علائم ظهور

علائم ظهور

اسلاید 1: علائم ظهوراستاد مربوطه: آقاي دكتر مجتبويگردآورنده:شمسي عباباف يزدي دانشجوي زمين شناسي ورودي 86

اسلاید 2: مقدمهدر قاموس ديني ما آخرالزمان به زماني گفته مي شود كه در آستانه الحاق به عصر ظهور آقا امام زمان (عج) است ويا آخرالزمان ديگري است كه از نظر لغوي قابل ترجمه مي باشد وبه معناي زماني است كه به قيامت متصل خواهد شد. اما معمولاً در روايات ما، اگر سخن از سختي ها ونامردي هاي دوران آخرالزمان به ميان آمده آخرالزمان منتهي به قيامت نيست بلكه آخرالزمان منتهي به قيام حضرت ولي عصر (عج)است وما آستانه ظهوررا آخرالزمان مي ناميم.يكي از سوالاتي كه در اين زمينه مطرح مي شود اين است كه آيا واقعاً ما در آخرالزمان هستيم؟ وآيا درعصر ظهور قرار داريم؟ و چقدر به ظهور نزديك شده ايم؟در اين باره علائمي وجود دارد كه به ما نشان مي دهد كه آيا در اين عصر هستيم يا نه. كه اين علائم تحت عناوين مختلفي مانند علائم ظهور، علائم آخرالزمان و... بررسي مي شود.

اسلاید 3: بررسي نشانه هاي ظهوراعتقاد به آمدن مصلح كل در آخرالزمان ،ريشه در دل تاريخ دارد و مخصوص به اسلام و تشيع نيست. كم وبيش، همه اديان الهي، صرف نظراز نوع جهان بيني و اختلافاتي كه در ويژگي هاي منجي موعود دارند، نويد آمدن وي را داده اند و براي آن نشانه هايي ياد كرده اند.كليت اين مسئله آنقدر روشن است كه آئين هاي قديمي: برهمائي، بودائي و ... انتظار ظهور منجي را دارند و نشانه هايي را بر نزديك بودن ظهور وي در كتاب هاي خويش بيان كرده اند. با اين حال ،هيچ كدام از اين آئين ها و مسلك ها ،تصوير روشني از چگونگي قيام و آثار ونشانه هاي نزديك شدن ظهور،ارائه نداده اند.در اسلام، به ويژه تشيع، برخلاف اديان و مذاهب ديگر،از ظهور مهدي موعود، تفسير روشني ا رائه شده و چگونگي قيام و رخدادهايي كه به عنوان نشانه نزديكي ظهور رخ خواهد داد، به شرح بيان شده است.

اسلاید 4: 1.منظور از نشانه هاي ظهور؛ آن دسته از رخدادها كه براساس پيش بيني معصومان(ع) پيش ويا در آستانه ظهور حضرت مهدي (عج) پديد خواهند آمد، نشانه هاي ظهورند. تحقق هر يك از اين نشانه ها، نويدي از نزديك شدن ظهور قائم (عج)است،به گونه اي كه با تحقق مجموعه رخدادهي پيش گوئي شده و به دنبال آخرين نشانه هاي ظهور، حضرت مهدي (عج) قيام خواهد كرد. پس پديدار شدن يك ويا چند نشانه از مجموعه نشانه هاي ظهور، چيزي جز نزديك شدن زمان ظهور را نمي رساند. البته بسياري از حوادث و تحولاتي كه امامان (ع) وقوع آنها را در غيبت كبري پيش بيني كرده اند، يا شماري از آنها را به عنوان نشانه هاي ظهور معرفي كرده اند، به وقوع پيوسته است.مثلا در روايات از اختلاف در ميان امت اسلام، انحراف بني عباس و از هم گسستن حكومت آنان، جنگهاي صليبي، فتح قسطنطنيه به دست مسلمانان، در آمدن پرچمهاي سياه از ناحيه خراسان، خروج مغربي در مصر و تشكيل دولت فاطميان، بالا آمدن آب دجله و سرازير شدن آن به كوچه هاي كوفه، اختلاف بين شرق و غرب وجنگ و خونريزي فراوان بين آنان و... خبر داده شده كه ظاهراً همه يا بسياري از آنان تا به كنون، رخ داده اند.

اسلاید 5: اما بايد توجه داشت كه:اولاً- معلوم نيست كه مراد از اين حوادث، همان حوادثي باشد كه در روايات آمده است.ثانياً- پيش بيني چنين اموري، به معناي آن نيست كه اين نشانه ها نشانه ظهورند، بلكه همه و يا بسياري از آنها صرفا رخدادهايي هستند كه امامان (ع) از وقوع آنها در آينده خبر داده اند.ثالثاً- بر فرض، در روايات از برخي از اين ها به عنوان نشانه ظهور ياد شده باشد، از كجا معلوم كه نشانه ظهور حضرت مهدي (عج)باشد؟2.نشانه هاي برپايي قيامت؛ در منابع روايي از برخي از نشانه هاي بر پايي قيامت و «اشراط الساعه» ياد شده است: خروج دجال، آشكار شدن خورشيد از ناحيه مغرب، نزول عيسي (ع)از آسمان و... كه اين در روايات اهل سنت بيشتر به چشم مي خورد.

اسلاید 6: پيامبر اكرم (ص)مي فرمايند:ده چيز پيش از برپائي قيامت رخ خواهد داد: خروج سفياني و دجال، پيدا شدن دود و چهار پا، خروج قائم، طلوع خورشيد از ناحيه مغرب و فرود آمدن حضرت عيسي (ع) از آسمان و فرو رفتن [درزمين ] در ناحيه مشرق و فرو رفتن در منطقه جزيرة العرب و آتشي كه از انتهاي عدن برمي خيزد و مردمان را به سوي صحراي محشر مي كشاند. برابر اين حديث، خروج سفياني و دجال و طلوع خورشيد از مغرب و فرود آمدن عيسي مسيح (ع) از آسمان و... از نشانه هاي برپائي قيامت است وحال آنكه در روايات ديگر، آنها به روشني از نشانه هاي ظهور معرفي شده اند. البته نشانه هايي همچون خروج دجال و سفياني بيشتر در منابع عامه به عنوان علامت قيامت و در منابع شيعه به عنوان علامت ظهور قائم آمده است. با اين اساس همه نشانه هاي ظهور به گونه اي نشانه هاي قيامت هم هستند ولي همه نشانه هاي قيامت، نشانه ظهور نمي توانند باشند؛ زيرا ممكن است برخي از آنها پيش از ظهور مهدي (عج) ومابين زمان ظهور وزمان قيامت، واقع شوند.

اسلاید 7: 3.مشخص نبودن زمان ظهور؛ گرچه اصل ظهور و نشانه هاي نزديك شدن آن، از امور مسلم و قطعي است، ولي بنا به مصالحي، زمان ظهور مشخص نشده است م هيچ كس جز خداوند از وقت دقيق ان آگاه نيست. بارها اصحاب از امامان (ع) در مورد زمان خروج قائم (عج) پرسيده اند ولي آنان به صراحت از مشخص كردن آن نهي كرده اند وزمان ظهور را همچون علم به قيامت، منحصر به خداوند دانسته اند: واما وقت خروجه(ع) فليس بمعلوم لنا علي وجه التفصيل، بل هو مغيب عنا الي يأذن الله بالفرجواما زمان ظهور مهدي (عج) به روشني و به شرح براي ما مشخص نشده است، بلكه او تا آنگاه كه خداوند اجازه بدهد، از ديدگان ما پنهان است. فضيل از امام باقر (ع) پرسيد كه آيا تاكنون براي ظهور وقتي معين شده است؟ امام (ع) سه بار فرمود: كذب الوقاتوناز پيامبر پرسيده شد چه وقت حضرت مهدي (عج) ظهور مي كند؟ حضرت فرمود: مثل ظهور مهدي (عج) همچون برپائي قيامت است، مهدي نمي آيد مگر ناگهاني.

اسلاید 8: انواع نشانه هاي ظهور نشانه هاي ظهور گوناگونند: كلي، جزئي، خاص، مجمل وكنايي، مقيد ومشروط به تحقق شرايط ديگر، منفصل ومتصل، عادي وغيرعادي. برشمردن همه اين اقسام نه چندان مفيد است ونه لازم؛ زيرا بسياري از آنها، نشانه هاي قطعي ظهور نيستند. افزون بر اين، از نظر سندو محتوا اشكال دارند و درستي و نادرستي آنها خيلي روشن نيست. ازاين روي ما به چند نوع از اقسام نشانه هاي ظهور كه مهم ترند ودر روايات روي آنها تأكيد بيشتري شده، اشاره مي كنيم.

اسلاید 9: 1- نشانه هاي حتمي؛در ميان نشانه هاي ظهور شماري از آنها به روشني به عنوان علائم حتمي ظهور ياد شده اند. منظور از نشانه هاي حتمي در مقابل غير حتمي ظاهراً آن است كه نحقق پديدار شدن آنها بدون هيچ قيد وشرطي قطعي والزامي خواهد بود، به گونه اي كه تا آنها واقع نگردند، حضرت مهدي(عج) ظاهر نخواهد شد. اگر كسي پيش از واقع شدن نشانه هاي حتمي ادعاي ظهور مهدي را بكند، ادعايي نادرست است. در برابر اينها نشانه هاي غيرحتمي است؛ يعني مقيد و مشروط به اموري هستند كه در صورت تحقق آنها ،به عنوان نشانه پديد مي آيند. به عبارت ديگر نشانه هاي غير حتمي شايد پديد آيند و شايد پديد نيايند و امام زمان (عج) ظهور كند. امامان معصوم (ع) به خاطر مصالحي از پديد آمدن نشانه هاي غير حتمي در دوره غيبت خبر داده اند.گروهي نشانه هاي حتمي را نشانه هايي دانسته اند كه در آنها بداء حاصل نمي شود. برخلاف نشانه هاي غير حتمي كه ممكن است بداء حاصل شود وتغيير يابند ويا به طور كلي حذف شوند. در ميان نشانه هاي ظهور، حتمي بودن نشانه هاي پنج گانه: خروج سفياني، خروج يماني، صحيحه آسماني، قتل نفس زكيه وخسف در بيداء روشن است، زيرا از روايات فراواني كه در ميان آنها روايات صحيح نيز وجود دارد، حتمي بودن آنها استفاده مي شود.

اسلاید 10: 2-نشانه هاي متصل به ظهور؛ بربر روايات شماري از علائم ظهور، متصل به ظهور خواهند بود، به گونه اي كه بين آنها وظهور فاصله زيادي نباشد. البته اين كه فاصله آن نشانه ها تا ظهور چه مدت ويا چند روز است به راستي روشن نيست، ولي قدر مسلم آن است كه فاصله زياد نيست واحتمالاً مجموعه نشانه هاي متصل به ظهور در همان سال ظهور يا سال پيش از آن رخ مي دهند. از پديدار شدن نخستين نشانه متصل تا ظهور مهدي (عج) نشانه ها همچون حلقه هاي زنجير بدون فاصله پي درپي مي آيند. چنانكه در روايتي، محمدبن صامت از امام صادق(ع) پس از انكه برخي نشانه ها را امام بيان كرده بود، پرسيد: فدايت شوم، مي ترسم اين امر به طول انجامد؟ امام(ع) فرموند: نه، محققاً همچون مهره هاي تسبيح، يكي پس از ديگري مي آيد. خروج سفياني ويماني نيز برابر آنچه از روايات استفاده مي شود، دريك محدوده زماني در آستانه ظهور صورت مي گيرد وفاصله آن تا قيام قائم (عج) از پانزده ماه بيشتر نخواهد شد.

اسلاید 11: 3- نشانه هاي غيرعادي؛تحقق نشانه هاي ظهور همچون واقع شدن ساير پديده ها به روال طبيعي وعادي است، ولي پيش گويي برخي از آنها به گونه اي در اخبار بازتاب يافته كه به نظر نمي رسد واقع شدن آنها به طورعادي غير ممكن است و تحقق آنها به صورت غير طبيعي ودر چهارچوب معجزه خواهد بود. مثلاً طلوع خورشيد از مغرب، صحيحه آسمانيو... اگر همان معناي ظاهري آنها مراد باشد، بايد به گونه معجزه رخ دهند، زيرا پديدار شدن چنين اموري عادتاً ممكن نيست البته شايد برخي ازاين نشانه ها معناي كنايي ورمزي داشته باشند واشاره به رخدادهايي كه پيدايش آنها عادتاً امكان دارد. بااين حال بخشي از نشانه هاي ظهورو يا دست كم، شمار اندكي از آنها به گونه معجزه رخ خواهد داد.

اسلاید 12: علامتهاي مخصوص سال ظهورحوادث سال ظهور بسيار زيادند كه به بارزترين آنها- البته آنقدر كه با توجه به ترتيب زماني و با در نظر گرفتن رواياتي كه دردسترس داريم و امكان پذير است- اشاره مي كنيم.1- فرد بودن رقم سال.2-سالي همراه با باران فراوان.از نشانه هاي سال ظهور آن است كه در آن سال باران بسياري مي بارد وبه دنبال اين بارش زياد، محصولات و ميوه ها وخرماهاي مختلف خراب شده واز بين مي روند. چراكه باران گاهي رحمت است ونعمت وگاهي مايه عذاب ونقمت. از امام صادق (ع) روايت شده كه فرمودند: در سالهاي پيش از ظهور قائم(ع) باران مي بارد كه محصولات و خرماهاي مختلف نخلستانها از بين مي رود ولي شما درباره اين حادثه شك نكنيد.

اسلاید 13: 3-سالي آكنده اززمين لرزه ها وخوف و فتنه هاي بسيار.امام صادق (ع) فرموده اند: از نشانه هاي قيام آن حضرت اين است كه درسالي پراز زلزله وسرما اتفاق ني افتد. وپيش از اين كشتار بيوح پيش خواهد آمد. حاضران پرسيدند: بيوح يعني چه؟ حضرت فرمودند: يعني دائمي است وبدون وقفه ادامه مي يابد. جابرجعفي مي گويد: ازامام باقر(ع) پرسيدم كه معناي ولنبلونكم بشيء من الخوف والجوع چيست؟ حضرت فرمودند: جابر(اين آيه) يك معناي خاص دارد ويك معناي عام. معناي خاص، گرسنگي در كوفه است كه خداوند آن را مخصوص دشمنان آل محمد(ص) قرار داده وبه وسيله آن آنها را هلاك مي كند. ولي معناي عام آن در شام محقق مي شود كه اهل آنجا به خوف وهراس و گرسنگي مبتلا مي شوند كه احدي به مانند آن مبتلا نشده باشد وگرسنگي پيش از قيام قائم (ع) است وخوف وهراس پس از قيام قائم(ع).

اسلاید 14: نشانه هاي حتمي ظهورقيام سفيانيخسف دربيداءخروج يمانيقتل نفس زكيهصيحه آسماني

اسلاید 15: قيام سفيانيپيش از قيام قائم(عج) مردي از تبار ابوسفيان،از نسل يزيدبن معاويه، در منطقه شام ظهور مي كند وبا تظاهر به دين داري گروه زيادي از مسلمانان را مي فريبد وبه گرد خود مي آورد و بخشي گسترده اي از سرزمين اسلام را به تصرف خويش در مي آورد وبر مناطق پنجگانه: شام، حمص، فلسطين، اردن، قنسرين ومنطقه عراق سيطره مي يابد ودر كوفه ونجف به قتل عام شيعيان مي پردازد وبراي كشتن ويافتن آنها جايزه تعيين مي كند. سفياني با اينكه از خبيث ترين وپليدترين مردمان است ولي همواره ذكر يارب رب برزبانش جاري است. حكومت دودمان بني عباس به دست وي از هم گسسته مي شود. روايات مربوط به خروج سفياني به اندازه اي است كه برخي آنها را متواتر وبراي اثبات سفياني كافي دانسته اند. بنابراين اصل خروج سفياني امري مسلم است وخروج وي از نشانه هاي حتمي ظهور است. ولي اين كه سفياني كيست وچه ويژگي هايي دارد وچگونه شورش مي كند چندان روشن نيست.

اسلاید 16: به نظر مي رسد كه وي فرد مشخصي نيست بلكه فردي است با ويژگي هاي ابوسفيان كه در آستانه ظهور مهدي (عج) به طرفداري از باطل مي كند ومسلمانان را به انحراف مي كشاند. براين اساس سفياني يك جريان است نه يك شخصيت. زمان خروج سفياني- طبق روايات معتبر- در ماه رجب مي باشد واحتمالاً دردهد آخر وروز جمعه باشد هم در ميان ظهور حضرت در مكه مكرمه وشورش سفياني تنها شش ماه فاصله است. مقر فرماندهي سفياني در زمان حكومتش شام خواهد بود واهالي آنجا ازاو پيروي خواهند كرد (به جز تعداد كمي). وي آنگاه كه از ظهور مهدي (عج) باخبر مي گردد، باسپاهي عظيم به جنگ وي مي رود ودر منطقه بيداء بين مكه ومدينه با سپاه امام (ع) برخورد مي كند وبه امر خدا همه لشكريان وي به جز چند نفر درزمين فرو مي روند وهلاك مي شوند.

اسلاید 17: خسف در بيداءواژه خسف به معناي فرورفتن وپنهان شدن است وبيداء نام سرزميني است بين مكه و مدينه. ظاهراً منظور از خسف در بيداء آن است كه سفياني با لشكري عظيم به قصد جنگ بامهدي(عج) عازم مكه مي شود ودر بين مكه ومدينه در محلي به سرزمين بيداء معروف است به گونه معجزه به امر خداوند دردل زمين فرو مي روند. علي (ع) در تفسير آيه شريفه ولو تري اذ فزعوافلافوت واخذمن مكان قريب مي فرمايند: قبيل قائمنا المهدي يخرج سفياني... ويأتي المدينه حبشه حتي اذاانتهي الي البيداء خسف الله به در آستانه ظهور قائم ما (عج) سفياني خروج مي كند... سپاه وي به سوي مدينه حركت مي كند وچون به سرزمين بيداء مي رسند، خداوند آنها را در كام زمين فرو مي برد. يا مي فرمايد:مردي از خاندان من، درسرزمين حرم قيام مي كند چون خبر ظهور وي به سفياني مي رسد وي سپاهي از لشكريان خود را براي جنگ، به سوي او مي فرستد. ولي ‌‌[سپاه مهدي(عج)] آنان را شكست مي دهد، آنگاه خود سفياني با لشكريان همراه به جنگ وي مي روند وچون از سرزمين بيداء مي گذرند درزمين فرو مي روند وجز يك نفر كه خبر آنان را مي آورد، همگي هلاك مي شوند.

اسلاید 18: خروج يمانيسرداري از يمن قيام مي كند ومردم را به حق وعدالت دعوت مي كند. اين نشانه در منابع عامه نيست ولي در مصادر شيعه روايات فراوان در اين باره وجود دارد. به گونه اي كه برخي آنها را مستفيض دانسته اند وهمان گونه كه قبلاً اشاره كرديم خروج يماني از نشانه هاي حتمي ومتصل به ظهور است.امام صادق (ع) مي فرمايند: قيام خراساني وسفياني ويماني، دريك سال ويك ماه ويك روز خواهد بود ودر اين ميان هيچ پرچمي به اندازه پرچم يماني دعوت به حق و هدايت نمي كند. در برخي از روايات، افزون بر قيام يماني وخراساني، از قيام مصري همزمان با قيام آنان خبر داده شده است. گرچه تصريح نشده كه پرچمدارمصري نيز همچون يماني وخراساني دعوت به حق مي كند، ولي به نظر مي رسد كه وي نيز همزمان با آنان در آن سوي دنياي اسلام به حمايت از امام برمي خيزد. بنابراين خروج يماني ، اجمالاً از نشانه هاي حتمي ظهور است، هر چند جزئيات وچگونگي قيام روشن نيست، خروج خراساني ومصري نيز گرچه دربرخي ازروايات دركنار يماني آمده اند ولي حتمي بودن آنان مسلم نيست.

اسلاید 19: قتل نفس زكيهنفس زكيه يعني فرد بي گناه، پاك وكسي كه قتلي انجام نداده است وجرمي ندارد. گويا در آستانه ظهور مهدي (عج)، درگيرودار مبارزات زمينه ساز انقلاب مهدي (ع) فردي پاك باخته ومخلص، مخلصانه درراه امام (ع) مي كوشد ومظلومانه به قتل مي رسد. فرد ياد شده از اولاد امام حسن مجتبي (ع) است كه در روايات گاهي ازاو به عنوان سيد حسني ياد شده است. قتل نفس زكيه از نشانه هاي حتمي ومتصل به ظهور است. هرچند در منابع عامه، نامي از آن برده نشده، ولي در منابع شيعه روايات آن فراوان وبلكه متواتر است. ازاين روي در اصل تحقق چنين حادثه اي به عنوان علامت ظهور شكي نيست. امام باقر(ع) مي فرمايند: بين ظهور وكشته شدن نفس زكيه بيش از پانزده شبانه روز فاصله نيست.

اسلاید 20: صيحه آسمانيمنظورازصيحه آسماني ظاهراً صدايي است كه در آستانه ظهور مهدي (عج) از آسمان شنيده مي شود وهمه مردم آن را مي شنوند. درروايات تعبيرهاي نداء وفزعه وصوت نيز به كار رفته كه ظاهر آنها نشان مي دهد كه هريك از آنها نشانه جداگانه اي است كه پيش از ظهور واقع مي شود. مراد از همه آنها همان بلند شدن صدايي در آسمان است ولي به اعتبار اين كه صداي عظيم بيدار باشي است كه همه را متوجه خود مي كند ونيز موجب وحشت عمومي وايجاد دلهره واضطراب مي گردد، به آن صيحه، فزعه، صوت ونداء كه هريك بيامگر ويژگي اي از آن حادثه اند، اطلاق شده است. اين احتمال نيز وجود دارد كه آنها سه رخداد جداي ازهم باشند كه دريك زمان رخ مي دهند. به اين گونه كه ابتدا صدايي عظيم وهولناك به گوش جهانيان مي رسد كه همه را متوجه خود مي كند (صيحه) وبه دنبال آن صداي مهيب وهولناكي شنيده مي شود كه دلهاي مردم را به وحشت مي اندازد (فزعه) وآنگاه ازآسمان صدايي شنيده مي شود كه مردم را به سوي مهدي (عج) فرا مي خواند (نداء).

اسلاید 21: امام باقر (ع) مي فرمايند: نداء كننده اي از آسمان نام قائم را نداء مي كند، پس هركه در شرق وغرب است آن را مي شنود. ازوحشت اين صدا، خوابيده ها بيدار، ايستادگان نشسته ونشستگان بردو پاي خويش مي ايستند. رحمت خدا بر كسي كه ازاين صدا عبرت گيرد ونداي وي رااجابت كند، زيرا صداي نخست صداي جبرئيل روح الامين است. آنگاه مي فرمايد: اين صدا در شب جمعه بيست وسوم ماه رمضان خواهد بود. دراين هيچ شكي نيست وبشنويد واز آن فرمان ببريد. درروز آخر شيطان فرياد مي زند كه فلاني مظلومانه كشته شد تا مردم را بفريبد وبه شك اندازد.

اسلاید 22: نشانه هاي غيرحتمي قيام دجال درآمدن پرچمهاي سياه از خراسان قيام سيدحسني خسوف وكسوف طلوع خورشيد از مغرب ثابت ماندن خورشيد وخسوف در شب بدر فراگيرشدن زمان از ظلم وجور

اسلاید 23: قيام دجال دجال از ريشه دجل به معناي دروغگوي حيله گر است. درروايات ازاين دجال ها ودروغگويان فراوان نام برده شده است. در برخي دوازده، ودر برخي سي، شصت وهفتاد دجال آمده است. ازميان اين دجال ها فردي كه در دروغگويي وحيله گري ومردم فريبي سرآمد همه دجالان وفتنه اواز همه بزرگتر است، نشانه ظهور مهدي (عج) ويا برپائي قيامت است. دجال فردي است كه درآخرالزمان وپيش از قيام مهدي (عج) خروج مي كند وبا انجام كارهاي شگفت انگيز جمع زيادي ازمردم را مي فريبد و سرانجام به دست عيسي مسيح (ع)در كنار دروازه لد در منطقه شام به هلاكت مي رسد.

اسلاید 24: درمورد اصل دجال چند احتمال وجود دارد: الف- دجال نام شخص معيني نيست. هركسي كه با ادعاي پوچ وبي اساس وبا توسل به حيله گري ونيرنگ درصدد فريب باشد، دجال است. پيامبراكرم (ص) مي فرمايند: قيامت برپا نمي شود تاوقتي كه مهدي (عج) ازفرزندانم قيام كند و مهدي قيام نمي كند تا وقتي كه شصت دروغگو خروج كند وهركدام بگويد: من پيامبرم. ب- احتمال دوم آن است كه فردي معين ومشخص، به عنوان دجال در دوره غيبت با همان ويژگي هايي كه براي وي بيان شده خروج مي كند ومردم را به انحراف مي كشاند.

اسلاید 25: ج. این احتمال نیز وجود دارد که مرا از دجال همان سفیانی باشد که درکتابهای عامه، بیشتربه عنوان دجال و در کتابهای خاصه به عنوان سفیانی آمده است.گرچه ازبعضی جهات ، خروج دجال و سفیانی ، یکسانند وهر دو دعوت به باطل می کنند و با توسل به حیله گری و تزویر ، مردم را می فریبند و به مبارزه باجناح حق بر می خیزند و سرانجام به هلاک می رسند و ... ولی با دقت در روایات خروج سفیانی در روایات مربوط به خروج دجال ، در می یابیم که بین این فرقهای زیادی وجود دارد واگر اصل خروج دجال را امری مسلم بدانیم، ناچار باید فردی غیرسفیانی باشد . مثلا دجال ، ادعای ربوبیت می کند و کافر است ، ولی دلیلی برکفر سفیانی نداریم . فقط در روایتی اشاره شده که وی ، صلیبی بر گردن دارد که اگر درست باشد ، مسیحی است ، ولی روایت از معصوم نیست و ارزشی ندارد.افزون بر این در روایات آمده که سفیانی ریا کارانه تظاهر به دینداری و تقدس می کند و مدام ذکریارب یارب بر زبان وی جاری است.خروج سفیانی همزمان با قیام سردارانی از خراسان و یمن و مصر، که به حق و عدالت فرا می خوانند و زمینه را برای انقلاب بزرگ مهدی (عج) مهیا می سازند.خروج سفیانی منطقه نسبتا محدودی را فرا ميگیرد، در حالی که دجال ، به جزمکه و مدینه ، به همه جای زمین می رود و فتنۀ وی، همه جا را می گیرد. درشکل و قیافه هم با هم فرق دارند. پس دجال نمی تواند سفیانی باشد.

اسلاید 26: درآمدن پرچمهاي سياه از خراساناين نشانه با عناوين مختلفي در كتب مختلف آمده است. گاه با عنوان در آمدن پرچمهاي سياه از خراسان ذكر شده وگاه با نام سيد خراساني و گاه سيد حسني ؛ كه همه اينها يك علامت از علائم ظهورند. اين نشانه مي گويد كه پيش از ظهور مهدي ‌(عج) در منطقه خراسان انقلابي برپا مي شود ومردم در حاليكه پرچمهاي سياه را به اهتزار در آوردند، به حركت در مي آيند. امام باقر (ع) مي فرمايند: بيرقهاي سياهي از خراسان بيرون مي ايد وبه جانب كوفه به حركت درمي آيند. پي چون مهدي (عج) ظاهر شود، اينان وي را دعوت به بيعت مي كنند. برخي احتمال داده اند كه منظور از خروج پرچمهاي سياه از خراسان همان قيام ابومسلم خراساني در سال 140ه.ق عليه حاكميت هزار ماهه بني لميه است كه به از هم گسستن حكومت بني اميه م رمي كار آمدن بني عباس انجاميد.

اسلاید 27: قيام سيد حسني عبدالله بن عمرو مي گويد: مردي از فرزندان حسين (ع) از طرف مشرق قيام مي كند كه اگر كوهها در مقابل او بايستند، او كوهها راخراب مي كند وراهي ازبين آن بازمي كند. جابر از امام باقر(ع) نقل مي كند كه امام فرمودند: جواني ازبني هاشم با پرچمهاي سياه قيام مي كند كه در كف دست راست او خالي است (علامتي است) ودر بين لشكرش شعيب بن صالح است وبا سفياني مي جنگد وآنها را تارومار مي كند.دربرخي روايات از سيد حسني به سيد خراساني نيز تعبير شده است كه او هم شخصي با همين اوصاف است: در لشكري كه پرچمهاي سياه يا پرچمهاي خراسان را حمل مي كند، جمعي از ياران حضرت مهدي (عج) تحت فرماندهي سيد خراساني وجود دارد.

اسلاید 28: خسوف و كسوفاز نشانه های ظهور، کسوف درنیمه ماه رمضان و خسوف در آخرو یااول همان ماه است.کسوف درروزهای نخست و روزهای آخرماه و خسوف در روزهای میانی ماه ، طبیعی است.ولی خورشید گرفتی در وسط ماه، یا ماه گرفتی در اول یا آخر آن، ظاهرا امری غیرعادی و رؤیت آن امکان ندارد.امام باقر(ع) می فرمایند:دو نشانه، پیش ازقیام مهدی (عج) پد ید خواهد آمد که اززمان هبوط آدم (ع) درزمین بی سابقه است: گرفتن خورشید در نیمه ماه رمضان و گرفتن ماه درآخرآن. مردی به امام عرض کرد: ای پسررسول خدا، کسوف در وسط و خسوف در آخرماه ؟ حضرت فرمود :[آری] من به آنچه می گویم دانا ترم، ولی آن دو نشانه اند که واقع شدن آنها از زمان هبوط آدم (ع) سابقه ندارد.

اسلاید 29: طلوع خورشيد از مغربوقوع چنین پدیده ای، اگرمعنای ظاهری آن مراد باشد ،مستلزم درهم ریختن وازهم پاشیدن نظم جهان و تغییر درحرکت منظومۀ شمسی خواهد بود واین با اصول حاکم برنظام طبیعت، ناسازگاری دارد. به طورقطع حضرت مهدی (عج) برروی همین زمین حکومت جهانی خویش را تشکیل می دهد.براين اساس ، تحقق این نشانه به گونۀ معجزه، چنانکه برخی پنداشته اند، مسیرنیست، زیرا معجزه درمحدوده نظام حاکم بر طبیعت و جهان صورت می گیرد.به نظر می رسد که منظوراز طلوع خورشید ازمغرب حضرت مهدی(عج) است.فیض کاشانی درتوضیح روایتی دراین زمینه می نویسد:وکأنه کنی بطلوع الشمس من مغربها فی الحدیث عن ظهوره(ع) کما یظهر من بعض الا خبار .گویا خورشید که از مغرب طلوع می کند، کنایه از ظهور حضرت صاحب الزمان (عج) است، همان گونه که از برخی اخبار هم استفاده می شود.

اسلاید 30: ثابت ماندن خورشيد وخسوف درشب بدرازعلایم غیرحتمی ظهور، ثابت ماندن خورشید و حرکت نکردن آن از ظهر تا عصر یکی از روزهای ماه رجب است. همچنین درشب بدراین ماه، خسوف و ماه گرفتگی رخ خواهد داد.ام سعید اخمسیه به امام صادق (ع) عرض می کند:یابن رسول الله(ص) فدایتان شوم، نشانه ای ازخروج و قیام حضرت مهدی (عج) به من مرحمت کنید .حضرت فرمودند: ام سعید، وقتی ماه درشب بدرماه گرفته شود و خسوف رخ دهد، مردی پس ازآن خروج کند وبه دنبال آن حضرت مهدی (عج) قیام خواهد کرد.

اسلاید 31: فرا گیر شدن جهان از ظلم و جورفراگیر شدن ظلم و جور، از نشانه های معروف ظهور حضرت مهدی (عج) به شمارمی رود.یملأ به الارض قسطا وعدلا بعد ما ملئت ظلما و جوراخداوند به وسیله ظهور مهدی(عج) زمین را پرازعدل و داد می سازد، پس آنکه از ظلم و ستم پر شده باشد.علامه مجلسی هم درباب نشانه های ظهور، روایتی را از امام صادق(ع) آورده که درآ ن، بیش ازیکصد نوع گناه و انحراف اخلاقی و اجتماعی واعتقادی و فرهنگی که دردوران غیبت دامن گیرجوامع اسلامی می شود، پیش گوئی شده است. ازجمله:رشوه خواری، قماربازی، شراب خواری، زیاد شدن زنا، لواط ، قطع صله رحم، سنگ شدن دل مردمان،ازمیان رفتن شرم ، نپرداختن زکات وخمس، کم فروشی ، بی اعتنایی به اوقات نمازو...البته فساد وگناه کم وبیش درمیان مردم بوده ومهم فراگیرشدن آن است، به گونه ای که بدیها برخوبیها، ضدارزشها برارزشها، غلبه می یابد ومهيب آتش فساد و تباهی دامن همه را فرا می گیرد و جامعۀ انسانی در با تلاق فساد و انحطاط فرو می رود.

اسلاید 32: خطبه اميرالمومنين وشرح علامات ده گانه ظهوردرخطبه افتخاريه اميرالمونين (ع) براي ظهور حضرت ولي عصر(عج) ده علامت ذكرشده است كه مابه ترتيب يكايك آنها رابيان مي كنيم: علامت اول: وقوع حوادث ناخوش ايند در عراق وقتل وكشتار مردم اين سرزمين وحكومت كردن مشتي اراذل واوباش برجان ومال وناموس مردم اين سامان است. علامت دوم: تعطيل شدن مسجدهاست.علامت سوم: جلوگيري ازحج وممانعت اززيارت بيت الله الحرام است كه به جهت عدم امنيت و اختلاف دولت ها وناامن بودن راه ها، كسي به حج نخواهد رفت. علامت چهارم: خسف زمين خراسان است وخسف به معني نگوسارشدن وواژگون گرديدن وفرورفتن وفروبردن زمين است.علامت پنجم: وقوع قذفدر سرزمين خراسان است ولي همانطور كه گفتيم منظور خراسان تنها نيست ومنظور از قذف ومعناي آن، انداختن چيزي ورها كردن آن است.

اسلاید 33: علامت ششم: طلوع ستاره دنباله دار است.علامت هفتم: نزديك شدن ستاره ها به يكديگر است.علامت هشتم:هرج ومرج دنياست كه هركس هركسي شود وهركس، هركاري كه دلش خواست انجام دهد ودادخواه وفرياد رسي نباشد.علامت نهم: قتل و كشتارو خونريزي بسيار است كه مردم دنيا با خيالات فاسدو طمع بستن به دنياي مادي دوروزه و رسيدن به قدرت ويا به واسطه پيدايش بدعتها واحزاب واختلاف مذاهب و درگيري و دشمني با يكديگر واحداث فتنه ها وجنگ ها، يكديگر را به قتل مي رسانند. علامت دهم: نهبوغارت اموال است، كه برخي از مردم بربرخي يورش برند وبازور و قلدري اموال يكديگر را غارت نمايند؛ ويا دولتهاي جور به جان يكديگر بيافتند وبراي تأمين مصالح كشور خود مردم را غارت كنند.

اسلاید 34: نتيجه مسئله علائم ظهور حضرت ولي الامر (عج) وحوادث وپيشامدهايي كه بايد در طول مدت غيبت وپيش ازظهور مبارك آن حضرت واقع شود ازجمله مباحث مهم ديني ومسائل بسيار حساس مذهبي درآئين مقدس اسلام است كه از قرون گذشته تاكنون پيوسته مورد توجه عميق دانشمندان بوده است. رواياتي كه درمورد مسأله ظهور دراين مجموعه تحقيق گردآوري شده، تنها بخشي ازروايات مربوط به هر مورد از موارد علائم ظهور است وبااين حال ممكن است درجايي وبااستفاده از حديث ديگري درمورد يك نشانه مطلب ديگري استنباط گردد. اين مسئله كه ظهور آن حضرت درچه زماني اتفاق خواهد افتاد وچقدر اززمان قيام هاي نامبرده تاوقت ظهور فاصله است وچه حوادث ديگري وچگونه پيش خواهد آمد، منوط به حكمت ومصلحت خداوند است.

اسلاید 35: منابع و مأخذقرآن كريم نهج البلاغه 1-ابن ابي زينب؛ غيبت نعماني؛ ترجمه جواد غفاري؛ تهران: كتابخانه صدوق،13632-الساد،مجتبي؛ ششماه پاياني؛ ترجمه محمود مطهري نيا؛ تهران: موعودعصر؛ 13833-جمعي از نويسندگان مجله حوزه؛ چشم به راه مهدي؛ قم:مركز انتشارات دفتر تبليغات حوزه علميه،137754-دواني،علي؛ مهدي موعود؛ تهران: دارالكتب الاسلاميه،13505-كوراني،علي؛ عصر ظهور؛ تهران:چاپ منشر بين الملل،13836-موسوي كاشاني،سيد محمد حسن؛ جهان درآينده ياعلائمظهور حضرت مهدي؛ تهران:مؤلف،13707-هاشمي،سيداسدالله؛ زمينه سازان انقلاب جهاني مهدي(عج) از ديدگاه روايات؛ قم؛ كتابفروشي المهدي،1364