سیمای اعتیاد و خانواده

سیمای اعتیاد و خانواده

اسلاید 1: بنام آفريدگار زيبائيها سلامي چو بوي خوش آشنائي

اسلاید 2: سیمای اعتیاد و خانواده تدوین : محمودرضا هاشم ورزی روانشناس بالینی MPH بهداشت روان و اعتیاد

اسلاید 3: اهميت پرداختن به موضوع اعتياد :اعتياد يك مشكل و معضل اجتماعي ، اقتصادي ، فرهنگي ، بهداشتي ، درماني ، خانوادگي ، سياسي ، فردی و... است .

اسلاید 4: مواد مخدر همه جا هست و هیچ کس نمی تواند .بگوید من و بچه هایم در امانیم

اسلاید 5: مهمتر آنکه هیچ کس دلش نمی خواست معتاد شود اعتیاد یک بیماری است که در بوجود آمدن آن مجموعه ای از عوامل دخالت دارند یک از این عوامل نقش خانواده است .

اسلاید 6: مرکز ملی مطالعات اعتیاد : حدود 3.5 درصد از هموطنان ما معتادند .یعنی حدود 2.5 میلیون نفر .حدود 3 میلیون نفر مصرف کننده تفنی داریم که دست کم یکبار مواد مصرف کرده اند

اسلاید 7: گرايش روز افزون نسل نوجوان و جوان به مواد مخدر . بیشتر معتادان ، مواد را در محدوده ی سنی 26-15 سالگی و با سیگار شروع کردند .بررسی که در تهران صورت گرفته : 9% دانش آموزان دبیرستانی اولین نخ سیگار را قبل از مدرسه حدود 6 سالگی تجربه کردند.

اسلاید 8: دسترسي آسان وارزان مواد خصوصاٌ اشكال جديد آن .

اسلاید 9: همجواري ایران با دو كشور توليد كننده اصلي مواد مخدر يعني افغانستان و پاكستان و تزانزيت مواد از ايران به كشورهاي اروپائي .

اسلاید 10: عرضه نسل جدید مواد مخدر در کشور

اسلاید 11: افزايش روز افزون آمار طلاق ، بزهكاري ، بيكاري و ساير آسيبهاي اجتماعي ناشي از اعتياد در كشور .

اسلاید 12: تغيير الگوي مصرف از كشيدن و خوردن به تزريق درجامعه . HIV/ AIDS افزايش روز افزون آمار اعتياد تزريقي بعنوان شايعترين( 65% ) راه انتقال ايدز در جامعه .

اسلاید 13: تبديل شدن قاچاق مواد و خريد و فروش آن بعنوان يك شغل وامرار معاش .وجود ارتباطات ناسالم در خانواده و جامعه .در گير بودن بيش از حد خانواده ها به مسائل زندگي روزمره وكم توجهي به رفتار فرزندان .

اسلاید 14: عدم اجراي دقيق قوانين از سوي مجريان .نبود برنامه ريزي هدفمند آموزشي جهت آموزش آحاد جامعه خصوصاٌ نسل نوجوان و جوان جامعه .نبود مديريت هدفمند بمنظور هماهنگي بين بخشي و يكسان سازي فعاليتها ي سازمانها و ارگانهاي مختلف در جهت اقدامات آموزشي و كنترلي .

اسلاید 15: اعتياد بعنوان يك پديده شوم استعماري در كشور .برنامه ريزي هدفمنداستعمارگران براي ابتلا نوجوانان و جوانان به اشكال مختلف مواد مخدر با توجه به جوان بودن كشور .كم رنگ بودن فعاليتهاي رسانه هاي گروهي خصوصاٌ رسانه ملي در جهت تهيه برنامه هاي آموزشي هدفمند .ترويج مواد در مراكز علمي ، دانشگاهي و خوابگاهها .

اسلاید 16: بستر آماده براي شروع به مصرف مواد در دوره نوجواني در جامعه (پايين آمدن سن گرايش به اعتياد در جامعه )وجود باورهاي غلط در زمينه اثرات مواد مخدر.كمبود امكانات و فضاهاي آموزشي و تفريحي براي نسل نوجوان و جوان جامعه .وجود پارتي هاي شبانه و ترويج اشكال جديد مواد در اين پارتي ها.

اسلاید 17: كشف روزانه بسياري ازانواع آمپولها ، كپسول ها ، قرصها ، پودرها و... توسط مراجع انتظامي .ارتباط آلودگي به مواد با ساير رفتارها وكجرويهاي رفتاري و انحرافات اجتماعي . خطير بودن مسئوليت دولتمردان ، انديشمندان ، مبلغين ، مديران و كارشناسان در اين راستاء. و ...

اسلاید 18: با همه این نکته های مهم من باورم اینست که : اگر از زمین وزمان مواد مخدر ببارد و سیلاب اعتیاد همه جا را بگیرد باز هم می توان فرزندی سالم داشت . اگر در عصر دانش و اطلاعات اصول و مهارت فرزندپروری را بدانیم.

اسلاید 19: اگر نیازهای طبیعی فرزندانمان را به تناسب مراحل مختلف رشد آنان بشناسیم و بهنگام به آنها پاسخ دهیم همانطور که نهالی را در تابستان آبیاری و در زمان خاصی سمپاشی می کنیم و اگر لازم باشد کود می دهیم ، برای تربیت فرزندان سالم باید مراقبتهارا با توجه به شناخت نیازهای آنان در مراحل مختلف و حتی از زمانی که نطفه توی رحم کاشته می شود و شاید حتی زودتر شروع کنیم .

اسلاید 20: آیا می دانید : دنیای ما به جنین توی رحم مادر هم رحم نمی کند!! اذیتش می کند هزار جور استرس به او وارد می کند . ناراحتی های مادر ، شادی های او ، سرو صدا ها و فشارهای هیجانی و روانی که مادر تجربه می کند! بیشتر وقتها برای جنین هم استرس آور است، همین استرسها بعدها در دروان نوجوانی و جوانی یک جوری خودش را نشان می دهد!

اسلاید 21: نحوه ی شیر دادن مادر به کودک تا حد زیادی در شکل گیری اعتماد به نفس یا عدم اعتماد به نفس او در حال و آینده تاثیردارد .چراکه :بسیاری از روانشناسان می گویند اساس شخصیت بزرگسالی انسان در دوران کودکی شکل می گیرد می گویند آدم خردسال پدر آدم بزرگسال است !!

اسلاید 22: بنابر این چگونگی رفتار ما با فرزندان در شکل گیری شخصیت آنان تاثیر بسزائی دارد . می تواند از آنان شخصیتی قوی و توانمند و یا ضعیف و ناتوان بسازد.

اسلاید 23: بعنوان مثال : کودکی که در سن دوسالگی با بیان کلمه ی : نه و خودم می خواهم این کار را انجام دهم ! نشان می دهد که دوره خود مداری را طی می کند .یا اگر بگوئیم برو بغل عمو جان می گوید نه ! شاید شما خواهید گفت چه بچه بی ادبی ! و بزور او را در آغوش مهربان عموجان قرار می دهید . یه جورهائی به حس !استقلال طلبی او لطمه زده اید

اسلاید 24: مثال دیگر :زمانی که برای بازار رفتن عجله داشتید و او میخواست خودش دکمه های لباسش را ببنددو شما با اخم و تخم زحمت را کم کردید و دکمه لباسش را بستید در او این حس را ایجاد کردید که خیلی بی عرضه و دست و پا چلفتی است .

اسلاید 25: کودک سه ساله ای که اسباب بازی اش را به پسر عموی اش نمی دهد و با گریه آن را در بغل می گیرد و می فشارد ، نه تنها علامت خودخواهی او نیست بلکه جزئی از مراحل طبیعی رشد او است .و او می خواهد از این طریق ابراز وجود کند که من هستم .

اسلاید 26: در چنین شرائطی بجای تلاش برای تقسیم اسباب بازی بین او و پسرعموی اش بهتر است بگوئیم : این وسائل مال شماست ! اما می توانی برای چند دقیقه به پسرعمویت بدهی ؟ راستی ما چه می کنیم !!

اسلاید 27: و یا دوران مهم و حساس نوجوانی : روزگاری است که فرزند نوجوانتان برای رد خرده فرمایشات شما پشت سرهم دلیل می تراشد ، نه برای این که بخواهد با شما مقابله کند .این جزئی از ویژگیهای دوران نوجوانی است که می خواهد استدلال کردن را یاد بگیرد و در حال تمرین است .هر روز ساز تازه ای می زند و دمدمی مزاج است و ما به راحتی دستش می اندازیم . نوجوان کنجکاو است ، کنجکاوی هدیه ای زندگی به اوست می خواهد از ته و توی هر چیزی سر درآورد ، بهمین خاطر ریسک می کند .

اسلاید 28: فضای زندگی نوجوان فضای هیجان است و احساس .نوجوان گاه این گونه فکر می کند که همه ی دنیا دو چشم داشتند و دوتا چشم دیگر قرض گرفتند و غرق تماشای اویند و انگار روی صحنه ی نمایش است . بهمین خاطر به ظواهرش زیاد توجه دارد و یا به جالب بودن و جاذب بودنش اهمیت خاصی می دهد !!

اسلاید 29: خلاصه اینکه همه رفتارهای ما برپایه نیاز شکل می گیرد : نیاز سطوح مختلف هفتگانه دارد . که هرکدام سرجای خودش مهم است . ماهیت نیاز در انسان پاسخ گیری است اگر به آنها کم محلی کنیم و سرجایش به آنها پاسخ ندهیم تبدیل به آسیبهای جسمانی و روانی می شود و یا بشکل گرایش به مواد مخدر ، الکل و غیره از ما انتقام می گیرند !!

اسلاید 30: و اما نیازها : طبقه اول نیازها ، نیازهای جسمانی است که به آن نیازهای اصلی و پایه می گویند.آدمی اول حریص نان بود چون که قوت و نان ، ستون جان بود خیلی از افراد فضای زندگی شان فقط همین یک طبقه را دارد . به نیازهای طبقه دوم تا هفتم می گویند نیاز های روانی ، عاطفی ، شناختی و ... یا نیازهای کمبود و استمرار .

اسلاید 31: طبقه دوم نیازها : نیاز به امنیت است . .همه ما می خواهیم زندگی امن و راحتی داشته باشیم . وقتی زن به مرد فکر می کند باید احساس امنیت روانی و آرامش خاطر نماید و برعکس ، فرزندان مان هم همچنین . طبقه سوم نیازها ، نیازبه تعلق به گروه است از دوست یابی و بودن در کنار همسن وسال احساس رضایت می کند . رابطه دوستانه با دیگران نیاز محبت اش را برآورده می کند . دوست دارد مانند آنها بپوشد و رفتار کند. گاه میل به مواد هم می تواند به همین دلائل باشد .

اسلاید 32: نیاز به احترام و دوست داشتن و دوست داشته شدن طبقه چهارم نیاز ها در انسان است .دوست دارد مورد توجه باشد ، محبت کند و محبت بگیرد . دوست دارد تحسین شود . که می تواند مهمترین نیاز در زمره نیازهای روانی ، عاطفی باشد

اسلاید 33: نیاز به دانستن و آگاهی جزء نیازهای طبقه پنجم است . آدم می خواهد از ته و توی هستی و هرچه آنچه در آن است سر در آورد .اگر این نیاز در انسان بدرستی هدایت نشود می تواند درد سر ساز شود . مانند : آشنائی با مواد مخدر طبقه ششم نیازها : نیاز به زیبائی است . انسان دوست دارد به ظواهرش توجه کند .لباس مرتب و تمیز بپوشد ، فضای زندگی اش مرتب باشد . بهمین خاطر دنبال مد می رود و می خواهد تک باشد و ...

اسلاید 34: وقتی نیازهای فرزندانمان را نشناسیم و به نیازهای درست و طبیعی آنان در سنین مختلف پاسخ مناسب ندهیم . مانند این است مه روی تنه نهالی ، خراشی ایجاد کرده باشیم ، همین خراش وقتی نهال ما به درختی خوش قد و قامت تبدیل می شود بزرگ می شود و جلب توجه می کند .

اسلاید 35: حالا ما چقدر به نیازهای طبیعی فرزندانمان توجه کرده ایم !!و می خواهیم آنها همانی بشوند که ما می خواهیم . و یا در بمباران نیازهای جنسی ، توجه طلبی ، کنجکاوی ، هیجان خواهی ، آسیبهای ریز و درشت جامعه ، چشمان خود را بستیم و او را با بحرانهایش تنها گذاشتیم .

اسلاید 36: طبقه هفتم نیاز ها: نیاز به خودشکوفائی است . همه می خواهند دانهی وجودشان گل کند و شکوفه دهد ، همه می خواهند استعداد ها و توانائی بالقوه شان به فعل تبدیل شود تا به احساس آرامش برسند .

اسلاید 37: با این اوصاف اگر بخواهیم راهکارهای عملی برای دور نگهداشتن فرزندان مان سیگار ، الکل ، مواد مخدر و رفتارهای پر خطر دیگر بیابیم . به نکات زیر توجه فرمائید .

اسلاید 38: 1: هماهنگی بین والدین در پاسخگوئی به نیازهای روانی ، عاطفی فرزندان .2: افزایش سطح دانش و آگاهی در خصوص ویژگیهای سنین کودکی ، نوجوانی و جوانی و شناخت نیازهای آنان3: شرکت در کلاسهای آموزش مهارتهای زندگی ، بهبود روابط خانوادگی و فرزندپروری .

اسلاید 39: در حال حاضر برای برداشتن مهمترین گامها چه باید کرد :

اسلاید 40: چقدر فرزندتان را مي شناسيد؟  رنگ دلخواه فرزندتان چيست؟صميمي ترين دوست فرزندتان چه كسي است ؟ اسم معلم هايش چيست؟ معلم دلخواه او چه كسي است ؟ چرا؟ الگوهاي فرزندتان چه كساني اند ؟ چه چيزي در آنها براي اش خوشايند است ؟بزرگترين آرزوي فرزندتان چيست ؟ برنامه يا فيلم تلويزيوني دلخواه اش چيست ؟ غذاي دلخواه اش چيست؟ سه كلمه اي كه فرزند شما با كمك آنها خودش را وصف مي كند كدام است؟ سه كلمه اي كه به كمك آنها شما را وصف مي كند كدام است؟سرگرمي هاي اش چيست؟ اهداف او در آينده چيست؟  جواب هاي خودتان را با گفته هاي فرزندتان چك كنيد ، ببينيد چند مرده حلاج ايد.  

اسلاید 41: برای این منظور: با فرزندتان ارتباط صمیمانه برقرار کنید درگیر زندگی اش شوید برای خانواده قانون وضع کنید الگوی خوبی باشید به اودوست یابی عاقلانه را آموزش دهیدبر فعالیت هایش نظارت داشته باشیدزمان مناسب برای آموزش را بشناسیدتا می توانید درباره ی مواد مخدر اطلاعات بیشتری بدست بیاورید

اسلاید 42: با بچه ها ارتباط صمیمانه برقرار کنید الف) براي شروع مي توانيد از آزموني كه پيشتر گفته شد (با رعایت اصول گفتگو) شروع كنيد ب) هر روز چند دقيقه اي را به او اختصاص بدهيد (از مشکلات روز تان..)پ ) ) براي احساسات فرزندتان ارزش قائل شويد ت) خوب گوش كردن را تمرين كنيدث) براي عقايدش احترام قائل شويد

اسلاید 43: درگیر زندگی اش شوید روزانه دست کم 15 دقیقه را به فعالیت هایی اختصاص بدهید که دلخواه فرزند شماست * یک روز هفته را اختصاص بدهید به این که با هم کار ویژه ای انجام بدهید* به فعالیت های خوبی که انجام می دهد توجه کنید و برای آنها ارزش قایل شوید*سر سفره ی غذا فرصت مناسبی است برای صحبت کردن از اخبار و کار و بار روزانه* عادت های خوب او را شناسایی کنید و دایما به آن اشاره کنید

اسلاید 44: هيچ كس آن قدرها بزرگ نيست كه به تشويق يا آغوشي گرم براي رفتارهاي خوبش نيازي نداشته باشد

اسلاید 45: بعضي از نشانه هاي استرس در نوجوان هابي حال و كم انرژي بودن - زود به گريه افتادن خواب آلودگي دائمي - قهر و زودرنجي و خشم تغيير در عادت هاي خوردن وخوابیدن - فعاليت بيش از حدتغييرات خلقي روزانه - سركشي تغيير در سر و وضع ظاهري فرد جنگ و دعواي مكرر - تغيير شخصيت نااميدي - بد زباني نسبت به برادر و خواهرها - افت تحصيلي ناتواني در تمركز فكر و توجه طولاني به موضوعي

اسلاید 46: راه هايی براي كم كردن استرس فرزندتان :  - بگذاريد احساس ها و نگراني هايش را بيان كند - رفتارها ي سالم و بهداشتي( مسواك زدن، خواب به موقع، ورزش، رژيم غذايي مناسب و...) را در سنين پايين به او آموزش دهيد تا برايش عادتي شود .- بگذاريد بداند كه شما هم گاهي مي ترسيد ، خشمگين و مضطرب مي شويد . - خودتان مهارت هاي مقابله با استرس و خشم را به خوبي بكار بگيريد - كارهايي را به فرزندتان واگذار كنيد كه در حد توان اش باشد . مثلا خريد نان از نانوايي سمت ديگر خيابان مي تواند براي فرزند كلاس سوم ابتدایی شما استرس آور باشد . قبل و بعد از يك موقعيت پر استرس او را بغل كنيد و ببوسيد . به او مديريت زمان را آموزش بدهيد

اسلاید 47: رفتارهاي قاطعانه را به او آموزش بدهيد به او بگوييد هر از گاهي به خاطر كار خوبي كه انجام می دهد خودش را تشويق كند . مثلا بگويد كارم عالي بود براي فعاليت هاي روزانه اش برنامه ريزي كند ليستي از كارهاي فردايش تهيه كند . ( اول مهم تر ها را ليست كند ) دو كار را همزمان انجام ندهد . به او نشان دهيد كه به توانمندي هايش در حل مسئله و چالش هاي تازه اعتماد داريد . به او بياموزيد كه چه طور يك موقعيت پر استرس برطرف مي شود . عقايدش را در اين باره به بحث بگذاريد . اين تمرين مي تواند به رشد مهارت حل مسئله ي او كمك كند . به او كمك كنيد تا از اشتباهات اش درس بگيرد . به او تمرين هاي آرميدگي عضلات (ريلكسيشن) ، تنفس عميق را آموزش دهيد.

اسلاید 48: شیوه ی درست بیان احساسات وقتی که من دارم با کسی صحبت می کنم اگر نکاهش به این طرف و آن طرف برود احساس می کنم حرفهایم بی ارزش است . چون فکر می کنم به حرفهای من توجهی ندارد دوست دارم وقتی با توصحبت می کنم به من نگاه کنی.

اسلاید 49: قوانين شفافي وضع و پيامدهاي سرپيچي از آن را تعيين كنيد * درباره ی اهمیت قوانین (و مجازات سرپیچی از آن )بحث کنید* در اجرای مجازات جدی باشید* وقتی از قانون پیروی می کند از او تشکر کنید* بگویید چرا نمی خواهید مواد مصرف کند (عوارض و...)

اسلاید 50: ویژگی های یک تنبیه مناسب* منطقی و مرتبط با تخلف باشد بلا فاصله بعد از رفتار ناپسند باشداز سر خشم نباشدممکن و شدنی باشدانعطاف ناپذیر باشدبیش از سه هفته طول نکشدنوع مجازات از قبل تعیین شده باشد

اسلاید 51: نمونه هايي از تنبیه هاي متداولزمان كمتري پشت ميز كامپيوتر نشستن جلوگيري از بيرون رفتن با دوستان براي ...جلوگيري از تماشاي تلويزيون

اسلاید 52: آموزش خود نظم دهيبه فرزندتان قاعده ي اگر... آن وقت ...... را بیاموزيد : اگر سفره را پهن کنی............. آن وقت شام مي خوريم اگر تكليف مدرسه ات را انجام بدهی آن وقت مي تواني تلويزيون تماشا كني اگر 150000 تومان پول پس انداز كني...............................آن وقت مي تواني دوچرخه بخري

اسلاید 53: الگوي خوبي باشيد مواد ناسالم و داروهای خطر ناک مصرف نکنید بدون تجویز پزشک دارو مصرف نکنید از آنهایی نباشید که می گویند نبین چه کار می کنم ،ببین چه می گویم فرزند تان را درگیر فعالیت های ناسالم تان نکنید . مثلا از او نخواهید برای تان جاسیگاری بیاورد ، سیگارتان را روشن کنند ، یا فندک بزنند . در مقابل هر استرسی فوری به داروها پناه نبرید .چرا که با این عمل به بچه ها می گویید وقتی به این سادگی می توان آرامش پیدا کرد ، اصلا نیازی به مهارت های حل مسئله و کنترل استرس نیست.بعضي وقت ها از رفتارهای بد ناشی از مصرف مواد ، مثالی بزنید . روزنامه ها، تلویزیون و... پر اند از اين جور مثال ها . مثلا معتادی که از ماشین در حال حرکت پیاده می شود ، درگیری های زناشویی ، و... درباره ي سيگار ، الكل و مواد مخدر شوخي نكنيد ، چرا كه بچه ها فكر مي كنند موضوع خيلي هم جدي نيست. اداي معتادان را درنياوريد و با لهجه ي آنها صحبت نكنيد .  

اسلاید 54: صدای رفتارمان چنان بلند است که بچه ها طنین گفتارمان را نمی شنوند

اسلاید 55: اگر شما خودتان سیگار ، الکل یا مواد مخدر مصرف می کنیداگر به صورت تفننی سیگار، الکل یا مواد مخدر مصرف می کنید ، سعی کنید برای موقعیت های خاصي مثل تعطیلات ، شیوه های دیگری برای سر حال شدن پیدا کنید . به کمک فعالیت هایی مثل ورزش، گپ و گو با یک دوست ، تنفس عمیق ، آرميدگي عضلاني(ريلكسيشن)و... با استرس ها تان مقابله کنید . فرزند شما هم این شيوه ها را یاد می گیرد اگر فرزندتان بپرسد شما چرا سیگار می کشید ، بگویید ، من سال ها قبل شروع به مصرف سیگار کردم و آن زمان کسی این قدرها درباره ی ضرر و زیان سيگار اطلاعات نداشت و حالا می بینی که برای ترک اش به در و دیوار می زنم ولی ...  

اسلاید 56: اگر سیگار می کشید ، و ترک آن را دشوار می بینید ، با بچه هاتان در باره ی اعتیاد آوری سیگار ، دشواری های ترک آن و علاقه ی شما برای نجات از این دام صحبت کنید . بگذارید بداند وقتی جوان بودید فکر می کردید به راحتی می توانید سیگار را ترک کنید . از درد سر های سیگار و عوارض آن که در حال حاضر دامنگیر شماست صحبت کنید ، مثلا بوی بد آن که مانع برقراری ارتباط با دیگران می شود، زردی و خرابی دندان ها ، خطرات قلبی و عروقی آن ، فشار خون ، سرفه ها و عفونت های ریه و... ( البته اگر فرزند شما خیلی کم سن و سال است مراقب باشید ، چرا که بچه ها ممکن است فکر کنند ممکن است بزودی بمیرید و دچار استرس و اضطراب شوند) .

اسلاید 57: اگر در گذشته مواد مصرف می کردید...

اسلاید 58: به او عاقلانه دوست پیدا کردن را آموزش بدهیدبه فرزندتان بگوييد: وقتي مي خواهي با كسي دوست شوي ،با دقت به ويژگي هاي او را ببین . سعي كن در مورد افراد از روي ظاهرشان قضاوت نكني . همان طور كه از روي جلد كتاب نمي شود فهميد كه آيا كتاب خوبي است يا نه، از روي ظاهر آدم ها هم نمي توان فهميد كه خوب اند يا بد . در انتخاب يك دوست بيشتر روي خصوصيت هاي اخلاقي او توجه كن نه توانمندي هاي او . مثلا این طور نیست که یک ورزشکار خوب یا یک شاگرد خوب حتما دوست خوبی هم باشد.

اسلاید 59: وقتي مي خواهي با كسي دوست شوي ، به رفتار او در كلاس ، زنگ تفريح و يا در راه خانه به مدرسه توجه كن و ببين كه با چه كساني دوست است . در انتخاب دوست سخت گير باش . دوست واقعي هيچ وقت از شما نمي خواهد كاري انجام دهيد كه شما را به درد سر بيندازد و يا مخالف قوانين جامعه باشد .يك دوست خوب نه تنها شما را به كارهاي اشتباه تشويق نمي كند، بلكه وقتي مي بيند شما مي خواهيد كار اشتباهي انجام دهيد، مانع انجام آن مي شود .

اسلاید 60: دوستان خوب به يكديگر احترام مي گذارند ، يكديگر را مسخره نمي كنند و به هم توهين نمي كنند . دوستان خوب به حرف هاي هم خوب گوش مي دهند . يك دوست خوب ، خوبي هاي شما را مي بيند و بخاطر داشتن آن خوبي ها تشويق تان مي كند . دوستان واقعي ، وقتي ويژگي هاي منفي يكديگر را مي بينند ، بدون آنكه بخواهند توهيني كنند ، خيلي مودبانه به هم مي گويند و به يك ديگر كمك مي كنند تا آن را برطرف كنند . دوستان خوب ، به هم وفادارند ولي به هم اجازه مي دهند كه با افراد ديگري هم دوست شوند دوستان خوب حقيقت را به يكديگر مي گويند دوستان خوب وقتي اشتباهي مرتكب مي شوند، معذرت مي خواهند و همديگر را مي بخشند .

اسلاید 61: چرا بچه اي مواد مصرف مي كند ؟ خستگي و اضطراب را از بين مي برد احساس خوبي به آن ها مي دهد مشكلات شان را فراموش و آرامش پيدا مي كنند .شاد مي شوند كنجكاوي شان را ارضاء مي كند خطر مي كنند احساس بزرگي به آنها دست مي دهد نشان دهنده ي استقلال شان است عضو گروهي مي شوند ( توسط گروه پذيرفته مي شوند) گرم و صميمي مي شوند – راحت تر با ديگران ارتباط برقرار مي كنند .  

اسلاید 62: گام هاي عملي براي غلبه بر فشار همسالان.* خیلی شفاف بگویید دوست ندارید مواد مصرف کند* به او بگویید که کمبودها و توجه خواهی و... از علل .عمده ی مصرف مواد اند .* کمک کنید در اجتماعات احساس راحتی کند . * به او آموزش دهید پیام رسانه ها را تحلیل کند.* کمک کنید مهارت ”نه“ گفتن را یاد بگیرد

اسلاید 63: مراحل آموزش ”نه ” گفتن :* اول درباره ي ماهيت هر چيزي كه به او مي دهند سوال كند * دوم بدون توضيح اضافي نه بگويد . براي مثال د ر كنار سيب و پرتقال، لواشك كثيفي را به او تعارف كنيد تا او با گفتن نه ، متشكرم جواب رد به پيشنهادي كه دلخواه اش نيست بدهد . * سوم از او بخواهيد دلايل ردش را بيان كند . مثلا در جواب دوستي كه به ميهماني دعوتش مي كند ، مي تواند بگويد امروز با پسر عمويم قرار است برويم استخر .

اسلاید 64: * چهارم به كودك كار ديگري را كه مي تواند جايگزين مصرف مواد زيان آور كند، آموزش دهيد : براي مثال به جاي سيگار كشيدن بهتر است بستني بخوريم . او بايد به دوست اش بفهماند كه سيگار كشيدن را دوست ندارد، نه او را . * پنجم در صورتي كه تلاش هايش مفيد نيفتاده باشد،بهتر است محل را ترك كند .

اسلاید 65: چگونه نه بگوييم- پدر و مادرم به من اعتماد دارند و نمي خواهم اعتمادشان را از دست بدهم. - به پدر و مادرم قول داده ام دور اين جور چيزها نگردم .- پدر و مادرم من را مي كشند اگر بفهمند ، معمولا هم مي فهمند .- قبلا تجربه كردم ، از مزه اش متنفرم . - قبلا مصرف كرده ام ، با من نمي سازد .- تو را دوست دارم ولي مواد را دوست ندارم - قاعده ي خانه ي ما اين است كه هيچ كس نبايد مواد مصرف كند - من را از تيم ... بيرون مي كنند اگر دور و بر مواد بگردم - من كه دارم از زندگي لذت مي برم ، چرا بايد خراب اش كنم؟ - متاسفم براي شما - فردا بازي (ورزشي) مهمي دارم- نمي توانم مصرف كنم ، فردا آزمايش مهمي دارم

اسلاید 66: 5 گام براي تحليل پيام رسانه ها * گام اول : واقعیت * گام دوم : تفسیر* گام سوم : ساخت* گام چهارم: قصد و هدف* گام پنجم : شکل

اسلاید 67: بر فعاليت فرزندتان نظارت كنيد با دوستان فرزندتان ارتباط برقرار کنید والدین دوستان اش را بشناسید* مطمئن شوید همان جایی است که می گوید * در هر حال باید بدانید کجاست با کی و چه می کند* با هم برنامه های تلویزیونی دلخواه اش را تماشا کنید* شرایطی فراهم کنید که بتواند هر زمان که تعیین می کنید با شما تماس بگیرد* بر فعالیت های بلافاصله بعد از مدرسه اش نظارت داشته باشید * جدول مالی ای را برایش تنظیم کنید* مطمئن شوید فعالیت های سالم و هیجان انگیز بدون مواد دارد

اسلاید 68: علائم احتمالی مصرف مواد افسرده و خسته است و به آراستگي سر و وضع ظاهري و بهداشت فردي اش توجهي ندارد .رفتارهاي پرخاشگرانه دارد، وبه دفعات قوانين خانه را ناديده مي گيرد(دير مي آيد ، دير مي خوابد و...) . رفتارش با اعضاي خانواده بدتر شده است با دوستان جديدي قرار و مدار دارد نمره هاي درسي اش افت كرده است و توجه اش به تكاليف مدرسه كم تر شده است . بي نظم شده است .  

اسلاید 69: به سرگرمي ها و فعاليت هايي كه قبلا علاقه مند بود، بي علاقه شده است .الگوي خواب و بيداري اش تغيير كرده است ، براي مثال سر شب مي خوابد، و دير وقت بيدار مي شود . قدرت تمركز اش كم شده است چشم هايش قرمز شده است ، يا بدون آنكه سرما خورده باشد آبريزش از بيني دارد . پول خانواده گم مي شود ، يا پولي بيشتر از معمول درخواست مي كند . وجود فندك ، پايپ ، كاغذ لوله شده ، سيخ و سنجاق يا قاشق سوخته در گوشه و كنار خانه و حياط.اشتهاي خيلي زياد به غذا يا بي اشتهايي و كاهش وزن حمام و توالت رفتن هاي طولاني مدت تعريق زياد حتا در هواي سردخميازه كشيدن مداوم وجود نقاط سوختگي روي لباس ها، فرش يا وسايل خانه

اسلاید 70: زمان مناسب برای آموزش * تماشای تلویزیون * مطالعه ی روزنامه ها * تماشای بیلبورد ها * خرید * تغییرات ناگهانی در زندگی بچه ها

اسلاید 71: دوره های آموزشی * پیش دبستانی* مهد تا سوم دبستان * چهارم تا اول راهنمایی * دوم راهنمایی تا اول دبیرستان (12 تا 14سال)* دوم دبیرستان تا سال آخر (15 تا 17 سال)

اسلاید 72: مرحله ي پيش دبستاني  با او بحث كنيد كه چرا بچه ها به غذاهاي سالم و بهداشتي نياز دارند .(مهم است که بحث هایتان طولانی نباشد)از او بخواهيد چند غذاي دلخواه اش را نام ببرد و براي اش توضيح دهيد كه اين غذاها چه طور كمك مي كنند كه سالم و قوي باشد . او باید بداند سم چیست. مواد سمي و خطرناك خانه – انواع سفيد كننده هاي آشپزخانه، پوليش اثاثيه ي منزل، نفت و اسيد ، حشره كش ها و چسب هاي آبكي - را به او معرفي كنيد . و بگوييد چرا بايد از آنها دوري كند . علامت ها و متن هاي هشدار دهنده ي روي مواد سمي را با صداي بلند بخوانيد . به او ياد بدهيد كه روي همه ي مواد خطرناك ، هشدار نمي نويسند ، و بايد فقط مواد يا داروهايي را بخورند كه والدين شان (با اجازه ي پزشك ) در اختيارشان مي گذارند . فرق دارو و سم چیست تو ضيح دهيد كه داروهاي پزشكي را فقط همان بيماري كه پزشك معاینه اش کرده است، مي تواند بخورد و براي ديگران ،به خصوص بچه ها، مي تواند خطرناك باشد .  

اسلاید 73: مرحله ي پيش دبستاني توجه *ارزش ها * تشویق بعد از پیروی از قوانین * آموزش حل مسئله توی بازی * انتخاب ( لباس و...)

اسلاید 74: مرحله ي مهد تا سوم ابتدايي( 5 تا 8 سال اين كه هر چيزي كه وارد بدن مي شود غذا نيست ، و مي تواند بي نهايت مضر و خطرناك باشد چه طور بعضي از مواد مي توانند در بدن ايجاد مشكل كنند، يا حتا فردي را بكشند. استفاده از مواد مضر مي تواند بعد ها براي فرد تبديل به عادتي شود كه به زحمت مي توان آن را ترك كرد . عادت هايي كه مي تواند مشكلات زيادي براي فرد ايجاد كند ( مي توانيد از دور و بري هايتان هم مثالي بزنيد ) چرا رعايت بهداشت ، شستن دست ها ، حمام رفتن ، مسواك زدن، استراحت اهميت دارد

اسلاید 75: چند رفتار غير بهداشتي اي را كه مي شناسد نام ببرد و بگويد چرا اين رفتار ها خوب نيستند . چرا بايد غذاي خوبي بخورد.فرزندتان را به خاطر اينكه خوب از بدن اش مراقبت مي كند ، و از موادي كه براي بدن آسيب رسان است دوري مي كند ، تحسين كنيد . آموزش پیروی از قوانین ( کمک به آشپزی و...)

اسلاید 76: وقتي فرزندتان در كلاس سوم است بايد بداند كه با ارزش است و چون با ارزش است باید از خودش مراقبت کند، خیلی بهتر از آن چیزی که از عروسک يا كيف اش مراقبت می کند . مثلا توی ماشین باید کمربند ایمنی اش راببندد، از روی پل عابر عبور کندو غذاهای بدی نخورد. کسي که سیگار می کشد ، ارزش خودش را نمی داند . سیگار چرا و چه طور به بدن آسیب می رساند. غذا ، سم ها ، داروها و مواد مخدر، چه فرق هايي با هم دارند

اسلاید 77: دارويي كه براي بيماري تجويز شده مي تواند براي ديگري خطرناك باشد - بايد از خوردن مواد ناشناخته خودداري كنند .- مواد مخدر و الكل مي تواند مانع رشد و تكامل سلول هاي مغزي كودكان بشود و فكر و حافظه ي آنها را خراب كند . - چه غذاهايي مقوي است و چرا ورزش اهميت دارد - چه طور به درخواست هاي ديگران اگر باب دل شان نيست نه بگويند .(به صفحه ي ... مراجعه كنيد)

اسلاید 78: مرحله ي كلاس چهارم تا اول راهنمايي( 9 تا 11 سال )اثرات زودرس الكل ، سيگار و مواد مخدر را روي قسمت هاي متفاوت بدن . كوما و مرگ ناشي از مسموميت چيست و چه طور اتفاق می افتدعوارض دراز مدت مواد چيست و چرا و چه طور مواد مي تواند باعث اعتياد شود ، یا چرا مصرف كننده های مواد نمی توانند كنترل زيادي بر زندگي شان داشته باشند . دلايلي براي اين كه مواد براي اعضاي در حال رشد زيان آور است . مشكلاتي كه مواد براي معتاد و خانواده ي او ايجاد مي كند .   *

اسلاید 79: سناريوهايي كه در آن دوستان اش به او مواد تعارف مي كنند را تكرار كنيد . * از او بخواهيد عبارات كليدي از پيش آماده شده براي نه گفتن را آن قدر زمزمه كند كه ملكه ي ذهن اش شود . مثلا عبارت والدين ام مرا مي كشند اگر لب به سيگار بزنم * به فرزند تان بگوييد كه چه طور عده اي براي منافع شخصي خودشان ، آنها را بمباران تبليغاتي مي كنند ( آگهي هاي متعدد در بيلبورد ها ، تلويزيون و...) تا محصولات شان را به فروش برسانند. * مطمئن شويد كه مي تواند باورهاي درست را از نادرست تشخیص دهد ، و بابت اين كه در باره ي اين موضوع فكر مي كند به او جايزه بدهيد . * از او بخواهيد در فعاليت هاي گروهي ، بر عليه مصرف مواد حضور داشته باشد ، مثلا عضو كميته ي پيشگيري از اعتياد مدرسه باشد . * كودك را با روزنامه آشنا كنيد و از اوبخواهيد دور مطالبي كه درباره ي سيگار، الكل و مصرف مواد است خط بكشد.

اسلاید 80: كلاس دوم راهنمايي تا اول دبيرستان ( 12 تا 14 سال) سيگار و ديگر مواد ، باعث بوي بد بدن ، و مانع برقراري ارتباط با ديگران مي شود . سيگار باعث چروكيدگي پوست مي شود.مواد باعث خرابي و تغيير رنگ دندان ها مي شود مصرف مواد باعث مي شود فرد بعضي از مهارت هاي لازم براي زندگي را ياد نگيرد ، مثلا ياد نمي گيرد با استرس و خشم اش چه طور كنار بيايد ، يا مشكلات را از پيش پايش بردارد، و يا با ديگران ارتباط صميمانه اي برقرار كند .مواد باعث انواع سرطان ها و بيماري ها مي شود ( از مشكلات ريوي گرفته تا ايدز و هپاتيت ) . به صفحه ی مراجعه کنید . بسياري از تصادفات ناشي از مصرف مواد است .

اسلاید 81: كلاس دوم راهنمايي تا اول دبيرستان ( 12 تا 14 سالآنچه شما مي توانيد انجام بدهيد : سعي كنيد بدون آنكه به حس استقلال طلبي اش آسيبي وارد شود، با دوستان اش را بشناسيد ، با والدين شان ارتباط برقرار كنيد . حتا زماني كه در خانه است هم رفتارش را تحت نظر داشته باشيد .

اسلاید 82: امكان برخورداري از فعاليت هاي سالم را برايش فراهم كنيد تمرين نه گفتن را ادامه دهيد بر قوانين از پيش وضع شده تاكيد كنيد . مثلا حتما سر ساعت 9 در منزل حاضر باشيد گپ و گوهاي صميمانه فراموش نشود .

اسلاید 83: كلاس دوم دبيرستان تا سال آخر ( 15 تا 17 سال)بايد با آنها درباره ي خطر مرگ در اثر مصرف همزمان انواع مواد و داروها صحبت كرد . مثلا مرگ ناشي از همزماني مصرف الكل با مواد مخدر يا برخي از داروها ( ديازپام و...) با الكل و مواد مخدر . به آنها بايد گفت كه همه ي معتادان ابتدا مواد را تفنني مصرف مي كردند و از اول معتاد نبودند بايد گفت كه هيچ معتادي فكر نمي كرد كه روزي معتاد مي شود .  

اسلاید 84: با توجه به اين كه در اين سن و سال بچه ها بيشتر نگران آينده ي خود اند ، به اين بحث كه مواد بر آينده ي آن ها چه تاثيري مي گذارد ، بهتر گوش مي دهند . براي مثال تاثير مصرف مواد در استخدام آنها در سازمانهاي دولتي و غير دولتي ، ورود به دانشگاه و... بايد بر عوارض جسماني ، رواني ، خانوادگي و اجتماعي مواد تاكيد كرد .

اسلاید 85: نوجوان ها بيشتر تمايلات ايده آليستي دارند ، و از اين كه درباره ي راه هاي ساخت دنيايي بهتر و سرشار از زيبايي ها و خوبي ها بشنوند لذت مي برند . به آن ها بگوييد كه مواد چه تاثير بدي بر جامعه دارد و چه طور مي تواند جامعه را به جهنمي تبديل كند .

اسلاید 86: در تصميم گيري هايش نقش راهنما را بازي كنيد و از تعيين تكليف كردن و تحميل نظر بويژه در امور سرنوشت سازي مثل انتخاب شغل يا رشته ي تحصيلي ، خود داري كنيد. در اين سن فرزند شما بايد كاملا بامواد .مخدر و عوارض آن آشنا باشد

اسلاید 87: براي افزايش عزت نفس كودك تان : به او احترام بگذاريد.برای مثال با احترام صدایش کنید. نظر او را هم در بسياري از امور خانه بپرسيد . به حرف هايش گوش دهيد ( مهارت گوش دادن ) ، نگاه انتقادي و توام با سرزنش به او نداشته باشيد .

اسلاید 88: سعي كنيد خيلي از واژه هاي دستوري بايد و نبايد استفاده نكنيد . اگر محدوديت هايي براي او قائل مي شويد دلايل اش را هم بيان كنيد . نگوييد من مي گويم كه تو نبايد ... می توانید بگویید بعد از ساعت 8 شب کسی بیرون از خانه نباشد چون...به جاي او فكر و عمل نكنيد . بگذاريد خودش فكر كند ، وگرنه تا هميشه به ديگران وابسته خواهد بود .

اسلاید 89: در هر مرحله از رشد ، كارهايي كه به او واگذار مي كنيد در حد توان اش باشد . برای مثال از بچه ی پیش دبستانی می توانید بخواهید،کفش ها را مرتب کند، یا کتاب ها را توی قفسه ی کتابخانه بگذارد، نمی توانید بخواهید کفش ها را واکس بزند. به او آموزش بدهید که به خودش احترام بگذارد. برای این کار باید فرزندتان را در دوره ی پیش دبستانی، با شگفتی های بدن اش آشنا کنید. عملکرد قلب ، معده ، دست وپاو... را برایش توضیح بدهید .

اسلاید 90: از رشد کردن ، ترمیم زخم های بدن، توانایی یادگیری، حافظه،و تولید مثل برایش بگویید. به او بگوييد كه بي نظير است و در گلستان هستي هيچ وقت گلي با ويژگي هاي او نروييد و نخواهد روييد ، و جاي او را هيچ وقت هيچ گل ديگري پر نخواهد كرد .

اسلاید 91: باید بداند که وجودش یک استثناء است یک اتفاق است ، و این عین واقعیت است. ما بزرگترها هم وقتی به ارزش چیزی پی می بریم بيشتر برایش احترام قائل می شویم.

اسلاید 92: براي افزايش عزت نفس كودك تان :نه تنها براي موفقيت ها بلكه براي تلاش هايش هم به او پاداش بدهيد . مثلا وقتي نتوانست در مسابقات علمي شهرستان جزء برترين ها باشد ، نگوييد دفعه ي ديگر بيشتر مي خواني و قبول مي شوي بلكه بهتر است بگوييد اگر چه نتوانستي نمره ي قبولي بياوري ، من ازاين كه اين همه وقت گذاشتي و تلاش كردي احساس غرور مي كنم

اسلاید 93: عزت نفس خودتان را بالا ببريد . بچه ها از شما الگو برداري مي كنند . عقايد نادرست او را شناسايي و براي رفع آن تلاش كنيد . عبارت هايي مثل هيچ كاري از دستم بر نمي آيد ، هيچ كس دوستم ندارد يا همه جا گند مي زنم تعميم هاي نادرستي است كه هميشه مي توان شواهدي براي نادرستي آنها پيدا و بيان كرد.او را از محبت سيراب كنيد . به او بگوييد به وجودش افتخار مي كنيد . ياد داشتي در كيف مدرسه اش بگذاريد و در آن بنويسيد خيلي ماهي . یا روی وایت برد اتاقش بنویسید گل سرسبد خانواده ، دوستت دارم و...

اسلاید 94: براي افزايش عزت نفس كودك تان : به او آموزش بدهید که به خودش احترام بگذارد. برای این کار باید فرزندتان را در دوره ی پیش دبستانی، با شگفتی های بدن اش آشنا کنید. عملکرد قلب ، معده ، دست وپاو... را برایش توضیح بدهید . از رشد کردن ، ترمیم زخم های بدن، توانایی یادگیری، حافظه،و تولید مثل برایش بگویید. ،    

اسلاید 95: به او بگوييد كه بي نظير است و در گلستان هستي هيچ وقت گلي با ويژگي هاي او نروييد و نخواهد روييد ، و جاي او را هيچ وقت هيچ گل ديگري پر نخواهد كرد . باید بداند که وجودش یک استثناء است یک اتفاق است ، و این عین واقعیت است. ما بزرگترها هم وقتی به ارزش چیزی پی می بریم بيشتر برایش احترام قائل می شویم.

اسلاید 96: كمك كنيد نقاط ضعف و قدرت خود را بشناسد و آن را بپذيرد .باید یاد بگیرد نقاط ضعف اش را ببیند، آن را پنهان نکند،توانمندی هایش را هم بشناسد.وقتی از توانمندی هایش می گویید غلو نکنید ،چون باعث می شود نتواند خودش را خوب ارزیابی کند، بعدها ممکن است آسیب ببیند.

اسلاید 97: از طرفي بخواهید توانمندی هایش را لیست کند، همين كه توانمندي هايش را مي پذيرد ، احساس رضايت و خوشنودي اش بالا مي رود. لیستی از موفقیت های سال های اخیرش تهیه کند. این موفقیت ها نباید حتما شق القمری باشد.

اسلاید 98: می تواند از کشیدن یک مربع برای کودک پیش دبستانی، یا یادگیری مهارت خواندن و نوشن تا دوچرخه سواری و گرفتن یک درجه (کمربند )در رشته ی رزمی برای بچه های بزرگتر باشد. حتا به شوخی هم به او انگی نزنید . نگویید خیلی خنگی یا گیج خدا و...  آسماني و شادكام باشيد