سیستم تولید به موقع

سیستم تولید به موقع

اسلاید 1: 1به نام خداوند جان و خرد کزین برتر اندیشه برنگذرد

اسلاید 2: ارائه دهندگان:ابراهیم طهماسبیغلامرضا زنگنهدانشگاه آزاد اسلامی واحد الکترونیکی فروردین 93سیستم تولید به موقع2استاد محترم: سرکار خانم دکتر محبوبه جعفری

اسلاید 3: سیستم تولید به موقع (just in time) یکی از پیشرفته ترین سیستم های برنامه ریزی است که در صدر هرم برنامه ریزی و کنترل قرار گرفته است.محدودیت های اقتصادی، توسعه و پیچیدگیهای بازارها، استفاده بهینه از منابع در دسترس، شناخت و پاسخگویی به موقع به خواسته های مشتریان در بخشهای مختلف بازار، سازمانها را بر آن داشت تا به سیستم جدیدی به نام JIT روی آورند.سیستم تولید به موقع3مقدمه:

اسلاید 4: تولید به موقع یک فلسفه مدیریت ژاپنی است که از اوایل دهه 1970 در بسیاری از موسسات تولیدی ژاپن مورد استفاده قرار گرفت.این فلسفه برای نخستین بار توسط تائیچی اونو در شرکت تویوتا به عنوان ابزاری برای براورده ساختن خواسته مشتری با حداقل تاخیر معرفی وبکار گرفته شد به همین دلیل تائیچی اونو اغلب پدر سیستم تولید به هنگام معرفی شد.این سیستم بعد از بحران نفتی سال 1973 مورد حمایت وسیعی قرار گرفت وپس از آن توسط سازمانهای دیگری مورد حمایت وسیعی قرار گرفت.سیستم تولید به موقع4تاریخچه:

اسلاید 5: سیستمی جامع برای کنترل موجودیهای تولید است. در این سیستم هیچ موجودی اولیه ای خریداری نمی شود و هیچ محصولی ساخته نمی شود مگر در هنگام ضرورت. این سیستم اساساً بر کاهش هزینه ها از طریق حذف موجودی های انبار تمرکز دارد.به عبارت دیگر سیستم تولید به موقع،تفکر و نگرش نوین در اداره سازمانهای صنعتی است که با اصول، روشها، و تکنیکهای خاصی،به دنبال حذف کامل اتلاف و افزایش بهره وری در تمامی فعالیتهای داخل و خارج سازمان می باشد.سیستم تولید به موقع5تعریف عمومی JIT:

اسلاید 6: فلسفه ساخت بر مبنای حذف ضایعات، هزینه های انبارداری و بهبود متوالی سودمندی.که شامل اقدامات موفقیت امیزی از فعالیتهای ساخت مورد نیاز محصول می شود از طراحی مهندسی تا تحویل به انضمام تمامی مراحل تبدیل مواد خام به جلو.سیستم تولید به موقع6تعریف JIT از نظر حسابداران رسمی امریکا(AICPA):

اسلاید 7: درسیستم های سنتی تولید، موجودی هایی از مواد خام و قطعات، کالاهای نیمه ساخته و کالاهای آماده برای فروش نگهداری می شود تا در مقابل امکان در دسترس نبودن اقلام مورد نیاز، ایمنی لازم وجود داشته باشد.درسالهای اخیر مدیران واحدهای صنعتی پی بردند که نگهداری موجودی های ایمنی هزینه های قابل توجه ای را در بردارد و هزینه های مخفی را ایجاد می کند. بنابراین بسیاری از واحدهای تولیدی در کشورهای صنعتی، نحوه تولید و مدیریت موجودی های خود را تغییر داده و استراتژی جدیدی را برای کنترل جریان و فرایند تولید به اجرا گذاشته اند که مدیریت به موقع موجودی ها نامیده می شود.سیستم تولید به موقع7چرا برخی شرکتها از سیستم JIT استفاده می کنند؟

اسلاید 8: در این استراتژی مواد خام و قطعات هنگامی خریداری یا ساخته می شود که در مراحل مختلف فرایند تولید مورد نیاز باشد. این نحوه تولید و مدیریت موجودی ها، به دلیل کاهش سطح موجودی ها، موجب صرفه جویی های قابل توجهی در هزینه ها شده است، به همین ترتیب کالای نیمه ساخته ی مورد نیاز در هر یک از مراحل تولید قبل از اینکه در مرحله بعدی لازم باشد، تولید نمی شود.کالای ساخته شده نیز هنگامی تولید می شود که برای تأمین سفارش مشتریان ضرورت داشته باشد.سیستم تولید به موقع8مدیریت به موقع موجودی ها

اسلاید 9: نگرش کلاسیک ها به موجودی:در سیستم تولید سنتی سه نوع موجودی که شامل مواد، کار در جریان و کالای ساخته شده میباشد، نگهداری میشود.استفاده کنندگان از این سیستم موجودی ها را نوعی سپر حفاظتی در برابر نوسانهای نامطلوب اقتصادی در روند تولید و عامل تضمین تداوم فعالیتهای تولیدی میدانند و آنها را از ابزارهای تحکیم بازاریابی، جلب مشتری و نگهداری بازار تلقی میکنند.نگهداری این موجودی ها مستلزم تحمل هزینه در ارتباط با انبارداری، انبارگردانی، ضایعات، کنترل و ... و همچنین هزینه ی فرصت است که در نهایت از طریق هزینه های عمومی ساخت(سربار) بخشی از قیمت تمام شده تولید راتشکیل میدهد و موجب افزایش بهای تمام شده تولیدات موسسه می گردد.سیستم تولید به موقع9تفاوت موجودی های سیستم کلاسیک با سیستم JIT

اسلاید 10: نگرش سیستم JIT به موجودی هاامروزه مدیران شرکتهای بزرگ تولیدی بر این باورند که کاهش هزینه تولید به ویژه در شرایط رقابت الزامی میباشد و برای رسیدن به این هدف، باید بتوانند موجودی ها را در شرایط متعارف به حداقل ممکن و در شرایط ایده آل به حد صفر برسانند و با این کار هزینه های مربوط به نگهداری موجودیها را در جهت کاهش بهای تمام شده صرفه جویی نمایند.نتیجه اجرایی و عملی چنین نگرشی منجر به ابداع سیستمی در زمینه موجودگیری مواد، کار در جریان و کالای ساخته شده گردیده است که اصطلاحاً سیستم موجودگیری به هنگام نامیده می شود.سیستم تولید به موقع10تفاوت موجودی های سیستم کلاسیک با سیستم JIT

اسلاید 11: سیستم تولید به موقع11

اسلاید 12: حذف تمام فعالیتهایی که هیچ گونه ارزش افزوده ای به محصول اضافه نمی کند.کیفیت مطلوب تولید- در سیستم JITانجام درست هر فعالیت لازم، ضروری و حیاتی است و همچنین کیفیت تولید باید تضمین شده باشد.تأکید بر بهبود مداوم- فلسفه کایزن یا بهبود مداوم در سیستم تولیدی JIT در حد اعلای آن استفاده می شود.تأکید بر ساده سازی عملیات- در سیستم JIT سعی بر این است که عملیات در ساده ترین شکل خود انجام شود.سیستم تولید به موقع12اهداف اجرای یک سیستم JIT

اسلاید 13: سیستم تولید به موقع13

اسلاید 14: آگاهی و مطالعه پیرامون سیستم تولید به موقعتشکیل کمیته راهبریتشکیل گروه ارزیابیبرنامه مشارکتارزیابی استراتژیک های سازمان و تعیین فرصت های به وجود آمدهطراحی فعالیت ها و اقدامات اصلاحی برای پروژه بهبود در شرکتسیستم تولید به موقع14ساختار برنامه ریزی سیستم JIT

اسلاید 15: سرعت یکنواخت و هموار تولید: یکی از اهداف با اهمیت سیستم JIT برقراری جریان مستمر تولید است که با خرید مواد و کالا از مشتریان شروع و با تحویل کالا به مشتریان تمام می شود.سرعت های ناهماهنگ تولید، موجب تأخیر یا ایجاد موجودی های بیش از اندازه ی کالای در جریان ساخت میگردد. این هزینه های بدون ارزش افزوده در سیستم JIT حذف و یا کاهش می یابند.حذف نقاط بحرانی: اگر درفرآیند تولید تمام دوایر با سرعتی هماهنگ کار نکنند، محصولات نیمه تمام در دوایر با سرعت پایینتر انباشت میشود که باعث افزایش هزینه های نگهداری میشود. به این دوایر نقاط بحرانی وفرآیند حذف آنها پروسه حذف نقاط بحرانی نامیده میشود. در سیستم JIT، کالاها در هر یک از مراحل تولید تنها هنگامی ساخته میشود که در مرحله ی بعدی مورد نیاز باشد. در این صورت موجودی کالاهای در دست ساخت بین مراحل کاهش و یا کلاً حذف می گردد.سیستم تولید به موقع15عناصر و ویژگی های عمده سیستم JIT در فرآیند تولید

اسلاید 16: خرید یا تولید به مقدار نسبتاً کم: در سیستم JIT، کالاها به منظور ایجاد موجودی انبار خریداری یا ساخته نمی شود و تنها هنگام ضرورت برای تهیه یا ساخت اقدام می گردد.نتیجه این کار کاهش فضای انبار مورد نیاز و هزینه های بدون ارزش افزوده آن است.راه اندازی سریع و کم هزینه ماشین آلات: با توجه به مقادیر نسبتاً کم در هنگام ضرورت، لازم است که بتوان راه اندازی ماشین آلات را به سرعت انجام داد. فن آوری پیشرفته تولید و کنترل ماشینها توسط کامپیوتر در جهت دستیابی به این هدف کمک می کند.سیستم تولید به موقع16عناصر و ویژگی های عمده سیستم JIT در فرآیند تولید

اسلاید 17: کیفیت بالا برای مواد اولیه و کالاهای ساخته شده: اگر قرار است کالاها و قطعات در هنگام نیاز در دسترس قرار گیرد لازم است که کیفیت آنها نیز در سطحی قابل قبول باشد چون در غیر این صورت خط تولید دچار وقفه و مبالغ با اهمیتی از هزینه های بدون ارزش افزوده ایجاد می شود. به این دلیل سیستم کنترل کیفیت جامع غالباً با سیستم JIT همراه است.سیستم اثر بخش نگهداری تجهیزات: با توجه به اینکه کالاهای مورد نیاز مشتریان باید به موقع ساخته شود نمی توان خرابی تجهیزات و توقف فرایند تولید را به آسانی تحمل کرد به این ترتیب ایجاد سیستم نگهداری مستمر و اثربخش تجهیزات و ماشین آلات ضروری می باشد.سیستم تولید به موقع17عناصر و ویژگی های عمده سیستم JIT در فرآیند تولید

اسلاید 18: بهبود سیستم تولید از طریق کار گروهی: حفظ توان رقابت در بازارهای جهانی ایجاب می کند که واحدهای تولیدی همواره در جستجوی راههایی برای بهبود کیفیت محصولات، افزایش کارایی و حذف هزینه های بدون ارزش افزوده باشند. این دستاوردها به بهترین شکل ممکن می تواند از طریق کار گروهی حاصل شود.تنوع مهارتهای کارکنان و انعطاف تجهیزات: دسته بندی ماشین آلات در واحدهایی که قادر است مجموعه ای از کالاها را با فن آوری مشابه تولید کند و کارگران با مهارتهای متنوع نیز می توانند با این ماشین آلات کار کنند. این دسته بندی غالباً با اصطلاح فن آوری گروهی مورد اشاره قرار می گیرد.سیستم تولید به موقع18عناصر و ویژگی های عمده سیستم JIT در فرآیند تولید

اسلاید 19: توسعه نیروی کار با قابلیت های انعطاف: منظور استفاده از نیروهای متخصص است که می توانند فعالانه با بازاریابی هوشمندانه برای محصولات و یافتن عرضه کنندگان مواد اولیه مرغوب و ارزان در جهت نیل به اهداف JIT گام بردارند.10) معامله با عرضه کنندگان محدود: سبب می شود که شرکت همواره از جهت تأمین به موقع مواد اولیه مطمئن باشد و نیازی به ذخیره سازی غیر ضروری مواد اولیه نباشد.سیستم تولید به موقع19عناصر و ویژگی های عمده سیستم JIT در فرآیند تولید

اسلاید 20: کاهش میزان موجودی (مواد- کالای در جریان ساخت- کالای ساخته شده)کاهش فضای مورد نیاز (نظیر انبار)افزایش کیفیت تولید و کاهش دوباره کاری و ضایعاتکاهش زمانهای تأخیر ساختافزایش بهره وری وشاخص زمانهای استفاده از ماشین آلاتداشتن رابطه حسنه با فروشندگانکاهش نیاز به کارگر غیر مستقیم نظیر انباردار، بازرس مواد و ...سیستم تولید به موقع20مزایای سیستم JIT در تولید

اسلاید 21: حذف ذخیره های احتیاطی که در روش سنتی نقش یک موجودی ایمنی را برای شرکتها ایفا می کرد.سطح مشارکت تعیین شده در سازمانهای ژاپنی که سیستم تولید به موقع را اجرا کردند با میزان مشارکت مورد نیاز برای ارضای کارگران در غرب سازگار نیست و این ایجاد مشکل می کند.کاهش استقلال افراد یکی دیگر از محدودیتهای این سیستم است.مقاومت در برابر تغییر ممکن است در دو سطح مقاومت منطقی و مقاومت احساسی صورت گیرد.مغایرتهای فرهنگی و ...سیستم تولید به موقع21محدودیتهای سیستم تولید به موقع

اسلاید 22: زمان یکی از عوامل بسیار مهم در سیستم تولید به موقع است.مدت زمانی را که لازم است یک محصول فرایند تولید را طی کند تا به محصول نهایی تبدیل شود سیکل زمانی تولید نامیده می شود. این سیکل زمانی شامل چهار عنصر جداگانه است:زمان پردازش و تولید محصولزمان انبارداری و نگه داشتن محصولات پشت ماشین آلاتزمان حرکت، نقل و انتقالات تولیدات بین واحدهای تولیدیزمان بازرسی و کنترل کیفیتاز میان این چهار زمان ، فقط زمان پردازش و تولید برای محصول ارزش ایجاد می کند و سایر عناصر نه تنها ارزشی به محصول نمیدهند بلکه هزینه زا نیز هستند.سیستم تولید به موقع22اندازه گیری کارایی در سیستم JIT

اسلاید 23: برای اندازه گیری کارایی سیستم تولید JIT از نسبتی به نام نسبت کارایی استفاده می کنند.این نسبت زمان صرف شده در فعالیتهایی که ارزش افزوده ایجاد می کنند را به صورت درصدی از کل سیکل زمانی بیان می کند و به شرح زیر است:نسبت کارایی = زمان پردازش و تولید / سیکل زمانی * 100هدف از نسبت کارایی، یک زنگ خطر است برای مواقعی که زمانهای فاقد ارزش افزوده زیاد است . بهبود این نسبت مطمئناً روی هزینه ها اثر می گذارد.سیستم تولید به موقع23اندازه گیری کارایی در سیستم JIT

اسلاید 24: وقتی شرکتی از سیستم کامل JIT استفاده میکند سیستم هزینه یابی ساده می شود، حساب کنترل مواد حذف می گردد چون مواد وارده مستقیماً در حساب کار در جریان ثبت می شود، لذا به جای حساب کار در جریان از حساب دیگری به نام حساب مواد و موجودی در جریان استفاده می گردد.عملیات ثبت دفتری کاهش می یابد زیرا انبار مواد وجود ندارد. درخواست و صدور مواد موضوعیت ندارد و سایر فعالیتهایی که در سیستم هزینه یابی سنتی برای گردش مواد الزامی است در سیستم JIT حذف می شود.سیستم تولید به موقع24حسابداری سیستم تولید به موقع (JIT)

اسلاید 25: سیستم JIT موجب همانند شدن سیستم های هزینه یابی سفارش کار ومرحله ای شده و کارت هزینه ی سفارش کار را از فرایند تولید حذف می نماید. این شرکتها به جای ردیابی هزینه ها از تکنیک هزینه یابی تأخیری استفاده می نمایند. این تکنیک در سیستم JIT به معنی تعیین قیمت تمام شده ی کالای ساخته شده پس از تکمیل بدون ثبت تفضیلی تخصیص هزینه ها کالای در جریان ساخت دوایر تولیدی است. سیستم تولید به موقع25حسابداری سیستم تولید به موقع (JIT)

اسلاید 26: اجرای JIT نیازمند برنامه ریزی است.چنین نیست که شرکتی تصمیم بگیرد این مسئله را امروز در سازمان حاکم کند و مطابق با آن عمل نماید بلکه باید اسباب و مقدمات اینکار فراهم شود.در ایران قیمتها نوسانات زیادی دارد ومواد اولیه کم است. مواد اولیه باید از قبل سفارش داده شود که این امر باعث میشود بخش قابل توجهی از سرمایه درگیر مواد اولیه شود و راکد بماند.در ایران در مورد ماشین الات ، حمل و نقل و حتی کیفیت علیرغم بازرسیهای متعدد با مشکلات زیادی مواجه هستیم.در ایران اتلاف منابع زیاد است مانند بکارگیری بیش از حد منابع انسانی.سیستم تولید به موقع26اجرای JIT در ایران و مشکلات موجود در برابر آن

اسلاید 27: باتوجه به مطالب ارائه شده به نظر مي رسد اصول و مباني ارائه شده در هر سه رويكرد سيستم توليد به موقع ، آن قدر براي هر رويكرد اساسي هستند كه در صورتي كه يك اصل از اين اصول چشم پوشي شود، اهداف آن رويكرد حاصل نخواهد شد. درعمل براي پياده كردن يك سيستم توليدي به موقع ، از هر رويكردي كه باشد، شايد عمل كردن به بسياري از اين اصول مقدور نباشد. ولي هر چقدر از اين اصول رعايت نشود سيستم توليد به موقع از كارايي لازم برخوردار نخواهدبود. متاسفانه در كشور ما، اجراي بعضي ازاين اصول باتوجه به شرايط اقتصادي و سياسي غيرممكن است . البته به اين معني نيست كه چون نمي توانيم بعضي از اين اصول را اجرا كنيم پس از كل سيستم ت و ليد به موقع چشم پوشي شود بلكه بايد با اجراي همان چند اصول ممكن نيز، بعضي از مزاياي اين سيستم رااستفاده كنيم سیستم تولید به موقع27نتيجه گيري

اسلاید 28: شرکت تویوتا ژاپنشرکت جنرال موتورز آمریکاشرکت فورد آمریکاشرکت تولیدی مجیکشرکت ایران خودرو ایران (به صورت محدود)سیستم تولید به موقع28برخی از شرکتهای بزرگی که در حال حاضر از سیستم JITاستفاده می کنند

اسلاید 29: دکتر رضا شباهنگ/ حسابداری مدیریت/ نشریه 131 سازمان حسابرسیC.E.cheng-s.Podles.K.E/ نظام تولید به هنگام/ Londonدردانه داوری/ نگرشهای مختلف به مدیریت تولید در دهه اخیر/ ماهنامه علمی-آموزشی در زمینه مدیریت/ تدبیرنوری و رادفورد/ مباحث نوین در مدیریت تولید و عملیات/ ترجمه دردانه داوری / انتشارات سازمان مدیریتسایت اینترنتی سازمان مدیریت صنعتی www.imi.ir.orgسایت اینترنتی www.clubpom.comسایت اینترنتی www.tadbir.irسایت اینترنتی www.worldclassmanufacturing.comRonald.W.Hilton,managerlal Accounting,McGraw-Hill International EditionRoss,D.F,Alignhng the organization for World-class ManufacturingWharton , IJ, D. Reid and f. White, An Empirical study of Manufacturing Approaches over time سیستم تولید به موقع29منابع ومأخذ: مقالات و کتابها

اسلاید 30: مادر ! من هرگز بهشت را زیر پایت ندیدم ، زیر پای تو آرزوهایی بود که از آن گذشتی به خاطر من …30با سپاس ازحسن توجه شما سروران گرامی