قارچ های گیاهی

قارچ های گیاهی

اسلاید 1: Ascomycotina زیر شاخه ویژگی های عمومیدیوار سلولی دارای کیتینهیف دارای دیواره عرضیوجود کیسه هایی به نام آسک که در درون پوششی به نام آسکوکارپ ایجاد شده که تمام قارچ های این زیر شاخه به جز یک گروه ازجمله مخمرها دارند.وجود اسپورهای جنسی بنام آسکوسپور که در آسکها تولید می شوندتولید مثل غیر جنسی به وسیله کنیدی(اسپورهای غیر متحرک)رده بندی1 رده4 زیر رده11 راستهقارچ های بدون آسکوکارپفارچ های دارای آسکوکارپزیر رده قارچهای بدون آسکوکارپراسته Endomycetalesراسته Taphrinalesتال تک سلولی و هاپلوئید (مخمرها) دارای زندگی ساپروفیتیمثل Saccharomyces cerevisiaeتک سلولی پارازیت گونه مهم Taphrina deformans عامل بیماری لب شتری هلو

اسلاید 2: Saccharomyces cerevisiae (مخمر آبجو)تال رویشی تک یاخته ای دارای دو نوع هیف (+ و -)تکثیر به روش جوانه زنیعامل تبدیل قند کلوکز به الکل به خاطر وجود آنزیم زیماز چرخه زندگیقرار گرفتن دو تال سازگار انجام پلاسموگامی و کاریوگامی و تشکیل زیگوت دیپلوئیدرشد و تکثیر سلول دیپلوئید به روش جوانه زنی تقسیم میوز سلول دیپلوئید پس از مدت نسبتا طولانی و ایجاد 4 هسته هاپلوئید (در این مرحله سلول دیپلوئیدی به منزله آسک است که تولید آسکسپور می کند) آزاد شدن آسکسپورهاتکثیر به روش جوانه زنی تا چند نسلو تکرار چرخه(قارچ های بدون آسکوکارپ) Ascomycotina زیر شاخه

اسلاید 3:

اسلاید 4:

اسلاید 5: ویژگی های عمومی(قارچ های دارای آسکوکارپ) Ascomycotina زیر شاخه دارای دیواره عرضی منفذدار (ناقص)وجود اجسام کروی (woronin) در هر طرف منفذ که حرکت سیتوپلاسم و هسته را کنترل می کنند.آسکوکارپ به اشکال مختلفوجود تارهای عقیم در بین آسکهای داخل آسکوکارپ انواع آسکوکارپکلیستوتسیوم (cleistothecium)آسکوکارپ بسته و بدون منفذآسک های پراکنده و نامنظم در داخل آسکوکارپخروج آسکسپورها در زمان بلوغ با تجزیه و شکسته شدن دیواره آسکوکارپپریتیسیوم (perithecium)آسکوکارپ نیمه باز شبیه کوزه در قسمت باریک منفذ و در قسمت پهن آسک ها و پارافیزهاخروج آسکسپورها از مفذ پس از رسیدنآپوتسیوم (apothecium)آسکوکارپ باز فنجانی یا نعل اسبی شکل

اسلاید 6:

اسلاید 7:

اسلاید 8:

اسلاید 9: (قارچ های دارای آسکوکارپ) Ascomycotina زیر شاخه Eurotiales راستهآسکوکارپ بستهبدون پارافیزمعمولا 8 آسکسپورAspergillusعامل عوارض تنفسی در اثر Aspergillus fumigans تولید آفلاتوکسین (خاصیت سرطانی دارد)، موجب آلودگی برخی از جانوران مثل گاو، گوسفند،انسان و پرندگان مثل A. Flavusایجاد کپک روی دیوار، چرم، ... و فساد میوهفایده: مصارف صنعتی از جمله تهیه الکل و اسید مثل A. niger مضراتتولید مثل غیرجنسی ایجاد کنیدیوفور ایجاد وزیکول روی کنیدیوفور ایجاد استریگماهای کوزه ای روی وزیکولایجاد کنیدی های تسبیح مانند روی استریگماتولید مثل جنسی ایجاد آنتریدی و آسکونیوم روی هیف های رویشیتماس گامانژهاتشکیل زیگوتتشکیل آسکسپور (معمولا 8 عدد) در آسکوگونیومانتشار جهانی

اسلاید 10:

اسلاید 11: (قارچهای دارای آسکوکارپ) Ascomycotina زیر شاخه Eurotiales راستهPenicillumتهیه آنتی بیوتیک مثل Penicillum notatum و P. chrisogenumتهیه پنیرفوائدتولید مثل غیرجنسی ایجاد کنیدیوفور شبیه جارو یا فرچه ریش تراشی ایجاد استریگماایجاد کنیدی هایی مانند حلقه های زنجیر روی استریگماتولید مثل جنسی یجاد آنتریدی و آسکونیوم روی هیفهای رویشی تماس گامانژهاترکیب هسته ها در آسکوگونیومتشکیل زیگوتتشکیل آسکسپور (معمولا 8 عدد) در آسکوگونیوماغلب پنیسیلیومها فاقد تولید مثل جنسیشکل ظاهری شبیه جاروانتشار جهانیاغلب ساپروفیتمضراتایجاد کپک روی مواد غذاییایجاد آلودگی و مزاحمت در آزمایشگاه به علت پراکندگی و فراوانی در هوا و خاک فساد میوه مثل P. italicumایجاد بیماری در انسان و حیوان

اسلاید 12: 2.5 m

اسلاید 13: (قارچهای دارای آسکوکارپ) Ascomycotina زیر شاخه وجود زایده های بلند و فراوان روی آسکوکارپوجود پارافیز بین آسک هاآسکوسپورها ی بالغ که در ماده ژلاتینی چسبنده ای قرار دارند (مثل خمیر دندان) ، به صورت رشته پیچ دار از منفذ خارج می شوند تغذیه از سلولز و ایجاد کفک سیاهخسارت به مواد سلولزی مثل پنبه، کاغذ، روزنامه و ...آسکوکارپ نیمه بازپریتسیوم به اشکال کروی، نیمه کروی یا کوزه مانندآسکوکارپ دارای منفذ (ostiole) معمولا 8 آسکسپورChaetomium جنسSphaeriales راسته

اسلاید 14: Chaetomium

اسلاید 15: Neurospora جنس(قارچهای دارای آسکوکارپ) Ascomycotina زیر شاخه Spaeriales راستهاز قارچ های بسیار معروف در مطالعات ژنتیکی و بیوشیمیائیآسکها دارای 4 تا 8 آسکسپورایجاد هیف هاپلوئید از رویش آسکسپورهای آزاد شده در بستر مناسببروز صفت مربوط به هر آلل روی کروموزوم های سلول های هاپلوئید (از ویژگی های سلول های هاپلوئید)گونه های معروف شامل: Neurospora crasa (8 آسکسپور)، N. tetrasperma (4 آسکسپور 2 هسته ای) و N. Sitophyla (عامل کپک قرمز یا نارنجی نان)ایجاد دو نوع کنیدی (ماکروکنیدی چند هسته ای و میکروکنیدی یک هسته ای) که زنجیر وار روی کنیدیوفور های کوتاه قرار گرفتهایجاد هیف از رویش کنیدیتولید مثل غیرجنسی تولید مثل جنسی تشکیل آسکوگونیوم مارپیچی که در انتها باریک شده و به صورت هیف پذیرنده در آمدهتماس کنیدی ها (به عنوان اسپرماتی) با هیف پذیرندهتشکیل هسته دیپلوئید در آسکوگونیومتشکیل آسک و آسکسپور در آسکوکارپ نیمه باز

اسلاید 16: Neurospora

اسلاید 17: (قارچهای دارای آسکوکارپ) Ascomycotina زیر شاخه Spaeriales راستهClaviceps جنسگونه Claviceps purpurea عامل بیماری ارگوت غلاتچرخه زندگیآلوده شدن غلات به آسکسپرهای قارچ در مرحله گلجوانه زدن آسکسپور، تشکیل هیف، ورود به تخمدان و ایجاد آلودگیجایگزینی میسیلیوم های قارچ به جای دانهتشکیل کینیدیهای ریز تخم مرغی شکل و چسبناک شهد مانند (حاوی گلوکز، فروکتوز و ساکارز) روی کنیدیوفورها انتقال آلودگی از طریق حشراتی که جذب شهد شده، به گیاهان دیگرشکیل توده های متراکم میسیلیوم (sclerotium) در داخل تخمدان و جایگزینی اسکلروت تیره رنگ (سیخک یا ارگوت) به جای دانهزمستانگذرانی اسکروت های غیر فعال به جای مانده در سطح خاک پس از برداشتفعال شدن و تندش اسکلرت ها در بهار تشکیل استروما وآپوتسیوم ها روی اسکلرت های رویش یافته حاوی آسک و آسکسپورهای نخی شکلتکرار چرخه با خروج و فعالیت مجدد آسکسپورها ویژگی های ارگوتماده بسیار سمی که تولید بیماری ارگوتیزم می کنداستفاده در تهیه دارو به خاطر مواد آلکلوئید اسکلروت ها وتسهیل در زایمان (ارگومترین، ارگوسترین و ارگوتامین) بخاطر ایجاد انقباض در رحم تولید اسید لیزرژیک که یکی از مشتقات آن ال LSD بوده و روان گردان است

اسلاید 18:

اسلاید 19: (قارچهای دارای آسکوکارپ) Ascomycotina زیر شاخه راسته Pezizalesقارچ های حاوی آسکوکارپ بازساپروفیت (روی چوب، کود، خاک و بقایای گیاهی)تشکیل آپوتسیوم در روی زمین و به ندرت در داخل زمینآپوتسیوم متنوع، معمولا گوشتی و گاهی شکننده یا سختبعضی خوراکی و گران قیمت مثل Morchella و Helvella(بعضی از Helvella ها سمی هستند).راسته Tuberalesاز قارچ های خوراکی بسیار ارزشمندآسکوکارپ بسته و در زیر زمین تشکیل شدهبرای یافتن آسکوکارپ ها از سگ های تربیت شده استفاده می شود به دلیل بوی قوی مورد توجه و تغذیه قرار می گیردانتشار به وسیله اسپور (اسپورها با گذشتن از سیستم گوارشی حیواناتی که مورد تغذیه واقع می شوند نیز قادر به انتشارند)

اسلاید 20: Helvella crispa

اسلاید 21: Tuberales

اسلاید 22: Basidiomycotina زیر شاخه تکامل یافته ترین قارچ هابه اشکال مختلف چتری خوراکی، سمی، ژله ای، طاقچه ای، توپ پفکی و ... دیوار سلولی دارای کیتینهیف دارای دیواره عرضی کاملتولید اندام بارده ویژه ای به نام بازیدیوم تولید بازیدیوسپور در بازیدیوماغلب سلول های هیف دو هسته ایتولید مثل جنسی از طریق سوماتوگامی (ترکیب هیفهای رویشی)ویژگیهای عمومیپراکندگی و زیستگاه: در اغلب مناطق دنیا، اغلب ساپروفیت، روی مواد آلی پوسیده موجود درخاک، تنه درختان، الوار،تیر برق، جنگل های مرطوب و بیشه زارها ساختار میسیلیوماولیه: از رویش بازیدیوسپور، تک هسته ای و هوموکاریونثانویه: از ترکیب میسیلیوم های اولیه دوهسته ای و دی کاریون یا هتروکاریون وجود برآمدگی های قلاب مانند در بیرون دیواره عرضی میسیلیوم های ثانویه

اسلاید 23: تولید مثلرویشی: مثل جوانه زدن بازیدیوسپورهای سیاهک گندم، یا اورود یوسپورهای زنگ ها جنسی: ترکیب سوماتوگامی یا ترکیب دو هیف رویشی که منجر به تشکیل بازیدیوم و بازیدیوسپور می شودبازیدیوسپور: اسپور بازیدیومیست ها که در روی بازیدیوم تشکیل می شود کشیده و حجیم شدن سلول انتهایی هیف دو هسته ای و ایجاد بازیدیومجدا شدن بازیدیوم پس از تشکیل بوسیله دیواره عرضیترکیب هسته های بازیدیوم در حین رشد آن و تشکیل سلول تخمتقسیم میوز زیگوت و ایجاد 4 هسته هاپلوئیدتشکیل همزمان 4 برجستگی (strigma) در سطح فوقانی بازیدیومانتقال هر هسته به درون هر برجستگی تشکیل بازیدیوسپوربازیدیوکارپ: ساختاری به اشکال و اندازه های مختلف که بازیدیوم ها در آن تشکیل می شوندپارافیز: رشته های عقیم در فواصل بین بازیدیوم هاهیمنیوم: لایه ای است که بازیدیوم و رشته های عقیم (پارافیز) در آن تشکیل می شوند بازیدیوم: اندام ساده و گرز مانندی که بازیدیوسپورها در روی آن تشکیل می شوندمراحل تشکیل بازیدیومو بازیدیوسپوررویش بازیدیوسپرها و تشکیل هیف های تک هسته ای از دو تیپ مخالف (+ و -)تماس دو هیف مخالفاز بین رفتن دیواره در نقطه تماس ادغام دو سلول و تشکیل سلول دو هسته ای و میسیلیوم نوع دوم دوهسته ایتقسیم مکرر سلول های دو هسته ای تا تکامل شکل قارچ و تولید اندام های باردهتشکیل clamp connection در هر بار تقسیمتولید مجدد بازیدیوسپورچرخه زندگی

اسلاید 24:

اسلاید 25: رده Basidiomycetes شامل قارچ های چتری، طاقچه ای، توپ پفکی، ستاره زمینی، شاخی بد بو و لانه پرنده ایبازیدیوکارپ به اشکال و اندازه های مختلفو گرزی شکلدارای بازید یوکارپ باز برای خروج راحت بازید یوسپورهابازیدیوکارپ دارای لایه ای به نام peridium که بازیدیوسپورها فقط پس از تجزیه پرید یوم رها می شوندPolyporalesAgaricalesتوپ پفکی ستاره زمینیHolobasidiomycetidaeTeliobasimycetidaeفاقد بازیدیوکارپبازیدیوم دارای بریدگی های عمیقو از 2 قسمت بالا و پائین که اسپور در قسمت بالا تشکیل می شودUridinales عامل زنگ هاUstilaginales عامل سیاهک ها زیر ردهزیر رده

اسلاید 26: دارای تعداد زیادی سوراخ یا روزنهعمدتا ساپروفیترشد روی خاک و چوبتعدادی انگل داخلی درختان که تشکیل بازیدیوکارپ بیرونیدارای بافت سخت و محکمکلاهک دارای پایه کوتاه و طاقچه مانند روی تنه درختانپارازیت درختان مثل Fomes annosus عامل پوسیدگی تنه درختان سوزنی برگ که توسط قارچ Peniophora gigantea به صورت طبیعی کنترل می شودقطر بعضی از کلاهک ها بیشتر از 50 سانتی متربیش از 70 سال عمرPolyporales Agaricales چتری کلاهک دار سمی غیر سمیدارای تیغه های شعاعی (gill) در زیر کلاهک (ناحیه انتهایی تیغه محل تشکیل بازید و بازیدیوسپورها)رده Basidiomycetes

اسلاید 27:

اسلاید 28: خانواده های مهم Agaricales Amanitaceaeساپروفیت (روی مواد آلی)اغلب خوراکی مثل Agaricus campestris دارای ارزش غذایی بالاعمر طولانی میسیلیوم (بالای 400 سال)رشد مناسب و قابل تفکیک بودن پایه و کلاهکبازیدیوسپور به رنگ سیاه یا قهوه ایوجود حلقه (annulus) روی پایهتیغه های شعاعی آزادبه صورت حلقه پریان در برخی مناطق جنگلی (به علت شروع رشد از مرکز حلقه و پخش در همه جهات)میسیلیوم های پیر از بین رفته و میسیلیوم های جوان تر در شعاعی دور تر روئیده و بازیدیوکارپ ایجاد می کنند تکرار سالیانه باعث بزرکتر شدن قطر حلقه ها می شوند.این حالت تا جندین متر و چندین سال (400 سال) طول می کشد.گونه های معروف Agaricus campestris (خوراکی)َویژگی هاAgaricaceaeویژگی ها)رشد خوب بخش پایه و کلاهکبازیدیوسپورها و تیغه های شعاعی سفیدوجود ولوا وحلقه Amanita phalloides و A. verna (بسیارسمی)سموم شامل ترکیبات پروتئینی آماتوکسین و فالوتوکسینAmanita moscaria (سمیت آن کمتر از دو گونه قبلی)

اسلاید 29: راسته Lycoperdalesویژگیهابازیدیوکارپ بسته (محصور در لایه پرید یوم)آزاد شدن اسپورها پس از تجزیه پرید یومجنسهای مهمLycoperdon- معروف به قارچ های توپ پفکی- زندگی در چمن ها، خاک های زراعی، کنده های پوسیده درختان و الوارها- بازدیوکارپ گرد شبیه توپ، گلابی شکل- به اندازه چند میلیمتر تا 1 متر- خوراکی (قارچ معروف لیکوپردون غول پیکر)Geastrumمعروف به قارچ های ستاره زمینی-خوراکی- دارای پریدیوم دولایه لایه بیرونی : دوران بلوغ از بالا شبیه ستاره شکاف خورده و لایه درونی ظاهر می شودلایه درونی: دارای منفذ برای خروج اسپور

اسلاید 30: LycoperdonGeastrum

اسلاید 31: راسته Urodinalesویژگی هاعامل بیماری زنگ در گیاهان، جلبک ها و سرخس ها، هر گونه دارای میزبان ویژهتولید آپرسوريوم (Appressorium) تولید اندام مکنده (haustorium ) فاقد برجستگی های قلاب مانندفاقد بازیدیوکارپچرخه زندگی پیچیده بعضی از گونه ها داری دو میزبانبعضی ها داری چند نوع اسپور (اورودیوسپور، تلیوسپور، اسیوسپور، بازیدیوسپور)گونه معروف: tritici Puccina عامل زنگ غلات

اسلاید 32:

اسلاید 33: راسته Ustilaginales عامل بیماری سیاهک در گیاهانتولید تلیوسپور دو هسته ای، که پس از جوانه زنی ایجاد بازیدیوسپور می کندگونه های معروف: Tilletia foetidae (عامل سیاهک گندم)، زنگ زرد گندم

اسلاید 34:

اسلاید 35: میکوریز Mycorrhizaهمزیستی بین قارچ و ریشه گیاه که موجب جذب بهتر ریشه می شودویژگی هادائمیتشکیل میکوریز در برخورد با ریشه مناسبرابطه همزیستی (منافع مشترک)عدم بیماریزاییرشد زیادتر گیاهان میکوریزی نسبت به غیر میکوریزپوشش ذخیم و نمدیی شکل اطراف ریشه های موئین و کوچک توسط قارچ خارجی (Ectomycorrhiza):داخلی (Endomycorrhiza):انواع میکوریزنفوذ قارچ به داخل ریشه های انواع گیاهان، خزه ها و سرخس هااستقرار داخلی کیسه مانند (vesicular) استقرار داخلی درخت مانند (arbuscular)توپ پفکی و بیشتر قارچ های چتریکاج، بلوط، نارون، زبان گنجشک، افرا و بیدقارچ ها و گیاهان میکوریز خارجی اشکال استقرار

اسلاید 36: فرم شاخه Druteromycotaویژگی های عمومیفاقد تولید مثل جنسی یا نا شناخته بودن آنتولید انواع کنیدی به اشکال، اندازه و رنگ های مختلف (از معیارهای رده بندی)زندگی پارازیتی و ساپروفیتیایجاد بیماری در گیاهانایجاد بیماری و عوارض پوستی در انسان و جانورانعلل فقدان تولید مثل جنسی- از دست دادن تولید مثل جنسی برخی از قارچ ها در اثر جهش در طی تاریخ- عدم کشف تولید مثل جنسی (مثل Penicillium که قبلا جز قارچ های ناقص بوده، ولی با کشف مرحله جنسی، در آسکومیکوتینا قرار گرفت)- امکان از دست دادن تولید مثل جنسی گونه ای از قارچ روی گونه خاصی از گیاه پس از انقراض آن گیاه بروز جهش پدیده شبه جنسی (parasexual)، ترکیب برخی سلول های رویشی و تشکیل سلول های دیپلوئیدعلل بروز تغیرات ژنتیکی

اسلاید 37: رده بندی (Saccardo, 1880) Deutromycota فرم شاخه Deutromycetes فرم رده Moniliales (Hyphomycetales) 1- فرم راستهتشکیل كنيديوفورها مستقيماً روي ميسليوم 2- فرم راسته Melanconiales تشکیل كنيديوفورها در داخل اندامی به نام آسروول3- فرم راسته Sphaeropsidales تشکیل كنيديوفورها در داخل اندامی به نام پیکنیدیوم4- فرم راسته Mycelia sterilia (Agonomycetales) هيچ نوع اسپوري توليد نمي شود

اسلاید 38: Blastomycetes -تال به صورت تك سلولي مخمر مانند و بعضا به صورت ميسيليوم كاذ ب اين گروهدر سيستم ساكاردو وجود ندارد و احتمالاً ساكاردو قارچ هاي نا قص با اين مشخصات را نمي شناخته است. Hyphomycetes -تال به صورت ميسليوم هاي واقعي، ميسليوم ها عقيم يااسپورها مستقيماً بر رويميسليوم يا بر روي انشعابات مشخصي از ميسليوم تشكيل مي شوند (كنيديوفورها).اين گروه از Mycelia sterilia + Moniliales در سيستم ساكاردو تشكيل شده اند Coelomycetes- تال به صورت ميسليوم هاي واقعي،اسپورها داخل پيكنيد يا روي اسروول تشكيل مي شوند .اين گروه همان Sphaeropsidales+Melanconiales در سيستم ساكارد وهستند.رده بندی (Ainsworth , 1966 )

اسلاید 39: (Arthrosporae) (Thallosporae)-1 :قارچ هاي ناقصي كه از طريق قطعه قطعه شدن هيف ها ايجاد اسپور ميكنند (توليد(Arthrospore -2 (Blastosporae):آندسته از قارچ هاي ناقصی كه از طريق جوانه زدن تكثير پيدا مي كنند. يا قار چ هايی که كنيد يوفوربا مكانيزم جوانه زني از سلول هاي هيف توليدكنيدي ميكند (ايجاد Blastospore)-3(symopodulosporae) Radolosporae داراي كنيديوفورهاي سيمپوديال. در اين گروه كنيديوفور كمابيش زيگزاگ مانند است ومحل تشكيل وافتادن اسپورها نيز مشخص است. علاوه بر اين ها قارچ هاي ناقصي كه كنيديوفور آن ها دندانه دار است در اين گروه قرار مي گيرند4-Poroporae بر روي كنيد يوفور منفذي است كه ازآن منفذ اسپور بيرون مي آيد 5- Aleuriosporae كنيديوفور درانتها متورم شده و رشد مي كند. اين تورم توسط يك ديواره از بقیه كنيديوفورها جدا شده وبه صورت اسپور كامل در مي آيد6- Annelosporae در اين گروه كنيديوفورها بعد از جدا شدن كنيدي رشد كرده و كنيدي بعدي را مي سازند. محل افتادن وتشكيل كنيدي هاي متعدد به صورت حلقه هايي بر روي كنيديو فور باقي مي ماند7- Phialosporaeفياليد دارند (پايه بطري مانند بر روي كنيديوفور است كه كنيدي ها در انتهاي آن تشكيل مي شوند) رده بندي بر اساس نحوه كنيدي زايي (كليد هيوز- توباكي- بارون)