02200 » مكتب مديريت دولتى تحت تاثير تفكرات نظام كرايانه يا سيستماتيك ( مجموعه اى ) قرار كرفت و اين ‎Cane‏ ا ا ‎Paw‏ 0 متشکل از مجموعه اجزای متعامل مي داند » توسط متفکران اجتماعی ریاضی دان رواج یافت و تکنیک های مقداری در مدیریت معمول گردید . از اواخر دهه (0©720 تا كنون » رويكرد مديريت دولتى نوين يا (( مديريت كرايى )) يس از نظريه اقتضايى مديريت بر تفكرات نظام هاى مديريت دولتى كشورها سايه افكنده است . در اين رويكردء بر برخى ارزش هاى جديد و سنتى مديريت دولتی » هر دو تاکید می شود . 

صفحه 23:
ا ل ل ل ا كاهش اندازه دولت » محدود بودن فعاليت هاى بخش دولتى » نفى تمريكز. كررايى در سازمان » معرفى ساز و كارهاى مبتنى ‎Pere ee ec aPC a mre CCP TE BAN ran 6 Flan‏ قراردادهاى مدت دار » يرداخت بر اساس عملكرد بروكراسى زيدايى » تصميم كيرى دموكراتيك ؛ استانداريد سازى » مشترى مدارى » شهروند محورى » ارتقاء كيفيت خدمات و تكريم اريباب رجوع . و از همه مهمتر عدالت اجتماعى است ا ا ا ا ۳ توزيع شود . و مى توان كفت : نظريه مديريت دولتى نوين » نظريه غالب مديريتى و ساختار سازمانى در قرين بيست و يكم 006 

صفحه 24:
اصول مديريت » يا وظايف اساسى مدير كه در حال حاضر مورد قبول بيشتر دانشمندان مديريت قرار داد عبارت اند از برنامه ریزی » هدایت » و كنترل سازمانى كه مى توان آنها ل 00 يا اصول مديريت در نظام اسلامى دانست و به اين نتيجه ‎OPe is pee reser pe cree ras‏ ا ‏مخصوصا" اسلام نشات گرفته است . 

صفحه 25:
اصول سوم قانون اساسی » وظایف اساسی دولت جمهوری اسلامی ايران را در ا ا كك ‎eres)‏ ا 0 ویژگیهای نظام اداری صحیح آشنا شد . ویژگیهای نظام اداری ‎SEP Cetra ph hee nore rene meres‏ 1۳۹ ‎tet rere ene a‏ ا 0 ‎ere‏ 0 ۱5 0 - در نظام سازمانی مدیریتی مطلوب ( با الهام از فرامین الهی ) هدف پرورش انسانهایی با ارزشهای والای اسلامی و ایجاد جامعه نمونه ( اسوه ) در راه تشکیل امت واحد جهانی با استفاده از اهرم آموزش مستمر است ( امر به معروف ونهی از منکر ) 

صفحه 26:
- نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب » برای کارکنان هویت قائل است » تفکر آنان را ارچ می نهد» و سعی در تغییر و ۳۰ | ل ل مدیریت دانایی است . ۳ OREO Coe Se CS ey ee Eade) ‏كيرى بر شورا استوار است و مكانيزم هاى اخذ تصميم كيرى‎ ۱ ‏ا ل‎ ‏حاکمیت مردمی در نظام جمهوری اسلامی ایران بسا‎ ۹۹ ۱ 

صفحه 27:
< - در نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب ‏ به ترکیب بهینه ابعاد ساختاری و محتوایی سازمان و هماهنگی و یکپارچه سازی آن ابعاد 0 6 - نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب می کوشد در طراحی سازمان از ساختار: ‎TGS Tp eee See ir enn)‏ ا ل ل ‎aE‏ ‏کارآفرینی » خلاقبت و اجرای کار جمعی » در کارکنان 0000 و تقويت شود. eS Tey ence Let ve Sere Sey oe Edo) ‏افراد براساس صلاحیت » استعداد و کارآمدی جریان دارد وصالحان‎ ‏عهده دار حکومت و اداره نهادها و بنیاد اجتماعی هستند.‎ - در نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب بر نظام برنامه ریزی و ‎Te)‏ ۱ تسه ی بواب ۳۳ اور 

صفحه 28:
© - نظام سازمانى و مديريتي مطلوب داراى سيستم 0 تى ) اسك از فنازرفاً اطلاعات حداکثر بهره گیری صورت می گیرد. - نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب دارای روابط مرائتبی است » یعنی اعمال قدرت و اختیارات در سازمان در مسير سلامت و شفافيت ادارى جريان دارد و با روشی منطقی می تواند به کار گرفته شود يا تغيير يابد. ‎N‏ ‏۱ 

صفحه 29:
Be re Ser Ser rea) RIYs OS Ree Toure raer gerprey) 9 ‏ا‎ ‎Tere ee 0- در سازماندهی نظام سازمانی و مدیریتی ‎eer eye cer eres rer)‏ ‎(Re peer rm ee ere Oe ra‏ بتوان اثر بخشی سازمانی را بهبود بخشید.. 

صفحه 30:
دح ‎EB‏ ‏ساختاری است که بر حسب شرایط و موقعیت ها انعطاف پذیر و قابلیت اصلاح را داراست ( تحول كرايى و قانون يذيرى ) - در نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب با تا ‎Bye EB CMe eo Pe eer‏ سازمان ارزيابى مى شود اما بهترين نوع كنترل. و ارزیابی را خود کنترلی می داند. .... ۹ 

صفحه 31:
۴ - در نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب به ‎Bye Ie TS ME NE reer res‏ تغيير رويكرد و ماهيت مديريت از دستورالعمل كرايى به هدف محورى و ارزش مدارى تاكيد مى شود. ‎(c)‏ - در نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب بر نظام اجرایی که با هزینه کمتر » کارایی بیشتری داشته باشد " و بررویکرد مدیریت دولتی نوین » منطقی ۰ وحساب ‏شده استوار باشد تاکید می شود. ۱ 

صفحه 32:
۵ ا ا ل ‎Pee wer en Tenn‏ 0 ا ‎Bo yen ite ere‏ با توجه به فضای رقابتی جهانی طراحی می شود . ۲ SOO OS MPO Teen ‏محوری به شهروند محوری تبدیل و ارتقای سطح‎ par STOR ras ree Verne es) ‏درونى و دموكراسى صنعتى مد نظر قرار مى كيرد.‎ ۹ ۱ 

صفحه 33:


صفحه 34:
Ber Te Ee ren) ا ‎POUR UM Te‏ در بخش آشنایی با ساختار دولت ( در مفهوم حاکمیت ) يس از بيان مختصر مفهوم حاكميت در قانون اساسى چگونگی تحقق حاکمیت های دوگانه الهی و مردمی در نظام ادارى تبيين و تشكيلات ادارى و سازمانى ل ا ل ا ‎BUST‏ و سه قوه »+ در حد ‎alee)‏ معرضی مى شود. ۱ 

صفحه 35:
9 ‏ا‎ IV Nea Ses Ber egr ee ‏اساسى » در بخش (( حكومت اسلامى )) به جشم مى خورد‎ ‏و رس‎ ee ‏اا ل ل ل‎ ‏فقيه ( رهبرى ) و مشاركت فعال مردم در تصميم كيرى ها‎ ‏مى داند . مقدمه قانون همجنين در بخش (( شيوه حكومت‎ ‏در اسلام )) به بیان ویژگی های جامعه اسلامی می پردازد‎ ‏وهدف أن را يرورش انسان هايى با ارزش هاى والاى‎ ‏اسلامی و ایجاد جامعه نمونه ( اسوه ) برای مستضعفان.‎ ‏جهان در راه تشكيل امت واحد جهانى قلمداد مى كند . در‎ مقدمه قانون اساسى آمده است : 

صفحه 36:
(( و اكنون قانون اساسى بر لن است كه باموازين اسلامى » جامعه نمونه ( اسوه ) بنا كند و در كسترش روابط 5 000 ‎AC... BS olyae‏ مقدمه قانون اساسى در خصوص حكونكى تشكيل جامعه اسلامى معتقد است““جامعه الامى بر يايه:ايجادتهادهابو بنيادهاى سياسى تشكيل مى شود و صالحان عهده دار حکومت وادار » آن نهادها و بنیادها هستند . (( قانونگذاری ‏ كه مبين ضابطه هاى مديريت اجتماعى است (( 9 

صفحه 37:
BEES CS ocr Se ‏ا ا‎ as) ‏اساسى ضمن تاكيد بر حاكميت خداوند » بر حاكميت مردم نيز‎ ‏از طریق مشارکت فعال و گسترده تمامی عناصر اجتماع‎ ‏درتمام مراحل تصمیم گیری های سیاسی و سرنوشت ساز»‎ Pree ope eee ‏ا‎ ‏نظام سياسى حاكم بر جمهورى اسلامى بر اساس اصل دوم‎ ‏قانون » نظام جمهورى اسلامى ايران داراى دو يايه اساسى يا‎ ‏دو گونه حاكميت است . يايه نخست ؛ حاكميت خداوند است‎ » ‏که نظام سیاسی ایران را مشروعیت می بخشد و پایه دوم‎ ‏ا ا الال ا ل ا ا ا ل ا‎ : ‏قانون اساسی در خصوص حاکمیت دوگانه می گوید‎ 

صفحه 38:
(( اصل ©© »ء حاكميت بر جهان و انسان از آن خدا است و هم ا ‎Fae‏ ‏و ملت اين حق خداداد ريا از طريقى كه در اصول بعد 00 ابعاد حاکمیتت:های الهی و مردسی نظام سیاسی ایران » که از اصول دين و مذهب اسلامى نشئت كرفته و حكومت توحيد محور و مردم سالار هدايت شده را بوجود آورريده است » در اصل دوم - قانون اساسى مشخص كرديده كه به آن اشاريه می شود جمهوری اسلامی نظامی است بر پایه ایمان به : ۹ 

صفحه 39:
الف : payer ‏ل‎ ۱ Il 

صفحه 40:
حاکمیت مردمی (( جمهوريت )) 

صفحه 41:
۳ الف تحقق حاكميت الهى يا مشروعيت نظام ( اسلاميت ) لفظ اسلامى در نظام سياسى جمهورى اسلامى ايران بر حاكميت خداوند دلالت دارد و بيانكر محتواى نظام و مشروعيت آن است . اصولی از قانون اساسی چگونگی تحقق حاکمیت الهی را در تدوین ‎eC Ce es PII er On‏ 5[ ‎٩‏ تطبیق کلیه قوانین موضوعه با قوانین الهی و اسلامی نشانگر ا 5 چهارم : کلیه قوانین و مقررات مدنی » جزایی و ... باید بر اساس موازین اسلامی باشد . )) ‎#۹ 

صفحه 42:
۱ قانون الهی است . اصل پنجم مقرر می دارد (( در زمان غیبت حضرت ولی عصر ( عج ) ... ولایت امر و امامت امت بر عهده فقیه عادل و با تقوی و آگاه به زمان » شجاع » مدیر و مدبر است )) ب - تحقق حاکمیت مردمی يا مقبولیت نظام ( جمهوریت ) لفظ جمهورى در نظام سياسى جمهورى اسلامى ايران بر حاكميت مردمى دلالت دارد و بيانككر شكل نظام و مقبوليت مردمى آن است . اصولى مل ل ا ‎Te‏ ا لك 01 اجراى ساختار نظام نشان می دهد که عبارت اند از : 2 © از طريق انتخابات ( رياست جمهورى » نمايندكّان مجلس ‎٠‏ اعضاء ا ل ا سس حياتى كشور 

صفحه 43:
#اداره امور كشور با استفاده از امرِ شورا و مشاركت مردم در تصميم كيرى هاى مهم مانند شوراى اسلامى » شوراى عالى استان ها » شوراى شهر » شوراى ده . دوم - تحقق حاكميت در نظام ادارى جمهورى اسلامى ايران در نظام ادارى جمهورى اسلامى ايران نيز دو حاكميت وجود دارد كه هر يك با سازمان كار و مديريت خاص كشور را اداره می کند . تحقق حاکمیت الهی از طریق ولایت فقیه ( رهبرى ) و تحقق حاكميت مردمى از طريق استقرار نهادها. و قواى سه كانه است كه هر يك به اختصار تشريح مى شود. © 

صفحه 44:
( تحقق حاكميت الهى ) فصل هشتم قانون اساسى ( اصول 00062 تا 002 ) به مبحث رهبرى اختصاص دارد و در اصول ديكر مانند 006 - 20 - 7۵/۵ ساير وظايف رهبرى مشخص شده است . 00 Tee) 1 ‏ا ل‎ Sabre Bier ree mse . ‏است . خبرگان رهبری درباره همه فقهای واجد شرایط ( مندرج در‎ ‏اصول © و 0009 ) بررسى و مشورت مى كنند و با رعايت آن‎ . ‏شرايط و ملاك ها ء يك نفر را به عنوان رهبر انتخاب مى كنند‎ آن شرايط عبارت اند از : 

صفحه 45:
(( ) - صلاحیت علمی برای افتا در ابواب مختلف فقه ( اعلمیت در فقه) © - عدالت و نقوای لازم برای رهبری ا ا ا لك - مقبولیت عامه 0 - برجستگی خاص در موضوعات بالا يا صفات تدبیر » شجاعت » مدیریت و قدرت کافی برای رهبری )). | ۳ مسائل سیاسی - اجتماعی بر سایر ویژگی ها مقدم است . در تفسير ‎CE eee ie St SS Sree ener sme eB)‏ گفت : هر فردی نمی تواند رهبر میهن اسلامی ایران باشد و لازم است مقام رهبرى مانند لفظ جمهورى اسلامى جمهورى اسلامى داراى دو 1 

صفحه 46:
ويزِكى ( اعلميت درفقه ) مربوط به برجستكى مذهبى ( اسلامی ) و انتخاب یا عزل رهبر توسط مجلس خبرگان رهبری منتخب مردم » ] آن هم به گونه غیر مستقیم و دو ‎een‏ به برجستكى مردمى يا دموكراسى نظام سياسى اسلامی مربوط می شود . ۹ 

صفحه 47:
8 وظایف و ا خثیاراث رهبری ‎py oes ۳ 1 (0‏ لس من اسلامی ایران پس از مشورت با مجمع ‎Oye Te korres tee ceed‏ ‎ee ee Said‏ © فرماندهی کل نیروهای مسلح ا ف ل ‎ESS‏ ‏ل ‎eee ees‏ الت : فقهای شورای نگهبان ‎١‏ 00 ج : رئيس سازمان صدا و سيما د : رئیس ستاد مشترک : قرمانده کل سپاه پاسداران ‎Cas OO Ea]‏ | 

صفحه 48:
© حل اختلاف و تنظيم روابط قواى سه كانه © حل معظلات نظام كه از طريق عادى قابل حل نيست از طريق مجمع © امضاى حكم رياست جمهورى بس از انتخاب مردم © عزل رئيس جمهور با در نظر كرفتن مصالح كشور يس از صدور حكم ديوانعالى كشور مبنى بر تخلف وى از وظايف قانونى يا راى مجلس شوراى اسلامى به عدم كفايت وى بر اساس اصل ©© قانون 555 : ‎ORT as 0 0 0‏ 00 پیشنهاد رئیس قوه قضاییه ‎۱ ee eo een Tee ee Tee ‎8 

صفحه 49:
هركاه بنا به دلايل فوت ‎٠»‏ كناره كيرى ( استعفا ) بر كنارى ( به تشخيص مجلس خبركان رهبرى )ءبيمارى يا حادثه اى» رهبر از ايفاى نقش خود ناتوان شود »شورای موقت رهبرى مركب از رئيس جمهور » رئيس قوه قضاييه و يكى از فقهاى شوراى نكهبان به انتخاب مجمع تشخيص مصلحت نظام تشكيل مى شود و همه وظايفه رهبرى را بطور موقت بر عهده می گیرد . خبرگان رهبری موظفند ‎Sr ee Sree a aes Se Seer Here‏ وقت نسبت به تعيين رهبر جديد اقدام كنند. 36 

صفحه 50:
كيلات ادارى قواى سه كانه از نهادهاى كشور يا تشكيلات ادارى در مفهوم حاكميت » طبقه بندى هاى كوناكون شده است مانند نهادهاى سياسى و نهادهاى اجرايى » ولی نامدارترین آنها ۰ طبقه بندی نهادهای کشور به سه قوه مقننه» ‎Se eS BNO CoM Ene eee oe)‏ ل ‎Si‏ ‏سيس منتسكيو متفكر فرانسوى در كتاب روح القوانين ( ©00م2 م ) تبيين و تشريح كرد و اغلب كشورهاى جهان از جمله ميهن ‎peer)‏ لا ا 1 0 0 م58 ) اكنون در جهت آشنايى بيشتر با سازمان كار و مديريت دولت در مفهوم حاکمیت » سازمان کار و تشکیلات رسمی قوای سه كانه بر اساس قانون اساسى معرفى مى شود 

صفحه 51:
فصل ششم قانون ‎wie opty y wper ort‏ ۳ ركن مجلس شوراى اسلامى و شوراى نكهبان تشكيل شده است . قوه مقننه نيز مانند ساير قوا زير نظر مقام رهبرى انجام وظيفه مى كند واز نظر قانون اساسى مظهر قدريت و حاکمیت مردم و تبلور دموكراسى است و ساير قوا ‎nS eevee)‏ د 

صفحه 52:
بر اساین قاتون اساسی + اعمال قوه مقنته یعنی قثونگذاری در میهن ‎me ene ae‏ ا ‎cys eee ee‏ ‎Bisco IE DY near Ty spe ene ene een‏ نمايندكّان منتخب مردم كه بطور مستقيم و با راى مخفى انتخاب مى شوند . و دوم » از طریق دموکراسی مستقیم » از طریق همه پرسی و ‎ee 7‏ مستقيم و غير مستقيم در قوانين ميهن اسلامى ديده شده است . قوه مقننه در قانون اساسى داراى نظام يارلمانى يك مجلسى است وشوراى نكهبان مسئوليت تطبيق قوانين موضوعه را بر عهده دارد ‎ens‏ | ‎ert oe wee ae ee meen Meee TOES)‏ ۱9 محاسبات کشور و مرکز پژوهش های مجلس دارد که توضیح داده مى شوند . 

صفحه 53:
مجلس شورای اسلامی » نهادی مرکب از 2000 نفر نماینده ا ل ‎Bree Ve CREO‏ ‎eee Se eB ier ee ee rec ne ler)‏ یکم » وضع تهذیب » و لغو قوانین و دوم » نظارت بر ‎oc‏ ل ل اللا ا اللا لي اختصار توضيح داده مى شوند . ۹ 

صفحه 54:
در زمينه وظيفه تقنينى مجلس شوراى اسلامى » همواره اين ‎cree re ors Pee)‏ ا ا 0 ا حاكميت از لن خداوند است و خداوند هم قوانین ضرروی را اعلام فرموده اند پس قانونگذاری مجلس چه نقشی دارد؟ در ياسخ كفته مى شود : نهاد قانونكذارى در جمهورى ا ا ل 0121 ‎ae ree‏ ل ل ل 6 فعاليت داشته باشد و مسئوليت دارد نسبت به جكونكى ‎DE TEE Pour es‏ 000 

صفحه 55:
مجلس در دو موقعیت می تواند بر ارکان قوه مجریه يعني ‎sere uh heen 0 te DCP T WS ESE pentt’ Weer oC are tre)‏ ۱ به آن رای اعتماد قبل از خدمت گفته می شود. به موجب ( اصل م6 © ) رئيس جمهور بس از تشكيل هيئت وزيران در مجلس حاضر مى شود و ضمن اعلام اسامى اعضای کابینه برای مجموع آنان تقاضای رای اعتماد 1 SP DCCs er a ‏هر يك از وزرا نيز بايد براى اخذ راى اعتماد فردى‎ ‏خود را به مجلس معرفى و تقاضاى راى اعتمادٍ‎ ( قبل از خدمت ) كند. 

صفحه 56:
موقعیت دوم » در دوران تصدی رئیس جمهور. و وزراست . مجلس مى تواند راجع به عملكرد رئيس جمهور و وزرا سوال يا آنان ريا استيضاح كند. يس از ابلاغ سوال و الى ل 2 لل كا كت 9 مجلس حاضر مى شوند و جواب مى دهند و يس از استيضاح ان مجلس راى اعتماد خواهند خواست . هر كاه مجلس راى اعتماد نداد رئيس جمهور » يا هيئت وزيريان و يا هر يك از وزرا عزل مى شوند . به دليل اهميت مسثئله » ‎ee‏ ا ال ل م 

صفحه 57:
سوال از رئیس جمهور و وزرا 2 0 SO trae eve eras) ‏جمهور يا هر يك از نمايندكان از وزير مسئول در باره‎ ‏وظايفشان سوال كنند رئيس جمهور يا وزير موظف است‎ ‏در مهلت زمان مشخص در مجلس حاضر شود و به سوال‎ ‏جواب دهد.‎ ۹ 

صفحه 58:
زیران یا هر یگ از وزیران 0 0 ‏ا‎ Tee Ven Ce TU Ler NTO Pe VEC STS' ING ‏نفر از نمایندگان می توانند هیئت وزیران يا هر یک از وزرا را در‎ ‏باره وظايف مديريتى و اجرايى شان استيضاح كنند. در اين صورت‎ ‏رئیس جمهور باید ظرف یک ماه در مجلس حاضر شود و پاسخ دهد و‎ ۱۳9 ۹ ‏با‎ ‏اصل (000 ق ( عزل رئيس جمهور ) به رهبرى معرفى مى شود.‎ هيئت وزيران يا وزير مورد استيضاح بايد ظرف مدت ده روزدر مجلس ‎١‏ ‏ا ال ا ل ‎ee‏ هر كاه مجلس راى اعتماد نداد» هيئت وزيران يا وزير مربوط عزل می شود. 

صفحه 59:
در خصوص وظيفه نظارتى مجلس شوراى اسلامى ‎te Ser Ten‏ ل ل ‎ee BTC ED‏ تمام امور كشور است و علاوه بر آن به استناد اأصل (0© قانون اساسى نيز هر كس نسبت به طرز كار مجلس » قوه مجريه » يا قوه قضاييه شكايتى داشته باشد مى تواند شكايت خود را كتبا به مجلس شوراى اسلامى ل ا ا ا | از كميسيون هاى داخلى خود را به اين اصل اختصاص داده است. 

صفحه 60:
به نشست همكانى يا نشست اكثريت نمايندكان ی قبل مشخص شده است جلسه عمومی گفته می شود که می تواند علنی یا غیر علنی باشد. ۹ 

صفحه 61:
۳ ح لو ای طرح های پیشنهادی نمایند ان و شورای عالی استان ها و انجام دیگر وظایف قانونی مجلس ‏ تشکل های تخصصی با حضور ‎NER ROS‏ ۱ آیین نامه داخلی مجلس پیش بینی شده است که آن تشکل ها را کمیسیون های مجلس می نامند. تعداد ‎cre Sooo hence AOMOr rs Se Se EES S)‏ تصويب هيئنت رئيسه مجلس خواهد بود تعداد اعضاى كميسيون ها حداقل م و حداكثر 00 نفر است مكر كميسيون هاى اصل ‎Reeve‏ ‏©© و 90 قانون اساسى كه حداكثر 0© نفر اسثت . تشخيص صلاحيت نمايندكّان براى عضويت در كميسيون هاى دائمى و ويزه مجلس بر عهده هيئت رئيسه مجلس است كه اين كار با در نظر گرفتن سوابق کاری ۰ میزان تحصیل ۰ رشته مطالعاتی و علایق ۱ et ew 9 

صفحه 62:
عضویت هر نماینده در یکی از کمیسیون های دائمی الزامی ‎rene We nena‏ 0 2 هستند مانند كميسيون اصل ‎OE oe oe tant ae Be eee LoL)‏ بودجه . کمیسیون ها هنگام مشورت و رایزنی می توانند از کارشناسان خارج از مجلس ‎ery See NKCOE Cre)‏ ۱9 های دائمی مجلس عبارتند از : ©كميسيون برنامه و بودجه و محاسبات ©كميسيون انرزى »كميسيون أموزش و تحقيقات ©كميسيون اقتصادى 9کمیسیون کشاورزی » آب و منابع طبیعی ۹ 

صفحه 63:
© كميسيون صنايع و معادن © كميسيون اصل (0© قانون اساسى ( شكايات ) © كميسيون اصل ©© قانون اساسى ( سوالات ) © كميسيون عمران © كميسيون اجتماعى لل ا ل ۱۳ © كميسيون بهداشت و درمان eS TORS © كميسيون قضايى و حقوق © كميسيون اصل ©2272 قانون اساسى ( تحقيق و تفحص ) ۹ 

صفحه 64:
برابر قانون اساسی ؛ دیوان محاسبات کشور ( اصل 6,۵6 ) زير نظر مستقيم مجلس شوراى اسلامى فعاليت مى كند و ‎OC rc Fey Ne Nn on‏ 21110 ا ‎eee EE Se‏ ۱ كشور استفاده مى كنند رسيدكى يا از آنها حسابرسى می کند. ضمنا حساب ها و اسناد و مدارک مالی را برابر ‎wer‏ ا ا ل ل نظرات خود به مجلس شوراى اسلامى تقديم مى كند تا در اختيار عموم قرار كيرد. 

صفحه 65:
+ هد ‎val al‏ پرورهس های مجسل ای اسادمی مرکز پژوهش های شورای اسلامی که هدف آن تامين نیا های اطلاعاتی نمایندگان و مطالعه کارشناسانه لوایح و طریح هاى ارانه شده به مجلس و همچنین بهره برداری از اطلاعات و تحقيقات كارآمد 2 20 قانونكذارى 0 سال 092202 تاسيس شد و سه ركن هيئت امناء » رئيس مرکز ۰ و شورای پژوهشی دارد. از وظایف مرکز می توان موارد زیر را بیان داشت : ‎٩‏ انجام دادن پژوهش های موردی بر حسب تقاضای هیئت رئيسه » كميسيون ها » و نمايندكان 

صفحه 66:
#بررسی و پژوهش نسبت به حسن اجرای قوانین و ارائه ا ا 2 ‎few)‏ مشکلات © تامين نيازهاى اطلاعاتى كميسيون ها و نمايندكان مجلس »بررسى و يزوهش همه جانبه در مورد نيازهاى جامعه از نظر قانونگذاری © 

صفحه 67:
ا ا ا ل له برياى مدت © سال تشكيل مى شود . شش نفر فقيه عادل و آگاه به مقتضیات زمان و مسایل روز را مقام رهبری انتخاب مى كند و شش نفر حقوقدان را رئيس قوه قضائيه به مجلس شوراى اسلامى معرفى مى كند و با راى مجلس ‎ty ree renew)‏ 

صفحه 68:
اسی و به مد ‎JIG‏ م و فانون اساسی از طریق تطابق مصویات مجلس شورای اسلامی وهینت دولت با آنها , شورای نگهبان با وظایف زیر تشکیل می شود: تشخیص عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسلامی با احکام ‎ee re‏ ا ‎ar i‏ 0 تشخیص عدم تعاروض مصوبات مجلس شورای اسلامی با قانون ‎Tepe al ama?‏ است تفسیر قانون اساسی بر عهده شورای نگهبان است و وان و وس وی مجلس شوراى ۱ ‎Cul‏ ۹ 

صفحه 69:
17 etre Wee OP BP aie cere C Pere ‏نمايندكان ) به شوراى نكهبان فريستاده مى شود و شورا‎ © ‏موظف است ظرف ده روز مصوبه را مطابق بندهاى 0 و‎ ‏(بالا ) مورد بررسی قراردهد و چنانچه مصوبه را مغایر با‎ ‏احکام اسلام یا قانون اساسی تشخیص دهد برای تجدید نظر به‎ ‏مجلس عودت دهد. هرگاه مجلس دیدگاه های شورای نگهبان‎ ces et eer ORES ener eee Sor eae) 1 . ‏برای داوری به مجمع تشخیص مصلحت نظام فرستاده‎ ‏ی وا‎ de ‏می شود . شورای نگهبان‎ دبیر شوریای نگهبان اداره می شود . 

صفحه 70:
مجلس مشورتی مجمع تشخیص مصلحت نظام به دستور رهبری مرکب ‎ee paen cer ies)‏ 0 ۳ ‎0S are ree Epler Steer ey‏ وم ‎bl‏ . 3 ا اا ا ‎Ue ere Sian Se‏ دارد. یکم » مشاوره در مسائل و مشکلاتی که رهبری به مجمع ارجاع می دهد و تنظیم راه حل كه يس از تاييد رهبری قابل اجراست . دوم » در مواردی که مصوبه مجلس شورای اسلامی را شورای نگهبان حلاف موازين شرع يا'قانون اساسى بدائد و مجلس نظن شوراى ا ا ۱ ارسال مى شود كه در اين حالت نظر مجمع قابل اجراست . 

صفحه 71:
5220700000 0 0 0 ا ا ا ال دق است و رئیس آن را رهبری منصوب میکند. وظایف قوه قضاییه : قوه قضاييه يشتيبان حقوق فردى و اجتماعى و مسئول تحقق عدالت و ات © نظارت بر حسن اجراى قوانين © كشف جرم و تعقيب مجرمان و اجراى حدود و تعزيرات 9 ‏رسیدگی به دعاوی » احقاق حق » و صدور حکم‎ ٩ © گسترش عدل و آزادی های مشروع © اقدام لازم براى ييشكيرى از وقوع جرائم در جامعه ۹9 

صفحه 72:
قوه قضاییه به استناد قانون از 0 بخش زیر تشکل يافته است که عبارتند از: 00 ‏ا‎ Stead به منظور اجرای وظایف قوه قضایبه » مقام رهبری یک نفر مجتهد عادل آگاه به امور قضایی » مدیر » و مدبر را برای مدت پنج سال به عنوان رئیس قوه قضاییه منصوب می کند . رئیس قوه قضاییه مسئولیت اجراى وظايف زير را داراست : 1 5 ‏ل‎ Or ‏ا ا ل‎ ky ‏قضاییه‎ 1۱ Pee erty yee rere BNE RR ee ee Eee OS RON mercer ‏الل‎ امور دار ۱[ 

صفحه 73:
© - دادكسترى جمهورى اسلامى ايران ( اصل ©06 ) 0 ا ل ‎COMIC ie Oey eS‏ ۱0| است . دادكسترى درامر قضا دو سازمان كار دادسرا و دادكاه دارد. 2 ‏ا ل ل‎ e Dre) ‏است که وظیفه اش حفظ حقوق عامه مردم » تعقیب بزهکاران» و اجرای‎ 9 ee) ‏يرونده هاى با جرايم بالاست كه به دادكاه فرستاده مى شود . رياست‎ 0 ‏ا‎ EERE Wain ‏نظر دادستان روى يرونده ها كار مى كنند . دادسراها بر اساس دادكاه ها‎ ۳ ‏ل‎ ae eel می شوند 

صفحه 74:
دادستان کل را رئیس قوه قضاییه برای مدت ۶ سال انتخاب می کند . 1۱ re FY eee eee Cis ePIC Pe ear SL) ‏واصل شده از دادسرا و قوانین ومقررات قضائی » حکم لازم را صادر‎ SNS ED OEE SCPC oe ener et ae errors © - وزير دادكسترى ( اصل 490 ) (( وزیر دادگستری از میان کسانی که رئیس قوه قضاییه به رییس جمهور ‎Pe‏ ا ‎Spe‏ 0ه ارات ادارى و مالى و استخدامى ( غير قضات ) را به وزير ‎at Wee te‏ ا ا ۱۳ قوه مجريه و قوه مقننه را برعهده دارد.)) 

صفحه 75:
©6 - ديوانعالى كشور ( اصل )09 ) ا ل ا ال ل ا لت ل در. محاکم و ایجاد وحدت رویه قضایی و اجرای مسئولیت هاى قضايى واكّذار شده از طرف رئيس قوه قضاييه تشكيل ‎Wen DESI E Ce Spr)‏ 0 00 00 ‎One rete Ie Se ao PEt Se Ese Seesess)‏ وايجاد وحد ت رويه قضايى را بر عهده دارد. yes ee Se Senn LESS eels Sno Oe) Rap CREE ‏ا ا ل‎ ‏قضات ديوانعالى كشور » آنها را براى مدت © سال منصوب‎ می کند. ۹ 

صفحه 76:
سازمان های مرتبط و زیر نظر قوه قضاییه : 7 Tnes Fee TE ONTO NNN) ‏مامورين دولت يا واحدهاى دولتى و يا آيين نامه ها و دستورالعمل هاى‎ ‏دولتی و احقاق حقوق آنان » دیوانی به نام (( دیوان عدالت اداری )) زیر‎ ‏نظر رئيس قوه قضاييه تشكيل مى شود))‎ تشكيلات ديوان در حال حاضر مشتمل بر )© شعبه بدوى و ©) شعبه تجديد نظر است . هر شعبه از يك رئيس يا عضو على البدل رئيس ( در ‎arr‏ و ۳ ‎OP hea ER KT CO)‏ ا ا 00 ا ‎ee eC Tey os)‏ ا ‎Semen nee See RSC‏ ‎PR Seve SS Ce Ree One Deo)‏ رئيس شعبه يكم » رياست ديوان را برعهده دارد و داراى تعدادى معاون و مشاور است و درغياب او كارهاى ديوان با دستور معاونت قضايى ييكيرى مى شود. 36 

صفحه 77:
ye) Wi Tees ree (( قوه قضاييه حق دارد بر حسن امور و اجراى صحيح قوانين ا 0 02000 را از طريق سازمان بازرسى كل كشور ‎toe!‏ ا ا ۳ قانون مصوب | ۳ ‎Ee NORCO NUE CHRD RECHE O-S)‏ ۱ که بازرسان ثابت و موقت انجام می دهند . © سوم : سازمان ثبت اسنادو املاك كشور 00 ‏اال‎ Dy ‏سازمان ثبت اسناد » تثبیت حق و حقوق افراد است . رئیس این‎ ‏ا ا‎ ثبت اسناد عبارت است از : ثبت املاک » ثبت اسناد » ثبت اشخاص حقوقی و اجرای عقود و قراردادها 

صفحه 78:
۱7 Ses neo. Td سازمان زندان ها از موسسات مستقل دولت است كه زير ‎te ee Ee Ter Sasa‏ ل مى دهد.برخى از وظايف سازمان زندان ها عبارت است از : ايجاد امكانات لازم در جهت اصلاح و ارشاد و آموزش زندانيان » كمكى به رفع مشكلات آنان حرفه آموزى و اشتغال زندانيان » مراقبت از زندانيان بعد از خروج از زندان و اداره امور مربوط به زندانها و مراکز وابسته به آن . 

صفحه 79:
#پنجم : روزنامه رسمی کشور شركت دولتى مزبور زير نظر رئيس قوه قضائيه اداره مى شود و هدف هاى أن عبارت است از : - جاب و نشر روزنامه رسمى كشور NOI SSL MESS ie eS tenes - چاپ و انتشار مذاکرات مجلس شورای اسلامی | Se ar ششم : سازمان پزشکی قانونی کشور ‎SO eee TOS ena)‏ 0ه ‎eve RECT‏ ا ‎۹ 

صفحه 80:
پ : سازمان کار و مد قوه مجريه در نظام جمهورى اسلامى ايران » همانكونه كه كفته شد در قالب هر دو مفهوم حاكميت و حكومت موجوديت دارد. دولت در مفهوم حاكميت كه مفهومى وسيع تر است شامل قوای سه گانه و مقام رهبریی است و از اثبات و پایداری بيشترى برخوردار است . در این وضعيت دولت داراى وظايفه متنوعى است كه بيشتر جنبه تدوين ساختار » برنامه ریزی و خط مشى كذارى دآ دارد و اجراى أنها برياى نيل به اهداف نظام ضرورى است مانند وظايف قانونى و ا ا 2000-0-7 اسلامى ايران مندرج در اصل ال م #۹ 

صفحه 81:
دولت در مفهوم حكومت و به عنوان يكى از قواى سه كانه » زير نظر مقام رهبرى » توسط رئيس جمهور اداره ا | رسمى كشور است و مسئوليت اجراى قانون اساسى و رياست قوه مجريه را جز در امورى كه مستقيما به رهبرى مربوط مى شود » بر عهده دارد. بنابراين » رئيس جمهور رئيس قوه مجريه و مدير دولت جمهورى ‎eS‏ است ودر نهاد ربياست جمهورى فعاليت مى كند. = 

صفحه 82:
ا ‎aE Lee Seems ES Uae SIC‏ خود در نقش مديريت دولت » ايجاد ساختار نظام ادارى مبتنى بر نوآورى و اثر بخشى هزينه است كه بتواند ا ا ل ل كم بر عهده كيرد. تشكيلات وسيع ادارى قوه مجريه يا نظام ادارى در فصل ا ا م #۹ 

صفحه 83:
#قانون اساسى در ( اصول ©0425 تا )©0 ) از سه دسته نيروهاى مسلح مشخص يعنى ارتش » نیروهای انتظامی » و سياه نام بريده و آنها را مسئول ياسدارى از استقلال » تماميت ايضى » انقلاب ‎٠‏ و نظم داخلى مملكت اسلامى معرفى كرده است . 

صفحه 84:
ee Or RC ee eS nee Ses anh 9 to cis re Se Breer) . ‏کدام دو نفر ) بر اين سازمان نظارت خواهد داشت‎ ‏چگونگی اداره و نظارت این رسانه عظیم را قانون‎ ‏مشخص مى سازيد.‎ 

صفحه 85:
شوریای عالی امنیت ملی در جهت تامین منافع ملی و حاکمیت ملى و به منظور بهريه كيرى از امكانات كشور براى مقابله با تهدیدهای خارجی و داخلی » تعیین سیاست های دفاعی - امنیتی » و هماهنگ کردن فعالیت های سیاسی » اجتماعی » اطلاعاتى » و ... ؛ به رياست رئيس جمهور با وظايف زير تشكيل مى شود . مصوبات شوراى عالى امنيت ملى يس از تائيد مقام رهبرى قابل اجراست. 

صفحه 86:
اعضای شورا عبارت اند از : 50 ل سه گانه © مسئول امور برنامه و بودجه »وزراى امور خارجه » كشور ؛. و اطلاعات و ی * دو نماينده به انتخاب رهبرى © حسب موررد وزيرٍ مربوط ‎SE‏ ا ا ا ا ا كم از قبيل شوراى دفاع و شوراى امنيت كشور تشكيل مى دهد » حدود اختيارات و وظايف شوراهاى فرعى را قانون معين مى كند. ۹ 

صفحه 87:
برابر قانون اساسى » هر كاه مقام ريهبرى بازنكرى در قانون اساسى را لازم تشخيص دهد يس از مشورت با مجمع تشخيص مصلحت نظام » طى حكمى خطاب به رئيس جمهور ؛ موارد اصلاح يا تتميم قانون اساسى را به شورياى باز نكرى ييشنهاد مى نمايد . مصوبات شورا پس از تایید مقام رهبرى بايد از طريق همه يرسى به تصويب اكثريت 1 

صفحه 88:
ثرگیب شورای بازنگری قانون اساسی و9۰ © روساى سه قوه © اعضاى ثابت مجمع تشخيص مصلحت نظام ‎ee STS sen Te Tah‏ © سه نفر از هيئت وزيران * ده نفر نمایندگان رهبری ات © ده نفر از نمايندكان شوراى اسلامى © سه نفر از دانشكاهيان 

صفحه 89:


صفحه 90:
آشنایی با ساختار اجرایی دولت ( در مفهوم حكومت ) در قانون اساسى 9 هدف های کلی : ‎٩‏ ایجاد زمینه های شناختی در کارکنان جدیدالاستخدام دولت نسبت به قوه مجريه » شوراها » و برخى سازمان ها كه در قانون اساسی به آنها اشاره شده است . © هدف هاى رفتارى : »يس ان مطالعه فصل دوم از فراكير انتظار مى رود بر . ل ا ل ا ل ا ا 

صفحه 91:
© وظايف قانونى رئيس جمهور » معاون اول رئيس جمهور » هيئت وزيران و هر يك از وزيران را بيان كند. © جايكاه سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور ريا در قانون اساسى توصيف كند. ‎er CPAne‏ ل ‏#نقش شوراها را در استقرار حاکمیت مردمی توضیح دهد. ‏ب ا 00 ‎۹ 

صفحه 92:
( در مفهوم حكومت ) در قانون اساسى ل ا 0 رئيس جمهور » هيئت وزيران و وزرا در اصطلاح ادارى اركان قوه مجریه را تشکیل می دهند که در حد اختصار » وظایف قانونی وتشكيلات ادارى هر كدام تشريح مى شود. 0 - 6 - آشنایی با وظایف قالونی رئیس جمهور ومسئولیت های ایشان ۱ ker [۳ CH (Ca POA RCM Herm Rr CI eC nepe ‏مردم و اکثریت مطلق آرای شرکت کنندگان برای مدت 6 سال‎ انتخاب مى شود. 

صفحه 93:
رئيس جمهور بايد ايرانى الاصل » مدير » متقى » مومن داراى حسن ‎Ore Eeren‏ ا لت ا ا ا اك كان رهبرء و مجلس شوراى اسلامى مسئول است و مهم ترين وظيفه او امضای مصوبات مجلس يانتیجه همه پرسی وابلاغ آن به مسئولان ‎Cw CS oS ei See ea eer)‏ ‎ESR IeY Caer SIO BY noe RISERS LD or)‏ ل ‎Seay eee Ler Sel era re tee Tey eB)‏ او اداره هيئت وزيران و مسئوليت هماهنكى ساير معاونت هارا داراست ودر غياب رئيس جمهور جانشين اوست . ‏ديكر وظايف رئيس جمهور عبارت اند از : : ‏- امضاى عهدنامه » مقاوله نامه ها » موافقت نامه ها و قراردادهاى دولت ‎mes rede)‏ ا 0 ل ا ل ‎OE‏ ‎espe eee me 

صفحه 94:
- رئيس جمهور مسئوليت امور برنامه و بودجه و امور ادارى كشور را ‎erst‏ ۳9 ‎Cotten iG os‏ ا ‎de‏ 1ك معين با تصويب هيئت وزيران ( اصل 0©72 ) ‎Oe gE eee ‏را سر‎ ie ‎POE ‏ا‎ ‎(deo Jul ) ot we Ly 88 Gla dS Ul ‏- اعطاى نشان هاى دولتى و انجام امور تشريفاتى ( اصل ©©0 ) ‏- تعيين وزرا و معرفى آنان به مجلس براى اخذ راى اعتماد( اصل ©©0) ) ‏- رياست هيئت وزيران » تنظيم خط مشى دولت و اجراى قوانين ( اصل ‎(es‏ * ‎0 ‏اا ا 0 25 ۱9 ةم ‎ ‎#۹ 

صفحه 95:
- ۵ - وظایف و مسئولیت های قانونی معاون اول رئيس جمهور معاون اول با انتخاب رئيس جمهور تعيين و مسئوليت هماهنكى ساير معاونت ها و اداره امور هيئت وزيران را بر عهده دارد. معاون اول در مواريد خاص با موافقت رهبرى » مى تواند اختيارات رئيس جمهور ريا در شوراى سه نفريه جانشين رئيس جمهور ‎٠»‏ همراه رئيس مجلس و رئيس قوه قضاييه . اعمال كند. 

صفحه 96:
‎OEE Ce mene were oP Ek ad]‏ اه ‏هيئت وزيران » مجموعه وزرا به رياست رئيس جمهور است . به منظور ‎ee prmCny NY)‏ لل الا 0 0 2 تصميمات وزرا اداره هيئت وزيران با معاون اول رئيس جمهور است. هيئت وزيران وظايف خاصى به شرح زير دارد: ‎acs 4‏ لوايح قانونى براى ارسال به مجلس شوراى اسلامى ( اصل ‏© - تصويب و تابيد نمايندكان ويزه رئيس جمهور( اصل م7 ©0 ) ‏© - اظهار نظر در موارد اختلاف نظر يا تداخل وظايف دستكاه هاى دولتى ( آصل +060 ) ‏6 ی ل لات جاه م منظم سآزمان هاى دولتى ( اصل ©09 ) ‏© - تصويب دعاوی راجع به اموال عمومی و دولتی یا ارجاع آن ‎0 0 

صفحه 97:
‎ae were te Pas Bao)‏ ل ‏) - هر وزيرى حق تقاضاى تشكيل جلسه غير علنى مجلس را داراست . ‏© - هر وزيرى حق دارد در جلسات علنى مجلس شركت كند ‏© - هر وزيرى حق تقديم لايحه را به مجلس يس از تصويب هيئت وزيران داراست ‏© - هر وزيرى حق شركت در هيئت وزيران و تصويب آيين نامه را داراست . وزرا در برابر رئيس جمهور مسئول اجراى وظايف خود در وزارتخانه هستند. آنان در برابر مجلس نيز مسئوليت ارائه ياسخ به سوال و استيضاح و در برابر دادكّاه هاى عمومى كشور مسئوليت ‏جرايم احتمالى اعمال خود را دارا هستند. 

صفحه 98:
۱ ۱ is ver cers Chere re رئيس جمهور مسئولیت امور برنامه و بودجه و امور اداری و استخدامی کشور را مستقیما" بر عهده دارد و می تواند اداره آنها را به دیگری واگذار کند. فکر تلفیق دو سازمان چند سال قبل از وقوع انقلاب اسلامی مطرح بوده و قانون اساسى نيز آنها ريا در كنار هم ديده است .(( اصل ©©0 : رئیس جمهور مسئولیت امور برنامه و بودجه و امور . اداری و استخدامی کشور. را مستقیما" " بر عهده دارد و ‎eS Steere Capa ex Ss Net eee‏ )۱ 

صفحه 99:
آشنايى با قانون اساسى دررباره شوراها ‎noe‏ و بو زر ‏0۳ ا اساسى ( اصول ‎&GdOO‏ يي ‎oF‏ ‏قبل گفته شد که شوراها در نظام سیاسی جمهوری اسلامی » ابزار تحقق حاکمیت مردمی در کنار حاکمیت خداوند هستند يعنى از طريق شوراها » حاكميت مردمى 0 ا ا ‎ee‏ ‏هاى مربوط به اداره امور كشور تحقق مى يابد. ‎59 

صفحه 100:
اصل هفتم قانون اساسى اشاره به آيه شريفه : و امرهم شورا بينهم داريد و اركان تصميم كيرى ومديريت كشور را ‎gd‏ ا ل 02 ‎el‏ ‏دو گونه برخورد می شود . یکم » شورا راسا" قدرت تصمیم گیری و مدیریت دارد مانند هیئت مدیره شرکت ها و مجلس شوراى اسلامى » و دوم » شورا بازوى مديريت و تصميم كيرى است و اجررياى مصوبات لن منوط به رياى مدير مريبوط دارد. مانند مجمع تشخيص مصلحت نظام در . برابر رهبری ‏ يا ستادهاى هماهنكى در برابر روسا. در ‎CENTS‏ ا 0 

صفحه 101:


صفحه 102:
آشنایی با سازمان کار و تشکیلات اداری و اجرايى دولت جمهورى اسلامى ايران ‎we wroney‏ ‎ERNIE NcVEg Corer’ Ine el)‏ زبس ‎Fev‏ ‏تشكيلاتى و سازمانى در نظام ادارى دولت جمهورى اسلامى ايران هدف هاى رفتارى : پس از مطالعه فصل سوم » از فراگیر انتظار می رود : اشكال سازمانى و قالب هاى حقوقى در سازماندهى نظام ادارى ايران را ‎esr‏ ۳ ( وزارتخانه را تعریف و آنها را طبقه بندی کند ‎LS eee reece heen)‏ ۳ شركتى دولتى را تعريف كند و انواع شركت هاى دولتى را شرح دهد ۹ ۱ ۰ ۰ 

صفحه 103:
نهاد انقلابى را تعريف كند و انواع أن را بنويسد. تقسيم بندى نهادهاى انقلابى را شرح دهد. اشکال سازمانی نظام اداری ( قوه مجریه ) در سطح کلان را شرح دهد یا به عبارت دیگر ۰ طبقه بندی دستگاه های اداری قوه مجریه را بر ‎en RO OO ere CRS Watt eC Per er‏ عمومى نام ‎ee Ee‏ ‎۹ 

صفحه 104:
پر ‎Meee rte eS eS eo‏ ا ‎ES Tae re‏ م ‏دستكاه هاى دولتى زير نظر رئيس جمهور را نام ببرد و وظايف آنها را بازكو كند. ‏موسسات دولتى زير نظر سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور را نام ببرد و وظایف آنها را بنویسد. ‏كميسيون هاى هيئت وزيران را معرفى كند و وظايف آنها را بنويسد. ‏وزارتخانه هاى موجود را نام ببرد و يك مورد از وظايف هر كدام را توضیح ‎ca’‏ ‏موسسات مستقل و شركت هاى دولتى مربوط به هر وزارتخانه را نام ‏ببرد و تاحدودى شرح دهد. 

صفحه 105:
آشنايى با سازمان كار وتشكيلات ادارى و اجرايى دولت جمهورى اسلامى ايران 0-6 - طراحی و سازماندهی نظام اداری دولت ( حاکمیت ) نظام ادارى ميهن اسلامى ايران با دارا بودن وظايف متعدد در جهت نيل به اهداف نظام خدا - مردمى جمهورى اسلامى ايران به صورت اشكال سازمانى و 00000 - الف : سازمان كار دولت در قوه مقننه : شامل مجلس شوراى اسلامی و شورای نگهبان است و دیوان محاسبات کشور و مركز يزوهش هاى مجلس از سازمان هاى وابسته آن هستند. ۹ 

صفحه 106:
ب : سازمان كار دولت در قوه قضاييه : داراى © حوزه است كه عبارتند از : رئيس قوه قضاييه » دادكسترى جمهورى اسلامى ايران ( شامل دادسراها و دادگاه ) » دیوان عالی کشور » وزیر دادگستری » و سازمان هاى وابسته به حوزه قوه قضاييه كه اين سازمان ها عبارتند از : ديوان ع ل ‎Sag a) Ea‏ كشور » سازمان زندان ها و اقدامات تامينى و تربيتى كشور » روزنامه رسمى كشور » دانشكده علوم قضايى و خدمات ادارى . پ : تشکیلات و سازمان کار دولت در قوه مجریه ce ee re eee ee) ‏حکومت نقش دارد . قوه مجریه در نقش حاکمیت به عنوان یکی از‎ ‏قواى سه كانه مسئوليت اجراى قانون اساسى را برعهده دارد ودر‎ 00000 ‏ا اا ا ۹ ل‎ . ‏امور اجرايى كه به مقام رهبرى مربوط مى شود برعهده دارد‎ 

صفحه 107:
تشكيلات بندهاى الف و ب قبلا" توضیح داده شده ‎ere‏ ‏بند پ تشریح می گردد. در حال حاضر دستكاه هاى دولتى مرتبط با قوه مجريه » بخش اعظم سازمان كار و تشكيلات دولت را تشكيل مى دهد كه در دو سطح كلان ( شامل : وزارتخانه » موسسه دولتی » شركت دولتى » و نهادهاى عمومى غير دولتى ) و خرد ( مشتمل بر واحدهاى داخلى سازمان ها شامل حوزه وزارت يا رياست » حوزه معاونت » حوزه مديريت » دفتر » اداره كل » مركزو حوزه واحدهاى كروه ‏ اداره » بخش » طراحى و سازماندهى . شده است . دو سطح كلان و خرد به ترتيب تشريح مى شود. #۹ 

صفحه 108:
9 - © - طراحى و سازماندهى نظام ادارى و اجرايى ( قوه مجريه ) در سطح كلان سازمان ها و نهادهای دولتی زیر نظر قوه مجریه » طبق ماده 0300 قانون محاسبات عمومى در جهار قالب حقوقى و تشكيلاتى وزارتخانه » موسسه دولتى » شركت دولتى » د ا ل ال ا ‎ee ee‏ طراحى شده است ( طباطبايى موتمنى » ص 06*23 ) ابتدا هر يك ان سازمان هاى فوق الذكربه اختصار تعریف و سپس در قسمت © - © - ( آشنايى بيشتر با تشكيلات اجرايى دولت 0 

صفحه 109:
الف ) وزارتخانه واحد سازمانى مشخصى است كه به موجب قانون به اين عنوان سازمانى شناخته مى شود و در راس ان وزير قرار دارد ( بند ت » ماده ) قانون استخدام کشوری ) . وزارتخانه ازنظر سازمانى » بزرك ترين و از نظر قانونى بالاترين دستكاه هاى ادارى - اجرايى مملكت است كه با قصد تحقق يى يا جند هدف از اهداف جامعه به وجود مى آيد و در راس آن وزير قراردارد که در برابر رئیس جمهور و مجلس پاسخگوست ۹ 

صفحه 110:
ب ) موسسه دولتی در اصطلاح اداری ۰ موسسه دولتی واحد سازمانی مشخصی است که بر اساس قانون و به منظور اجرای بخشی از اهداف دولت ایجاد می شود و دولت آن را اداره می کند . ( بند ث ماده ) قانون استخدام کشوری ) هدف دولت از تاسيس موسسه دولتى » اجراى تكاليف حاكميت و تصدی گری دولت به صورت فنی یا تخصصی در جامعه و ارائه خدمت ‎Gul‏ عبارت ديكر » وظايف موسسه دولتى بخشى از وظايف عمومى دولت است كه در سطح اا له 58 

صفحه 111:
موسسات دولتی انتفاعی و غیر انتفاعی وجود دارد.(( اصطلاحا" ‎Sanpete as Berl Ppa eae en rey‏ 0 دانشكاه تهران كه موسسه غير انتفاعى دولتى و دانشكاه آزاد اسلامى ايران كه موسسه غير انتفاعى است . موسسات انتفاعى دولت همان شركت هاى دولتى هستند مانند شركت مخابرات ايران )) ( انصارى » ص 99 ). موسسات دولتى بر دو دسته مستقل و وابسته نيز تقسيم بندى شده اند . موسسه دولتى مستقل : واحد سازمانى مشخصى است كه بر اساس قانون براى اجراى وظايفى خاص ايجاد مى شود و دولت آن را اداره مى كند. ا ا ا 00 ‎ror er OPP REC‏ ل ‎Fe REC (Oe‏ ‎cee eee Ble SP re Lent ECS SDS Sy‏ برنامه ریزی . ۹ 

صفحه 112:
موسسه دولتی وابسته : واحد سازمانی مشخص و غیرانتفاعی است كه وظايف و فعاليت هاى آن بخشى انز فعاليت ها و وظايفه وزارتخانه يا سازمانى مشخص است . بين اهداف و وظايف اين موسسات با سازمان متبوع وابستكى وجود دارد. موسسه حولقی وآیسته ضمن ایتکه‌دارای اسثقلال مالی است:: به لحاظ شرايط خاص جداى از سازمان متبوع سازماندهى شده است . رئيس موسسه را وزير يا رييس كل سازمان متبوع انتخاب می کند » مانند نهضت سواد آموزی و وزارت . آموزش و پرورش . 

صفحه 113:
ب ) شركت دولتى به آن نوع از موسسات عمومى كشور كفته مى شود كه مانند موسسه دولتی با اجازه قانون ولی به صورت شرکت تاسیس يافته و بيش از 600 درصد از سرمایه آن متعلق به دولت است . (( شرکت دولتی تابع قانون تجارت و دارای مجامع عمومی » هیئت مدیره » و مدیر. عامل است . مسئولیت نهایی ‎eee eye eS mere a‏ 1 ‎(Ge Ser ae cee cee nee eee mee Ss‏ ) 09© ‏ص‎ aa eee ree 

صفحه 114:
شركت هاى دولتى كه به منظور اجراى بخشى از هدف هاى دولت به ‎oe Ce ere eS ee Eee tent SE BE‏ فرانسه وجود دارند . شركت هاى دولتى تامين بخشى از توليد ناخالص ملى را بر عهده دارند و هدفشان كسب سود و ايجاد ميدان رقابت براى فعاليت هاى بخش هاى خصوصى و تعاونى است . اجراى موفق ‎SWE ey ayn nero py‏ ال ا 6 ل ‎PS eo RE‏ وجود نيروهاى متخصص فناورى بيشرفته و رقابت درسطوح بازارهاى ملى و جهانى است مانند بانك ها و بيمه ها » بخش نخست ‎Ce WOE Ly‏ ا ا ‎ESS ree‏ ‎ales peal Ain aia ee | ae‏ دارد و فصول اول تا سوم آن عبارت اند از : 

صفحه 115:
فصل اول : اصلاح ساختار مديريت كشور فصل دوم : سازماندهی شرکت های دولتی ل 9 شرکت های دولتی در ایران سابقه ای 060 ساله دارند و سهم عظیمی » © 90 از بودجه كل كشور در اختيار آنها است( قانون بودجه سال ‎CUS Ma)‏ ا ا ا لت سا شده اند . دسته نخست » شركت هاى دولتى اصلى » آنهايى هستند كه به موجب قانون تاسيس مى يابند و بيش از © 90 سهام آنها متعلق به دولت است مانند شركت مخابرات ايران بيشترين شركت هاى دولتى. دروزارتخانه های صنایع » نفت و نیرو ( 6۳0 9۵ ) کار می کنند . ۹ 

صفحه 116:
دولت در حال حاضر مشغول ساماندهى و و اكذارى شركت هاى دولتى به بخش هاى تعاونى و خصوصى است و تاسيس هر كونه شركت دولتى جديد ممنوع است ( قانون بودجه سال » ©0922 ) ( تعداد اين شركت ها در سال ‎gal tds 0 -» GOR?‏ 2 0 مدیریت 0 شرکت است . که در سه گروه ارائه کننده كالا و خدمات زيربنايى ‎WIS‏ 5 ۲۱۳9 ۱ بندى مى شوند و فعاليت دارند) . 

صفحه 117:
دسته دوم شرکت های دولتی فرعی هستند که از طریق شرکت های دولتی دسته نخست وبر اساس اساسنامه ايجاد مى شوند و بيش از 00)© درصد سرمايه آنها متعلق به شركت هاى اصلى است مانند شركت نفتكش ايران ل ا ات ا 0026 اين كونه شركت هاى دولتى » نظام ادارى ايران را دجار معضلات زیادی کرده است . ت ) موسسات و نهادهاى عمومى غير دولتى 00-0110 ‏ا ل‎ Orc trn IOS) ‏می آید وظایف نهاد را که جنبه عمومی دارد» قانون مشخص می سازد.‎ » 0©6© 72 ‏يس از ييروزى انقلاب و تاسيس جمهورى اسلامى در سال‎ ه ش شرايطى خاص در جامعه ايران بوجود آمد 

صفحه 118:
كه موجب شد نهادهاى انقلابى در زمينه هاى مختلفه وا به كونه اى خودجوش به منظور ارضاى نيازهاى شرايط حاصل قدم و يالسفكويى به كواسكة ماق مردم و أرمان ها رعير انقلاب به وجود آيند » مانند نهادشوراى انقلاب و نهاد رياست جمهوری. ESOS Cy Set ORES NEO TENE RPK Tes eens EC ‏عمومى و انقلابى دولتى و موسسات و نهادهاى عمومى غير‎ 0 ‏دولتی فعالیت دارند.‎ ۹ 

صفحه 119:
© - © - طراحى و سازماندهى نظام ادارى و اجرايى دولت در سطح خرد ( واحدهاى داخلى سازمان ها ) در طراحى سازمان كار و مديريت قوه مجريه جمهورى اسلامى ايران كفته شد كه اين كار در دو سطح كلان و خرد صورت مى كيريد كه سازمان كار و مديريت در سطح كلان تعرريف شد. در سازماندهى تشكيلات دولت در سطح خرد يا سطح ‎RUE STE CE SE]‏ ل ا ‎PEE Cerne Cert‏ در سه سطح مديريتى و يك سطح اجرايى به صوريت زير سازماندهى شده اند و واحدهاى داخلى سازمان هاء درون أن سطوح ريا ير كرده اند كه عبارت اند از : 

صفحه 120:
9- 6 سطوح مديريت و اجرا سطوح برنامه سطوح استراتژی كت | KS 7 Barret ‏ا‎ کوتاه مدت عملیاتی استراتژی عملکردی rere Coe CC Seno) nee) ‏هرم سازمانى‎ 

صفحه 121:
9 Concer e em Lee rere TS eee ‏عامل » مدير كل يا رئيس » معاونان و مشاوران سازمان است . دراين‎ 21011011111011 ECC ORO TOPE Ee retin ‏استراتزيك سازمان كه جنبه بلند مدت دارد تدوين مى شود . تغيير و‎ ‏تحول در اين رده » بيشتر جنبه سياسى دارد.‎ دوم » سطح مديريت ميانى » در اين منطقه واحدهاى ادارى از قبيل دفتر ا ‎Bees ah ts see DLS Sete‏ و مديرامور ... فعاليت مى كنند . مديران اين منطقه از استراتزى كسب و کار برای تنظیم برنامه های استراتژیک و دور برد سازمان سود ‎eee i Ret te a ee te‏ ‎Sec eT eC EED TS TPE RSENS‏ ۹ یب ‎SPEC ere Sen ree 0-9۰‏ تصميمات ‎٠‏ آنها را به رده مديريت سريرستى ( عملكردى ) ابلاغ 

صفحه 122:
5 ‏سطح مديريت سريرستى در اين سطح واحدهاى ادارى‎ » Pr ‏قبيل اداريه » كروه و دايره قرار دارد كه توسط روساى‎ ‏قسمت ها ء ريوساى ادارات » يا سريرست كاركاه مديريت مى‎ ‏شوند . واحدهاى ادايى اين سطح ؛ مسئول حسن اجرياى‎ ‏وظايفه و عمليات كاركنان سطح عمليات هستند واستراتزى‎ ‏هاى عملكردى را به كار مى كيرند. كاركنان شاغل در سه‎ Ce SR NWS ESS CODD LET oo جهارم » سطح عمليات » در سطح عمليات اغلب كارشناسان » دبيران»ء متصديان » حسابداران قراردارند و معمولا“ بست هاى آنان نام مخصوص داريد مانند معلم » يرستار و مميز مالياتى . 

صفحه 123:
وظيفه اين دسته افراد » اجراى عمليات سازمان است مانند بازاريابى » حسابرسى » مالى . به كاركنان شاغل در اين سطح » كاركنان رده صف نيز كفته مى شود. واحدهاى ادارى داخلى يا تشكيلات حوزه مركزى وزارتخانه ها و سازمان هاى مستقل تحت نظر رئيس جمهور كه به استناد بخشنامه 6 سزمان مديريت و برنامه ريزى كشور در درون سطوح ا ل ۱ سازماندهی شده اند : © حوزه وزارت يا رياست : در اين حوزه » وزير يا رئيس يا مدير عامل و دفتر مخصوص آنان و مشاوران مدير قرار دارند . در برخى ‎e rt‏ لل ل 0 0 02000 بين الملل » شوراى عالى سازمان » حراست » ارزيابى عملكرد » و كزينش نيز در اين حوزه واقع شده اند . 

صفحه 124:
9حوزه معاونت : در طراحی داخلی تشکیلات دستگاه های اجرايى دولت » يس ان حوزه وزياريت يا | ل | ا ا ا ا 0 ا ‎OE‏ ‏ضوابط © معاونت دارند كه هر معاونت ان حداقل *6 واحد سازمانى در سطح مركز » دفتر يا اداره كل تشكيل شده است مانند حوزه معاونت راهنمایی و رانندگی . #حوزه مدیریت » مرکز ۰ دفتر » و اداره کل : دراین حوزه » دفاتر » مراكز و ادارات كل سازمان قراردارند كه عهده دار اجراى يك يا جند فعاليت از حوزه معاونت هستند .. 

صفحه 125:
- اداره کل » واحد سازمانی است که در راس آن مدیر کل قرارداريد و عهده دار اجراى يك يا جند فعاليت از حوزه معاونت است . اداره كل از جند اداره تشكيل مى يابد و داراى عمليات اجرايى است . - دفتر » واحد سازمانى است كه در راس آن مدير كل قراردارد ا ا ا ا ات ‎Eo mer‏ ل ۳ دفتر در قالب (( كروه )) سازماندهى مى شود . مانند مديركل . دفتر امور يزوهشى و برنامه ريزى وزارت علوم . ‎CRY‏ ل ل الل ا ‎eee ene ee‏ ات اجراى يك يا جند فعاليت از حوزه معاونت است و مى تواند ‎#۹ 

صفحه 126:
مطالعاتی » تحقیقاتی » پا اجرایی باشد. در راس آن مدیر يا مدير امور قراردارد و واحدهاى تابع لن مى تواند ‎Eas)‏ ا ل ل كت طبقه بندى مى شود مانند امور توليدى كه اصلى است و كشاورزى » منابع طبيعى و معدن كه امورفرعى هستند. - مركز ء واحد سازمانى است كه در راس لن (( رئيس مركز )) قراردارد. معمولا“ مركز اجراى يك يا جند فعاليت از حوزه معاونت در زمينه اجرايى » مطالعاتى» تحقيقاتى » يا آموزشى را در سطح ملى “بر عهده دارد و از تعدادی كروهء مديريت » 59 

صفحه 127:
و اداره سازمان يافته است مانند مركز توسعه فناورى و نوسازى ادارى در سازمان مدیریت . مرکز » نسبت به اداره کل یا دفتر » معمولا" دارای اختیاربات بیشتری است . 1 تحت نام اداره » كروه » امور »و بخش قرراردارد. اداره » واحد سازيمانى است كه عهده دار اجراى يك يا جند فعاليت از فعاليت هاى حوزه اداره كل » يا مديريت » يا مركز است . در راس اداره » رئيس قراردارد كه معاونت هاى ل ا ۳ فعالیت های اداره » اجرایی است . 8 

صفحه 128:
كروه » واحد سازمانى است كه در راس آن ررئيس كروه قراردارد و عهده دار اجراى جند فعاليت از فعاليت هاى دفتر ‎Soe‏ ا ل ل ل ل 1 م يى سلسله وظايف متجانس كفته ميشود كه در یک یا چند واحد سازمانى توزيع شده باشدء امور به اصلى و فرعى طبقه بندى مى شود مانند وزارتخانه هاى امور فنى يا عمرانى . بخش » به واحد سازمانی تخصصی گفته می شود که تقریبا" پ ها. ۱ ( سازمان مديريت وبرنامه ريزى كشور » اصلاح ساختارهاء ص ©© ) . ۹ 

صفحه 129:
- سازمان استان شورایعالی اداری در تاریخ 06/9/00 به منظرر حرکت به ‎ear ope ics cde Eee eee‏ فعاليت هاى وزارتخانه » وموسسات مستقل در استان هاى كشور اك به نام (( سازمان استان )) تاسيس كرد»ء مانند سازمان اموزش و يرورش استان خوزستان 1 HE PS PCM LOS i ‏کلیه وظایف آن وزارتخانه و سازمان های تابع آن را در استان‎ ‏انجام مى دهد . انتخاب رئيس سازمان استان با وزير و‎ 21010 Ceres eee eee mmc ce ‏بالاتر و از معاون وزير يايين تر است ( سازمان مديريت و‎ ) © ‏ص‎ ٠ ©)0 ۰ ‏برنامه ریزی کشور » اصلاح ساختارها‎ 

صفحه 130:
©- © - آشنايى بيشتر با تشكيلات اجرايى دولت ايران يس از آشنايى مختصر با طراحى و سازماندهى نظام ادارى و تشكيلاتى دولت ايران ( قوه مجريه ) » اكنون به تفصيل نظام ادارى و ا ا ل ا ‎Ce eee eas Ler‏ ‎eens]‏ ا ل نا Eero Se Se CIE BS i eRe ‏ا‎ ‎1 nye ric err n Woes Prrerrs دوم تشكيلات مربوط به هيئت وزيران ( كميسيون هاى هيئت وزيران ) ا ا ۳ شرکت های دولتی ) چهارم - نهادهای انقلابی و نهادهای عمومی غیر دولتی #۹ 

صفحه 131:
يكم : دستكاه هاى اجرايى و شوراهاى عالى زير نظر رئيس جمهورى نهاد رياست جمهورى » سازمان ها و موسسات دولتى » و جندين شوراهاى عالى زير نظر رئيس جمهور فعاليت دارند كه موارد ‎Sones)‏ 0 الف : نهاد ریاست جمهوری نهاد » تشکل سازمانی مستقل است که در شرایطی خاص در جامعه به وجود مى آيد وبر اساس قانون عهده دار انجام وظايفى است. كه يويايى و تحرك بيشترى را مى طلبد وبه همين دليل در ‎caren TPN Rs peers Fei ee OD PP‏ ‎SS ae ey See)‏ 

صفحه 132:
نهاد رياست جمهورى ان نظر تشكيلاتى جزء موسسات دولتى ‎hier eee Caer Wa ey‏ ا 00 ‎LID eo ECS EGR EERE‏ ا ا ‎Oe eee‏ ‎Rr eae)‏ ب : سازمان هاى زير نظر رياست جمهورى در اصطلاح ادارى » كلمه سازمان به مفهوم (( خاص )) مشخص كننده ماهيت قانونى » سياسى » و تشكيلاتى واحدهاى ادارى خاصى است كه براساس قانون با اين عنوان ناميده شده ‎gle jlu 448 gal | Cus‏ ل ل 251 مشخص و يراهميتى هستند كه براى اجراى وظايفى خاص كه با هیچ یک از. وظایف وزارتخانه ها مشابهت ندارد . سازماندهى شده اند مانند : سازمان انرزى اتمى . 

صفحه 133:
te te eee ‏ا‎ ES Bie Mee Bln ‏ودر سطح ملى كار مى كنند و فعاليتشان كه بيشتر جنيه‎ 2 ‏مديريتى و ستادى دارد مورد نياز ا‎ 00 ‏ل ا ل‎ Galyal ‏رئيس جمهور نيز محسوب مى شوند در حال حاضر ساززيمان‎ : ‏هاى زير نظرٍ رياست جمهورى عبارت اند از‎ 9 oreo) bad | By eee OP ea eNa Ne TOE Cee ne ee WIE ery SSCS ‏منصوب مى شود . اين سازمان از ادغام دو‎ )) ‏برنامه ريزى و بودجه )) و (( امور ادارى و استخدامى‎ (( ‏در سال ©0920 بنا به تصويب شوراى عالى ادارى و به‎ ‏منظور تحقق بهتر قانون اساسى بوجود آمد.‎ 

صفحه 134:
(( اصل ©0232 - رئيس جمهور مسئوليت امور برنامه و بودجه و ‎ee ers‏ 0000 (( کشور را مستقیما" بر عهده دارد و می تواند اداره آنها را به عهده دیگری بگذارد . )) برخى ماموريت هاى سازمان مديريت وبرنامه ريزى كشور » همانكونه كه از نام لن سازمان معلوم است ‎٠‏ عبارت اند از : تعيين هدف هاى توسعه اى كلان كشور و فراهم كردن زمينه ‎nce Sm eee were oS‏ ا ل ا ‎ete‏ ‎ees‏ ا ‎Se ee ee‏ مانند برنامه اتوماسيون نظام ادارى توسط كميسيون تخصصى ‎Cer Ms WEP eh UnoPer er)‏ 0 طرح " توسعه و کاربری فناوری اطلاعات" " تکفا " مصوب ۹ 

صفحه 135:
شورايعالى اطلاع رسانى ” » دادن دستورهاى لازم درباره نحوه اجرای قوانین و مقررات استخدامی به منظور ایجاد هماهنگی در اجرای کارها » صدور مجوزهای استخدامی » ارزیابی عملکرد ‎MPEP WEES Cerra‏ ارتقاء سطح دانش تصميم سازى و تصميم كيرى در دولت انجام مطالعات لازم در امور تشكيلات و سازماندهى دستكاه هاى دولت » همسوسازى نظام مديريت كشورء. تنظيم لايحه بودجه و كنترل اجراى قانون بودجه كل كشور اين ‎Bon‏ يي ‎Cnc We Sore‏ موسسات دولتى مستقل زيرنظر سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور در اجراى وظايف راهبردى و كسترده خود ء با اجازه قانون از وجود جند موسسه دولتى مستقل كه زير نظر أن سازمان فعالیت دارند سود می برد. 

صفحه 136:
اين نوع موسسات عبارت اند از : © موسسه عالى آأموزش و يزوهش مديريت وبرنامه ريزى : اين موسسه از ادغام مرکز آموزش مدیریت دولتی و موسسه پژوهش » برنامه ریزی و توسعه در سال (0©9©0 تشكيل شد ‎Os eee Tiere Ppa)‏ 200 ریزی توسعه اقتصادی » و بهبود مدیریت کلان کشور است . © سازمان نقشه بردارى كشور © سازمان اسناد و كتابخانه ملى ايران . رئيس جمهور » رئيس هيئت امناى كتابخانه است © مركز ملى بهره ورى ايران »مركز أمار ايران ۹ 

صفحه 137:
© - سازمان انرزى اتمى ايران کنترل و هدایت اشعه و به کارگیری انرژی اتمی در رشته های مختلف اقتصاد مانند کشاورزی » صنعت » و خدمات و همچنین ایجاد نیروگاه هاى هسته اى توليد برق و تبديل آب شور به شيرين از وظايف اين سازمان است . © - سازمان تربيت بدنى يرورش نيروى جسمانى و تقويت روحيه سالم افراد كشور » هدف اين سازمان است . هدف اين سازمان » حفظ محيط زيست و جلوكيرى از تخريب و نابسامانى ‏ ‎Fearon‏ ا اا ل ا ال ‎Sie ere‏ ‎ewe Sy NOE ee ere ire ren‏ 0 8 

صفحه 138:
6 - سازمان میراث فرهنگی و گردشگری حفظ آثار باستانی و میراث فرهنگی و ترویج ایرانگردی و جهانكردى كه از توصيه هاى قرآنى است ؛ هدف اصلى اين سازمان را تشكيل مى دهد که در سال 4908 از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به جمع سازمان های اداری تحت نظر ریاست جمهوری پپوسته است . ‎th -—‏ ها ‏اين دفتر بر اساس مصوبه ‎fae‏ )0( شورايعالى انقلاب فرهنكى ؛ به منظور بهره كيرى از استعدادهاى درخشان در نهاد رياست جمهورى تاسيس يافته است . 

صفحه 139:
م6 - سازمان ملى جوانان ‎ee re tee eee edo)‏ © - دفتر خدمات حقوقى بين المللى ( انصاريى » ©0668 ) 

صفحه 140:
پ : شوراهای عالی زیر نظر ریاست جمهوری 507 عالی زیر نظر رییس جمهور را می توان به دو دسته ام ا ل 200 ل اا لل ا ا 1ك عالی انقلاب فرهنگی » دسته دوم شوراهايى هستند كه به ‎Cre Se ere Be aS nee STO‏ مصوب در أآنها قوت بيشترى دارد. 4 0( تدوين راهبردها هم مى يردازند. مانند شورايعالى ادارى مستقر درسازمان مديريت و برنامه ريزى كشور . از شوراهای عالی زیر نظر رییس جمهور می توان به شورای و شوراى عالى اطلد ‎nae s)‏ 00 تحقيقات و فناورى ‎٠‏ شوراى اموزش هاى ۳9 »و شوراى عالى ادارى اشاره كرد. 

صفحه 141:
شورای عالی انقلاب فرهنگی ات ا ا ا كل ا ا ا ‎enero‏ ‏ا ا ل ا ا ال ال ال ا ا ل ا اكت می کند . نظام اداری شورا در تاریخ 00/6/29 دچار تحول شد و داراى فرهنكستان هاى علوم » علوم يزشكى » و زبان و ادب فارسی گردید که هریک تشکیلاتی خاص دارد. تاسیس رشته های ‎Oe eee Crs Secon)‏ 700 ا ال ل ا لا 

صفحه 142:
دوم : تشكيلات مربوط به هيئت وزيران ( كميسيون هاى هيئت وزيران ) هيئت وزيران » كه از مجموعه معاون اول رئيس جمهور و وزرا تحت نظر رئيس جمهورتشكيل مى شود » مى تواند بر اساس اصل 490 ق ۱ ۰ تصويب برخى ازموارريد مربوط به وظایف خود را به کمیسیون هایی متشکل از چند وزیر واگذار كند كه به آنها (( كميسيون هاى هيئت وزيران )) كفته مى شود. كميسيون هاى هيئت وزيران در حال حاضر عبارت اند از : اقتصاد . امور زيربنايى و صنعت » رفاه اجتماعى » فرهنكى » لوايح » دفاع » و سياسى . مصوبات اين كميسيون ها در محدوده قوانين يس ان تاييد رييس جمهور قابل Famer) 

صفحه 143:
كميسيون هاى هيئت وزيران به دليل تخصصى و بيجيده شدن روز افزون وظايف وزارتخانه ها . و گسترش وظایف دولت ها و استفاده از ‎OES TED ied GP EE LO Pe SE See ere‏ 9 ا ا ‎RCRD RCI Le WC SO OCP‏ ۱5 كميسيون ها راسا“ در مورد مسايل و امور مملكت تصميم مى كيرند ‎Mey re ate)‏ ا لت ال 9[ كشورها » كميسيون هاى مزبور اختيار اتخاذ تصميم اجرايى ندارند و فقط به تهيه و تنظيم بيشنهادهايى براى اتخاذ تصميم مقامات ديكر مى يردازند مانند كشور ايتاليا و ايران. جوامع جهانى تاسيس كميسيون هاى مشترك را راه حلى براى تحكيم و تقويت نقش (( هماهنگ کنندگی ) قوه مجریه و از عوامل موثر برقراری هماهنگی ادارى مى دانند. 

صفحه 144:
امور ادارى و اجرايى كميسيون هاى مشترك هيئت وزيران و تنظيم موضوعات جلسه هاى هيئت وزيران بر اساس مواد ©09 و 00© آيين نامه داخلى هيئت دولت را (( دبير هيئت دولت )) به 1 مى كند و به همين دليل در تشكيلات نهاد رياست جمهورى واحد ادارى به نام (( دفتر هيئت دولت )) بيش بينى شده و تاسيس يافته است كه موجب استقرار بهتر اصول م0©7) و 0 قانون اساسی ۰ یعنی وظایف نمایندگان رئيس جمهور و وضع آيين نامه هاى ادارى مى شود. سوم : دستكاه هاى اجرايى زير نظر وزرا دستگاه های دولتی زیرنظر وزراء بر اساس قانون برنامه وبودجه ‎CecW aca == 8 ere een‏ ۱[ 

صفحه 145:
وزارت خانه » موسسه دولتى » و شركت دولتى سازماندهى شده است . هر يك از دستكاه ها با ديكر دستكاه ها در ارتباط است و جزئى ان بدنه نظام ادارى دولت و قوه مجريه به حساب می آید. ل ل ا ا ا لتم دولتى مرتبط زير نظر وزرا مشغول به كارند كه به اختصار ‎SPO ae oo‏ لل ا ل 00 اجرايى كشور طبقه بندهايى مانند وزارتخانه هاى بخش اقتصادى . سياسى ‎٠»‏ عمرانى » آموزشى » صنعتى » كشتاووقى 3:4 احتماعى قنده أست . دن اينجا وز اوؤكمانه هاننا برخی موسسات و شرکت های دولتی وابسته آنها » به ترتیب حروف الفبا به اختصار توضيح داده مى شود. 

صفحه 146:
وزارت آموزش و پرورش در سال ©©©0 ه .ش همزمان با ايجاد مدرسه دارالفنون در زمان اميركبير با نام وزارت علوم تاسيس شدء سپس به وزارت معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه تغيير نام يافت . در سال ©0©07) ه . ش به وزارت فرهنك مبدل شد . ودر سال ©0262 ه . ش امور مربوط به أموزش عالى و تحقيقات از لن جدا شد و به نام وزارت آموزش و يرورش با هدف تعليم و تربيت كليه افراد واجب التعليم و اجراى ‎SET)‏ ا ل ا | برنامه ريزى و تنظيم طرح ها و برنامه هاى أموزشى كشور و اجرا و نظارت آنها تا يايان دوره متوسطه . توسعه و تجهيز مدارس و ‎ORL @ SEY‏ ا ا ل 00 ‎Dies‏ ا ا ا ا ل ‎ons ee‏ #۹ 

صفحه 147:
ee Eee aS pian cree a Trae) ‏برنامه نهضت سواد آموزی » تنظیم و اجرای برنامه های فوق‎ ee Serle ete ee eon ‏ا ا‎ CR ere Te ee ‏ل‎ yen Sage ees) eee eee Shes LenS kre Ley . ‏کشور از وظایف وزارت آموزش و پرورش است‎ انجمن اولياو مربيان » سازمان ملى يرورش استعدادهاى دريخشان » نهضت سواداموزى » كانون يرويش فكرى. كودكان و نوجوانان » سازمان نوسازى و توسعه و تجهيز مدارس كشور » از جمله موسسات دولتى مستقل اين وزارتخانه هستند. #۹ 

صفحه 148:
وزارت ارتباطات وفناورى اطلاعات اين وزارتخانه در زمان حكومت فتحعلى شاه به سال 00962 ه . ش با ‎skis errr‏ ا ا 9 ل ا ل ايت یافت و در سال 1900 به نام فعلی مزین گردید هدف اين وزارتخانه ايجاد تسهيلات لازم به منظور استفاده عمومى از فناوری پیشرفته اطلاعات و ارتباطات به گونه پستی و مخابراتى و همچنین برقرار کردن ارتباط سریع داخلی و خارجی برای آحاد افراد كشور است. م سب بخش هاى اقتصادى كشور در ابعاد داخلى وخارجى ؛ اجراى تعهدات ‎SO Bey‏ ا الا ا ا ‎Ce‏ ا لط لك ذم ا ا ا 20 2 ييشرفته ارتباطى از وظايف اصلى اين وزارتخانه است . 

صفحه 149:
‎pie NCr gh‏ ا لت ا كت ارتباطات سيار» شركت خدمات هوايى بيام » شركت كابلهاى ‎Swe ne Wale er pe EOP Wer gwar eran Rta)‏ 20 دولتى ( انتفاعى ) اين وزارتخانه هستند. ‏وزارت اطلاعات ‏وزارت اطلاعات با همين نام و تشكيلات در جمهورى اسلامى تاسيس شد وقبل از انقلاب به صورت يكى از موسسات مستقل نخست وزيرى فعاليت داشته است . هدف اين وزارتخانه كشف و خنثى سازى توطئه ها وفعاليتهاى . ‎eed‏ ل ا ا لت ‎reer as‏ > 0 ‎۹ 

صفحه 150:
جمع آوری » طبقه بندی » و تجزیه و تحلیل اطلاعات ‎ere‏ ل ل ا لت ل امنيتى كشور » حراست اطلاعات و اسناد و مدارك مهم کشور » آموزش راه و روش حراست از واحدهاى ادارى به موسسات و نهادهاء تبادل )05 ۰ ۱( ۱ سازمان ها و مردم از توطئه ها ء از وظايف مهم اين 0 

صفحه 151:
وزارت امور اقتصادى و دارايى اين وزارتخانه نخست با نام وزارت ماليه در ساله ‎con‏ هش در زمان فتحعلی شاه ‎Bee)‏ 9۳۹ 0 ‎Nee NP as IP Bteee EGE Remy‏ ۱ در أن وزارتخانه به فعاليت يرداختند. در سال 030 ه ش نام وزارت ماليه به وزارت دارايى ودر سال 0969 به وزارت امور تن دارايى تغيير يافت. 

صفحه 152:
‎ce Se cvs)‏ ا ا ات تن ا ا ا 3۳۳ بودجه كل كشور به وزارتخانه ها و موسسات دولتى از هدف هاى اصلى اين وزارتخانه است . اين وزارت خانه كليه فعاليت هاى اقتصادى بخش هاى تعاونى و 0 ل كك های مالیاتی را در مناطق مختلف کشور به انحای 5300 ‎۹ 

صفحه 153:
وزارت امور اقتصادى و دارايى كه وظيفه دارد سياست اقتصادى انقباضى را در جامعه بياده كند لازم است با بانك هاى كشور كه مجرى سياست هاى اقتصادى ‎weet]‏ ا ا ا 0 دليل بانكهااز موسسات دولتى انتفاعى و مستقل اين الل ‎ee Ee ee ms Seer Be‏ دولتى در حساب هاى بانك مركزى » تخصيص اعتبارات براى هزينه هاى دولت با همكارى سازمان مديريت » انتخاب ذيحسابان وزارتخانه ها و موسسات دولتى و انجام كارهاى خزانه دارى از ديكر وظايف اين وزارتخانه است . 

صفحه 154:
0 ONT Kr PW OME SOE OMY » ‏سازمان حسابرسی ۰ شرکت چاپخانه دولتی ایران‎ ‏سازمان خصوصى سازى » سازمان جمع أورى و‎ ‏فروش اموال تمليكى » شركت سهامى خدمات‎ ‏ماشين هاى محاسب الكترونيك » سازمان سرمايه‎ ‏های اقتصادی» و سازمان خصوصی‎ SS 5 GIS ‏سازى از موسسات و شركت هاى دولتى وابسته به اين‎ ‏لف ل‎ ۹ 

صفحه 155:
وزارت امور خارجه درسال م00©46 ه . ش با نام وزارت دول خارجه در زمان ‎NCPR TEM CIDE Rae SCPE eS‏ 000 ش به وزارت خارجه تغيير نام يافت اين وزارتخانه در سال ا 2 50107 سياسى ايران با ممالى خارجه همت كُماشت و به تدريج ‎Ror ener rcp rr‏ هدف اين وزارتخانه » مديريت ‎eer eee‏ اجراى بهتر سياست و روابط خارجى جمهورى اسلامى ايران و حفظ منافع اتباع ايران در خارج از كشور است. ‎be‏ ۱ وظايف اساسى اين وزارتخانه عبارت است از : مذاكره با سازمان هاى بين المللى و دولت هاى خارجى ؛ برقرارى #۹ 

صفحه 156:
ارتباط سازمان هاى دولتى ايران با دول خارجى وسازمان هاى ا ا ا ل ل نل اجراى سياست تنش زدايى از منطقه » انجام دادن اقدامات برای عقد قراردادها » هدایت » و مساعدت سایر موسسات دولتى هنكام اجراى وظايف خود در ارتباط با ساير دول و me BIe Ber Le Add Ls 5 heal y Cola le gla 5) Lal cya dal gy oath 9 . ‏از موسسات دولتی مستقل این وزارتخانه است‎ ۹9 

صفحه 157:
۳ 5b Clb درسال 00972 ه . ش با نام وزارت فوايد عامه » تجارت و فلاحت تاسيس شد و در سال 900 ه .ش يس از تحولات بسيار به وزارت بازركانى تغير نام يافت كه تا كنون ادامه دارد. هدف اين وزارتخانه » بهبود و توسعه امور بازركانى كشور است كه براى رسيدن به اين هدف » وظايف زير انجام ‎ex ER ST pe)‏ ا ا ۳ بازرگانی کشور ۰ تمهید مقدمات مبادله کالا و خدمات بین ایران و سایر دول و سازمان های بین المللی و موسسات خصوصی ‏ انعقاد قراردادهای بازرگانی مورد نیاز با سایر ا ا ل 20060 = 

صفحه 158:
مطالعات لازم براى خريد كالا از ساير كشورها » تدوين برنامه توسعه بازركانى » حمايت از صنايع و توليدات داخلى » نظارت بر شبكه توزيع داخل كشور » حمايت از مصرف كننده » و کمک به تثبيت قيمت ها مركز توسعه صادرات ايران » شرکت بازرگانی دولتی ایران » سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان » شرکت فرش ایران » شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی ایران » موسسه مطالعات و يزوهش هاى بازركانى از سازمان ها و موسسات زير نظر وزارت بازركانى هستند. ۹۹ 

صفحه 159:
ee Te SSeS ‏اس‎ مجلس حفظ الصحه دولتی ۰ نخستین سازمان مسئول بهداشت عمومى كشور در سال ©©©0 ه . ش به صحيه كل مملكتى تغيير نام يافت و در سال 0 به اداره كل بهدارى و درسال )©0939 به وزارت بهدارى تبديل شد. اين وزارتخانه بعد از تحولات بسيار در سال ©©02 ه . ش به وزارت بهداشت » درمان وآموزش يزشكى با وظايف جديد ‎Ten‏ لت 

صفحه 160:
اهدافه اين وزارتخانه عبارت اند از : تامين بهداشت و درريمان ا ا ا ا بهداشتى » درمانى و آموزيش يزشكى و بيرايزشكى و نيز نظارت بر اقدامات بهداشتى و درمانى به منظور ارتقاء و برخوردارى كليه افراد كشور از خدمات بهداشتى » درمانى » و مراقبت هاى يزشكى مندرج درقانون اساسى. ان وظايف اين وزارتخانه مى توان اين موارد را نام برد : اقدام لازم در ييشكيرى از بروز و شيوع بيمارى هاى واكير وريشه كن كريدن آنها » توزيع مطلوب خدمات بهداشتى و دريمانى در سطح كشور » دادن مجوز كار برياى تاسيس و #۹ 

صفحه 161:
بهره بردارى موسسات درمانى » آموزش حرفه اى يزشكى و بيرايزشكى مانند يرستارى به جوانان كشور تا رفع نياز جامعه» مطالعه و يزوهش راه هاى توسعه وكسترش كيفى وكمى 10/09 مشی های تهیه و توزیع دارو تعیین ضوابط ورود و توزیع داروهای خارجی و کنترل آنها » و صدور مجوز اعزام بیمار به خارج از كشور براى درمان . دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور ۰ شرکت سهامی دارویی كشور »ء انستيتو ياستور ايران » شركت سهامى تجهيزات . يزشكى ايران » و سازمان انتقال خون ايران از سازمان هاى مرتبط با وزارت بهداشت » درمان و آموزش يزشكى هستند. 8 

صفحه 162:
وزارت تعاون هر( ۱۱ ۱ روستا به منظور كسترش فعاليت هاى تعاونى جايكزين سازمان ۳۳ ۱9 شد كه زير نظر نخست وزيرى بوده وزارت تعاون و امورروستاها در اولين للك » قانون شريكت هاى تعاونى را تدوين كرد. اين وزارتخانه در سال ©0269 با وزارت كشاورزى ادغام و براى بار دوم در سال 0097200 ه ش به منظور اجراى اصول 69 و *006 قانون اساسى ( بخش ‎١‏ ‏هاى اقتصاد ايران ) و حمايت از بخش تعاون راه اندازى شد. ۹9 

صفحه 163:
۳ eer ea ers) ‏کمک های دولتی و عمومی برای بخش تعاون » همکاری‎ 9 a TET cee ere Seer.) ATIC EC aT eCeRaen ROE Pye Conc Pye ear eneel Rene ‏ا‎ OMe Reece ty) ‏سازمان ملل متحد انجام معاملات با شرکت ها و حسابرسی‎ ‏هاى لازم از آنها و جلوكيرى از سوء استفاده از نام تعاون‎ ‏از وظايف اين وزارتخانه است . صندوق تعاون از شركت‎ . ‏هاى دولتى وابسته به اين وزارتخانه است‎ #۹ 

صفحه 164:
لفت ۱۳ اين وزارتخانه از ادغام دو وزارت كشاورزى و جهاد ا ا ا ا ل اك آمد. هدف أن هدايت بخش كشاورزى و منابع طبيعى در جهت رسيدن به خودكفايى وتوسعه دائمى آن است. عمران روستاها و مناطق عشاير نشين و افزايش توليدات کشاورزی از دیگر هدف های این وزارتخانه است . تهیه و تنظیم سیاست ها و خط مشی های بهره برداری از منابع طبيعى » بهينه سازى بهره بردارى از ‎eee‏ ‏ا ا ا ا د 0200 ۹ 

صفحه 165:
اجراى طرح هاى جنكلكارى صحيح و جلوكيرى از انهدام آنها ا ‎CONG‏ ‏بهره بردارى از آنها » همكارى با توليدكنندكان فرآورده های کشاورزی و دامی در زمینه تامین و توزیع کود و سم و بذرو اصلاح نزاد » تهيه علوفه و أموزش روش هاى ‎١‏ ل ا 0[ جامعه در جكونكى نككهدارى دام و طيور و استفاده از آنها » و برنامه ریزی برای توسعه و ارتقای سطح صنایع . روستايى در ايران از وظايف متنوع اين وزارتخانه است . #۹ 

صفحه 166:
سازمان شلات ایران » سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی » ا ۱( 2 ل 0 و آبخیزداری کشور » سازمان امور عشاير كشور » شركت يشتيبانى اموردام كشور » موسسه سرم سازى رازى ( وابسته به سازمان تحقيقات ) » و شركث سهامى صنايع شير ايران از موسسات دولتی مربوط به اين وزارتخانه هستند. ك2 ا ا 1 0 ‎Cee‏ ۹9 

صفحه 167:
الكت و ا ‎eee‏ وزارت جنگ دولت ايران در دوران نخست وزیری دکتر. محمد ل ا ا ل ال ا ل لك 20 5 كودتاى مرداد ©© مجددا“ وزارت جنك تشكيل شد. يس از بيروزى انقلاب اسلامي بار ديكر وزارت دفاع تشكيل شد و ا ا ۱ با اجازه مجلس شوراى اسلامى در سال ©© وزارت دفاع با وزارت سياه ياسداران انقلاب اسلامی ادغام و وزارت دفاع و يشتيبانى نيروهاى مسلح به وجود آمد. 1 ‎ko‏ ا 6 ال ا ل ره ‎me Deere PO era be ere mes‏ 7 ‏از امکانات نیروهای مسلح است . 

صفحه 168:
ee Ee toe wee oe ee Tee ‏لت ا الات الك‎ Sere Ewe) ‏نياز نيروهاى مسلح برابر دستورالعمل هاى فرماندهى كل قوا‎ ‏و دولت جمهورى اسلامى » بازسارى ادوات مورد استفاده‎ ۳ ‏ل ل ا‎ ee ae cee ‏ا ل ل ل لا‎ ‏ايجاد دوره هاى بازآموزشى در كليه رشته هاى فنى » روابط‎ ‏انسانى » فرهنك اسلامى » و مديريت برراى نيروهاى مسلح»‎ ‏تهيه و تامين ساختمان براى زندكى افراد خانواده نيربوهاى‎ ‏مسلح » تهیه و تامین خدمات درمانی نیروهای مسلح » تهیه و‎ ‏تامین مایحتاج روزمره زندگی پرسنل نیروهای مسلح ۰ برخی‎ از وظایف این وزارتخانه است . 

صفحه 169:
سازمان صنايع دفاع » سازمان تامين خدمات درمانى يرسنل نيروهاى مسلح » شركت مهندسى و ساختمان » شركت تعاونى مصرف اتكاء سازمان حفاظت و اطلاعات » موسسه آموزشى و تحقيقاتى صنايع دفاعى » سازمان عقيدتى - سياسى وزارت دفاع » و سازمان جغرافيايى نيروهاى مسلح از سازمان هاى مربوط به وزارت دفاع وزارت راه و ترابرى وزارت (( طرق و شوارع )) در سال (0©00) ه .ش تاسيس شد ودر و ‎EOL‏ ‏1 ۰ , 000 ‏ب۰ ا ا‎ ۱ tee eee Ee ree همجنين تجهيز و نكهدارى تاسيسات زيربنايى است 

صفحه 170:
وزارت راه و ترابرى » وظيفه دارد نسبت به تهيه و تنظيم سياست ها و خط مشى هاى اجرايى در خصوص ترابرى كشور اقدام كند و در احداث راه هاى زمينى ( شوسه و راه آهن ) » بنادر » فرودكًا ه هاء» ترمينال هاى مسافربرى مطابق نيازهاى زمان بكوشد. تاسيس آزمايشكاه فنى و مكانيك خاك براى شناخت خاك و مصالح ساختمانی و انجام امور مربوط به هواشناسی از دیگر ‎pees‏ ‏وزارتخانه است . شرکت سهامی راه آهن جمهوری اسلامی ۰ سازمان هواپیمایی کشوری ؛ شرکت هواپیمایی ج .۰۱.۱ آموزشگاه عالی هواپیمایی کشوری ؛ ‎ew PO OT‏ ا ا ل 200 ‎Leen‏ ا خاك »؛ سازمان بنادر و كشتيرانى » شركت فرودكاه هاى كشور » و آموزشکده صنعت هواپیمایی کشوری از موسسات و شرکت هاى رك ۳ 

صفحه 171:
وزارت رفاه و تامين اجتماعی ا = 212( ‎Fee Re REN‏ توزيع بهينه رفاه و تامين اجتماعى براى كليه اقشار جامعه از تركيب سازمان بهزيستى كشور ( از سازمان هاى مستقل ‎Mra ger aoe on‏ 221000 عمومی و غیر دولتی ) ۰ سازمان بازنشستگی کشوری ( از موسسات دولتى مستقل سازمان مديريت وبرنامه ريزى كشور) » و چندین واحد اداری از هلال احمر به وجود آمده است . این وزارتخانه مامور اجراى مقررات بازنشستكى و وظيفه كارمندان و كاركران دولت جمهورى اسلامى ايران است . #۹ 

صفحه 172:
وزارت صنايع و معادن در سال 0©©270 ه ش ناصرالدين شاه به تقليد از كشورهاى فرنكى دست به تاسيس وزارت صنايع زد و بعد از مدتى آن را به دليل فقدان جایگاه مشخص صنعت در کل سیستم اقتصادی کشور منحل کرد . در سال 000 هب ش اداره کل صناعت یکی از ادارات کل وزارت اقتصاد ملى يا به عرصه وجود كذاشت و درسال ©0©0 وزارت صنايع و معادن تشكيل شد. در سال 1900 وزارتخانه مزبور با وزارت بازركانى ادغام شد و وزارت اقتصاد شكل كرفت كه در سال ©©0)6 تجزيه شد . در سال 0©©)00 وزارت صنايع و معادن مجددا“ تشكيل و بعد از مدتى به دو وزارتخانه صنايع و معادن و ‎Tey)‏ ا ا 2 0 2 ایجاد گردید که درحال حاضر به فعالیت مشغول است . 

صفحه 173:
هدف اصلى اين وزارتخانه » تهيه و تنظيم سياست ها و خط مشى هاى اجرايى در خصوص توسعه و ييشبرد امور پبپ۰ ا ا ا 9۳ ‎ul‏ از وظايف مهم اين وزارتخانه مى توان به برنامه ريزى » هدايت ‎ET an‏ ال ‎RSC Ee‏ توليدى و صنعتى تحت مالكيت دولت » بررسى هاى زمين ‎eS eee ae OSS Seno keene‏ صنعتی و معدنی » نظارت و هدایت 00) شرکت دولتی تحت نظر این وزارتخانه » و بهبود اوضاع صنایع دستی از دیگر وظايف مهم اين وزارتخانه است . 

صفحه 174:
تن ‎ES‏ ‏صنعتى » شركت دخانيات ايران » مجتمع فولاد مباركه » سازمان گسترش و نوسازی صنایع کشور ۰ ذوب آهن اصفهان» بانک صنعت و ل ل لت ا لت 0 لل 0ك ‎res‏ ل ا ل ۳ وزارت صنايع هستند. (oy eo eee ‏تك‎ درسال ©0362 با تفكيك وظايف مربوط به آأموزش عالى از وزارت آموزش و يرورش » وزارت علوم و آموزش عالى تاسيس شد. درسال ۶ وزارت علوم و آموزش عالی با وزارت فرهنگ و هنر ادغام شد و (( وزارت فرهنك و آموزش عالى )) به وجود آمد . وزارت مزبور در سال (09©0 به وزارت علوم » تحقيقات و فناورى 0 cap ora 

صفحه 175:
هدف اين وزارتخانه بهبود و توسعه ۱ ۱ ا ‎OL Ie ae es ere SP ae‏ آموزش هاى دانشكاهى , ايجاد و تجهيز مراكز علمى و تحقيقاتى كشور » نظارت بر كار دانشكاه ها و تشخيص صلاحيت علمى مدرسان دانشكاه ها ( غير علوم يزشكى ) از زمره وظايف اين وزارتخانه است يزوهشكاه علوم انسانى » شركت سهامى انتشارات ‎Byes‏ ا ا ل لاك كتب علوم انسانى ( سمت ) » موسسه يزوهش و برنامه ريزى آأموزش عانی ۰ دانشگاه ها و موسسات آموزش عالى غير يزشكى » پارک فناورى و سازمان سنجش آموزش كشور از موسسات دولتى مرتبط با 0110 

صفحه 176:
وزارت فرهنك و ارشاد اسلامى در سال ©©02 به دليل توجه دولت به موضوع جهانكردى » وزاريت (( اطلاعات و جهانكردى )) تاسيس شد و درسال ©0226 به دنبال تحولات اساسى در اهداف اين وزارتخانه » ابتدا نام آن به وزارت ارشاد ملی و سپس به ارشاد اسلامی و در سال 0©9©0 به وزارت فرهنك و ارشاد اسلامى تغيير يافت . هدف اين وزارتخانه » ارتقای سطح فرهنگ عامه » رواج فرهنك و هنر اسلامى - ملى » تمهيد مقدمات ايجاد وحدت ا ا ‎AP etree‏ 27 ۱ استقرار 0 است 

صفحه 177:
مطالعه و تحقیق در زمینه فرهنگ های مختلف جامعه » ایجاد» توسعه و مديريت نمايندكى هاى فرهنكى ايران در خارج از كشور » مديريت حج و اوقاف و امور خيريه در جارجوب قانون » ايجاد» ‎ores)‏ ا ا لل ‎Se‏ ‏فرهنكى . صدور مجوز فعاليت كانون هاى انتشاراتى » تبليغاتى » ل لل ل ل ا ل لك فرهنگی » هنری » سینمایی کشور از وظایف عمده این وزارتخانه 0 سازمان حج و زيارت » مركز مدارك فرهنكى انقلاب اسلامى » سازمان فرهنك و ارتباطات اسلامى » و سازمان اوقاف و امور خيريه از موسسات دولتى مستقل » و سازمان جايخانه و انتشارات و ‎ae D‏ ال ل ات ات وابسته به اين وزارتخانه هستند. 

صفحه 178:
وزارت كار و اموراجتماعى درسال ©0599 ه ش وزارت كار و تبليغات تاسيس شد . در سال 0©©20 به وزارت كار و خدمات اجتماعى و در سال 02369 به وزارت كار و امور اجتماعى تغيير نام يافت . هدف از تشكيل اين وزارتخانه » تامين و يرورش نيروى انسانى مورد نياز كشور » ايجاد فرصت هاى شغلى براى افراد تا ريسيدن جامعه به اشتغال كامل » فراهم آوريدن امكانات رفاهى ‎Tes Ses Tere‏ ا ل 0 ۹ 

صفحه 179:
از وظايف اين وزارتخانه مى توان به جمع آورى » تجزيه و تحليل آمار و اطلاعات جمعيتى جهت برنامه ريزى در امر اشتغال » جهت دهى به ا ا ا الت ا 2 هاى اشتغال و بيكارى براى رسيدن به اشتغال كامل » بازرسى مستمر از كاركاه ها به منظور اطمينان يافتن از اجراى قانون كار » يرداخت مناسب ‎٠‏ و جلوكيرى از استثمار كاركران ؛ انطباق شرايط كار در کارگاه های تولیدی و خدماتی با موازین ایمنی و بهداشتی ؛ و کمک به ارتقای سطح آگاهی های عمومی و مهارت های تخصصی کارگران م سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور » موسسه کار و تامین اجتماعی و موسسه عالى حفاظت و بهداشت كار از موسسات مستقل ومربوط به 0 

صفحه 180:
وزاريت كشور وزارت امور داخله در سال 00972 خورشیدی در زمان فتحعليشاه تاسيس شد . يس از انقلاب مشروطيت , به دليل محدود شدن اختيارات حكام » وظايف اين وزارتخانه زياد شد. در سال 9000 هش ۰ اساسنامه وزارت جلیله داخلی تنظیم شد و تشكيلات آن شامل وزارتخانه » ادارات ايالتى و ولايتى» نظميه » بلديه » احصائيه و سجل احوال ريا هيئت وزيريان تصويب كرد . در سال ©0302 قانون تقسيمات كشورى به ‎ee‏ ل ل ل 2 30 تقسيم شد و درسال ©0230 نام لن وزارتخانه به وزارت کشور تغییر یافت . 

صفحه 181:
ماموريت اين وزارتخانه برقرارى نظم و امنيت در داخل كشور» ل ا ا ل 0 دولتى در كشور ء جمع آورى اطلاعات در زمينه جمعيت » برگزاری انتخابات »تعمیم دموکراسی » و کمک به افراد در بلاياى طبيعى است . ) ل ا ا ال ‎Se See‏ ‎Te)‏ ا ا ا لت 0ك ل ا للا 0 سيق شهرستان ها ء بخش ها و دهستان ها ء برقرارى نظم و آرامش و اجراى انتخابات سالم » مراقبت در تعميم دموكراسى از طريق ‎ee‏ ا ا 0 70 امور اجتماعى و قبول مسئوليت و همكارى در زمينه هاى ۹ 

صفحه 182:
اقتصادى و فرهنكى ؛ آموزش و ترويج مسايل سياسى » ‎ee Ce ee OD een aE‏ شهرداری ها مراقبت بر تامین مایحتاج عمومی » نظارت اا ال ‎PED CCR NCON‏ 00 ا 0 ‎as‏ ل 00 اقامت بيكانكان در داخل كشور اشاره كريد. سازمان ثبت احوال کشور » سازمان حفاظت اطلاعات نيروى ل ا ا | 1 وسازمان شهرداری های کشور از موسسات مستقل اين 0 8 

صفحه 183:
‎ee SB)‏ رد۱ ‏وزارت آبادانى و مسكن در سال ©0662 تاسيس شد و درسال ©©2) ‎BEES)‏ ا لل ا ا ل ا ل ‎et ere‏ ‎ey)‏ ا ا ‎Oe ney een ele‏ ‏مسکونی و جمعیت » تنظیم برنامه های شهرسازی و ساختمان سازی و همجنين ايجاد هماهنكى در برنامه ساختمان هاى دولتى از اهداف اين وزارتخانه است. ‏ا ا ا اك طرح های تامین مسکن آنان ۰ تهیه و بهبود استانداردهای کمی و کیفی ساخت مسكن . ايجاد شهرك هاى جديد » تهيه طرح جامع شهرها و اجراى يروزه هاى تحقيقاتى در خصوص استانداردها » كيفيت مصالح . ا ال برفعالیت های شهرسازی بخش ‎CC ee eS Re Ce eete Ie) See ere ad‏ ‎#۹ ‎ 

صفحه 184:
سازمانی و تهیه و اجرای طرح های ساختمانی دولتی و همچنین اجرای مفاد قانونى اراضى شهرى و أيين شهرى و آيين نامه هاى آن از وظايف مهم این وزارتخانه است . ‎Sie‏ ا ا لت كارخانجات خانه سازى ايران » سازمان مجرى ساختمان هاى عمومى و دولتى و مركز تحقيقات ساختمان و مسكن ازسازمان هاى زير نظر اين وزارتخانه هستند. وزارت نفت بعد از ييروزى انقلاب اسلامى در سال ©0966 وزارت نفت تاسيس شد و ۱ شدند . هدف از تاسيس اين وزارتخانه » اعمال مديريت بهتر ذخاير و ‎Ser)‏ ا ا ا ا ا ل 

صفحه 185:
| en See as ren ter sve ger eee ET SOE RSS) ees Sete ee eee ee Tee Tee » ‏توسعه فناوری صنعت نفت » گاز» و پتروشیمی به منظور خودکفانی‎ a Soe SS ee Cen ae eee roe eer ‏وابسته » نظارت بر توليد و صادرات فرآورده هاى نفت و كاز » و‎ ‏مديريت نمايندكى هاى وزارت نفت در خارج از كشور و‎ ٠ ‏بتروشيمى‎ ‏نمايندكى ايران در مجامع نفتى بين المللى از وظايف اين وزارتخانه‎ . ‏است‎ شركت ملى نفت ايران » شركت ملى كاز ايران » شركت ملى صنايع پتروشیمی ایران . شرکت خدمات کامپیوتری ایران ۰ و شركت ملى پالایش و پخش فرآورده های نفتی از سازمان های این وزارت هستند . #۹ 

صفحه 186:
وزارت نيرو درسال 09620 سازمان برق در ايران زير نظر سازمان برنامه تاسيس و در سال ©0962 به وزارت آب و برق مبدل شد . اين سازمان درسال ©0269 به وزارت نيرو 0 تهيه و تامين انرزى هاى مختلف مانند آب و برق براى مصارف مردم در شهرها و روستا هاء کشاورزی و 4 صنعتى هدف اين وزارتخانه است . 

صفحه 187:
مطالعه و تحقيق در خصوص توليد و مصرف انواع انرزى » تنظيم و اجرای طرح های مربوط به احداث سدها » نیروگاه ها و شبکه های انتقال و توزيع برق » نظارت بر نحوه استفاده از انرؤى و تنظيم برنامه هاى تامين انرزى مورد نياز كشور در كوتاه مدت و درازمدت از وظايف اين وزارتخانه است . شركت هاى لب و برق منطقه اى » شركت توانير ( توليد و انتقال نيروى ‎orn Pen Pert Cree ee cen ir en‏ 0 20 ( ساخت و تهیه کالای برق ایران) » شرکت خدمات میندسی آب ( مهاب ) » شركت سهامى ساختمان سد و تاسيسات آبيارى ( سابير ) » و شركت سهامى خدمات مهندسى برق ( مشانير ) از موسسات و ne ‏ا ا‎ Ble ere ea oe 

صفحه 188:
چهارم : موسسات و نهادهای عمومی غير دولتی نهاد » معادل کلمه انستیتو » تشکل سازمانی مستقل و قانونی است که در شرايط خاص در جامعه بر اساس ضرورت ها و نيازها به وجود مى آيد و يس از رفع شرايط خاص به نظام تبديل يا حذف مى شود مانند نهاد جهاد سازندكى كه امروزه در قالب نظام وزارت جهاد كشاورزى فعاليت دارد. نهادها در نظام اداری ایران بر دو دسته تقسیم می شوند : الف » ‎ees eB Se DC mel ics)‏ عمومی غیر دولتی که واحدهای اداری مستقل از دولت هستند که بر اساس قانون تشكيل مى شوند و هر سال از درآمد دولت براى ‎١‏ ‏رسيدن به اهداف خود در صورت ضرورت استفاده مى كنند مانند هلال احمر يا شهردارى ها . هر كدام ازنهادها توضيح داده 0 

صفحه 189:
‎cll‏ — آشنایی ۳ ۳۹ انقلابی ‏وقوع انقلاب یا تحول فراگیر سیاسی در ایران باعث شد كه تغييرات تدريجى در ارزش ها ء هنجارها و ‎ey SE Ee ie we ss)‏ ا 00 ‎eee EEE UPS crn e gerne‏ توان به تاثیرات انقلابیر قانون اساسی و بوروکراسی ايران اشاره كريد. 0 ‎۹ 

صفحه 190:
مردم انقلابى ايران اسلامى به منظور نيل به اهداف و ماموريت هاى انقلاب مانند استقلال » آزادى » عدالت » و رفاه اجتماعى با هدايت حضرت امام ( ره ) قانون اساسى ريا تدوين و موسسات و نهادهاى انقلابى را در جهت اجراى قانون اساسى و استقرار ارزش هاى آن تاسيس كردند كه از آن جمله مى توان به اولين نهاد انقلاب اسلامى يعنى شوراى انقلاب اشاره کرد که عالی ترین مقام تصمیم گیرنده کشور پس از مقام رهبرى بود . شوراى انقلاب » نهادهاى انقلابى تاسيس يافته را ‎eae ae a‏ ات تعريفه كيده است : 

صفحه 191:
(( نهادهای انقلابی از قبیل جهاد سازندگی » بنیاد شهید » نهضت سواد آموزى » و بنياد مسكن انقلاب اسلامى و ‎NOESY‏ ا ا ل ك2 اطلاق مى شود كه بنا بر نياز دوران » بعد از انقلاب اسلامى ايران با تصويب مراجع قانونكذارى به وجود آمده اند)) نهادهاى انقلابى ميهن اسلامى در زمينه هاى مختلفه رفاهى » عمرانی » آموزشی » و سیاسی به گونه مستقل فعالیت دارند . ا ۳ موسسات وابسته به وزارتخانه و عبارت اند از : 

صفحه 192:
نهادهاى انقلابى كه در امور رفاهى فعاليت دارند » شامل كميته امداد امام خمينى ( ره ) » بنياد يانزده خرداد ‎٠»‏ بنياد مستضعفان و جانبازان » ستاد بسيج اقتصادى , و بنياد مسكن انقلاب مسكن انقلاب اسلامى نهادهاى انقلابى كه در امور عمرانى فعاليت دارند » شامل جهاد سازندكى كه با وزارت كشاورزى ادغام شده است ‎٠»‏ هيئت © نفره واكذارى زمين » ‎C Se)‏ ا ا ال ل الك ل 0 ‎RWS ewe CECOI By)‏ 7 نهادهاى انقلابى كه در امور آموزشى فعاليت دارندء شامل جهاد دانشكاهى #۹ 

صفحه 193:
دانشكاه هاى مختلف .شوراى عالى انقلاب فرهنكى كه در برنامه ريزى و خط مشى هاى آموزش و يرورش » آموزش عالی » و أموزش هاى عمومى فعاليت مى كند » سازمان تبلیغات اسلامی » سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی » و نهضت سواد آموزی که در آموزش و پرورش ادغام شده است . نهادهاى انقلابى كه درامور سياسى فعاليت دارند » شامل دادكاه هاى انقلاب اسلامى كه در مجموعه قوه قضاييه قرار كرفته است » كميته انقلاب اسلامى كه با نيروى انتظامى ادغام شده است » نهاد سياه ياسداران و بسيج مستضعفان كه با وزارت دفاع ادغام شده و وزارت دفاع و يشتيبانى نيروهاى مسلح را بوجود آورده است ( فخيمى » ۰۲29 ص 96 ۰ با تغییرت ) 

صفحه 194:
از ویژگی های نهادهای انقلاب اسلامی می توان به تاسیس خودجوش آنها از جانب مردم و رهبران انقلاب و مشاركت مردم در اجراى وظايف نهاد ها اشاره كرد . مشاركت مردمى در نهادها مانند شركت مردم در بسيج مستضعفان ( كه زير نظر سياه ياسداران و وزارت دفاع است ) نشانكر تفاوت اصلى نهاد با نظام ادارى است . سرعت كار » وجدان ل تت ا لك 1 eT re Lemon Seed ere ane) ore eo nee ROD Ce COSTES eRe Rone te ACESS . © ‏دولت به منظور قانون مند كردن فعاليت هاى كليه نهادها » در ماده‎ ‏قانون محاسبات عمومى ( سال 968 ) موسسات و نهادهای‎ : ‏عمومى را جنين تعريف كرده است‎ 

صفحه 195:
‎ne Swe eee) |‏ ۳ هستند که بر اساس قانون و ذکر نام » به منظور انجام وظایف و خدماتی که جنبه عمومی دارد تشکیل گردیده و دولت متناسب با حجم ‎eS Te Tees ree wey renee neni mS‏ ۱9 موسسات از طريق بودجه كمك مى كند مانند شهردارى ها )) ا ل 00 ‎TT ‏ل ا مالل‎ Wun) ‏و ملی درجامعه هستند و عامه مردم از خدمات آنها بهره مند می شوند‎ ‏موسسه ها و نهادهاى عمومى غير دولتى » برابر اساسنامه فعاليت‎ ۳ ‏ا ا‎ y ES ES See ۱ fhe ‏ا ا‎ ۱ ‏ا‎ 07 

صفحه 196:
11 ۳۹ | ۳ ۳ ۹ ۱ ۰ ۱ ۳ ۲ قانون محاسبات عمومى 5 میک مدق 3 - كمي V4 

صفحه 197:


صفحه 198:
آشنایی با نظام های مدیریتی دولت ایران هدف هاى كلى : ايجاد زمينه هاى شناختى در كاركنان جديد الاستخدام دولت » نسبت به مفاهيم مديريتى در نظام ادارى دولت جمهورى اسلامى ايران مشتمل بر نظام هاى تصميم سازى و تصميم ‎eee Shee Eee ne ere eee‏ ريزى ‎٠»‏ نظارت و بازرسى ‎٠»‏ جالش ها ء مشكلات و برينامه هاى تحول در مديريت دولتى ايران است . هدف هاى رفتارى : ‎٠‏ در يايان مطالعه فصل جهارم از فراكير انتظار مى رود: ا ل ‎oor‏ 

صفحه 199:
اس 00 فرآيند نظام تصميم سازى و تصميم كيرى را شرح دهد . الكوى تصميم كيرى رضايت بخش ( سايمون ) را شرح دهد . انواع تصميم كيرى ها را از منظر ماسنت شرح دهد و مثال بزند ‎ere NEC TO ov)‏ ا ا ان ‏انواع شوراها را در قانون اساسی توضیح دهد . ‏نقش شوراها و برخى شوراهاى عالى را در اداره امور كشور توضيح دهد ‏مجامع عمومى شركت ها را شرح دهد و فرآيند اخذ تصميم در آنها را بازكويد. ‏مفاهيم هماهنكى و يكيارجه سازى در نظام سازمانى را تعريف كند. ‏قوانين هماهنكى خانم فالت را شرح دهد. 

صفحه 200:
Ne Ler wee OES Ese S SE eee Serre راه کارهای هماهنگی در نظام اداری ایران را شرح دهد . مقامات و دستكاه هاى هماهنك كننده در نظام ادارى ايران را شرح دهد شكل روش هاى اثر بخش سازى هماهنكى در سازمان را ترسيم كند ا ا ‎eae‏ فرآیند سیر تکوینی برنامه ریزی و بودجه را در ایران قبل و بعد از انقلاب توصيف كند. انواع برنامه ريزى را با مثال شرح دهد ۱ ۹ انواع برنامه هاى كلى يا توسعه اى كشور را با مثال شرح دهد.. تحولات سه كانه و مهم فرآيند برنامه ريزى را شرح دهد. ۹ 

صفحه 201:
46210 ‏نا‎ ‎mn’) ‎kee Ree ten‏ م ‏نقش برخی سازمان ها و شوراهای موثر در بودجه نویسی و برنامه ریزی را توضیح دهد . ‏مفهوم نظارت و انواع آن را شرح دهد. ‏نظام نظارت و بازرسى را ترسيم كند. ‏ا ا ل ل ‎Se SUES EY‏ ‏انواع نظارت ها را با مثال شرح دهد 9 ‏هدف نظارت و كنترل را شرح دهد . ‏دستكاه ها و نهادهاى نظارتى را شرح دهد. 

صفحه 202:
رابطه برنامه ريزى و كنترل را بنويسد. از عوامل موثر بر عملكرد كاركنان » جهارمورد را بنويسد. Rat Lee ease rte se ee ere nS Ec ‏ح دهد.‎ Bey ۱ Ase Sver eee oS SSD) عوامل به وجودآورنده انقلاب علمى يا كذر از مديريت دولتى سنتى به مديريت دولتى نوين را شرح دهد . ویژگی های مدیریت دولتی سنتی را با مدیریت دولتی نوین مقایسه کند. . ‏سب تا عقيده جان‎ ee were snes onan toe ‏كاتر شرح دهد.‎ ee ee Ene tee ee eS ‏ا‎ ۹ 

صفحه 203:
از ريشه ها و علل ضعف نظام ادارى جهارمورد را شرح دهد. ويزكى هاى نظام ادارى در وضع موجود و در وضعيت مطلوب را شرح 56 0 از مسايل و مشكلات اساسى نظام ادارى را شرح دهد . چهار مورد از نکات مورد لزوم در چشم انداز مدیریت دولتی را شرح 5 عناصر شبكه راهبردى ايجاد تحول در نظام ادارى را به اختصار شرح "۳ شورای برنامه ریزی و توسعه استان و کارگروه برنامه ریزی و تحول ادارى استان را شرح دهد . 5 6 ‏ل ل لت‎ e rare برنامه های هفتگانه تحول در نظام ادارى را بنويسد. مركز نوسازى و تحول ادارى و وظايف آن را شرح دهد. ۹ 

صفحه 204:
“6 - آشنايى با نظام هاى مديريتى دولت ايران ل ا ل ‎Te‏ يي ا ل ‎Te eee eer‏ شود . هر نظام يا سيستمى از دو دسته مجموعه اجزاى به هم ‎ESC eee OTe‏ افته اس كه ‎pre Teel eccrwsy‏ ا ل ا ا ا 9 مجموعه ای چشم و دیدن یعنی ایعاد ساختاری و عملکردی شکل گرفته است . [۱ e ONTO A ESTE CNIS CEN DEN EPe a vees : ‏عبارت اند از‎ يكم : ابعاد ساختارى سيستم مشتمل بر قوانين » نهادها » استانداردها » ل ا ل ا ‎COSY‏ ‎eneas Wee eel‏ ل ‎ 

صفحه 205:
دوم ‎tS Se er‏ ل تصمیم گیری » تعیین هدف ها » تدوین استراتژی ها که در واقع نظامهای مدیریتی هر سیستم را شکل می دهند ( مندراس ‎OOS EE TE SE Se)‏ ۹ در این کتاب سعی شده است فراگیران محترم با فصلهای : مقدمه يكم » دوم و سوم با ابعاد ساختارى نظام ادارى » يعنى قانون ‎rarer ee‏ ۱ موسسه » نهاد و شورا آشنا شوند . و در فصل جهارم ابعاد مديريتى يا عملكردى نظام ادارىء يعنى فرآيندهاى تصميم ‎Sets ne‏ ا ال 0 برنامه ريزى و بودجه ريزى » كنترل و نظارت و جالش ها ء مشكلات و رويكردهاى نوين مديريت دولتى را مطالعه كنند. ۹ 

صفحه 206:
-0 - نظام های تصمیم سازی و تصمیم گیری BEB Seo Pane eS Seren aE pervect) ‏نظام های مدیریت دولتی اهمیت ویژه ای دارد و همواره مورد‎ ‏توجه گسترده دانشمندان علوم اداری » اجتماعی » رفتاری و‎ [yee Ce ICE SIE SrWO ees Sie ree eee) ‏برای اجرای فرآیند اخذ تصمیم ارائه کرده اند . چستر بارنارد‎ ‏تصمیم گیری را بخش بنیادی فرآیند مدیریت می داند و معنقد‎ ‏است : تصمیم گیری انتخاب یک را ه از بین راه هاست » که‎ هتبلا ‏به تصمیم گیری فردی و سازمانی نقسیم بندی می شود‎ ‏تصمیم گیری سازمانی از تصمیم گیری فردی منطقی تر و‎ ) 90 ‏عقلانی تر است ( دیویس » ترجمه طوسی » ص‎ 

صفحه 207:
IES Cee Se SESE kes Stree eee) ‏تصمیمات در باره مسایل روزانه تفاوت ماهوی دارد . تصمیم گیری‎ ‏ادارى » فرآيندى است كه در سازمان به منظور تحقق تكاليف محول‎ شده جريان دارد و ضمن اين كه شمول عام دارد در جهت منافع جامعه pn ‏ا ا ا‎ Se eee een] (CS ree eC Scere ane Ter) POS Le Wee See Eee et nee BCNr ST Bt Pere 1۳ DE OSE OOel (EB tree eee Tee ern ‏تصمیم گیری ) تابع قوانین و مقررات عمومی است و به منظور‎ ( ‏تحقق اهداف معين اجتماعى اتخاذ مى شود و در جهت حركت منطقى‎ 0 0 acs OS ‏ل‎ COE PN PO ضابطه هاى مشخص » توسط مدير يا رييس به اجرا در مى آيد. 

صفحه 208:
0020 ‏ا‎ eS ee BEPC TT WERT Seve PPS Ser ee Se ce ene Sere mee ‏اما به دليل وجود فشارهاى خارجى و به تبع آن جانبدارى » خلاف‎ ‏تصميم كيرى هاى مديريتى به ارتباطات ملموس اجتماعى يا‎ ‏واقعيات و ضوابط موجود در جامعه توجه ندارد »ء صحت و دقت‎ ‏ندارند ؛ افکار عمومی جامعه نسبت به اين گونه تصمیم گیری ها‎ ‏بسیار حساس است اب نشان مى دهد . بنابراين » دولتمردان‎ [9 cre Neca ‏ا‎ ‎ry my ee ‏ا‎ ‏ترجمه فخيمى » ©72 » ص ©02 ) . تداخل تصميم كيرى هاى‎ ‏سياسى و مديريتى در سازمان ها و برخورد اين دو جريان در‎ ‏سلول ادارى » موانعى در فعاليت سازمان ها ايجاد مى كند كه منجر‎ #۹ 

صفحه 209:
به عدم تحرک امور می شود و وضعیت بی تصمیمی و گاهی تعارض را ایجاد می کند . تحقیقات و تجریبات درباره تصمیم گیری مانند مطالعات فرنج و کوچ ۰ رایس ۰ پیتر دراکر ودیگران نشان داده است که مشارکت کارکنان در تصمیم گیری یا اخذ تصمیم به گونه شورايى مى تواند موجب تغير نكرش افراد و كاستن از مقاومت آنان در برابر تغير شود . دراكر با ‎١‏ رائه مدل مديريت بر مبناى هدف ( 07090 ) سعى كريد اهداف فردى و كريوهى افراد را با اهداف سازمان از طريق مشاركت دادن رئیس و مرئوس در تعیین اهداف و چگونگی تصمیم گیری براى نيل به اهداف » هماهنكى سازد و موجب ايجاد ارتباطات بهتر » تفاهم بيشتر » برنامه ريزى واقعى ترء دبد مثبت ترى ۹ 

صفحه 210:
| Geers TESTE TRU" > COMED CE Ea etter erate ) ©© ‏ار ص‎ هربرت سايمون نظريه يرداز » روانشناس سازمانى وبرنده جايزه ا 200 رضايت بخش را كه از تركيب دو الكوى عقلايى و ارزشى يعنى تصميم سازى و تصميم كيرى حاصل مى شد ارآئه كرده است . آو ا ا 00 ‎nn e)‏ ل ات ا ل ل 00 ء ص ©© ) . براساس عقايد سايمون : (( فرآيند اخذ تصمیم از دو بخش تصمیم سازی و تصمیم گیری بوجود آمده است . به عبارت ديكر سايمون معتقد است : هر تصميمى دو بخش 0 ‏ا‎ CRN ES Sper OWS NEDO U PETE IC CRE) S ES OC ae ven eee ene or) eee Pe IS See rs Tate Sere 

صفحه 211:
ا ۳-4 تمم‌سازی ات ‎eee)‏ ( برمبنای ارزشی) Oe eT ere en Eel ‏در‎ 

صفحه 212:
Ee cry ‏ا ا ل ل‎ We ety menn se) Pp ree Perera or PrP rary nore ‏موازین تخصصی و دور از نفوذ ارزش ها » به بررسی‎ Peete NS NB Woe Pertenece kerb eve eRe eat) یافتن راه حل های مختلف و تجزیه و تحلیل هر راه حل ۱ مطابق شکل 6 - 0 اقدام می کنند . به عبارت دیگر » فرآیند ‎OBO REO ee Nee REO Te rete‏ ممکن » و بررسی و پیش بینی نتایج حاصل از هر راه حل اسب ‎es 57 |‏ ۱۳ است ‎prey‏ تصمیم گرندگان ۳ ۳ تصمدم كبري يافته ها کارشتنمان » اند تصمیم سازی [ مراحل یک + دو و سه بدل تخل ‎ae BS‏ ا 2 ۹ 

صفحه 213:
Perea ht ST Oe Serer tree Prine Tre ‏سعی می کنند راه حل ها را ارزیابی و یکی از آنها را که‎ ‏رضایت بخش تر » مناسب ترء کارسازترو سودمندتر به‎ ‏سايمون‎ (( . ( ea Al ) ‏نظرشان برسد انتخاب كنند.‎ » ‏فرآيند مزبور را كه تحت تاثير ارزشها صورت مى كيرد‎ ‏فرآيند تصميم كيرى رضايت بخش مى نامد . او با توجه به‎ ‏هر دو جنبه عقلائى و غير عقلائى ( اجتماعى ) فرإيند اخذ‎ ‎Se mecca‏ ل ل ا ل الت ‏و اريزش» الكويى متناسب و متعادل بسازد )) ( مدنى » ص ‎oe) ‎9 pt erred ‏ا‎ ‏اجرايى ميهن اسلامى ايران بكار كرفته مى شود , مثلا“ در‎ ‎#۹ 

صفحه 214:
cee Se St ee eee Ten ewe NO Chere eee ‏ييشنهاد فردى به تصويب هيئت وزيران ( لايحه ) » يا 06 نفر‎ ‏از نمايندكان مجلس ( طرح ) . ويا تصويب شوراى عالى استان‎ ‏ها مى رسد . سيس طرح يا لايحه يا بيشنهاد » در مركز يزوهش‎ ‏ها و كميسيون هاى مجلس تحت بررسى علمى و يزوهشى قرار‎ 000000 0 ee mee evo ker ‏ا ا‎ ACERT py ‏مخالفان در قبول يا رد ييشنهادها سخنرانى مى كنند ( فرآيند‎ Cee Rn eer eed Cee ero) eee EC NWS SE teres Toe eae) ۳ ea SES ee Se BE) .) ‏تصمیم گیری می کنند( فرآیند تصمیم گیری‎ ۹ 

صفحه 215:
206 OS Ee MSHS SP PNT Cte eee ‏سازی و تصمیم گیری مدل سایمون با رعایت مبانی دو گانه واقعیت و‎ ‏ا لك‎ eae Pere ReS tr Ete E DWC S ‏الك‎ ‎eS Seer es ae laes ewer creer e Senn) ‏مشخص مى سازد ( تصميم سازى ) و يس از أن مراتب براى‎ ‏تصمیم گیری نهایی به مجامع عمومی شرکت احاله می شود و پس از‎ 0 perro ‏بنابراین با توجه به فصل هفتم قانون اساسی ( شوراها ) و‎ ‏مثال هاى ارائه شده مى توان كفت : فرآيند مجاز اخذ تصميم در‎ . ‏جمهورى اسلامى ايران شورايى است و شوراها اركان‎ #۹ 

صفحه 216:
تصمیم سازی و تصمیم گیری در دولت جمهوری اسلامی ایران هستند . مانند مجلس شوراى اسلامى » شوراى موقت رهبرى» ا ال 00-0 در اصل (0000 قانون اساسى » شورا تنها ابزار ييشبريد سريع برينامه هاى اجتماعى و رفاهى جامعه معرفى و توصيه شده ‎era ESTAS he crom‏ 0 00050 استان برعهده شوراهای مردمی باشد و شورای عالی استانها که نهادی شورایی است به گونه ای شورایی بر سایر .. شوراهاى مردمى نظارت دارد ) اصل ۱۹۹ 8 

صفحه 217:
اه ‎ere ROBE‏ اساسی جهاركونه نظام شوراى در اصول قانون اساسى به جشم مى خورد كه عبارت اند از : ) - شوراهايى كه باعنوان نهادهاى قانونى در امور ادارى » تقنينى و قضايى فعاليت دارند مانند مجلس شوراى اسلامى شوراى نكهبان » ديوان عالى كشور » يا شوراى عالى امنيت ‎٩ ٠. 3 ery‏ - شوراهاى اسلامى محلى : طبق اصل (00(0 قانون اساسى عبارت اند از شوراى روستا » بخش » شهر » شهرستان » و ۹ 

صفحه 218:
استان که خوشبختانه شوراهای روستا » بخش » و شهر در چند سال اخیر تشکیل شده اند . اعضای هر شورا به تناسب جمعيت براى مدت جهار سال توسط مردم همان محل انتخاب مى شوند . اين اعضاء در جهت ييشبرد برنامه هاى اجتماعى ‎OOS)‏ بهداشتى » اقتصادى » رفاهى همان محل فعاليت مى OST ‏ال ل‎ as he Car ape pero) ‏استان ها تشكيل مى شود و نهادى نوياست كه در تاريخ‎ ty vee Sn ‏ا‎ ote ‏مشارکت جویی در اداره امور. کشور و در اجرای اصول‎ 0 ‏ا‎ #۹ 

صفحه 219:
ا ‎ED We een ee‏ تهیه برنامه های عمرانی و رفاهی استان ها و نظارت بر اجرای هماهنگ آنهاست و می تواند در حدود وظایف خود طرح هایی تهیه و مستفیما" یا از طریق دولت به مجلس شوراى اسلامى ييشنهاد كند تا ببرسى شود . مى توان انتظار داشت شوراى عالى استان ها بتواند در صورت حمايت شدن نسبت به اصلاح ساختار مديريتى نظام اجرايى و توزيع مطلوب بودجه بر اساس مشكلات و امكانات استان ها كام هاى مناسبى بر دارد. 3 ۴ - شوراهای صنفی : این گونه شورا طبق اصل 466۴ قانون لا ا ل ال لك #۹ 

صفحه 220:
WEE TESS TEST eee ‏ا‎ ‎US ee SY RSC eae BSE Se ACES Ee ‏ا ا ا‎ . ‏كار و شوراى ادارى استان يا شهرستان‎ ee te ere one eee) ‏شوراهاى قانونى كه در بالا به آنها اشاره شد و در اكثر آنها‎ ‏موضوع تدوين سياست ها و خط مشى ها از جنبه هاى‎ ‏ار كلق‎ ‏شورا در سطح بين بخشى » و ©© شورا در سطح بخشى به‎ eee Sere ee SUS S TOE ‏دولت ایران نقش دارند. فعالیت این گونه شوریاها جنبه‎ 

صفحه 221:
ستادى » هماهنكى ؛ و اجرايى دارد و اغلب با مصوبه هيئت دولت به وجود مى أيند و در زمينه هاى اقتصادى » برينامه ريزى ‎٠»‏ مطالعاتى » آموزشى » و ادارى كار مى كنند كه به برخى از آنها اشاريه مى شود . شورای عالی اداری 0 هيئت وزيريان در سازمان نخست وزيرى تشكيل شد . هدف آن سازكار كردن تشكيلات و نظام ادارى با سير تكامل اجتماعى و همچنین بهبود روش های کار اداری و تشریفات 00000 ‎Pe eee eee ee ee Cees)‏ استخدام » و نیز آموزش ضمن خدمت کارمندان دولت بوده ۹ - 

صفحه 222:
ARC POP EPEC a\( ote TES Pe Cae E ‏کشوری را تنظیم کرد که پس از تصویب هیئت وزیران و‎ ‏مجالس شورای ملی و سنا به صورت قانون استخدامی کشور‎ ‏در أمد . در ماده 0009 قانون مزبور تاسيس سازمان امور‎ 2 5 Ble es ‏ل ل ا‎ ‏شده بود كه در همان سال كشايش يافت وشورايعالى منحل شد.‎ يس از ييروزى انقلاب و جنك تحميلى » دولت وقت تشكيل مجدد شورايعالى ادارى را به منظور اجراى بند (00) اصل دوم قانون اساسى يعنى (( ايجاد نظام ادارى صحيح و حذف تشكيلات غير ضرور )) و ايجاد تحول در نظام ادارى در ييوست قانون برنامه ينجساله اول توسعه اقتصادى » اجتماعى ۹ 

صفحه 223:
و فرهنكى كشور ( ©©09 ) بيش بينى و تصويب كرد. وظايف و انتخابات شوراى عالى ادارى عبارت است از : - ادغام دستكاه هايى كه داراى وظايف متداخل و مشابه هستند. - انحلال سازمان هاى اقمارى كه حجم عمليات آنها نازل و محدود باشد. - تحديد تشكيلات دولت با رعايت تجانس وظايفه و عدم تكريار و تداخل و همجنين تقويت واحدهاى خارج از مركز و توسعه ‎pce‏ ا ل 0 - اصلاح ساختار تشكيلات دستكاه هاى اجرايى كشور به استثناى وزارتخانه ها » از طرريق ادغام » انحلال » و انتقال موسسات وسازمان ها به خارج از مركز. ‎١‏ 

صفحه 224:
- متناسب ساختن وظايف استانداران و ساير مقامات دولتى در 2100000 - روشن ساختن نحوه ارزيابى عملكرد كاركنان دولت ا ل ا ۳ و چگونگی نصب و عزل آنان . شورای عالی تحقیقات و فناوری این شورا باهدف انسجام بخشیدن به امور اجرایی و سیاستگذاری ‎CIC OCR woe are ES‏ ل ل ا قابلیت های کشور برای رساندن ایران به جایگاه اول منطقه تشكيل شده است . اين شورا كه به عنوان عالى ترين نهاد برای تعیین اولویت های ملی » پژوهشی و فناوری کشوراست #۹ 

صفحه 225:
pee a ea lee ‏ا ل م‎ ‎ReneS‏ اا ل ل كت جامعه » بومى كردن علوم و اجرايى كردن مفاهيم علمى از وظايف اين شوراست . اين شورا زير نظر رئيس جمهور و در وزارت علوم » مم ‎Sec Toe oes Str brs ene‏ ‎(eGo ele)‏ ل ‏شورای عالی آموزش های کاربردی ‎۱ ce nae ele t SECIe CIEE ae ‏أموزش هاى فنى و حرفه اى را اعم از رسمى و غير رسمى بر عهده‎ ‏اجتماعی » و‎ » eee Pee ver cee ate kaes ‏داردء در‎ ‏ل ل ل‎ eee ۱ ‏ل‎ eee) ‏ا ا ا ا ا لاك‎ ‎#۹ 

صفحه 226:
اول رئيس جمهور » رئيس ادارى شوراست و وزراى أموزش و پرورش» علوم » تحقیقات و فناوری » بهداشت » درمان و أموزش يزشكى , كار و امور اجتماعى » رئيس سازيمان مديريت » وزير ذى ربط و يك نفر صاحبنظر از بخش غير ا ‎een Pee Bre tempera‏ شورای عالی کار اين شورا در اجراى تكاليف محوله ماده 0972 قانون كار در زمينه تنظيم حقوق وتكاليف ( روابط ) دولت » كاركر » 0 ‏ا‎ ‎[۱ ee ene ۹ er ee CR CTE RIT Pe] می شوند» عبارت اند از : 

صفحه 227:
الف : وزير كار و امور اجتماعى به عنوان رئيس شورا ب : دو نفر از افراد بصیرو مطلع به پيشنهاد وزیر کار وتصويب هيئت وزيران ب : سه نفر از نمايندكان كاركران به انتخاب كانون عالى شوراهای اسلامی کار . ت : سه نفر از نمایندگان کارفرمایان به انتخاب کارفرمایان . جلسات ماهانه شوريا با حضور ‎o‏ يابد و 2 ا ‎Bras Coe Py‏ اساس آيين نامه داخلى داراى دبيرخانه است كه از كارشناسان ‏ مختلف تشكيل مى شود و كارشناسان ممائل مريز لج“ روابعط كار را مطالعه و در اختيار شورايعالى كار قرار مى دهند. #۹ 

صفحه 228:
نقش مجامع عمومی شرکت ها در تصمیم گیربی يكى از انواع دستكا ه هاى اجرايى با ساختار مديريت مشاركتى» شركت هاى دولتى هستند . شركت ها از ديد قانون اساسى بر ‎ene non‏ ا لل لل م ساختار شركت ها از قانون تجارت الهام مى كيريد و همه آنها داراى اريكان يعنى مجامع عمومى » هيئت مديره » بازرسان » ‎ae‏ ل ا ل فرآيند اخذ تصمیم در مجامع عمومى و جلسات هيئت مديرره ا 0 1 گونه اى كه مى توان كفت اصيل ترين نوع مشاركت كاركنان را در فرآيند تصميم كيرى در شركت ديده مى شود و ميتواند 

صفحه 229:
الكويى بى نظير براى تنظيم ساختارٍ مشاركتى نظام ادارى ا 2 كن مراحل اجرا و مديريت اخذ تصميم در شركت ها جنين است : ابتدا هيئت مديره شركت در جهت دستيابى به اهدافه شركت نسبت به تنظيم خط مشى و مراحل اجرياى آن و همجنين يافتن ‎EGE)‏ 5 0 الل 0 2 ا ل 1 مى كند ( تصميم سازى ) . يس از لن » تصميمات متخذه و ‎a ae‏ و ا ا ا ا 0 شود و در صورت تصويب ( تصميم كيرى ) » مصوبه براى اجرا با رعايت دو اصل اثر بخشى و كارايى به مدير عامل داده می شود . 

صفحه 230:
1 ‎Et Ser TO SS Ree I)‏ ۱ عمومی و هیئت های عامل همواره اکثریت آرای افراد حاضر در جلسه » سيماى تصميم و اجرا را مشخص مى سازد كه ‎Oe PWEpt ee Ne print pers‏ لل م مجامع عمومى شركت ها بر اساس قانون تجارت بر سه دسته تقسيم مى شوند كه عبارت اند از ا ا اين مجمع هنكام تاسيس شركت از سرمايه كذاران شكل ‎ape‏ ا ا ‎ene oe‏ كه تشكيل أن حداقل سالى يك بار الزامى است و معمولا“ در اول سال تشكيل مى شود . در اين مجمع كه با حضور سهامداران منعقد می شود جریان امور یکساله مطرح و برای ۹ 

صفحه 231:
آينده شرکت در قالب خط مشی و ترازنامه » برنامه ریزی و تصمیم گیری می شود . مجمع عمومی عادی ۰ هیئت مدیره و بازنرسان را هم انتخاب و ترازنامه را تصويب مى كند و هر ‎BP reer rer Sey seen 0‏ فوق العاده تشکیل می شود. مجمع عمومى فوق العاده » اين مجمع در مواقع ضرريورى و برای تصمیم گیری در خصوص وقایع مهم شرکت مانند تغییر اساسنامه » ادغام » يا انحلال شركت تشكيل مى شود. 2001 OUST. RD ai ores لفظ (( هم )) در کلمه هماهنگی » پیشوندی است که معنی شباهت و همكارى دارد » هماهنكى در لغت به معنى هم قصدى 

صفحه 232:
اتحاد » و همراهی است و در اصطلاح مدیریت معادل کلمه ‎oN ESSE Te Oe RRO OOO dC UNC wens]‏ متناسب كردن و تعديل كردن به كار مى رود . در حال حاضر » لفظ هماهنكى در اصطلاحات ادارى ايران به تدريج به مفهوم سازمان دادن » نظم بخشيدن به امور » و تنظيم فعاليت 3خ م ل 2600 غربی است کاربرد یافته است . ۱ ‎Fy‏ همبستكى » وحدت » و سازكارى ايجاد شود تا ماشين حركت كند يا سازمان نتيجه دهد ( برهانى » ص م6 © ) . 5 

صفحه 233:
خانم فالت » از ييشكسوتان دانش مديريت معتقد است : لازمه ادامه حيات هر سازمان » رعايت اصولى است كه از همبستكى آن اصول هماهنكى در سازمان بوجود مى آيد و 0 نیست بلکه شما باید سازمانی داشته باشید که اختلاط و درهم آمیختن را در تمام زوایا و تار و پود خط ارتباط اجازه دهد )) ( فالت » ترجمه رزاقی » ص ۵6 ) . خانم فالت معتقد است : (( به منظور افزايش كارايى سازمان ها در راه رسيدن ‎eel‏ ل ا ال اا ‎eee nS nego nS‏ كروه هاى مختلف همنوايى و هماهنكى ايجاد كرد. ۳ هماهنكى محور اصلى وظايف مديريت » شالوده يك سازمان 2 

صفحه 234:
متشكل و موجد مديريت دموكراتيك از طريق مشاركت دادن افراد و كروه ها در فرايند تصميم كيرى خواهد بود . هماهنكى از طريق ايجاد روابط متقابل بين افراد و تشريك و توحيد مساعى أنان ‎eee ۰ 0‏ مدیریت دولتی نوين یا فلسفه نوین مدیریت در سازمان حاصل ‎hel ma B"® |( @eTeo)‏ ا ل ” بطور خلاصه مى توان كفت : با رعايت دستور العمل هاى اجرايى چهارگانه خانم فالت در سازمان یعنی :إيجاد جو برخورد خلاق و ‎Ramer Meera eT ENCTeL‏ ا ‎Cer Wee‏ 0 7 ال ا ل 5 ‎ee ere eel‏ ۱ كونه اى علمي وكايف' افراد وا هماهدف كرد ‎Agere ena‏ eel Oa eee ao ۹ 

صفحه 235:
قانون موقعيت را مى توان از طريق تشكيل جلسات بحث و ا ا ‎PI eee Ore‏ ‎G Speen E oor CCCP Wang tr eC EEE ESO ov aren vent]‏ 0۳۹ ۱ تخصصی و مشارکت همگان در فرآیند تصمیم گیری های سازمانی به دست آورد . اى . او . استين ( (0©©0 ) كه از متفكرران قرين بيستم است » ضمن تعريف اصل در مديريت اعتقاد دارد : علم ادايه داراى ‎Oe)‏ ا ا الل ا ا ا مهم تر است .( بشارت » 962 ؛ )96 ) ‎KRUPA) )‏ ا ا ا ا 0 1 ا ‎#۹ 

صفحه 236:
كه در مباحث راهبردى ( استراتزيك ) مطالعه كرده اند در ا ع 3157 هماهنكى در دستيابى به اهداف سازمانی عقیده دارند : سیستم جامعه از چهار نظام عمده ‎ESE OO ents (CUS LOSE TEATS Went]‏ توزیع قدرت ) ۰ آموزشی ( چگونگی توزیع مهارت ) ؛ و ارزشى ( معيار خوب و بد ) با اهداف خاص بوجود آمده است ‎ae)‏ اا ل ا ا لت تری دارد مثلا" نظام اقتصادی از پنج زیر مجموعه تحت عناوين زيربخش هاى : كشاورزى » صنعت و معدن » نفت » خدمات مالى و عمومى » خدمات عمرانى و فنى تشكيل شده است كه ارتباط تعاملى آنها در شكل ‎ 6<‏ © - ) نمايش داده شده است ( استونر و فريمن » ص © ) 

صفحه 237:
خرده نظامهای افتصادی شكل 6 - © - 0 - نمايش جامعه و برخى خرده سيستم هاى آن 

صفحه 238:
دانشمندان مزبور همچنین عقیده دارند : به منظور دستیابی اثر بخش و تا 52 ‎Wer nr WUTTas Tae Rp ONE Si ONE marty‏ كم نظام های عمده » و خرده نظام های آن با روش های اجرایی نیل به اهداف مزبور » هماهنگی بوجود آید . یکی از بهترین روش های ایجاد ‎CECB BEE COU loro eas ESS TEeTIEry‏ ۰0 اجرايى جامعه با نام خرده نظام مربوط تاسيس شود . مانند وزارت نفت » وزارت كشاورزى » وزارت صنايع و معادن لارنس و لورش عقيده دارند : هماهنكى عبارت است از : ا 0000 كاركنان بر اساس تخصص آنان و اهداف و رسالت هاى متعدد سازمان ا ا ا ل ال ا 6 به نقل از لارنس و لورش » ص 0 با تغییرات ). 

صفحه 239:
استونر و فريمن اعتقاد دارند : (( هماهنكى عبارت است از تقسيم كار در سازمان به نحوى كه بهره ورى و كارايى افزايش يابد )) ( استونر و فریمن » ترجمه اعرابی .ص ۳۵۶ ) در جهت هماهنگ شدن فعالیت واحد هاى مختلف سازمان » لازم است كاركنان واحدها با وظايف و ا ا ا ل ف ا ل 0 ل ل لا ا ل 0 است به منظور تحقق اهداف واحد سازمانى به كونه اى موثر و كارآمد ‎ACs ole Ee ee EE oD)‏ هماهنكىء كه كَاهى از ابزارهاى كنترل در مديريت و كاهى معادل كلمه مدیریت به کار می رود به طبیعت ۰ ماهیت » و میزان نیازهای ارتباطى فعاليت هاى مختلف سازمان بستكى دارد . به عبارت ديكر » Ue psig Gla jl ls Cala 45 

صفحه 240:
با يكديكر ارتباط دارد» ميزان نياز واحدهاى مختلف سازمانى را به هماهنكى مشخص مى سازد . بنابراين » ارتباطات ابزار اصلى و كليد هماهنكى است و وظيفه هماهنكى » كردآورى » يردازش » و ارسال اطلاعات است . كالبرايت اعتقاد دارد » (( هر جه افراد از صحت فعاليت سازمانى خود اطمينان كمترى داشته باشند به همان اندازه به اطلاعات بیشتری برای هماهنگی نیاز دارند . بنابراين با حفظ اعتبار كلمه ((هماهنكى )) مى توان أن را عامل يردازش اطلاعات هم ناميد. )) ال ا ا ا ل 00 2 ‏ا ا ا ا‎ rer ens ‏ييشنهاد مى كند : 1) - ايجاد منابع اضافى © - ايجاد واحدهاى مستقل‎ هماهنكى ادارى ( دايم و موقت ). 

صفحه 241:
۱ ‏ا‎ ‎۳ eB )) 

صفحه 242:
بنابراين » هماهنكى و يكيارجه سازى فرايندى است كه طى آن » هدف هاى ساززمان و فعاليت هاى افراد و واحدهاى مختلف آن سازمان همسو می شوند و وحدت می یابند تا هدف های کلی ‎CCO eB)‏ كك شیوه های ایجاد هماهنگی در نظام اداری کشوردر سازمان های ‎ED ET Eee ear SEES CO RENE CTE ees‏ فعاليت هاى كاركنان جندان مشكل نيست . اما در سازمان ‎TORE CIES tee ICY‏ ا ا ل ات 0 و وجود تغییرات و تحولات مستمر » هماهنگ سازی و هم ‎ces‏ 0 PESTO ‏ل‎ rere Oy 

صفحه 243:
Fan roe ‏ل‎ RY CPRUPCULE GI OO CET NY ‏بيشتر روى راهكارها » استراتزى ها ء و تدابير سازمانى تاكيد‎ 251 00001 er CV Wan a Orpen Oe neo rE \RY ۱۳ ee ek ‏ا ا ا‎ Or Ory CON DS © Cer Fee SO Ca COTE an (| برنامه ريزى و تنظيم طرح هاء هدف ها ء استراتزى هاء ارتباطات ( عمودى و افقى ) » تقسيم كار بر اساس الكوى منطقی » گردش مطلوب اطلاعات در بين واحدهاى ادارى » تهیه دستورالعمل ها و آیین نامه های اجرای مقررات » ایجاد روش هاى بهينه اجراى كار ؛» طراحى حيطه نظارت منطقى #۹ 

صفحه 244:
eee Derrelr Wr CUES GST eS See STS Se TaiTy (gjles 2 lait 5 ¢ judy Callaait ails jl GLAS! « IS ‏از راهکارهایی هستند که می توانند با در نظر‎ تایلمع‎ 9 ‏اجراى وظايف كاركنان شوند . رعايت راهكارهاى هماهنكى‎ ‏به كارمندان امكان خواهد داد تا با آزادى عمل و سرعت‎ ‏ل ل ل ا ل ل لت للكت‎ . ‏داد كه به فعاليت هاى اصلاحى تازه و استثنايى بيردازند‎ : ‏اصلاح بخش دولتى در يك تعريف كلى » عبارت است از‎ ‏تغییرات در سازمان های بخش دولتی به منظور بهبود‎ « » ‏كارايى و اثر بخشى » ( استونر و فريمن » به نقل از هيكس‎ 9 ترجمه اعرابی ). 

صفحه 245:
امروزه » رويكرد يكيارجه سازى به منظور بهبود و اصلاح اداری » یکسره در اختیار سیستم ‎FY Gon one‏ ‎IE)‏ ۱ فناورى اطلاعات ( 1 ) نقشی بسیار مهم اما محدودتر و عینی تر » تنها در حد توانمندسازيى كاركنان » محول شده است . در رويكرد يكيارجه سازى سازمانى و اصلاحات ادارى در عصر ارتباطات » تاكيد بر اطلاعات و تغيير در سيستم هاى اطلاعاتى بيش از توجه به فناورى اطلاعاتى است . و تكنولوزى اطلاعات در خدمت برنامه اصلاحات ادارى قرارداد ( ابويى و عابسى » 00)© ‎٠»‏ ص 0000© ۱ #۹ 

صفحه 246:
© - ايجاد هماهنكى در نظام ادارى از طريق مقامات و دستكاه هاى هماهنك كننده ايجاد هماهنكى در نظام ادارى ايران از طرريق مقامات و دستكاه هاى هماهنك كننده » در قانون اساسى و در جند مورد توصيه شده است كه عباريت اند از : يكم » در اصل “096 (( رئيس جمهور. بر كار وزيران نظارت دارد و با اتخاذ تدابیر لازم به هماهنگ ساختن تصمیم های وزيران و هيئت دولت مى يردازد)) . بنابراين » رئيس جمهور بالاترين مقام هماهنى كننده دولت است و كليه اقدامات از قبيل تشكيل جلسات » تشكيل و اداره شوراهاى مختلف و ستادهای تخصصی . تعبین کمیسیون های هیئت دولت ‎٠»‏ توجيه » تشويق » و ارشاد كارمندان به طرق مختلف » ۹ 

صفحه 247:
و گزارش گیری از دستگاه های اجرایی به شکل های گوناگون ان طريق نماينده يا نمايندكّان ويزه رئيس جمهورى مى تواند از مولفه ها و روش هاى هماهنكى قلمداد شود. دوم در اصل “026 » قانون اساسى دريباره وظايف معاون اول می گوید : (( معاون اول رئيس جمهور با موافقت وى اداره هيئت وزيران و مسئوليت هماهنكى ساير معاونت ها را بر ‎Sls al 5S oage‏ )۱ سوم » در اصل ‎lle Ul s )) 42 be IPO‏ 6)] » اين شورا به منظورٍ تامين منافع ملى » تماميت ارضى »؛ و ا ل ا ا ل م ‎SPToae Teg)‏ ا ا ال 0 0200 #۹ 

صفحه 248:
اطلاعاتی » اجتماعی » فرهنگی » و اقتصادی در ارتباط با ل ل 7 در نظام ادارى ايران » هماهنكى بيشتراز طريق تشكيل سازمان ‎ete WEE‏ ا ا ا ا ا 0 كننده » تنظيم دستورالعملهاى هماهنكى ‎٠‏ تاكيد بر رعايت 0ك ا ل ‎SOU‏ ‏المللى در فعاليت هاى ساززمانى » تشكيل كميته ها يا ستادهاى مشورتی » و تشکیل شوراها صورت می گیرد. ۰ نهاد رياست جمهورى و وزاريت كشور مهم ترين سازمان هاى هماهنك كننده نظام ادارى هستند . اكثر وظايف معاونت هاى ‎SEE ares‏ ا ل ‎SNC‏ ۹ 

صفحه 249:
در بین واحدهای اداری با یکدیگر, و با پارلمان و قوه قضاییه است . برترین وظیفه استانداران » فرمانداران » و بخشداران که نمایندگان رئیس جمهور و وزیر کشور در مناطق هستند » ايجاد هماهنكى در بين سازمان هاى ادارى است و تلاش مى كنند كارايى و اثر بخشى فعاليت ساززمان ها و كاركنان را ارتقاء بخشند و رضايت ارريباب رجوع و مردم را فراهم ‎ee‏ ستاد مقابله با بحران » شورايعالى جوانان » و شورايعالى اشتغال همكى از ستادهاى هماهنكى هستند . نكته مهم اين است كه هماهنكى بايد از درون سازمان ها بجوشد و هركاه از بيرون نظام به شكل تصميم هاى اخذ شده به ستادها و شوراها تحميل شود فقط تسكين بخش خواهد بود و درمان ناهماهنكى نيست. #۹ 

صفحه 250:
در حال حاضر طراحی مجدد نظام اداری به منظور ایجاد ‎OWE ECan TTD RR We tr I Cr NO‏ سين یکی از مهم ترین روش های حل مشکلات نظام اداری است . طبق كززارش سال 0©©)©0 سازمان همكارى اقتصادى و توسعه » در اكثر كشورهاى جهان براى افزايش كارايى و اثر بخشى اداره امور دولتى رويكردى مشترك به جشم مى خورد و آن (( تغيير اساسى در فرهنك اداره امور دولتى )) است . به عقيده هيوز » اين تغييرات بايد جنان وسيع باشد كه اداره امور دولتى را به مديريت دولتى تبديل كند كه در آن مدیران . ياسخكو هستند ( هيوز » ص ©©© ) 

صفحه 251:
(( تامسون )) در زمينه برقرارى هماهنكى به منظور افزايش كارايى در سازمان ها به مطالعه انواع سه كانه وابستكى درونى واحدهاى سازمانى و شكل هماهنك كردن آنها پرداخته است و اعتقاد دارد : (( در واحدهای سازمانی که ‎ON eee ED SEES Lt ROSE Tene‏ كارخانه بزرك توليدى كه كروه هاى خاص با هم ارتباط دارند و با ساير كروه ها ارتباط ندارند » مى توان هماهنكى را از طریق استاندارد و یکنواخت کردن و قانونمند نمودن م ا ا ال ‎REN Pee en‏ سازمانى سعى دارد به سطح معينى از كار و يا استاندارد برسد شکل زیر وابستگی قطبی را نشان می دهد. #۹ 

صفحه 252:


صفحه 253:
0 ‏گوناگون آن رابطه ای مستقیم وجود دارد » برقراری هماهنگی از‎ Spore Rens Tee Ee ee Ste Tae LLCS Te Boo RYERRE EB’ ‏ل ار ا اا ا‎ 00100 Cr Tep ce) -_— | در وابستكى متقابل » انتقال اطلاعات جديد از يك واحد به واحدهاى دیگر الزامی است وهماهنگی از طریق انطباق متقابل صورت ‎Oe CICS SCESIS Bie SCI CS ECE SSP‏ ۹ 

صفحه 254:
يروزه » انطباق متقابل مانند شكلزير صورت مى كيرد .( هيكس ‎ee ree‏ 2 ۹22 a a 

صفحه 255:
000 ‏ل ا ا ات ا‎ AES ‏ا‎ ore ‏استاندارد كردن مقررات و روش ها - دوم استاندارد كردن‎ ‏بخش ها با یکدیگر . بر. اين اساس » یکپارچگی بعد از‎ ‏هماهنگی است . و ایجاد سلسله مرباتب ؛ یکی از مهمترین‎ 9 CS ‏ابزارهاى يكيارجكى‎ ( FEO - 0 - نظام های برنامه ریزی و بودجه ریزی پژوهشگران » از برنامه ریزی تعاریف مختلفی ارائه کرده اند كه در همه آن تعاريف به عنصر ييش بينى و آينده نكرى ۹ 

صفحه 256:
eS SECS ‏لس‎ eee) Eres Dies. ‏عبارت است از مجموعه اقداماتى مشتمل بر شناخت وضع‎ 1 ‏ا ا الا ل ل‎ ‏و روش هاى انجام كار در قالب قوانين مالى و تامين بودجه‎ .)0- 0-06۴ ‏شکل شماره‎ ( ‏در پاسخ به این سوال که چرا برنامه ریزی می کنیم می توان‎ rer ere Da SES een tk SOS TOE ‏كفت‎ ‏مى خواهيم از منابع محدود و آنجه در دسترس ماست بهترين‎ eee ‏لك ال ل ا‎ ‏بكنيم . برخى منابع محدود در دسترس عبارت اند از منابع‎ » ‏انسانی » منابع طبیعی » و منابع سرمایه ای مانند پول » نفت‎ ماشین آلات » ساختمان و غیره . 

صفحه 257:
۱ ‎ESTE Se ee we ae Semen ews ew)‏ ا ‎ES ore CESS Seen eter‏ راهبرد توسعه است . راهبرد ( استراتژی ) تعیین کننده محور است مثلا“ ممكن است راهبرد براى توسعه » به صنعت يا كشاورزى اولويت دهد ( سازمان ملل » برنامه رييزى توسعه » ترجمه هومن » ص 6 ). : ۹9 

صفحه 258:
قوانین و بودجه ریزی 

صفحه 259:
0 ۱ 09 ل 50000 برنامه ها برای آن مناطق تهیه می شود به گونه های زیر طبقه بندی می شوند : 6 ‏و‎ 0 tS Bae] معمولا" برنامه دورنگر » دوره های ده تا سی ساله را در بر ‎ae)‏ ا ا ‎eer eae SEN Ee SSS‏ ‎Tere hey Se ton te ere sa‏ ۱ به عبارت دیگردربرنامه ریزی استراتژیک » رسالت هاء ‎Se ere nes BEC)‏ ا ا كم كه زمینه ساز جهت گیری های آینده و چشم انداز برنامه ریزی 

صفحه 260:
دورنگر هستند . در برنامه ریزی های ملی و کوتاه مدت » بالاجبار مصوبات برنامه ريزى استراتزيك به منزله مفروضات پذیرفته می شوند . مانند سياست هاى كلى نظام كه ‎Peep Tee USE eace SUC RCR ENC RETEST)‏ مى نمايند. از آن جمله مى توان به برنامه جشم انداز 0)© ساله اشاره کرد که در سال <-©©023 مقام رهبرى با مشاورت مجمع تشخيص مصلحت نظام ارائه نموده و در آن برنامه » موقعيت اقتصادى - اجتماعى ايران در بيست سال ا ل لت نتيجه اجراى آن برنامه بعد از 00© تا 40 سال مشخص می شود » یا اشتغال و يا آموزش و پرورش . 

صفحه 261:
6 Exe) ‏دوريه هاى سه تا هفت سال ريا‎ ٠ ‏معمولا“ برنامه هاى ميان مدت‎ ‏در بر مى كيرند . در اين كونه برنامه ها » دولت ها سعى‎ - ‏دارند به هدف هاى بلند مدت يا ميان مدت اقتصادى‎ ‏اجتماعی و فرهنگی مشخصی در زمان های معین دست يابند.‎ ‏مانند برنامه های عمرانی 9 ساله ايران . اين برنامه ها بايد‎ ‏چنان باشند که در چارچوب آنها بتوان پیش بینی ها و‎ ‏برآوريدهاى دقيق به عمل أورد و با درجه معقولى از قطعيت‎ ‏نسبت به تداوم طرح هاى سرمايه اى اطمينان حاصل كرد.‎ ‏برينامه ريزى ميان مدت در راستاى برنامه ريزى استراتزيك‎ و پشتیبان اصلی آن برنامه است . 

صفحه 262:
يرا بيش بينى درست رويدادها در ميان مدت امكان يذيرتر ا ا ا ۹ 9 فرابخشی » بخشی » و ناحیه ای تنظیم می شوند . در فرآیند تهيه و تنظيم برنامه هاى ينجساله » ابتدا سازيمان مديريت وبرنامه ریزی کشور الگوی تنظیم برنامه را با نظر خواهی ‎elt ler elt a le eee we)‏ 9 آن بخشنامه و يرسشنامه اى تهيه و براى دريافت اطلاعات به كليه دستكاه هاى دولتى مى فرستد اطلاعات در مهلت مقرر ‎roe‏ 1 اطلاعات قبلى كنترل و در قالب ها و ابعاد مختلف جايكزين می کنند. ۹ 

صفحه 263:
ی مختلف ( که در زیر توضیح داده می شود ) و توسط سازمان مديريت و برنامه رييزى كشور ( دفتر اقتصاد كلان ) انجام مى شود . كه تا كنون © دوره أن تهيه و تنظيم شده است . - برنامه ریزی در سطح کلیات : در اين سطح » هدف كلى ا ۳ ا ا ‎Bee meen BS oes‏ ۱0 کشور را کارشناسان با استفاده از تجارب جهانی به تعداد ‎keener‏ | کنند و توسط وزارتخانه ها و موسسات مختلف برای کلیه ‎er Te ae‏ | رسد. مانند بخش كشاورزيى در شكل 6/9 - © 

صفحه 264:
غلات وت سفن ۳ نباتات صنعتی: زیر بخش زراعت بخش کشاورزی زير بخش جنكل ] ذرت 3 5 لب ‎STO YS SON Er Ents)‏ 

صفحه 265:
© - برينامه ريزى در سطح طرح ها ( يروزه ها ) : طرح يا پروژه » پایین ترین سطح برنامه ریزی است . طرح » واحد مستقل کار اجرایی است که از مجموعه عملیات شکل مى كيريد و بخش خصوصى هم معمولا”“ در اجرراى أن نقش ا ل ا ا ل ‎BE ee Lee eee‏ ( برهانی » 659 ۰ ص 99 ) پ : برنامه ریزی کوتاه مدت توام با تدوين برنامه ميان مدت ‎٠‏ لازم است برنامه سالانه يا | برنامه کوتاه مدت » به دولت این امکان را می دهد که دربرابر محيط و اوضاع متغیر. اقتصادی جهان به موقع واکنش نشان دهد. و اجراى به موقع برنامه ميان مدت ( ملى ) را قطعى 

صفحه 266:
سازد . مانند برنامه بودجه كه سند مالى سالانه دولت است و در آن ميزان لت ا ا ل ا ل 0 فرآيند بودجه بندى داراى جهار مرحله است كه سازمان هاى مختلف مانند : شورای اقتصاد » وزارت امور اقتصادی و دارایی » سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور ‎٠»‏ هيئت وزيران » مجلس شوراى اسلامی و شورای نگهبان ۰ گاهی تشخیص مصلحت نظام و دیوان محاسبات در آن نقش دارند. (CORD nC es Shoe hn) برنامه ريزى منطقه اى جريانى است كه در لن برنامه هاى اقتصادى - اجتماعى توسعه با نيازها و امكانات مناطق مختلف هماهنك_ مى شود مانند ايجاد صنايع صادراتى در مناطق مرزى كشور . اين كونه برنامه ها بر اساس برداشت از سطح محلى ممكن است به صورت #۹ 

صفحه 267:
0 ee ee ee Eee ee Saws ديكران + ترحمه تحقيفات جهاد » = ‎Oa‏ =’ ۱۳ تغييرات ). سير تاريخى نظام برنامه ريزى و بودجه ريزى در ايران ميهن اسلامى داراى حدود (0© سال سابقه تنظيم برنامه ریزی توسعه ای است . در این مدت زمان » توجه به شرايط بسيار متغير ‎eS Pree ne eee‏ CRIS ‏ا‎ تحولات فراوان بوده است . رويهم رفته » برنامه ريزى را ‎Beha eS en TOs Ter‏ ا ل تل ‏معين براى سطوح مختلف از كلان تا اجزا تعريف كرد . ‏برنامه ريزى در ميهن اسلامى ايران را مى توان در دوره ‏قبل و يس از انقلاب اسلامى مطالعه كرد. 

صفحه 268:
برنامه ريزى و بودجه ريزى در دوران قبل از انقلاب اسلامى 003 هاروارد آمریکا با همکاری کارشناسان سازمان برنامه بنيانكذار برنامه نويسى جامع در كك بوده اند » گروه مزبور در سال 49672 ش در گزارش خود چنین می نویسد . (( پس از خاتمه جنگ جهانی دوم ( حدود ‎rete See (ole camer‏ و ايران حاكم بود . يكم : از هم ياشيده شدن امور سياسى - اقتصادى » وجود ركود » تخريب » و بيكارى كه لزوم اصلاحات و تنظيم برنامه جامع ‎ie ie Bo‏ ا ا ا ا ان ل ۱ افزايش اندوخته ارزى دولت ايران كه دراثر (( خرج كردن)) نيروهاى متخاصم طى سالهاى جنك در ايران ايجاد شده بود #۹ 

صفحه 269:
و امکان اصلاحات را فراهم می ساخت )) ( مک لود » ترجمه محمد بیگی » صص 07 - 9 ) تحولات عمده در نظام برنامه و بودجه ایران قبل از انقلاب اسلامى از بين دكركونى هاى عمده اى كه بس از جنك جهانى دوم در جريان برنامه ريزى ايران رخ داد مى توان به ‎DOP ce‏ 0 نخستین تحول مهم در نظام برنامه ریزی و بودجه ایران » تنظیم و تصویب برنامه عمرانی و بودجه عمرانی در سال 49 بوده است » بدین معنی که دولت بخش عمده ای از درآمد نفت #۹ 

صفحه 270:
را برای برنامه های عمرانی ( توسعه ) اختصاص داد و برای ريسيدن بدين مقصود ء ابتدا بانك صنعتى و معدنى را براى اصلاح كارخانه هاى دولتى تاسيس و هيئتى به نام (( كميسيون برنامه )) را مامور تهيه نخستين برنامه هفت ساله عمرانى كشور كرد . به ييشنهاد كميسيون برنامه در همان سال (( شوراى عالى برنامه ريزى )) بوجود آمد كه هدفش تهيه طرح و نقشه جامع توسعه مملكت بود . اين شورا در اوايل برنامه عمرانى اول به سازمان برنامه تبديل شد. دومین تحول مهم در نظام برنامه ریزی و بودجه ایران » ایجاد و كسترش شركت هاى دولتى در سال 02©)00 بوده است . شركت هاى دولتى عهده دار اعمال تصدى كرى دولت ۹ 

صفحه 271:
هستند و زیر نظر وزارتخانه ها که اعمال حاکمیت دولت را ۰[ ماشین سازی » و ذوب آهن با رعایت قانون تجارت فعالیت در سومين تحول مهم در نظام برنامه ريزى ايران » تنظيم بودجه كه تا سال 0969 ش در اختيار وزارت دارايى بود و به روش متداول انجام مى شد » به دليل ارتباط نزديك و متقابل (( برنامه و بودجه )) از آن وزارتخانه جدا شد و در كنار تشكيلات سازمان برنامه در دفترى به نام (( دفتر مركزى بودجه )) قرار كرفت كه به موجب قانون » رئيس آن دفتر معاون نخست وزير وقت بود . (( بنابراين » در سازمان 

صفحه 272:
9 ‎ee mees‏ ا ا ل ۳۹] برنامه های عمرانی در دوران قبل از انقلاب اسلامی كميسيون برنامه در سال ©©0©9 ش يس از مشاوره با سازمان هاى پب | ‎BEB Ree)‏ ا رت رسيد ولى جون دولت توان مالى نداشت عملا“ كنار كذاشته شد . در آذرماه ©0002 دولت باهمكارى كميسيون برنامه » شركت مشاوره اى كنودسون » و كارشناسان ايرانى در شوراى اقتصاد » ‎bear nro re))‏ 00000 كرد كه در بهمن ماه 02277 ه .ش با حجم )© ميليارد ريال به تصويب مجلس شوراى ملى رسيد و از سال ©0929 براى مدت © سال به اجرا درآمد و سيس به دليل ملى شدن صنعت نفت تعطيل ۹ 

صفحه 273:
بح ۱90 ‎OCR DPIC‏ ا ‎CER ees CN ee re tet e eer Cone‏ عمرانى اول را تنظيم كند . شركت مزبور در سال ©0226 كزارش ار بين المللى ترميم و توسعه ويام دريافته كند كه با ملى شدن صنعت نفت و بروز بحران هاى سياسى » موضوع يايان يافت . ‎Ce‏ ا ا للا ف 1 2ك ‎fran‏ ا 00 اا ل ا ا ل ل ‎Sele BO‏ تنظیم کرد که به تصویب مجلس رسید . هدف این ال ل تولید وبهبود وضعيت معيشت مرم و سازماندهى اقتصاد دولت بوده اسدته . در طول اين برنامه » بانک مركزى تاسيس و دفتر امور اقتصادى سازمان برنامه ایجاد شد ‎allt Be CO al OO eee‏ وت ‎Rees ee aor se‏ بودجه براى نخستين بار ‎۹۹ ‎ 

صفحه 274:
به روش بودجه برنامه ای متداول شد . ۱ سازمان برنامه با همکاری دومین گروه مشاوران دانشگاه هاروارد ‎eee er Eels!‏ ل م ا ‎SORE‏ ‏ات برنامه ينج ساله عمرانى جهارم ( )© - 0266 ) . دراين برنامه رشد ناخالص ملى ( بدون نفت ) در حدود ©/© درصد در سال برآورد شد »در كنار آن درآمدهاى نفتى به تدريج افزايش يافت » و بخش صنعت مورد توجه واقع شد . در تنظيم برنامه جهارم » دو جريان برنامه (( كلان )) و (( بخش )) با يكديكر همسو شدند , مسئله برنامه ريزى ا 0 

صفحه 275:
در سال 96 قانون برنامه و بودجه تصویب شد و سازمان برنامه و بودجه به جاى سازمان برنامه ايجاد شد . برنامه پنج ساله عمرانى بذ اعت ©0536 ) . هدف اين برنامه رشد سريع اقتصاد , تكثير درآمد ملى , ارتقاى سطح دانش ؛ فرهنك » بهداشت » و رفاه جامعه » بهبود خدمات ادارى و ايجاد تحول اساسى ‎CPTR OSI DN)‏ ا ا ا 522200201 مطالعات دورنگر و آمایش سرزمین همراه بود » به سه اصل عمده انضباط برنامه ای » روحیه صرفه جویی » و ثبات برنامه ها بسیار توجه شده است. ضمنا" تاسیس دفاتر برنامه و بودجه استان ها که در واقعى تر كردن اطلاعات مورد لزوم برنامه ريزى موثر ند در اين ا ل ل لل ا م ا ا ل ا ل ‎pe Sere‏ كرفت كه با ييروزى انقلاب اسلامى ايران متوقف شد. 

صفحه 276:
برنامه و بودجه در دوران بعد از وقوع انقلاب اسلامى دوران يس از انقلاب اسلامى را از ديدكاه تنظيم برنامه وبودجه مى توان به دو دوره تقسيم كرد . در دوره نخست ‎٠‏ يعنى در سال هاى 6762© تا میهن اسلامی با مسائل شکل گیری انقلاب » فرار سرمایه ها ‎ERE CRO ge Cre ERE Cee‏ شركت هاى دولتى و حجم فعاليت دولت » افزايش بيكارى ؛ و بالاتر از همه جنك هشت ساله روبه رو بود » در اين دوره هيج كونه برنامه توسعه اى تنظيم نشد و فقط بودجه سالانه را سازمان مديريت ‎enero‏ ۱ در دوره دوم » یعنی از سال 190 ( پایان جنگ ) » سیاست های ‎TOS SPER Cex]‏ 0 ا ا 2 ل 020 5 اجتماعى وفرهنكى ج 00 ( ©7228 - ©©02 ) را سازمان برنامه و بودجه تدوین ‎US‏ 

صفحه 277:
از اهداف این برنامه می توان به بازسازی و تجهیز بنیه دفاعی بازسازی ظرفیت های تولیدی و مناطق جنگ زده » رشد اقتصادى » و ايجاد عدالت اجتماعى اشاره كرد. دولت در ‎IS Pas CN Pes [Oe OPO En P|‏ فراوانى روبه رو شد . با اين وضعيت رشد اقتصادى كشور م/ درصد بوده است . برنامه ينج ساله دوم توسعه ج 00 ( ©6256 - 0266202 ) . باهدف رشد اقتصادى © درصد در سال در آذرماه 9729 به تصويب مجلس رسيد. بودجه هاى اين برنامه بيشتر روى عوامل رفع محروميت در كشور تاكيد داشته ۹ ۳ 

صفحه 278:
برنامه پنج ساله سوم توسعه اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی ج 40 ( 9© - ©0922 ). اين برنامه با هدف هاى زير در سال ©0972 به تصویب مجلس رسید :اصلاحات سازمانی و تشكيلات نظام ادارى » ا اا ‎Bee ae er Cree‏ خصوصی سازی ( کوچک سازی دولت ) » اصلاح و مهندسی مجدد ‎NEC UE COrIre NINO NTO RDP oUP TUE OBIE Swen,‏ ادارى » تصويب طرح هاى ارتقاى بهره ورى و كارايى نيروى انسانى ل ل ا تت ا ‎re‏ كت هاى بخش ها ء اصلاح مكانيزم ها و منطقى كردن حمايت ها و مداخله دولت در فعاليته هاى اقتصادى » تامين منابع مالى جديد » ا ال ل لا كت ‎Teen eC UNCR TESTO POS ETA‏ ۱9| تحول در فناورى ( ايجاد يايكاه هاى اطلاعاتى ) » به كاركيرى ‏ و 

صفحه 279:
۱ rer > Unie ere rene » ‏بخش خصوصى داخلى و خارجى » اعتلاى معرفت دينى‎ ‏ا توسعه گردشگری ۰ مشارکت‎ » ‏مردم در بخش هاى مختلف , دستيابى به بازارهاى جهانى‎ ‏واكذارى شركت هاى دولتى به بخش خصوصى » تعيين قلمرو‎ ‏جديد بخش هاى دولتى و خصوصى و تعاونى » ديكر اهداف‎ . ‏توسعه ای‎ EOS VEO Eaten te OEP Pee Ur ECS ‏ل ل ا‎ .. ‏بیست ساله ایران تنظیم یافته است در حال اجراست‎ 

صفحه 280:
دستگاه های پشتیبانی کننده نظام برنامه ریزی ایران از سازمان هاى موثر در فرآيند برنامه ريزى و بودجه بندى ايران مى توان به جند سازمان اشاره كرد : سازمان مديريت وبرنامه ريزى كشور و نقش آن در حال حاضر سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور كه زير نظر رييس جمهورى فعاليت مى كند مسئوليت قانونى برنامه ريزى » ال ل لت ا ل ا رك ا ا ال ا ا 0 252000 و بودجه ریزی نیز هست . سازمان برنامه در اوايل تنظيم برنامه هفت. ساله اول عمرانى كشور ( ©©©)0 ه ش ) از متن شوراى عالى ا ا ل ‎ep Re ewer ere nese‏ een tae Ieee Le ree 

صفحه 281:
به منظور تحقق اصل ©02 قانون اساسى ( رربييس جمهور ب۰ ا ل الل لك ‎ey‏ ا الت اا ا ‎Cae‏ ‏عالى ادارى در سال ©0272 با سازمان امور ادارى و ‎BE Ses Shes Ble eS Ore te‏ ايجاد شد. سازمان ستادى مزبور كه ‎Es‏ موسسات مستقل نهاد ريياست جمهورى است سه وظيفه كلى : برنامه ريزى » بودجه ريزى » مديريت و نظارت بر اجراى برنامه ها را بر . ‎Ea‏ ا ا ا ل ‎Re eS en‏ ‎ee SECS.‏ 3 

صفحه 282:
۱ oe Seis Pe Tony RUE ‏ا‎ any ers) » ‏دستكاه هاى سياستكذارى و اجرايى كشور مانند مقام رهبرى‎ شوراى اقتصاد » و وزارت امور اقتصادى و دارايى. تهيه و تنظيم برنامه هاى ميان مدت و ينجساله توسعه اقتصادى * اجتماعی » و فرهنگی کشور با همکاری سایر سازمان ها و نهادهای قانونی کشور مانند مجلس شورای اسلامی. ايجاد انسجام در مديريت كلان كشور از طريق سازكارى بين مدیریت و برنامه ریزی کشور . فراهم كردن مقدمات مديريت متمركز در برنامه ريزى و اجراى مطلوب برنامه ريزى هاى توسعه کشور و نظارت بر آنها 00 ‏ا‎ nen eet ‏ارتقاى قدرت تصميم سازى و تصميم كيرى دولت و در نتيجه‎ ‏افزايش بهره ورى كاركنان دولت و نظام ادارى كشو از طريق‎ ‏مطالعه و 0 آنها.‎ 

صفحه 283:
تهیه و تنظیم بودجه کل کشور و نظارت بر اجرای آن پس از تصویب شوراى اسلامى ‎ei‏ ا ا ا ا لك بودجه و ارائه آن به مقام هاى مربوط مانند ريئس جمهور ‏بررسى كزارش ها و مسايلى كه لازم است در شوراى اقتصاد مطرح شود. ‏تجزيه و تحليل ساختار نظام ادارى موجود و ارائه روش هاى بهبود و كاراسازى آن در جهت ايجاد نظام ادارى مطلوب براى بهبود و بازسازى كشور ‏ايجاد هماهنكى بين روش ها و برنامه هاى آمارى و نقشه بردارى با برنامه ریزی ملی ‏الو ل 0 000 000000 ‏هاى بهبود منابع انسانى براى ريئس جمهور. 

صفحه 284:
- بازدید و بازرسی مستمر عملیات پروژه های مطلوب و فعالیت های دستگاه های اجرایی و ارائه گزارش های لازم در مقاطع شش ماهه به رییس جمهورو کمیسیون برنامه و ‎ee Feo MIP Re ren er ee es‏ 1 م 257 ‏ا ا ل ل‎ DEE ۱ ‏سل‎ ‏خودشان ) » مشخص سازی چارچوب برنامه » نوع منابع‎ RTE ‏موجود » اولويت مشكلات » هماهنكى بين برنامه‎ en ene Lele ee Segara) 

صفحه 285:
شورای اقتصاد Bey ETS Te (eRe ris 005 sree CIEE ‏سامان دادن به وضعيت اقتصاد و طراحى برنامه عمررانى‎ ۱ ‏ا ل ل‎ Bee) ‏فعالیت شورا شد . این شورا در سال 4666 ش پس از‎ ‏جنگ جهانی » با همکاری سازمان برنامه » وزارت مالیه و‎ PUTCO RTE ee pees Per Pe Po REE C . ‏عمرانى كشور را تنظيم كريد كه ازسال ©©09 ش فقط جند‎ ‏سال اجرا شد و به دلیل نهضت ملی شدن نفت متوقف گردید.‎ ۹ 

صفحه 286:
بررسی مسایل و تصمیم های مربوط به برنامه های عمرانی و بودجه سالانه کشور بر عهده شورای اقتصاد است . سایر وظایف شورا عبارت اند از : |( - تعيين هدف هاى كلى برنامه هاى توسعه اى ايران و اظهار نظر درباره آنها برای طرح در هیئت وزیران ۳ EC eee ee ae eee eRe! ‏جهت طرح در هيئت وزيران‎ © - تهيه خط مشى تنظيم بودجه كل كشور ا ۳ © - تصويب يرداخت وام از محل اعتبارات عمرانى به دستكاه هاى دولتى به بيشنهاد وزارت امور اقتصادى و دارايى و سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور 

صفحه 287:
0- تصمیم گیری در خصوص مشارکت دولت در سرمایه ‎ere‏ ۱00[ ۵ - تصویب سیاست های اخذ وام از اعتبارات خارجی ا ان ‎eh Ss re Ce ees‏ 0 00 كشور مستقرٍ است و اعضاى شورا عبارت اند از : رييس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور » وزیر. امور اقتصادی و دارايى » رئيس كل بانى مركزى ج 00 ‎٠»‏ وزيران جهاد كشاوريزى » صنايع و معادن » و بازركانى . در راس شوراى اقتصاد » رئيس جمهور قرار دارد. ‎٠‏ از ديكر سازمان هاى حمايتى برنامه و بودجه در كشور بانى مركزى جمهورى اسلامى ايران است . رئيس كل بانك عضو شوراى اقتصاد است و اطلاعات و آمار اقتصادق مورد نيان 

صفحه 288:
برنامه ييزى را فراهم مى سازد. مركز آمار ايران ( از ل ا 2 ‎SES‏ ‏ثبت احوال كشور ( از سازمان هاى تابع وزارت كشور ) نيز ا ا ا ‎Ce nes tes)‏ و بودجه ايران نقش دارند. از ديكر دستكاه هاى حمايت كننده ‎re.)‏ ا ا ا 232 21-5 اسلامى اشاره كرد كه در تصويب بودجه نقش دارد. برنامه و بودجه ييشنهادى يس از تهيه و تنظيم شدن در سازيمان مديريت و ساير سازمان هاى ذى صلاح با استفاده از تجارب جهانی و سوابق مربوط » به تصویب هیئت وزیران می رسد و به صورت لايحه برنامه يا بودجه در مى أيد . لايحه مزبور براى تاييد و تصويب مردم ايان به مجلس شوراى اسلامى #۹ 

صفحه 289:
۱ noe nome res.) ‏تخصصى مجلس بررسى و تجزيه و تحليل و سيس همراه‎ 0 en eee ene Sree TPIS AWE DIES لایحه مزبور در صورت تصویب در مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان و گاهی مجمع تشخیص مصلحت نظام ؛ به صورت قانون برنامه و یا بودجه در می آید که لازم الاجراست . در تهيه و تنظيم لايحه بودجه » شوراى اقتصاد » وزارت امور اقتصادى و دارايى » سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور » و ال ا ا ا ا 0ك ا ا ل 9 ا ا ا ا 0 دارند» و در کنترل بودجه » وزارتخانه ها و موسسات دولتی » ۹ 

صفحه 290:
‎Cone wee SR Fe CEE ae A)‏ الل بودجه » وزارت امور اقتصادی و دارایی ( ذیحسا ب ها ) و سازمان مديريت برنامه ريزى كشور نقش دارند. ‎ide ‎ 

صفحه 291:
© - © - نظام هاى نظارت و بازرسى از كنترل ( نظارت ) تعابير كوناكُونى شده و در همه آنها » كنترل ل ا ا ا 0 است . نظارت ‏ فعاليتى است كه ضمن آن عمليات انجام شده ‎ae ae hee ee‏ ا الك راتت مشاهده انحراف » نسبت به تصحيح عمليات انجام شده اقدام می شود. . مدیر از طریق نظارت و بازرسی در می یابد که آیا ‎SSS Sele eC ED er eC Rene mene)‏ ۱۳9 ‎(cro veoreee 0‏ كنترل يا نظارت ‎٠‏ جرياتى است كه از طريق آن به كونه اى مستمر عملکرد جاری فرد پا سازمان اندازه گیری می شود تا مشخص ۰ ‎EEA ENS pO re ECS ISS Teg OS DREEG ED Oran eS‏ سازمان يا قوانين كشورى بوده است . نظام نظارت ان“جهارخرده نظام مطابق شكل زير تشكيل شده است . 

صفحه 292:
لت ی 0 - بازرسی و ارزشیابی صلکرد یا مقایسه اقدامات انجام شده یا استاندارد ( شلخسی) Cole eee toe ree) 012111 irra شكل © © - ) - جرخه اجرايى نظام نظارت ‎٠‏ اقتباس از كتاب سازمان و مديريت » برهانى ‎٠‏ © © ص ©©. 

صفحه 293:
همانكونه كه در شكل مشخص است در نظام ادارى » خرده نظام برنامه ريزى ( به عنوان شاخص عملكرد ) با خرده نظام كنترل ‎wae)‏ ا تت ‎ESCs wer‏ امكان ندارد. امروزه در كردآورى اطلاعات براى تنظيم نظام برنامه ريزى و نظام كنترل كه لازم و ملزوم يكديكرند از رايانه و نرم افزارهاى ‎OTST eft Tener‏ ا 0 عنوان نوعی نظارت قبل از عملیات نیز نام برده می شود و برخی مدیران با استفاده از روش های گانت » مسیر بحرانی ( مت )» و ‎COD ESD TED SBE By reece‏ ا ا ل ۹ برنامه ريزى و سيس كنترل مى كنند . 

صفحه 294:
ارتباط دو اصل مديريتى برنامه ريزى و كنترل در قانون اساسى ايران 0 . مثلا" در بند یک از اصل 000 مربوط به | ‎Pa OPE EPWIES‏ 7 1۳ ایشان بر حسن اجرای سیاست ها وبرنامه ها که همان موضوع نظارت ‎rer Oe ROT ese ee DE‏ ‎rene tee Conte es Tee B Te‏ ا ل معروف و نهی از منکر همراه است که بنا به فرامین اسلامی باید از ‎NU eT Tes‏ | ‎POPU Pe trCpOPaCG COs NOT ID CIN CPE FCEnTO TEN‏ ‎Pere Pe EEC e Up TEM PS) MEE Tees Crore yk]‏ ‎Gis VEN Ss ress ea gd GIL Gah pee. ly gg jhe‏ بخشيدن به عدالت اجتماعى و قسط در بين آحاد مردم از طريق ارشاد » نظارت و بازرسي كه اين امر مهم ترين محور اصلاحات مهدوی و هدف اساسی ‎parte Wer‏ 

صفحه 295:
ا ‎RSW CE WSS EMCEE ERD ee eOy wpe‏ اهداف تعیین شده و تجدید نظر های لازم یا انجام دادن هر گونه اقدامات اصلاحی در مواقع مقتضی است . در نظام اداری ايران اين ‎Tee erie) Cea ec EDT eee)‏ ۱ عهده دارند مانند ستاد پیگیری ونظارت بر اجرای مصوبات و بازرسان طرح تكريم ارباب رجوع در سازمان مديريت و ‎oh!‏ ات نظام نظارت و بازرسى در سازمان هاى ادارى ايران كه از تكنولوزى مكانيكى ساده ادارى و اطلاعاتى برخوردار است » به كونه سنتى وابا استفاده از ابزارهایی چون چک لیست » فهرست کنترل » گزارش های دوره اى مختلف . مشاهدات دوره اى و اتفاقى » تشكيل جلسات ال ‎en eel‏ ا ا ل ليل مى كيرد . 

صفحه 296:
و جون اين كونه روش ها نمى تواند اطلاعات زيادى براى نظارت و كنترل فراهم كند بنابراين تا زمانى كه سازمان هاى ادارى ايران به آن اندازه كه در برخى كشورهاى صنعتى ا ‎ere rey‏ بيشرفته اطلاعاتى » مخصوصا" در نظام برنامه ریزی و نظارت ( بازرسى ) مجهز نشود يا به عبارت ديكر تا زمانى كه دولت الكترونيك ايجاد نشود تصميم كيرى هاى مديران اغلب داراى درصدی از عدم اطمینان خواهد بود. روند تكاملى به كاركيرى تكنولوزي. اطلاعات مناسب توسط مديران سطوح سه گانه میدریت در سازمان را دفت ( ترجمه اعرابی » 2۳0 . ‏مطابق شكل زير ارائه داده است‎ ) SPP vs مليت و همكاران ( ©©©0 ) نيز به تفصيل سيستم هاى اطلاعاتى مورد نياز مديران ارشد را مطابق شكل 66 ©6 - © بيان داشته اند ( رهنورد.ء ©8© ص 668 ) 

صفحه 297:
مدیریت عالی ( تعیین استراتژٍی و برنامه ها ) 

صفحه 298:
ore Wy ee ee PS) Beery ‏ا‎ eS 0 Seo eRe SECS nn Gee De) ‏پردازش مکانیزه عملیاتی ( ۳6۳6۵ ) را با استفاده از رایانه‎ ‏كارآيى‎ Ses stirs) ‏بيشترى انجام دهند مانند سيستم ييش فروش بليط و نكهدارى‎ ‏جا براى مسافران . ارزشيابى عملكرد و نظارت و بازرسى‎ 2 ‏فعاليت ها در اين سطح سازمان تنها در صورتى معنى دار‎ ‏است كه جريان اطلاعاتى كارآمدى در ساير سطوح يديد آيد.‎ ۹ 

صفحه 299:
مديران سطوح ميانى با تكنولوى به عنوان يكى از منابع ‎Cr ee ett Wee Ore Te CS er)‏ ل ا »۱ کامپیوتر و روش های سیستم اطلاعات مدیریت و سیستم های پشتیبانی از تصمیم » سعی دارند نسبت به بهبود عملکرد دواير و كل اد ( رده هاى مديريت عملياتى ومديريت عالی ۲ اقدام كنند (( با ورود تكنولوزِى اطلاعات ( “14 ) و به كاركيرى آن توسط رده مديريت ميانى » مى توان كفت : ا ا ‎OC ee ds Se BNO. TS Do‏ و الكترونيك در ساززيمان ها دارد )) ( قدمى » هفته نامه ‎eer‏ : #۹ 

صفحه 300:
۱ 9 ner SCC Sl mes igs nee ts) » ‏سازمان هستند اغلب با رويدادهاى داراى ابهام دركيرند . بنابراين‎ ‏آنان سعى دارند از تكنولوزيى هاى اطلاعاتى مناسب مسئوليت خود‎ ‏مانند شبكه » روش تبادل الكترونيك داده ها » طراحى مجدد » گردش‎ ‏ار و سيستم اطلاعاتى اجرايى به عنوان ابزارهاى استراتزيك استفاده‎ به كاركيرى ابزارها و روش هاى مزبور كه در شكل (( سازماندهى تكنولوى اطلاعات برحسب سطوح مديريت )) نشان ‎n\n)‏ ا ا الا ا ا 300 كل ل 6 2 ‎OS SER SCS TO TOs EE TESS eee Na‏ لازم است یادآوری شود که بهترین نوع نظام آگاهی دهنده و کنترل » نظام ايده آل خود كنترلى در سازمان است . 

صفحه 301:
Bran Ryerss ro) Are cnn) قانون اساسی در هشت اصل موضوع نظاریت و بازرسی بر ‎a keg‏ ا ‎Teele‏ ا لفظ نظارت و در. چند مورد دیگر بدون لفظ نظارت مطرح ‎ONE 2en ie Be SO ee BE ee SEES‏ سه نوع نظارت سیاسی ‏ اداری » و قضایی در نظام اداری ايران وجود دارد كه به اختصار تشريح مى شود. كت نظارت ‎cotta‏ 4 - نظارت مدیریتی پارلمان 1 نمایندگان مجلس شورای اسلامی حق دارند بر اداره امور سازمان هاى دولتى » جكونكى استفاده از وجوه بيت المال » ۹ 

صفحه 302:
و دریافت و پرداخت های دولت دائما" نظارت کنند و در صورت کشف ۱ ‎ae ee eee TS ED)‏ 0 07 ۳۲ 69 ( استيضاح وزرا يا رئيس جمهور ) قانون اساسى رفتار كنند. © - نظارت مالى بارلمان مجلس از طريق تصويب بودجه قبل از آغاز هر سال وتصويب تفريغ بودجه در 0 ماه اول سال بعد » به نظارت قبل و بعد از خرج كليه اي ات و یی ا ‎Meet ce Ren o-srent hr‏ 000 حساب مى أيد . ديوان ‎yan‏ کشور و کمیسیون محاسبات ت وبودجه مجلس شوراى اسلامى در اين فرآيند نقش دارند. 

صفحه 303:
- نظارت عامه پارلمان ‎BLO‏ ا ا ل ا لك مى تواند مراتب را به مجلس شوراى اسلامى عرضه كند و مجلس ‎nero o)‏ ا ل ل 2 0 به اطلاع ذى نفع برساند . اهميت اين كونه نظارت تا حدى است كه ‎re Sen)‏ ا ا ‎ES Ser Le (NO‏ ‏- نظارت شورای نگهبان ‏طبق اصل ©© ق الف » شوراى نكهبان نظارت بر انتخابات و همه پرسی را برعهده دارد و این وظیفه علاوه بر وظیفه تفسیر قانون اساسى و تطبيق قوانين مصوب مجلس شوراى اسلامى با موازين اسلام ‏و قانون اساسى است . 

صفحه 304:
ب - نظارت ادارى ) - نظارت مقام رهبرى طبق اصل (000 قانون اساسى » مقام رهبرى اختيار دارد بر ا 52000 مجمع تشخيص مصلحت نظام تعيين نموده است » نظارت ‎es‏ ا ا ا ل ل ل 1ك نگهبان » رئیس قوه قضاییه » رئیس صدا و سیما » رئیس ستاد ۱ ‎ey et Dy eee nS ICE Were oye‏ ‎nen‏ ال ل ل ‎rete Tee‏ یا رای مجلس شورای اسلامی بر فعالیت آن مقامات و دستگاه ها نظارت دارند. 

صفحه 305:
رد 9۳ رئیس جمهور طبق اصل 196۳ قانون اساسی ۰ ریاست قوه مجریه و ‎S Sino)‏ ا ‎TOS TED LED‏ ۳۳ عزل وزرا » معاونان » و مشاوران رئيس جمهور با ایشان است . رئیس جمهور با تهیه و تنظیم برنامه های بلند مدت » میان مدت » لايحه بودجه » و مميزى حساب هاى دولتى توسط وزارت امور اقتصادى و دارايى بر فعاليت مالى واحدهاى اجرايى نظارت دارد. لكف ‎(Cee‏ ا ‎ere Tt‏ ا ات 1 مجریه را نیز نظارت و کنترل کند و گاهی اين عمل را از طریق تعبین نمایندگان ویژه و دریافت گزارش ها و حسایرسی های آنان انجام ‎ee or ee eee‏ ل بر سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ( اصل 026 ) که با نمايندكان ساير قوا » آن سازمان را نظارت مى كنند. 

صفحه 306:
- نظارت وزرا به استناد اصل ©©0قانون اساسى » هيئت وزيران و هر يك از وزرا در وظايف خود حق دارند به منظور اجراى قوانين و وظايف ادارى وتنظيم سازمان هاى ادارى به وضع تصويب نامه » آيين نامه و بخشنامه بپردازند. ضمنا" کمیسیون های هیئت وزیران نیز با تایید ‎ret Se es Te wey oer B)‏ 0 اك ا ۳ 9 Eats سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور كه از سازمان هاى تابع رياست _ جمهورى است باتهيه و تنظيم برنامه ها و بيش نويس بودجه و ارائه آن. به هيئت دولت » در واقع نوعى نظارت ادارى قبل از خرج انجام مى دهد و موظف است بر اساس ماده ‎ ©)00‏ قانون محاسبات عمومی » 

صفحه 307:
به كونه اى مستمر از عمليات طرح ها و فعاليت هاى ‎Tess eh ES Te bie en)‏ 9 ييشرفت عمليات طرح ها را در مقاطع شش ماهه به رئيس جمهور و كميسيون هاى مجلس ارائه دهد . وزارت امور اقتصادى و دارايى نيز بر اساس قانون محاسبات عمومى از طريق ذيحسابان به نظارت قبل از خرج و حين خرج دستكاه هاى دولتى مى يردازد . روند يرداخت قانونى هزینه های دستگاه های دولتی پس از طی مراحل تشخیص ۰ تامين اعتبارء تعهد » تسجيل » حواله » و درخواست وجه » نوع نظارت قانونى است كه به آن نظارت قبل از خرج كفته مى شود و به نظارت ذيحساب ( نماينده وزارت دارايى ) 75 

صفحه 308:
۱۳ esta Ie laa ‏بر اين اساس » ۱ - مالى دولت و رسيدكّى و‎ 0 ‏مرحمان هاى دولتى دستكاه اجرايى به عهده وزارت امور‎ ‏اقتصادى و دارايى از طريق ذيحساب ها و سازمان حسابرسى‎ 0 0 ‏مى كيرد و نظارت و ارزشيابى عملكرد سازمان ها به عهده‎ . ‏سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور است‎ شورايعالى ادارى در تاريخ 0 به استناد مصوبه 64 هيئت وزيران » ارزيابى عملكرد هر ساله ‎TEnP On DIM BSTE NE con‏ | ریزی با همکاری دستگاه های اجرایی نسبت به تهیه شاخص های عمومى و اختصاصى ارزيابى عملكرد دستكاه اه ها اقدام نمود. ‎ay eS cas‏ | ‎a ae Ee eee Te Is Eee‏ 

صفحه 309:
پ - نظارت قضایی - نظارت دیوان محاسبات کشور به استناد اصل 00 قانون اساسی » دیوان محاسبات کشور موظف است کلیه حساب های دستگاه های دولتی را حسابرسی و رسیدگی و گزارش تفريغ بودجه هر سال را به مجلس شوراى اسلامى تسليم كند . ديوان زير نظر مجلس فعاليت دارد و رئيس أن يس از افتتاح هر دوره قانونكذارى به بيشنهاد كميسيون ديوان محاسبات و بودجه مجلس و ‎xiric petro‏ 00 ديوان داراى “6 هيئت مستشارى و يك دادسرا در تهران و “6 هيئت لل ا ا ا لت ا ا ا 0 ‎FEAT‏ ‏خواهد بود. دادسراى ديوان نيز از يك دادستان و تعداد كافى داديار و یک دفتر تشکیل می شود . مستشاران دیوان را کمیسیون دیوان محاسبات و بودجه مجلس به پیشنهاد رئیس دیوان انتخاب می کند . #۹ 

صفحه 310:
هیئت های مستشاری پس از رسیدگی به موارد ارجاعی و در صورت ‎Porn See) Bera dOr weet ka kOe Se‏ ‎CED Fleer Ce er easy re rere a prs e erin ip)‏ عمومی ) می فرستد و به همین دلیل که رای صادر می شود » به ‎sor eos kee‏ ۱۳ صورت می گیرد » نظارت قضایی هم گفته می شود ( طباطبایی موتمتى » *0م7) - نظارت قوه قضاییه به استناد اصل ©©0 قانون اساسى » قوه قضاييه بر حسن اجراى قوانين نظارت دارد . - نظارت دیوانعالی کشور 1 به استناد اصل [)©0 قانون اساسى » ديوانعالى كشور بر 00 ‎ren‏ ل ا ا ا ا ‎Ble‏ ‏در محاكم برقرار سازد. رئيس ديوان و دادستان ديوان را رئيس قوه (0 p res) 

صفحه 311:
BY Ys ToC SS ToS tees به استناد اصل ۲26 قانون اساسی » سازمان بازیرسی کل کشون زیر نظر رئیس قوه قضاییه قرار دارد و به منظور ‎ae lane Dee te ate eae a‏ 0ت قوانين در دستكاه هاى ادارى تشكيل مى شود . سازيمان ‎Se Se SB]‏ ا ‎ee EST‏ ل ل قوه مجريه را از نظر حسن اجرراى قوانين و مقررات زير نظرٍ داريد . سازمان بازرسى كل كشور داراى دو ككونه بازرسى مستمر و فوق العاده و دو دسته بازرسان ثابت و ‎Te ee STO CS eee‏ بر سازمان ها و نهادها نمايندكى داشته باشد و از نزديك فعاليت هاى ادارى را ۳ 

صفحه 312:
سازمان بانيرسى در صورت مشاهده تخلف در وازرتخانه ها و نهادهاى انقلابى » موارد را به رئيس جمهور اعلام مى دارد و ‎ere ten)‏ ا ا ا ا ‎EAC ne wy en‏ دولتی » مراتب را به وزیر مربوطه و در شهرداری ها به ‎SS)‏ ا ۳ در موسسات عمومی غیر دولتی کمک بگیر از دولت به وزیر ‎cern‏ ل 0[ لزوم به موجب راى هيئت هاى بازرسى » از دادستانى درخواست كيفر كند . 8 

صفحه 313:
۳ ‏ا ی‎ ep r sy) ‏جهانی شدن‎ هيئت وزيران در سال )© ارزيابى را فرايند سنجش » ارزش گذاری » و قضاوت و نیز عملکرد را چگونگی انجام وظايفء و فعاليت ها در سازمان تعريف كرده است . هيئت وزيران هدف ارزيابى عملكرد سالانه دستكاه هاى اجرايى را سنجش ارريزش كذارى و قضاوت در خصوص عملكرد ‎Lenn‏ ا ل ا 0 با رویکردهای اثر بخشی و کارایی اقتصادی و خی ۹ منظور ارتقاى كيفيت خدمت دانسته است . 

صفحه 314:
عملکرد دستگاه های اجرایی بر اساس تصویب نامه مربوط در ‎ree eee nS)‏ اا هر یک از دو بعد » ارزیابی می شود . بعد عمومی شامل نظام مدیریتی مانند : شناخت نیازها ءبهبود سیستم ها و روش هاى ادارى؛ شهروند محورى » و برآوردن انتظارات ‎FP URE‏ ال 00 2 0 سياست هاى كلى برنامه هاى توسعه ( برنامه سوم توسعه ) يا ‎rep nee ERC Be DOr ree Ane PMC e ey‏ ‎Oe aceite Oe eee ews‏ عملكرد دستكاه هاى اجرايى به منظور بهبود شاخص هاى ارزیابی عملکرد در ابعاد عمومی و اختصاصی صورت می گیرد و هدفش توسعه مدیریت است که امروزه در مدیریت ۹ 

صفحه 315:
سازمان ها به جای کنترل و بازرسی مطرح است . به عبارت دیگر ۰ امروزه در رویکردهای نوین مدیریت بر نظارت 0011001110 اا ا ا ل ل 1 خود ارزيابى و در سازمان ها به سوى سازمان هاى يادكيرنده جهت داده شود و مدل تعالى سازمانى الكو قرار كيرد. افراد ‎NES CEIGES En‏ ل ا 9 ‎cE em Corey‏ ا ا ا ۳ ‎ee‏ ا ا ا ل ا ا 0 تحول به سوى نوين كرايى است . ا ا ا ا ال ال 0 وضعیت و رسیدن به تعالی » موفقیت » و بهبود سازمانی فقط #۹ 

صفحه 316:
در يناه اجراى مستمر سنجش و ارزيابى عملكرد انجام يذير خواهد بود. فرآیند سنجش و ارزیابی عملکرد افراد و سازمان ها در رویکرد مدیریت دولتی نوین با استفاده از شاخص هاى روشن و عينى صوريت كيريد . مثلا“ در بخش ميزان دستيابى به اهداف استراتزيك سازمان لايم است » عوامل قوت و ضعف موجود درون ساززمان و عوامل ‎Revs)‏ ا ل 2 )28 ا ‎Bowen see‏ سازمان را فراهم كريد. 

صفحه 317:
“© - © - جالش ها ء مشكلات » برنامه هاى تحول و جشم اندازهاى مديريت دولتى ( در نظام جمهورى اسلامى ايران ) ‎ela ۰‏ ل لات ‏مديريت دولتى به عنوان نرم افزار اصلى توسعه و استقرار انقلاب علمى ‎ea eta It ws kes re toe eS‏ برنامه هاى توسعه و اجراى هر كونه تحول اقتصادى » اجتماعى » و فرهنگی در جامعه و رافع نیازهای عمومی و راهبردی است . به عبارت ديكر » نظام ادارى رسالت از قوه به فعل رسانيدن آرمان ها » ا ا ‎Bes COs aero rere mer era rare ene‏ عهده دارد وبه همین دلیل همواره مورد توجه نظریه پردازان دانش ‏مديريت و خط مشى كذاران و سياست مداران است . 

صفحه 318:
مديريت دولتى » نه به مفهوم كلى بلكه به عنوان رشته اى علمى از بطن علوم سياسى دراواخر قرن نوزدهم ميلادى با ارائه ا ا ل ا ‎So‏ ‎TUR Cn IC eT anCa=7 0)‏ 00 مدیریت ( فایول ) و بوروکراسی منطقی ( وبر ) توسعه یافت و در دهه هاى نخستين قرن بيستم به نام مديريت دولتى سنتى يا كلاسيك مشهور شد . 001 0020 256 ‏ل ا ا‎ TLy) ‏بوروکراتیک در بیشتر سال های قرن بیستم تا دهه ۳0 در‎ ‏اكثر كشورهاى جهان و بخش هاى خصوصى و دولتى رايج‎ ‏بوده است . ولى در سال هاى آخر دهه 097200 نظريه‎ ‏مزبور در سطح جهان در ياسخ به الزامات محيطى متعدد‎ 9 0 

صفحه 319:
تغيير ديدكاه هاى اقتصادى و جهانى شدن فعاليت هاى اقتصادى مع ا م ل ا ‎CCE CCE‏ فرسودگی و ناتوانی در آن مشاهده شد . بنا به كفته راينى ( 0960 ؛ ص ] ) : (( در دهه 0600© روند ضد دولتى در سراسر جهان » نهضتی ربا در بسیاری از کشور‌ها با نام ‎Rese Tee kes tT e STS)‏ ل ات ‎PU aPC: EP OCaT CH PC TCH TS Bate Pewee CTC‏ ا ا ‎Beene‏ ‏رشد جاى خود را به تاكيد بر عملكرد داده » و سهم فعاليت هاى بخشى خصوصى در بازار رقابتى جهانى و مديريت ۱0 

صفحه 320:
» ‏ی : الف : رویکرد مدیریت دولتی نوین‎ ibe ‏آسيب شناسى مديريت دولتى در ايان » وب : : جشم‎ : انداز مديريت دولتى وبرنامه هاى تحول و نوسازى ادارى در ايران » در سه قسمت ارائه مى شود . re Ce ee Stra مدیریت دولتی سنتی با ویژگی های خاص خود چون ساختار حجیم بوروکراتیک ۰ سلسله مراتب طولانی » و وضعیت متمركز در بيشتر سالهاى قرن بيستم ( تا دهه 097200 ) در ل ا لت 0 سطح جهان به گونه ای تقریبا" مشابه کاربرد داشته و اصول ‎aa See Tie TEE‏ 7 ادارات دولتی متداول بوده است . 

صفحه 321:
اما همزمان با وقوع انقلاب اسلامى در ايران » (( نهضتى در نظام های اداری آمریکا و انگلستان با حمله شدید ایدنولوژیک به مدل مدیریت دولتی سنتی آغاز گردید که در برخی جوامع تا حذف دولت ادامه يافت )) ( هيوز » ترجمه الوانى » ص 00 ) . در اين نهضت ‏ يعنى رخداد انقلاب علمى كه بعدها به استقرار رويكرد مديريت دولتى نوين در سازمان هاى ادارى منجر كرديد » اين اعتقاد وجود دارد كه : (( مديريت ل ا ا ا ‎Be Peers orcs mere‏ ‎eMT TORE SS‏ ل ال ا ا 1 0ت 0 ل ل ا تك كن صورت نيرويى بازدارنده در آمده است )) ( هيوز ترجمه ‎ea (0) eee‏ ا 1 ‎BONE OT NEED Se COTE RT Steen O)‏ ۹ 

صفحه 322:
بوروكراسى وبر ‎٠‏ جون جنبه فردى دارد امروزه با توجه به تجارب علمى قابل قبول نيست ‎٠‏ بلكه به جاى أن مدل دموکراسی صنعتی یا سیستم تصمیم گیری مشارکتی توصیه مى شود كه كارايى و اثر بخشى بالاترى دارد. ل ا ا ا ‎fee ere SOs‏ به جامعه علمى و در نتيجه سازمان هاى صنعتى به سازيمان هاى دانشى و مديريت دولتى سنتى به مديريت دولتى نوين » كه حدود يك قرن ( از اوايل قرن بيستم تا اوايل قرين بيست ويكم ) به طول انجاميده است مى توان به رويدادهايى نظير اختراعات متنوع و سريع تكنولوزيك », بديده جهانى شدن ا ا ‎eS Eee‏ يويايى كروه ها و رواج تفكر نظام كرايانه » تاكيد بر ۹ 

صفحه 323:
ارزش هاى دموكراسى و مردم سالارى ناب ( دنهارت ) » مديريت بر ا ل الل ا ‎Se ee er‏ ا ا ‎eee Se ee ee Be‏ و بازار يا شهروند محورى ء و تغييرات يارادايمى منجر به رخداد انقلاب علمى ( بورول ) اشاره كرد . موارد ذكر شده از مهم ترين چالش ها ودگرگونی های مهمی هستند که پارادایم مدیریت دولتی در قرن بیستم با آنها روبه رو شده است و به يقین میتوان گفت : ‎LSD)‏ و و و ‎Bre‏ ‏و استراتژی های مناسب آن را مشخص خواهند کرد. (( چالش های . عمده در ساختار مدیریت دولتی در اواخر قرن بیستم و دلایل اين رخداد را می توان در سه دسته به شرح زیر خلاصه کرد )) ( الوانی ۰ ۰۲26 ص 46 ) . 

صفحه 324:
- سازماندهى نامناسب و فقدان نظام ياسخكويى در مديييت سنتی گسترده و حجیم بودن اندازه سازمان های دولتی سنتی و ‎Tee ee‏ ل ‎ee Ore SCOT ae CUE‏ ‎ROCTe a0 Stree tn‏ 1 وجود عملیات موازی » مشابه » و تکراری در مجموعه کلان ساختار ادارى و اجرايى كشورهاى جهان موجب بيدايش جند رویداد مهم در مدیریت کشورها شد که از آن جمله مى توان ‎ES)‏ ا ‎Renee Seer‏ سا توسط بوروكراسى هاى غير ضرور »؛ دخالت دولت در ا ل 6 20052 قادر به اجراى آنهاست ؛ كنترل شديد اداری » نبود مطالعات #۹ 

صفحه 325:
و تحقيقات در خصوص يافتن استانداردها » فقدان دخالت و مشاركت كاركنان در تصميم كيرى هاى ادارى »ايجاد تشكيلات منشوريى ‎٠‏ تعدد مراكز سياستكذار و برنامه ريز » ل ا ل ا 0 كرفتن مجوز لازيم» وجود شبكه هاى غير رسمى توزيع كالا » ونبود نظام ياسخكويى در دولت . موارد كفته شده در مجموع بر ضرورت ايجاد تحول در نظام ادارى دلالت دارند. - توسعه نظریات اقتصادی نوین در اواخر قرين بيستم » بواج نظرريه هاى نوين اقتصادى مانند نظریه انتخاب عمومی در. اقتصاد موجب تغییر در مدیریت دولتی شد . در نظام مديريت دولتی سنتی » گفته می شود که 

صفحه 326:
کارمندان دولت در نظام مدیریت دولتی سنتی علاوه بر اينکه خود را قيم مردم مى دانند » با علايق شخصى و خودخواهانه برانكيخته مى شوند نه به خاطر منافع عمومى . آنان سعى دارند با هزينه دولتى به اهداف شخصى جامه عمل بيوشانند. اما در نظام اقتصادى انتخاب عمومى مانند بازار » افراد قادر به انتخاب در محيطى رقابتى هستند » فعاليت هاى تصدى ‎ene yen pve‏ ا ا ا ا إل الا ‎ED)‏ ل ا ا ل ا 1 مديريت دولتى نوين » به جاى مديريت دولتى سنتى شده است #۹ 

صفحه 327:
نظریه نوین اقتصادی دیگری که در اواخر قرن بیستم رایج شد و ‎Oey Pete ee Semen ype ee en eet) ea) tye ati ay ee)‏ است . در نظريه اصيل / وكيل ‎٠»‏ رابطه ياسخكويى مديران ( وكيل ) در برابر سهامداران ( اصيل ) مشخص است و كاركزاران در جهت علايق شهروندان عمل مى كنند و به آنان ا ا ا ل 20 مدیریت دولتی سنتی به جانب رویکردهای ا مدیریت دولتى تمايل يابند كه شعارشان تكريم ايباب رجوع است . ۹ 

صفحه 328:
les Gl) -— 9 ES ‏ا‎ eat ee Se Be ‏هایی در ساختار نظام های اقتصادی و مدیریتی کشورهای جهان‎ fn ECA OCHS LOS OVINIEN CNG) Xie er Ure mS ‏ا‎ Peng بخش دولتى به بخش خصوصى در اواخر قرن بيستم اشاره كرد : هيوز عقيده دارد : (( هركاه دولتى نتواند مديريت خود را با ا ا 5 ل ات ‎nT OT COTS‏ ل ل 00 رویهم رفته » در آغاز دهه 9000 بدلیل وقوع چالش ها و رویدادهای بالا و در پاسخ به نارسایی های مدیریت دولتی سنتی ۰ الگویی جدید از مدیریت دولتی در نظام اداری اکثر کشورهای 8 

صفحه 329:
Seve Ee aoe) Rene ELSE oerO eae 0 Cot eet Bk (Qe eee VCE ‏ری‎ ‎RAeOvaBTORE ‏ا‎ ‏دولتى نوين روز تبلوم ( 0965 ) آن را مدیریت دولتی مبتنی بر‎ ‏واسبورن و كيبلر ( ©©©0 )؛ آن را دولت كارآفرين نام‎ ‏ا ال وق‎ Tees 1 ‏ا‎ ree tree Te ly » ‏دانشی یا یادگیرنده » سازمان های کارآفرین » مدیریت مشتری مدار‎ . . ‏سازمان های مجازی » سازمان های محلی » مدیریت بخش‎ » ‏خصوصى .ء مديريت كيفيت جامع » مديريت كروه هاى خود كردان‎ ‏خدمات عمومى نوين » مديريت مشاركتى ( اجماعى ) و غيْرة در‎ ‏جوامع مختلف مشاهده می شود.‎ 

صفحه 330:
ال گور » در بیان ضرورت به کارگیری رویکرد مدیریت دولتی ‎eee ES ee cree Eee) Rae Serre rs)‏ ‎tk Lipa ecm Ly‏ ۱ ‎EGE‏ ا ا ا لل 0 0 كرده اند » هزينه كند )) ( كور » ©0266 ). نظریات فردریکسون » که می توان او را به حق از پایه گذران رویکرد مدیریت دولتى نوين در اوايل دهه 97200 م به حساب آورد حاوى مدل هاى ينجكانه در مديريت دولتى است كه عبارتند از : مدل بوروكرراتيك كلاسيك » مدل 00 نئوبوروكراتيك . مدل نهادى » مدل روابط انسانى و مدل انتخابات عمومی ( الوانی » ۵0 ۰ ص ©© ) . #۹ 

صفحه 331:
نظام ادارى ايران » استراتزى تحول به طرف مديريت دولتى نوين را اختيارٍ كيده است كه مى تواند دارياى سازمان هايى ا 2 ل ا 0 خدمات دولتى را به كونه اى مساوى توزيع كند . البته اين مسیر با چالش های بسیار همراه است . ویژگی های مدیریت ‎Ree rere re eS)‏ ات 9 فردریکسون » و هیوز در جدول زیر ارائه شده است . ۹9 

صفحه 332:
ویژگی های مدیریتی جوامع صنعتی و علمی با پارادایم های مدبریت دولتی سنتی و نوین ( با الهام از دراکر » فردریکسرن » و هیوز ) آثادى عمل پسیار کم است ‎els‏ ‎Beales‏ بوروكرات. ‎BAUS‏ ‎peat‏ مانا الس است قراردای با پیمانکاریاست سبك تعبميم كيررى مديران. اطلب دستوری و دستوری پدرانه اظب رفتاري : اجماعى ودموکراتیک سازو کارهای ارب ‎SAS ranted‏ امكاز بازار ‎es 45‏ ساسله ‎Parts Bi‏ دع وكراسى صبنعتى و درونى ( حنود كنتريلى ). متم ركز وبوروكراتيك عد تص‌ن یا معلی شا رکت جوینه ‎erage eh‏ خصوصی وتات زدبی نظریهاقتعبادی متداسب. مارکسیسم و کیدتو انتخاب عمومی و امبیل / وکیل ال مزاع میج اه او ‎Pere‏ کوچک و مداظه کم ‎eee‏ اتوليد محور شهروند محور وارياب رجوع محورى ارت ‎i) Sb glen‏ سملع تكيش وبيدش تاکید آموزش و ارزیابی 

صفحه 333:
علاوه بر ویژگی های فوق » جان کاتر در مقاله (( مدیران واقعا" چه می دانند )) ( 99 ) می گوید : مدیران اجرايى رويكرد نوين مديريت دولتى نيازمند يذيرش و استقبال از سه مسئوليت ديكر نيز هستند : الف : مسئوليت (( ايجاد هويت سازمانى )) كه روشنكر اهداف سازمان است . ب : مسئوليت (( آموزش و ارتقاى قدرت ابتكار )) به منظور كنترل منابع » خلاقيت » و به يرورى سازمان ب : مسئوليت (( ايجاد تماميت » يكيارجكى » راستى » و درستی )) که موجب تبات و اعتماد عمومی به سازمان می شود . ۹ 

صفحه 334:
رویکردهای مدیریت دولتی سنتی و نوین در آرای اندیشمندان هر يك با دارا بودن ويزكى هاى با ارزش خود » از كاستى و انتقاد مبرا نيستند . به طور مثال : (( الكوى مديريت دولتى ‎ees‏ ا ا ا 0 2 طرفى سياسى , فساد ادارى كمتر و خدمت به مردم مى باشد و در عين حال داراى نقاط ضعف غير قابل انعطاف بودن بوروكراسى » عملكريد ضعيف » كاغذ بازى » و كارمندان عبوس است )) ( هوقس ۰ 900 به نقل از وارث ) الگوی نوین مدیریت دولتی نیز دارای جنبه های مثبت مانند ‎Soc‏ ا ا ا ا لت يكت آرای مشتریان » پاسخگویی مدیریت به مشتری ۰ تاکید بر اهداف و نتایج و غیره است و در عين حال نادیده گرفتن ۹ 

صفحه 335:
ارزش هاى انسانى جون عدالت و تقويت نظام تاراج به شكل خصوصى سازى ( هوقس . 200002 ) » افزايش ينهانكارى و فساد ( رابرتز » 0000© ) » تهديد جامعه مدنى ( روزنبلوم » 009 )دارا بودن تضاد با حاكيمت دموكراتيك و كاهش اعتماد شهروندان از دولت و از يكديكر در درازمدت ( دنهارت » ‎Casi cells Ol yas Aish ala! « (OOOO‏ )358 © )2 )ء و كاهش ظرفيت ادارى ( فردريكسون . ‎(CCS So‏ از نقاط منفی آن است . (وارت ۰ ۰00 ص 66 ). مينتزبرك » ضمن انتقادى سازنده بررويكردهاى نوين مديريت دولتى سعى دارد الكوى ينجكانه مديريت دولتى خود را ارائه كند مينتزبرك »؛ در مقاله خود تحت عنوان (( مديريت حكومت » حاكميت مديريت )) به انتقاد از مديريت دولتى نوين و 

صفحه 336:
خصوصى سازى يرداخته و در يك تحليل تكنيكى معتقد است ل ل ا ا ا ا 00000 شکست ایدئولوژی چپ نهفته است » ولی اساسا" در جریان فروياشى كمونيسم » سرمايه دارى بيروز نشد » بلكه جامعه متوازن ييروز شد . جوامع غربی در زمان فروپاشی کمونیسم در حالتى از توازن به سر مى برند » يعنى داراى بخش هاى خصوصى و دولتى قوى بودند ( و هستند ) . اما كشور هاى ‎Cm re ees‏ ال 0 ا ل ل م گترت: مقابله 1 اج وجود نداشت تا آن را متوازن سازد و بنابراین » جامعه از #۹ 

صفحه 337:
توازن خارج شد و کمونیسم سقوط کرد . اکنون در آغاز قرن ‎Rape Grex REIRSON ae CEN CORE Renin‏ از رویکردهای نوین مدیریت دولتی اين توازن را به نفع بخش خصوصی برهم زنند که در صورت اصرار بر انجام اين كارء همان سرنوشت كمونيسم درانتظار سرمايه دارى خواهد بود ( وارث » )© ص 68 ) . (( در يى جامعه دموكراتيك هركاه موسسه اى بتواند مستقل از مردمى كه آن ‎Sere ca)‏ ل ل ا 0 0 00 افراد آزاد نيستند » زيرا هدف ان دموكراسى آزادى افراد است نه آزادى شركت ها )) رت صص .) 5-9 

صفحه 338:
[9 et ESS ne ‏می پردازد که منجر. به حاکمیت پول بر قانون می شود و‎ ‏ضمن ارائه الگوی پنجگانه مدیریت دولتی اعتقاد دارد (( یک‎ [۱ SES SiS we eae eS) ‏براى مديريت دولت به كونه اقتضايى بهره كرفت » دولت‎ ‏سیستمی التقاطی است و به اندازه زندگی متنوع است زیرا که‎ . ‏با تمامی جنبه های قابل تصور زندگی سروکار دارد))‎ ‏همان ماخذ)‎ ( ييشنهاد مى شود دولت در مسير استراتزى تحول و حركت نظام ادارى ايران از مديريت دولتى سنتى به مديريت دولتى نوين دقت بسيار مبذول دارد و اقداماتى جون توسعه بازرسى هاء تعيين شاخص هاى عملكرد » توسعه نظام هاى تعاونى » #۹ 

صفحه 339:
تقويت راهكارهاى مشاركت دولت و بخش خصوصى و غيره ريا ب - آسيب شناسى مديريت دولتى نارسايى هاى عمومى و ضعفه نظام ادارى كشور از عوامل ناكامى دولت در اجراى كامل برنامه هاى توسعه اقتصادى » ‎arr eT]‏ ا ا ا ‎SWS ORY OTE‏ سری روابط اند که ريشه در سنتهای تاریخی دارد و از وا عوامل تحولات فرهنكى از جمله در يديده تمركزكرايى ضرورت دارند كه خصيصه اى است تاريخى » قومى » و ا ا ا ل 0 نحوه تصميم كيرى و خط مشى كذارى دولتى در ايران است . ۹ 

صفحه 340:
درنيم قرن كذشته تنكناهاى موجود در نظام ادارى ايران كه موجب ‎ICS‏ ا ل ا ا 0 بارها در منابع داخلى و خارجى تجزيه و تحليل شده است ( رنجبر » ل ‎Frew ie Rey aap cere Carey peer‏ ‎Sore ee EOD Eee SE ee ere es)‏ ‎PUP eee cleo Sor TO REeS Eo‏ درجهت آسيب شناسى مديريت دولتى - يعنى شناخت مشكلات نظام ادارى » يافتن دلايل موجود » و ارائه خصوصيات نظام ادارى آينده ‎F OC OPR IM 0s Co‏ 0-0 0 ا ادا طبقه بندی هایی شده است که به پاره ای از آنها اشاره می شود. لازم است یادآوری شود که اکثر موارد از (( گزارش های برنامه تحول در نظام ادارى » سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور اقتباس ۹ 

صفحه 341:
آسیب شناسی مدیریت دولتی د رایران در دو قسمت ارائه شده است : !- مشكلاتإساسىنظام ادارى!!ا - ريشم ها و علل هه Sylol pPUainswhub WSs -l یکم - مشکلات اساسی در زمینه سازمان و ساختار ل ا ل ل ا | ادارى ايران و تقليل لن همواره مورد توجه دولت ها بوده است . به عنوان مثال , ساختار سازمانی وزارت اطلاعات و جهانكردى در يى مقطع زماني ( 1353 - 1343 ) جهار بار تغيير داده شد و تعداد ادارات كل أن از 5 به 31 و ادارات آن از 26 به 70 واحد افزايش يافت . تعداد ادارات كل وزارت صنايع در مقطع زمانى ( 65 - 1360 ) از 15 به 23 واحد رسيد . تعداد كاركنان حقوق بكير دولت از محل بودجه عمومى در سال 1354 ۱0۳ 

صفحه 342:
بود كه درسال ©0966 به 96000929 نفر ؛ در سال ©0090 به 0266090 نفر » و در سال 960) به 8 نفر رسيد » و جون اين افزايش در كادر غیر تخصصی بود » افت شدید کارایی خدمات دستگاه های دولتی در پی داشته است . © - تمركز يا تراكم ادارى : خصيصه اى تاريخى » فرهنكى » و جغرافيايى در نظام ادارى كشور ايران است كه در قرون گذشته » مبانی سیاسی قدرت و روابط پیچیده آن از جمله تصمیم گیری را شکل داده است . واثيه عدم تمركز در برابر . ا ۳ ۳۰ 

صفحه 343:
در نظام ادارى ايران » تمركز سه شكل رايج دارد كه عبارتند از: ا ا | از فعاليت ها » خدمات », كالا » يا امكانات در محدوده جغرافيايى ۹ 20 ل ا ل ا | ‎PIs Sd get‏ ا ا 0 اا ا 00000 یک وظیفه یا ماموریت خاص شود . گفته می شود در مورد آن وظیفه تمرکز سازمانی یا واحدی صورت گرفته است » مانند ا ا ا ل ‎Ble S 6S er‏ ۱ 

صفحه 344:
ج ) تمركز در تصميم كيرى : اختيار يا قدرتى كه مقامات بالاى هر تشكيلات ات جهت اتخاذ تصميم هاى مهم سازمانى براى خود ‎PPTL‏ ا ‎te Es‏ ا ا ا ا 200000 رده های پایین سازمان » اجازه اتخاذ برخى از تصميمات داده شود از ميزان تمركز تصميم كيرى كاسته خواهد شد و سازمان به سوی روش اداره غیر تمرکزی سوق پیدا خواهد ‎prt ae mn Ierett nh ane‏ ۱ ا ‎De‏ سازمان و عناصر أن يعنى ‎oe‏ ا ا 0 20 ‎Cyt a oe‏ .(( در نظام ادارى ايران به دليل عدم توزیع منطقی جمعیت کشور ء مهاجرت سریع به ثثهرها و ...» توزيع غير متوازن متخصصان و كاركنان دولت در ‏کشور حاصل شده و این نارسایی سبب ایجاد تمرکز اداری گردیده است )) ( فخیمی » ۰68 ۲2۵ ) . 

صفحه 345:
© - گرایش نداشتن دستگاه های دولتی به پیاده کردن ساختار مدیریت مشاركتى : مديران دستكاه هاى دولتى با دارا بودن فرهنك و سبك مديريتى غير مشاركتى در اجراى تصميم كيرى مشاركتى لن طور كه هينت مديره شركت ها موفق اند عملا" موفق نيستند . “6 - افزايش غير منطقى سطوح مديريت - نامشخص بودن وظایف حاکمیت و تصدی گری دولت 0 - نامتتاسب بودن نیروی انسانی صف و ستاد در سازمان : فقدان نسبت منطقى بين نيروهاى شاغل در مشاغل اجرايى و مشاغل يشتيبانى از جمله دیگر مشکلات سازمان های دولتی ایران است که هیئت وزیران براى رفع آن مصوبه (0©2©©)0 / ت )726 مورخه ©9/©/©© را به منظور تقلیل پرسنل غیر تخصصی دستگاه های دولتی صادر و دستكاه هاى اجرايى را موظف كرده است كه نسبت به واكذارى امور يشتيبانى به بخش غير دولتى ( به ويزه تعاونى ) اقدام كنند. 

صفحه 346:
دوم - مشکلات اساسی در زمینه مدیریت Wee re CE Cee ere NINES SC re eh © - تعدد مراكز تصميم كيرى © - اتخاذ رفتارى جون رفتار خان با رعيت هنكام برخورد كارمند با ارباب رجوع ل ا 0 0 1 © - به كار نكرفتن الكوهاى مديريت دولتى نوين در نظام ادارى - ناپایداری پست های مدیریت : جا به جايى مكرر انفرادى و كاهى ‎CP CnEnnE I Om TT:‏ 11/0 ایران سابقه تاريخى بيدا كرده است . برخى » از حركت فوق دفاع مى كنند 0س عاملى براى حذف فساد ادارى و زد و بندها مى دانند » ولى مشخص شده است كه جابه جايى سازمانى باعث ناممكن شدن برنامه ريزى درست . كند شدن كردش كارء تلف شدن زمان» بودجه »عو ۹ 

صفحه 347:
نيروى انسانى » ايجاد جو ياس ‎٠‏ نااميدى » و بى اطمينانى شغلى ا ا ا 5 020ة ا ا ا ات ل داكت ادارى - فقدان نظام ارزشیابی مناسب از کارایی و عملکرد نظام اداری 9 ere) 00922 NS or Cel NET Ner COO EVEN) a> STO SCs Tene Lene en ET Tee) ‏جای خود را به شعار و سخن می دهد ( الوانی » ۰720 ص‎ (eee 7 

صفحه 348:
0 - فقدان تفکر سیستمی ( نظام گرایانه )در اجرای فعالیت های مدیران : در اغلب فعاليت هاى اجرايى دستكاه هاى ادارى مختلف - مانند سازمان مخابرات » شهردارى » و سازمان آلب - هماهنكى و يكيارجكى مشاهده نمى شود » هر يك از سازمان ها سعى دارد فعاليت ل ا ا ا ‎Rare‏ ‎eo!‏ ا ‎EOS DES Sete Bene ewer‏ كرايانه و تفکر سیستمی در بين مديران و ۱۳۹ ‎oe)‏ ا م ‏) - نظام ناشايستكى در مديريت نيروى انسانى : در نظام ناشايستكى » ‎Ferrer CUE EN Pew ny rete TOE‏ عواملى مانند خويشاوندى و آشنايى ‎٠‏ ۳ ‏ذى نفوذ » وابستكى به مراتب عالى سازمان » و روابط شخصى 

صفحه 349:
اساس استخدام قرار مى كيرد . اين مسئله از مشكلات نظام ادارى جهان سوم و ايران است ( الوانى » 726“ . ص ©2©© PERN ‏ل‎ Peis ao ‏ا‎ Eero! » ‏یا نادرستی در امور اداری است فساد اداری » اخذ رشوه‎ 0 ‏ا ا‎ ree ts) ‏يديده اى است كه بنا به دلايل متعدد مانند ضعف ايمان » فقر‎ ‏مادى » و ناآكاهى از قانون در نظام ادارى ايران رخنه كرده‎ ۱ ‏ا ا‎ ۱ . ‏شده است‎ © - فقدان روحيه مناسب : كاركنان دولت براى ارائه خدمات با کیفیت مطلوب نیازمند دارابودن روحیه کاری مناسب هستند. 8 ١ 

صفحه 350:
1 eRe OU VE Rrargee Ta Feo 5 (Gamat ay ge Jebiie Ly Gil 9a lai WS Gass Yidla Gabi G © - فقدان روحيه مناسب و انكيزه كافى در كاركنان دولت براى فراكيرى و آموزش مخصوص" آموزش هاى شغلى كوتاه مدت ا ا ا ا تت ل ‎ECS Rete‏ ی © - نامناسب بودن ساختار و تركيب كاركنان دولت از نظر تحصيلات ل ا ل ا ا ال ‎RCN TCE OCOD‏ 0 - ناهماهنگی بین نظام پرداخت با شاخص هزينه زندكى : اقلام ‎eg‏ 1 ‎len ere nee‏ هزينه مواد بهداشتى » هزينه مسكن و خدمات ضرور است و به آنها سبد هزينه زندكى #۹ 

صفحه 351:
RAPS Sie" SS ESTs beer Tee ee 1 Teer ner petra] Eke LPT ‏انگیزه کند . ولی متاسفانه تناسب چنان به هم خورده که احتیاج‎ . ‏به هیچ آماری هم نیست و از بدیهیات است‎ ۳5 ۳ ‏ایجاد‎ » Slay plas Gay: al ISL )) ‏انجام خدمات موثر و كارا از بين مى برد )) (كزارش برنامه‎ .) ‏تحول » سازمان مديريت و برنامه ريزى‎ جهارم - مشكلات اساسى در زمينه روش هاى اجراى كار ار ل اد استفاده از روش های نوین . 1 © - طولانى بودن مسير اجراى كارها ( به دليل اينكه براى ۱ ۲ ee A) 

صفحه 352:
© - طولانى بودن ميزان كنترل حسن اجراى كار 6 - حاکمیت (( رابطه ))به جای (( ضابطه )) در اجرای کارها © - استفاده نكردن از تكنولوزى اطلاعاتى مناسب سطوح مختلف مديزيت ؛. بنجم - مشكلات اساسى در زمينه قوانين و مقررات 0 - رواج اجرا نشدن قانون تا جايى كه قبح اين كار از بين رفته است . Soe Se ere SoBe iene Eee Ee) ‎e Ss Sates tee E Os Loe Eee)‏ 0ك مى شود . ‏ا ا ی 00 قوانين غير جامع بعد از مدتى اصلاحيه مى خورد. 

صفحه 353:
© - ضعف تحقيقات در مسائل سازمان و مديريت : وابستكى فكرى به تحقيقات ساير جوامع و نظريه هاى سازمان و مديريت دانشمندان غربى » فرض دانستن عقايد غربيان » و اجراى جشم و كوش بسته افكار آنان موجب شده است كه تحقيقات در جامعه ايران رنك و بو نداشته باشد و براى اثبات هر مطلبى بايد حتما“ شاهد از نويسنده غربى به ميان آيد تا ارزش مطلب بها بالا رود و به لن انتقاد نشود . براى رفع مشكل . توجه دولت به نظرات بومی در مديريت و سازماندهی و مهم دانستن پیشنهادهای عملی ضروری است ‏ ۱ 

صفحه 354:
(( ضعف در نظام برنامه ريزى و ارزيابى »وجود قوانين و ‎eee 2)‏ ال الل 2ك كار در كاركنان » وجود تبعيض ؛ اسراف در هزينه هاى اداری » تسامح در حفظ اموال » وجوه و اسناد دولتی » ارائه گزارش خلاف واقع اداری » اخذ پورسانت و هدایاء از انواع دیگر تخلفات و آسیب های اداری است که در پژوهش مربوط به نارسایی های رفتاری و عملکرد مدیران در 06 سازمان ادارى ( در سال م“م 192 ) به دست أآمده است )) ( همايش توسعه » نجاری » ۵ ص 9 ) . علاوه بر تنگناهای گفته شده می توان مواردی را که در پی خواهد آمد از اهم مشکلات نظام ادارى به 0 شدت وضعف در مجموعه نظام ادارى جريان دارد: #۹ 

صفحه 355:
ESS SRO Ce COS RENE UNS OEE E CSREES) S35 Se te Or LESS Serene ees) ‏منافع كّروه هاى ذى نفوذ به جاى معيارهاى عقلايى ( در‎ ‏ل ا ل‎ ‏كمى كاركنان دولت » تداخل وظايف ملى و استانى » تداخل‎ ‏وظايف دستكاه هاى ادارى از نظر سياست و اجرا » فقدان‎ ‏برنامه جامع آموزيش كاركنان دولت » و وجود مشكلات در‎ 0 ‏ل‎ nesB ETB ee) مشكلات نظام ادارى سبب شده است كه بين نظام ادارى موجود و مطلوب فاصله به وجود آید . این شکاف در ویژگی های ‎SCCM Oe We Sear VEE Sel ees en)‏ شدن و در يارهاى جوامع در حال فزونى است . 

صفحه 356:
اما به دلیل تحول مستمر جوامع » به نظر می رسد اين فاصله و شكاف هميشكى باشد و وضعيت مطلوب ( ايده ال ) مى تواند هدفه و مقصد حرركت وضع موجود باشد . جدول » ويزيكى هاى نظام ادارى ريا در اين دو وضعيت فهرست وار بيان کرده است . ۹ 

صفحه 357:
۱۳ Eee Tas e 0 مشارکت نپذیر ؛ خود محور ؛ و افزون ‎ee‏ اثر بخش ‏ نتیجه گرا »کیفیت مدار ده سالم و عاری از فساد و تبعیض ‎Me)‏ 20000002 0 شايسته سالار و دانش كرا ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 358:
60 0 wo cas كن لعا 0 a دارای رشد نسبی دانش » تخصصی فاقد نظام اطلاعاتى بيشرقته ۱ ۳ ‎tie]‏ و ۳ رو توجه به درون رعايت معيار هاى سياسى در تصميم كيرى BEEBE. آيئده نكر » دوربين » و هدفمند توسعه كرا و اذ دای نام 2200 تحول كرا ياسخكو شهروند محور كارابودن نظام ادارى. ‎Odes‏ رعایت معیار های تخصصی در تصمیم كيرى 

صفحه 359:
‎a‏ تاکید بر مدیر و راهبر بودن ‎ ‎ 

صفحه 360:
اا - برخی‌ريشه ها و علل‌مشکلاتن ضظام ادارعلیران يافتن دلايل اساسي و ريشه يابى مشكلات ادارى مستلزم ا 0 مى توان از تجربه شخصى افراد خبره و كاركنان دولت و دلائلى كه انها ارائه مى دهند موارد زير را بيان داشت : 1 - ا ا اا ا ا 00 فناورى هاى نوین ادارى ۳ ا ا 0 0000 0 ا ل ا 000 نظام ادارى كشور ل ا ا ل ا 9 و کارهای موثر جوابگیری و نظارت در نظام های مدیریتی و آداری کشور: ۹۹ 

صفحه 361:
0 - غلبه سبک مدیریت فرد محورانه » فزون خواهانه » غیر مشورتی ؛ ‎eee ee Le ee Soe ee re Sree)‏ چه در بخش خصوصی و جامعه © - انطباق نداشتن فرهنك سازمانى ؛ باورها » و نكرش هاى غالب با مبانى اعتقاد ى» ارزشى ‎٠»‏ نيازها » و الزامات نظام ادارى كشور ۵ - نبود مبارزه جدى با فساد ادارى و ناكارآمد بون ساز و كارهاى موجود براى جلوكيرى از آن 0 - فقدان نظام شایسته سالاری ( شایسته گزینی » شایسته پروری » و شايستكى ادارى ) و وجود نظام بى نظمى و بى ثباتى در انتصاب و تداوم خدمت مديران دولتى . © - فقدان رابطه منطقى ميان سياست هاى كلان نظام در حوزه مديريت و اداره امور کشور با خط مشی های اجرایی و اقدامات عملی 

صفحه 362:
00 - غلبه اين تصور ذهنى و باور اجتماعى كه نظام ادايبى تنها محل اشتغال نیروی انسانی کشور است . 0 - فقدان يذيرش و تعهد لازم نسبت به ضرورت ايجادتحول و دكركونى در نظام ادارى كشور © - اعمال مديريت ناكارآمد بر منابع انسانى بخش دولتى ال ‎eer‏ ‏ادارى در اييان تحقق اهداف برنامه هاى توسعه اى كشور از طريق رفع مشكلات و تنكناهاى جامعه و ياسخكويى به نيازهاى مردم » ضرورتا“جز از طرريق اصلاح نظام ادارى ميسر نخواهد بود. 

صفحه 363:
اصلاح نظام ادارى نيز مستلزم شناخت عوامل (درونى و بيرونى ) موثر بر عملكرد افراد و سازمان هاء أكاهى از تنكناها » شناخت نوآورى هاى سازيمان هاى جهانى » تعيين اهداف كلى » تدوين استراتزى هاى مناسب براى حصول به هدف هاء و برقرارى سيستم كنترل و نظارت منطقى است . ‎or ene‏ لت ا ل ل 0 ا ل ا ل ا ات 26 ادارى اثر بخش شود . در برنامه هاى توسعه اى ايران »ء مخصوص" برنامه سوم » به موضوع برنامه هاى تحول و نوسازى ادارى و استراتزى ها ‎rear CVT‏ ا ا ل ا ل ا ل الكت ال كت #۹ 

صفحه 364:
ل ا اا ل ل ل ا ل ل ا ل يك فناورى ادارى و حفظ كرامت انسان ها تاكيد فراوان كرديده است . براى حصول به مقاصد بالا سعى شده اقداماتى مد نظر قرار 00 مطالعات و تجارب تطبیقی نظام های اداربی ‎aI Pe ONG‏ 2-7 00 0 راهبردى ايجاد تحول در نظام ادارى اشاره كرد . اين شبكه مشتمل بر شورايعالى ادارى » ستاد برينامه ييزى تحول ادارى كشور » شوراهاى تحول ادارى در وزارتخانه ها و سازمان هاى مستقل دولتى » كميسيون هاى تحول ادارى در . 

صفحه 365:
[۱ OPES CECO SPE Cr cWt Pier Ug Ie vy ‏مركز نوسازى و تحول ادارى در وزارتخانه ها وسازمان‎ CB 6 ‏ل ال ل ل‎ ey ‏برنامه ریزی وتوسعه استان و کارگروه های تخصصی است‎ ‏سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور » مركز توسعه‎ ( ren pe ven Knee ‏ل‎ IESE) ۱ ‏ا ل‎ ۹9 

صفحه 366:
شورايعالى ادارى فصل نخست از بخش يكم قانون برنامه ينجساله سوم توسعه ( حوزه هاى فرابخشى ) » به اصلاح ساختار مديريت كشور اختصاص دارد در اين برنامه » شوراى عالى ادارى تقويت و هدف ان تشكيل و ادامه فعاليت آن » علاوه بر موارد ذكرٍ شده شامل اين موارد اعلام كرديده است : اصلاح نظام ادارى از درون » در ابعاد تشكيلات » سازماندهى » ساختار » وظايف دولت » و اندازه نظام ادارى » ايجاد شوراها و كميسيون هاى ‎Tee NOE ae‏ ل ل ا ا 0 اتخاذ تصميمات كلى در خصوص اجراى ارزيابى عملكرد ‎cews)‏ ل ل ا 2 بهره وری دستگاه های اجرایی . 

صفحه 367:
تركيب شورا به استناد ماده 1[) قانون برنامه سوم توسعه جهارده نفر است و مصوبات لن مانند طرح تكريم ارباب رجوع يس از تاييد رئيس جمهور لازم الاجراست ( وظايف اين شورا قبلا“ بيان شده م شورايعالى ادارى در نود و يكمين جلسه خود در تاریخ 19/6/00 بنا به بيشنهاد سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور در اجراى مصوبه مورخ 02/6©)0/© هيئت وزيران » برنامه هفتكانه تحول در نظام ادارى را به شرح زير تصويب و به كليه دستكاه هاى دولتى اعلام كرد علاوه بر لن » در مجموع (600 طرح مطالعاتى و اجرايى به منظور به ثمر رسيدن هفت برنامه اصلى تحول ادارى بيش بينى و تصويب كرد ( سازمان مديريت ‎٠‏ كزارش برنامه تحول در نظام ادارى » )© ‎٠‏ ص ©©6 ). 

صفحه 368:
0 - برنامه منطقی کردن اندازه دولت © - برنامه تحول در ساختارهاى تشكيلاتى دولت © - برنامه تحول در نظام هاى مديريتى ‎CTC‏ 0200 © - بررنامه تحول در نظام آموزش و بهسازى نيروى انسانى دولت ‎Delo oe ro)‏ ا ال ا ا ا رن و توسعه فناورى ادارى 4 ‏م - بررنامه ارتقاء و حفظ كرامت مردم در نظام ادارى ( تكريم ‏ارباب رجوع ) 

صفحه 369:
ستاد برنامه ييزى تحول ادارى كشور شورايعالى ادارى در تاريخ 19/0/2۵ با تشکیل ستاد برنامه ريزى تحول ادارى در سازمان مديريت وبرنامه ريزنى و ا ا ا ‎Beene Rare ee eee‏ تسريع بخشيدن به روند تحول در نظام ادارى موافقت و در ‎ra) aera‏ 50 وظيفه اصلى اين ستاد » مطالعه و اجراى تخصصى فرآيند تحول در نظام ادارى و ايجاد بستر و ساز و كار اجرايى مناسب و 3 براى ايجاد تحول از درون دستكاه هاى اجرايى كشور. ‎oe‏ ا ا ا ا 0 ص حيلم عا ا 

صفحه 370:
۱33 ۳0 (0۱ cr ae mem emneEnat ign nina (| ‏ادارى‎ Tee) © - تهيه طرح ها و برنامه هاى اصلاحات ادارى و ارائه آن به شورایعالی اداری © - ييكيرى و نظارت بر اجراى برنامه هاى تحول ادارى دردستكاه ها و ارائه كزارش هاى لازم <4© - هدايت و هماهنكى شوراهاى تحول ادارى دستكاه هاى اجرايى ‎i al oe eee Tao)‏ ۱ پیشنهادی دستكاه هاى اجرايى به شورايعالى ادارى ‏© - كمى به استقرار شوراهاى تحول ادارى ‎۹ 

صفحه 371:
شوراهای تحول اداری ۱ eee re ere) ‏تحول ادارى » تعيين سآختار » تركيب اعضاء » و وظايف آن‎ ‏در تمامى دستكاه هاى اجررايى ( وزارتخانه ها و سازمان هاى‎ BO kee ‏ا اك ل‎ ‏تقویت کرد . وزیر یا بالاترین مقام دستگاه . رئیس شوراست‎ » ‏و اعضاى آن جمعا“ © نفر هستند ( كزارش بررنامه تحول‎ ) ©© ‏ص‎ اين شورا به منظور اجراى مصوبات خود و برنامه هاى ابلاغى . ستاد برنامه ریزی تحول اداری در موسسات وابسته به وزارتخانه ها وسازمان هاى دولتى » اجازه داريد كميسيون هاى تحول ادارى را در موسسات مززبور تشكيل دهد . 

صفحه 372:
تركيب و وظايف كميسيون ها را ستاد برنامه ريزى تحول ادارى مشخص مى كند . 200150 ‏ل ل‎ e yy - برنامه ریزی اجرای طرح ها و برنامه های مصوب شورایعالی ادارى و ستاد برنامه ريزى تحول eee ete ‏ا ا ل‎ Clean] ل ا ل ا لك ا 9 © - هدايت كميسيون هاى تحول ادارى سازمان هاى وابسته يا تابعه . ۹9 

صفحه 373:
كميسيون هاى تحول ادارى موسسات وابسته به وزارتخانه ها و ‎C sien)‏ كت كميسيون از © نفر از كاركنان موسسات وابسته يا تابعه تشكيل مى يابد و ‎DEC y]‏ ل ل ل ‎CEOS See See‏ مصوب ستاد برنامه ریزی تحول اداری یا شورای تحول اداری دستگاه متبوع اقدام كند » به مطالعه و تدوين استانداردهاى كار بيردازد » ودر نتيجه كارآيى و بهره ورى سازمانى را ارتقاء بخشد. مركز نوسازى وتحول ادارى شوراى عالى ادارى در تاريخ 0/9/08 ودر اجرای مصوبه مورخ 66/01/62 هيئت وزيران » به منظور اجراى سياست ها ء برنامه هاا » و ايجاد انسجام در ييكيرى و نظارت امور مربوط به تحول ادارى و ال ‎Deco‏ اجرای برنامه های عملیاتی دستگاه هاى ۹ 

صفحه 374:
اجرايى در زمينه نوسازى و تحول ادارى » با تشكيل (( مركز نوسازى وتحول ادارى )) در وزارتخانه ها و سازمان هاى مستقل وابسته به نهاد ریاست جمهوری با تشکیلات خاص موافقت کرد.ساختار مرکز مزبور كه از تغيير عنوان دفاتر تشكيلات و روش ها يا عناوين مشابه تشكيل مى شود در ساير موسسات دولتى در سطح دفتر يا مديريت ‎Rem ee‏ رئيس مركز نوسازى و تحول ادارى كه در عين حال مشاور وزير يا بالاترين مقام سازمان است در حوزه رياست يا معاونت ادارى - مالى فعاليت مى كند و با سازمان مديريت و برنامه ريزى كشور در خصوص اجرا و هماهنكى طرح ها و يروزه هاى تحول ادارى در. ارتباط است . برخى از وظايف ©0 كانه مركز نوسازى و تحول ادارى عبارت است از : 

صفحه 375:
) - مطالعه و استقرار سبک های مدیریت نوین در راستای بهبود مدیریت - طراحی تشکیلات و بهبود ساختارهای سازمانی © - اقدام جهت مشاركت غير دولتى و كاهش تصدى كرى دولت “6 - مهندسى مجدد و تجزيه و تحليل و طراحى سيستم ها و روش هاى ۳۹ © - توسعه فناورى ادارى و اجراى برنامه هاى تحقق دولت الكترونيك © - تدوين برنامه هاى آموزشى كاركنان در قالب برنامه هاى مصوب 25200000 ROO Poth Ce DPS EE Y pine © - سنجش سطح انكيزش كاركنان و برنامه ريزى لازم جهت ارتقاى آن . © - تدوين برنامه هاى جامع نيروى انسانى 

صفحه 376:
0 - اجراى © برنامه تحول در نظام ادارى Be CS eres See Se nee eo ‏ل ا‎ ‏نظام ادارى‎ © - هماهنكى و اتخاذ تصميماتى كلى در خصوص اجراى برنامه های ارزشیابی کارکنان و ارزیابی عملکرد دستگاههای اجرایی ۹ 

صفحه 377:
eee STE SES SMT SEE BIS Sew TCE") ‏در اجراى قانون برنامه سوم توسعه ايران » هيئت وزيرران در‎ ‏تاريخ ©©/9/©© » آيين نامه شوراى برنامه ريزى و‎ ‏توسعه استان و کارگروه های تخصصی را تصویب کرد . به‎ ‏موجب اين آيين نامه » استاندارٍ رئيس شوراء رئيس ساززمان‎ ‏مديريت و برنامه ريززى استان دبيرشورا » و حدود 906 نفر‎ ‏ا استان عضو شورای مزبور هستند.‎ PES CPE = PE Car Pe RCn nce ‏فرهنك و هنر و تربيت بدنى ديده شده كه كاركروه برنامه.‎ ‏رييزى تحول ادارى به جاى ستاد برنامه ريزى تحول استان‎ فعاليت مى كند. 

صفحه 378:
اعضاى كاركريوه برنامه ريزى و تحول استان عبارت اند از : استاندار » رئيس سازمان مديريت استان » روساى يكى از ا ا ل ل 0 1ه ‎TEN EO)‏ ۳ ‎Reem rer ea RLM)‏ از وظايف شوراى برنامه ريزى و توسعه استان مى توان بررسی و تایید برنامه های بلند مدت و ميان مدت استان ۱ عمران » اتخاذ تدابير لازم براى صرفه جويى » بيشنهاد بودجه » و توزيع اعتبارات عمرانى استان به تفكيك. ا ل #۹ 

صفحه 379:
وظایف کارگروه برنامه ریزی و تحول اداری استان 0 - برنامه ريزى براى اجراى مصوبات شورايعالى ادارى »ستاد برنامه ريزى تحول و شوراها و كميسيون هاى تحول ادارى در سطح استان © - راهبرى و ايجاد هماهنكى در اجراى طرح ها و برنامه هاى مصوب دستكاه هاى اجرايى استان مانند ارزيابى عملكرد واحدهاى اجرايى مستقر در استان با همكارى سازمان هاى مديريت و برنامه ريزى استان ها . © - نظارت بر اجراى تصميمات شوراى عالى ادارى » ستاد برنامه ريزى تحول ادارى و شوراها يا كميسيون هاى تحول ادارى دستكاه ها در سطح استان <© - بررسى ييشنهاد و ارائه راهكارهاى لازم در خصوص ايجاد انكيزه ‎TEs‏ ا ل 0 ا 000 ادارى » ايجاد زمينه هاى مشاركت كاركنان و شناسايى طرح ها و برنامه هاى تحول ادارى استان . 

صفحه 380:
کارگروه های تخصصی برنامه ریزی و تحول اداری استان عبارت است 9 ) - كاركروه اشتغال و سرمايه كذارى ا 0 - کارگروه بانوان و نوجوانان celia oy § 5 — & 6 - کارگروه امداد و نجات کارگرره صادرات تا ال ۱3۳ © - كاركروه بهداشت و درمان ب 9 - کارگروه بهینه سازی مصرف ‎RS‏ ۱ 

صفحه 381:
0 - كاركروه كردشكرى ل © - كاركروه تخصيص “06 - كاركروه شهرسازى و معمارى ۱ 2 2 - کارگروه فرهنگ و هنر و تربیت بدنی - کارگروه کشاورزی پیش بینی می شود با تشکیل ستادها و شوراهای گفته شده و رعایت برنامه هاى تحول ادارى و نكات زير بتوان در يناه الطاف حضرت حق به بوروکراسی پویا و لایق و متناسب با چشم انداز بیست ساله دست _ 2 

صفحه 382:
نكته هاى مديريتى بركرفته از برنامه هاى تحول و نوسازى ‎ere shine‏ ا ‎CORRES‏ ‏های تحول و نوسازی نظام اداری در چشم انداز مدیریت دولتى نوين و بومى ايران اسلامى اخذ شده است : ایجاد ثبات سازمانی و مدیریتی » متناسب سازی واحدهای ‎ED RES STO COWE RT PC CHE BTS Ce CaO Ie‏ ‎PES SERED ore TES er eT eS TES eye aT‏ تحليل مستمر تشكيلات و روشهاى نظام ادارى در جهت بهبود و اصطلاح سازمانى » ايجاد سازمان هاى كارآفرين و كوجك با تاكيد بيمديريت دولتى نوين و بومی » اعمال ضابطه شايستكى و تاكيد بر ضروريت عملكرد و به كاركيرى ضوابط 0 

صفحه 383:
و معيارهاى قابل سنجش در لن » بالابردن سطح كيفيت كار با آموزش مستمر كاركنان دولت » برقرارى سيستم اطلاعات مديريت مناسب ؛ انتخاب اصلح داوطلبان وريود به خدمت ‎Reo SED ctr) ani)‏ ا الا ۳[ حقوق و مزايا در بخش دولتى در قالب برنامه جامع نيروى ‎oe]‏ ا ا ا ‎re ae Doren amt‏ كارايى فرد » تعيين هدف كلى و سياست مشخص در مورد بهره وری ۰ اصلاح سیاست های مالی و مالیاتی در جهت تشویق تولید و سرمایه گذاری » فراهم کردن زمینه توسعه مشاركت مريدم و بخش خصوصى و تعاونى در اداره امور ‎iP RPOO ENT Crm CS‏ ا ا 00 جلب رضايت ارريباب رجوع و مشتريان » سعى در تحقق ۹ 

صفحه 384:
ل ل ا ل ل رك سلامت اداری » توسعه مطالعات بهبود مدیریت در ‎Pee ee aCe‏ ۳ به كارمندان جديدالاستخدام » رعايت اصل عدم تمركز در اجرای دوره های آموزش موردنیاز » توزیع وظایف ملى و استانى» افزايش دانش و سطح مهارت و تغير ككرايش ذهنى كاركنان دولت به منظور ايجاد روحيه ايثار و خدمت رسانى ا مدیریت و خود کنتریلی در بین كاركنان دولت و افراد جامعه . 

صفحه 385:
۳ يان ‎oun‏ = 

تعاریف و مبانی نظری هدف های کلی : ایجاد زمینه های شناختی در کلیه کارکنان جدیداالستخدام دولت نسبت به تعاریف مفاهیم دولت ،سازمان ،ساختار ،مدیریت، مدیریت دولتی ،اصول مدیریت ،و ویژگی های نظام اداری صحیح و مطلوب بر پایه ویژگی های جامعه اسالمی هدف های رفتاری : در پایان مطالعه تعاریف و مبانی نظری ،از فراگیر انتظار می رود : اهمی-ت و ضرورت شناخ-ت سازمان کار -و ارکان نظام ادار-ی دولت را شر-ح دهد . واژه دولت را در دو مفهوم حاکمیت و حکومت تعریف کند و هر- یک را شرح دهد . ساز-مان و ساختار -ر-ا تعریف کند وبرای آنها مثال بز-ند مدیریت را تعریف کند و اصول آن را شرح دهد . مدیریت دولتی را تعر-یف و ر-وند تاریخی آن را باز-گو کند . ویژگ-ی های نظام س-ازمانی و مدیریت-ی ص-حیح و مطلوب را به اختصار شرح دهد. شناخت ارکان توسعه س-ازمان کار اجرای-ی و مدیریت-ی دول-ت ،یکی از ارکان توس-عه جوام-ع ب-ه حس-اب م-ی آی-د و م-ی تواند در قوام بخشیدن ب-ه س-ایر ارکان توس-عه ،یعن-ی تنظی-م حکیمانه س-یاست ه-ا و خ-ط مش-ی ه-ا و بهره گیری ب-ه موقع از مناب-ع و امکانات موجود جامع-ه ،نق-ش داشت-ه باشد و جامعه را در نیل به اهداف توسعه ای رهنمون سازد. دولت واژ-ه دول-ت ی-ا جامع-ه س-یاسی دارای دو مفهوم اس-ت .دولت در مفهوم نخست ،معادل کلمه stateاز ریشه التین stareبه معنای ایستادن یا وضعی-ت پایدار اس-ت ک-ه مفهوم-ی گس-ترده دارد و مترادف لفظ حاکمی-ت ب-ه کار م-ی رود .در ای-ن معن-ی ،دول-ت عبارت است از گروه-ی از مردم ک-ه در س-رزمین معی-ن ( کشور ) س-کونت داشته و بر مردمان-ی معی-ن ( مل-ت ) تح-ت اص-ول منظ-م ( قانون ) تسلط پایدار دارند .آ--ن گروه ،از نظ--ر داخل--ی نگهبان نظ--م ب--ه شمار م-ی آی-د و از نظ-ر خارج-ی پاس-دار تمامی-ت ارض-ی و مناف-ع ملت و یکایک شهروندان خویش است . دولت در این مفهوم شامل مقام رهبر-ی و هر سه ر-کن جامعه یعنی قوه قانونگذاری ،قوه قضایی ،و قوه اجرایی است و نیز عناصر ثابت و پایدار -حاکمیت یعنی جمعیت ،سرزمین ،و قدرت عالی سیاسی را در بر می گیرد .این طبقه بندی ، قدیمی ترین و با ارزش تر-ین سازماندهی گسترده دولت ها به شمار می ر-ود .بر این اساس ،دولت عبار-ت است از عده ای از مردم که در -قلمرو معینی سکونت دار-ند و مطیع یک قدرت عالیه هستند .مانند دولت ایران و ترکیه همسایه اند . دول-ت در مفهوم دوم ،معادل کلم-ه Governmentبه معنای حکوم-ت و فرمان راندن اس-ت .دولت در معنای حکوم-ت ( رژی-م ) از حاکمی-ت محدودتر و مبی-ن قدرت اجرای-ی ی-ا قوه مجری-ه در برابر قوه مقننه اس-ت .البت-ه گاه-ی ه-م ب-ه معن-ی ک-ل دستگاه و نهادهای حاکم نیز آمده است مانند دولت مصدق سقوط کرد. دولت وعناصر وابسته به آن در مفهوم نخست ( حاکمیت ) بزرگترین نهاد سیاسی کشور و دارنده بیشترین و کاملترین امکانات و قدرت فشارهای مادی و معنوی در مفهوم گسترده آن بر مردم است ،دولت و عناصر وابسته به آن دراین مفهوم از ویژگی ایستادگی و پایداری نیز برخوردار است دولت در معنی دوم ( حکومت ) ،یکی از نهادهای سیاسی جامعه است که می تواند توسط سایر نهادها کنترل شود و تغییر کند ، از ویژگی های دولت در این مفهوم ناپایدار بودن آن است. کلمه دولت در ادب فارسی به معنای مال ،ثروت ، نعمت ،اقبال ،بختیاری و کامکاری ،حکومت ، قدرت ،فرمانروایی و چیزی که دست به دست می گردد آمده است . ماهیت برنامه های توسعه بستگی مستقیم به تئوری ای دارد. که دولت بر پایه آن شکل گرفته است و برنامه های خود را دنبال می کند . نظریه های پیرامون دولت رامی توان در طیفی از نظریه ها قرارداد که در یک طرف طیف ،نظریه هایی قراردارند که برای دولت نقش مطلق و نامحدود قائل اند و در طرف دیگر طیف ،نظریه هایی هستند که برای دولت نقش کمتری قائل اند .نمونه هایی از نظریه های دولت عبارت اند از :نظریه دولت مطلقه ، نظریه دولت مشروطه ،نظریه اخالقی دولت ،نظریه طبقاتی دولت ،نظریه کثرت گرایی دولت ،و نظریه اداری . سازمان واژ-ه(( س-ازمان )) ک-ه گاه-ی معادل کلم-ه (( مح-ل کار )) نی-ز بکار م-ی رود ،از مجموع-ه رواب-ط بی-ن افراد شک-ل گرفت-ه و از آ-ن تعاریف زیادی شده اس-ت ک-ه ب-ه چن-د مورد اشاره م-ی شود (( :سازمان ، مجموع-ه ای اس-ت مرک-ب از جزءهای-ی ک-ه ه-ر کدام ب-ه س-ود بقیه ،عهده دار کاری معی-ن م-ی باشن-د مانن-د ارگانیس-م ی-ا بدن جاندار که ازاندام های مرتبط که هر کدام کاری معین دارند ،تشکیل شده است )). در تعری-ف باال ،اجزا بر افراد و گروه های-ی دالل-ت دارن-د ک-ه بایکدیگر ه م-ی توان گف-ت :چنانچ-ه روابطرواب-ط متقاب-ل دارند .روی ه-م رفت رفت-ه متقاب-ل افراد و گروه ه-ا در جه-ت نی-ل ب-ه اهداف مشترک هماهنگ شود سازمان به وجود می آید که لفظی بسیار گسترده است . (( سازمان ،وسیله ارتباط و ترکیب منابع مادی و انسانی برای تولید و توزیع کاال و خدمات در جامعه است )) .به عبارت دیگر ،به ترکیب و تلفیق ارتباط افراد ( منابع انسانی ) به صورت کار اداری با استفاده از تکنولوژی خاص ( منابع مادی ) در جهت تهیه و توزیع کاالها و خدمات مورد نیاز افراد جامعه ،سازمان گفته می شود. سازمان در این کتاب با کلمه (( روابط )) مترادف است مانند سازمان رسمی و روابط رسمی ،یا سازمان غیر رسمی و روابط غیر رسمی . بر این اساس (( ،به یک رشته روابط منظم و عقالیی که بین عده ای از افراد انسان که وظایف متعددی را انجام می دهند و برای رسیدن به هدف های مشترک فعالیت دارند ،سازمان گفته می شود )) .در این تعریف ،مفاهیم روابط منظم و عقالیی ،تقسیم کار ،وظایف متعدد و هدف های مشترک ،عناصر اصلی سازمان را تشکیل می دهند. کلمه (( ساز-مان )) در اصطالح اداری دارای دو کاربرد است : نخست کاربرد ” عام ” کلمه ،که در این حالت به کلیه واحدهای سازمانی دولت از قبیل وزار-تخانه ،موسسه ،و اداره اطالق می شود .صورت دوم کاربر-د ” خاص ” کلمه است ،که در -این حالت ،عنوان و مشخص کننده ماهیت قانونی و تشکیالتی سازمانی خاص است که بر اساس قانون با این عنوان ایجاد شده است مانند سازمان مدیریت و بر-نامه ریزی کشور -که البته آن هم از مجموعه روابط منطقی ، منظم ،و جهت دار افر-اد به وجود آمده است . ساختار سازمان از تعامل دو مجموعه اصلی یا دو بعد مهم تشکیل شده است .به مجموعه نخست ابعاد ساختاری سازمان گفته می شود که شامل شاخص ها مانند قانون و مقررات ،تخصص ها ، مبانی تقسیم کار ،سلسله مراتب ،پیچیدگی ها ، و تمرکز است . مجموعه دوم را ابعاد محتوایی سازمان یعنی اندازه ،هدف واستراتژی ،فرهنگ ،تکنولوژی ،و محیط شکل می دهد. ساختار آن جزء اصلی و مهم سازمان ،یا جامعه ( به عنوان یک سیستم ) است که سایر اجزای سازمان یعنی اهداف و استراتژی ،محیط ،تکنولوژی ،و ...به آن وابسته اند و تحت تاثیر آن قراردارند .ستون فقرات ( در سیستم بدن انسان ) و عامل قانون و مقررات ( در سیستم سازمان )هر دو ساختارند .رابینز اعتقاد دارد: ساختاریکی از اجزای اصلی و مهم سازمان است که از ابعاد دوازده گانه سامان یافته و سه بعد آن اهمیت بیشتری دارد که عبارت اند از :یکم پیچیدگی ساختار ، یعنی ساختار مبنای تقسیم کار و گروه بندی افراد ( برحسب تخصص ) در سازمان است . دوم ،بعد رسمیت ،یعنی ساختار میزان استفاده و بهره گیری از روش ها و مقررات را در اجرای کارها مشخص می کند. سوم ،بعد تمرکز ،یعنی ساختار روی اختیارات تصمیم گیری های سازمانی تمرکز دارد. بنابراین ،قانون و مقررات ،ساختار جامعه و نظام اداری را شکل می دهد و فعالیت ارکان جوامع به آن وابسته است . لفظ قانون از کلمه یونانی kanonبه معنی (( اصل )) و (( دستور )) اخذ شده و ضابطه ای است که روابط بین حقوق و تکالیف افراد را مشخص می سازد. مـدیــریــت مدیریت معادل کلمه managementاز واژه التین manusبه معنای (( کنترل شده با دست )) گرفته شده است و تعاریف زیادی دارد .برخی از دانشمندان آن را (( فرآیند انجام کارها بطور اثر بخش و کارآمد به دست دیگران )) تعریف کرده اند .برخی دیگر اعتقاد دارند: مدیریت عبارت است :علم و هنر به کارگیری اصول مدیریت یعنی برنامه ریزی ،سازماندهی ،هدایت ،و کنترل منابع ،امکانات ،فعالیت های افراد برای رسیدن به هدف های خاص موسسه به گونه ای اثر بخش و کارآمد است .  تعریف باال از چند عنصر مهم شکل گرفته که عبارت اند از :علم و هنر بودن مدیریت یعنی اینکه برخی اصول یا انجام دادن برخی وظایف مدیریت مانند برنامه ریزی ، سازماندهی ،و کنترل ،آموختنی ،تجربه پذیر ،و علم است و برخی وظایف دیگر مانند هدایت به ویژگی های فردی و خصوصیات شخصیتی و تربیتی شخص مدیر ارتباط دارد و از نوع هنر است . در مورد عنصر منابع و امکانات باید گفت که منابع یعنی اعتبار-اتی که در قالب بودجه تنظیم شده است و امکانات یعنی تاسیسات ،تکنولوژی ،و ابزارهای مور-د بر-ای نیاز برای انجام دادن کار به گونه ای که اثر -بخش باشد یعنی انجام دادن کار بر اساس روش های مشخص و تعیین شده باشد و در اینجا تاکید روی انجام دادن صحیح کار است ،همچنین کارآمد باشد یعنی به کیفیت کار -توجه شود و کارها با صحت و کیفیت هر -چند بیشتر و هزینه یا زمان هر چه کمتر انجام گیرد. مدیریت دولتی واژه مدیریت دولتی تقریبا“ با لفظ دیوان ساالری دولتی مترادف است و برخی دانشمندان آن را شاخه ای از اداره امور عمومی می دانند که شامل هنر و علم روش شناخ-تی کاربردی در زمینه طراحی امور اداری ،تجدید سازمان ،برنامه -ریزی ،و تخصیص -منابع در دولت ها از طریق نظام های بودجه بندی ،مدیریت مالی ، مدیریت منابع انسانی ،و ارزشیابی عملکرد و برنامه -هاست .مطالعات مدیریت دولتی ریشه در تاریخ دارد ،با این همه از عمر دانش مدیریت دولتی حدود یک قرن می گذرد که در این مدت زمان ،این دانش دچار تحوالت فراوان و گوناگونی شده است . مدیریت دولتی با نوشتن مقاله ای با عنوان (( مطالعه امور اداری )) و طرح نظریه جدایی علم مدیریت از دانش سیاسی در سال 1887آغاز شد و نظریه مدیریت علمی در اوایل قرن بیستم آن را گسترش داد. مطالعات تجربی فایول و دیگران ( ) 1927سبب ارائه اصول جهانی مدیریت در اداره امور سازمان ها شد و تحقیقات بیست ساله معروف به هاثورن که در دهه های 1920و 1930به بعد صورت گرفت ،تاثیر عوامل مادی و غیر مادی موثر بر انگیزش انسان ها را نشان داد. در دهه ، 1960مکتب مدیریت دولتی تحت تاثیر تفکرات نظام گرایانه یا سیستماتیک ( مجموعه ای ) قرار گرفت و این تفکر که جهان هستی ،از جمله جوامع و سازمان ها را متشکل از مجموعه اجزای متعامل می داند ،توسط متفکران اجتماعی ریاضی دان رواج یافت و تکنیک های مقداری در مدیریت معمول گردید . از اواخر دهه 1970تا کنون ،رویکرد مدیریت دولتی نوین یا (( مدیریت گرایی )) پس از نظریه اقتضایی مدیریت بر تفکرات نظام های مدیریت دولتی کشورها سایه افکنده است . در این رویکرد ،بر برخی ارزش های جدید و سنتی مدیریت دولتی ،هر دو تاکید می شود . ارزش های عمده مدیریت دولتی نوین عبارت اند از :توجه به کاهش اندازه دولت ،محدود بودن فعالیت های بخش دولتی ، نفی تمر-کز -گر-ایی در ساز-مان ،معرفی ساز و کارهای مبتنی بر -باز-ار ،اجرای مدیریت عملکردی ،استخدام بر -اساس قراردادهای مدت دار ،پرداخت بر اساس عملکرد بروکراسی ز-دایی ،تصمیم گیری دموکراتیک ،استاندار-د سازی ، مشتری مداری ،شهروند محوری ،ارتقاء کیفیت خدمات و تکریم ار-باب رجوع .و از همه مهمتر عدالت اجتماعی است که چگونه مزایای خدمات دولتی به گونه ای یکسان در جامعه توزیع شود .و می توان گفت :نظریه مدیریت دولتی نوین ، نظریه غالب مدیریتی و ساختار سازمانی در قر-ن بیست و یکم یا عصر -علم است . اصول مدیریت اصول مدیریت ،یا وظایف اساسی مدیر که در حال حاضر مور-د قبول بیشتر دانشمندان مدیریت قر-ار داد عبارت اند از برنامه ریز-ی ،هدایت ،و کنترل سازمانی که می توان آنها ر-ا معادل واژ-ه های توحید ،نبوت ،و معاد در اصول دین یا اصول مدیریت در نظام اسالمی دانست و به این نتیجه دست یافت که اصول مدیر-یت غر-بی از اصول ادیان الهی مخصوصا“ اسالم نشات گرفته است . ویژگیهای نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب در جامعه اسالمی اصول سوم قانون اساسی ،وظایف اساسی دولت جمهوری اسالمی ایران را در 16بند بیان داشته و در بند دهم بر ایجاد نظام اداری صحیح تاکید کرده است بر این اساس الزم است با ویژگیهای نظام اداری صحیح آشنا شد .ویژگیهای نظام اداری مطلوب بر اساس قانون اساسی ایران ،دیدگاه بوروکراسی منطقی ،نظریه مدیریت اقتضایی و احتیاجات میهن اسالمی عبارتند از : – 1در نظام سازمانی مدیریتی مطلوب ( با الهام از فرامین الهی ) هدف پرورش انسانهایی با ارزشهای واالی اسالمی و ایجاد جامعه نمونه ( اسوه ) در راه تشکیل امت واحد جهانی با استفاده از اهرم آموزش مستمر است ( امر به معروف ونهی از منکر )  – 2نظام ساز-مانی و مدیریتی مطلوب ،برای کارکنان هویت قائل است ،تفکر آنان را ار-ج می نهد ،و سعی در تغییر و جهت دهی به تفکر و رفتار آنان به سوی اهداف -سازمانی دارد .به عبارت دیگر ،نظام مدیریتی مطلوب ،نظام مدیریت دانایی است . – 3در نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب ،فرآیند تصمیم گیری بر شورا استوار است و مکانیزم های اخذ تصمیم گیری گروهی و مدیریت مشارکتی رجحان دارد .شور-ا ابز-ار تحقق حاکمیت مر-دمی در نظام جمهوری اسالمی ایران است.  – 4در نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب ،به ترکیب بهینه ابعاد ساختاری و محتوایی سازمان و هماهنگی و یکپارچه سازی آن ابعاد توجه می شود. – 5نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب می کوشد در طراحی سازمان از ساختارماتریسی یا سایر نمودهای ساختاری ادهوکراسی ( ویژه ) با استفاده از گروه های متفاوت مدیران و متخصصان سود ببرد تا روح کارآفرینی ،خالقیت و اجرای کار جمعی ،در کارکنان سازمانها ایجاد و تقویت شود. – 6در نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب شایسته ساالری یعنی انتخاب افراد براساس صالحیت ،استعداد و کارآمدی جریان دارد وصالحان عهده دار حکومت و اداره نهادها و بنیاد اجتماعی هستند. – 7در نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب بر نظام برنامه ریزی و تغییر ،نقش مردم و رویکرد تفکر سیستمی ،سه محور شفاف سازی اداری تاکید می شود( سالمت اداری )  – 8نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب دارای سیستم منظم نگهداری سوابق ( بایگانی ) است از فناوری اطالعات حداکثر بهره گیری صورت می گیرد. – 9نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب دارای روابط سلسله مراتبی است ،یعنی اعمال قدرت و اختیارات در سازمان در مسیر سالمت و شفافیت اداری جریان دارد و با روشی منطقی می تواند به کار گرفته شود یا تغییر یابد.  – 10در نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب بر مدیریت کیفیت ،نظام پاسخ گویی ،سازمان یاد دهنده و یاد گیرنده و رقابت پذیری پایدار در فضای جهانی تاکید می شود. -11در سازماندهی نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب بر اساس شرایط محیطی و تکنولوژی از مدل سازمانهای ارگانیکی استفاده می شود تا بتوان اثر بخشی سازمانی را بهبود بخشید.  – 12نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب دارای ساختاری است که بر حسب شرایط و موقعیت ها انعطاف پذیر و قابلیت اصالح را داراست ( تحول گرایی و قانون پذیری ) – 13در نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب با تاکید بر کرامت انسانها عملکرد کارکنان در سازمان ارزیابی می شود اما بهترین نوع کنترل و ارزیابی را خود کنترلی می داند.  – 14در نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب به مفاهیم توسعه و توانمند سازی نیروی انسانی در تغییر رویکرد و ماهیت مدیریت از دستورالعمل گرایی به هدف محوری و ارزش مداری تاکید می شود. – 15در نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب بر نظام اجرایی که با هزینه کمتر ،کارایی بیشتری داشته باشد و بررویکرد مدیریت دولتی نوین ،منطقی ،وحساب شده استوار باشد تاکید می شود.  – 16در برنامه تحول در نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب همواره چالش ها و مسائل مدیریت دولتی آسیب شناسی می شود ،برنامه حل مشکالت بر اساس تجارب بشری و تجزیه و تحلیل سیستم ها نیز با توجه به فضای رقابتی جهانی طراحی می شود . – 17در نظام سازمانی و مدیریتی مطلوب تولید محوری به شهروند محوری تبدیل و ارتقای سطح نگرش و بینش به جای دانش ،با رعایت کنترل درونی و دموکراسی صنعتی مد نظر قرار می گیرد. فصل یکم آشنایی با ساختار دولت ( در مفهوم حاکمیت ) در قانون اساسی 1 -1حاکمیت های الهی و مردمی در قانون اساسی در بخ-ش آشنای-ی ب-ا س-اختار دول-ت ( در مفهوم حاکمیت ) پ-س از بیان مختص-ر مفهوم حاکمی-ت در قانون اساسی چگونگ-ی تحق-ق حاکمی-ت های دوگان-ه اله-ی و مردمی در نظام اداری تبیی-ن و تشکیالت اداری و سازمانی مقامات اداره کننده حاکمی-ت ایران ،یعن-ی مقام رهبری و س---ه قوه ،در ح---د اجمال معرف---ی می شود. نخس-تین تفکرات کل-ی س-ازمان و مدیری-ت ،در مقدمه قانون اس-اسی ،در بخ-ش (( حکوم-ت اس-المی )) ب-ه چش-م می خورد ک-ه حاکمی-ت دول-ت را در جامع-ه اس-المی بر دو پای-ه :والیت فقی-ه ( ره-بری ) و مشارک-ت فعال مردم در تص-میم گیری ها م-ی دان-د .مقدم-ه قانون همچنی-ن در بخ-ش (( شیوه حکومت در اس-الم )) ب-ه بیان ویژگ-ی های جامع-ه اس-المی می پردازد وهدف آ-ن را پرورش انس-ان های-ی با ارزش های واالی اس-المی و ایجاد جامع-ه نمون-ه ( اس-وه ) برای مستضعفان جهان در راه تشکی-ل ام-ت واح-د جهان-ی قلمداد م-ی کند .در مقدمه قانون اساسی آمده است : (( و اکنون قانون اس-اسی بر آ-ن اس-ت ک-ه باموازی-ن اسالمی ، جامع-ه نمون-ه ( اس-وه ) بن-ا کن-د و در گس-ترش رواب-ط بی-ن الملل-ی م-ی کوش-د ت-ا راه تشکی-ل ام-ت واح-د جهانی را هموار کند .)) ... مقدم-ه قانون اس-اسی در خص-وص چگونگ-ی تشکی-ل جامعه اس-المی معتق-د اس-ت :جامع-ه اس-المی بر پای-ه ایجادنهادها و بنیادهای س-یاسی تشکی-ل م-ی شود و صالحان عهده دار حکوم-ت وادار ، -آ-ن نهاده-ا و بنیاده-ا هستند (( .قانونگذاری که مبین ضابطه های مدیر-یت اجتماعی است )) . بر اساس مدار قرآن و سنت در جامعه جر-یان دارد و قانون اساسی ضمن تاکید بر حاکمیت خداوند ،بر حاکمیت مردم نیز از طریق مشارکت فعال و گسترده تمامی عناصر اجتماع درتمام مراحل تصمیم گیری های سیاسی و سرنوشت ساز، توجه تام دارد .بنابراین ،بر اساس اصل یکم قانون اساسی ، نظام سیاسی حاکم بر جمهوری اسالمی بر اساس اصل دوم قانون ،نظام جمهوری اسالمی ایران دارای دو پایه اساسی یا دو گونه حاکمیت است .پایه نخست ،حاکمیت خداوند است که نظام سیاسی ایران را مشروعیت می بخشد و پایه دوم ، حاکمیت مردم است که به نظام سیاسی مقبولیت عامه می دهد قانون اساسی در -خصوص حاکمیت دوگانه می گوید : (( اصل ، 56حاکمیت بر جهان و انسان از -آن خدا است و هم او ،انسان را بر سر-نوشت اجتماعی خویش حاکم ساخته است و ملت این حق خداداد ر-ا از طریقی که در اصول بعد می آید اعمال می کند )). ابعاد حاکمیت های الهی و مردمی نظام سیاسی ایران ،که از- اصول دین و مذهب اسالمی نشئت گرفته و حکومت توحید محور و مردم ساالر -هدایت شده را بوجود آور-ده است ،در- اصل دوم -قانون اساسی مشخص گر-دیده که به آن اشار-ه می شود جمهوری اسالمی نظامی است بر پایه ایمان به :  – 1خدای یکتا ( الاله اال هللا ) و اختصاص حاکمیت و تشریع به او ( توحید ) الف : حاکمیت الهی (( اسالمیت )) – 2وحی الهی و نقش آن در بیان قوانین ( نبوت ) – 3معاد و نقش سازنده آن در سیر تکاملی انسان به سوی خدا ( معاد ) – 4عدل خدا در خلقت و تشریع ( عدالت ) – 5امامت و رهبری در جامعه اسالمی ( امامت ) ب: حاکمیت مردمی (( جمهوریت )) – 6کرامت و ارزش واالی انسان و آزادی توام با مسئولیت او در برابر خدا ،که از راه :الف – اجتهاد مستمر فقهای جامع الشرایط ب ر اساس کتاب و سنت معصومین سالم الله علیهم اجمعین ب – استفاده از علوم و فنون و تجارب پیشرفته بشری ج – نفی هر گونه ستم گری و ستم کشی و سلطه گری و سلطه پذیری چگونگی تحقق حاکمیت در قانون اساسی و در نظام اداری یکم – تحقق حاکمیت در قانون اساسی الف – تحقق حاکمیت الهی یا مشروعیت نظام ( اسالمیت ) لفظ اسالمی در نظام سیاسی جمهوری اسالمی ایران بر حاکمیت خداوند داللت دارد و بیانگر محتوای نظام و مشروعیت آن است . اصولی از قانون اساسی چگونگی تحقق حاکمیت الهی را در تدوین و اجرای ساختار نظام نشان می دهد که عبارت اند از : تطبیق کلیه قوانین موضوعه با قوانین الهی و اسالمی نشانگر حاکمیت قانون الهی است که در اصل چهارم بیان شده است (( اصل چهارم :کلیه قوانین و مقررات مدنی ،جزایی و ...باید بر اساس موازین اسالمی باشد )) .  تعیین حاکم و ولی امر فقیه برای اجرای قانون نیز نشانگر حاکمیت قانون الهی است .اصل پنجم مقرر می دارد (( در زمان غیبت حضرت ولی عصر ( عج ) ...والیت امر و امامت امت بر عهده فقیه عادل و با تقوی و آگاه به زمان ،شجاع ،مدیر و مدبر است )) ب – تحقق حاکمیت مردمی یا مقبولیت نظام ( جمهوریت ) لفظ جمهوری در نظام سیاسی جمهوری اسالمی ایران بر حاکمیت مردمی داللت دارد و بیانگر شکل نظام و مقبولیت مردمی آن است .اصولی از قانون اساسی ،چگونگی تحقق حاکمیت مردمی را در تدوین و اجرای ساختار نظام نشان می دهد که عبارت اند از : از طریق انتخابات ( ریاست جمهوری ،نمایندگان مجلس ،اعضاء شوراها ،و اعضاء مجلس خبرگان رهبری ،یا همه پرسی در مسائل حیاتی کشور  اداره امور -کشور ب-ا اس-تفاده از ام-ر -شورا و مشارکت مردم در تص-میم گیری های مه-م مانن-د شورای اس-المی ،شور-ای عالی استان ها ،شورای شهر ،شورای ده . دوم – تحقق حاکمیت در نظام اداری جمهوری اسالمی ایران در نظام اداری جمهوری اس-المی ایر-ان نی-ز دو حاکمیت وجود دارد ک-ه ه-ر ی-ک ب-ا س-ازمان کار و مدیریت خاص کشور را اداره م-ی کن-د .تحق-ق حاکمی-ت اله-ی از طری-ق والی-ت فقی-ه ( ره-بری ) و تحق-ق حاکمی-ت مردم-ی از طری-ق اس-تقرار -نهادها و قوای سه گانه است که هر یک به اختصار تشر-یح می شود.  – 3 – 1آشنایی با نقش مقام رهبری در قانون اساسی ( تحقق حاکمیت الهی ) فص-ل هشت-م قانون اس-اسی ( اص-ول 107ت-ا ) 112ب-ه مبح-ث رهبری اختص-اص دارد و در اص-ول دیگ-ر مانند 177 – 176 – 131 سایر وظایف رهبری مشخص شده است . شیوه گزینش رهبر قانون اس-اسی ،تعیی-ن ره-بری را برعهده خ-برگان منتخب مردم قرارداده اس-ت .خ-برگان ره-بری درباره هم-ه فقهای واج-د شرایط ( مندرج در اص-ول 5و ) 109بررس-ی و مشورت م-ی کنن-د و ب-ا رعای-ت آن شرای-ط و مالک ه-ا ،ی-ک نف-ر را ب-ه عنوان ره-بر انتخاب م-ی کنند . آن شرایط عبارت اند از : (( – 1صالحیت علمی برای افتا در ابواب مختلف فقه ( اعلمیت در فقه) – 2عدالت و تقوای الزم برای رهبری – 3صالحیت علمی در مسائل سیاسی و اجتماعی – 4مقبولیت عامه – 5برجستگی خاص در موضوعات باال یا صفات تدبیر ،شجاعت ، مدیریت و قدرت کافی برای رهبری )). از بین ویژگی های باال ،عامل اعلمیت در بینش فقهی و صالحیت علمی در مسائل سیاسی – اجتماعی بر سایر ویژگی ها مقدم است .در تفسیر ( اصل ) 107قانون اساسی درباره چگونگی انتخاب رهبر می توان گفت :هر فردی نمی تواند رهبر میهن اسالمی ایران باشد و الزم است مقام رهبری مانند لفظ جمهوری اسالمی جمهوری اسالمی دارای دو برجستگی مذهبی و مردمی باشد. ویژ-گ--ی ( اعلمی--ت درفق--ه ) مر-بوط ب--ه بر-جس--تگی مذهب--ی ( اس-المی ) و انتخاب ی-ا عزل ره-بر توس-ط مجل-س خبرگان ره-بری منتخ-ب مر-دم ] ،آ-ن ه-م ب-ه گون-ه غی-ر -مستقیم و دو در-ج-ه ای ب-ه برجس-تگی مردم-ی ی-ا دموکراس-ی نظام سیاسی اسالمی مربوط می شود . وظایف و اختیارات رهبری تعیین سیاست های کلی نظام جمهوری اسالمی ایران پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام نظارت بر حسن اجرای سیاست های کلی نظام فرمان همه پرسی فرماندهی کل نیروهای مسلح اعالن جنگ و صلح و بسیج نیروها نصب و عزل و قبول استعفای : الف :فقهای شورای نگهبان ب :عالی ترین مقام قوه قضاییه ج :رئیس سازمان صدا و سیما د :رئیس ستاد مشترک ه :فرمانده کل سپاه پاسداران و :فرماندهان عالی نیروهای نظامی و انتظامی  حل اختالف و تنظیم روابط قوای سه گانه ح-ل معظالت نظام ک-ه از طری-ق عادی قاب-ل ح-ل نیس-ت از طری-ق مجمع تشخیص مصلحت نظام امضای حکم ریاست جمهوری پس از انتخاب مردم عزل رئی-س جمهور ب-ا در نظ-ر گرفت-ن مص-الح کشور پ-س از صدور حک-م دیوانعال-ی کشور مبن-ی بر تخل-ف وی از وظای-ف قانون-ی یا رای مجل-س شورای اس-المی ب-ه عدم کفای-ت وی بر اس-اس اصل 89قانون اساسی ف مجازات محکومان در حدود موازی-ن اس-المی پس از عف-و یی-ا-ا تخفی تخفی-ف پیشنهاد رئیس قوه قضاییه فعالیت های فوق در نهادی با نام ” دفتر مقام رهبری ” سامان می پذیرد. شورای موقت رهبری هرگاه بن-ا ب-ه دالی-ل فوت ،کناره گیری ( اس-تعفا ) بر کنار-ی ( ب--ه تشخی--ص مجل--س خ--بر-گان ر-ه--بری )،بیماری ی--ا حادث-ه ای ،ره-بر از ایفای نقش خود ناتوان شود ،شور-ای موق-ت ره-بر-ی مر-ک-ب از رئی-س جمهور ،رئی-س قوه قضاییه و یک-ی از فقهای شورای نگهبان ب-ه انتخاب مجم-ع تشخیص مص-لحت نظام تشکی-ل م-ی شود و هم-ه وظای-ف -رهبر-ی را بطور -موق-ت بر عهده م-ی گیرد .خ-بر-گان ره-بری موظفند در -ص-ورت فوت ،کناره گیری ،ی-ا عزل ره-بر ،در -اسرع وقت نسبت به تعیین رهبر جدید اقدام کنند.  – 4 – 1آشنایی با تشکیالت اداری قوای سه گانه از نهادهای کشور ی-ا تشکیالت اداری در مفهوم حاکمی-ت ،طبقه بندی های گوناگون شده اس-ت مانن-د نهادهای س-یاسی و نهادهای اجرایی ، ول-ی نامدارتری-ن آنه-ا ،طبق-ه بندی نهادهای کشور ب-ه س-ه قوه مقننه، مجری-ه ،و قضاییه است ک-ه آن را ارسطو در کتاب سیاست مطرح و س-پس منتس-کیو متفک-ر فرانس-وی در کتاب روح القوانین ( 1748 م ) تبیی-ن و تشری-ح کرد و اغل-ب کشورهای جهان از جمل-ه میهن اس-المی برای تنظی-م قوانی-ن اس-اسی خود آ-ن را پذیرفت-ه ان-د ( .اصل ) 57اکنون در جه-ت آشنای-ی بیشت-ر ب-ا س-ازمان کار و مدیریت دول-ت در مفهوم حاکمی-ت ،س-ازمان کار و تشکیالت رس-می قوای سه گانه بر اساس قانون اساسی معرفی می شود سازمان کار و مدیریت قوه مقننه و وظایف آن فص-ل شش-م قانون اس-اسی مربوط ب-ه قوه مقنن-ه اس-ت که از -دو رک-ن مجل-س شورای اس-المی و شورای نگهبان تشکیل شده اس-ت .قوه مقنن-ه نی-ز مانن-د س-ایر -قوا زی-ر نظ-ر مقام رهبری انجام وظیف-ه م-ی کن-د واز نظ-ر قانون اس-اسی مظهر قدر-ت و حاکمی--ت مردم و تبلور -دموکراس--ی اس--ت و سایر قوا مصوبات آن را اجر-ا می کنند . آشنایی با مجلس شورای اسالمی بر اس-اس قانون اس-اسی ،اعمال قوه مقنن-ه یعن-ی قانونگذاری در میهن اس-المی ب-ه دو طری-ق ص-ورت م-ی گیرد :نخس-ت ،از طریق دموکراس-ی غی-ر مس-تقیم از طری-ق مجل-س شورای اس-المی متشکل از نمایندگان منتخ-ب مردم ک-ه بطور مس-تقیم و ب-ا رای مخف-ی انتخاب می شون-د .و دوم ،از طری-ق دموکراس-ی مس-تقیم ،از طری-ق هم-ه پرسی و مراجع-ه مس-تقیم ب-ه آرای مردم .ب-ه عبارت دیگ-ر ،ه-ر دو دموکراسی مستقیم و غیر مستقیم در قوانین میهن اسالمی دیده شده است . قوه مقنن-ه در قانون اس-اسی دارای نظام پارلمان-ی ی-ک مجلس-ی است وشورای نگهبان مس-ئولیت تطبی-ق قوانی-ن موضوعه را بر عهده دارد مجل-س از لحاظ س-اختاری مشتم-ل بر جلس-ات عموم-ی ،کمیس-یون ها ، وواحدهای اداری اس--ت و دو موس--سه مرتب--ط به نام های دیوان محاس-بات کشور و -مرک-ز پژوه-ش های مجل-س دارد ک-ه توضیح داده می شوند . مجلس شورای اسالمی ،نهادی مرکب از 290نفر نماینده ملت است که بطور مستقیم و با رای مخفی برای مدت چهار سال انتخاب می شوند .مجلس دارای دو وظیفه مهم است . یکم ،وضع ،تهذیب ،و لغو قوانین و دوم ،نظارت بر صالحیت مجریان و عملکرد سازمان ها .این دو وظیفه به اختصار توضیح داده می شوند . وظیفه یکم مجلس شورای اسالمی ،وضع قانون در زمین-ه وظیف-ه تقنین-ی مجل-س شورای اس-المی ،همواره این س-وال مطر-ح اس-ت ک-ه در نظام جمهوری اس-المی که حاکمی-ت از آ-ن خداون-د اس-ت و خداون-د ه-م قوانین ضرر-وی را اعالم فرموده ان-د پ-س قانونگذاری مجل-س چ-ه نقش-ی دارد؟ در پاس-خ گفت-ه می شود :نهاد قانونگذاری در -جمهور-ی اس-المی م-ی توان-د در زمین-ه اس-تنباط قوانی-ن وکشف -احکام اله-ی و مطابق-ت مس-ائل روز -ب-ا آنه-ا ( احکام وعناوی-ن ثانویه ) فعالی-ت داشت-ه باش-د و مس-ئولیت دارد نس-بت ب-ه چگونگی اجرای احکام کلی ،مقرراتی مناسب وضع کند . وظیفه دوم ،نظارت بر صالحیت مجریان واجرای وظایف آنان مجلس در دو موقعیت می تواند بر ارکان قوه مجریه یعنی رئیس جمهور ،هیئت وزیران ووزرا نظارت داشته باشد. موقعیت یکم ،قبل از آغاز خدمت هیئت وزیران است که به آن رای اعتماد قبل از خدمت گفته می شود .به موجب ( اصل ) 87رئیس جمهور پس از تشکیل هیئت وزیران در مجلس حاضر می شود و ضمن اعالم اسامی اعضای کابینه برای مجموع آنان تقاضای رای اعتماد می کند .پس از اخذ رای اعتماد جمعی هیئت .وزیران ، هر یک از وزرا نیز باید برای اخذ رای اعتماد فردی خود را به مجلس معرفی و تقاضای رای اعتماد ( قبل از خدمت ) کند. موقعیت دوم ،در -دور-ان تصدی ر-ئیس جمهور -و وزراست . مجلس می تواند راجع به عملکرد رئیس جمهور و وزرا سوال یا آنان ر-ا استیضاح کند .پس از -ابالغ سوال و استیضاح ،رئیس جمهور یا وزرا در -مهلت مقرر در مجلس حاضر می شوند و جواب می دهند و پس از استیضاح از -مجلس رای اعتماد خواهند خواست .هر گاه مجلس رای اعتماد نداد رئیس جمهور ،یا هیئت وز-یر-ان و یا هر یک از وزرا عزل می شوند .به دلیل اهمیت مسئله ، دو طریقه سوال و استیضاح تشریح می شود. سوال از رئیس جمهور و وزرا هر -گاه حداقل یک چهارم کل نمایندگان مجلس از -رئیس جمهور یا هر یک از -نمایندگان از وزیر مسئول در باره وظایفشان سوال کنند رئیس جمهور یا وزیر موظف است در مهلت زمان مشخص در مجلس حاضر -شود و به سوال جواب دهد. استیضاح رئیس جمهور ،هیئت وزیران یا هر یک از -وزیران حداقل یک سوم کل نمایندگان مجلس می توانند رئیس جمهور ،یا حداقل ده نفر از نمایندگان می توانند هیئت وزیران یا هر یک از وزرا را در باره وظایف مدیریتی و اجرایی شان استیضاح کنند .در این صورت رئیس جمهور باید ظرف یک ماه در مجلس حاضر شود و پاسخ دهد و هر گاه دو سوم نمایندگان رای به عدم کفایت او دهند ،او برای اجرای اصل 110ق ( عزل رئیس جمهور ) به رهبری معرفی می شود. هیئت وزیران یا وزیر مورد استیضاح باید ظرف مدت ده روزدر مجلس حاضر شوند و پاسخ دهند ورای اعتماد بخواهند .هر گاه مجلس رای اعتماد نداد ،هیئت وزیران یا وزیر مربوط عزل می شود. در خصوص وظیفه نظارتی مجلس شورای اسالمی می توان گفت که مجلس مجاز به تحقیق و تفحص در تمام امور کشور است و عالوه بر آن به استناد اصل 90قانون اساسی نیز هر کس نسبت به طرز کار مجلس ،قوه مجریه ،یا قوه قضاییه شکایتی داشته باشد می تواند شکایت خود را کتبا به مجلس شورای اسالمی عرضه کند .مجلس به دلیل اهمیت این موضوع ،یکی از کمیسیون های داخلی خود را به این اصل اختصاص داده است. آشنایی با جلسات عمومی مجلس به نشست همگانی یا نشست اکثریت نمایندگان برای بحث و رای گیری در موضوعاتی که از قبل مشخص شده است جلسه عمومی گفته می شود که می تواند علنی یا غیر علنی باشد. آشنایی با کمیسیون های مجلس به منظو-ر بررسی و کنکاش بیشتر در جهت -اصالح لوایح دولت -و ط-رح های پیشنهادی نمایندگان و شو-رای عالی استان ها و -انجام دیگر و-ظایف قانونی مجلس ،تشکل های تخصصی با حضور تعدادی از نمایندگان بر اساس آیین نامه داخلی مجلس پیش بینی شده است -که آن تشکل ها را کمیسیون های مجلس می نامند .تعداد وظایف ،و عناوین کمیسیون ها بر اساس آیین نامه داخلی و تصویب هیئت -رئیسه مجلس خواهد بو-د تعداد اعضای کمیسیو-ن ها حداقل 7و حداکثر 11نفر اس-ت مگر کمیسیون های اصل ،76 88و 90قانو-ن اساسی که حداکثر 31نفر است . -تشخیص صالحیت نمایندگان برای عضو-یت -در کمیسیون های دائمی و -ویژه مجلس بر عهده هیئت رئیسه مجلس است -که این کار با در نظر گرفتن سو-ابق کاری ،میزان تحصیل ،رشته مطالعاتی و -عالیق شخصی نمایندگان انجام می گیرد. عضویت هر نماینده در یکی از کمیسیون های دائمی الزامی است.برخی کمیسیونها دائمی هستند مانند کمیسیون اصل 90قانون اساسی و برخی موقتی مانند کمیسیون تلفیق بودجه .کمیسیون ها هنگام مشورت و رایزنی می توانند از کارشناسان خارج از مجلس هم استفاده کنند .کمیسیون های دائمی مجلس عبارتند از : کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات کمیسیون انرژی کمیسیون آموزش و تحقیقات کمیسیون اقتصادی کمیسیون کشاورزی ،آب و منابع طبیعی  کمیسیون صنایع و معادن کمیسیون اصل 90قانون اساسی ( شکایات ) کمیسیون اصل 88قانون اساسی ( سواالت ) کمیسیون عمران کمیسیون اجتماعی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی کمیسیون بهداشت و درمان کمیسیون فرهنگی کمیسیون قضایی و حقوق کمیسیون اصل 76قانون اساسی ( تحقیق و تفحص ) آشنایی با دیوان محاسبات کشور برابر قانون اساسی ،دیوان محاسبات کشور ( اصل 55و54 ) زیر نظر -مستقیم مجلس شورای اسالمی فعالیت می کند و به کلیه حساب های وزارتخانه ها ،موسسات ،شرکتهای دولتی و دیگر -دستگاه هایی که به نحوی از انحا از -بودجه کشور -استفاده می کنند رسیدگی یا از آنها حسابرسی می کند .ضمنا حساب ها و اسناد و مدار-ک مالی را برابر قانون جمع آوری و گزارش تفریغ بودجه هر سال را همراه نظرات خود به مجلس شورای اسالمی تقدیم می کند تا در اختیار عموم قرار -گیرد. آشنایی با مرکز پژوهش های مجلس شورای اسالمی مرکز پژوهش های شور-ای اسالمی که هدف -آن تامین نیازهای اطالعاتی نمایندگان و مطالعه کار-شناسانه لوایح و طر-ح های ار-ائه شده به مجلس و همچنین بهره برداری از اطالعات و تحقیقات کار-آمد در امر قانونگذاری است ،در سال 1374تاسیس شد و سه رکن هیئت امناء ،رئیس مر-کز ،و شورای پژوهشی دار-د .از وظایف -مر-کز می توان موارد زیر را بیان داشت : انجام دادن پژوهش های موردی بر حسب تقاضای هیئت رئیسه ،کمیسیون ها ،و نمایندگان  بررسی و پژوهش نسبت به حسن اجرای قوانین و ارائه پیشنهادهای مناسب برای رفع مشکالت تامین نیازهای اطالعاتی کمیسیون ها و نمایندگان مجلس بررسی و پژوهش همه جانبه در مورد نیازهای جامعه از- نظر قانونگذاری آشنایی با شورای نگهبان شورای نگهبان از -تجمع دو گروه 6نفری فقیهان و حقوقدانان بر-ای مدت 6سال تشکیل می شود .شش نفر فقیه عادل و آگاه به مقتضیات زمان و مسایل روز را مقام رهبر-ی انتخاب می کند و شش نفر حقوقدان را رئیس قوه قضائیه به مجلس شورای اسالمی معرفی می کند و با رای مجلس انتخاب می شوند. وظایف شورای نگهبان به اعتبار قانون اساسی و به منظور پاسداری از احکام اسالم و قانون اساسی از طریق تطابق مصوبات مجلس شورای اسالمی وهیئت دولت با آنها ،شورای نگهبان با وظایف زیر تشکیل می شود: تشخیص عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسالمی با احکام اسالم که این تشخیص بر عهده فقهای شورای نگهبان است تشخیص عدم تعارض مصوبات مجلس شورای اسالمی با قانون اساسی که این تشخیص بر عهده اکثریت اعضای شورای نگهبان است تفسیر قانون اساسی بر عهده شورای نگهبان است نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری ،ریاست جمهوری مجلس شورای اسالمی ،و همه پرسی بر عهده شورای نگهبان است کلیه مصوبات مجلس شورای اسالمی ( به غیر از اعتبار-نامه نمایندگان ) به شورای نگهبان فر-ستاده می شود و شورا موظف است ظرف ده روز مصوبه را مطابق بندهای 1و 2 ( باال ) مورد بررسی قرار-دهد و چنانچه مصوبه را مغایر با احکام اسالم یا قانون اساسی تشخیص دهد برای تجدید نظر به مجلس عودت دهد .هرگاه مجلس دیدگاه های شورای نگهبان را رعایت کند ،مصوبه به صورت قانون در می آید و گرنه برای داوری به مجمع تشخیص مصلحت نظام فرستاده می شود .شورای نگهبان دارای دبیرخانه است که ز-یر نظر دبیر شور-ای نگهبان اداره می شود . مجمع تشخیص مصلحت نظام مجل-س مشورت-ی مجم-ع تشخی-ص مص-لحت نظام ب-ه دس-تور ره-بری مرکب از اعضای ثاب-ت و متغی-ر ( ب-ه انتخاب ره-بر ) تشکی-ل می شود و چگونگی ترکیب را آیین نامه مصوب خود هیئت مشخص می کند. وظایف مجمع تشخیص مصلح-ت نظام مجم-ع تشخی-ص مص-لحت نظام دو وظیف-ه عمده زی-ر نظ-ر مقام رهبری دارد .یکم ،مشاوره در مس-ائل و مشکالت-ی ک-ه ره-بری ب-ه مجمع ارجاع م-ی ده-د و تنظی-م راه ح-ل ک-ه پ-س از تایی-د ره-بری قاب-ل اجراست .دوم ، در مواردی ک-ه مص-وبه مجل-س شورای اسالمی را شورای نگهبان خالف موازی-ن شرع ی-ا قانون اس-اسی بدان-د و مجل-س نظر شورای نگهبان را تامی-ن نکن-د مص-وبه مجل-س برای اخ-ذ تص-میم نهای-ی ب-ه مجمع ارسال می شود که در این حالت نظر مجمع قابل اجراست . ب :سازمان کار و مدیریت قوه قضاییه فصل یازدهم قانون اساسی مربوط به قوه قضاییه است قوه قضاییه مستقل است و رئیس آن را رهبری منصوب میکند. وظایف قوه قضاییه : قوه قضاییه پشتیبان حقوق فردی و اجتماعی و مسئول تحقق عدالت و عهده دار وظایف زیر است : نظارت بر حسن اجرای قوانین کشف جرم و تعقیب مجرمان و اجرای حدود و تعزیرات رسیدگی به دعاوی ،احقاق حق ،و صدور حکم گسترش عدل و آزادی های مشروع اقدام الزم برای پیشگیری از وقوع جرائم در جامعه تشکیالت قوه قضاییه قوه قضاییه به استناد قانون از 5بخش زیر تشکل یافته است که عبارتند از : – 1رئیس قوه قضاییه به منظور اجرای وظایف قوه قضاییه ،مقام رهبری یک نفر مجتهد عادل آگاه به امور قضایی ،مدیر ،و مدبر را برای مدت پنج سال به عنوان رئیس قوه قضاییه منصوب می کند .رئیس قوه قضاییه مسئولیت اجرای وظایف زیر را داراست : ایجاد تشکیالت الزم در دادگستری به منظور اجرای مسئولیت های قوه قضاییه تهیه لوایح قضایی و ارائه به قوه مقننه استخدام قضات عادل ،عزل و نصب ،تغییر محل خدمت ،واجرای امور اداری آنان طبق قانون  – 2دادگستری جمهوری اسالمی ایران ( اصل ) 159 دادگستری جمهوری اسالمی ایران مرجع رسمی تظلمات و شکایات مردم است .دادگستری درامر قضا دو سازمان کار دادسرا و دادگاه دارد. دادسرا :تشکیالتی که تحقیق مقدماتی جرایم را بر عهده دارد و نهادی است که وظیفه اش حفظ حقوق عامه مردم ،تعقیب بزهکاران ،و اجرای قوانین حقوقی و جزایی است یکی از وظایف دادسراها ،تهیه و تکمیل پرونده های با جرایم باالست که به دادگاه فرستاده می شود .ریاست دادسرا با دادستان ( مدعی العموم ) است و بازپرس ها و دادیارها زیر نظر دادستان روی پرونده ها کار می کنند .دادسراها بر اساس دادگاه ها به دو نوع دادسرای عمومی و اختصاصی تقسیم می شوند دادستان کل را رئیس قوه قضاییه برای مدت 5سال انتخاب می کند . دادگاه :تشکیالتی است که در آن قاضی بر اساس محتویات پرونده واصل شده از دادسرا و قوانین ومقررات قضائی ،حکم الزم را صادر می کند و براساس نوع جرائم به دادگاه های حقوقی و دادگاه های کیفری تقسیم می شود. – 3وزیر دادگستری ( اصل ) 160 (( وزیر دادگستری از میان کسانی که رئیس قوه قضاییه به رییس جمهور پیشنهاد می کند انتخاب می گردد .رئیس قوه قضاییه می تواند اختیارات اداری و مالی و استخدامی ( غیر قضات ) را به وزیر تفویض کند .او مسئولیت کلیه مسائل مربوط به روابط قوه قضاییه با قوه مجریه و قوه مقننه را برعهده دارد)).  – 4دیوانعالی کشور ( اصل ) 161 (( دیوان عالی کشور به منظور نظارت بر اجرای صحیح قوانین در -محاکم و ایجاد وحدت رویه قضایی و اجرای مسئولیت های قضایی واگذار شده از طرف رئیس قوه قضاییه تشکیل می گردد و درراس همه دادگاه های کشور -است )) .بنابراین دیوانعالی کشور -دو وظیفه نظارت بر اجر-ای صحیح قوانین وایجاد وحد ت رویه قضایی را بر عهده دارد. رئیس دیوانعالی کشور -و دادستان کل کشور باید مجتهد عادل و آگاه به امور قضایی باشند و رئیس قوه قضاییه با مشورت قضات دیوانعالی کشور ، -آنها را برای مدت 5سال منصوب می کند. سازمان های مرتبط و زیر نظر قوه قضاییه : یکم :دیوان عدالت اداری ( اصل ) 173 (( به منظور رسیدگی به شکایات ،تظلمات ،و اعتراضات مردم نسبت به مامورین دولت یا واحدهای دولتی و یا آیین نامه ها و دستورالعمل های دولتی و احقاق حقوق آنان ،دیوانی به نام (( دیوان عدالت اداری )) زیر نظر رئیس قوه قضاییه تشکیل می شود)) تشکیالت دیوان در حال حاضر مشتمل بر 31شعبه بدوی و 15شعبه تجدید نظر است .هر شعبه از یک رئیس یا عضو علی البدل رئیس ( در اصطالح دادرس ) یک نفر مشاور ( در صورت تقاضای رئیس شعبه ) ، و یک دفتر با تعدادی کارمند تشکیل می گردد .رئیس ،عضو علی البدل و مشاور باید واجد صفات عدالت ،ایمان ،تقوی ،تعهد عملی نسبت به موازین اسالمی ،و وفاداری به نظام باشند. رئیس شعبه یکم ،ریاست دیوان را برعهده دارد و دارای تعدادی معاون و مشاور است و درغیاب او کارهای دیوان با دستور معاونت قضایی پیگیری می شود.  دوم :سازمان باز-رسی کل کشور ( اصل ) 174 (( قوه قضاییه حق دارد بر حسن امور و اجرای صحیح قوانین دردستگاه های اداری نظارت داشته باشد)) قوه قضاییه این وظیفه را از طریق سازمان بازرسی کل کشور انجام می دهد که زیر نظر رئیس قوه قضاییه است .طبق قانون مصوب سال ، 1360سازمان بازرسی بر دستگاه های اداری دو گونه نظارت دارد :یکی نظارت مستمر و دیگری بازرسی فوق العاده که بازرسان ثابت و موقت انجام می دهند . سوم :سازمان ثبت اسنادو امالک کشور ماموریت دادگستری و محاکم آن احقاق حق و حقوق افراد و رسالت سازمان ثبت اسناد ،تثبیت حق و حقوق افراد است .رئیس این سازمان را رئیس قوه قضاییه انتخاب می کند .وظایف سازمان ثبت اسناد عبارت است از :ثبت امالک ،ثبت اسناد ،ثبت اشخاص حقوقی و اجرای عقود و قراردادها .  چهارم :سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور سازمان زندان ها از موسسات مستقل دولت است که زیر نظر رئیس قوه قضائیه وظایف خود را انجام می دهد.برخی از وظایف سازمان زندان ها عبارت است از :ایجاد امکانات الزم در جهت اصالح و ارشاد و آموزش زندانیان ،کمک به رفع مشکالت آنان حرفه آموزی و اشتغال زندانیان ،مراقبت از زندانیان بعد از خروج از زندان و اداره امور مربوط به زندانها و مراکز وابسته به آن . پنجم :روزنامه رسمی کشور شر-کت دولتی مزبور زیر نظر رئیس قوه قضائیه اداره می شود و هدف های آن عبارت است از : چاپ و نشر روزنامه رسمی کشور چاپ برگه های مورد نیاز دادگستری و محاکم چاپ و انتشار مذاکرات مجلس شورای اسالمی گرد آوری قوانین و چاپ و انتشار -آنها در ر-وزنامه رسمیکشور ششم :سازمان پزشکی قانونی کشور هفتم :سازمان قضایی نیروهای مسلح هشتم :دانشگاه علوم قضایی پ :سازمان کار و مدیریت قوه مجریه و وظایف آن قوه مجری-ه در نظام جمهوری اس-المی ایران ،همانگون-ه ک-ه گفته شد در -قالب ه-ر دو مفهوم حاکمیت و حکومت موجودیت دارد. ک-ه مفهوم-ی وس-یع ت-ر اس-ت شامل دول-ت در مفهوم حاکمی-ت ک-ه قوای س-ه گان-ه و مقام ره-بر-ی است و از اثبات و پایداری بیشتری بر-خوردار اس-ت .در ای-ن وضعی-ت دولت دارای وظای-ف -متنوع-ی اس-ت ک-ه بیشت-ر -جنب-ه تدوی-ن س-اختار ، بر-نام-ه ریز-ی و خ-ط مش-ی گذاری دارد و اجرای آنه-ا بر-ای نیل ب-ه اهداف نظام ضروری اس-ت مانن-د وظای-ف قانون-ی و شانزده گان-ه دول-ت جمهوری اس-المی ایران مندرج در -اصل سوم قانون اساسی. دول-ت در مفهوم حکوم-ت و ب-ه عنوان یک-ی از قوای س-ه گانه ، زی-ر نظ-ر مقام ر-ه-بری ،توس-ط ر-ئی-س جمهور -اداره می شود .پس از -مقام رهبری رئیس جمهور -عالی ترین مقام رس-می کشور اس-ت و مس-ئولیت اجرای قانون اساسی و ریاس-ت قوه مجری-ه را ج-ز در -امور-ی ک-ه مس-تقیما ب-ه رهبری مربوط م-ی شود ،بر -عهده دارد .بنابرای-ن ،ر-ئیس جمهور رئی-س قوه مجری-ه و مدی-ر دول-ت جمهوری اسالمی ایر-ان است ودر -نهاد ر-یاست جمهوری فعالیت می کند. بزرگترین چالش رئیس جمهور در اجرای وظایف قانونی خود در نقش مدیریت دولت ،ایجاد ساختار نظام اداری مبتنی بر نوآوری و اثر بخشی هزینه است که بتواند مسئولیت سنگین اجرای مصوبات قانون را در جامعه بر عهده گیرد. تشکیالت وسیع اداری قوه مجریه یا نظام اداری در فصل های دوم و سوم معرفی خواهد شد. آشنایی با جایگاه نیروهای -مسلح در قانون اساسی ( اصل ) 145 قانون اس-اسی در ( اص-ول 143ت-ا ) 151از س-ه دسته نیروهای مسلح مشخص یعنی ارتش ،نیروهای انتظامی ،و س-پاه نام بر-ده و آنه-ا را مس-ئول پاس-داری از استقالل ، تمامی-ت ار-ض-ی ،انقالب ،و نظ-م داخل-ی مملک-ت اسالمی معرفی کر-ده است . آشنایی با جایگاه صدا و سیما در قانون اساسی ( اصل ) 175 نصب و عز-ل ر-ئیس سازمان صدا و سیما ،با مقام رهبری است و شورایی مرکب از نمایندگان قوای سه گانه ( هر کدام دو نفر ) بر این سازمان نظار-ت خواهد داشت . چگونگی اداره و نظارت این رسانه عظیم را قانون مشخص می ساز-د. آشنایی با شورای عالی امنیت ملی در قانون اساسی ( اصل ) 176 شور-ای عالی امنیت ملی در جهت تامین منافع ملی و حاکمیت ملی و به منظور بهر-ه گیر-ی از امکانات کشور برای مقابله با تهدیدهای خارجی و داخلی ،تعیین سیاست های دفاعی – امنیتی ،و هماهنگ کردن فعالیت های سیاسی ،اجتماعی ، اطالعاتی ،و ، ...به ریاست رئیس جمهور با وظایف زیر تشکیل می شود .مصوبات شورای عالی امنیت ملی پس از تائید مقام ر-هبری قابل اجراست. اعضای شورا عبارت اند از : ر-وسای قوای سه گانه مسئول امور برنامه و بودجه وزرای امور خارجه ،کشور ،و اطالعات ر-ئیس ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح دو نماینده به انتخاب رهبری حسب مور-د وزیر -مربوط شور-ای عالی امنیت ملی به تناسب وظایف خود شور-اهای فرعی از قبیل شور-ای دفاع و شورای امنیت کشور تشکیل می دهد ، حدود اختیارات و وظایف شور-اهای فرعی را قانون معین می کند. باز نگری در قانون اساسی برابر قانون اس-اسی ،ه-ر گاه مقام ر-هبری بازنگری در قانون اس-اسی را الزم تشخی-ص ده-د پ-س از مشورت ب-ا مجمع تشخی-ص مص-لحت نظام ،ط-ی حکم-ی خطاب ب-ه رئیس جمهور ،موارد اص-الح ی-ا تتمی-م قانون اس-اسی را به شور-ای باز -نگر-ی پیشنهاد م-ی نمای-د .مص-وبات شور-ا پ-س از تایید مقام ر-ه-بری بای-د از طری-ق هم-ه پرس-ی ب-ه تص-ویب اکثر-یت مطلق شر-کت کنندگان در -همه پرسی برسد. ترکیب شورای بازنگری قانون اساسی اعضای شورای نگهبان روسای سه قوه اعضای ثابت مجمع تشخیص مصلحت نظام پنج نفر از اعضای مجلس خبرگان رهبری سه نفر از هیئت وزیران ده نفر نمایندگان رهبری سه نفر از قوه قضائیه ده نفر از نمایندگان شورای اسالمی سه نفر از دانشگاهیان فصل دوم آشنایی با ساختار اجرایی دولت ( در مفهوم حکومت ) در قانون اساسی هدف -های کلی : ایجاد ز-مین-ه های شناخت-ی در کار-کنان جدیداالس-تخدام دولت نس-بت ب-ه قوه مجری-ه ،شوراه-ا ،و برخ-ی س-ازمان ه-ا که در قانون اساسی به آنها اشار-ه شده است . هدف های رفتاری : پ-س از -مطالع-ه فص-ل دوم از فراگی-ر انتظار می رود بر اساس قانون اساسی :ارکان قوه مجریه ر-ا نام ببرد  وظایف قانونی رئیس جمهور ،معاون اول رئیس جمهور ، هیئت وزیران و هر -یک از وزیران را بیان کند. جایگاه سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ر-ا در -قانون اساسی توصیف کند. ارتباط قانون اساسی و سفیران جمهوری اسالمی ایران را تبیین کند . نقش شوراها را در استقر-ار حاکمیت مردمی توضیح دهد. نقش شوراها را در -جامعه بر اساس قانون توضیح دهد. آشنایی با ساختار اجرایی دولت ( در مفهوم حکومت ) در قانون اساسی – 1 – 2ارکان قوه مجریه رئیس جمهور ،هیئت وزیران و وزرا در اصطالح اداری ارکان قوه مجریه را تشکیل می دهند که در حد اختصار ،وظایف قانونی وتشکیالت اداری هر کدام تشریح می شود. – 2 – 2آشنایی با وظایف قانونی رئیس جمهور ومسئولیت های ایشان پس از مقام رهبری ،رئیس جمهور عالی ترین مقام رسمی کشور و مسئول اجرای قانون اساسی است ( اصل ) 113که با رای مستقیم مردم و اکثریت مطلق آرای شرکت کنندگان برای مدت 4سال انتخاب می شود. رئیس جمهور باید ایرانی االصل ،مدیر ،متقی ،مومن دارای حسن سابقه و معتقد به جمهوری اسالمی باشد رئیس جمهور در برابر ملت ، رهبر ،و مجلس شورای اسالمی مسئول است و مهم ترین وظیفه او امضای مصوبات مجلس یانتیجه همه پرسی وابالغ آن به مسئوالن کشور در جهت اجرای مصوبات و نظارت بر اجرای کارهاست . معاونان ،وزرا ،و مشاوران رئیس جمهور ،او را در اجرای وظایف ریاست جمهوری یاری می دهند .معاون اول رئیس جمهور با موافقت او اداره هیئت وزیران و مسئولیت هماهنگی سایر معاونت ها را داراست ودر غیاب رئیس جمهور جانشین اوست . دیگر وظایف رئیس جمهور عبارت اند از : امضای عهدنامه ،مقاوله نامه ها ،موافقت نامه ها و قراردادهای دولتبا سایر دولت ها ،همچنین امضای پیمان های مربوط به اتحادیه های بین المللی با تصویب مجلس ( اصل ) 125  رئیس جمهور مسئولیت امور برنامه و بودجه و امور اداری کشور راداراست ( اصل ) 126 تعیین نماینده یا نمایندگان ویژه با اختیارات مشخص برای اجرای کارهایمعین با تصویب هیئت وزیران ( اصل ) 127 سفیران به پیشنهاد وزیر امور خارجه و تصویب رئیس جمهور تعیین میشوند .رئیس جمهور استوارنامه سفیران را امضاء می کند و استوارنامه سفیران کشورهای دیگر را می پذیرد ( .اصل ) 128 اعطای نشان های دولتی و انجام امور تشریفاتی ( اصل ) 129 تعیین وزرا و معرفی آنان به مجلس برای اخذ رای اعتماد( اصل ) 133 ریاست هیئت وزیران ،تنظیم خط مشی دولت و اجرای قوانین ( اصل) 134 عزل وزرا ( اصل ) 136 حضور در مجلس برای ارائه پاسخ به سوال و استیضاح نمایندگان( اصل ) 70  – 3 – 2وظایف و مسئولیت های قانونی معاون اول رئیس جمهور معاون اول ب-ا انتخاب رئی-س جمهور تعیی-ن و مسئولیتهماهنگ-ی س-ایر معاون-ت ه-ا و اداره امور هیئت وزیران را بر -عهده دارد. معاون اول در -موار-د خاص ب-ا موافق-ت ره-بری ،م-ی توانداختیارات رئی-س جمهور ر-ا در شورای س-ه نفر-ه جانشین ر-ئی-س جمهور ، -همراه رئی-س مجل-س و رئی-س قوه قضاییه اعمال کند.  – 4 – 2آشنایی با وظایف و مسئولیت های قانونی هیئت وزیران هیئ-ت وزیران ،مجموع-ه وزرا ب-ه ریاس-ت رئی-س جمهور اس-ت .به منظور تدوی-ن برنام-ه ه-ا و خ-ط مش-ی های دول-ت ،اجرای قوانی-ن ،و هماهنگی تص-میمات وزرا اداره هیئ-ت وزیران ب-ا معاون اول رئی-س جمهور است. هیئت وزیران وظایف خاصی به شرح زیر دارد: – 1تص-ویب لوای-ح قانون-ی برای ارس-ال ب-ه مجل-س شورای اس-المی ( اصل ) 74 – 2تصویب و تایید نمایندگان ویژه رئیس جمهور( اصل ) 127 – 3اظهار نظ-ر در موارد اختالف نظ-ر ی-ا تداخ-ل وظای-ف دستگاه های دولتی ( اصل ) 134 – 4وض-ع تص-ویب نام-ه و آیی-ن نام-ه ب-ه منظور انجام وظایف اداری و منظم سازمان های دولتی ( اصل ) 138 – 5تص-ویب ص-لح دعاوی راج-ع ب-ه اموال عموم-ی و دولت-ی ی-ا ارجاع آن به داوری ( اصل ) 139  – 5 – 2وظایف و مسئولیت های قانونی وزرا – 1هر وزیری حق تقاضای تشکیل جلسه غیر علنی مجلس را داراست . – 2هر وزیری حق دارد در جلسات علنی مجلس شرکت کند – 3ه-ر وزیری ح-ق تقدی-م الیح-ه را ب-ه مجل-س پ-س از تص-ویب هیئت وزیران داراست – 4ه-ر وزیری ح-ق شرک-ت در هیئ-ت وزیران و تص-ویب آیی-ن نامه را داراس-ت .وزرا در برابر رئی-س جمهور مس-ئول اجرای وظایف خود در وزارتخان-ه هس-تند .آنان در برابر مجل-س نی-ز مس-ئولیت ارائ-ه پاس-خ به س-وال و اس-تیضاح و در برابر دادگاه های عموم-ی کشور مسئولیت جرایم احتمالی اعمال خود را دارا هستند. آشنایی با قانون اساسی در باره امور اداری و استخدامی و برنامه و بودجه رئی-س جمهور مس-ئولیت امور برنام-ه و بودجه و امور اداری و اس-تخدامی کشور را مس-تقیما“ بر عهده دارد و م-ی تواند اداره آنه-ا را ب-ه دیگری واگذار کند .فک-ر تلفی-ق دو سازمان چن-د س-ال قب-ل از وقوع انقالب اسالمی مطرح بوده و قانون اس-اسی نی-ز آنه-ا ر-ا در -کنار ه-م دیده اس-ت ((.اصل : 126 رئی-س جمهور مس-ئولیت امور برنام-ه و بودجه و امور اداری و اس-تخدامی کشور -را مستقیما“ بر عهده دارد و می تواند ادار-ه آنها را به عهده دیگر-ی بگذارد)). آشنایی با قانون اساسی در-باره شوراها شوراه-ا از ارکان تص-میم گیری و اداره امور کشورن-د که دراص-ل هفت-م و فص-ل هفت-م قانون اس-اسی ( اصول 100ت-ا ) 106درباره آنه-ا ص-حبت شده است .در قب-ل گفت-ه ش-د ک-ه شوراه-ا در نظام سیاسی جمهوری اسالمی ،ابزار تحقق حاکمیت مردمی در کنار حاکمیت خداوند هستند یعنی از طریق شوراها ،حاکمیت مردمی در جامع-ه و همچنی-ن مشارک-ت مردم-ی در تصمیم گیری های مربوط به اداره امور کشور تحقق می یابد. اص-ل هفت-م قانون اس-اسی اشاره ب-ه آی-ه شریف-ه :و امرهم شورا بینه--م دار-د و ارکان تص--میم گیری ومدیریت کشور را شوراه-ا م-ی دان-د .ب-ا مس-ئله شور-ا در قوانی-ن میه-ن اسالمی دو گون-ه برخور-د م-ی شود .یک-م ،شورا راسا“ قدر-ت تصمیم گیری و مدیریت دار-د مانند هیئت مدیره شرکت ها و مجل-س شورای اس-المی ،و دوم ،شورا بازوی مدیریت و تص-میم گیری اس-ت و اجر-ای مص-وبات آ-ن منوط به ر-ای مدی-ر مر-بوط دارد .مانن-د مجم-ع تشخی-ص مصلحت نظام در برابر ره-بر-ی ،ی-ا س-تادهای هماهنگ-ی در برابر ر-وسا .در پایان بند ، 4 / 1به چند شور-ا اشاره شده است . فصل سوم آشنایی با سازمان کار و تشکیالت اداری و اجرایی دولت جمهوری اسالمی ایران هدف های کلی : ایجاد زمین-ه های شناخت-ی در کارکنان جدیداالستخدام دول-ت نسبت به مفاهیم تشکیالتی و سازمانی در نظام اداری دولت جمهوری اسالمی ایران هدف های رفتاری : پس از مطالعه فصل سوم ،از فراگیر انتظار می رود : اشکال س-ازمانی و قال-ب های حقوق-ی در سازماندهی نظام اداری ایران را نام ببرد( هر سه قوه ) وزارتخانه را تعریف و آنها را طبقه بندی کند موسسه دولتی را در نظام اداری تعریف و طبقه بندی کند. شرکتی دولتی را تعریف کند و انواع شرکت های دولتی را شرح دهد نهاد انقالبی را تعریف کند و انواع آن را بنویسد. تقسیم بندی نهادهای انقالبی را شرح دهد. اشکال سازمانی نظام اداری ( قوه مجریه ) در سطح کالن را شرح دهد یا به عبارت دیگر ، طبقه بندی دستگاه های اداری قوه مجریه را بر اساس قوانین بودجه و محاسبات عمومی نام ببرد و تعریف کند. هرم سازمانی لوسیر ( ) 1997را ترسیم کند عناوین واحدهای داخلی سازمان های دولتی را نام ببرد و تعریف کند. دستگاه های دولتی زیر نظر رئیس جمهور را نام ببرد و وظایف آنها را بازگو کند. موسسات دولتی زیر نظر سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور را نام ببرد و وظایف آنها را بنویسد. کمیسیون های هیئت وزیران را معرفی کند و وظایف آنها را بنویسد. وزارتخانه های موجود را نام ببرد و یک مورد از وظایف هر کدام را توضیح دهد . موسسات مستقل و شرکت های دولتی مربوط به هر وزارتخانه را نام ببرد و تاحدودی شرح دهد. آشنایی با سازمان کار وتشکیالت اداری و اجرایی دولت جمهوری اسالمی ایران – 1 – 3طراحی و سازماندهی نظام اداری دولت ( حاکمیت ) نظام اداری میهن اسالمی ایران با دارا بودن وظایف متعدد در جهت نیل به اهداف نظام خدا مردمی جمهوری اسالمی ایران به صورت اشکال سازمانی وقالب های حقوقی زیر سازماندهی شده است : الف :سازمان کار دولت در قوه مقننه :شامل مجلس شورایاسالمی و شورای نگهبان است و دیوان محاسبات کشور و مرکز پژوهش های مجلس از سازمان های وابسته آن هستند. ب :س-ازمان کار دول-ت در قوه قضایی-ه :دارای 5حوزه اس-ت ک-ه عبارتند از :رئی-س قوه قضایی-ه ،دادگس-تری جمهوری اس-المی ایران ( شامل دادس-راها و دادگاه ) ،دیوان عال-ی کشور ،وزی-ر دادگس-تری ،و سازمان های وابس-ته ب-ه حوزه قوه قضایی-ه ک-ه ای-ن س-ازمان ه-ا عبارتند از :دیوان عدال-ت اداری ،بازرس-ی ک-ل کشور ،س-ازمان ثب-ت اسناد و امالک کشور ،س-ازمان زندان ه-ا و اقدامات تامین-ی و تربیت-ی کشور ،روزنامه رسمی کشور ،دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری . پ :تشکیالت و سازمان کار دولت در قوه مجریه قوه مجری-ه نهاد س-یاسی و اجرای-ی دول-ت اس-ت ک-ه در دو بع-د حاکمیت و حکوم-ت نق-ش دارد .قوه مجری-ه در نق-ش حاکمی-ت ب-ه عنوان یکی از قوای س-ه گان-ه مس-ئولیت اجرای قانون اساسی را برعهده دارد و در نق-ش حکوم-ت ،مس-ئولیت اجرای خدمات عموم-ی مملک-ت را ب-ه جز در امور اجرایی که به مقام رهبری مربوط می شود برعهده دارد . تشکیالت بندهای الف -و ب قبال“ توضیح داده شده است و اکنون بند پ تشریح می گردد. در حال حاضر دستگاه های دولتی مرتبط با قوه مجریه ،بخش اعظم سازمان کار و تشکیالت دولت را تشکیل می دهد که در دو سطح کالن ( شامل :وز-ارتخانه ،موسسه دولتی ،شرکت دولتی ،و نهادهای عمومی غیر دولتی ) و خرد ( مشتمل بر واحدهای داخلی سازمان ها شامل حوزه وزارت یا ریاست ، حوزه معاونت ،حوزه مدیریت ،دفتر ،اداره کل ،مرکزو حوزه واحدهای گروه ،اداره ،بخش ،طراحی و سازماندهی شده است .دو سطح کالن و خر-د به ترتیب تشریح می شود.  – 2 – 3طراحی و سازماندهی نظام اداری و اجر-ایی ( قوه مجریه ) در سطح کالن سازمان ها و نهادهای دولتی ز-یر نظر قوه مجریه ،طبق ماده 130قانون محاسبات عمومی در چهار قالب حقوقی و تشکیالتی وزارتخانه ،موسسه دولتی ،شرکت دولتی ، نهادهای انقالبی ،و موسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی طر-احی شده است ( طباطبایی موتمنی ،ص ) 143ابتدا هر یک از -سازمان های فوق الذکربه اختصار تعریف و سپس در قسمت ( – 5 – 3آشنایی بیشتر -با تشکیالت اجرایی دولت ایر-ان ) به تفصیل بیان می شوند . الف ) وزارتخانه واحد سازمانی مشخصی است که به موجب قانون به این عنوان سازمانی شناخته می شود و در راس آن وزیر قرار دارد ( بند ت ،ماده 1قانون استخدام کشوری ) . وزارتخانه ازنظر سازمانی ،بزرگ ترین و از نظر قانونی باالترین دستگاه های اداری – اجرایی مملکت است که با قصد تحقق یک یا چند هدف از اهداف جامعه به وجود می آید و در راس آن وزیر قراردارد که در برابر رئیس جمهور و مجلس پاسخگوست ب ) موسسه دولتی در -اصطالح اداری ،موسسه دولتی واحد سازمانی مشخصی است که بر اساس قانون و به منظور اجر-ای بخشی از اهداف دولت ایجاد می شود و دولت آن را اداره می کند . ( بند ث ماده 1قانون استخدام کشوری ) هدف -دولت از- تاسیس موسسه دولتی ،اجرای تکالیف حاکمیت و تصدی گری دولت به صورت فنی یا تخصصی در جامعه و ار-ائه خدمت است .به عبار-ت دیگر ،وظایف موسسه دولتی بخشی از وظایف عمومی دولت است که در سطح ملی در -دو شکل : موسسات دولتی انتفاعی و غیر انتفاعی وجود دارد ((.اصطالحا“ موسسات غیر انتفاعی دولت را ” موسسات عمومی ” گویند مانند دانشگاه تهران که موسسه غیر انتفاعی دولتی و دانشگاه آزاد اسالمی ایران که موسسه غیر انتفاعی است .موسسات انتفاعی دولت همان شرکت های دولتی هستند مانند شرکت مخابرات ایران )) ( انصاری ، ص .) 125 موسسات دولتی بر دو دسته مستقل و وابسته نیز تقسیم بندی شده اند . موسسه دولتی مستقل :واحد سازمانی مشخصی است که بر اساس قانون برای اجرای وظایفی خاص ایجاد می شود و دولت آن را اداره می کند خدمات این موسسات غیر انتفاعی است وظایف آنها با سایر سازمان ها تفاوت دارد .این موسسات از استقالل اداری – مالی و استخدامی برخوردارند .مانند موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی . موسسه دولتی وابسته :واحد سازمانی مشخص و غیرانتفاعی است که وظایف و فعالیت های آن بخشی از -فعالیت ها و وظایف -وز-ارتخانه یا سازمانی مشخص است .بین اهداف و وظایف این موسسات با سازمان متبوع وابستگی وجود دارد. موسسه دولتی وابسته ضمن اینکه دارای استقالل مالی است ، به لحاظ شرایط خاص جدای از سازمان متبوع سازماندهی شده است .رئیس موسسه را وزیر یا ر-ییس کل ساز-مان متبوع انتخاب می کند ،مانند نهضت سواد آموزی و وزارت آموز-ش و پرورش . پ ) شرکت دولتی به آن نوع از موسسات عمومی کشور گفته می شود که مانند موسسه دولتی با اجازه قانون ولی به صورت شرکت تاسیس یافته و بیش از 50درصد از سرمایه آن متعلق به دولت است (( .شرکت دولتی تابع قانون تجارت و دار-ای مجامع عمومی ،هیئت مدیره ،و مدیر -عامل است .مسئولیت نهایی و نظارت بر اداره امور این شرکت ها که دارای شخصیت حقوقی ،بودجه مستقل و اساسنامه هستند با وزر-اء است )) ( طباطبایی موتمنی ، 74 ،ص ) 132 شرک-ت های دولت-ی ک-ه ب-ه منظور اجرای بخش-ی از هدف های دول-ت به ص-ورت شرک-ت تاس-یس م-ی شون-د در اکث-ر کشورهای جهان از جمله در فرانس-ه وجود دارن-د .شرک-ت های دولت-ی تامی-ن بخش-ی از تولی-د ناخالص مل-ی را بر عهده دارن-د و هدفشان کس-ب س-ود و ایجاد میدان رقابت برای فعالی-ت های بخ-ش های خص-وصی و تعاون-ی اس-ت .اجرای موفق وظای-ف ای-ن گون-ه شرک-ت ه-ا ک-ه دارای ماهیت-ی تجاری هس-تند مستلزم وجود نیروهای متخص--ص فناوری پیشرفت--ه و رقاب--ت درسطوح بازارهای مل-ی و جهان-ی اس-ت مانن-د بان-ک ه-ا و بیم-ه ه-ا ،بخ-ش نخست قانون برنام-ه پنجس-اله س-وم توس-عه اقتص-ادی – اجتماع-ی و فرهنگی میه-ن اس-المی ( مص-وب ) 1379ب-ه حوزه های فرابخش-ی اختصاص دارد و فصول اول تا سوم آن عبارت اند از : فصل اول :اصالح ساختار مدیریت کشور فصل دوم :سازماندهی شرکت های دولتی فصل سوم :واگذاری سهام و مدیریت شرکت های دولتی شرک-ت های دولت-ی در ایران س-ابقه ای 80س-اله دارن-د و س-هم عظیمی ، % 63از بودج-ه ک-ل کشور در اختیار آنه-ا اس-ت( قانون بودج-ه سال . ) 1376شرک-ت های دولت-ی ب-ه دو دس-ته اص-لی و فرع-ی تقس-یم شده اند .دسته نخست ،شرک-ت های دولت-ی اصلی ،آنهای-ی هستند ک-ه به موج-ب قانون تاس-یس م-ی یابن-د و بی-ش از % 5س-هام آنه-ا متعل-ق به دول-ت اس-ت مانن-د شرک-ت مخابرات ایران بیشتری-ن شرک-ت های دولتی دروزارتخانه های صنایع ،نفت و نیرو ( ) % 46کار می کنند . دول--ت در حال حاض--ر مشغول س--اماندهی و و اگذاری شرک-ت های دولت-ی ب-ه بخ-ش های تعاون-ی و خص-وصی است و تاس-یس ه-ر -گون-ه شرک-ت دولت-ی جدی-د ممنوع است ( قانون بودج-ه س-ال ( ) 1378 ،تعداد ای-ن شرک-ت ه-ا در سال 1377بر -اس--اس آمار -دفت -ر -امور-اقتص--ادی سازمان مدیری-ت 562شرک-ت اس-ت .ک-ه در س-ه گروه ار-ائه کننده کاال و خدمات زیربنای-ی کاال و خدمات صنعت و معدن ،و کاال و خدمات اجتماع-ی و ه-ر کدام ب-ا س-ه ز-ی-ر گر-وه ،طبقه بندی می شوند و فعالیت دارند) . دسته دوم شرکت های دولتی فرعی هستند که از طریق شرکت های دولتی دسته نخست وبر اساس اساسنامه ایجاد می شوند و بیش از 50درصد سرمایه آنها متعلق به شرکت های اصلی است مانند شرکت نفتکش ایران که از شرکت های فرعی شرکت ملی نفت ایران است .گسترش بی رویه این گونه شرکت های دولتی ،نظام اداری ایران را دچار معضالت زیادی کرده است . ت ) موسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی نهاد ،تشکل سازمانی مستقلی است که در شرایطی خاص در جامعه بوجود می آید وظایف نهاد را که جنبه عمومی دارد ،قانون مشخص می سازد. پس از پیروزی انقالب و تاسیس جمهوری اسالمی در سال ، 1357 هـ ش شرایطی خاص در جامعه ایران بوجود آمد ک-ه موج-ب ش-د نهادهای انقالب-ی در زمین-ه های مختل-ف -و ب-ه گون-ه ای خودجوش ب-ه منظور -ارضای نیازهای شرای-ط حاصل شده و پاس-خگویی ب-ه خواس-ته های مردم و آرمان های ر-هبر انقالب ب-ه وجود آین-د ،مانن-د نهادشورای انقالب و نهاد ریاست جمهوری. در -حال حاض-ر نهاده-ا در نظام اداری ب-ه دو گونه نهادهای عموم-ی و انقالب-ی دولت-ی و موس-سات و نهادهای عموم-ی غیر دولتی فعالیت دارند.  – 3 – 3طراح-ی و س-ازماندهی نظام اداری و اجرای-ی دولت در سطح خرد ( واحدهای داخلی سازمان ها ) در -طراح-ی س-ازمان کار و مدیری-ت قوه مجری-ه جمهوری اسالمی ایران گفت-ه ش-د ک-ه ای-ن کار در دو س-طح کالن و خرد صورت م-ی گیر-د ک-ه س-ازمان کار -و مدیری-ت در -س-طح کالن تعر-یف شد .در س-ازماندهی تشکیالت دول-ت در س-طح خرد ی-ا سطح واحدهای درون س-ازمانی م-ی توان گف-ت ک-ه دس-تگاه های دولتی در -س-ه س-طح مدیر-یت-ی و ی-ک س-طح اجرای-ی ب-ه ص-ور-ت زیر س-از-ماندهی شده ان-د و واحدهای داخل-ی س-ازمان ه-ا ،درون آن سطوح ر-ا پر -کرده اند که عبارت اند از :  4 – 3سطوح مدیریت و اجرا سطوح مدیریت سطوح استراتژی سطوح برنامه دوره زمانی -----------------------------------------------------------------------------عالی یا باال ستاد استراتژیک استراتژی شرکت بلند مدت -----------------------------------------------------------------------------میانی و باال استراتژیک استراتژی کسب و کار بلند مدت -----------------------------------------------------------------------------میانی و پایین استراتژی عملکردی کوتاه مدت عملیاتی صف ( سرپرستی ) سطح اجرا سایر منابع انسانی مالی بازاریابی هرم سازمانی ( لوسیر ، 1997 ،ص ) 141 عملیاتی یکم ،سطح مدیریت عالی یا باال ،بر حسب دستگاه شامل وزیر یا مدیر عامل ،مدیر کل یا رئیس ،معاونان و مشاوران سازمان است .دراین منطقه ،استراتژی های شرکت برای تنظیم خط مشی ها و برنامه های استراتژیک سازمان که جنبه بلند مدت دارد تدوین می شود .تغییر و تحول در این رده ،بیشتر جنبه سیاسی دارد. دوم ،سطح مدیریت میانی ،در این منطقه واحدهای اداری از قبیل دفتر مرکز ،مدیریت ،اداره کل قراردارد و مدیران آنها با عناوین مدیر کل و مدیرامور ...فعالیت می کنند .مدیران این منطقه از استراتژی کسب و کار برای تنظیم برنامه های استراتژیک و دور برد سازمان سود می برند و با همکاری معاونان خود ،اطالعات را از رده پایین می گیرند ،می پرورند ،و به سطوح باالتر گزارش می دهند .ضمنا“ خط مشی ها را از رده باال می گیرند و پس از اجرایی کردن تصمیمات ،آنها را به رده مدیریت سرپرستی ( عملکردی ) ابالغ می کنند . س-وم ،س-طح مدیری-ت س-رپر-ستی در -ای-ن سطح واحدهای اداری از قبی-ل ادار-ه ،گر-وه و دایره قرار دارد ک-ه توس-ط روس-ای قس-مت ه-ا ،ر-وس-ای ادارات ،ی-ا س-رپرست کارگاه مدیری-ت می شون-د .واحدهای ادار-ی ای-ن س-طح ،مس-ئول حسن اجر-ای وظای-ف -و عملیات کارکنان س-طح عملیات هس-تند واستراتژی های عملکردی را ب-ه کار م-ی گیرند .کارکنان شاغ-ل در سه سطح باال را کارکنان ستادی نیز گویند. چهارم ،س-طح عملیات ،در س-طح عملیات اغل-ب کارشناسان ، دبیران ،متص--دیان ،حس--ابداران قراردارن--د و معموال“ پس-ت های آنان نام مخص-وص دار-د مانن-د معل-م ،پرستار و ممیز مالیاتی . وظیف-ه ای-ن دس-ته افراد ،اجرای عملیات س-ازمان اس-ت مانن-د بازاریابی ، حس-ابرسی ،مال-ی .ب-ه کارکنان شاغ-ل در ای-ن سطح ،کارکنان رده صف نیز گفته می شود. واحدهای اداری داخل-ی ی-ا تشکیالت حوزه مرکزی وزارتخان-ه ها و س-ازمان های مس-تقل تح-ت نظ-ر رئی-س جمهور ک-ه ب-ه اس-تناد بخشنامه 25/2/81سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در درون سطوح چهارگان-ه باال فعالی-ت دارن-د معموال“ در چهار حوزه ب-ه شرح زیر سازماندهی شده اند : حوزه وزارت ی-ا ریاس-ت :در ای-ن حوزه ،وزی-ر ی-ا رئی-س ی-ا مدی-ر عامل و دفت-ر مخص-وص آنان و مشاوران مدی-ر قرار دارن-د .در برخی س-ازمان ه-ا بعض-ی از واحدهای اداری اس-تراتژیک مانن-د رواب-ط عمومی بی-ن المل-ل ،شورای عال-ی س-ازمان ،حراس-ت ،ارزیابی عملکرد ،و گزینش نیز در این حوزه واقع شده اند .  حوزه معاونت :در طراحی داخلی تشکیالت دستگاه های اجرایی دولت ،پس از -حوزه وز-ار-ت یا ر-یاست دستگاه ، حوزه معاونت قراردارد که اجرای یک یا چند وظیفه اساسی دستگاه را بر عهده دارد .معموال“ دستگاه های مشمول ضوابط 5معاونت دارند که هر -معاونت از -حداقل 4واحد سازمانی در سطح مرکز ،دفتر یا اداره کل تشکیل شده است مانند حوز-ه معاونت ر-اهنمایی و رانندگی . حوزه مدیریت ،مر-کز ،دفتر ، -و اداره کل :دراین حوزه ، دفاتر ،مراکز و ادارات کل سازمان قر-اردارند که عهده دار اجرای یک یا چند فعالیت از حوزه معاونت هستند . - - - اداره کل ،واحد سازمانی است که در راس آن مدیر کل قرار-دار-د و عهده دار اجرای یک یا چند فعالیت از حوزه معاونت است .اداره کل از چند اداره تشکیل می یابد و دارای عملیات اجرایی است . دفتر ،واحد سازمانی است که در راس آن مدیر کل قراردارد و معموال“ فعالیت های آن آموزشی ،تحقیقاتی ،و مطالعاتی است .در -هر -دفتر 25پست کارشناسی وجود دارد .وظایف دفتر در قالب (( گروه )) سازماندهی می شود .مانند مدیرکل دفتر امور پژوهشی و برنامه ریزی وزارت علوم . مدیریت یا مدیر-یت امور ،واحد سازمانی است که عهده دار اجرای یک یا چند فعالیت از حوزه معاونت است و می تواند مطالعات-ی ،تحقیقات-ی ،ی-ا اجرای-ی باشد .در راس آ-ن مدیر ی-ا مدی-ر امور قراردارد و واحدهای تاب-ع آ-ن م-ی ت-واند اداره ،قس-مت ،ی-ا گروه باش-د .امورب-ه اص-لی و فرعی طب-ق-ه بن-دی م-ی شود مانن-د امور ت-ولیدی ک-ه اص-لی است و کشاورزی ،مناب-ع طبیع-ی و معدن ک-ه امورفرعی هستن-د. مرک-ز ،واح-د س-ازمانی اس-ت ک-ه در راس آ-ن (( رئیسمرک-ز )) قراردارد .معموال“ مرک-ز اجرای ی-ک ی-ا چند فعالی-ت از حوزه معاون-ت در زمین-ه اجرای-ی ،مطالعاتی، ت-حقی-قات-ی ،ی-ا آموزش-ی را در س-طح ملی بر عهده دارد و از تعدادی گروه ،مدیریت ، و اداره سازمان یافته است مانند مرکز توسعه فناوری و نوسازی اداری در -سازمان مدیر-یت .مرکز ،نسبت به اداره کل یا دفتر ،معموال“ دارای اختیار-ات بیشتری است . حوزه واحدهای گروه ،اداره :در -این حوز-ه واحدهای اداری تحت نام اداره ،گروه ،امور ،و بخش قر-اردارد. اداره ،واحد ساز-مانی است که عهده دار اجرای یک یا چند فعالیت از فعالیت های حوزه اداره کل ،یا مدیر-یت ،یا مر-کز است .در راس اداره ،رئیس قراردارد که معاونت های پشتیبانی و اصلی او ر-ا همراهی می کنند.وجه غالب فعالیت های اداره ،اجرایی است . گروه ،واح-د س-از-مانی اس-ت ک-ه در راس آ-ن ر-ئیس گروه قراردارد و عهده دار اجرای چن-د فعالی-ت از -فعالی-ت های دفتر ی-ا مدیر-ی-ت اس-ت ک-ه جنب-ه مطالعات-ی ی-ا تحقیقات-ی دارد.امور ،به ی-ک س-لسله وظای-ف متجان-س گفت-ه میشود ک-ه در ی-ک ی-ا چند واح-د س-ازمانی توزی-ع شده باش-د ،امور ب-ه اص-لی و فرع-ی طبقه بندی می شود مانند وزارتخانه های امور -فنی یا عمرانی . بخ-ش ،ب-ه واح-د س-ازمانی تخص-صی گفت-ه م-ی شود ک-ه تقریبا“ معادل اداره اس-ت مانن-د بخ-ش CCUدر -بیمارستان ها. ( س-از-مان مدیری-ت وبرنام-ه ریز-ی کشور ، -اص-الح ساختار-ها، ص . ) 26  سازمان استانشورایعال-ی اداری در تاری-خ 29/3/80ب-ه منظور حرک-ت به س-مت تمرکززدای-ی و ایجاد تشکیالت مناسب برای اجرای فعالی-ت های وزارتخان-ه ،وموس-سات مس-تقل در استان های کشور ،واحد سازمانی به نام (( سازمان استان )) تاسیس کرد، مانند سازمان آموزش و پرورش استان خوزستان س-ازمان اس-تان واح-د س-ازمانی تاب-ع وزاتخان-ه دراس-تان هاس-ت که کلی-ه وظایف آ-ن وزارتخانه و س-ازمان های تابع آ-ن را در استان انجام م-ی ده-د .انتخاب رئی-س س-ازمان اس-تان ب-ا وزیر و اس-تاندار اس-ت .ضمن-ا“ س-طح ریی-س س-ازمان اس-تان از مدیرکل باالت-ر و از معاون وزی-ر پایی-ن ت-ر اس-ت ( س-ازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ،اصالح ساختارها ، 81 ،ص ) 39  – 5 – 3آشنایی بیشتر با تشکیالت اجرایی دولت ایران پ-س از آشنای-ی مختص-ر ب-ا طراح-ی و س-ازماندهی نظام اداری و تشکیالتی دول--ت ایران ( قوه مجری--ه ) ،اکنون ب--ه تفصیل نظام اداری و س-ازماندهی دس-تگاه های دولت-ی ایران مرتب-ط ب-ا قوه مجری-ه ،بر اساس قانون اساسی ،قوانین محاسبات عمومی ،و بودجه معرفی می شوند. یک-م – دس-تگاه های اجرای-ی و شوراهای عال-ی زی-ر نظ-ر رئیس جمهوری ( نهادها ،سازمان ها ،موسسات دولتی و شوراهای عالی ) دوم تشکیالت مربوط به هیئت وزیران ( کمیسیون های هیئت وزیران ) س-وم – دس-تگاه های اجرای-ی زی-ر نظ-ر وزرا( وزارتخان-ه ه-ا ،موسسات و شرکت های دولتی ) چهارم – نهادهای انقالبی و نهادهای عمومی غیر دولتی یک-م :دس-تگاه های اجرای-ی و شوراهای عال-ی زی-ر نظ-ر رئیس جمهوری نهاد ریاس-ت جمهوری ،س-ازمان ه-ا و موس-سات دولت-ی ،و چندین شوراهای عال-ی زی-ر نظ-ر رئی-س جمهور فعالی-ت دارن-د که موارد مهم آنها معرفی می شود. الف :نهاد ریاست جمهوری نهاد ،تشک-ل سازمانی مستقل اس-ت ک-ه در شرایطی خاص در جامعه ب-ه وجود م-ی آی-د وبر اس-اس قانون عهده دار انجام وظایف-ی است ک-ه پویای-ی و تحرک بیشتری را م-ی طلب-د وب-ه همی-ن دلیل در برخ-ی موارد مس-تثنی از تشریفات معمول اداری فعالی-ت م-ی کند، مانند نهاد ریاست جمهوری یا بنیاد پانزده خرداد. نهاد ریاست جمهور-ی از -نظر -تشکیالتی جزء موسسات دولتی مستقل است که می تواند دار-ای آیین نامه استخدامی خاص باشد ،ولی در حال حاضر قانون نظام هماهنگ پرداخت در آن اجرا می شود. ب :سازمان های زیر نظر ریاست جمهوری در اصطالح اداری ،کلمه سازمان به مفهوم (( خاص )) مشخص کننده ماهیت قانونی ،سیاسی ،و تشکیالتی واحدهای اداری خاصی است که براساس قانون با این عنوان نامیده شده است .این گونه سازمان ها ،واحدهای اداری و اجر-ایی مشخص و پراهمیتی هستند که برای اجرای وظایفی خاص که با هیچ یک از -وظایف وزارتخانه ها مشابهت ندارد سازماندهی شده اند مانند :ساز-مان انرژی اتمی . سازمان های زیر -نظر ر-یاست جمهوری ،غیر انتفاعی هستند ودر سطح ملی کار می کنند و فعالیتشان که بیشتر جنبه مدیر-یتی و ستادی دارد مورد نیاز سایر ساز-مان ها ونهادهای اجر-ایی دولت و جامعه است .ر-ئیس این سازمان ها معاون رئیس جمهور نیز محسوب می شوند در حال حاضر ساز-مان های زیر نظر -ریاست جمهوری عبارت اند از : – 1ساز-مان مدیر-یت و بر-نامه ریزی کشور سازمانی مستقل است که ر-ئیس آن با حکم ر-ئیس جمهور- منصوب می شود .این سازمان از ادغام دو سازمان (( برنامه ریزی و بودجه )) و (( امور اداری و استخدامی )) در -سال 1378بنا به تصویب شورای عالی ادار-ی و به منظور تحقق بهتر قانون اساسی بوجود آمد. (( اص-ل – 126رئی-س جمهور مس-ئولیت امور برنام-ه و بودجه و امور اداری و استخدامی )) (( کشور را مس-تقیما“ بر عهده دارد و م-ی توان-د اداره آنه-ا را به عهده دیگری بگذارد )) . برخ-ی ماموری-ت های س-ازمان مدیری-ت وبرنامه ریزی کشور ، همانگون-ه ک-ه از نام آ-ن س-ازمان معلوم اس-ت ،عبارت اند از : تعیی-ن هدف های توس-عه ای کالن کشور و فراه-م کردن زمینه تحقق آن هدف ها از طریق تهیه و تنظیم برنامه های بلند مدت و کوتاه مدت توس-عه اقتص-ادی ،اجتماع-ی ،و فرهنگی کشور ، مانن-د برنام-ه اتوماس-یون نظام اداری توس-ط کمیس-یون تخصصی اتوماس-یون نظام اداری ،در راس-تای تحق-ق دول-ت الکترونیک و طرح ” توسعه و کاربری فناوری اطالعات“ ” تکفا ” مصوب شورایعال-ی اطالع رس-انی ” ،دادن دستورهای الزم درباره نحوه اجرای قوانی-ن و مقررات اس-تخدامی ب-ه منظور ایجاد هماهنگی در اجرای کاره-ا ،ص-دور مجوزهای اس-تخدامی ،ارزیابی عملکرد دس-تگاه های دولت-ی ،ارتقاء س-طح دان-ش تص-میم س-ازی و تصمیم گیری در دولت انجام مطالعات الزم در امور تشکیالت و س-ازماندهی دس-تگاه های دول-ت ،همس-وسازی نظام مدیریت کشور، تنظی-م الیح-ه بودج-ه و کنترل اجرای قانون بودج-ه ک-ل کشور این سازمان بعدا“ به تفصیل معرفی خواهد شد . موس-سات دولت-ی مس-تقل زیرنظ-ر س-ازمان مدیری-ت و برنامه ریزی کشور در اجرای وظای-ف راه-بردی و گس-ترده خود ،با اجازه قانون از وجود چن-د موس-سه دولت-ی مس-تقل ک-ه زی-ر نظ-ر آ-ن سازم-ان فعالیت دارند سود می برد. این نوع موسسات عبارت اند از : موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت وبرنامه ریزی :این موسسه از ادغام مرکز آموزش مدیریت دولتی و موسسه پژوهش ،برنامه ریزی و توسعه در سال 1380تشکیل شد و دارای اهداف آموزشی ،پژوهشی ،مشاوره ای ،برنامه ریزی توسعه اقتصادی ،و بهبود مدیریت کالن کشور است . سازمان نقشه برداری کشور سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران .رئیس جمهور ،رئیس هیئت امنای کتابخانه است مرکز ملی بهره وری ایران مرکز آمار ایران  – 2سازمان انرژی اتمی ایران کنترل و هدایت اشعه و به کارگیری انرژی اتمی در رشته های مختلف اقتصاد مانند کشاورزی ،صنعت ،و خدمات و همچنین ایجاد نیروگاه های هسته ای تولید برق و تبدیل آب شور به شیرین از وظایف این سازمان است . – 3سازمان تربیت بدنی پرورش نیروی جسمانی و تقویت روحیه سالم افراد کشور ،هدف این سازمان است . – 4سازمان حفاظت محیط زیست هدف این سازمان ،حفظ محیط زیست و جلوگیری از تخریب و نابسامانی آن است .نقش این سازمان و سازمان های مشابه آن در سطوح بین المللی برای توسعه پایدار و رفع عوامل آلودگی های ویرانگر است .  – 5ساز-مان میر-اث فرهنگی و گر-دشگری حف-ظ آثار باس-تانی و میراث فرهنگ-ی و ترویج ایر-انگر-دی و جهانگردی ک-ه از توص-یه های قرآن-ی اس-ت ،هدف اص-لی این س-ازمان را تشکی-ل م-ی ده-د ک-ه در سال 1382از وزارت فرهن-گ و ار-شاد اس-المی ب-ه جم-ع س-از-مان های اداری تحت نظر ریاست جمهوری پیوسته است . – 6دفتر جذب نخبگان ای-ن دفت-ر بر -اس-اس مص-وبه 20/10/73شورایعالی انقالب فرهنگ-ی ،ب-ه منظور بهر-ه گیری از استعدادهای درخشان در نهاد ریاست جمهوری تاسیس یافته است .  – 7سازمان ملی جوانان – 8کمیته ملی کاهش اثرات بالیای طبیعی – 9دفتر خدمات حقوقی بین المللی ( انصار-ی ) 182 ، پ :شوراهای عالی زیر نظر ریاست جمهوری شوراهای عال-ی زی-ر نظ-ر ریی-س جمهور را م-ی توان ب-ه دو دسته آنه-ا جنب-ه تدوین ه در آنه-اتقس-یم کرد .دس-ته یک-م ،شوراهای-ی کک-ه س-اختار ،اس-تراتژی ،و خ-ط مش-ی قوت دارد مانند شورای هس-تند ک-ه به عال-ی انقالب فرهنگ-ی ،دس-ته دوم شوراهای-ی هس-تند عنوان بازوی مدیری-ت ،جنب-ه اجرای-ی و نظارت-ی سیاست های مص-وب در آنه-ا قوت بیشتری دارد .گ-و اینک-ه آنه-ا نی-ز به تدوی-ن راهبرده-ا ه-م م-ی پردازند .مانن-د شورایعالی اداری مس--تقر درس--ازمان مدیری--ت و برنامه ریزی کشور .از شوراهای عال-ی زی-ر نظ-ر ریی-س جمهور م-ی توان به شورای عال-ی انقالب فرهنگ-ی ،شورای عال-ی اطالع رسانی ،شورای عال--ی تحقیقات و فناوری ،شورای عالی آموزش های کاربردی ،و شورای عالی اداری اشاره کرد. شورای عالی انقالب فرهنگی ماموریت شورای انقالب فرهنگی ،تدوین سیاست ها وراهبردهای نظام آموزشی و فرهنگی در کشور است .این شورا در نخستین سالهای پس از انقالب به منظور بررسی همه جانبه و تجدید نظر در نظام آموزش کشور تاسیس شد که اینک -زیر نظر رئیس جمهور فعالیت می کند .نظام اداری شورا در تاریخ 21/4/73دچار تحول شد و دارای فرهنگستان های علوم ،علوم پزشکی ،و زبان و ادب فارسی گردید که هریک تشکیالتی خاص دارد .تاسیس رشته های دانشگ-اهی وتنظیم محتوای اساسی برنامه های درسی و هرگونه تغییر عمده در دانشگاه ها باید به تصویب این شورا برسد. دوم :تشکیالت مربوط به هیئت وزیران ( کمیسیون های هیئت وزیران ) هیئ-ت وزیران ،ک-ه از مجموع-ه معاون اول ر-ئیس جمهور و وزرا تح-ت نظ-ر رئی-س جمهورتشکی-ل م-ی شود ،م-ی تواند بر اس-اس اص-ل 138ق ا ،تص-ویب بر-خ-ی ازموار-د مربوط به وظایف خود را به کمیس-یون هایی متشکل از چند وز-یر واگذار کن-د ک-ه ب-ه آنه-ا (( کمیس-یون های هیئ-ت وزیران )) گفت-ه می شود .کمیس-یون های هیئ-ت وزیر-ان در حال حاض-ر عبار-ت اند از :اقتص-اد ،امور ز-یربنای-ی و ص-نعت ،ر-فاه اجتماعی ، فرهنگ-ی ،لوای-ح ،دفاع ،و س-یاسی .مص-وبات ای-ن کمیسیون ه--ا در محدوده قوانی--ن پ--س از -تایی--د ریی--س جمهور -قابل اجراست. کمیس-یون های هیئ-ت وزیران ب-ه دلی-ل تخصصی و پیچیده شدن روز افزون وظای-ف وزارتخان-ه ه-ا ،و گس-ترش وظای-ف دول-ت ه-ا و استفاده از تصمیم گیری گروهی ( ب-ه گون-ه علم-ی ) در بسیاری از کشوره-ا تاسیس یافت-ه اس-ت و عمدت-ا“ ب-ه دو گون-ه فعالی-ت دارند .در برخ-ی کشورها ، کمیس-یون ه-ا راس-ا“ در مورد مس-ایل و امور مملک-ت تص-میم م-ی گیرند مانن-د کمیس-یون های چهارگان-ه هیئ-ت وزیران کشور روس-یه .در برخی کشوره-ا ،کمیس-یون های مزبور اختیار اتخاذ تص-میم اجرای-ی ندارند و فق-ط ب-ه تهی-ه و تنظی-م پیشنهادهای-ی برای اتخاذ تص-میم مقامات دیگ-ر م-ی پردازن-د مانن-د کشور ایتالی-ا و ایران .جوام-ع جهان-ی تاس-یس کمیس-یون های مشترک را راه حل-ی برای تحکی-م و تقوی-ت نق-ش (( هماهن-گ کنندگ-ی ) قوه مجری-ه و از عوام-ل موث-ر برقراری هماهنگی اداری می دانند. امور اداری و اجرای-ی کمیس-یون های مشترک هیئت وزیران و تنظی-م موضوعات جلس-ه های هیئ-ت وزیران بر اساس مواد 19 و 20آیی-ن نام-ه داخل-ی هیئ-ت دول-ت را (( دبی-ر هیئ-ت دول-ت )) به عهده دارد ک-ه زی-ر نظ-ر معاون اول رئی-س جمهور فعالی-ت م-ی کن-د و ب-ه همی-ن دلی-ل در تشکیالت نهاد ریاست جمهوری واح-د اداری ب-ه نام (( دفت-ر هیئ-ت دول-ت )) پی-ش بینی شده و تاس-یس یافت-ه اس-ت ک-ه موج-ب اس-تقرار بهت-ر اصول 127و 138قانون اس-اسی ،یعن-ی وظای-ف نمایندگان رئیس جمهور و وضع آیین نامه های اداری می شود. سوم :دستگاه های اجرایی زیر نظر وزرا دستگاه -های دولتی زیرنظر وزرا ،بر اساس قانون برنامه وبودجه و محاسبات عمومی ( ) 1366در اشکال سازمانی وزارت خان-ه ،موس-سه دولت-ی ،و شرک-ت دولت-ی سازماندهی شده اس-ت .ه-ر ی-ک از دس-تگاه ه-ا ب-ا دیگ-ر دس-تگاه ها در ارتباط اس-ت و جزئ-ی از -بدن-ه نظام اداری دول-ت و قوه مجری-ه به حساب می آید. در -حال حاض-ر 21وز-ارتخان-ه ب-ا تعداد زیادی موس-سه و شرکت دولت-ی مرتب-ط زی-ر -نظ-ر وزرا مشغول ب-ه کارن-د ک-ه ب-ه اختصار معرف-ی م-ی شون-د .از وزارتخان-ه ه-ا ب-ه عنوان باالتری-ن واحد اجرای-ی کشور طبق-ه بندهای-ی مانن-د وزارتخان-ه های بخش اقتص--ادی ،س--یاسی ،عمران--ی ،آموزش--ی ،صنعتی ، کشاورز-ی ،و اجتماع-ی شده اس-ت .در -اینج-ا وزارتخان-ه ه-ا با برخ-ی موس-سات و شر-ک-ت های دولت-ی وابس-ته آنه-ا ،ب-ه ترتیب حروف -الفبا به اختصار توضیح داده می شود. وزارت آموزش و پرورش در س-ال 1226هـ .ش همزمان ب-ا ایجاد مدرسه دارالفنون در زمان امیرکبی-ر ب-ا نام وزارت علوم تاس-یس ش-د ،س-پس به وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه تغیی-ر نام یافت .در س-ال 1317هـ .ش به وزارت فرهنگ مبدل شد .ودر سال 1346هـ .ش امور مربوط به آموزش عال-ی و تحقیقات از آ-ن جدا ش-د و به نام وزارت آموزش و پرورش ب-ا هدف تعلی-م و تربی-ت کلی-ه افراد واج-ب التعلیم و اجرای آموزش همگانی تا مقطع متوسطه سازمان جدید یافت . برنام-ه ریزی و تنظی-م طرح ه-ا و برنام-ه های آموزشی کشور و اجرا و نظارت آنه-ا ت-ا پایان دوره متوس-طه ،توس-عه و تجهیز مدارس و آموزشگاه های مقاط-ع تحص-یلی اس-اس ،ابتدای-ی ،ارشاد ،متوسطه ،و پیش دانشگاهی و همچنین برخی مدارس عالی مانند مراکز تربیت دبیر و معلم با یاری و مساعدت وزارت علوم ،تنظیم و اجرای بر-نامه نهضت سواد آموزی ،تنظیم و اجرای بر-نامه های فوق برنامه متناسب با مقاطع تحصیلی ،تهیه و چاپ کتاب های درسی ،و کوشش در تعمیم آموزش های فنی و حرفه ای و کاردانش با توجه به بر-نامه ریزی های اقتصادی و اجتماعی کشور از وظایف وزار-ت آموزش و پرورش است . انجمن اولیاو مربیان ،سازمان ملی پرورش استعدادهای در-خشان ،نهضت سوادآموزی ،کانون پرور-ش فکری کودکان و نوجوانان ،سازمان نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس کشور ،از جمله موسسات دولتی مستقل این وزارتخانه هستند. وزارت ارتباطات وفناوری اطالعات ای-ن وزارتخان-ه در زمان حکوم-ت فتحعل-ی شاه ب-ه س-ال 1194هـ .ش با نام وزارت پس-ت آغاز ب-ه کار کرد و امیرکبی-ر ب-ه آ-ن سامان بخشید .در س-ال 1308هـ .ش ب-ه نام وزارت پس-ت و تلگراف و تلف-ن تغییر نام یافت و در سال 1382به نام فعلی مزین گردید. هدف ای-ن وزارتخان-ه ایجاد تس-هیالت الزم ب-ه منظور اس-تفاده عمومی از فناوری پیشرفت-ه اطالعات و ارتباطات ب-ه گون-ه پس-تی و مخابراتی و همچنی-ن برقرار کردن ارتباط س-ریع داخل-ی و خارجی برای آحاد افراد کشور است. تنظی-م طرح ه-ا و برنام-ه های توس-عه خدمات پس-تی و مخابراتی مورد نیاز بخ-ش های اقتص-ادی کشور در ابعاد داخل-ی وخارجی ،اجرای تعهدات و قراردادهای بی-ن الملل-ی پس-تی و مخابرات-ی ،تامی-ن و اجرای برنامه توس-عه و کاربری فناوری اطالعات « تکف-ا » و گس-ترش شبکه های پیشرفته ارتباطی از وظایف اصلی این وزارتخانه است . شرکت مخابرات ،شرکت پست ،شرکت پست بانک ،شرکت ارتباطات سیار ،شرکت خدمات هوایی پیام ،شرکت کابلهای شهید قندی و شرکت های مخابرات استان ها از شرکت های دولتی ( انتفاعی ) این وزارتخانه هستند. وزارت اطالعات وزارت اطالعات با همین نام و تشکیالت در جمهوری اسالمی تاسیس شد وقبل از انقالب به صورت یکی از موسسات مستقل نخست وزیری فعالیت داشته است .هدف این وزارتخانه کشف و خنثی سازی توطئه ها وفعالیتهای جاسوسی ،اغتشاشات علیه امنیت و تمامیت ارضی جمهوری اسالمی ایران است. جمع آوری ،طبقه بندی ،و تجزیه و تحلیل اطالعات مورد نیاز برای یافتن و خنثی کردن اقدامات ضد امنیتی کشور ،حراست اطالعات و اسناد و مدارک مهم کشور ،آموزش راه و روش حراست از واحدهای اداری به موسسات و نهادها ،تبادل اطالعاتی با سایر کشورها و آگاه سازی به موقع سازمان ها و مردم از توطئه ها ،از وظایف مهم این وزارتخانه است . وزارت امور اقتصادی و دارایی این وزارتخانه نخست با نام وزارت مالیه در سال- 1197هـ ش در زمان فتحعلی شاه قاجار تاسیس شد ،در دوران مشروطیت نقش بیشتری پیدا کرد و مستشاران خارجی برای اصالح نظام مالیاتی کشور در آن وزارتخانه به فعالیت پرداختند .در سال 1317هـ ش نام وزارت مالیه به وزارت دارایی و در سال 1353به وزارت امور اقتصادی و دارایی تغییر یافت. تهیه و تنظیم سیاست های مالی و مالیاتی ،اخذ مالیات ها و پرداخ-ت اعتبارات مصوب در حد تخصیص های بودجه کل کشور به -وزارتخانه ها و موسسات دولتی از هدف های اصلی این وزارتخانه است .این وزارت خانه کلیه فعالیت های اقتصادی بخش های تعاونی و خصوصی را زیر نظر دارد و موظف است سیاست های مالیاتی را در مناطق مختلف کشور به انحای مختلف اجرا کند. وزارت امور اقتصادی و دارایی که وظیفه دارد سیاست اقتصادی انقباضی را در جامعه پیاده کند الزم است با بانک های کشور که مجری سیاست های اقتصادی انبساطی هستند فعالیت رو در رو داشته باشد و به همین دلیل بانکهااز موسسات دولتی انتفاعی و مستقل این وزارتخانه ها هستند .تمرکز وجوه سپرده موسسات دولتی در حساب های بانک مرکزی ،تخ-صیص اعتبارات برای هزینه های دولت با همکاری سازمان مدیریت ،انتخاب ذیحسابان وزارتخانه ها و موسسات دولتی و انجام کارهای خزانه داری از دیگر وظایف این وزارتخانه است . س-ازمان امور مالیات-ی کشور ،گمرک ،بیم-ه ه-ا ،بان-ک ها س-ازمان حس-ابرسی ،شرک-ت چاپخان-ه دولتی ایران ، س-ازمان خص-وصی س-ازی ،س-ازمان جمع آوری و فروش اموال تملیک--ی ،شرک--ت س--هامی خدمات ماشی-ن های محاس-ب الکترونی-ک ،س-ازمان سرمایه گذاری و کم-ک های اقتص-ادی ،و س-ازمان خ-صوصی س-ازی از موس-سات و شرک-ت های دولت-ی وابس-ته ب-ه -این وزارتخانه هستند. وزارت امور خارجه درس-ال 1197هـ .ش ب-ا نام وزارت دول خارجه در زمان حکوم-ت فتحعل-ی شاه قاجار تاس-یس ش-د و در س-ال 1200هـ . ش ب-ه وزارت خارج-ه تغیی-ر نام یاف-ت ای-ن وزارتخان-ه در سال 1314ب-ه موج-ب مص-وبه هیئ-ت دول-ت ب-ه توس-عه مناسات س-یاسی ایران ب-ا ممال-ک خارج-ه هم-ت گماش-ت و ب-ه تدریج سفارتخانه ها را تاسیس کرد. هدف ای-ن وزارتخان-ه ،مدیری-ت دیپلماس-ی کشور ،اجرای بهتر س-یاست و رواب-ط خارج-ی جمهوری اس-المی ایران و حف-ظ منافع اتباع ایران در خارج از کشور است. وظای-ف اس-اسی ای-ن وزارتخان-ه عبارت اس-ت از :مذاکره ب-ا سازمان های بین المللی و دولت های خارجی ،برقراری ارتباط س-ازمان های دولت-ی ایران ب-ا دول خارج-ی وس-ازمان های بی-ن الملل-ی ،برقراری و حف-ظ رواب-ط خارج-ی ب-ا سایر دول ، اجرای س-یاست تن-ش زدای-ی از منطقه ،انجام دادن اقدامات برای عق-د قرارداده-ا ،هدای-ت ،و مس-اعدت س-ایر موسسات دولت-ی هنگام اجرای وظای-ف خود در ارتباط ب-ا سایر دول و سازمان ها . دانشکده روابط بین الملل از سازمان های وابسته و سفارتخانه ها از موسسات دولتی مستقل این وزارتخانه است . وزارت بازرگانی درسال 1197هـ .ش با نام وزارت فواید عامه ،تجارت و فالحت تاسیس شد و در -سال 1318هـ .ش پس از -تحوالت بسیار به وزارت بازر-گانی تغیر نام یافت که تا کنون ادامه دارد. هدف این وزارتخانه ،بهبود و توسعه امور باز-رگانی کشور- است که برای ر-سیدن به این هدف ،وظایف ز-یر انجام می گیر-د .تهیه ،تنظیم ،و اجر-ای سیاست ها و خط مشی های بازر-گانی کشور ،تمهید مقدمات مبادله کاال و خدمات بین ایران و سایر دول و سازمان های بین المللی و موسسات خصوصی ،انعقاد قر-اردادهای بازر-گانی مورد نیاز با سایر دول ،حمایت از -صادر گنندگان در برابر کشور-های خارجی مطالعات الزم برای خر-ید کاال از سایر کشور-ها ،تدوین برنامه توسعه بازرگانی ،حمایت از صنایع و تولیدات داخلی ، نظارت بر شبکه توزیع داخل کشور ،حمایت از مصرف کننده ، و کمک به تثبیت قیمت ها مرکز توسعه صادرات ایران ، شرکت بازرگانی دولتی ایران ،سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان ،شرکت فرش ایران ، شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی ایران ،موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی از سازمان ها و موسسات زیر نظر وزارت بازرگانی هستند. وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی مجلس حفظ الصحه دولتی ،نخستین سازمان مسئول بهداشت عمومی کشور در سال 1299هـ .ش به صحیه کل مملکتی تغییر نام یافت و در سال 1305به اداره کل بهداری و درسال 1320به وزارت بهداری تبدیل شد .این وزارتخانه بعد از تحوالت بسیار در سال 1366هـ .ش به وزارت بهداشت ،درمان وآموزش پزشکی با وظایف جدید تغییر نام یافت. اهداف -این وزار-تخانه عبارت اند از :تامین بهداشت و در-مان بر-ای کلیه افر-اد کشور از طریق تعمیم و گسترش خدمات بهداشتی ،درمانی و آموز-ش پزشکی و پیراپزشکی و نیز نظارت بر اقدامات بهداشتی و درمانی به منظور ارتقاء و برخورداری کلیه افراد کشور از خدمات بهداشتی ،درمانی ، و مراقبت های پزشکی مندرج درقانون اساسی. از -وظایف این وز-ارتخانه می توان این موارد را نام برد :اقدام الزم در -پیشگیری از بروز و شیوع بیماری های واگیر وریشه کن کر-دن آنها ،توزیع مطلوب خدمات بهداشتی و در-مانی در سطح کشور ،دادن مجوز کار -بر-ای تاسیس و بهره برداری موسسات درمانی ،آموزش حرفه ای پزشکی و پیراپزشکی مانند پرستاری به جوانان کشور تا رفع نیاز جامعه، مطالعه و پژوهش راه های توسعه وگسترش کیفی وکمی بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی ،تنظیم سیاست ها و خط مشی های تهیه و توزیع دارو تعیین ضوابط ورود و توزیع داروهای خارجی و کنترل آنها ،و صدور مجوز اعزام بیمار به خارج از کشور برای درمان . دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور ،شرکت سهامی دارویی کشور ،انستیتو پاستور ایران ،شرکت سهامی تجهیزات پزشکی ایران ،و سازمان انتقال خون ایران از سازمان های مرتبط با وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی هستند. وزار-ت تعاون درسال 1350وزارت تعاون و امور روستا به منظور- گسترش فعالیت های تعاونی جایگزین سازمان مر-کزی تعاون شد که زیر نظر نخست وزیری بوده وزارت تعاون و امورروستاها در اولین اقدام ،قانون شر-کت های تعاونی را تدوین کرد .این وزارتخانه در سال 1356با وزارت کشاور-زی ادغام و بر-ای بار دوم در -سال 1370هـ ش به منظور اجرای اصول 43و 44قانون اساسی ( بخش های اقتصاد ایران ) و حمایت از بخش تعاون راه اندازی شد. تهیه لوایح و آیین نامه های بخش تعاون ،جلب حمایت ها و کمک های دولتی و عمومی برای بخش تعاون ،همکاری در تاسیس و رفع مشکالت تعاونی ها ،ایجاد و گسترش نظام اقتصادی تعاونی شامل شرکت ها ،اتحادیه های منطقه ای ،و ملی ،و همکاری با اتحادیه های جهانی و سازمان ملل متحد انجام معامالت با شرکت ها و حسابرسی های الزم از آنها و جلوگیری از سوء استفاده از نام تعاون از وظایف این وزارتخانه است .صندوق تعاون از شرکت های دولتی وابسته به این وزارتخانه است . وزارت جهاد کشاورزی این وزارتخانه از ادغام دو وزارت کشاورزی و جهاد سازندگی برای اجرای بهتر برنامه سوم توسعه بوجود آمد .هدف آن هدایت بخش کشاورزی و منابع طبیعی در جهت رسیدن به خودکفایی وتوسعه دائمی آن است. عمران روستاها و مناطق عشایر نشین و افزایش تولیدات کشاورزی از دیگر هدف های این وزارتخانه است . تهیه و تنظیم سیاست ها و خط مشی های بهره برداری از منابع طبیعی ،بهینه سازی بهره برداری از الگوهای کشت و زرع ،اجرای تحقیقات علمی مربوط به بیماری های گیاهان و چگونگی پیشگیری بروز بیماری ، اجرای طرح های جنگلکاری صحیح و جلوگیری از انهدام آنها اجرای مطالعات مربوط به آبزیان و توسعه بهره برداری از آنها ،همکاری با تولیدکنندگان فرآورده های کشاورزی و دامی در زمینه تامین و توزیع کود و سم و بذر و اصالح نژاد ،تهیه علوفه و آموزش روش های بهینه تولید و نگهداری و مصرف آن ،کمک و راهنمایی جامعه در چگونگی نگهداری دام و طیور و استفاده از آنها ، و برنامه ریزی برای توسعه و ارتقای سطح صنایع روستایی در ایران از وظایف متنوع این وزارتخانه است . سازمان شیالت ایران ،سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی ، شر-کت خدمات حمایتی کشاورزی ،ساز-مان جنگل ها ،مراتع و آبخیز-داری کشور ،سازمان امور -عشایر کشور ،شرکت پشتیبانی اموردام کشور ،موسسه سرم سازی رازی ( وابسته به ساز-مان تحقیقات ) ،و شرکت سهامی صنایع شیر ایران از موسسات دولتی مربوط به این وزارتخانه هستند. وزارت دادگستری این وزارتخانه جزء تشکیالت ادار-ی قوه قضاییه معرفی شده است . وزار-ت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح وزار-ت جنگ دولت ایران در دوران نخست وز-یری دکتر -محمد مصدق ،به وز-ارت دفاع ملی تغییر عنوان یافت ولی پس از کودتای مرداد 32مجددا“ وزارت جنگ تشکیل شد .پس از پیر-وزی انقالب اسالمی بار دیگر وزارت دفاع تشکیل شد و سپس به منظور هماهنگ سازی سیاست های دفاعی کشور ، با اجازه مجلس شورای اسالمی در -سال 68وزارت دفاع با وزارت سپاه پاسداران انقالب اسالمی ادغام و وز-ارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به وجود آمد. هدف این وزار-ت خانه حمایت همه جانبه از نیروهای مسلح کشور ،تهیه ابزار و ادوات مورد نیاز آنها ،و استفاده بهینه از امکانات نیروهای مسلح است . اجرای تحقیقات صنعتی دربار-ه فناوری صنایع مربوط ،پشتیبانی فنی آموزشی نیروهای مسلح ،خرید ادوات و وسایل مورد نیاز نیروهای مسلح برابر دستورالعمل های فر-ماندهی کل قوا و دولت جمهوری اسالمی ،بازساز-ی ادوات مورد استفاده نیروهای مسلح ،اخذ بودجه و توزیع مطلوب آن بین نیر-وهای مسلح زمینی ،هوایی ،و دریایی با نظر -فر-ماندهی کل قوا ، ایجاد دوره های باز-آموزشی در -کلیه رشته های فنی ،روابط انسانی ،فر-هنگ اسالمی ،و مدیر-یت بر-ای نیر-وهای مسلح، تهیه و تامین ساختمان برای زندگی افراد خانواده نیر-وهای مسلح ،تهیه و تامین خدمات در-مانی نیروهای مسلح ،تهیه و تامین مایحتاج روزمره زندگی پرسنل نیروهای مسلح ،برخی از وظایف این وز-ارتخانه است . سازمان صنایع دفاع ،سازمان تامین خدمات درمانی پرسنل نیروهای مسلح ،شرکت مهندسی و ساختمان ،شرکت تعاونی مصرف اتکاء سازمان حفاظت و اطالعات ،موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی ،سازمان عقیدتی – سیاسی وزارت دفاع ،و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح از سازمان های مربوط به وزارت دفاع هستند . وزارت راه و ترابری وزارت (( طرق و شوارع )) در سال 1310هـ .ش تاسیس شد و در سال 1316هـ .ش به وزارت راه و در سال 1353به وزارت راه و ترابری تغییر نام یافت هدف وزارت راه و ترابری ایجاد راه های ارتباطی زمینی ،دریایی ،و هوایی مورد نیاز کشور و تنظیم خط مشی نگهداری و توسعه آنها و همچنین تجهیز و نگهداری تاسیسات زیربنایی است . وزارت راه و ترابری ،وظیف-ه دارد نس-بت ب-ه تهی-ه و تنظی-م س-یاست ها و خ-ط مش-ی های اجرای-ی در خص-وص ترابری کشور اقدام کند و در احداث راه های زمین-ی ( شوس-ه و راه آه-ن ) ،بنادر ،فرودگ-ا ه ها ، ترمینال های مس--افربری مطاب--ق نیازهای زمان بکوشد .تاسیس آزمایشگاه فن--ی و مکانی--ک خاک برای شناخ--ت خاک و مصالح س-اختمانی و انجام امور مربوط ب-ه هواشناس-ی از دیگ-ر وظای-ف مه-م این وزارتخانه است . شرک-ت س-هامی راه آه-ن جمهوری اس-المی ،س-ازمان هواپیمایی کشوری ، شرک-ت هواپیمای-ی ج .ا .ا ،آموزشگاه عال-ی هواپیمایی کشوری ، س-ازمان هواشناس-ی کشور ،شرک-ت س-هامی آزمایشگاه فن-ی و مکانیک خاک ،س-ازمان بنادر و کشتیران-ی ،شرکت فرودگاه های کشور ،و آموزشکده ص-نعت هواپیمای-ی کشوری از موس-سات و شرکت های دولتی این وزارتخانه هستند. وزارت رفاه -و تامین اجتماعی وزارت رفاه و تامین اجتماعی در سال 1383با هدف ایجاد و توزیع بهینه رفاه و تامین اجتماعی برای کلیه اقشار جامعه از ترکیب سازمان بهزیستی کشور ( از سازمان های مستقل وزارت بهداشت ) ،سازمان تامین اجتماعی ( از نهادهای عمومی و غیر دولتی ) ،سازمان بازنشستگی کشوری ( از موسسات دولتی مستقل سازمان مدیریت وبرنامه ریزی کشور) ،و چندین واحد اداری از هالل احمر به وجود آمده است .این وزارتخانه مامور اجرای مقررات بازنشستگی و وظیفه کارمندان و کارگران دولت جمهوری اسالمی ایران است . وزارت صنایع و معادن د از کشورهای فرنگیدر س-ال 1257هـ ش ناص-رالدین شاه ب-ه تقلی تقلی-د دس-ت ب-ه تاس-یس وزارت ص-نایع زد و بع-د از مدت-ی آ-ن را ب-ه دلیل فقدان جایگاه مشخ-ص ص-نعت در ک-ل س-یستم اقتص-ادی کشور منحل کرد .در س-ال 1310هـ ش اداره ک-ل ص-ناعت یک-ی از ادارات کل وزارت اقتص-اد مل-ی پ-ا ب-ه عرص-ه وجود گذاش-ت و درسال 1316وزارت ص-نایع و معادن تشکی-ل شد .در س-ال 1341وزارتخان-ه مزبور با وزارت بازرگان-ی ادغام ش-د و وزارت اقتص-اد شک-ل گرف-ت ک-ه در سال 1353تجزی-ه ش-د .در س-ال 1360وزارت صنایع و معادن مجددا“ تشکی-ل و بع-د از مدت-ی ب-ه دو وزارتخان-ه صنایع و معادن و فلزات تقس-یم ش-د .درس-ال ، 1379س-رانجام وزارت صنایع و معادن ایجاد گردید که درحال حاضر به فعالیت مشغول است . هدف اص-لی ای-ن وزارتخان-ه ،تهی-ه و تنظی-م س-یاست ه-ا و خ-ط مش-ی های اجرای-ی در خص-وص توس-عه و پیشبرد امور صنعت و معدن در چارچوب سیاست های کلی اقتصادی کشور است. از وظای-ف مه-م ای-ن وزارتخان-ه م-ی توان ب-ه برنام-ه ریزی ،هدایت و کنترل بخ-ش ص-نعت جامع-ه اشاره کرد .اداره شرکت های تولیدی و ص-نعتی تح-ت مالکی-ت دول-ت ،بررس-ی های زمین شناسی ،مطالعه ذخایر زیرزمینی کشور ،حمایت از واحدهای ص-نعتی و معدن-ی ،نظارت وهدای-ت 160شرک-ت دولت-ی تحت نظ-ر ای-ن وزارتخان-ه ،و بهبود اوضاع ص-نایع دس-تی از دیگر وظایف مهم این وزارتخانه است . سازمان صنایع دستی ایران ،سازمان صنایع کوچک ،شهرک های صنعتی ،شرکت دخانیات ایران ،مجتمع فوالد مبارکه ،سازمان گسترش و نوسازی صنایع کشور ،ذوب آهن اصفهان ،بانک صنعت و معدن ،شرکت ایران خودرو ،شرکت ملی صنایع مس ایران ،و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران از موسسات دولتی مرتبط با وزارت صنایع هستند. وزارت علوم ،تحقیقات و فناوری درسال 1346با تفکیک وظایف مربوط به آموزش عالی از وزارت آموزش و پرورش ،وزارت علوم و آموزش عالی تاسیس شد .درسال 1357وزارت علوم و آموزش عالی با وزارت فرهنگ و هنر ادغام شد و (( وزارت فرهنگ و آموزش عالی )) به وجود آمد . وزارت مزبور در سال 1380به وزارت علوم ،تحقیقات و فناوری تغییر نام یافت . هدف ای-ن وزارتخان-ه بهبود و توس-عه آموزش های عال-ی و محتوای برنام-ه های علم-ی دانشگاه ه-ا و موس-سات عالی آموزش-ی کشور است . تعیی-ن هدف علم-ی ،آموزش-ی و پژوهش-ی کشور ،باال بردن کیفی-ت آموزش های دانشگاه-ی ،ایجاد و تجهی-ز مراک-ز علم-ی و تحقیقاتی کشور ،نظارت بر کار دانشگاه ه-ا و تشخی-ص ص-الحیت علمی مدرس-ان دانشگاه ه-ا ( غی-ر علوم پزشک-ی ) از زمره وظای-ف این وزارتخان-ه اس-ت پژوهشگاه علوم انس-انی ،شرک-ت سهامی انتشارات علمی و فرهنگی ،پژوهشگاه مواد و انرژی ،سازمان مطالعه و تدوین کت-ب علوم انس-انی ( س-مت ) ،موس-سه پژوه-ش و برنامه ریزی آموزش عال-ی ،دانشگاه ه-ا و موس-سات آموزش عال-ی غی-ر پزشکی ،پارک فناوری و س-ازمان س-نجش آموزش کشور از موس-سات دولت-ی مرتب-ط با این وزارتخانه هستند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی در -سال 1353به دلیل توجه دولت به موضوع جهانگردی ، وزار-ت (( اطالعات و جهانگردی )) تاسیس شد و درسال 1358به دنبال تحوالت اساسی در اهداف این وزارتخانه ، ابتدا نام آن به وزارت ارشاد ملی و سپس به ارشاد اسالمی و در -سال 1360به وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی تغییر یافت . هدف این وزارتخانه ،ار-تقای سطح فرهنگ عامه ،ر-واج فرهنگ و هنر اسالمی – ملی ،تمهید مقدمات ایجاد وحدت بین مسلمانان ،توسعه مناسبات فرهنگی بین اقوام مختلف ، جلوگیر-ی از نفوذ فرهنگ های مبتذل بیگانه و کمک به استقر-ار استقالل فرهنگی است . مطالعه و تحقیق در زمینه فرهنگ های مختلف جامعه ،ایجاد ،توسعه و مدیریت نمایندگی های فرهنگی ایران در خارج از کشور ، مدیریت حج و اوقاف و امور خیریه در چارچوب قانون ،ایجاد ، توسعه ،و مدیریت کتابخانه های عمومی و تاسیسات هنری – فرهنگی ،صدور مجوز فعالیت کانون های انتشاراتی ،تبلیغاتی ، چاپخانه ها ،و نمایشگاه ها و تنظیم قواعد و سیاست های کلی فرهنگی ،هنری ،سینمایی کشور از وظایف عمده این وزارتخانه است . سازمان حج و زیارت ،مرکز مدارک فرهنگی انقالب اسالمی ، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسالمی ،و سازمان اوقاف و امور خیریه از موسسات دولتی مستقل ،و سازمان چاپخانه و انتشارات و سازمان خبرگزاری جمهوری اسالمی ایران از شرکت های دولتی وابسته به این وزارتخانه هستند. وزارت کار و اموراجتماعی درسال 1325هـ ش وزار-ت کار و تبلیغات تاسیس شد .در- سال 1341به وزارت کار -و خدمات اجتماعی و در سال 1343به وزارت کار -و امور اجتماعی تغییر نام یافت . هدف از تشکیل این وز-ارتخانه ،تامین و پرورش نیروی انسانی مورد نیاز کشور ،ایجاد فرصت های شغلی برای افراد تا ر-سیدن جامعه به اشتغال کامل ،فراهم آور-دن امکانات رفاهی و تامینی بر-ای کار-گران کشور ،و تنظیم ر-وابط کار است . از وظای-ف ای-ن وزارتخان-ه م-ی توان ب-ه جم-ع آوری ،تجزی-ه و تحلیل آمار و اطالعات جمعیت-ی جه-ت برنام-ه ریزی در ام-ر اشتغال ،جه-ت ده-ی به فعالی-ت های ص-نعتی ،کشاورزی ،و خدمات در جامع-ه ،بررسی پدیده های اشتغال و بیکاری برای رس-یدن ب-ه اشتغال کام-ل ،بازرس-ی مستمر از کارگاه ه-ا ب-ه منظور اطمینان یافت-ن از اجرای قانون کار ،پرداخت مناس-ب ،و جلوگیری از اس-تثمار کارگران ،انطباق شرایط کار در کارگاه های تولیدی و خدمات-ی ب-ا موازی-ن ایمن-ی و بهداشت-ی ،و کم-ک به ارتقای س-طح آگاه-ی های عموم-ی و مهارت های تخصصی کارگران اشاره کرد . س-ازمان آموزش فن-ی و حرف-ه ای کشور ،موس-سه کار و تامی-ن اجتماعی و موس-سه عال-ی حفاظ-ت و بهداش-ت کار از موس-سات مس-تقل ومربوط به این وزارتخانه هستند. وزار-ت کشور وزارت امور داخل--ه در سال 1197خورشیدی در زمان فتحعلیشاه تاس-یس ش-د .پ-س از انقالب مشر-وطی-ت ،ب-ه دلیل محدود شدن اختیارات حکام ،وظای-ف -ای-ن وزارتخانه ز-یاد شد. در س-ال 1310هـ ش ،اس-اسنامه وزارت جلیل-ه داخل-ی تنظیم ش-د و تشکیالت آ-ن شام-ل وزارتخان-ه ،ادارات ایالت-ی و والیتی، نظمی-ه ،بلدی-ه ،احص-ائیه و س-جل احوال ر-ا هیئت وزیر-ان تص-ویب کرد .در س-ال 1316قانون تقس-یمات کشوری به تص-ویب رس-ید وکشور ب-ه اس-تان ،شهرس-تان ،بخ-ش و دهستان تقس-یم ش-د و درس-ال 1318نام آ-ن وزارتخان-ه به وز-ارت کشور تغییر یافت . ماموریت این وزارتخانه برقراری نظم و امنیت در داخل کشور، هماهنگی و هدایت وظایف سایر سازمان های ملی ،محلی و دولتی در کشور ،جمع آوری اطالعات در زمینه جمعیت ، برگزاری انتخابات ،تعمیم دموکراسی ،و کمک به افراد در بالیای طبیعی است . وظایف این وزارتخانه بسیار وسیع و متنوع است که از آن جمله می توان به ایجاد هماهنگی و نظارت در اجرای فعالیت های کلیه سازمان های ملی ،محلی ،و دولتی در واحدهای استانی ، شهرستان ها ،بخش ها و دهستان ها ،برقراری نظم و آرامش و اجرای انتخابات سالم ،مراقبت در تعمیم دموکراسی از طریق ایجاد امکانات الزم برای عام مردم جهت تشریک مساعی در امور اجتماعی و قبول مسئولیت و همکاری در زمینه های اقتصادی و فر-هنگی ،آموزش و ترویج مسایل سیاسی ، تر-ویج تاسیس سازمان های محلی غیر دولتی و راهنمایی شهردار-ی ها مر-اقبت بر -تامین مایحتاج عمومی ،نظارت بر فعالیت های ثبت و نگهداری اسناد سجلی ،مراقبت در امر -عبور و مر-ور افراد ایرانی و بیگانه از -مرز-ها ،و اقامت بیگانگان در داخل کشور اشار-ه کر-د. سازمان ثبت احوال کشور ، -سازمان حفاظت اطالعات نیروی انتظامی ،نیر-وی انتظامی ،ستاد حوادث غیر مترقبه وساز-مان شهرداری های کشور از -موسسات مستقل این وزارتخانه هستند. وزارت مسکن و شهرسازی وزارت آبادانی و مسکن در سال 1343تاسیس شد و درسال 1353 به وزارت مسکن و شهرسازی تغیر نام یافت .اتخاذ تصمیم و تنظیم و اجرای سیاست ها و خط مشی های ایجاد تعادل مطلوب بین مناطق مسکونی و جمعیت ،تنظیم برنامه های شهرسازی و ساختمان سازی و همچنین ایجاد هماهنگی در برنامه ساختمان های دولتی از اهداف این وزارتخانه است. بررسی مستمرنیازمندی های مسکن ،ساختمان های دولتی و اجرای طرح های تامین مسکن آنان ،تهیه و بهبود استانداردهای کمی و کیفی ساخت مسکن ،ایجاد شهرک های جدید ،تهیه طرح جامع شهرها و اجرای پروژه های تحقیقاتی در خصوص استانداردها ،کیفیت مصالح و ساخت ساختمان ها ،نظارت برفعالیت های شهرسازی بخش خصوصی و طرح های تامین مسکن دولتی ،اجرای طرح های خانه های سازمانی و تهیه و اجرای طرح های ساختمانی دولتی و همچنین اجرای مفاد قانونی اراضی شهری و آیین شهری و آیین نامه های آن از وظایف مهم این وزارتخانه است . سازمان ملی زمین و مسکن ،شرکت های عمران شهرهای جدید شرکت کارخانجات خانه سازی ایران ،سازمان مجری ساختمان های عمومی و دولتی و مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن ازسازمان های زیر نظر این وزارتخانه هستند. وزارت نفت بعد از پیروزی انقالب اسالمی در سال 1358وزارت نفت تاسیس شد و کلیه شرکت های نفت ،پتروشیمی ،گاز جز ابوابجمعی این وزارتخانه شدند .هدف از تاسیس این وزارتخانه ،اعمال مدیریت بهتر ذخایر و منابع نفت و گاز کشور و تاسیسات مربوط به صنعت نفت است . نگهداری و حفظ تاسیسات صنعت نفت ،گاز ،و پتروشیمی ،طراحی و اجرای برنامه توسعه صنعت نفت گاز و پتروشیمی ،کوشش برای توسعه فناوری صنعت نفت ،گاز ،و پتروشیمی به منظور خودکفائی ، تهیه و تنظیم برنامه های عملیاتی – مالی و بازرگانی شرکت های وابسته ،نظارت بر تولید و صادرات فرآورده های نفت و گاز ،و پتروشیمی ،مدیریت نمایندگی های وزارت نفت در خارج از کشور و نمایندگی ایران در مجامع نفتی بین المللی از وظایف این وزارتخانه است . شرکت ملی نفت ایران ،شرکت ملی گاز ایران ،شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران ،شرکت خدمات کامپیوتری ایران ،و شرکت ملی پاالیش و پخش فرآورده های نفتی از سازمان های این وزارت هستند . وزارت نیرو درسال 1341سازمان بر-ق در -ایران زیر -نظر -سازمان برنامه تاسیس و در سال 1342به وزارت آب و بر-ق مبدل شد .این سازمان درسال 1353به وزارت نیرو تغییر-نام یافت . تهی-ه و تامی-ن انرژ-ی های مختل-ف مانن-د آب و برق برای مص-ارف مردم در شهر-ه-ا و روس-تا ها ،کشاور-زی و صنعتی هدف این وزارتخانه است . انرژ ی ،تنظیم و ِ- مطالع-ه و تحقی-ق در خص-وص تولی-د و مص-رف انواع اجرای طرح های مربوط ب-ه احداث س-دها ،نیروگاه ه-ا و شبکه های انتقال و توزی-ع برق ،نظارت بر نحوه اس-تفاده از انرژ-ی و تنظیم برنام--ه های تامی--ن انرژی مورد نیاز کشور در کوتاه مدت و درازمدت از وظایف این وزارتخانه است . شرک-ت های آ-ب و برق منطق-ه ای ،شرک-ت توانی-ر ( تولید و انتقال نیروی برق ایران ) ،س-ازمان تحقیقات مناب-ع آ-ب ( تماب ) ،شرک-ت ساتکاب ( س-اخت و تهی-ه کاالی برق ایران) ،شرک-ت خدمات مهندس-ی آ-ب ( مهاب ) ،شرکت سهامی ساختمان سد و تاسیسات آبیاری ( سابیر ) ،و شرک-ت س-هامی خدمات مهندس-ی برق ( مشانی-ر ) از موسسات و شرکت های دولتی زیر نظر این وزارتخانه هستند. چهارم :موسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی نهاد ،معادل کلمه انستیتو ،تشکل سازمانی مستقل و قانونی است که در شرایط خاص در جامعه بر اساس ضرورت ها و نیازها به وجود می آید و پس از رفع شرایط خاص به نظام تبدیل یا حذف می شود مانند نهاد جهاد سازندگی که امروزه در قالب نظام وزارت جهاد کشاورزی فعالیت دارد. نهادها در نظام اداری ایران بر دو دسته تقسیم می شوند :الف ، نهادهای انقالبی مانند نهاد ریاست جمهوری و ب ،نهادهای عمومی غیر دولتی که واحدهای اداری مستقل از دولت هستند که بر اساس قانون تشکیل می شوند و هر سال از درآمد دولت برای رسیدن به اهداف خود در صورت ضرورت استفاده می کنند مانند هالل احمر یا شهرداری ها .هر کدام ازنهادها توضیح داده می شود. الف – آشنایی با نهادهای انقالبی وقوع انقالب یا تحول فراگیر سیاسی در ایران باعث شد که تغییرات تدریجی در ارزش ها ،هنجارها و نگرش های افراد به وجود آید و ساختارها و تاسیسات جامعه دگرگون شود که از آن جمله می توان به تاثیرات انقالببر قانون اساسی و بوروکر-اسی ایران اشاره کر-د. مردم انقالبی ایر-ان اسالمی به منظور نیل به اهداف و ماموریت های انقالب مانند استقالل ،آزادی ،عدالت ،و رفاه اجتماعی با هدایت حضرت امام ( ره ) قانون اساسی ر-ا تدوین و موسسات و نهادهای انقالبی را در جهت اجرای قانون اساسی و استقرار ارزش های آن تاسیس کردند که از آن جمله می توان به اولین نهاد انقالب اسالمی یعنی شور-ای انقالب اشاره کرد که عالی ترین مقام تصمیم گیر-نده کشور پس از- مقام رهبر-ی بود .شورای انقالب ،نهادهای انقالبی تاسیس یافته را واحدهای سازمانی قانونی و مستقل دانسته و چنین تعریف -کر-ده است : (( نهادهای انقالبی از قبیل جهاد سازندگی ،بنیاد شهید ، نهضت سواد آموزی ،و بنیاد مسکن انقالب اسالمی و کارکنان آنها مشمول قانون کار نبوده و به ارگان هایی اطالق می شود که بنا بر نیاز دوران ،بعد از انقالب اسالمی ایران با تصویب مراجع قانونگذاری به وجود آمده اند)) نهادهای انقالبی میهن اسالمی در زمینه های مختلف -رفاهی ، عمر-انی ،آموزشی ،و سیاسی به گونه مستقل فعالیت دارند و برخی از -آنها در حال حاضر جزء وزارتخانه ها یا موسسات وابسته به وزار-تخانه و عبارت اند از : نهادهای انقالب-ی ک-ه در امور رفاه-ی فعالی-ت دارن-د ،شام-ل کمیته امداد امام خمینی ( ره ) ،بنیاد پانز-ده خرداد ،بنیاد مس-تضعفان و جانبازان ،س-تاد بس-یج اقتص-ادی ،و بنیاد مسکن انقالب مس-کن انقالب اس-المی نهادهای انقالب-ی که در امور عمران-ی فعالی-ت دارن-د ،شام-ل جهاد س-ازندگی ک-ه با وزارت کشاورزی ادغام شده اس-ت ،هیئ-ت 7نفره واگذاری زمین ، س-ازمان ص-نایع مل-ی ،و س-تاد مرکز-ی مناط-ق جن-گ زده که در وزار-تخانه های مربوط ادغام شده اند . نهادهای انقالبی که در امور آموزشی فعالی-ت دارن-د ،شامل جهاد دانشگاهی دانشگاه های مختلف ،شورای عالی انقالب فرهنگی که در برنامه ریزی و خط مشی های آموزش و پرورش ،آموزش عالی ،و آموزش های عمومی فعالیت می کند ،سازمان تبلیغات اسالمی ،سازمان فرهنگ و ارتباطات اسالمی ،و نهضت سواد آموزی که در آموزش و پرورش ادغام شده است . نهادهای انقالبی که درامور سیاسی فعالیت دارند ،شامل دادگاه های انقالب اسالمی که در مجموعه قوه قضاییه قرار گرفته است ،کمیته انقالب اسالمی که با نیروی انتظامی ادغام شده است ،نهاد سپاه پاسداران و بسیج مستضعفان که با وزارت دفاع ادغام شده و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح را بوجود آورده است ( فخیمی ، 73 ،ص ، 159با تغییرت ) از ویژگی های نهادهای انقالب اسالمی می توان به تاسیس خودجوش آنها از جانب مردم و رهبران انقالب و مشارکت مردم در اجرای وظایف نهاد ها اشاره کرد .مشارکت مردمی در نهادها مانند شرکت مردم در بسیج مستضعفان ( که زیر نظر سپاه پاسداران و وزارت دفاع است ) نشانگر تفاوت اصلی نهاد با نظام اداری است .سرعت کار ،وجدان کار و انعطاف در کار در نهادهای انقالبی بیشتر به چشم می خورد و هرگاه نهاد به نظام تبدیل شود در آن تحلیل می رود. ب – آشنایی با موسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی همزمان با کاهش فعالیت های موازی نهادهای انقالب با موسسات مشابه ، دولت به منظور قانون مند کردن فعالیت های کلیه نهادها ،در ماده 5 قانون محاسبات عمومی ( سال ) 1366موسسات و نهادهای عمومی را چنین تعریف کرده است : (( موسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی ،واحدهای سازمانی مشخصی هستند که بر اساس قانون و ذکر نام ،به منظور انجام وظایف و خدماتی که جنبه عمومی دارد تشکیل گردیده و دولت متناسب با حجم کار آنها و امکانات خود هرساله از محل درآمدهای عمومی به آن موسسات از طریق بودجه کمک می کند مانند شهرداری ها )) ( طباطبایی موتمنی ،ص .) 143 این گونه موسسه ها و نهادها مانند شهرداری ها عهده دار وظایفی عمومی و ملی درجامعه هستند و عامه مردم از خدمات آنها بهره مند می شوند موسسه ها و نهادهای عمومی غیر دولتی ،برابر اساسنامه فعالیت می کنند و اداره امور ،کنترل ،و تصمیم گیری آنها را هیئت امنا یا شوراهای خاص به عهده دارد .بر این اساس ،این گونه نهادها قادرند باانعطاف -پذیر-ی و سالمت و دقت بیشتر-ی فعالیت کنند ، بر-خی از آنها عبارتند از : – 1جهاد دانشگاهی دانشگاه ها – 2شهردار-ی ها – 3کمیته ملی المپیک ( ماده 5قانون محاسبات عمومی ) فصل چهارم آشنایی با نظام های مدیریتی دولت ایران هدف های کلی : ایجاد ز-مین-ه های شناخت-ی در کارکنان جدی-د االس-تخدام دولت ، نس-بت ب-ه مفاهی-م مدیریت-ی در نظام اداری دولت جمهوری اس-المی ایران مشتم-ل بر نظام های تص-میم س-ازی و تصمیم گیری ،هماهنگ-ی و یکپارچ-ه س-ازی ،برنام-ه ر-یزی و بودجه ریزی ،نظارت و بازرس--ی ،چال--ش ه--ا ،مشکالت و بر-نامه های تحول در مدیریت دولتی ایران است . هدف های رفتاری : در پایان مطالعه فصل چهارم از فراگیر انتظار می رود: سیستم را تعر-یف کند و ابعاد آن را نام ببرد . ابعاد ساختاری و محتوایی نظام را شرح دهد . فرآیند نظام تصمیم سازی و تصمیم گیری را شرح دهد . الگوی تصمیم گیری رضایت بخش ( سایمون ) را شرح دهد . انواع تصمیم گیری ها را از منظر ماسنت شرح دهد و مثال بزند شکل فرآیند نظام تصمیم سازی و تصمیم گیری را ترسیم کند . انواع شوراها را در قانون اساسی توضیح دهد . نقش شوراها و برخی شوراهای عالی را در اداره امور کشور توضیح دهد . مجامع عمومی شرکت ها را شرح دهد و فرآیند اخذ تصمیم در آنها را بازگوید. مفاهیم هماهنگی و یکپارچه سازی در نظام سازمانی را تعریف کند. قوانین هماهنگی خانم فالت را شرح دهد. عقیده مینتزبرگ ،جیمز ،و گلوک را درباره نظام های جامعه شرح دهد. راه کارهای هماهنگی در نظام اداری ایران را شرح دهد . مقامات و دستگاه های هماهنگ کننده در نظام اداری ایران را شرح دهد شکل روش های اثر بخش سازی هماهنگی در سازمان را ترسیم کند واژه های برنامه و بودجه راتعریف کند. فرآیند سیر تکوینی برنامه ریزی و بودجه را در ایران قبل و بعد از انقالب توصیف کند. انواع برنامه ریزی را با مثال شرح دهد فرآیند تنظیم برنامه را بنویسد . انواع برنامه های کلی یا توسعه ای کشور را با مثال شرح دهد. تحوالت سه گانه و مهم فرآیند برنامه ریزی را شرح دهد. نقش سازمان مدیریت وبرنامه ریزی درتنظیم برنامه و بودجه را شرح دهد . نقش شورای اقتصاد را در بودجه بنویسد. نقش برخی سازمان ها و شوراهای موثر در بودجه نویسی و برنامه ریزی را توضیح دهد . مفهوم نظارت و انواع آن را شرح دهد . نظام نظارت و بازرسی را ترسیم کند. مراحل چهارگانه نظارت و بازرسی را ازدیدگاه علوم اداری بازگو کند. انواع نظارت ها را با مثال شرح دهد هدف نظارت و کنترل را شرح دهد . دستگاه ها و نهادهای نظارتی را شرح دهد. رابطه برنامه ریزی و کنترل را بنویسد. از عوامل موثر بر عملکرد کارکنان ،چهارمورد را بنویسد. چشم اندازها و آینده نگری های مدیریت دولتی را در برنامه توسعه ای شرح دهد. رویکرد مدیریت دولتی نوین را توصیف کند . عوامل به وجودآورنده انقالب علمی یا گذر از مدیریت دولتی سنتی به مدیریت دولتی نوین را شرح دهد . ویژگی های مدیریت دولتی سنتی را با مدیریت دولتی نوین مقایسه کند. مسئولیت مدیران اجرایی را عالوه بر وظایف قبلی ،بر اساس عقیده جان کاتر شرح دهد. انتقاد مینتزبرگ را از فرآیند خصوصی سازی به اختصار شرح دهد. از ریشه ها و علل ضعف نظام اداری چهارمورد را شرح دهد. ویژگی های نظام اداری در وضع موجود و در وضعیت مطلوب را شرح دهد. چهارمورد از مسایل و مشکالت اساسی نظام اداری را شرح دهد . چهار مورد از نکات مورد لزوم در چشم انداز مدیریت دولتی را شرح دهد. عناصر شبکه راهبردی ایجاد تحول در نظام اداری را به اختصار شرح دهد. شورای برنامه ریزی و توسعه استان و کارگروه برنامه ریزی و تحول اداری استان را شرح دهد . آسیب شناسی مدیریت دولتی در نظام اداری ایران را بازگو کند. برنامه های هفتگانه تحول در نظام اداری را بنویسد. مرکز نوسازی و تحول اداری و وظایف آن را شرح دهد.  – 4آشنایی با نظام های مدیریتی دولت ایران تشریح ابعاد و نظام های سازمانی و مدیریتی به مجموعه اجزای به هم پیوسته و متعامل ،سیستم یا نظام گفته می شود .هر نظام یا سیستمی از دو دسته مجموعه اجزای به هم پیوسته و متعامل ساختار و محتوا ( وظیفه ) تشکیل یافته است که در مجموع یک کل را بوجود می آورند ،مانند سیستم بینایی که از مجموعه های چشم و دیدن یعنی ابعاد ساختاری و عملکردی شکل گرفته است . مجموعه های اجزاو ابعاد به هم پیوسته و متعامل نظام یا سیستم اداری عبارت اند از : یکم :ابعاد ساختاری سیستم مشتمل بر قوانین ،نهادها ،استانداردها ، مهارت ها ،نیروهای انسانی ،و تکنولوژی که در واقع نظام های سازمانی هر سیستم را شکل می دهند. دوم :ابعاد محتوایی یا کارکر-دی سیستم مشتمل بربرنامه ریزی ، تصمیم گیری ،تعیین هدف ها ،تدوین استر-اتژی ها که در واقع نظامهای مدیریتی هر سیستم را شکل می دهند ( مندراس و گور-وویچ ،ترجمه پرهام ،ص 179با تغییرات ) در -این کتاب سعی شده است فر-اگیران محترم با فصلهای :مقدمه یکم ،دوم و سوم با ابعاد ساختار-ی نظام ادار-ی ،یعنی قانون اساسی ،قوای سه گانه ،دولت ،دولتمرد ،وزارتخانه، موسسه ،نهاد و شورا آشنا شوند .و در فصل چهارم ابعاد مدیریتی یا عملکردی نظام اداری ،یعنی فرآیندهای تصمیم ساز-ی و تصمیم گیری ،هماهنگی و یکپارچه سازی و برنامه ریز-ی و بودجه ریزی ،کنترل و نظارت و چالش ها ، مشکالت و ر-ویکردهای نوین مدیریت دولتی را مطالعه کنند.  – 1 – 4نظام های تصمیم سازی و تصمیم گیری فرآیند تصمیم سازی ،تصمیم گیری و خط مشی گذاری در نظام های مدیریت دولتی اهمیت ویژه ای دارد و همواره مورد توجه گسترده دانشمندان علوم اداری ،اجتماعی ،ر-فتاری و ریاضی است و دانشمند ان مزبور الگوی علمی خاصی را برای اجرای فرآیند اخذ تصمیم ارائه کرده اند .چستر بارنارد تصمیم گیری را بخش بنیادی فرآیند مدیریت می داند و معتقد است :تصمیم گیری انتخاب یک را ه از بین راه هاست ،که به تصمیم گیر-ی فردی و سازمانی تقسیم بندی می شود ،البته تصمیم گیری سازمانی از تصمیم گیری فردی منطقی تر و عقالنی تر است ( دیویس ،ترجمه طوسی ،ص ) 121 برخی اندیشمندان دیگر مدیریت اعتقاد دارند :تصمیم گیری های اداری با تصمیمات در باره مسایل روزانه تفاوت ماهوی دارد .تصمیم گیری اداری ،فرآیندی است که در سازمان به منظور تحقق تکالیف محول شده جریان دارد و ضمن این که شمول عام دارد در جهت منافع جامعه اتخاذ می شود .این گونه تصمیمات به دو نوع مدیریتی و سیاسی تقسیم می شود (.ماسنت ،ترجمه فخیمی ،ص ) 137 تصمیم گیری های مدیریتی :این دو نوع تصمیم گیری ها چه در مرحله آماده سازی تصمیم ( تصمیم سازی ) و چه در مرحله اجرای تصمیم ( تصمیم گیری ) تابع قوانین و مقررات عمومی است و به منظور تحقق اهداف معین اجتماعی اتخاذ می شود و در جهت حرکت منطقی و سالم امور جامعه با استفاده از ارتباطات ملموس اجتماعی و ضابطه های مشخص ،توسط مدیر یا رییس به اجرا در می آید. تصمیم گیری های سیاسی :این نوع تصمیم گیری ها مانند تصمیم گیری های مدیریتی ،به منافع کلی و عمومی جامعه نظر دارد . اما به دلیل وجود فشارهای خارجی و به تبع آن جانبداری ،خالف تصمیم گیری های مدیریتی به ارتباطات ملموس اجتماعی یا واقعیات و ضوابط موجود در جامعه توجه ندارد ،صحت و دقت ندارند ،افکار عمومی جامعه نسبت به این گونه تصمیم گیری ها بسیار حساس است و بازتاب نشان می دهد .بنابراین ،دولتمردان سیاسی بیشتر مایل اند تصمیماتی بگیرند که حساسیتی در بین مردم جامعه ایجاد نکند تا وجاهت سیاسی حفظ شود ( .بارزمن ، ترجمه فخیمی ، 79 ،ص . ) 138تداخل تصمیم گیری های سیاسی و مدیریتی در سازمان ها و برخورد این دو جریان در سلول اداری ، -موانعی در فعالیت سازمان ها ایجاد می کند که منجر ب-ه عدم تحرک امور م-ی شود و وضعی-ت ب-ی تص-میمی و گاهی تعارض را ایجاد می کند . تحقیقات و تجربیات درباره تص-میم گیر-ی مانن-د مطالعات فرنچ و کوچ ،رای-س ،پیت-ر دراک-ر ودیگران نشان داده اس-ت که مشارک-ت کار-کنان در تص-میم گیری ی-ا اخ-ذ تص-میم ب-ه گونه شورای-ی م-ی توان-د موج-ب تغی-ر نگرش افراد و کاستن از مقاوم-ت آنان در -برابر تغی-ر شود .دراک-ر ب-ا ا رائه مدل مدیری-ت بر -مبنای هدف ( ) MBOسعی کر-د اهداف فردی و گر-وه-ی افراد را ب-ا اهداف س-ازمان از طری-ق مشارکت دادن رئی-س و مر-ئوس در تعیی-ن اهداف و چگونگ-ی تصمیم گیری بر-ای نی-ل ب-ه اهداف ،هماهن-گ س-ازد و موجب ایجاد ار-تباطات بهتر ، -تفاهم بیشتر ،برنامه ریزی واقعی تر ،دبد مثبت تری نسبت به سیستم ،وفاداری ،خالقیت ،و نوآوری در سیستم گردد. (رابینز ودی سنزو ،ترجمه اعرابی ، 79 ،ص ) 82 هربرت سایمون نظریه پرداز ،روانشناس سازمانی وبرنده جایزه نوبل که تئوری تصمیم منسوب به اوست ،الگوی تصمیم گیری رضایت بخش را که از ترکیب دو الگ-وی عقالیی و ارزشی یعنی تصمیم سازی و تصمیم گیری حاصل می شد ارائه کرده است .او تصمیم گیری را معادل مدیریت می داند و تصمیم گیری در نظریه او قلب امور اداری به شمار می رود ( سایمون ،ترجمه طوسی ، ، 70ص . ) 69براساس عقاید سایمون (( :فرآیند اخذ تصمیم از دو بخش تصمیم سازی و تصمیم گیری بوجود آمده است .به عبارت دیگر سایمون معتقد است :هر تصمیمی دو بخش دارد که ازمبانی مختلفی سرچشمه می گیرد .بخش یکم ،تصمیم سازی است که از مبنای واقعیت ناشی می شود و بخش دوم یعنی تصمیم گیری ،بر مبنای ارزش و اعتقاد استوار است . شناخت مسئله و- تعیین ماهیت آن 1 یافتن شقوق و راه حل های ممکن 2 تصمیم سازی ( بر مبنای واقعیت ) بررسی هر راه حل و پیش بینی نتایج هر یک 3 ارزیابی و -انتخاب یک راه حل تصمیم گیری ( برمبنای -ارزشها) شکل – – 1 – 4فرآیند اخذ تصمیم در مدل سایمون 4 واقعیت ،مبنای فرآیند تصمیم سازی است یعنی کارشناسان و متخصصان بر -مبنای واقعیت ها و بر اساس تجارب علمی و موازین تخصصی و دور -از نفوذ ارزش ها ،به بررسی تنگناها و مشکالت مسئله مور-د تصمیم می پردازند و نسبت به یافتن راه حل های مختلف و تجزیه و تحلیل هر راه حل مطابق شکل 1 – 4اقدام می کنند .به عبارت دیگر ، -فرآیند تصمیم ساز-ی شامل :تشخیص مشکل ،تعیین راه حل های ممکن ،و بررسی و پیش بینی نتایج حاصل از هر راه حل است . ارز-ش ،مبنای فر-آیند تصمیم گیر-ی است یعنی مدیران و تصمیم گیرندگان بر اساس برر-سی ها و یافته های کار-شناسان در فرآیند تصمیم سازی ( مراحل یک ،دو و سه با در نظر گرفتن عوامل محیطی یعنی عوامل فرهنگی ،اجتماعی ،سیاسی اقتصادی و سرانجام با توجه به ارزش ها و اعتقادات شخصی سعی می کنند راه حل ها را ارزیابی و یکی از آنها را که رضایت بخش تر ،مناسب تر ،کار-سازترو سودمندتر به نظرشان بر-سد انتخاب کنند ( .مرحله چهار ) (( .سایمون فرآیند مز-بور را که تحت تاثیر ارزشها صورت می گیرد ، فرآیند تصمیم گیری رضایت بخش می نامد .او با توجه به هر دو جنبه عقالئی و غیر -عقالئی ( اجتماعی ) فرِآیند اخذ تصمیم و هر گونه رفتار -اداری ،سعی کرد از ترکیب واقعیت و ار-زش ،الگویی متناسب و متعادل بساز-د )) ( مدنی ،ص ) 186 مدل اخذ تصمیم سایمون در مجامع تصمیم گیرنده قانونی و اجرایی میهن اسالمی ایران بکار گرفتــه می شود ،مثال“ در جریان تصویب قانون در مجلس شورای اسالمی ،ابتدا هر گونه پیشنهاد فردی به تصویب هیئت وزیران ( الیحه ) ،یا 15نفر از نمایندگان مجلس ( طرح ) .و یا تصویب شورای عالی استان ها می رسد .سپس طرح یا الیحه یا پیشنهاد ،در مرکز پژوهش ها و کمیسیون های مجلس تحت بررسی علمی و پژوهشی ق-رار می گیرد ،نقاط قوت و ضعف آن مشخص می شود ،موافقان یا مخالفان در قبول -یا رد پیشنهادها سخنرانی می کنند ( فرآیند تصمیم سازی ) و سرانجام موضوع در جلسه علنی مجلس مطرح و نمایندگان بر اساس ارزش ها و عقاید شخصی وضرورت های محیطی با موضوع برخورد و به گونه ای شورایی و دموکراتیک تصمیم گیری می کنند( فرآیند تصمیم گیری ). در دولت و در نهادهای اجرایی ایران نیز همواره فرآیندهای تصمیم سازی و تصمیم گیری مدل سایمون با رعایت مبانی دو گانه واقعیت و ارزش جریان دارد مانند فرآیند اخذ تصمیم در شرکت ها ،که ابتدا هیئت مدیره ،مسایل مهم و استراتژیک را بررسی و راه حل ها را مشخص مـی سازد ( تصمیم سازی ) و پس از آن مراتب برای تصمیم گیری نهایی به مجامع عمومی شرکت احاله می شود و پس از تصویب ( تصمیم گیری ) برای اجرا به هیئت عامل ارجاع خواهد شد بنابراین با توجه به فصل هفتم قانون اساسی ( شوراها ) و مثال های ارائه شده می توان گفت :فرآیند مجاز اخذ تصمیم در جمهوری اسالمی ایران شــورایــی است و شـــوراها ارکــان تصمیم سازی و تصمیم گیری در دولت جمهوری اسالمی ایران هستند .مانند مجلس شورای اسالمی ،شور-ای موقت ر-هبری، شور-ای نگهبان ،و شورای اداری استان یا شهرستان . در اصل 100قانون اساسی ،شورا تنها ابزار پیشبر-د سریع بر-نامه های اجتماعی و رفاهی جامعه معرفی و توصیه شده است که اداره امور روستا ،بخش ،شهر ،شهر-ستان ،و استان برعهده شوراهای مردمی باشد و شورای عالی استانها که نهادی شورایی است به گونه ای شورایی بر سایر شور-اهای مردمی نظارت دارد ( اصل .) 101 انواع شوراها در قانون اساسی چهارگون-ه نظام شورای در اص-ول قانون اس-اسی ب-ه چش-م می خورد که عبارت اند از : – 1شوراهای-ی ک-ه باعنوان نهادهای قانونی در امور اداری ، تقنین-ی و قضای-ی فعالی-ت دارن-د مانن-د مجل-س شورای اسالمی شورای نگهبان ،دیوان عال-ی کشور ،ی-ا شورای عال-ی امنیت ملی . – 2شوراهای اسالمی محل-ی :طبق اص-ل 100قانون اساسی عبارت اند از شورای روستا ،بخش ،شهر ،شهرستان ،و استان که خوشبختانه شوراهای ر-وستا ،بخش ،و شهر در چند سال اخیر تشکیل شده اند .اعضای هر شورا به تناسب جمعیت برای مدت چهار سال توسط مردم همان محل انتخاب می شوند .این اعضاء در جهت پیشبرد برنامه های اجتماعی فرهنگی ،بهداشتی ،اقتصادی ،رفاهی همان محل فعالیت می کنند . – 3شور-ای عالی استان ها :این شورا از نمایندگان شوراهای استان ها تشکیل می شود و نهادی نوپاست که در تاریخ 22/7/87به منظور تقویت و نهادینه کردن فرآیند مشارکت جویی در -اداره امور -کشور و در اجرای اصول 101و 102قانون اساسی تشیل شده است . هدف شور-ای مز-بور جلوگیری از تبعیض و جلب همکاری در- تهیه برنامه های عمر-انی و رفاهی استان ها و نظارت بر اجرای هماهنگ آنهاست و می تواند در حدود وظایف خود طرح هایی تهیه و مستقیما“ یا از طریق دولت به مجلس شورای اسالمی پیشنهاد کند تا بر-رسی شود .می توان انتظار داشت شور-ای عالی استان ها بتواند در صورت حمایت شدن نسبت به اصالح ساختار مدیریتی نظام اجرایی و توزیع مطلوب بودجه بر اساس مشکالت و امکانات استان ها گام های مناسبی بر دارد. – 4شوراهای صنفی :این گونه شورا طبق اصل 104قانون اساسی به منظور تامین قسط اسالمی و همکاری در تهیــــه برنامه ها و هماهنگی در پیشبرد امور در واحدهای تولیدی ، صنعتی ،کشاورزی ،اداری ،آموزشی ،و خدماتی با حضور نمایندگان آنان تشکیل می شود .مانند شور-ای عالی کار و شورای اداری استان یا شهرستان . شورا در نظام اجرایی کشور و چند شورای مهم عالوه بر شوراهای قانونی که در باال به آنها اشاره شد و در اکثر آنها موضوع تدوین سیاست ها و خط مشی ها از جنبه های اجرایی قوی تر است حدود 10شور-ا در سطح ملی 17 ، شورا در سطح بین بخشی ،و 38شور-ا در سطح بخشی به عنوان بازوی کمکی مدیریت در -نظام تصمیم گیری و اجرایی دولت ایران نقش دار-ند .فعالیت این گونه شور-اها جنبه ستادی ،هماهنگی ،و اجرایی دارد و اغلب با مصوبه هیئت دولت به وجود می آیند و در زمینه های اقتصادی ، بر-نامه ریزی ،مطالعاتی ،آموزشی ،و اداری کار می کنند که به بر-خی از آنها اشار-ه می شود . شورای عالی اداری شورای عالی ادار-ی در -سال 1340با تصویب هیئت وزیر-ان در سازمان نخست وز-یری تشکیل شد .هدف آن ساز-گار کردن تشکیالت و نظام ادار-ی با سیر تکامل اجتماعی و همچنین بهبود ر-وش های کار -اداری و تشریفات اداری – مالی ،بهبود آیین نامه ها و مقررات مربوط به استخدام ،و نیز آموزش ضمن خدمت کارمندان دولت بوده است . شورای عالی اداری در سال ،1345الیحه قانون استخدام کشوری را تنظیم کرد که پس از تصویب هیئت وزیران و مجالس شورای ملی و سنا به صورت قانون استخدامی کشور در آمد .در ماده 103قانون مزبور تاسیس سازمان امور اداری و استخدامی کشور وابسته به نخست وزیری پیش بینی شده بود که در همان سال گشایش یافت وشورایعالی منحل شد. پس از پیروزی انقالب و جنگ تحمیلی ،دولت وقت تشکیل مجدد شورایعالی اداری را به منظور اجرای بند 10اصل دوم قانون اساسی یعنی (( ایجاد نظام اداری صحیح و حذف تشکیالت غیر ضرور )) و ایجاد تحول در نظام اداری در پیوست قانون برنامه پنجساله اول توسعه اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی کشور ( ) 1369پیش بینی و تصویب کرد. وظایف و انتخابات شور-ای عالی اداری عبارت است از : ادغام دستگاه هایی که دارای وظایف متداخل و مشابه هستند. انحالل سازمان های اقماری که حجم عملیات آنها نازل ومحدود باشد. تحدید تشکیالت دولت با رعایت تجانس وظایف -و عدم تکر-ارو تداخل و همچنین تقویت واحدهای خارج از مرکز و توسعه اختیارات نهادهای تصمیم گیری محلی و منطقه ای . اصالح ساختار تشکیالت دستگاه های اجرایی کشور بهاستثنای وزارتخانه ها ،از -طر-یق ادغام ،انحالل ،و انتقال موسسات وسازمان ها به خارج از مرکز.  متناسب ساختن وظایف -استانداران و سایر مقامات دولتی دراستان با اختیارات آنان روشن ساختن نحوه ار-زیابی عملکرد کارکنان دولت تعیین نحوه ارتباطات مقام مر-کزی با مقامات دولتی در استانهاو چگونگی نصب و عزل آنان . شورای عالی تحقیقات و فناوری این شورا باهدف انسجام بخشیدن به امور اجرایی و سیاستگذاری در نظام علمی ،تحقیقاتی و فناور-ی و هماهنگ کردن همه قابلیت های کشور برای رساندن ایران به جایگاه اول منطقه تشکیل شده است .این شورا که به عنوان عالی ترین نهاد بر-ای تعیین اولویت های ملی ،پژوهشی و فناوری کشوراست سعی دارد مزایای نسبی کشور را در زمینه تحقیقات وعلوم جدید مانند نانوتکنولوژی و بیولوژی ارتقاء بخشد. تقویت انجمن های علمی ،ارتباط نظام دانشگاهی با نیازها و مدیریت جامعه ،بومی کردن علوم و اجرایی کردن مفاهیم علمی از وظایف این شوراست .این شورا زیر نظر رئیس جمهور و در وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری فعالیت دارد و اولین گردهمایی آن در تاریخ 13/12/83صورت گرفته است. شورای عالی آموزش های کاربردی این شورای عالی که وظایف راهبردی سیاستگذاری و برنامه ریزی آموزش های فنی و حرفه ای را اعم از رسمی و غیر رسمی بر عهده دارد ،در جهت اجرای برنامه اول توسعه اقتصادی ،اجتماعی ،و فرهنگی .از ادغام دو شورای عالی هماهنگی آموزش فنی و حرفه ای کشور وشورای عالی آموزش های علمی کاربردی در سال 1372 بوجود آمد .ریاست عالیه شورا بر عهده رئیس جمهور است ،معاون اول ر-ئیس جمهور ، -رئیس اداری شوراست و وزرای آموزش و پرورش ،علوم ،تحقیقات و فناوری ،بهداشت ،درمان و آموزش پز-شکی ،کار و امور اجتماعی ،رئیس ساز-مان مدیریت ،وزیر ذی ربط و یک نفر صاحبنظر از بخش غیر دولتی به انتخاب شورا ،اعضای شور-ای عالی هستند. شورای عالی کار این شورا در اجرای تکالیف محوله ماده 167قانون کار در- ز-مینه تنظیم حقوق وتکالیف ( ر-وابط ) دولت ،کارگر ، کارفرما و تشکل های آنان در وزارت کار و امور اجتماعی تشکیل می شود .ریاست شورا با وزیر -کار است و اعضای آن ،غیر از وزیر کار که برای مدت 2سال انتخاب می شوند ،عبارت اند از : الف :وزیر کار و امور اجتماعی به عنوان رئیس شورا ب :دو نفر از افراد بصیرو مطلع به پیشنهاد وز-یر کار وتصویب هیئت وزیران پ :سه نفر از نمایندگان کارگران به انتخاب کانون عالی شوراهای اسالمی کار . ت :سه نفر از نمایندگان کارفرمایان به انتخاب کارفرمایان . جلسات ماهانه شور-ا با حضور 7نفر رسمیت می یابد و تصمیمات با اکثریت آرا معتبر است .شورای عالی کار بر اساس آیین نامه داخلی دارای دبیرخانه است که از -کارشناسان مختلف تشکیل می شود و کارشناسان مسائل مربوط به روابط کار را مطالعه و در اختیار -شورایعالی کار قرار می دهند. نقش مجامع عمومی شر-کت ها در -تصمیم گیر-ی یکی از انواع دس-تگا ه های اجرایی ب-ا ساختار مدیریت مشارکتی، شرک-ت های دولت-ی هس-تند .شرک-ت ه-ا از -دی-د قانون اساسی بر سه دسته خصوصی ،تعاونی ،و دولتی تقسیم می شوند. س-اختار شرک-ت ه-ا از قانون تجارت الهام م-ی گیر-د و هم-ه آنها دارای ار-کان یعن-ی مجام-ع عموم-ی ،هیئ-ت مدیره ،بازرسان ، و مدیر عامل یا هیئت عامل هستند . فرآین-د اخ-ذ تص-میم در -مجام-ع عموم-ی و جلس-ات هیئت مدیر-ه شرک-ت ه-ا ک-ه شخص-یتی حقوق-ی هس-تند شورای-ی اس-ت ،ب-ه گون-ه ای ک-ه م-ی توان گف-ت اص-یل تری-ن نوع مشارکت کارکنان ر-ا در فر-آین--د تص--میم گیری در شر-ک-ت دیده می شود و میتــــواند الگوی-ی ب-ی نظی-ر برای تنظی-م س-اختار -مشارکت-ی نظام اداری ( بور-وکر-اسی ) باشد . مراح-ل اجرا و مدیری-ت اخ-ذ تص-میم در شرک-ت ه-ا چنی-ن است : ابتدا هیئ-ت مدیره شرک-ت در جه-ت دس-تیابی ب-ه اهداف -شرکت نس-بت ب-ه تنظی-م خ-ط مش-ی و مر-اح-ل اجر-ای آ-ن و همچنی-ن یافتن ر-اه ح-ل های ممک-ن در -مس-ئله ابر-از شده بر اس-اس واقعی-ت ها اقدام وتصمیمات را بر اساس موازین منطقی س-اخته و پرداخته م-ی کن-د ( تص-میم س-ازی ) .پ-س از آ-ن ،تصمیمات متخذه و مه-م در مجام-ع عموم-ی شر-ک-ت ه-ا ( برای تایی-د ) مطر-ح می شود و در ص-ورت تص-ویب ( تص-میم گیر-ی ) ،مصوبه برای اجرا ب-ا رعای-ت دو اص-ل اث-ر بخش-ی و کار-ای-ی ب-ه مدی-ر -عامل داده می شود . بر اقدامات انجام شده در -شرکت ها بازر-سان شر-کت ها نظارت و آنها ر-ا کنترل می کنند و در کلیه نشست های مجامع عمومی و هیئت های عامل همواره اکثریت آرای افراد حاضر در -جلسه ،سیمای تصمیم و اجرا را مشخص می سازد که میتواند برای سایر سازمان ها الگو باشد . مجامع عمومی شر-کت ها بر -اساس قانون تجارت بر -سه دسته تقسیم می شوند که عبار-ت اند از :مجمع عمومی موسس ، این مجمع هنگام تاسیس شرکت از سرمایه گذاران شکل می گیرد که اساسنامه راتصویب می کنند.مجمع عمومی عادی که تشکیل آن حداقل سالی یک بار الزامی است و معموال“ در اول سال تشکیل می شود .در این مجمع که با حضور سهامدار-ان منعقد می شود جریان امور یکساله مطرح و بر-ای آینده شرک-ت در قال-ب خ-ط مش-ی و تر-از-نام-ه ،برنامه ریز-ی و تص-میم گیری م-ی شود .مجم-ع عموم-ی عادی ،هیئت مدیره و باز-رس-ان را ه-م انتخاب و تر-از-نام-ه ر-ا تص-ویب م-ی کن-د و هر زمان ک-ه ضرورت ایجاب کن-د مجم-ع ب-ه گون-ه عادی و به طور فوق العاده تشکیل می شود. مجم-ع عموم-ی فوق العاده ،ای-ن مجم-ع در مواقع ضر-وری و برای تص-میم گیری در خص-وص وقای-ع مه-م شرک-ت مانن-د تغییر اساسنامه ،ادغام ،یا انحالل شرکت تشکیل می شود. - 2 – 4نظام های هماهنگی و یکپارچه ساز-ی لفظ (( هم )) در کلمه هماهنگی ،پیشوندی است که معنی شباهت و همکاری دارد ،هماهنگی در -لغت به معنی هم قصدی اتحاد ،و همراهی است و در اصطالح مدیریت معادل کلمه انگلیسی ، COORDINATEبه معنی موزون ساختن ، متناسب کردن و تعدیل کردن به کار می رود .در حال حاضر ،لفظ هماهنگی در اصطالحات اداری ایران به تدریج به مفهوم سازمان دادن ،نظم بخشیدن به امور ،و تنظیم فعالیت گروه ،که همان معنی ریشه ای COORDINTAION غربی است کاربرد یافته است . سازمان مانند ماشینی است که هر قسمت از آن وظیفه ای خاص دارد .بنابراین ،الزم است بین وظایف مختلف همبستگی ، وحدت ،و سازگاری ایجاد شود تا ماشین حرکت کند یا سازمان نتیجه دهد ( برهانی ،ص . ) 27 خانم فالت ،از پیشکسوتان دانش مدیریت معتقد است :الز-مه ادامه حیات هر -سازمان ،رعایت اصولی است که از همبستگی آن اصول هماهنگی در سازمان بوجود می آید و کارایی افزایش می یابد (( .هماهنگی فقط یک جریان نهایی نیست بلکه شما باید سازمانی داشته باشید که اختالط و درهم آمیختن را در تمام زوایا و تار و پود خط ارتباط اجاز-ه دهد )) ( فالت ،ترجمه رزاقی ،ص . ) 75خانم فالت معتقد است (( :به منظور افزایش کارایی سازمان ها در ر-اه رسیدن به هدف ها ،الزم است میان کوشش های افراد و مساعی گروه های مختلف همنوایی و هماهنگی ایجاد کرد .زیرا هماهنگی محور -اصلی وظایف مدیریت ،شالوده یک ساز-مان اجتماعی متشکل و موجد مدیریت دموکراتیک از طریق مشارکت دادن افراد و گروه ها در فرایند تصمیم گیری خواهد بود .هماهنگی از طریق ایجاد روابط متقابل بین افراد و تشریک و توحید مساعی آنان برای اجرای فعالیت ها و همچنین رعایت مبانی نظری و اجرایی مدیریت دولتی نوین یا فلسفه نوین مدیریت در سازمان حاصل می گردد ))( بشارت 54 ،صص . ) 375 – 396 بطور خالصه می توان گفت :با رعایت دستور العمل های اجرایی چهارگانه خانم فالت در سازمان یعنی :ایجاد جو برخورد خالق و سازنده افراد در سازمان ،توجه به دیدگاه های خبرگان در دل دیدگاه های خبرگان در دل دیدگاه های همگان ،تصمیم گیری و کنترل جمعی به جای تصمیم گیری و کنترل نهایی ( مقامات عالی سازمان ) ،و سرانجام اطاعت افراد از قانون موقعیت می توان به گونه ای علمی وظایف افراد را هماهنگ کرد .جوهره مدیریت نوین ( مشارکتی ) است . قانون موقعیت را می توان از طریق تشکیل جلسات بحث و گفتگو ،کنفرانس ها ،ایجاد مراوده های مختلف ،تفکر و اندیشه ،مطالعه و تحقیق ،توجه به عقاید خبرگان در جلسات تخصصی و مشارکت همگان در فرآیند تصمیم گیری های ساز-مانی به دست آورد . ای .او .استین ( ) 1940که از متفکر-ان قر-ن بیستم است ، ضمن تعریف اصل در مدیریت اعتقاد دارد :علم ادار-ه دارای سه اصل هماهنگی ،رهبری ،و دستور است که هماهنگی مهم تر است (.بشارت ) 380 ، 54 ، دانشمندان دیگر دانش مدیریت مانند مینتزبر-گ ،جیمز ،گلوک که در مباحث راهبردی ( استراتژ-یک ) مطالعه کرده اند در- زمینه لزوم توجه به اصل هماهنگی در دستیابی به اهداف سازمانی عقیده دارند :سیستم جامعه از -چهار نظام عمده اقتصادی ( چگونگی توزیع ثروت ) ،سیاسی ( چگونگی توزیع قدرت ) ،آموزشی ( چگونگی توزیع مهارت ) ،و ارزشی ( معیار خوب و بد ) با اهداف خاص بوجود آمده است و هر یک از -نظام های مز-بور نیز -نظام های فرعی و کوچک تری دارد مثال“ نظام اقتصادی از پنج ز-یر -مجموعه تحت عناوین ز-یربخش های :کشاورزی ،صنعت و معدن ،نفت ، خدمات مالی و عمومی ،خدمات عمرانی و فنی تشکیل شده است که ارتباط تعاملی آنها در -شکل 1 – 2 – 4نمایش داده شده است ( استونر و فریمن ،ص ) 76 شکل – 1 – 2 – 4نمایش جامعه و برخی خرده سیستم های آن دانشمندان مزبور همچنین عقیده دارند :به منظور دستیابی اثر بخش و کارا به اهداف و ماموریت های سازمان ،الزم است به هماهنگی بین هدف های سه گانه توجه شود و نیز بین هدف های نظام جامعه ، نظام های عمده ،و خرده نظام های آن با روش های اجرایی نیل به اهداف مزبور ،هماهنگی بوجود آید .یکی از بهترین روش های ایجاد هماهنگی در اکثر جوامع این است که وزارتخانه ها یا باالترین نهاد اجرایی جامعه با نام خرده نظام مربوط تاسیس شود .مانند وزارت نفت ،وزارت کشاورزی ،وزارت صنایع و معادن الرنس و لورش عقیده دارند :هماهنگی عبارت است از : (( ادغام و یکپارچه سازی فعالیت نظام های مختلف و تقسیم کار کارکنان بر اساس تخصص آنان و اهداف و رسالت های متعدد سازمان که کاری بس مشکل و در خور تعمق است )) ( دفت ،ترجمه اعرابی به نقل از الرنس و لورش ،ص 9با تغییرات ). استونر و فریمن اعتقاد دارند (( :هماهنگی عبارت است از تقسیم کار در سازمان به نحوی که بهره وری و کارایی افزایش یابد )) ( استونر و فریمن ،ترجمه اعرابی ،ص ) 74در جهت هماهنگ شدن فعالیت واحد های مختلف سازمان ،الزم است کارکنان واحدها با وظایف و نوع فعالیت های یکدیگر آشنا شوند و بدون اصطکاک کار کنند . هماهنگی ،فرآیند مقاصد و فعالیت های واحدهای جداگانه سازمان است به منظور تحقق اهداف واحد سازمانی به گونه ای موثر و کارآمد ( مونی ،ص 5به نقل از دفت .) 1380 ، هماهنگی ،که گاهی از ابزارهای کنترل در مدیریت و گاهی معادل کلمه مدیریت به کار می رود به طبیعت ،ماهیت ،و میزان نیازهای ارتباطی فعالیت های مختلف سازمان بستگی دارد .به عبارت دیگر ، اینکه فعالیت های سازمان چقدر با با یکدیگر ارتباط دارد ،میزان نیاز واحدهای مختلف سازمانی را به هماهنگی مشخص می سازد .بنابراین ،ارتباطات ابزار اصلی و کلید هماهنگی است و وظیفه هماهنگی ،گردآوری ،پردازش ،و ارسال اطالعات است .گــالبرایت اعتقاد دارد ، (( هر چه افراد از صحت فعالیت سازمانی خود اطمینان کمتری داشته باشند به همان اندازه به اطالعات بیشتری برای هماهنگی نیاز دارنــد .بنــابــرایــن بــا حفظ اعتبــار کلمـــه ((هماهنگی )) می توان آن را عامل پردازش اطالعات هم نامید)) . ( استونر ،نقل از گالبرایت ،ترجمه فخیمی ،ص . ) 488 گالبرایت در جهت کم کردن نیاز به هماهنگی سازمان ها دو طریق پیشنهاد می کند – 1 :ایجاد منابع اضافی – 2ایجاد واحدهای مستقل هماهنگی اداری ( دایم و موقت ). دفت ،نیز برای ایجاد هماهنگی م-وثر در سازم-ان سه راه پیشنهاد می ک-ند . آرای این دو در شکل 2 – 2 – 4دیده میشود . روش های اثر بخش سازی هماهنگی ) 1استفاده از تکنیک های اساسی مدیریت برای ایجاد هماهنگی : رعایت سلسله مراتب مدیریت و سازمانرعایت قوانین و مقررات ( ساختار ) کهفعالیتها را استاندارد می سازد تنظیم اهداف و برنامه ها با تشریک مساعی حیطه نظارت سازمانی کوچک تر بکارگیری کارشناسان در ستاد -خود هماهنگی کارکنان ) 2روش های افزایش امکانات بالقوه هماهنگی: بهبود روش اجرای کار سیستم های اطالعاتی عمودی و تکنولوژی آنارتباط افقی یا جانبی شامل :تماس مستقیم ،نقش مدیری ادغام کنندگی ( اطالعاتی ) و نقش مدیری رابط ( ارتباطی ) ) 2کم کردن نیاز به هماهنگی از طریق : بهبود روش اجرای کارایجاد منافع اضافیشکل – 2 – 2 – 4اقتباس از کتاب مدیریت نوشته استونر و فریمن ،ترجمه اعرابی ص . 277با تغیرات بنابراین ،هماهنگی و یکپارچه سازی فرایندی است که طی آن ، هدف های ساز-مان و فعالیت های افراد و واحدهای مختلف آن سازمان همسو می شوند و وحدت می یابند تا هدف های کلی سازمان تحقق یابد. شیوه های ایجاد هماهنگی در -نظام اداری کشوردر ساز-مان های کوچک که تعداد کارکنان کم است هماهنگی و همسو سازی فعالیت های کارکنان چندان مشکل نیست .اما در ساز-مان های بز-رگ به دلیل تنوع وظایف ،تخصصی شدن فعالیت ها و وجود تغییرات و تحوالت مستمر ،هماهنگ سازی و هم جهت ساختن اهداف ساز-مان و فعالیت های افراد کاری بس مشکل است .شیوه های ایجاد هماهنگی در این گونه سازمان ها دو دسته اند – 1 :برخی از شیوه ها ، بیشتر روی راهکارها ،استراتژی ها ،و تدابیر سازمانی تاکید دارند و – 2برخی شیوه ها ،افراد ،مقامات ،و دستگاه های هماهنگ کننده را مد نظر دارند که به آنها اشاره می شود. – 1ایجاد هماهنگی در نظام اداری با به کارگیری راهکارها برنامه ریزی و تنظیم طرح ها ،هدف ها ،استراتژی ها ، ارتباطات ( عمودی و افقی ) ،تقسیم کار بر اساس الگوی منطقی ،گردش مطلوب اطالعات در بین واحدهای اداری ، تهیه دستورالعمل ها و آیین نامه های اجرای مقررات ،ایجاد روش های بهینه اجرای کار ،طراحی حیطه نظارت منطــــقی حذف نگرش بخشی نگری مدیر-ان ،انتخاب مبانی مناسب تقسیم کار ،انتخاب سازماندهی انعطاف پذیر ،و استاندارد سازی عملیات ،از -راهکارهایی هستند که می توانند با در نظر گرفتن سایر -شرایط موجب هماهنگی و یکپارچه سازی در اجرای وظایف -کارکنان شوند .رعایت راهکارهای هماهنگی به کارمندان امکان خواهد داد تا با آزادی عمل و سرعت بیشتری کارها ر-ا به انجام بر-سانند و به مدیر-ان فرصت خواهد داد که به فعالیت های اصالحی تاز-ه و استثنایی بپردازند . اصالح بخش دولتی در یک تعر-یف کلی ،عبارت است از : « تغییرات در سازمان های بخش دولتی به منظور بهبود کارایی و اثر -بخشی » ( استونر -و فریمن ،به نقل از هیکس ، 1999تر-جمه اعرابی ). امروز-ه ،رویکرد یکپار-چه سازی به منظور بهبود و اصالح اداری ،یکسره در اختیار سیستم های اطالعات ( ) isو فناوری اطالعات ( ) ITقرار گرفته است البته به فناوری اطالعات ( ) ITنقشی بسیار مهم اما محدودتر و عینی تر ، تنها در حد توانمندساز-ی کارکنان ،محول شده است .در ر-ویکرد یکپارچه ساز-ی سازمانی و اصالحات اداری در عصر ارتباطات ،تاکید بر اطالعات و تغییر در سیستم های اطالعاتی بیش از توجه به فناوری اطالعاتی است .و تکنولوژی اطالعات در خدمت برنامه اصالحات اداری قرارداد ( ابویی و عابسی ، 80 ،ص .) 200  – 2ایجاد هماهنگ-ی در نظام ادار-ی از طری-ق مقامات و دس-تگاه های هماهن-گ کننده ایجاد هماهنگی در نظام اداری ایران از طر-ی-ق مقامات و دس-تگاه های هماهنگ کننده ،در قانون اس--اسی و در چن--د مورد توص--یه شده اس--ت ک--ه عبار-ت اند از : یک-م ،در اص-ل (( 134رئیس جمهور -بر کار وزیر-ان نظارت دارد و ب-ا اتخاذ تدابی-ر -الزم ب-ه هماهن-گ س-اختن تصمیم های وزیران و هیئ-ت دول-ت م-ی پردازد)) .بنابرای-ن ،رئیس جمهور باالتر-ی-ن مقام هماهن-گ کننده دول-ت اس-ت و کلیه اقدامات از -قبی-ل تشکی-ل جلس-ات ،تشکیل و اداره شوراهای مختل-ف و س-تادهای تخص-صی ،تعیی-ن کمیس-یون های هیئت دول-ت ،توجی-ه ،تشوی-ق ،و ارشاد کارمندان ب-ه طرق مختلف ، و گزارش گیری از دستگاه های اجرایی به شکل های گوناگون از -طر-یق نماینده یا نمایندگان ویژه رئیس جمهوری می تواند از مولفه ها و روش های هماهنگی قلمداد شود. دوم در اصل ، 124قانون اساسی در-باره وظایف معاون اول می گوید (( :معاون اول رئیس جمهور با موافقت وی اداره هیئت وزیران و مسئولیت هماهنگی سایر معاونت ها را بر عهده خواهد داشت )) . سوم ،در اصل 176مربوط به (( شورای عالی امنیت ملی )) ،این شورا به منظور -تامین منافع ملی ،تمامیت ارضی ،و حاکمیت ملی ز-یر نظر رئیس جمهور تشکیل می شود و سه وظیفه عمده دارد که هماهنگ کردن فعــــــالیت های سیاسی اطالعاتی ،اجتماعی ،فرهنگی ،و اقتصادی در ار-تباط با تدابیردفاعی – امنیتی یکی از وظایف مهم این شوار است . در نظام اداری ایران ،هماهنگی بیشتراز طریق تشکیل سازمان های هماهنگ کننده ،جلسات هماهنگی ،تعیین مقام هماهنگ کننده ،تنظیم دستورالعملهای هماهنگی ،تاکید بر ر-عایت سلسله مراتب سازمانی ،استفاده از استانداردهای ملی و بین المللی در فعالیت های ساز-مانی ،تشکیل کمیته ها یا ستادهای مشورتی ،و تشکیل شوراها صورت می گیرد. نهاد ریاست جمهوری و وز-ار-ت کشور مهم ترین سازمان های هماهنگ کننده نظام اداری هستند .اکثر وظایف معاونت های پارلمانی و حقوقی رئیس جمهور و وزراء ،ایجاد هماهنگی در -بین واحدهای اداری با یکدیگر -و با پار-لمان و قوه قضاییه است .بر-ترین وظیفه استانداران ،فرماندار-ان ،و بخشداران که نمایندگان رئیس جمهور و وزیر کشور در مناطق هستند ، ایجاد هماهنگی در بین سازمان های اداری است و تالش می کنند کارایی و اثر بخشی فعالیت ساز-مان ها و کارکنان را ارتقاء بخشند و رضایت ار-باب رجوع و مردم ر-ا فراهم سازند. ستاد مقابله با بحران ،شورایعالی جوانان ،و شورایعالی اشتغال همگی از ستادهای هماهنگی هستند .نکته مهم این است که هماهنگی باید از -در-ون سازمان ها بجوشد و هرگاه از بیرون نظام به شکل تصمیم های اخذ شده به ستادها و شوراها تحمیل شود فقط تسکین بخش خواهد بود و درمان ناهماهنگی نیست. در حال حاضر طراحی مجدد نظام اداری به منظور ایجاد هماهنگی بیشتر در بین فعالیت های ساز-مان های دولتی ، یکی از مهم تر-ین ر-وش های حل مشکالت نظام اداری است . طبق گز-ارش سال 1990سازمان همکاری اقتصادی و توسعه ،در -اکثر کشورهای جهان برای افز-ایش کارایی و اثر بخشی اداره امور -دولتی رویکردی مشترک به چشم می خورد و آن (( تغییر اساسی در فر-هنگ اداره امور دولتی )) است . به عقیده هیوز ، -این تغییرات باید چنان وسیع باشد که اداره امور دولتی را به مدیریت دولتی تبدیل کند که در آن مدیر-ان پاسخگو هستند ( هیوز ،ص ) 225 (( تامسون )) در زمینه برقراری هماهنگی به منظور افزایش کارایی در سازمان ها به مطالعه انواع سه گانه وابستگی درونی واحدهای سازمانی و شکل هماهنگ کردن آنها پرداخته است و اعتقاد دار-د (( :در -واحدهای سازمانی که وابستگی قطبی بین آنها وجود دارد مانند تقسیم کار در یک کارخانه بزرگ تولیدی که گروه های خاص با هم ارتباط دارند و با سایر گروه ها ارتباط ندارند ،می توان هماهنگی را از طریق استاندارد و یکنواخت کردن و قانونمند نمودن کارهای هر گروه به دست آورد .در این حالت هر واحد سازمانی سعی دارد به سطح معینی از کار و یا استاندارد برسد شکل زیر وابستگی قطبی ر-ا نشان می دهد. ---------- ------------ ------------ ------------ ------------ ---------------- -------------- ------------- در وابستگی تبعی ماند خط مونتاژ در کارخانه ،که بین واحدهای گوناگون آن رابطه ای مستقیم وجود دارد ،برقراری هماهنگی از طریق برنامه یا طرح کلی بوجود می اید که در آن توسعه انضباط در واحدهای سازمانی پیش بینی شده است .البته کار هر واحد باید استاندارد باشد مانند شکل زیر. وابستگی تبعی 4 3 2 1 در وابستگی متقابل ،انتقال اطالعات جدید از یک واحد به واحدهای دیگر الزامی است وهماهنگی از طریق انطباق متقابل صورت می گیرد مانند سازماندهی ماتریسی و پروژه ای که همزمان با تکمیل پروژه ،انطباق متقابل مانند شکلز-یر صورت می گیرد (.هیکس ،به نقل از فخیمی ،ص )) ) 93 وابستگی متقابل رویهم رفته ،بر اساس عقاید تامپسون ،هماهنگی در دو مسیر- صورت می گیرد ،نخست در درون بخش ها از طریق استاندارد کردن مقررات و روش ها – دوم استاندارد کردن بخش ها با یکدیگر .بر -این اساس ،یکپارچگی بعد از هماهنگی است .و ایجاد سلسله مر-اتب ،یکی از مهمترین ابزارهای یکپارچگی ساز-مانی است ( .فخیمی ، 79 ،ص .) 488 – 3 – 4نظام های برنامه ریزی و بودجه ریزی پژوهشگران ،از برنامه ریزی تعاریف مختلفی ارائه کرده اند که در همه آن تعاریف به عنصر پیش بینی و آینـــــده نگری بر-ای رسیدن به (( هدف ها )) توجه شده است .بر-نامه ریزی ، عبارت است از مجموعه اقداماتی مشتمل بر شناخت وضع موجود ،پیش بینی هدف ها ،تعیین خط مشی ها ،رویه ها ، و ر-وش های انجام کار در قالب قوانین مالی و تامین بودجه ( شکل شماره . ) 1 – 3 – 4 در پاسخ به این سوال که چرا برنامه ر-یزی می کنیم می توان گفت :چون پول و وقت نامحدوددر -اختیار نداریم بنابراین ، می خواهیم از -منابع محدود و آنچه در دسترس ماست بهترین استفاده را برای رسیدن به اهداف و خواسته های نامحدودمان بکنیم .برخی منابع محدود در دسترس عبارت اند از منابع انسانی ،منابع طبیعی ،و منابع سر-مایه ای مانند پول ،نفت ، ماشین آالت ،ساختمان و غیره . برنامه ر-یزی ،کنشی سیاسی است و برنامه سندی سیاسی به شمار می آید .سیاستگذار-ان با تعیین هدف های کلی و جز-ئی برنامه ،تصمیمی سیاسی می گیرند که متضمن انتخاب راهبرد توسعه است .راهبرد ( استراتژی ) تعیین کننده محور است مثال“ ممکن است راهبرد برای توسعه ،به صنعت یا کشاورز-ی اولویت دهد ( سازمان ملل ،برنامه ر-یزی توسعه ، ترجمه هومن ،ص .) 4 شناخت وضع موجود تعیین هدف های کلی وسعت تعیین سیاست های کلی و خط مشی ها تنظیم رویه ها و روش های اجرای کار تنظیم قوانین و بودجه ریزی شکل 1 – 3 – 4فرایند تنظیم برنامه میت اه انواع برنامه ریزی های توسعه ای و نقش دستگاه های پشتیبانی کننده بر-نام-ه ریزی ه-ا معموال“ براس-اس دور-ه زمان-ی و مناطق-ی که برنام-ه ه-ا برای آ-ن مناط-ق تهی-ه م-ی شود ب-ه گون-ه های زیر طبقه بندی می شوند : الف :بر-نامه ریزی استراتژ-یک یا دورنگر ( بلند مدت ) معموال“ برنام-ه دورنگ-ر ،دوره های ده ت-ا س-ی س-اله را در بر می گیرد .برنامه ریز-ی دورنگر ،تحلیل-ی ر-اهبردی از مسایلی است که ممکن است در آینده کشور با آن روبه رو باشد. ب-ه عبارت دیگ-ر،دربرنام-ه ریز-ی اس-تراتژ-یک ،رس-الت ها، ماموریته-ا و س-یاست های کل-ی س-از-مان ی-ا جامع-ه تدوی-ن می شود. که زمینه ساز جهت گیری های آینده و چشم انداز برنامه ریزی دورنگر هستند .در برنامه ریزی های ملی و کوتاه مدت ، باالجبار مصوبات برنامه ریز-ی استراتژیک به منزله مفروضات پذیرفته می شوند .مانند سیاست های کلی نظام که مقام رهبری با مشورت مجمع تشخیص مصلحت ترسیم می نمایند .از آن جمله می توان به برنامه چشم انداز 20 ساله اشاره کرد که در -سال 1384مقام رهبری با مشاورت مجمع تشخیص مصلحت نظام ار-ائه نموده و در آن برنامه ،موقعیت اقتصادی – اجتماعی ایران در بیست سال آینده به تصویر کشیده شده است ،یا طرح مهار جمعیت که نتیجه اجرای آن برنامه بعد از 30تا 40سال مشخص می شود ،یا اشتغال و یا آموز-ش و پرورش . ب :برنامه ر-یزی ملی یا کالن ( میان مدت ) معموال“ بر-نام-ه های میان مدت ،دور-ه های س-ه ت-ا هف-ت سال ر-ا در بر -م-ی گیرن-د .در -ای-ن گون-ه برنام-ه ه-ا ،دول-ت ه-ا سعی دارن-د ب-ه هدف های بلن-د مدت ی-ا میان مدت اقتصادی – اجتماع-ی و فرهنگ-ی مشخص-ی در زمان های معی-ن دست یابند. مانن-د برنام-ه های عمران-ی 5س-اله ایران .ای-ن برنام-ه ه-ا باید چنان باشن-د ک-ه در چار-چوب آنه-ا بتوان پی-ش بین-ی ها و بر-آور-دهای دقی-ق ب-ه عم-ل آورد و ب-ا در-ج-ه معقول-ی از قطعیت نس-بت ب-ه تداوم طر-ح های س-ر-مایه ای اطمینان حاصل کرد. بر-نام-ه ریزی میان مدت در -ر-اس-تای برنام-ه ریز-ی استراتژیک و پشتیبان اصلی آن برنامه است . ز-یرا پیش بینی درست رویدادها در میان مدت امکان پذیرتر- است .این گونه بر-نامه ها غالبا“ بر حسب طبقه بندی های فرابخشی ،بخشی ،و ناحیه ای تنظیم می شوند .در فرآیند تهیه و تنظیم بر-نامه های پنجساله ،ابتدا ساز-مان مدیریت وبر-نامه ر-یزی کشور الگوی تنظیم برنامه ر-ا با نظر خواهی از کارشناسان مجر-ب جهانی مشخص می سازد و بر اساس آن بخشنامه و پرسشنامه ای تهیه و برای دریافت اطالعات به کلیه دستگاه های دولتی می فر-ستد اطالعات در مهلت مقرر جمع آوری می شود و کار-شناسان این اطالعات ر-ا با اطالعات قبلی کنترل و در قالب ها و ابعاد مختلف جایگزین می کنند. برنامه ر-یز-ی های ملی و توسعه ای کشور معموال“ در -سطوح مختلف ( -که در زیر توضیح داده می شود ) و توسط ساز-مان مدیریت و برنامه ر-یزی کشور ( دفتر اقتصاد کالن ) انجام می شود .که تا کنون 8دوره آن تهیه و تنظیم شده است . – 1برنامه ریز-ی در سطح کلیات :در این سطح ،هدف کلی مانند کیفیت ر-شد و توسعه مورد توجه است . – 2بر-نامه ریزی در سطح بخش :فعالیت های اقتصادی کشور -ر-ا کارشناسان با استفاده از تجارب جهانی به تعداد مناسبی بخش اصلی و بخش فرعی ( ز-یربخش ) تقسیم می کنند و توسط وزارتخانه ها و موسسات مختلف برای کلیه مناطق کشور برنامه ر-یزی می شود و سپس به تصویب می رسد .مانند بخش کشاورز-ی در -شکل 2 – 4/3 غالت برنج صیفی گندم نباتات صنعتی زیر بخش زراعت بخش کشاورزی جو زیر بخش جنگل و مراتع ذرت شکل 2 – 3 – 4برنامه ریزی در سطح بخش  – 3بر-نامه ریزی در سطح طرح ها ( پروژه ها ) :طرح یا پر-وژه ،پایین ترین سطح برنامه ریزی است .طرح ،واحد مستقل کار اجرایی است که از -مجموعه عملیات شکل می گیر-د و بخش خصوصی هم معموال“ در اجر-ای آن نقش دارد .مانند طرح سد سازی در برنامه توسعه کشاورزی ( بر-هانی ، 83 ،ص ) 26 پ :برنامه ریزی کوتاه مدت توام با تدوین برنامه میان مدت ،الزم است برنامه ساالنه یا کوتاه مدت نیز تنظیم شود تا آن را به صورت عملی در -آورد. برنامه کوتاه مدت ،به دولت این امکان را می دهد که در-بر-ابر محیط و اوضاع متغیر -اقتصادی جهان به موقع واکنش نشان دهد .و اجر-ای به موقع برنامه میان مدت ( ملی ) را قطعـــی س-ازد .مانن-د برنام-ه بودج-ه ک-ه س-ند مال-ی س-االنه دول-ت اس-ت و در آن میزان درآمده-ا و مخارج ( جاری و عمران-ی ) ه-ر س-ال مشخ-ص می شود . فرآین-د بودج-ه بندی دارای چهار مرحل-ه اس-ت ک-ه س-ازمان های مختلف مانن-د :شورای اقتص-اد ،وزارت امور اقتص-ادی و دارای-ی ،سازمان مدیری-ت و برنام-ه ریزی کشور ،هیئ-ت وزیران ،مجلس شورای اس-المی و شورای نگهبان ،گاه-ی تشخی-ص مصلحت نظام و دیوان محاسبات در آن نقش دارند. ت :برنامه ریزی منطقه ای ( ناحیه ای ) برنام-ه ریزی منطق-ه ای جریان-ی اس-ت ک-ه در آ-ن برنام-ه های اقتصادی – اجتماع-ی توس-عه ب-ا نیازه-ا و امکانات مناط-ق مختل-ف هماهن-گ می شود مانن-د ایجاد ص-نایع ص-ادراتی در مناط-ق مرزی کشور .ای-ن گون-ه برنامه ها بر اساس برداشت از سطح محلی ممکن است به صورت برنامه ریزی استانی ،شهری یا روستایی اجرا شوند ( .دیاس و دیگران ،ترجمه تحقیقات جهاد ، 68 ،صص 79 – 86با تغییرات ). سیر تاریخی نظام برنامه ریزی و بودجه ریزی در ایران میهن اسالمی دارای حدود 60سال سابقه تنظیم برنامه ریزی توسعه ای است .در این مدت زمان ،توجه به شرایط بسیار متغیر سیاسی ،اقتصادی ،و فرهنگی در جامعه ،نظام برنامه ریزی ایران نیز همواره دستخوش تحوالت فراوان بوده است .رویهم رفته ،برنامه ریزی را می توان تخصیص برتر منابع به مصرف ،در یک افق معین برای سطوح مختلف از کالن تا اجزا تعریف کرد . برنامه ریزی در میهن اسالمی ایران را می توان در دوره قبل و پس از انقالب اسالمی مطالعه کرد. برنامه ریزی و بودجه ریزی در دوران قبل از انقالب اسالمی گروه مشاوره دانشگاه هاروارد آمریکا با همکاری کارشناسان سازمان برنامه بنیانگذار برنامه نویسی جامع در ایران بوده اند ،گروه مزبور در سال 1327ش در گزارش خود چنین می نویسد (( .پس از خاتمه جنگ جهانی دوم ( حدود سال ، ) 1324دو وضعیت در کشور ایران حاکم بود .یکم :از هم پاشیده -شدن امور سیاسی – اقتصادی ،وجود رکود ، تخریب ،و بیکاری که لزوم اصالحات و تنظیم برنامه جامع عمرانی را به عنوان راه حل و اندیشه عقالیی رفع محرومیت ها امکان پذیر می ساخت .دوم :ارتقای قوه خرید خارجی یا افزایش اندوخته ارزی دولت ایران که دراثر (( خرج کردن)) نیروهای متخاصم طی سالهای جنگ در ایران ایجاد شده بود و امکان اصالحات را فراهم می ساخت )) ( مک لئود ،ترجمه محمد بیگی ،صص ) 15 – 27 تحوالت عمده در نظام برنامه و بودجه ایران قبل از انقالب اسالمی از بین دگرگونی های عمده ای که پس از جنگ جهانی دوم در جریان برنامه ریزی ایران رخ داد می توان به سه تحول اشاره کرد ( اتحاد ، 53 ،ص ) 10 نخستین تحول مهم در -نظام بر-نامه ریزی و بودجه ایران ،تنظیم و تصویب برنامه عمرانی و بودجه عمرانی در -سال 1325 بوده است ،بدین معنی که دولت بخش عمده ای از درآمد نفت را برای برنام-ه های عمران-ی ( توس-عه ) اختصاص داد و برای ر-س-یدن بدی-ن مقص-ود ،ابتدا بان-ک ص-نعتی و معدنی را برای اص-الح کارخان-ه های دولت-ی تاس-یس و هیئت-ی ب-ه نام (( کمیس-یون بر-نام-ه )) را مامور تهی-ه نخس-تین برنام-ه هفت س-اله عمران-ی کشور کر-د .ب-ه پیشنهاد کمیس-یون برنامه در همان س-ال (( شورای عال-ی برنام-ه ریزی )) بوجود آم-د که هدف-ش تهی-ه طر-ح و نقش-ه جام-ع توس-عه مملک-ت بود .این شورا در اوای-ل برنام-ه عمران-ی اول ب-ه س-ازمان برنام-ه تبدیل شد. دومین تحول مه-م در نظام برنام-ه ریزی و بودجه ایران ،ایجاد و گس-ترش شرک-ت های دولت-ی در -س-ال 1330بوده است . شرکت های دولتی عهده دار اعمال تصدی گــــری دولت هستند و زیر نظر وزارتخانه ها که اعمال حاکمیت دولت ر-ا عهده دارند در ز-مینه های صنایع ،بهداشت ،بر-ق ،آب ، ماشین ساز-ی ،و ذوب آهن با رعایت قانون تجار-ت فعالیت می کنند. در سومین تحول مهم در -نظام بر-نامه ریزی ایران ،تنظیم بودجه که تا سال 1343ش در اختیار وز-ارت دارایی بود و به ر-وش متداول انجام می شد ،به دلیل ارتباط نزدیک و متقابل (( برنامه و بودجه )) از آن وزارتخانه جدا شد و در -کنار تشکیالت سازمان برنامه در دفتری به نام (( دفتر -مرکزی بودجه )) قرار گرفت که به موجب قانون ،رئیس آن دفتر معاون نخست وزیر وقت بود (( .بنابراین ،در ســازمـــان برنامه اجرای دو فعالیت برنامه و بودجه در کنار هم از سال 1343آغاز شد و در سال 1345تکامل یافت )) ( اقتداری و دیگران ،ص ) 161 برنامه های عمرانی در دوران قبل از انقالب اسالمی کمیسیون برنامه در سال 1325ش پس از مشاوره با سازمان های مشاوره ای بین المللی و بررسی های الزم به تنظیم برنامه عمرانی 62میلیارد ریالی اقدام کرد که به تصو-یب دولت قوام السلطنه رسید ولی چون دولت توان مالی نداشت عمال“ کنار گذاشته شد .در آذرماه 1326دولت باهمکاری کمیسیو-ن برنامه ،شرکت مشاوره ای کنودسو-ن ،و کارشناسان ایرانی در شورای اقتصاد ، (( برنامه هفت ساله عمرانی اول )) را در 6فصل طراحی و تنظیم کرد که در بهمن ماه 1327هـ .ش با حجم 21میلیارد لایر به تصویب مجلس شورای ملی رسید و -از سال 1328برای مدت 2سال به اجرا درآمد و سپس به دلیل ملی شدن صنعت نفت تعطیل شد دولت -ایران در سال 1327هـ .ش قر-اردادی با مو-سسه مشاوران ماورا بحار منعقد کر-د که برنامه تفصیلی و اجرایی قانو-ن برنامه عمرانی اول را تنظیم کند .شرکت مزبو-ر در سال 1328گزارش جامعی تهیه کرد که بر اساس آن دولت می توانست -از بانک بین المللی ترمیم و توسعه و-ام دریافت -کند که با ملی شدن صنعت -نفت و بروز بحران های سیاسی ،مو-ضو-ع پایان یافت . برنامه هفت -ساله عمرانی دوم ( . ) 1335 – 41در سال 1334 ش سازمان برنامه با همکاری اولین گروه مشاوران دانشگاه هاروارد از ط-ریق -بنیاد فورد بر-نامه هفت -ساله عمرانی دو-م ر-ا در 4بخش تنظیم کرد که به تصویب مجلس رسید .هدف این برنامه افزایش تولید وبهبود وضعیت -معیشت -مرم و -سازماندهی اقتصاد دولت -بوده است. - در -ط-ول این برنامه ،بانک مرکزی تاسیس و دفتر امو-ر اقتصادی سازمان برنامه ایجاد شد .مخارج عمرانی و جاری دولت در بو-دجه سال 1334از یکدیگر جدا و -تنظیم بودجه برای نخستین بـار به روش بودجه برنامه ای متداول شد . برنامه پنج ساله عمرانی سوم ( . ) 1342 – 46در سال 1341 سازمان برنامه با همکاری دومین گروه مشاوران دانشگاه هاروارد برنامه پنج ساله عمرانی سوم را در ده فصل به گونه ای جامع تنظیم کرد که به تصویب مجلس رسید ( مکلئود ،ترجمه محمد بیگی 80 ، ص ) 27 برنامه پنج ساله عمرانی چهارم ( . ) 1347 – 51دراین برنامه رشد ناخالص ملی ( بدون نفت ) در حدود 5/9درصد در سال برآورد شد ،در کنار آن درآمدهای نفتی به تدریج افزایش یافت ،و بخش صنعت مورد توجه واقع شد .در تنظیم برنامه چهارم ،دو جریان برنامه (( کالن )) و (( بخش )) با یکدیگر همسو شدند .مسئله برنامه ریزی منطقه ای مورد توجه قرار گرفت . در سال 1351قانون برنامه و بودجه تصویب شد و سازمان برنامه و بودجه به جای سازمان برنامه ایجاد شد . برنامه پنج ساله عمرانی پنجم ( . ) 1352 – 56هدف این برنامه رشد سریع اقتصاد ،تکثیر درآمد ملی ،ارتقای سطح دانش ،فرهنگ ، بهداشت ،و رفاه جامعه ،بهبود خدمات اداری و ایجاد تحول اساسی در آنها بوده است .در این برنامه که با تالش های گسترده در جهت مطالعات دورنگر و آمایش سرزمین همراه بود ،به سه اصل عمده انضباط برنامه ای ،روحیه صرفه جویی ،و ثبات برنامه ها بسیار توجه شده است .ضمنا“ تاسیس دفاتر برنامه و بودجه استان ها که در واقعی تر کردن اطالعات مورد لزوم برنامه ریزی موثر ند در این دوره عملی شد .در تنظیم برنامه عمرانی ششم ،برنامه ریزان متوجه تحوالت عرصه ملی و بین المللی شدند و کارآمایش سرزمین باال گرفت که با پیروزی انقالب اسالمی ایران متوقف شد. برنامه و بودجه در دوران بعد از وقو-ع انقالب اسالمی دوران پس از انقالب اسالمی را از دیدگاه تنظیم برنامه وبودجه می توان به دو دوره تقسیم کرد .در دوره نخست ،یعنی در سال های 57تا ، 67میهن اسالمی با مسائل شکل گیری انقالب ،فرار سرمایه ها ،مهاجرت گسترده کارشناسان ،کاهش تولید و صادرات ،گسترش شرکت های دولتی و حجم فعالیت دولت ،افزایش بیکاری ،و باالتر از همه جنگ هشت ساله روبه رو بود ،در این دوره هیچ گونه برنامه توسعه ای تنظیم نشد و فقط بودجه ساالنه را سازمان مدیریت تنظیم و مجلس آن را تصویب می کرد. در دوره دوم ،یعنی از سال ( 1368پایان جنگ ) ،سیاست های اقتصادی دگرگون شد و نخستین برنامه 5ساله توسعه اقتصادی – اجتماعی وفرهنگ-ی ج ) 1369 – 73 ( 11را سازمان برنامه و بودجه تدوین کرد. از اهداف ای-ن برنام-ه م-ی توان ب-ه بازس-ازی و تجهی-ز بنی-ه دفاعی بازس-ازی ظرفی-ت های تولیدی و مناط-ق جن-گ زده ،رشد اقتص-ادی ،و ایجاد عدال-ت اجتماع-ی اشاره کرد .دولت در اجرای ای-ن برنام-ه و بودج-ه های س-االنه آ-ن با مشکالت فراوان-ی روب-ه رو ش-د .ب-ا ای-ن وضعی-ت رش-د اقتصادی کشور 3/7درصد بوده است . برنام-ه پن-ج س-اله دوم توسعه ج . ) 1374 – 78 ( 11 باهدف رش--د اقتص--ادی 5درص--د در سال در آذرماه 1373ب-ه تص-ویب مجل-س رس-ید .بودج-ه های ای-ن برنامه بیشت-ر روی عوام-ل رف-ع محرومی-ت در کشور تاکی-د داشته اند . برنامه پنج ساله سوم تو-سعه اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی ج 11 ( .) 1379 -– 83این برنامه با هدف های زیر در سال 1378 به تصویب -مجلس رسید :اصالحات -سازمانی و -تشکیالت نظام اداری ، کاهش تصدی های اقتصادی دولت ،توسعه بخش خصوصی و خصو-صی سازی ( کو-چک سازی دولت ، ) -اصالح و -مهندسی مجدد سیس-تم ها و رو-ش های مورد عمل نظ-ام اداری و کاهش هزینه های اداری ،تصو-یب -ط-رح های ارتقای بهره وری و -کارایی نیروی انسانی ،افز-ایش رضایت -ارباب رجو-ع ،مالحظات -زیست -محیط-ی در فعالیت- های بخش ها ،اصالح مکانیزم ها و منطقی کردن حمایت -ها و مداخله دولت در فعالیت -های اقتصادی ،تامین منابع مالی جدید ، رقابت -پذیر کردن برخی سازمان های دولتی مانند بانک ها ،ایجاد اشتغال ،مشارکت -دادن مردم در فعالیت های بخشی تحو-ل در فناو-ری ( ایجاد پایگاه های اطالعاتی ) ،به کارگیری و- توسعه فناوری اطالعات در جامعه ،توسعه سر-مایه گذاری بخش خصوصی داخلی و خار-جی ،اعتالی معرفت دینی ، سازماندهی امور پژوهش ،توسعه گردشگر-ی ،مشارکت مردم در -بخش های مختلف ،دستیابی به بازارهای جهانی ، واگذاری شرکت های دولتی به بخش خصوصی ،تعیین قلمرو جدید بخش های دولتی و خصوصی و تعاونی ،دیگر اهداف توسعه ای . بر-نامه پنج ساله چهار-م توسعه اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی ج ) 1384 – 1388( 1.1.که در راستای چشم انداز بیست ساله ایران تنظیم یافته است در -حال اجراست . دستگاه های پشتیبانی کننده نظام برنامه ریزی ایران از سازمان های موثر در فرآیند برنامه ریزی و بودجه بندی ایران می توان به چند سازمان اشاره کرد : سازمان مدیریت وبرنامه ریزی کشور و نقش آن در حال حاضر سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور که زیر نظر رییس جمهوری فعالیت می کند مسئولیت قانونی برنامه ریزی ، بودجه بندی ،امور اداری ،و استخدامی کشور را بر عهده دارد و هماهنگ کننده فعالیت های سایر دستگاه های اجرایی در برنامه ریزی و بودجه ریزی نیز هست .سازمان برنامه در اوایل تنظیم برنامه هفت ساله اول عمرانی کشور ( 1325هـ ش ) از متن شورای عالی برنامه ریزی بوجود آمد و وظیفه اش تهیه پیش نویس برنامه عمرانی و کنترل و نظارت بر اجرای طرح های عمرانی بود. به منظور -تحقق اصل 126قانون اساسی ( ر-ییس جمهور- مسئولیت امور برنامه و بودجه و امور اداری و استخدامی را برعهده دارد ) ،سازمان برنامه و بودجه با تصویب شور-ای عالی اداری در سال 1378با سازمان امور اداری و استخدامی ادغام و سازمان مدیریت و بر-نامه ر-یزی کشور ایجاد شد .سازمان ستادی مزبور -که از -موسسات مستقل نهاد ر-یاست جمهوری است سه وظیفه کلی :برنامه ر-یزی ، بودجه ریزی ،مدیریت و نظارت بر اجرای برنامه ها را بر عهده دارد .ر-ئوس برخی وظایف مهم ساز-مان مدیریت و بر-نامه ر-یزی کشور-عبارتند از : - - - تهی-ه و تنظی-م برنام-ه های بلن-د مدت کشور ب-ا همکاری س-ایر نهادها و دس-تگاه های س-یاستگذاری و اجرای-ی کشور مانن-د مقام رهبری ، شورای اقتصاد ،و وزارت امور اقتصادی و دارایی. تهی-ه و تنظی-م برنام-ه های میان مدت و -پنجس-اله توس-عه اقتصادی ، اجتماعی ،و فرهنگ-ی کشور ب-ا همکاری سایر سازمان ها و نهادهای قانونی کشور مانند مجلس شورای اسالمی. ایجاد انس-جام در مدیری-ت کالن کشور از طری-ق س-ازگاری بین مدیریت و برنامه ریزی کشور . فراه-م کردن مقدمات مدیری-ت متمرک-ز در برنامه ریزی و -اجرای مطلوب برنامه ریزی های توسعه کشور و نظارت بر آنها پیشنهاد ادغام سازمان های دولتی که وظایف موازی و مشابه دارند. ارتقای قدرت تص-میم س-ازی و تص-میم گیری دول-ت و -در نتیجه افزای-ش بهره وری کارکنان دول-ت و نظام اداری کشو-ر از طریق مطالعه و تجزیه و تحلیل پیشنهادها و مقایسه آنها. - - تهیه و تنظیم بودجه کل کشور و نظارت بر اجرای آن پس از تصویب شورای اسالمی تنظیم پیشنهادها وسیاست های کلی بهبود ،در خصوص برنامه و بودجه و ارائه آن به مقام های مربوط مانند ریئس جمهور بررسی گزارش ها و مسایلی که الزم است در شورای اقتصاد مطرح شود. تجزیه و تحلیل ساختار نظام اداری موجود و ارائه روش های بهبود و کاراسازی آن در جهت ایجاد نظام اداری مطلوب برای بهبود و بازسازی کشور ایجاد هماهنگی بین روش ها و برنامه های آماری و نقشه برداری با برنامه ریزی ملی ارزشیابی کارایی و عملکرد دستگاه های اجرایی کشور و تهیه گزارش های بهبود منابع انسانی برای ریئس جمهور. - - باز-دید و بازرسی مستمر عملیات پروژه های مطلوب و فعالیت های دستگاه های اجر-ایی و ارائه گزارش های الزم در مقاطع شش ماهه به ر-ییس جمهور-و کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسالمی ( بر اساس ماده 34قانون برنامه و بودجه ) ارائه راهنمایی های الز-م به وزار-تخانه ها وسازمان های مختلف دولت در -ز-مینه تهیه برنامه بخشی ( مربوط به خودشان ) ،مشخص سازی چارچوب برنامه ،نوع منابع موجود ،اولویت مشکالت ،هماهنگی بین برنامه های بخشی و سیاست های کلی برنامه توسعه کشور. شورای اقتصاد شورای اقتصاد در -ایر-ان در -سال 1316ش به منظور سر و سامان دادن به وضعیت اقتصاد و طر-احی برنامه عمر-انی شکل گرفت .ولی اوضاع و احوال موقعیت جنگی مانع فعالیت شورا شد .این شور-ا در -سال 1326ش پس از جنگ جهانی ،با همکاری ساز-مان برنامه ،وزارت مالیه و کارشناسان اقتصادی خارجی و ایرانی اولین برنامه هفت ساله عمرانی کشور را تنظیم کر-د که ازسال 1328ش فقط چند سال اجرا شد و به دلیل نهضت ملی شدن نفت متوقف گردید. بررس-ی مس-ایل و تص-میم های مربوط ب-ه برنام-ه های عمران-ی و بودجه س-االنه کشور بر عهده شورای اقتص-اد اس-ت .س-ایر وظایف شورا عبارت اند از : – 1تعیی-ن هدف های کل-ی برنام-ه های توس-عه ای ایران و اظهار نظر درباره آنها برای طرح در هیئت وزیران – 2بررس-ی س-یاست های کل-ی و خ-ط مش-ی های اقتص-ادی و اجتماعی جهت طرح در هیئت وزیران – 3تهیه خط مشی تنظیم بودجه کل کشور – 4بررسی بودجه کل کشور جهت طرح در هیئت وزیران – 5تص-ویب پرداخ-ت وام از مح-ل اعتبارات عمران-ی ب-ه دستگاه های دولتی به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور  – 6تصمیم گیری در خصوص مشارکت دولت در سرمایه گذاری های خصوصی – 7تصویب سیاست های اخذ وام از اعتبارات خارجی دبیرخانه شورای اقتصاد در -سازمان مدیر-یت و برنامه ریز-ی کشور مستقر -است و اعضای شورا عبار-ت اند از :رییس ساز-مان مدیریت و برنامه ریزی کشور ،وزیر -امور -اقتصادی و دار-ایی ،رئیس کل بانک مرکزی ج ، 11وزیر-ان جهاد کشاور-زی ،صنایع و معادن ،و بازرگانی .در راس شورای اقتصاد ،رئیس جمهور قرار دارد. از دیگر سازمان های حمایتی بر-نامه و بودجه در -کشور بانک مرکزی جمهوری اسالمی ایران است .ر-ئیس کل بانک عضو شورای اقتصاد است و اطالعات و آمار -اقتصادی مورد نیاز بر-نامه ر-یزی را فراهم می سازد .مرکز آمار ایران ( از- موسسات تابع سازمان مدیریت و برنامه ر-یز-ی ) و ساز-مان ثبت احوال کشور ( از ساز-مان های تابع وزارت کشور ) نیز در -تهیه آمار و ارقام مورد نیاز تنظیم بر-نامه های توسعه ای و بودجه ایران نقش دارند .از -دیگر دستگاه های حمایت کننده نظام برنامه ر-یز-ی و بودجه کشور می توان به مجلس شورای اسالمی اشاره کرد که در تصویب بودجه نقش دارد. برنامه و بودجه پیشنهادی پس از تهیه و تنظیم شدن در ساز-مان مدیریت و سایر سازمان های ذی صالح با استفاده از تجارب جهانی و سوابق مربوط ،به تصویب هیئت وزیران می ر-سد و به صور-ت الیحه برنامه یا بودجه در می آید .الیحه مزبور برای تایید و تصویب مردم ایر-ان به مجلس شورای اسالمی فرستاده می شود .الیحه برنامه و یا بودجه ،در کمیسیون های تخصصی مجلس بررسی و تجزیه و تحلیل و سپس همراه گزارش ها برای تصویب نهایی به صحن مجلس ارائه می شود . الیحه مزبور در صورت تص-ویب در مجلس شورای اسالمی و تایید شورای نگهبان و گاهی مجمع تشخیص -مصلحت نظام ،به ص-ورت قانون برنامه و یا بو-دجه در می آید که الزم االجراست . در تهیه و تنظیم الیحه بودجه ،شورای اقتصاد ،وزارت امور اقتصادی و دارایی ،سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ،و هیئت وزیران نقش دارند .در تصویب بو-دجه ،مجلس شو-رای اسالمی و شورای نگهبان ( و گاهی تشخیص مصلحت نظام ) ،در اجرای بودجه ،کلیه دستگاه های اجرایی که با بودجه سر و کار دارند ،و در کنترل بودجه ،وزارتخانه ها و موسسات دولتی ، مجلس شورای اسالمی ( دیوان محاسبات ) ،و در -الیحه تفر-یغ بودجه ،وز-ارت امور اقتصادی و دارایی ( ذیحسا ب ها ) و ساز-مان مدیر-یت برنامه ریزی کشور -نقش دارند.  – 4 – 4نظام های نظارت و بازرسی از کنترل ( نظارت ) تعابیر گوناگونی شده و در همه آنها ،کنترل نوعی مقایسه و تطبیق بین آنچه هست و آنچه باید باشد معرفی شده است .نظارت ،فعالیتی است که ضمن آن عملیات انجام شده باعملیات پیش بینی شده در برنامه مقایسه می شود و در صورت مشاهده انحراف ،نسبت به تصحیح عملیات انجام شده اقدام می شود . .مدیر از طریق نظارت و بازرسی در می یابد که آیا فعالیت های سازمان مطابق برنامه یا قوانین و مقررات کشوری پیش می رود یا خیر ؟( انصاری ، -ص ) 149 کنترل یا نظارت ،جریانی است که از طریق آن به گونه ای مستمر عملکرد جاری فرد یا سازمان اندازه گیری می شود تا مشخص گردد عملکرد فرد یا سازمان چقدر در جهت حصول به هدف های سازمان یا قوانین کشوری -بوده است .نظام نظارت از چهارخرده نظام مطابق شکل زیر تشکیل شده است .  – 1کارسنجی و استاندار سازی -برای وظایف و فعالیت های هر واحد و هر فرد – 2بازرسی و ارزشیابی عملکرد یا مقایسه اقدامات انجام شده با استاندارد ( شاخص ) – 4تجدید نظر در برنامه ، یا تنظیم برنامه جدید ( استاندارد ) – 3تصمیم گیری در خصوص نتایج ارزشیابی وظایف و فعالیت ها شکل – 1 – 4 – 4چرخه اجرایی نظام نظارت ،اقتباس از کتاب سازمان و مدیریت ،برهانی 83 ،ص 58 همانگون-ه ک-ه در شک-ل مشخ-ص است در نظام اداری ،خرده نظام برنام-ه ریزی ( ب-ه عنوان شاخ-ص عملکرد ) با خرده نظام کنترل یک-ی شده اس-ت ب-ه گون-ه ای ک-ه تص-ور نظارت بدون برنامه ریزی امکان ندارد. امروزه در گردآوری اطالعات برای تنظی-م نظام برنامه ریزی و نظام کنترل ک--ه الزم و ملزوم یکدیگرن--د از رایانه و نرم افزارهای مدیریت-ی نوی-ن اس-تفاده م-ی شود و ب-ه همی-ن دلی-ل از برنام-ه ریزی به عنوان نوع-ی نظارت قب-ل از عملیات نی-ز نام برده م-ی شو-د و برخی مدیران ب-ا اس-تفاده از روش های گان-ت ،مس-یر بحرانی ( ،) cpmو تکنی-ک -ارزیاب-ی و بازنگری برنام-ه ( ) pertفعالی-ت های سازمان را برنامه ریزی و سپس کنترل می کنند . ارتباط دو اصل مدیریتی برنامه ریزی و کنترل در قانون اساسی ایران نیز به چشم می خورد .مثال“ در بند یک از اصل 110مربوط به وظایف مقام رهبری ،موضوع تعیین سیاست های کلی نظام و برنامه ریزی مطرح است و در بند 2همان اصل ،موضوع نظارت ایشان بر حسن اجرای سیاست ها وبرنامه ها که همان موضوع نظارت و بازرسی است ،مطرح و با هم دیده شده است . نظام نظارتی و بازرسی همگانی در تعالیم اسالمی با مفاهیم امر به معروف و نهی از منکر همراه است که بنا به فرامین اسالمی باید از طریق رهبران آغاز شود .فعالیت های اساسی که حول محور امر به معروف و نهی از منکر در دوران حکومت حضرت بقیه هللا االعظم به آنها اولویت داده می شود و الزم است در دولت های زمینه سازظهورآن حضرت نیز دارای اولویت باشدعبارت است از :تحقق بخشیدن به عدالت اجتماعی و قسط در بین آحاد مردم از طریق ارشاد ،نظارت و بازرسی که این امر مهم ترین محور اصالحات مهدوی و هدف اساسی بعثت انبیاست ، هدف اصلی کنترل ،نظارت ،بازرسی ،و ارزشیابی ،تحقق هدف یا اهداف تعیین شده و تجدید نظر های الزم یا انجام دادن هر گونه اقدامات اصالحی در مواقع مقتضی است .در نظام اداری ایران این موضوع را معموال“ ستادهای پیگیری و نظارت و بازرسان آنها به عهده دارند مانند ستاد پیگیری ونظارت بر اجرای مصوبات و بازرسان طرح تکریم ارباب رجوع در سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور . نظام نظارت و بازرسی در سازمان های اداری ایران که از تکنولوژی مکانیکی ساده اداری و اطالعاتی برخوردار است ،به گونه سنتی و با استفاده از ابزارهایی چون چک لیست ،فهرست کنترل ،گزارش های دوره ای مختلف ،مشاهدات دوره ای و اتفاقی ،تشکیل جلسات درواحدهای مختلف ،صدور بخشنامه ،و دستورالعملها انجام می گیرد . گون-ه روش ه-ا نم-ی تواند اطالعات زیادی برای نظارت و و چون ای-ن گون-ه کنترل فراه-م کن-د بنابرای-ن ت-ا زمان-ی ک-ه س-ازمان های اداری ایران ب-ه آن اندازه ک-ه در برخ-ی کشورهای ص-نعتی دیده م-ی شود ب-ه تکنولوژی پیشرفت-ه اطالعات-ی ،مخص-وصآ“ در نظام برنام-ه ریزی و نظارت ( بازرس-ی ) مجه-ز نشود ی-ا ب-ه عبارت دیگ-ر ت-ا زمان-ی ک-ه دولت الکترونی--ک ایجاد نشود تص--میم گیری های مدیران اغلب دارای درصدی از عدم اطمینان خواهد بود. تکنولوژی -اطالعات مناس-ب توسط مدیران رون-د تکامل-ی ب-ه کارگیری ِ س-طوح س-ه گان-ه میدری-ت در س-ازمان را دف-ت ( ترجم-ه اعرابی 80 ، ص ) 577مطابق شکل زیر ارائه داده است . ملی-ت و همکاران ( ) 1992نی-ز ب-ه تفص-یل س-یستم های اطالعاتی مورد نیاز مدیران ارش-د را مطاب-ق شک-ل 2 – 4 – 4بیان داشت-ه ان-د ( رهنورد 82 ،ص ) 46 مدیریت عالی استراتژی و برنامه ها ) ( تعیین ِ – 3ابزارهای استراتژیک – 1شبکه N – 2تبادل الکترونیک داده ها – 3طراحی مجدد گردش کار – 4سیستم اطالعاتی اجرا - 2منابع – 1سیستم اطالعات مدیزیت ( ) MIS – 2سیستم های پشتیبانی از تصمیم ( ) DSS – 1افزایش کارایی سیستم پردازش مکانیزه ( ) TPS زیاد پیچیدگی سیستم مدیریت میانی مدیریت عملیاتی کم شکل – 2 – 4 – 4نمایش سیستم های اطالعات مدیریت مدیران سازمان ها بر اساس شکل می توان گفت :الزم است مدیران رده عملیاتی ( سرپرستی ) سازمان ها با همکاری کارمندان خود سیستم پر-دازش مکانیزه عملیاتی ( ) TPSر-ا با استفاده از رایانه راه اندازی کنند و کارهای روتین و جاری را با کارآیی بیشتر-ی انجام دهند مانند سیستم پیش فروش بلیط و نگهدار-ی جا برای مسافر-ان .ارزشیابی عملکرد و نظارت و بازرسی فعالیت ها در این سطح سازمان تنها در صورتی معنی دار است که جریان اطالعاتی کارآمدی در -سایر سطوح پدید آید. مدیران سطوح میانی با تکنولوژ-ی به عنوان یکی از منابع ساز-مان برخورد می کنند وبا استفاده از -داده های سیستم کامپیوتر و روش های سیستم اطالعات مدیریت و سیستم های پشتیبانی از -تصمیم ،سعی دارند نسبت به بهبود عملکرد دوایر و کل ساز-مان ( رده های مدیریت عملیاتی ومدیریت عالی ) اقدام کنند (( با ورود تکنولو ِژ-ی اطالعات ( ) ITو به کارگیری آن توسط رده مدیریت میانی ،می توان گفت : مدیریت میانی مهم ترین نقش را در استقرار سیستم های جدید و الکترونیک در ساز-مان ها دارد )) ( قدمی ،هفته نامه تحول ،شماره ) 136 مدیران س-طوح عال-ی س-ازمان ک-ه مس-ئول تنظی-م برنام-ه های استراتژیک س-ازمان هس-تند اغل-ب ب-ا رویدادهای دارای ابهام درگیرن-د .بنابراین ، آنان س-عی دارن-د از تکنولوژ-ی های اطالعات-ی مناس-ب مسئولیت خود مانن-د شبک-ه ،روش تبادل الکترونی-ک داده ه-ا ،طراحی مجدد ،گردش کار و س-یستم اطالعات-ی اجرای-ی ب-ه عنوان ابزارهای اس-تراتژیک استفاده کنند. ب---ه کارگیری ابزاره---ا و روش های مزبور ک---ه در شک---ل (( س-ازماندهی تکنولوژ-ی اطالعات برحس-ب س-طوح مدیریت )) نشان داده شده اس-ت باع-ث خواه-د ش-د در مس-ایل حیات-ی س-ازمان ب-ا اطمینانی بیشت-ر تص-میم گیری شود و کنترل منطق-ی ت-ر در سازمان جاری گردد. الزم اس-ت یادآوری شود ک-ه بهتری-ن نوع نظام آگاهی دهنده و کنترل ، نظام ایده آل خود کنترلی در سازمان است . دستگاه های نظار-ت وباز-رسی و انواع آن قانون اساسی در هشت اصل موضوع نظار-ت و بازرسی بر- حسن اداره امور و اجرای صحیح قوانین ر-ا با به کار-گیر-ی لفظ نظارت و در -چند مورد دیگر بدون لفظ نظارت مطرح کرده است .ر-وی هم رفته می توان گفت :بر اساس قوانین ، سه نوع نظارت سیاسی ،اداری ،و قضایی در نظام اداری ایران وجود دارد که به اختصار تشریح می شود. الف – نظارت سیاسی – 1نظارت مدیریتی پارلمان نمایندگان مجلس شورای اسالمی حق دارند بر اداره امور ساز-مان های دولتی ،چگونگی استفاده از وجوه بیت المال ، و دریافت و پرداخت های دولت دائما“ نظارت کنند و در صورت کشف تخلفات با مسئوالن دولتی طبق اصول 88 ( سوال نمایندگان از رئیس جمهور و وزرا) و ( 89استیضاح وزرا یا رئیس جمهور ) قانون اساسی رفتار کنند. – 2نظارت مالی پارلمان مجلس از طریق تصویب بودجه قبل از آغاز هر سال وتصویب تفریغ بودجه در 6ماه اول سال بعد ،به نظارت قبل و بعد از خرج کلیه دستگاه های اجرایی مبادرت می کند که به نحوی از انحا از بودجه استفاده می کنند ،که در حقیقت نظارت قوه مقننه بر قوه مجریه به حساب می آید .دیوان محاسبات کشور و کمیسیون محاسبات وبودجه مجلس شورای اسالمی در این فرآیند نقش دارند.  – 3نظارت عامه پارلمان طبق اصل 90ق ، 1هر کس از قوای سه گانه شکایت داشته باشد می تواند مراتب را به مجلس شورای اسالمی عرضه کند و مجلس موظف است موضوع را تا اخذ پاسخ نهایی پیگیری نماید و نتیجه را به اطالع ذی نفع برساند .اهمیت این گونه نظارت تا حدی است که مجلس کمیسیونی به نام کمیسیون اصل 90تاسیس کرده است . – 4نظارت شورای نگهبان طبق اصل 99ق الف ،شورای نگهبان نظارت بر انتخابات و همه پرسی را برعهده دارد و این وظیفه عالوه بر وظیفه تفسیر قانون اساسی و تطبیق قوانین مصوب مجلس شورای اسالمی با موازین اسالم و قانون اساسی است . ب – نظارت اداری – 1نظارت مقام رهبری طبق اصل 110قانون اساسی ،مقام رهبر-ی اختیار دارد بر حسن اجرای سیاست های کلی نظام که آنها ر-ا با مشورت مجمع تشخیص مصلحت نظام تعیین نموده است ،نظارت نماید .ایشان همچنین با نصب و قبول استعفای فقهای شورای نگهبان ،رئیس قوه قضاییه ،رئیس صدا و سیما ،رئیس ستاد مشترک ،فرماندهان سپاه ،نیروهای نظامی و انتظامی ،و تنظیم ر-وابط بین قوای سه گانه ،امضای حکم رئیس جمهور پس از انتخاب مردم و عزل وی پس از حکم دیوانعالی کشور یا رای مجلس شورای اسالمی بر فعالیت آن مقامات و دستگاه ها نظارت دارند.  – 2نظارت رئیس جمهور رئیس جمهور طبق اصل 134قانون اساسی ،ریاست قوه مجریه و هیئت وزیران را بر عهده دارد وبرکار آنان نظارت می کند.نصب و عزل وزرا ،معاونان ،و مشاوران رئیس جمهور با ایشان است . رئیس جمهور با تهیه و تنظیم برنامه های بلند مدت ،میان مدت ، الیحه بودجه ،و ممیزی حساب های دولتی توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی بر فعالیت مالی واحدهای اجرایی نظارت دارد. ( قبل و حین خرج ) رئیس جمهور می تواند از طریق تصویب آیین نامه ،کلیه فعالیت های قوه مجریه را نیز نظارت و کنترل کند و گاهی این عمل را از طریق تعیین نمایندگان ویژه و دریافت گزارش ها و حسابرسی های آنان انجام می دهد ،مانند انتخاب دو نفر نماینده رئیس جمهور در هیئت نظارت بر سازمان صدا و سیمای جمهوری اسالمی ایران ( اصل ) 175که با نمایندگان سایر قوا ،آن سازمان را نظارت می کنند.  – 3نظارت وزرا به استناد اصل 138قانون اساسی ،هیئت وزیران و هر یک از وزرا در وظایف خود حق دارند به منظور اجرای قوانین و وظایف اداری وتنظیم سازمان های اداری به وضع تصویب نامه ،آیین نامه و بخشنامه بپردازند .ضمنا“ کمیسیون های هیئت وزیران نیز با تایید رئیس جمهور می توانند مصوبات قانونی برای نظارت بر امور اجرایی کشور تهیه کنند. – 4نظارت سازمان های دولتی ناظر سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور که از سازمان های تابع ریاست جمهوری است باتهیه و تنظیم برنامه ها و پیش نویس بودجه و ارائه آن به هیئت دولت ،در واقع نوعی نظارت اداری قبل از خرج انجام می دهد و موظف است بر اساس ماده 90قانون محاسبات عمومی ، به گونه ای مستمر از عملیات طرح ها و فعالیت های دستگاه های اجرایی بازدید و آنها را بازرسی کند و گزارش پیشرفت عملیات طرح ها را در مقاطع شش ماهه به رئیس جمهور و کمیسیون های مجلس ارائه دهد . وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز بر اساس قانون محاسبات عمومی از طریق ذیحسابان به نظارت قبل از خرج و حین خرج دستگاه های دولتی می پردازد .روند پرداخت قانونی هزینه های دستگاه های دولتی پس از طی مراحل تشخیص ، تامین اعتبار ،تعهد ،تسجیل ،حواله ،و درخواست وجه ،نوع نظارت قانونی است که به آن نظارت قبل از خرج گفته می شود و به نظارت ذیحساب ( نماینده وزارت دارایی ) هنگام صدور چک در وجه ذی نفع نظارت حین خرج گفته می شود .بر این اساس ،نظارت اداری – مالی دولت و رسیدگی و ممیزی حساب های دولتی دستگاه اجرایی به عهده وزارت امور اقتصادی و دارایی از طریق ذیحساب ها و سازمان حسابرسی است ،حسابرسی خارجی توسط دیوان محاسبات صورت می گیرد و نظارت و ارزشیابی عملکرد سازمان ها به عهده سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور است . شورایعالی اداری در تاریخ 24/12/81به استناد مصوبه 28/10/81هیئت وزیران ،ارزیابی عملکرد هر ساله دستگاه های اجرایی را تصویب کرد و سازمان مدیریت و برنامه ریزی با همکاری دستگاه های اجرایی نسبت به تهیه شاخص های عمومی و اختصاصی ارزیابی عملکرد دستگاه ها اقدام نمود. نتایج بررسی های ساالنه موجب انتخاب دستگاه های اجرایی نمونه برای شرکت در جشنواره شهید رجایی خواهد شد. پ – نظارت قضایی – 1نظارت دیوان محاسبات کشور به استناد اصل 55قانون اساسی ،دیوان محاسبات کشور موظف است کلیه حساب های دستگاه های دولتی را حسابرسی و رسیدگی و گزارش تفریغ بودجه هر سال را به مجلس شورای اسالمی تسلیم کند .دیوان زیر نظر مجلس فعالیت دارد و رئیس آن پس از افتتاح هر دوره قانونگذاری به پیشنهاد کمیسیون دیوان محاسبات و بودجه مجلس و تصویب نمایندگان انتخاب می شود. دیوان دارای 4هیئت مستشاری و یک دادسرا در تهران و 4هیئت مستشاری و دادیار مقیم در چهار منطقه کشور است .هر هیئت مستشاری مرکب از سه مسشار است که یکی از آنها رئیس هیئت خواهد بود .دادسرای دیوان نیز از یک دادستان و تعداد کافی دادیار و یک دفتر تشکیل می شود .مستشاران دیوان را کمیسیون دیوان محاسبات و بودجه مجلس به پیشنهاد رئیس دیوان انتخاب می کند . هیئت های مستشاری پس از رسیدگی به موارد ارجاعی و در صورت احراز وقوع جرم یا تخلف از ناحیه مسئول یا مسئوالن ،ضمن اعالم رای پرونده را جهت صدور حکم به مراجع صالح ( دادگاه های عمومی ) می فرستد و به همین دلیل که رای صادر می شود ،به نظارت دیوان محاسبات کشور که به وسیله قوه مقننه ( برقوه مجریه ) صورت می گیرد ،نظارت قضایی هم گفته می شود ( طباطبایی موتمنی ) 74 ، – 2نظارت قوه قضاییه به استناد اصل 156قانون اساسی ،قوه قضاییه بر حسن اجرای قوانین نظارت دارد . – 3نظارت دیوانعالی کشور به استناد اصل 161قانون اساسی ،دیوانعالی کشور بر اجرای صحیح قوانین در محاکم نظارت دارد و سعی می کند وحدت رویه قضایی را در محاکم برقرار سازد .رئیس دیوان و دادستان دیوان را رئیس قوه قضاییه انتخاب می کند .  – 4نظارت سازمان بازر-سی کل کشور به استناد اصل 174قانون اساسی ،سازمان باز-رسی کل کشور ،-ز-یر نظر رئیس قوه قضاییه قرار دارد و به منظور نظارت قوه قضاییه بر-حسن جریان امور -و اجرای صحیح قوانین در دستگاه های اداری تشکیل می شود .ساز-مان بازر-سی کل کشور به منزله چشم قوه قضاییه است که همواره قوه مجریه را از نظر حسن اجر-ای قوانین و مقرر-ات ز-یر نظر -دار-د .سازمان بازرسی کل کشور دارای دو گونه بازرسی مستمر و فوق العاده و دو دسته بازرسان ثابت و موقت است .سازمان باز-رسی می تواند در -کلیه سازمان ها و نهادها نمایندگی داشته باشد و از نزدیک فعالیت های اداری را نظارت کند. سازمان باز-رسی در -صورت مشاهده تخلف در وازرتخانه ها و نهادهای انقالبی ،موارد را به رئیس جمهور اعالم می دارد و در خصوص مشاهده تخلف -در -موسسات وشرکت های دولتی ،مر-اتب را به وزیر مربوطه و در شهرداری ها به وزیر کشور و در ادار-ات دادگستری به رئیس قوه قضاییه و در موسسات عمومی غیر دولتی کمک بگیر از دولت به وزیر اموراقتصادی و دارایی اعالم می کند و می تواند در صورت لزوم به موجب رای هیئت های بازر-سی ،از دادستانی درخواست کیفر کند . ارز-یابی عملکر-د دستگاه های اجر-ایی گامی به سوی تعالی و جهانی شدن هیئت وزیران در سال 81ارزیابی را فرایند سنجش ، ارزش گذاری ،و قضاوت و نیز عملکرد را چگونگی انجام وظایف ،و فعالیت ها در سازمان تعریف کرده است .هیئت وزیران هدف ارزیابی عملکرد ساالنه دستگاه های اجرایی را سنجش ار-زش گذار-ی و قضاوت در خصوص عملکرد دستگاه های اجرایی کشور -بر-اساس قوانین و مقررات مربوط با رویکردهای اثر بخشی و کارایی اقتصادی و اخالقی به منظور ارتقای کیفیت خدمت دانسته است . عملکرد دستگاه های اجرایی بر -اساس تصویب نامه مربوط در دو بعد عمومی و اختصاصی و با دو گونه شاخص مربوط به هر یک از دو بعد ،ارزیابی می شود .بعد عمومی شامل نظام مدیریتی مانند :شناخت نیازها ،بهبود سیستم ها و روش های اداری ،شهر-وند محوری ،و برآوردن انتظارات ارباب رجوع است .بعد اختصاصی نیز شامل تحقق اهداف و سیاست های کلی برنامه های توسعه ( برنامه سوم توسعه ) یا میزان موفقیت طرح های عمرانی است ،مانند طرح های آبخیزداری سنجش و ارز-یابی مستمر -فعالیت کارمندان و عملکرد دستگاه های اجرایی به منظور بهبود شاخص های ار-زیابی عملکرد در ابعاد عمومی و اختصاصی صورت می گیرد و هدفش توسعه مدیریت است که امروزه در مدیریت ساز-مان ها به جای کنترل و بازرسی مطرح است .به عبارت دیگر ،امروزه در رویکردهای نوین مدیر-یت بر نظارت هدایتی بیشتر از -نظارت و باز-رسی یا کنترل تاکید می شود و سعی می گر-دد موضوع کنتر-ل در -وضعیت افراد به سوی خود ارز-یابی و در سازمان ها به سوی ساز-مان های یادگیرنده جهت داده شود و مدل تعالی ساز-مانی الگو قرار گیرد .افراد سازمان یادگیرنده نه با تشویق و نه با بخشنامه ،بلکه به طور خودکار به دنبال یادگیری می روند و ضمن اینکه یاد دادن را نیز رکن اصلی کار خود می دانند ،تفکرشان تفکر سیستمی و تحول به سوی نوین گرایی است . بر اساس دیدگاه های مدیریت دولتی نوین ،حصول به این وضعیت و رسیدن به تعالی ،موفقیت ،و بهبود سازمانی فقط در پناه اجرای مستمر سنجش و ارزیابی عملکرد انجام پذیر خواهد بود .فر-آیند سنجش و ارز-یابی عملکر-د افراد و سازمان ها در ر-ویکرد مدیریت دولتی نوین با استفاده از شاخص های روشن و عینی صور-ت گیر-د .مثال“ در -بخش میزان دستیابی به اهداف استراتژیک سازمان الز-م است ، عوامل قوت و ضعف موجود درون ساز-مان و عوامل تهدیداتی و امکاناتی محیط برون سازمانی به گونه ای دقیق اندازه گیری شود تا بتوان زمینه های تعالی و بهبود مستمر سازمان را فراهم کر-د.  – 5 – 4چالش ها ،مشکالت ،برنامه های تحول و چشم اندازهای مدیریت دولتی ( در نظام جمهوری اسالمی ایران ) مقدمه :مدیریت دولتی و نقش آن در اداره مدیریت دولتی به عنوان نرم افزار اصلی توسعه و استقرار انقالب علمی در جوامع جهانی ،از مهمترین ابزارهای بنیادی رسیدن به اهداف برنامه های توسعه و اجرای هر گونه تحول اقتصادی ،اجتماعی ،و فرهنگی در جامعه و رافع نیازهای عمومی و راهبردی است .به عبارت دیگر ،نظام اداری رسالت از قوه به فعل رسانیدن آرمان ها ، اهداف ،برنامه های توسعه ای ،و سیاست های دولت را در جامعه بر عهده دارد وبه همین دلیل همواره مورد توجه نظریه پردازان دانش مدیریت و خط مشی گذاران و سیاست مداران است . مدیریت دولتی ،نه به مفهوم کلی بلکه به عنوان رشته ای علمی از بطن علوم سیاسی در-اواخر قرن نوزدهم میالدی با ارائه نظریه تفکیک سیاست از ادار-ه توسط وودرو ویلسون ( 1887م ) آغاز شد و با ارائه نظریه های اصول جهانی مدیریت ( فایول ) و بوروکراسی منطقی ( وبر ) توسعه یافت و در -دهه های نخستین قرن بیستم به نام مدیریت دولتی سنتی یا کالسیک مشهور شد . مدیریت دولتی سنتی با ویژگی های خاص خود همچون ساختار بوروکراتیک در بیشتر سال های قرن بیستم تا دهه 70در اکثر کشورهای جهان و بخش های خصوصی و دولتی رایج بوده است .ولی در -سال های آخر دهه 1970نظریه مزبور در سطح جهان در پاسخ به الزامات محیطی متعدد همچون تغییر دیدگاه های اقتصادی و جهانی شدن فعالیت های اقتصادی به بز-رگترین چالش و دگر-گونی شدید دچار و نشانه های فرسودگی و ناتوانی در آن مشاهده شد .بنا به گفته ر-اینی ( ، 1991ص (( : ) 1در دهه 80ر-وند ضد دولتی در سر-اسر جهان ،نهضتی ر-ا در -بسیاری از کشور-ها با نام رویکرد مدیر-یت دولتی نوین یا مدیریت گر-ایی به راه انداخته است که در -نتیجه آن ،اختیار-ات دولت ها کاهش یافته ،سلسله مراتب دارای ساختاری ساده و غیر متمرکز گردیده ،تاکید بر رشد جای خود را به تاکید بر -عملکرد داده ،و سهم فعالیت های بخشی خصوصی در -بازار رقابتی جهانی و مدیریت کشورها افزایش یافته است )) . در این بخش به اختصار :الف :رویکرد مدیریت دولتی نوین ، ب :آسیب شناسی مدیریت دولتی در ایر-ان ،و پ :چشم انداز مدیریت دولتی وبرنامه های تحول و نوسازی اداری در ایر-ان ،در سه قسمت ارائه می شود . الف – ر-ویکرد مدیریت دولتی نوین مدیریت دولتی سنتی با ویژگی های خاص خود چون ساختار- حجیم بور-وکراتیک ،سلسله مراتب طوالنی ،و وضعیت متمرکز در بیشتر -سالهای قرن بیستم ( تا دهه ) 1970در کلیه سازمان ها و ادارات بخش های خصوصی و دولتی در سطح جهان به گونه ای تقریبا“ مشابه کار-برد داشته و اصول بوروکراسی وبر در شر-کت های بز-رگ خصوصی و نیز در ادارات دولتی متداول بوده است . اما همزمان با وقوع انقالب اسالمی در ایران (( ،نهضتی در نظام های اداری آمریکا و انگلستان با حمله شدید ایدئولوژیک به مدل مدیریت دولتی سنتی آغاز گردید که در برخی جوامع تا حذف دولت ادامه یافت )) ( هیوز ،ترجمه الوانی ،ص . ) 300در این نهضت ،یعنی رخداد انقالب علمی که بعدها به استقرار رویکرد مدیریت دولتی نوین در سازمان های اداری منجر گردید ،این اعتقاد وجود دارد که (( :مدیریت دولتی سنتی پذیرش همگانی را از دست داده و نمی تواند در جریان توسعه جوامع و سازمان ها ،همگام با تحوالت همه جانبه آنها نقش موثری داشته باشد و در برخی موارد حتی به صورت نیرویی بازدارنده -در آمده است )) ( هیوز .ترجمه الوانی ،ص . ) 304به عنوان مثال ،می توان گفت که مکانیزم تصمیم گیری و خط مشی گذاری سنتی بر اساس مدل بور-وکراس-ی وبر ، -چون جنب-ه فردی دارد امروز-ه ب-ا توج-ه به تجارب علم-ی قاب-ل قبول نیس-ت ،بلک-ه ب-ه جای آن مدل دموکراس-ی ص-نعتی ی-ا س-یستم تص-میم گیری مشارکت-ی توصیه می شود که کار-ایی و اثر بخشی باالتری دارد. در -رون-د وقوع انقالب علم-ی قرن بیس-تم ی-ا تحول جامع-ه صنعتی ب-ه جامع-ه علم-ی و در نتیج-ه س-ازمان های ص-نعتی ب-ه ساز-مان های دانش-ی و مدیری-ت دولت-ی س-نتی ب-ه مدیری-ت دولت-ی نوین ، ک-ه حدود ی-ک قرن ( از اوای-ل قرن بیس-تم ت-ا اوای-ل قر-ن بیست ویک-م ) ب-ه طول انجامیده اس-ت م-ی توان ب-ه رویدادهای-ی نظیر اختراعات متنوع و س-ریع تکنولوژی-ک ،پدیده جهانی شدن اقتصاد ،تغییر در ترکیب جمعیت ها ،تنوع و تعدد فرهنگی ، پویای-ی گروه ه-ا و رواج تفک-ر نظام گرایان-ه ،تاکید بر ارزش های دموکراسی و مردم ساالری ناب ( دنهارت ) ،مدیریت بر مبنای اشتراک مساعی ( لیکرت ) ،ظهور مدیریت دولتی نوین ( هود ) یا مدیریت گرایی ( پولیت ) ،اهمیت یا فتن تاکید بر مشتری و بازار یا شهروند محوری ،و تغییرات پارادایمی منجر به رخداد انقالب علمی ( بورول ) اشاره کرد .موارد ذکر شده از مهم ترین چالش ها ودگرگو-نی های مهمی هستند که پارادایم مدیریت دولتی در قرن بیستم با آنها روبه رو شده است و -به یقین میتوان گفت : رویدادهای مزبور ،سمت و سوی حرکت مدیریت دولتی آینده جهان و استراتژی های مناسب آن را مشخص خواهند کرد (( .چالش های عمده در ساختار مدیریت دولتی در اواخر قرن بیستم و دالیل این رخداد را می توان در سه دسته به شرح زیر خالصه کرد )) ( الوانی ، 79 ،ص . ) 15  – 1سازماندهی نامناسب و فقدان نظام پاسخگویی در مدیر-یت سنتی گستر-ده و حجیم بودن اندازه سازمان های دولتی سنتی و غیر مردمی بودن آنها در دوران دولت های رفاه کشور-های صنعتی یعنی در -سال های قبل از 1960م و همچنین وجود عملیات مواز-ی ،مشابه ،و تکراری در مجموعه کالن ساختار اداری و اجرایی کشورهای جهان موجب پیدایش چند ر-ویداد مهم در -مدیریت کشورها شد که از آن جمله می توان به این موارد اشاره کرد :بلعیده شدن منابع کمیاب جامعه توسط بوروکراسی های غیر ضرور ،دخالت دولت در اجرای کلیه امور جامعه حتی آن اموری که بخش خصوصی قادر به اجرای آنهاست ،کنترل شدید اداری ،نبود مطالعات و تحقیقات در خصوص یافتن استانداردها ،فقدان دخالت و مشارکت کارکنان در تصمیم گیری ها ی اداری ،ایجاد تشکیالت منشور-ی ،تعدد مراکز -سیاستگذار و برنامه ریز ، تعدد مر-احل اجرای کارها و طوالنی بودن تشریفات مربوط به گرفتن مجوز -الز-م ،وجود شبکه های غیر رسمی توزیع کاال ، ونبود نظام پاسخگویی در دولت .موارد گفته شده در مجموع بر ضرورت ایجاد تحول در نظام اداری داللت دارند. – 2توسعه نظریات اقتصادی نوین در اواخر قر-ن بیستم ،ر-واج نظر-یه های نوین اقتصادی مانند نظریه انتخاب عمومی در -اقتصاد موجب تغییر در مدیریت دولتی شد .در نظام مدیریت دولتی سنتی ،گفته می شود که کارمندان دولت در -نظام مدیریت دولتی سنتی عالوه بر اینکه خود ر-ا قیم مر-دم می دانند ،با عالیق شخصی و خودخواهانه برانگیخته می شوند نه به خاطر منافع عمومی .آنان سعی دارند با هزینه دولتی به اهداف شخصی جامه عمل بپوشانند. اما در نظام اقتصادی انتخاب عمومی مانند بازار ،افراد قادر به انتخاب در محیطی ر-قابتی هستند ،فعالیت های تصدی گری دولت بسیار اندک است و مردم مختار به انتخاب هستند. رواج افکار -این نظریه اقتصادی تا حدی موجب بوجود آمدن مدیریت دولتی نوین ،به جای مدیریت دولتی سنتی شده است نظر-یه نوین اقتصادی دیگری که در اواخر قرن بیستم ر-ایج شد و بسیار شبیه نظر-یه انتخاب عمومی است ،نظریه اصیل /وکیل است .در نظریه اصیل /وکیل ،ر-ابطه پاسخگویی مدیران ( وکیل ) در برابر سهامداران ( اصیل ) مشخص است و کارگزاران در جهت عالیق شهروندان عمل می کنند و به آنان پاسخگو هستند .همین امر سبب شده است تا ساختار-های مدیریت دولتی سنتی به جانب رویکردهای نوین مدیریت دولتی تمایل یابند که شعارشان تکریم ار-باب رجوع است .  – 3رقابت جهانی گسترش روابط جهانی و رقابت های بین المللی م-وجب دگرگونی هایی در ساختار نظام های -اقتصادی و مدیریتی کشورهای جهان شده است که از آن جمله می توان به ایجاد سازمان تجارت جهانی تشکیل بازارهای مشترک منطقه ای ( مانند نفتا ) و وابستگ-ی شدید بخش دولتی به بخش خصوصی در اواخر قرن بیستم اشاره کرد : هیوز عقیده دارد (( :هرگاه دولتی نتواند مدیریت خود را با مدیریت بخش خصوصی هماهنگ سازد مسلما“ شکست خواهد خورد )) ( هیوز ،ترجمه الوانی ، 77 ،صص .) 18 – 37 رویهم رفته ،در آغاز دهه 1990بدلیل وقوع چالش ها و رویدادهای باال و در پاسخ به نارسایی های مدیریت دولتی سنتی ، الگویی جدید از مدیریت دولتی در نظام اداری اکثر کشورهای پیشرفته جهان ظهور کرد که پولیت در کتاب (( مدیریت دولتی نوین دردیدگاه جهانی )) آن را جنبشی ایدئولوژیک به نام (( مدیریت گرایی )) یا سیاست دولت های راست گرا نامید ( ، 2002ص . ) 279هود ( ، ) 1991آن را مدیریت دولتی نوین روز تبلوم ( ) 1992آن را مدیریت دولتی مبتنی بر بازار واسبورن و گیبلر ( ،) 1992آن را دولت کارآفرین نام گذاری کردند امروزه رویکردهای نوین در مدیریت دولتی در شکل های مختلف مدیریت دولتی نوین ،مدیریت گرایی ،سازمان های دانشی یا یادگیرنده ،سازمان های کارآفرین ،مدیریت مشتری مدار ، سازمان های مجازی ،سازمان های محلی ،مدیریت بخش خصوصی ،مدیریت کیفیت جامع ،مدیریت گروه های خود گردان ، خدمات عمومی نوین ،مدیریت مشارکتی ( اجماعی ) و غیره در جوامع مختلف مشاهده می شود. ال گور ، -در بیان ضر-ور-ت به کار-گیری رویکرد مدیریت دولتی نوین می گوید (( :ما به دولتی نیاز داریم که با هزینه کمتر ، کارایی بیشتری داشته باشد و دالرهای مالیاتی را با در نظر گرفتن فداکاری که مردم برای به دست آوردن آنها صرف- کرده اند ،هزینه کند )) ( گور .) 1993 ، نظریات فر-دریکسون ،که می توان او را به حق از پایه گذران رویکرد مدیر-یت دولتی نوین در -اوایل دهه 1970م به حساب آورد حاوی مدل های پنجگانه در مدیریت دولتی است که عبارتند از :مدل بوروکر-اتیک -کالسیک ،مدل نئوبوروکر-اتیک ،مدل نهادی ،مدل روابط انسانی و مدل انتخابات عمومی ( الوانی ، 80 ،ص . ) 68 نظام اداری ایران ،استراتژ-ی تحول به طرف مدیر-یت دولتی نوین را اختیار -کر-ده است که می تواند دار-ای سازمان هایی انسانی ،نامتمرکز پاسخگو ،دموکراتیک عدالتخواه باشد و خدمات دولتی را به گونه ای مساوی توزیع کند .البته این مسیر با چالش های بسیار همراه است .ویژ-گی های مدیریت دولتی سنتی و نوین ،با الهام از نظریات دراکر ، فردریکسون ،و هیوز در جدول زیر ارائه شده است . ویژگی های مدیریتی جوامع صنعتی و علمی با پارادایم های مدیریت دولتی سنتی و نوین ( با الهام از دراکر ،فردریکسون ،و هیوز ) مولفه ها مدیریت دولتی سنتی مدیریت دولتی نوین رویکرد آزادی عمل بسیار کم است زیاد است نقش مدیران دولت بوروکرات کارآفرین استخدام مادام العمر است قراردادی یا پیمانکاری است سبک تصمیم گیر4ی مدیران اغلب دستوری و دستوری پدرانه اغلب رفتاری ،اجماعی و دموکراتیک ساز و کارهای اجرایی مکانیزم بوروکراتیک مکانیزم بازار کنتر4ل و نظا4رت سلسله مراتبی و بیرونی دموکراسی صنعتی و درونی ( خود کنتر4لی ) سازماندهی متمرکز و بوروکراتیک عدم تمرکز یا محلی و مشارکت جویانه مالکیت دولتی و ملی خصوصی و مقررات زدایی نظریه اقتصادی متناسب مارکسیسم و کینز4 انتخاب عمومی و اصیل /وکیل اندازه دولت و میزان مداخله آن گسترده و مداخله زیاد کوچک و مداخله کم نوع استراتژی تولید محور شهروند محور و ارباب رجوع محوری تاکید آموزش و ارزیابی ارتقاء سطح دانش ارتقاء سطح نگر4ش و بینش عالوه بر ویژگی های فوق ،جان کاتر در مقاله (( مدیران واقعا“ چه می دانند )) ( ) 1999می گوید :مدیران اجرایی رویکرد نوین مدیر-یت دولتی نیازمند پذیرش و استقبال از سه مسئولیت دیگر نیز هستند : الف :مسئولیت (( ایجاد هویت سازمانی )) که روشنگر اهداف سازمان است . ب :مسئولیت (( آموزش و ارتقای قدرت ابتکار )) به منظور کنتر-ل منابع ،خالقیت ،و به پروری سازمان پ :مسئولیت (( ایجاد تمامیت ،یکپارچگی ،راستی ،و در-ستی )) که موجب ثبات و اعتماد عمومی به سازمان می شود . ر-ویکردهای مدیر-ی-ت دولت-ی س-نتی و نوین در آرای اندیشمندان ه-ر یک ب-ا دارا بودن ویژگی های با ارزش خود ،از کاستی و انتقاد م-برا نیس-تند .ب-ه طور مثال (( :الگوی مدیری-ت دولتی س-نتی دارای جنبه های خوب مدیری-ت خطیر -حرفه گرای-ی ،بی طرف-ی س-یاسی ،فس-اد اداری کمت-ر و خدم-ت ب-ه مردم م-ی باشد ف غی-ر قابل انعطاف بودنو در -عی-ن حال دارای نقاط ضع ضع-ف بوروکراس-ی ،عملکر-د ضعی-ف ،کاغذ بازی ،و کارمندان عبوس است )) ( هوقس 1998 ،به نقل از وارث ) الگوی نوی-ن مدیری-ت دولت-ی نی-ز دار-ای جنب-ه های مثب-ت مانند عملکر-د بهبود یافت-ه ،توج-ه ب-ه کارای-ی و اث-ر بخش-ی ،توج-ه به آرای مشتر-یان ،پاس-خگویی مدیری-ت ب-ه مشتری ،تاکید بر اهداف و نتایج و غیره است و در عین حال نادیده گرفتن ارزش های انسانی چون عدالت و تقویت نظام تاراج به شکل خصوصی سازی ( هوقس ، ) 2002 ،افزایش پنهانکاری و فساد ( رابرتز ، ) 2000 ،تهدید جامعه مدنی ( روزنبلوم ، ) 2002دارا بودن تضاد با حاکیمت دموکراتیک و کاهش اعتماد شهروندان از دولت و از یکدیگر در درازمدت ( دنهارت ، ، ) 2000ایجاد طبقه مدیران دولتی نوین ( هود ، ، ) 1991و کاهش ظرفیت اداری ( فردریکسون ) 1996 ، از نقاط منفی آن است ( .وارث ، 80 ،ص .) 66 مینتزبرگ ،ضمن انتقادی سازنده بررویکردهای نوین مدیریت دولتی سعی دارد الگوی پنجگانه مدیریت دولتی خود را ارائه کند مینتزبرگ ،در مقاله خود تحت عنوان (( مدیریت حکومت ، حاکمیت مدیریت )) به انتقاد از مدیریت دولتی نوین و خص-وصی س-از-ی پرداخت-ه و در -ی-ک تحلی-ل تکنیک-ی معتق-د است ک-ه ریش-ه پار-ادای-م مدیر-ی-ت دولت-ی جدی-د در س-قوط کمونیسم و شکس-ت ایدئولوژ-ی چ-پ نهفت-ه اس-ت ،ول-ی اساسا“ در جریان فروپاش-ی کمونیس-م ،س-رمایه داری پیروز نش-د ،بلک-ه جامعه متوازن پیروز ش-د .جوام-ع غر-ب-ی در زمان فروپاش-ی کمونیسم در -حالت-ی از توازن ب-ه س-ر م-ی برن-د ،یعن-ی دارای بخش های خص-وصی و دولت-ی قوی بودن-د ( و هس-تند ) .اما کشور های کمونیس-تی در ده-ه 70دارای بخ-ش دولت-ی قوی بودن-د وهیچ قدرت مقابل-ه کننده ای مانن-د بخ-ش خص-وصی در -برابر آن وجود نداشت تا آن را متوازن سازد و بنابراین ،جامعه از توازن خارج ش-د و کمونیس-م سقوط کرد .اکنون در -آغاز قرن بیس-ت و یک-م ،کشور-های غرب-ی س-عی دارن-د ب-ا اس-تفاده گستر-ده از رویکر-دهای نوین مدیریت دولتی این توازن ر-ا به نفع بخش ورت اص-رار بر انجام اینخص-وصی بره-م زنن-د ک-ه در ص ص-ورت کار ،همان س-رنوشت کمونیس-م درانتظار س-ر-مایه داری خواهد بود ( وارث 80 ،ص (( . ) 67در ی--ک جامعه دموکراتی-ک هر-گاه موس-سه ای بتوان-د مس-تقل از مردم-ی ک-ه آن را تاس-یس کرده ان-د واقع-ا“ آزاد باش-د ب-ه ای-ن معن-ی اس-ت که افر-اد آزاد نیس-تند ،زیرا هدف -از -دموکراس-ی آزادی افراد است ن-ه آزادی شر-ک-ت ه-ا )) ( مینتزبرگ ، 1996 ،صص .) 75 – 83 منیتز-برگ در انتهای مقاله به نقد فلسفه مشتر-ی گر-ایی می پرداز-د که منجر -به حاکمیت پول بر قانون می شود و ضمن ارائه الگوی پنجگانه مدیر-یت دولتی اعتقاد دارد (( یک بهترین مدل در مدیریت وجود ندارد و باید تمامی مدل ها برای مدیریت دولت به گونه اقتضایی بهره گرفت ،دولت سیستمی التقاطی است و به اندازه ز-ندگی متنوع است زیرا که با تمامی جنبه های قابل تصور -ز-ندگی سر-وکار دارد)) . ( همان ماخذ) پیشنهاد می شود دولت در مسیر استر-اتژی تحول و حرکت نظام اداری ایران از مدیریت دولتی سنتی به مدیریت دولتی نوین دقت بسیار مبذول دارد و اقداماتی چون توسعه بازرسی ها ، تعیین شاخص های عملکرد ،توسعه نظام های تعاونی ، تقویت راهکارهای مشار-کت دولت و بخش خصوصی و غیر-ه ر-ا پیش بینی کند. ب – آسیب شناسی مدیریت دولتی نارسایی های عمومی و ضعف -نظام ادار-ی کشور از عوامل ناکامی دولت در اجرای کامل برنامه های توسعه اقتصادی ، اجتماعی ،و فرهنگی هستند .این عوامل ،خود معلول یک سری روابط اند که ریشه در سنتهای تار-یخی دارد و از فرهنگ اجتماعی تاثیر می گیرند .برای ریشه کن کردن این عوامل تحوالت فرهنگی از جمله در پدیده تمرکزگرایی ضرورت دارند که خصیصه ای است تار-یخی ،قومی ،و فرهنگی و در -حال حاضر مبنای به کار-گیر-ی قدرت سیاسی و نحوه تصمیم گیر-ی و خط مشی گذاری دولتی در ایران است . درنیم قرن گذشته تنگناهای موجود در نظام اداری ایران که موجب کاهش توانایی و صالحیت نظام اداری برای مدیریت کشور گردیده ، بارها در منابع داخلی و خارجی تجزیه و تحلیل شده است ( رنجبر ، ص . ) 11اما متاسفانه همواره مشکالت به قوت خود باقی است و تغییری دیگر جز چند برابر شدن تعداد کارمندان دولت و حجیم شدن نظام اداری ،آن هم در رده میانی به چشم نمی خورد. درجهت آسیب شناسی مدیریت دولتی – یعنی شناخت مشکالت نظام اداری ،یافتن دالیل موجود ،و ارائه خصوصیات نظام اداری آینده – براساس دیدگاه های مختلف نسبت به مشکالت طبقه بندی هایی شده است که به پاره ای از آنها اشاره می شود. الزم است یادآوری شود که اکثر موارد از (( گزارش های برنامه تحول در نظام اداری ،سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور اقتباس آسیب شناسی مدیریت دولتی د رایران در دو قسمت ارائه شده است : -Iم شکالتاس اسین ظام اداری - IIریش ه ه ا و علل م شکالت. -Iم شکالتاساسین ظام اداری یکم – مشکالت اساسی در زمینه سازمان و ساختار – 1تورم کارمند :تورم کارمند دولت از مشکالت مزمن نظام اداری ایران و تقلی ل آ ن همواره مورد توج ه دول ت ها بوده اس ت .ب ه عنوان مثال ،س اختار سازمانی وزارت اطالعات و جهانگردی در یک مقطع زمانی ( ) 1343 – 1353چهار بار تغییر داده شد و تعداد ادارات کل آن از 5به 31و ادارات آن از 26 به 70واحد افزایش یافت .تعداد ادارات کل وزارت صنایع در مقطع زمانی ( ) 1360 – 65از 15به 23واحد رسید .تعداد کارکنان حقوق بگیر دولت از محل بودجه عمومی در سال 1354 در حد 312770نفر بود که درسال 1358به 851063نفر ،در سال 1368به 1258191نفر ،و در سال 1380به 23328635نفر رسید ،و چون این افزایش در کادر غیر تخصصی بود ،افت شدید کارایی خدمات دستگاه های دولتی در پی داشته است . – 2تمرکز یا تر-اکم ادار-ی :خصیصه ای تاریخی ،فرهنگی ، و جغرافیایی در نظام اداری کشور -ایر-ان است که در -قر-ون گذشته ،مبانی سیاسی قدرت و روابط پیچیده آن از جمله تصمیم گیری ر-ا شکل داده است .واژ-ه عدم تمرکز -در برابر ” تمرکز ” قراردارد. در نظام اداری ایران ،تمرکز سه شکل رایج دارد که عبارتند از: الف ) تمرکز منطقه ای :تمرکز منطقه ای -به تجمع یا تراکم نوعی از فعالیت ها ،خدمات ،کاال ،یا امکانات در محدوده جغرافیایی خاص اطالق می شود ،مانند فعالیت شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه ،یاتصویب بودجه که فقط در تهران انجام میگیرد. ب ) تمرکز واحدی یا سازمانی :هرگاه فقط یکی از واحدهای یک سازمان یا یکی از سازمان های کشور مسئول و مامور انجام دادن یک وظیفه یا مام-وریت خاص شود ،گفته می شود در مورد آن وظیفه تمرکز سازمانی یا واحدی صورت گرفته است ،مانند توزیع گوشت جنوب و جنوب شرقی کشور از مرکز کرمان در نظام اداری توزیع گوشت کشور. ج ) تمرکز در تصمیم گیری :اختیار یا قدرتی که مقامات باالی هر تشکیالت جهت اتخاذ تصمیم های مهم سازمانی برای خود قایل می شوند تمرکز -تعریف شده است .هر-گاه به مسئوالن رده های پایین سازمان ،اجازه اتخاذ برخی از تصمیمات داده شود از میزان تمرکز تصمیم گیر-ی کاسته خواهد شد و ساز-مان به سوی روش اداره غیر تمر-کزی سوق پیدا خواهد کرد .عوامل نیروی انسانی ،دوران حیات سازمان ، تکنولوژی ،و محیط بر ساختار سازمان و عناصر آن یعنی تمر-کز یا عدم تمرکز اثر می گذارد و نوع مناسب آن را برای سازمان مشخص می سازد ((.در نظام اداری ایران به دلیل عدم توزیع منطقی جمعیت کشور ،مهاجرت سریع به شهرها و ،...توزیع غیر متوازن متخصصان و کارکنان دولت در سطح کشور حاصل شده و این نارسایی سبب ایجاد تمر-کز اداری گردیده است )) ( فخیمی . ) 72 ، 196 ،  – 3گرای-ش نداشت-ن دس-تگاه های دولت-ی ب-ه پیاده کردن س-اختار مدیریت مشارکت-ی :مدیران دس-تگاه های دولت-ی ب-ا دارا بودن فرهن-گ و سبک مدیریت-ی غی-ر مشارکت-ی در اجرای تص-میم گیری مشارکت-ی آ-ن طور که هیئت مدیره شرکت ها موفق اند عمال“ موفق نیستند . – 4افزایش غیر منطقی سطوح مدیریت – 5نامشخص بودن وظایف حاکمیت و تصدی گری دولت – 6نامتناس-ب بودن نیروی انس-انی صف و ستاد در س-ازمان :فقدان نسبت منطق-ی بی-ن نیروهای شاغ-ل در مشاغ-ل اجرای-ی و مشاغ-ل پشتیبانی از جمل-ه دیگ-ر مشکالت س-ازمان های دولت-ی ایران اس-ت ک-ه هیئت وزیران برای رف-ع آ-ن مص-وبه / 12290ت 750مورخه 25/9/66 را ب-ه منظور تقلی-ل پرس-نل غی-ر تخص-صی دس-تگاه های دولت-ی ص-ادر و دس-تگاه های اجرای-ی را موظ-ف کرده اس-ت ک-ه نس-بت به واگذاری امور پشتیبانی به بخش غیر دولتی ( به ویژه تعاونی ) اقدام کنند. دوم – مشکالت اساسی در زمینه مدیریت – 1فقدان نظام پیگیری تحقیق اهداف و برنامه های تدوین شده – 2تعدد مراکز تصمیم گیری – 3اتخاذ رفتاری چون رفتار خان ب-ا رعی-ت هنگام برخورد کارمن-د با ارباب رجوع – 4نامتناسب بودن اختیارات و مسئولیت های محول شده به مدیران – 5به کار نگرفتن الگوهای مدیریت دولتی نوین در نظام اداری – 6ناپایداری پس-ت های مدیری-ت :ج-ا ب-ه جای-ی مکرر انفرادی و گاهی گروه-ی مدیران از پس-تی ب-ه پس-ت دیگ-ر در نظام اداری ایران سابقه تاریخی پیدا کرده است .برخی ،از حرک-ت فوق دفاع می کنن-د و آن را عامل-ی برای حذف فس-اد اداری و زد و بنده-ا م-ی دانن-د ،ول-ی مشخص شده اس-ت ک-ه جاب-ه جای-ی س-ازمانی باع-ث ناممک-ن شدن برنامه ریزی درست ،کند شدن گردش کار ،تلف شدن زمان ،بودجه ،و نیر-وی انسانی ،ایجاد جو یاس ،ناامیدی ،و بی اطمینانی شغلی می گردد ( کیهان ، 83 ، 12865 ،ص . ) 2 – 7معز-ول نشدن کارکنان و مدیران فاقد کار-ایی و سالمت اداری – 8فقدان نظام ارز-شیابی مناسب از کارایی و عملکرد نظام اداری – 9فرهنگ جواب دهی به جای عمل :در -جهان سوم و ایران در مورد مشکالت بیش از آنکه عمل شود ،سخن گفته می شود و از-عمل خبری نیست و عمل برای حل مشکالت ، جای خود را به شعار و سخن می دهد ( الوانی ، 78 ،ص ) 293  – 10فقدان تفک-ر س-یستمی ( نظام گرایان-ه )در اجرای فعالیت های مدیران :در اغل-ب فعالی-ت های اجرای-ی دس-تگاه های اداری مختل-ف – مانند س--ازمان مخابرات ،شهرداری ،و س--ازمان آ--ب – هماهنگی و یکپارچگ-ی مشاهده نمی شود ،ه-ر ی-ک از س-ازمان ه-ا س-عی دارد فعالیت های مربوط ب-ه خود را ب-ه انجام برس-اند .بر همی-ن اس-اس گاه-ی ت-ا چند بار زمی-ن کنده م-ی شود .ای-ن مشک-ل ناش-ی از نبود وجود روحیه نظام گرایان----ه و تفک----ر س----یستمی در بی----ن مدیران و سازمان هاست. - سوم – مشکالت اساسی در زمینه مدیریت منابع انسانی – 1نظام ناشایس-تگی در مدیری-ت نیروی انس-انی :در نظام ناشایستگی ، س-ازمان ه-ا در انتص-اب و ارتقاء ضواب-ط و مقررات پایبن-د نیستند و عوامل---ی مانن---د خویشاوندی و آشنای---ی ،توص---یه مقامات- ذی نفوذ ،وابستگی به مراتب عالی سازمان ،و روابط شخصی اساس استخدام قرار می گیرد .این مسئله از مشکالت نظام اداری جهان سوم و ایران است ( الوانی ، 75 ،ص 292 ). – 2فساد اداری :از مشکالت جهان سوم و ایران ،فساداداری یا نادرستی در امور اداری است فساد اداری ،اخذ رشوه ، اختالس و استفاده نامشروع از پست و مقام تعریف شده است و پدیده ای است که بنا به دالیل متعدد مانند ضعف ایمان ،فقر مادی ،و ناآگاهی از قانون در نظام اداری ایران رخنه کرده است .خوشبختانه اخیرا“ طرحهایی برای سالمت اداری ارائه شده است . – 3فقدان روحیه مناسب :کارکنان دولت برای ارائه خدمات با کیفیت مطلوب نیازمند دارابودن روحیه کاری مناسب هستند.  – 4ارضا نشدن نیازهای مشخص شده کارکنان دولت – 5انطباق نداشتن تح-صیالت کارمندان -دولت با مشاغل مورد تص-دی – 6فقدان روحی-ه مناس-ب و انگیزه کاف-ی در کارکنان دولت برای فراگیری و آموزش مخصوصا“ آموزش های شغلی کوتاه مدت – 7ب-ی ارتباط بودن رشت-ه های تحص-یلی کارکنان دول-ت با نیازهای شغلی – 8نامناسب بودن ساخ-تار و ترکیب کارکنان دولت از نظر تح-صیالت – 9ناتوانی نظام اداری دولت در ج-ذب و نگهداری کارکنان توانمند. – 10ناهماهنگ-ی بی-ن نظام پرداخ-ت ب-ا شاخ-ص هزین-ه زندگی :اقالم عمده زیس-تی ،امروز یک-ی از شاخ-ص های مه-م اقتص-ادی جوامع را تشکی-ل م-ی ده-د ک-ه شام-ل خوراک ،پوشاک ،هزین-ه مواد بهداشتی ، هزینه مسکن و خدمات ض-رور است و به آنها سبد هزینه زندگی گفته می شود .میزان دستمزد اکثر کارکنان و کارگران دولت باید متناسب با تغییرات شاخص مزبور تغییر یابد که ایجاد انگیزه کند .ولی متاسفانه تناسب چنان به هم خورده که احتیاج به هیچ آماری هم نیست و از بدیهیات است . (( ناکارآمد بودن نظام پرداخت ،ایجاد انگیزه الزم را در انجام خدمات موثر و کارا از بین می برد )) (گزارش برنامه تحول ،سازمان مدیریت و برنامه ریزی ). چهارم – مشکالت اساسی در زمینه روش های اجرای کار – 1استفاده از روش های سنتی اجرای کار و نبود تمایل به استفاده از روش های نوین . – 2طوالنی بودن مسیر اجرای کارها ( به دلیل اینکه برای بیکاران کار پیدا شود ) .  – 3طوالنی بودن میزان کنترل حسن اجرای کار – 4حاکمیت (( رابطه ))به جای (( ضابطه )) در اجرای کارها – 5استفاده نکردن از تکنولوژی اطالعاتی مناسب سطوح مختلف مدیریت . پنجم – مشکالت اساسی در زمینه قوانین و مقررات – 1رواج اجرا نشدن قانون تا جایی که قبح این کار از بین رفته است . – 2وجود قوانین و مقررات گوناگون در موضوعات خاص – 3تغییر سریع قواعد و مقررات که موجب سرگردانی ارباب رجوع می شود . – 4تصویب نشدن قوانین جامع در زمینه های مختلف که به ناچار قوانین غیر جامع بعد از مدتی اصالحیه می خورد.  – 5ضع-ف تحقیقات در مس-ائل س-ازمان و مدیر-ی-ت :وابستگی فکری ب-ه تحقیقات س-ایر جوام-ع و نظری-ه های سازمان و مدیری-ت دانشمندان غرب-ی ،فرض دانس-تن عقاید غربیان ،و اجرای چش-م و گوش بس-ته افکار آنان موج-ب شده اس-ت که تحقیقات در جامعه ایر-ان رنگ و ب-و نداشته باشد و برای اثبات ه-ر مطلب-ی بای-د حتم-ا“ شاه-د از نویس-نده غرب-ی ب-ه میان آی-د تا ارزش مطل-ب به-ا باال رود و ب-ه آ-ن انتقاد نشود .برای رفع مشک--ل ،توج--ه دول--ت ب--ه نظر-ات بوم--ی در مدیر-یت و س-ازماندهی و مه-م دانس-تن پیشنهادهای عمل-ی ضروری اس-ت ( اطالعات سیاسی – اقتصادی ، 70 ،ص .) 3 (( ضعف در نظام برنامه ریزی و ارزیابی ،وجود قوانین و ،نبود انگیزش کافی بر-ای مقررات دست و پا گیر اداری کار در کارکنان ،وجود تبعیض ،اسراف در هزینه های اداری ،تسامح در حفظ اموال ،وجوه و اسناد دولتی ،ارائه گزارش خالف واقع اداری ،اخذ پور-سانت و هدایا ،از انواع دیگر تخلفات و آسیب های اداری است که در پژوهش مربوط به نارسایی های رفتاری و عملکرد مدیران در 25سازمان اداری ( در -سال ) 1377به دست آمده است )) ( همایش توسعه ،نجاری 78 ،ص . ) 87 عالوه بر تنگناهای گفته شده می توان مواردی را که در پی خواهد آمد از -اهم مشکالت نظام اداری به شمار آورد که با شدت و ضعف در -مجموعه نظام ادار-ی جریان دارد: وجود روحیه نبود احساس مسئولیت در -کارمندان ،به کار-گیر-ی رفتار سیاسی در برخور-د با ارباب ر-جوع ،در نظر گر-فتن منافع گروه های ذی نفوذ به جای معیارهای عقالیی ( در تصمیم گیری ) ،رشد گروه های غیر رسمی ،رشد نامتناسب کمی کارکنان دولت ،تداخل وظایف ملی و استانی ،تداخل وظایف دستگاه های اداری از نظر سیاست و اجرا ،فقدان برنامه جامع آموز-ش کار-کنان دولت ،و وجود مشکالت در بخش بازنشستگی و تامین اجتماعی . مشکالت نظام ادار-ی سبب شده است که بین نظام اداری موجود و مطلوب فاصله به وجود آید .این شکاف در -ویژ-گی های ساز-مان های موجود و مطلوب در برخی جوامع در حال کم شدن و در پارهای جوامع در -حال فزونی است . اما به دلیل تحول مستمر جوامع ،به نظر می رسد این فاصله و شکاف همیشگی باشد و وضعیت مطلوب ( ایده ال ) می تواند هدف -و مقصد حر-کت وضع موجود باشد .جدول ،ویژ-گی های نظام اداری ر-ا در این دو وضعیت فهرست وار بیان کرده است . وضعیت موجود ردیف ردیف وضعیت مطلوب ( برای آینده) 1 بخش نگر و درون گرا 1 نظامگرا و همه سونگر ( سیستماتیک ) 2 روزمره مدار و نزدیک بین 2 کارا ،بهره ور ،و ارزش افزا 3 تحول گریز و محافظه کار 3 پاسخگو و شفاف 4 مشارکت ناپذیر ،خود محور ،و افزون طلب 4 اثر بخش ،نتیجه گرا ،کیفیت مدار 5 تجربه گرا ،سنتی ،و دانش گریز 5 شهروند مدار ،خدمت گزار ،ومردم ساالر 6 مداخله گر ،رقابت ناپذیر ،و دولت مدار 6 سالم و عاری از فساد و تبعیض 7 بالقوه توانمند و مستعد تحول 7 مشارکت جو و مشارکت پذیر 8 فقدان یکپارچگی و انسجام درونی 8 شایسته ساالر و دانش گرا 9 تمرکزی 9 عدم تمرکزی مقایسه ویژگی ها و خصوصیات نظام اداری موجود و مطلوب ردیف وضعیت موجود ردیف وضعیت مطلوب ( برای آینده) 10 فقدان برنامه بلند مدت 10 آینده نگر ،دوربین ،و هدفمند 11 دارای رشد نسبی دانش ،تخصصی 11 توسعه گرا و نواندیش 12 فاقد نظام اطالعاتی پیشرفته 12 دارای نظام پیشرفته اطالعاتی 13 نارضایتی عمومی از نظام اداری 13 تحول گرا 14 فاقد سیستم پاسخگوی به مردم 14 پاسخگو 15 بی توجهی به شهروند محوری 15 شهروند محور 16 ناکارآمدی نظام اداری 16 کارابودن نظام اداری 17 توجه به درون 17 توجه به برون 18 رعایت معیار های سیاسی در تصمیم گیری 18 رعایت معیار های تخصصی در تصمیم گیری ردیف وضعیت موجود ردیف وضعیت مطلوب ( برای آینده) 19 تاکید بر رئیس بودن 19 تاکید بر مدیر و راهبر بودن 20 کمبود آموزش ،مناسب 20 قانونمدار ،ضابطه مند ،و اخالق گرا  - IIب رخیریشه ها و عللم شکالتن ظام اداریایران یافتن دالیل اساسی و ریشه یابی مشکالت اداری مستلزم اجرای برنامه گسترده ومستمر پژوهشی است .با این همه می توان از تجربه شخصی افراد خبره و کارکنان دولت و دالئلی که آنها ارائه می دهند موارد زیر را بیان داشت : – 1استفاده نکردن از رویکردهای علمی ،تجارب حرفه ای ،و فناوری های نوین اداری . – 2فقدان نگرش راهبردی و بلند مدت مدیران و تصمیم گیرندگان . – 3حاکمیت تفکر بخشی نگری بر عمل و تصمیم گیری های نظام اداری کشور - 4ضعف فرهنگ و باور نسبت به امر پاسخگویی و فقدان ساز و کارهای موثر جوابگیری و نظارت در نظام های مدیریتی و اداری کشور.  – 5غلب-ه س-بک مدیری-ت فرد محوران-ه ،فزون خواهان-ه ،غی-ر مشورتی ، و غی-ر مشارکت-ی بر اعمال و تص-میم گیری ه-ا چ-ه در بخ-ش دولتی و چه در بخش خصوصی و جامعه – 6انطباق نداشت-ن فرهن-گ س-ازمانی ،باوره-ا ،و نگرش های غال-ب با مبانی اعتقاد ی ،ارزشی ،نیازها ،و الزامات نظام اداری کشور – 7نبود مبارزه جدی ب-ا فس-اد اداری و ناکارآم-د بون ساز و کارهای موجود برای جلوگیری از آن – 8فقدان نظام شایس-ته س-االری ( شایس-ته گزین-ی ،شایسته پروری ،و شایس-تگی اداری ) و وجود نظام ب-ی نظم-ی و ب-ی ثبات-ی در انتصاب و تداوم خدمت مدیران دولتی . - 9فقدان رابط-ه منطق-ی میان س-یاست های کالن نظام در حوزه مدیریت و اداره امور کشور با خط مشی های اجرایی و اقدامات عملی  – 10غلبه این تصور ذهنی و باور اجتماعی که نظام ادار-ی تنها محل اشتغال نیر-وی انسانی کشور است . – 11فقدان پذیرش و تعهد الز-م نسبت به ضرورت ایجادتحول و دگرگونی در نظام اداری کشور – 12اعمال مدیریت ناکارآمد بر منابع انسانی بخش دولتی پ – چشم انداز مدیر-یت دولتی وبر-نامه های تحول و نوسازی اداری در -ایر-ان تحقق اهداف بر-نامه های توسعه ای کشور از طریق رفع مشکالت و تنگناهای جامعه و پاسخگویی به نیازهای مردم ،ضرورتا“جز -از -طر-یق اصالح نظام ادار-ی میسر نخواهد بود. اصالح نظام اداری نیز مستلزم شناخت عوامل (درونی و بیر-ونی ) موثر -بر -عملکرد افراد و ساز-مان ها ،آگاهی از تنگناها ،شناخت نوآوری های ساز-مان های جهانی ،تعیین اهداف کلی ،تدوین استراتژی های مناسب برای حصول به هدف ها ،و بر-قراری سیستم کنترل و نظارت منطقی است . به عبارت دیگر ، -اصالح نظام اداری یعنی ایجاد تحول بنیادین در نظام اداری به گونه ای که اجرای فعالیت های اداری اثر بخش شود . در برنامه های توسعه ای ایر-ان ،مخصوصا“ برنامه سوم ،به موضوع برنامه های تحول و نوسازی اداری و استر-اتژی ها و سیاست های مناسب آن توجه بسیار -شده است و بر تاثیرات متقابل اجزای نظام یعنی سازمان و تشکیالت ،نیروی انسانی و استخدام ،قوانین و مقرر-ات ( ساختار ) ،استراتژی ها ، سبک های مدیریت ،و روش های اجرا کار با توجه به فناوری ادار-ی و حفظ کرامت انسان ها تاکید فراوان گر-دیده است . برای حصول به مقاصد باال سعی شده اقداماتی مد نظر قر-ار- گیرد که از مطالعات و تجار-ب تطبیقی نظام های ادار-ی حاصل شده است که از -آن جمله می توان به تاسیس شبکه راهبردی ایجاد تحول در نظام اداری اشاره کرد .این شبکه مشتمل بر شورایعالی اداری ،ستاد بر-نامه ر-یزی تحول اداری کشور ،شور-اهای تحول اداری در وز-ارتخانه ها و ساز-مان های مستقل دولتی ،کمیسیون های تحول اداری در سازمان های وابسته به وز-ارتخانه ها و ساز-مان های مستقل ، مرکز نوسازی و تحول اداری در وزار-تخانه ها وساز-مان های مستقل وابسته به نهاد ریاست جمهوری ،و شورای بر-نامه ریزی وتوسعه استان و کارگروه های تخصصی است ( سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ،مر-کز -توسعه فناوری و نوسازی اداری ،مجموعه مستندات و مصوبات ، . ) 1383اینک هر یک به اختصار تشریح می شود . شورایعالی اداری فصل نخست از بخش یکم قانون بر-نامه پنجساله سوم توسعه ( حوزه های فرابخشی ) ،به اصالح ساختار -مدیریت کشور اختصاص دار-د در این بر-نامه ،شورای عالی اداری تقویت و هدف از -تشکیل و ادامه فعالیت آن ،عالوه بر موارد ذکر -شده شامل این موارد اعالم گردیده است :اصالح نظام اداری از در-ون ،در ابعاد تشکیالت ،ساز-ماندهی ،ساختار ،وظایف دولت ،و اندازه نظام اداری ،ایجاد شوراها و کمیسیون های تحول اداری در دستگاه های اجرایی کشور ،سیاستگذاری و اتخاذ تصمیمات کلی در -خصوص اجر-ای ار-زیابی عملکرد دستگاه های اجرایی ،بهبود سیستم ها و ر-وش ها ،و افزایش بهره وری دستگاه های اجرایی . ترکی-ب شورا ب-ه اس-تناد ماده 1قانون برنام-ه س-وم توس-عه چهارده نفر اس-ت و مص-وبات آ-ن مانن-د طرح تکری-م ارباب رجوع پ-س از تایید رئی-س جمهو-ر الزم االجراس-ت ( وظای-ف این شورا قبال“ بیان شده است ) شورایعال-ی اداری در نود و یکمی-ن جلس-ه خود در تاریخ 15/2/81 بن-ا ب-ه پیشنهاد س-ازمان مدیری-ت و برنامه ریزی کشور در اجرای مص-وبه مورخ 8/12/81هیئ-ت وزیران ،برنام-ه هفتگانه تحول در نظام اداری را ب-ه شرح زی-ر تص-ویب و ب-ه کلی-ه دستگاه های دولت-ی اعالم کرد عالوه بر آ-ن ،در مجموع 40طرح مطالعاتی و اجرای-ی ب-ه منظور ب-ه ثم-ر رس-یدن هف-ت برنام-ه اصلی تحول اداری پی-ش بین-ی و تص-ویب کرد ( س-ازمان مدیری-ت ،گزارش برنامه تحول در نظام اداری ، 81 ،ص .) 46  – 1برنامه منطقی کردن اندازه دولت – 2بر-نامه تحول در ساختارهای تشکیالتی دولت – 3بر-نامه تحول در نظام های مدیریتی – 4برنامه تحول در -نظام های استخدامی – 5بر-نامه تحول در نظام آموزش و بهسازی نیروی انسانی دولت – 6بر-نامه تحول در اصالح فرآیند ،روش های اجرای کار ، و توسعه فناوری اداری – 7بر-نامه ارتقاء و حفظ کرامت مردم در نظام اداری ( تکریم ارباب رجوع ) ستاد برنامه ر-یزی تحول اداری کشور شورایعال-ی اداری در تاری-خ 19/2/77ب-ا تشکی-ل س-تاد بر-نامه ریزی تحول اداری در -س-از-مان مدیری-ت وبرنامه ریز-ی و تعیی-ن س-اختار ،ترکی-ب اعضاء و وظای-ف آ-ن س-تاد به منظور تس-ر-یع بخشیدن ب-ه ر-ون-د تحول در نظام اداری موافقت و در تاریخ 3/9/79آن را تقویت کرد . وظیف-ه اص-لی ای-ن س-تاد ،مطالع-ه و اجرای تخص-صی فرآیند تحول در نظام اداری و ایجاد بس-تر و س-از و کار اجرای-ی مناسب و الزم برای ایجاد تحول از درون دس-تگاه های اجرایی کشور اس-ت .مح-ل س-تاد ،س-ازمان مدیری-ت و برنامه ر-یزی کشور و اهم وظایف تخصصی آن عبارت است از :  – 1دادن پیشنهاد سیاست ها ،خط مشی ها و راهبر-دهای تحول اداری کشور به شور-ایعالی اداری – 2تهیه طرح ها و بر-نامه های اصالحات اداری و ارائه آن به شورایعالی اداری – 3پیگیر-ی و نظارت بر -اجرای برنامه های تحول اداری دردستگاه ها و ارائه گزارش های الزم – 4هدایت و هماهنگی شوراهای تحول اداری دستگاه های اجرایی – 5برر-سی و اظهار نظر در مورد طرح های پیشنهادی دستگاه های اجر-ایی به شورایعالی اداری - 6کمک به استقرار شوراهای تحول اداری شوراهای تحول اداری شورایعالی اداری در تاریخ 23/4/77با تاسیس شوراهای تحول اداری ،تعیین ساختار ،ترکیب اعضاء ،و وظایف آن در تمامی دستگاه های اجر-ایی ( وزارتخانه ها و سازمان های دولتی مستقل ) موافقت و در تاریخ 30/7/79آن را تقویت کرد .وزیر یا باالتر-ین مقام دستگاه ،رئیس شور-است و اعضای آن جمعا“ 8نفر هستند ( گزارش بر-نامه تحول ، ص ) 89 این شورا به منظور اجرای مصوبات خود و برنامه های ابالغی ستاد بر-نامه ریزی تحول اداری در موسسات وابسته به وزارتخانه ها وسازمان های دولتی ،اجاز-ه دار-د کمیسیون های تحول اداری را در موسسات مز-بور تشکیل دهد . ترکیب و وظایف کمیسیون ها را ستاد برنامه ریزی تحول اداری مشخص می کند . وظایف شوراهای تحول اداری در دستگاه های اجرایی – 1برنامه ریزی اجرای طرح ها و برنامه های مصوب شورایعالی اداری و ستاد برنامه ریزی تحول – 2مطالعه ،تدوین و تصویب استاندارد انجام کار در مشاغل تخصصی – 3تدوین بهسازی روش ها و فرآیند کنترل کیفیت اجرای کار – 4تعیین ضوابط و معیارهای الزم در جهت بهینه سازی ساختار – 5هدایت کمیسیون های تحول اداری سازمان های وابسته یا تابعه . کمیسیون های تحول اداری موسسات وابسته به وزارتخانه ها و سازمان های دولتی کمیسیون از 8نفر از کارکنان موسسات وابسته یا تابعه تشکیل می یابد و وظیفه دارد نسبت به برنامه ریزی اجرای طرح ها و برنامه های مصوب ستاد برنامه ریزی تحول اداری یا شورای تحول اداری دستگاه متبوع اقدام کند ،به مطالعه و تدوین استانداردهای کار بپردازد ،و در نتیجه کارآیی و بهره وری سازمانی را ارتقاء بخشد. مرکز نوسازی وتحول اداری شورای عالی اداری در تاریخ 6/3/82ودر اجرای مصوبه مورخ 25/1/82هیئت وزیران ،به منظور اجرای سیاست ها ،برنامه ها ،و ایجاد انسجام در پیگیری و نظارت امور مربوط به تحول اداری و همچنین به منظور تسریع در اجرای برنامه های عملیاتی دستگاه های اجرای-ی در زمین-ه نوس-ازی و تحول اداری ،ب-ا تشکی-ل (( مرک-ز نوسازی وتحول اداری )) در وزارتخان-ه ه-ا و س-ازمان های مس-تقل وابس-ته به نهاد ریاس-ت جمهوری ب-ا تشکیالت خاص موافق-ت کرد.س-اختار مرکز مزبور ک-ه از تغیی-ر عنوان دفات-ر تشکیالت و روش ه-ا ی-ا عناوی-ن مشابه تشکی-ل م-ی شود در س-ایر موس-سات دولت-ی در س-طح دفت-ر ی-ا مدیریت سازماندهی شده است. رئی-س مرک-ز نوس-ازی و تحول اداری ک-ه در عی-ن حال مشاور وزی-ر یا باالتری-ن مقام س-ازمان اس-ت در حوزه ریاس-ت ی-ا معاون-ت اداری – مالی فعالی-ت م-ی کن-د و ب-ا س-ازمان مدیری-ت و برنامه ریزی کشور در خص-وص اجرا و هماهنگ-ی طرح ه-ا و پروژه های تحول اداری در ارتباط اس-ت .برخ-ی از وظای-ف 15گان-ه مرک-ز نوسازی و تحول اداری عبارت است از :  – 1مطالعه و استقرار سبک های مدیریت نوین در راستای بهبود مدیریت – 2طراحی تشکیالت و بهبود ساختارهای سازمانی – 3اقدام جهت مشارکت غیر دولتی و کاهش تصدی گری دولت – 4مهندسی مجدد و تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم ها و روش های اجرای کار – 5توسعه فناوری اداری و اجرای برنامه های تحقق دولت الکترونیک – 6تدوین برنامه های آموزشی کارکنان در قالب برنامه های مصوب – 7برنامه ریزی برای انجام دادن اقدامات الزم برای شایسته ساالری – 8سنجش سطح انگیزش کارکنان و برنامه ریزی الزم جهت ارتقای آن – 9تدوین برنامه های جامع نیروی انسانی  – 10اجرای 7برنامه تحول در نظام اداری – 11تدوین و اجر-ای برنامه های ر-اهبردی تحول ساز-مانی در نظام اداری – 12هماهنگی و اتخاذ تصمیماتی کلی در خصوص اجرای برنامه های ارزشیابی کارکنان و ار-زیابی عملکرد دستگاههای اجرایی شورای برنامه ریزی و توسعه استان و کار-گروه های تخصصی در اجرای قانون برنام-ه س-وم توس-عه ایران ،هیئت وزیر-ان در تاری-خ ، 28/3/82آیی-ن نام-ه شورای بر-نامه ریزی و توس-عه اس-تان و کار-گروه های تخص-صی را تص-ویب کرد .به موج-ب ای-ن آیی-ن نام-ه ،اس-تاندار -رئی-س شورا ،رئی-س ساز-مان مدیری-ت و برنام-ه ریز-ی اس-تان دبیرشورا ،و حدود 34نفر مدیر استان عضو شور-ای مزبور هستند. س-اختار ای-ن شورا ،کار-گروه های 18گان-ه مانند کارگروه در س-اختار فرهن-گ و هن-ر و تر-بی-ت بدن-ی دیده شده ک-ه کارگروه برنامه ر-یزی تحول اداری ب-ه جای س-تاد برنام-ه ریزی تحول استان فعالیت می کند. اعضای کار-گر-وه برنامه ریزی و تحول استان عبار-ت اند از : استاندار ،رئیس سازمان مدیریت استان ،روسای یکی از دانشگاه های استان ( به انتخاب وزیر علوم ) ،دو نفر از صاحبنظران ،و تعدادی عضو دیگر به انتخاب گروه که در استاندار-ی ها مستقر هستند. از وظایف شورای برنامه ریزی و توسعه استان می توان برر-سی و تایید برنامه های بلند مدت و میان مدت استان (آمایش سرز-مین ) ،بررسی و تایید طر-ح های توسعه و عمران ،اتخاذ تدابیر الزم برای صرفه جویی ،پیشنهاد بودجه ،و توزیع اعتبارات عمرانی استان به تفکیک شهرستان را نام برد. وظایف کارگروه برنامه ریزی و تحول اداری استان – 1برنامه ریزی برای اجرای مصوبات شورایعالی اداری ،ستاد برنامه ریزی تحول و شوراها و کمیسیون های تحول اداری در سطح استان – 2راهبری و ایجاد هماهنگی در اجرای طرح ها و برنامه های مصوب دستگاه های اجرایی استان مانند ارزیابی عملکرد واحدهای اجرایی مستقر در استان با همکاری سازمان های مدیریت و برنامه ریزی استان ها . – 3نظارت بر اجرای تصمیمات شورای عالی اداری ،ستاد برنامه ریزی تحول اداری و شوراها یا کمیسیون های تحول اداری دستگاه ها در سطح استان – 4بررسی پیشنهاد و ارائه راهکارهای الزم در خصوص ایجاد انگیزه برای افزایش کارایی و بهره وری دستگاه ،بهینه سازی ساختار اداری ،ایجاد زمینه های مشارکت کارکنان و شناسایی طرح ها و برنامه های تحول اداری استان . کارگروه های تخصصی برنامه ریزی و تحول اداری استان عبارت است از : – 1کارگروه اشتغال و سرمایه گذاری – 2کارگروه آمایش محیط – 3کارگروه بانوان و نوجوانان – 4کارگروه اجتماعی – 5کارگروه امداد و نجات – 6کارگروه صادرات – 7کارگروه آموزش و پرورش – 8کارگروه بهداشت و درمان – 9کارگروه بهینه سازی مصرف – 10کارگروه پژوهش و فناوری  – 11کارگروه گردشگری – 12کارگروه تحول اداری – 13کارگروه تخصیص – 14کارگروه شهرسازی و معماری – 15کارگروه صنعت و معدن – 16کارگروه زیربنایی و عمران – 17کارگروه فرهنگ و هنر و تربیت بدنی – 18کارگروه کشاورزی پیش بینی می شود با تشکیل ستادها و شوراهای گفته شده و رعایت برنامه های تحول اداری و نکات زیر بتوان در پناه الطاف حضرت حق به بوروکراسی پویا و الیق و متناسب با چشم انداز بیست ساله دست یافت. نکته های مدیریتی برگرفته از برنامه های تحول و نوسازی نظام اداری نکات زیر از طرح ها ،استر-اتژی ها و برنامه های تحول و نوساز-ی نظام ادار-ی در چشم انداز مدیریت دولتی نوین و بومی ایران اسالمی اخذ شده است : ایجاد ثبات سازمانی و مدیریتی ،متناسب ساز-ی واحدهای تکنولوژی مناسب و هماهنگ اداری ، سازمانی ،به کار-گیری ِ منطقی ساز-ی مر-اجع تصمیم سازی و تصمیم گیری ،تجزیه و تحلیل مستمر تشکیالت و ر-وشهای نظام اداری در جهت بهبود و اصطالح سازمانی ،ایجاد ساز-مان های کارآفرین و کوچک با تاکید بر-مدیریت دولتی نوین و بومی ،اعمال ضابطه شایستگی و تاکید بر ضرور-ت عملکرد و به کارگیری ضوابط و معیارهای قاب-ل س-نجش در آ-ن ،باالبردن س-طح کیفی-ت کار -با آموزش مس-تمر کارکنان دول-ت ،برقراری سیستم اطالعات مدیری-ت مناس-ب ،انتخاب اص-لح داوطلبان ور-ود ب-ه خدمت دول-ت ،اس-تقرار نظام عادالن-ه و هماهن-گ اس-تخدام و پر-داخت حقوق و مزای-ا در -بخ-ش دولت-ی در قال-ب برنام-ه جامع نیروی انس-انی بخ-ش دولت-ی ،برقر-ار-ی س-یستم پر-داخ-ت متناس-ب با کارای-ی فرد ،تعیی-ن هدف کل-ی و س-یاست مشخص در مورد بهره وری ،اص-الح س-یاست های مال-ی و مالیات-ی در جهت تشوی-ق تولی-د و س-رمایه گذاری ،فراه-م کردن زمین-ه توسعه مشارک-ت مر-دم و بخ-ش خص-وصی و تعاونی در اداره امور کشور ،کاه-ش تص-دی ه-ا و تقوی-ت اعمال حاکمی-ت دولت ، جلب رضایت ار-باب رجوع و مشتریان ،سعی در تحقق دولت الکترونیک ،اجر-ای برنامه مبارزه با فساد و ار-تقای سالمت اداری ،توسعه مطالعات بهبود مدیریت در دستگاه های اجرایی ،آموزش فواید فر-آیند استخدام کوتاه مدت به کارمندان جدیداالستخدام ،رعایت اصل عدم تمرکز در اجرای دور-ه های آموزش موردنیاز ،توز-یع وظایف ملی و استانی ،افزایش دانش و سطح مهارت و تغیر گرایش ذهنی کارکنان دولت به منظور ایجاد روحیه ایثار و خدمت رسانی به مر-دم ،و اشاعه فرهنگ مدیریت و خود کنتر-لی در بین کارکنان دولت و افراد جامعه . پ ای ا ن