فردوسی

فردوسی

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیم

اسلاید 2: تولد فردوسیدر یکی از روز های بهار سال 329هجری به دنیا آمد.

اسلاید 3: حسن به مکتب میرود وفردوسی لقب میگیردوقتی حسن پسر شرفشاه 5ساله شد اورا به مکتب ده باژ فرستادند.پس از 2سال شرفشاه ابولقاسم را به مکتبی که در شهر طوس بود فرستاد.پس از 3سال حسن در خواندن قرآن تبحر پیدا کرده ومکتب دار خواندن اذان را به او محول کرده بود. یک روز شیخ نجیب الدین معبر به صورتی تصادفی صدای اذان را شنید واز اطرفیان پرسید صدای کیست که به این خوبی اذان میخواند ؟گفتند :حسن نام دارد فرزند خواجه ابومنصور محمد بن اسحاق شرفشاه وشیخ با شگفتی گفت فردوس ،فردوس این آواز فردوس است این پسر به راستی ازفردوسیان است که قران خواندنش در من پیر این چنین موثر واقع افتاده است

اسلاید 4: و از آنجای که مردم انفاس قدوسی ومتبرکه آن پیر اعتقاد داشتند دانستند که آن مرد پیر سالخورده پرهیزگار معتقد است که حسن به فردوس یا بهشت میرود واین نام بر سر زبان ها پیچید وپدر ومادر واهل خانه وهمسایگان وحتی مکتب دار و هم درسان حسن عادت کردند او را فردوسی بخوانند.

اسلاید 5: فردوسی و حضور او در مجلس ادبی حکمران نیشابور فردوسی در سن 17 سالکی موفق شد به اتفاق دوستش محمدبن احمد در مجلس ادبی سپهسالار ابومنصور محمدبن عبد الرزاق حضور یابد.در جلسه چهارم فردوسی اجازه گرفت که ابیاتی از اشعارخود را که درباره داستان بیژن وگرازان بود بخواند از 9بیت آن از میان 90 بیت ایراد گرفته شد این داستان در شاهنامه ابومنصوری و کتابهایی که در ماخذ آن شاهنامه بود آورده نشده بود به همین علت مورد توجه سپهسالار قرار گرفت.

اسلاید 6: سپسالار از فردوسی حمایت کرد و از او خواست دیگر داستان هایی که در شاهنامه ابو منصوری نیامده بیابد وبه نظم در آورد.

اسلاید 7: در سن 18 سالگی فردوسی قادر شده بود به زبان پهلوی بنویسد و موفق شد مستقیما وبدون واسطه از کتاب های دوران ساسانیان مطالبی استنباط کند و استنباطات خود را به رشته تحریر در آورد.

اسلاید 8: فردوسی در سال های بین 14تا19 سالگی آن داستانها را فقط برای کنجکاوی و سرگرم شدن میخواند اما در سال های بعدکه سن او بالاتر رفت از آن داستانها تاویلات وتفسیر های عمیقی می نمود وآنها را به صورت مکتوب در می آورد .

اسلاید 9: حادثه ای که تصمیم فردوسی را برای ادامه تحصیل در مدرسه تغییر دادفردوسی در سن 19 سالگی خواب یکی از شخصیت های تاریخی به نام رستم که در سیستان می زیسته و نام او را در کتابی به نام سیکسانیان خوانده بود را میبیند ودر آن خواب به فردوسی تبسم میکند و از آنجایی که فردوسی سالها جز قیافه های جدی وعبوس مدرسین چهره دیگری نمی دید از آ ن تبسم دوستانه خیلی خوشحال می شود و وقتی بیدار می شود تصمیم می گیرد از این به بعد به جای علوم عملی ومنطق و حکمت به افسانه های ایران زمین روی آورد.

اسلاید 10: در همان زمان ها فردوسی در دهی به اسم کشمهین برای دفاع از پیرمرد ودخترش رودابه در مقابل یکی از صاحب منصبان ترک مجبور به مبارزه شد و آن پیر مرد ودخترش را از دست آن مرد نجات می دهد که در همان زمان بود که با رودابه آشنا شد وبعد از مدتی با او ازدواج کرد فردوسی در سپاه ابومنصوری محمد بن عبدالرزاق رفت که سپاهی بود از چندین سپاه سامانی .

اسلاید 11: فردوسی انزوا پیشه میکند وبه تحصیل ومطالعه می پردازد بعد از اینکه ابومنصوری به قتل می رسد فردوسی 21ساله خیلی افسرده خاطر و دلسرد میشود و دنیای سپاهی گری را رها میکند و به مدرسه باز میگردد و دوره تحصیلات عالی را به پایان می رساند ودر سن 26 سالگی پیشنهاد تدریس به او میدهند ولی او رد می کند وتصمیم میگیرد شاهنامه ابو منصوری را تکمیل وتصیح کند وآنرا نه نظم در آورد.

اسلاید 12: سه سراینده ویک شاهنامه یکی از بزرگ زادگان و سپهسالاران خراسان به نام ابومنصور ابن محمد در جمع آوری کهن ترین مدارک تاریخ باستانی ایران همت گماشت و به دستور سپهسالار خراسان تعدادی از تاریخ شناسان ایرانی که به زبان پهلوی آشنا بودند دعوت شدند تا نسبت به نگارش اولین شاهنامه همت گماردند و همت این گروه شاهنامه ابومنصوری نگاشته شد .امروزه تنها مقدمه آن موجود است شاهنامه پس از ابومنصور به دست دقیقی سپرده شد و دقیقی تصمیم گرفت شاهنامه را به جای نثر به نظم در آورد اما دقیقی 1000 بیت از ابتدای شاهنامه را سرود و زود هنگام از میان رفت و اینجاست که فردوسی همت گماشت و این شاهنامه جهانی را به مدت سی سال به پایان رساند و به احترام دقیقی 1000 بیت سروده شده را در آغاز کار خود جای داد.

اسلاید 13: فردوسی از سن 40 سا لگی شروع به سرودن شاهنامه کردرودابه نیز متون پهلوی را میتوانست بخواند برای همین فردوسی با رودابه نیز مشورت میکرد و رودابه نکاتی را به خاطر او می آورد و داستانهایی را که شنیده بود برای او میخواند فردوسی نیز در مقدمه منظومه بیژن ومنیژه اشاره می کند : بدان سروبن گفتم ای ماهروی مرا امشب این داستان باز گوی مرا گفت کز من سخن بشنوی به شعر آری از دفتر پهلوی

اسلاید 14: وقتی فردوسی شروع به سرودن شاهنامه کرد یک راهنمای خوب در اختیار داشت کتاب شاهنامه ابومنصوری بود که زیر نظر و به اهتمام سپهسالار ابومنصور محمد بن عبد الرزاق تدوین شده بود.

اسلاید 15: احترام فردوسی نسبت به سپهسالار تا آن حد که در مقدمه شاهنامه 16 بیت به مدح سپهسالار اختصاص میدهد وگذشته از آن زیر عنوان در ستایش ابومنصور بن محمد20 بیت دیگر به حمد وثنای آن مرد اختصاص میدهد و افسوس میخورد که ناگهان از عرصه ناپدید شده است چنان نامور گم شد از انجمن چو از باد سرو سهی از چمن نه او زنده بینم نه مرده نشان بدست نهنگان مردم کشان دریغ آن کمربند آن کردگاه دریغ آن کنی بر زو بالای شاه

اسلاید 16: بخشهای اصلی در شاهنامه موضوع این شاهکار جاودان، تاریخ ایران قدیم، از آغاز تمدن نژاد ایرانی تا سرنگوني حکومت ساسانیان به دست اعراب است كه به سه دوره اساطیری، پهلوی و تاریخی تقسیم می شود.

اسلاید 17: دوره اساطیریاین دوره از عهد کیومرث تا ظهور فریدون ادامه دارد. در این عهد، از پادشاهانی مانند کیومرث، هوشنگ، تهمورث و جمشید سخن به میان می آید. تمدن ایرانی در این زمان به وجود آمد. کشف آتش، جدا کرن آهن از سنگ و رشتن و بافتن و کشاورزی کردن و امثال آن، در این دوره صورت می گیرد. در این عهد، بيشتر جنگها داخلی است و جنگ با دیوان و سرکوب کردن آنها بزرگترین مشکل این عصر بوده است (برخي احتمال داده اند که منظور از دیوان، بومیان فلات ایران بوده اند که همواره با آریاییهای مهاجم، جنگ و ستیز داشته اند). در پایان این عهد، ضحاک، دشمن پاکی و سمبل بدی به حکومت می نشیند، اما سرانجام، پس از هزار سال، فریدون به یاری کاوه آهنگر و با حمایت مردم، او را از میان می برد و دوره جدید آغاز می شود

اسلاید 18: دوره پهلوانیدوره پهلوانی یا حماسی از پادشاهی فریدون شروع می شود. ایرج، منوچهر، نوذر و گرشاسب، به ترتیب، به تخت پادشاهی می نشینند. جنگ میان ایران و توران آغاز می شود. پادشاهان کیانی مانند کیقباد، کیکاووس، کیخسرو و سپس لهراسب و گشتاسب روی کار می آیند. در این عهد، دلاورانی مانند زال، رستم، گودرز، طوس، بیژن، سهراب و امثال آنان ظهور می کنند. سیاوش پسر کیکاووس، به دست افراسیاب کشته می شود و رستم به خونخواهی او، به توران زمین می رود و انتقام خون سیاوش را از افراسیاب می گیرد. در زمان پادشاهی گشتاسب، زرتشت پیغمبر ایرانیان ظهور می کند و اسفندیار به دست رستم کشته می شود. مدتی پس از کشته شدن اسفندیار، رستم نیز به دست برادر خود «شغاد» از بین می رود و سیستان به دست «بهمن» پسر اسفندیار با خاک یکسان می گردد و با مرگ رستم، دوره پهلوانی به پایان می رسد.

اسلاید 19: دوره تاریخیاین دوره با ظهور بهمن آغاز می شود و پس از بهمن، همای و سپس داراب و دارا پسر داراب به پادشاهی می رسند. در این زمان، اسکندر مقدونی به ایران حمله می کند و دارا يا همان داریوش سوم را می کشد و به جای او بر تخت می نشیند. پس از اسکندر، دوره پادشاهی اشکانیان در ابیاتی چند بیان می گردد و سپس ساسانیان روی کار می آیند و آنگاه، حمله عرب پیش آمده و با شکست ایرانیان، شاهنامه به پایان می رسد.

اسلاید 20: شخصیت های شاهنامه

اسلاید 21:

اسلاید 22: شخصیت های زن در شاهنامه

اسلاید 23:

اسلاید 24: داستان عشق زال و رودابه از زیباترین داستان های شاهنامه است . رودابه که دختر مهراب پادشاه کابل و از نژاد ضحاک است شیفته زال پهلوان ایرانی می شود در حالی که فقط وصف او را شنیده است پیوند میان این دو به دلیل تفاوت نژادی در ابتدا ناممکن است و نوعی بهانه ای برای شروع یک جنگ ویرانگر به نظر می رسد اما رودابه به شدت عاشق زال است و حاضر نیست از عشقش دست بکشد او مانند یک سنت شکن مرزهای ممنوعه را زیر پا می گذارد تا به هدفش برسد تفاوت رودابه و سودابه در آن است این پافشاری در سودابه به گرایش اهریمنی ختم می شود در حالیکه رودابه را تا حد یک بانوی اسطوره ای ارتقاء می دهند.

اسلاید 25: منیژه ، رودابه و کتایون به عنوان زنان غیر ایرانی بر عشق خود به مردانی پافشاری می کنند. که پدرانشان نه تنها آنها راتائید نمی کنند بلکه کاملا مخالف آنها هستند در حالیکه بانو گشسب به عنوان یک زن ایرانی با تمام خصلتهای پهلوانی و سلحشوری خود بر خلاف نظر پدرش عمل نمی کند.

اسلاید 26: کنایات در شاهنامهفردوسی برای بیان افکار خود نیروی تخیل را به کارگرفته و گونه های مختلف خیال در تصویر پردازی های او بازتابی هنرمندانه یافته اند. در این میان کنایه که یکی از طبیعی ترین راه های بیان در گفتار عامه مردم و امثال و حکم رایج در زبان و قوی ترین راه القای معانی است بهره گرفته است.نمونه ایی از کنایات: چو بهرام زان کاخ آمد برون توگفتی ببارید از چشم خوناز چشم خون باریدن : سخت خشمگین بودنبه جای کسی گر تو نیکی کنی مزن بر سرش تا دلش نشکنیبرسر زدن :سخت آزردن

اسلاید 27: همیشه تن وجانت پر شرم باد دلت شاد و پشتت به ما گرم بادپشت گرم به کسی بودن:از حمایت کسی بر خوردار بودنچو او سی و شش پادشاه را بکشت نگر تا چه دارد زگیتی به مشتدر مشت داشتن: در اختیار داشتن

اسلاید 28: رازهای نهفته پزشکی درشاهنامه فردوسی

اسلاید 29: پیدایش هنرپزشکی دردوران پادشاهی جمشیدفردوسی درشرح پادشاهی جمشیدبه کاربردعطرهاوفرآورده های گیاهی به عنوان دارووپیدایش صنعت طب چنین اشاره میکند:دگربوهای خوش آوردباز که دارندمردم به بویش نیازچوبان وچوکافوروچواشک ناب چوعودوچوعنبرچوروشن گلابپزشکی ودرمان هردردمند درتندرستی وراه گزندکه {درتندرستی}باعلم بهداشت و{راه گزند}باعلم آسیب شناسی امروزه قابل تطبیق است.

اسلاید 30: فن هوشبری وبه هوش آوریفردوسی بارها به استفاده از می وداروی خواب آوربه منظوربی هوش کردن اشاره می کند.درتولدرستم سیمرغ به موبدپزشک دستورمی دهد که پیش ازشکافتن پهلوی رودابه ابتدااورابامی بیهوش کند.نخستین به می ماه رامست کن زدل بیم اندیشه راپست کندرداستان بیژن ومنیژه هم به دستورمنیژه بیژن راباخوراندن داروی بیهوشی مدهوش کرده وبه قصرمنیژه می برند.

اسلاید 31: عمل رستمی یارستم زاد(سزارین)مهم ترین ومشهورترین اشاره پزشکی شاهنامه شرح تولد رستم ازرودابه است که به علت درشت بودن جثه نوزادبه دستورسیمرغ موبدپزشکی اوراباشکافتن پهلوی رودابه به دنیا می آورد.فردوسی بیش ازپنجاه بیت به تشریح جزئیات تولدرستم اختصاص داده دراینجا فقط به سه بیت آن بسنده می شود:بیاوردیکی خنجرآبگون یکی مردبینا دل پرفسونشکافیدبی رنج پهلوی ماه بتابیدمربچه راسرزراهچنان بی گزندش برون آورید که کس درجهان این شگفتی ندیددربیت دوم به تابیدن سربچه که دراصطلاح پزشکی امروز مانور(ورسیون=)نامیده می شود اشاره شده استversion.

اسلاید 32: قطره چشمیدرلشکرکشی کیکاووس به مازندران وجنگ بادیوسپید وکورشدن چشم سربازان ایرانی (احتمالابه وسیله ی گازاشک آورسیر)رستم دیوسپیدراکشته وموبدپزشکان باچکاندن خونجگردیوسپیددرچشم سربازان آنهارادرمان می کنند((تداعی کننده وجودویتامین آ درجگروتاثیرمثبت آن دربیناییچنین گفت فرزانه مردی پزشک که چون خون اورابهسان سرشتچکانی سه قطره به چشم اندرون شودتیرگی پاک باخون برون

اسلاید 33: فردوسی توسط ابوالمظفرنصربن ناصر الدین سبسکتگین به دربار محمود غزنوی معرفی شد ولی محمود غزنوی از او حمایت نکرد و شاهنامه را بی ارزش دانست .فردوسی که از این بی اعتنایی محمود بر آشفت و آزرده خاطر گشت و بیتی چند در هجو سلطان محمود گفت و از بیم محمود غزنین را ترک کرد وبا خشم و ترس در شهر هایی چون هرات ،ری و طبرستان متواری بود واز شهری به شهر دیگر میرفت تا اینکه در زادگاه خود طوس در گذشت . تاریخ وفاتش را بعضی 411وبرخی416هجری قمری نوشته اند .

اسلاید 34: از زمان دفن فردوسی، آرامگاه او چندین بار ویران شد. در سال ۱۳۰۲ قمری به دستور «میرزا عبدالوهاب خان شیرازی»، والی خراسان، محل آرامگاه را تعیین کردند و ساختمانی آجری در آنجا ساختند. پس از تخریب تدریجی این ساختمان، انجمن آثار ملی به اصرار رئیس و نایب ‌رئیسش، «محمدعلی فروغی» و «سید حسن تقی‌زاده»، متولی تجدید بنای آرامگاه فردوسی شد و با جمع‌آوری هزینه این کار از مردم (بدون استفاده از بودجه دولتی) که از ۱۳۰۴ هجری شمسی شروع شد، آرامگاهی ساختند که در سال ۱۳۱۳ افتتاح گرديد. این آرامگاه به علت نشست، در سال ۱۳۴۳ دوباره تخریب و تا سال ۱۳۴۷ بازسازی شد. 

اسلاید 35:

اسلاید 36: منابعزندگی فردوسی از خسرو معتمدفرهنگ دهخداتاریخ ادبیات ایران از استاد دکتر ذبیح الله صفاشاهنامه فردوسی ،چاپ محمود نصانی(موسسه خاور)آیین ورسمهای ایران باستان بر بنیاد شاهنامه از علیقلی اعتماد مقدمتاریخ تمدن اسلام از جرجی زیدان ترجمه علی جواهر کلام تهران-امیر کبیرمردم وقهرمانان شاهنامه ،گرداوری و تالیف سید ابولقاسم انجوی شیرازینامه باستان,دکترمیرجلال الدین کزازیتاریخ مسعودی با مقابله وتصیحو حواشی استاد فقید سعید نفسی شاهنامه,حکیم ابوالقاسم فردوسی,به کوشش محمددبیرسیاقیبرگزیده سیاستنامه از خواجه نظام الملک طوسیشاهنامه فردوسی چاپ دوم تهران 1365تاریخ پزشکی ودرمان جهان ازآغاز تاعصرحاضر,محمدتقی سرمدی,جلداولآیین هادرشاهنامه فردوسی,تالیف محمدآبادی باویلانوری،حسن .فرهنگ کنایات سخن ج 1و2زندگینامه تحلیلی فردوسی از شاپور شهبازی مترجم هایده مشایخMagiran.irSid.irIrandoc.irکشف الابیات شاهنامه فردوسی,تدوین محمددبیرسیاقی

اسلاید 37: باتشکرازتوجه شما