اخلاق کار و ارزش های سازمانی

اخلاق کار و ارزش های سازمانی

اسلاید 1: اخلاق کارو ارزشهای سازمانی ارائه : محمد علی سلیمانفام

اسلاید 2: هدفهای کلی ارتقاء دانش فراگیران در زمینه مدیریت اخلاقی و ارزشهای سازمانی

اسلاید 3: هدف های رفتاری : از فراگیران انتظار دارد در پایان دوره بتوانند1- ضمن بیان ویژگیهای اخلاقی کارگزاران در آموزه های دینی ؛ اصول اخلاق حرفه ای در خدمات عمومی را تشریح نماید. 2- خصوصیات دولتها و سازمانهای شهروند مدار را تشریح نماید3- ضمن برشماری سازو کارهای پیش بینی شده در طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع ، چگونگی تهیه و تنظیم منشور اخلاقی سازمانها را توضیح دهد.

اسلاید 4: مخاظبات دوره : کارکنان جدید الاستخدام (رسمی و پیمانی )مدت آموزش به ساعت : 8 ساعتنوع آموزش : الزامی

اسلاید 5: سرفصلهای آموزش :1-  مدیریت اخلاقی در خدمات عمومی2-   شهروند مداری و دولت شهروند مدار3-  ظرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع (مبانی نظری ،دستاوردهاومنشور اخلاقی سازمانها)

اسلاید 6: مقدمه :امروزه متخصصان علم مدیریت به اثر مستقیم اخلاق در پیشبرد کارها و تسهیل امور پی برده اند اخلاق پایه و مایه خود را ازمکتب و ایدئولوژی مربوطه می گیرد و از مکاتبی که اخلاق را مهم ترقی کرده و اندوخته های گرانبهایی از آیات و روایات و نمونه های تاریخی فراوان از خود به یادگار گذاشته است دین مبین اسلام می باشد.تقدس و قداستی که اسلام به بعضی از صفات اخلاقی بخشیده آنچنان تعهد و الزامی در انسان ایجاد می کند که همین روح الزام و تقید صفات نیک را در انسانها خصوصا“ کارکنان نظام اداری تثبیت نموده و پشتوانه محکمی در دایره اجراء و میدان عمل برای آنان بوجود می آورد.

اسلاید 7: اخلاقات و صفات بارز کارکنان دولت 1- تقوی 2- تواضع3- توکل 4- انتقاد پذیری 5- جاذبه و دافعه

اسلاید 8: اخلاقات و صفات بارز کارکنان دولت6- سعه صدر 7- ساده زیستن 8- قاطعیت 9- عنایت به زیر دستان 10- بینش و آگاهی

اسلاید 9: آفات و صفات ناپسند کارکنان و مدیران دولت1- ریاست طلبی 2- تملق و چابلوسی 3- تبعیض

اسلاید 10: تقوی

اسلاید 11: تقوی تقوی از نظر لغوی به معنای صیانت و حفاظت است.تقوی یعنی حفاظت و نگهداری نفس از آنچه به آن ضرر می رساند . انسان متقی همیشه مالک و حاکم نفس خویش است . فردی که تقوا ندارد هیچ تضمینی برای او نیست که گناه نکند.

اسلاید 12: تقوی یک فرد اداری در محیط کار با مشکلات عدید ه ای مواجه بوده و زمینه گناه نیز بعضا“ برای او فراهم است . یک فرد اداری با داشتن سپر آهنین ” تقوی ” می تواند خود را از هجوم عوامل گناه حفظ نموده و با صداقت و شجاعت بیشتری بر مشکلات فائق آید.

اسلاید 13: تقوییکی از آثار عملی تقوی در مقام مسئولیت این است که هرگاه فشارهااز هر طرف بر مسئول روی آورند دست و پایش را گم نمی کند بلکه با طمانینه و صبر با مشکلات روبرو می شود و تقوای باطن مانع از اضطراب و تزلزل روحی او می گردد. تقوی آن نیست که انسان به گوشه ای بخزد و از همه فعالیت های اجتماعی دست بکشد ، بلکه کاربرد آن در همه جهات مخصوصا“ در محیط اجتماع است ، جامعه ای که بر آن تقوی حاکم نباشد در بقاء و ثبات آن تردید وجود دارد. از نتایج تقوی می توان به افزایش اعتماد به نفس و خویشتن داری – دلگرمی – اطمینان و امید اشاره کرد

اسلاید 14: تواضع

اسلاید 15: تواضع تواضع به معنی فروتنی است تواضع یک حالت درونی است که انسان به واسطه آن خود را غرق نیاز و بنده کوچک و ناچیز در مقابل خدا می بیند و هر اندازه خدا در قلبش بزرگ جلوه کند به همان اندازه خود را کوچک می بیند. هر کسی چنین حالاتی را در خود احساس کند ، آن نشان خضوع و خشوع اوست . انسان متواضع کسی است که حالت خضوع و خشوع در او ملکه شود و در شرایط مختلف تغییر نکند .

اسلاید 16: تواضع اگر کارکنان نظام اداری وافراد جامعه از نعمت تواضع بهره مند باشند بزرگی مقام و مسئولیت و مدح و ستایش مردم کوچکترین تغییری در حالات آنها ایجاد نمی کند ، اما کسانی که از برکت تواضع محرومند دست و پا می زنند تا به مقامی برسند و همینکه به آن رسیدند حس خود بینی آنان را وادار می کند که خود را از دیگران برتر بدانند و تواقع دارند همه آنها را احترام و تعظیم کرده و تسلیم بی چون چرا آنان باشند ، با هر کسی نمی نشینند و با هرکسی غذا نمی خوزند. هر چه انسان متواضع تر باشد محبوب قلوب مردم واقع می شوند. و هر اندازه خود را در مقابل خدا ضعیف ببیند قوی گردد.

اسلاید 17: توکل

اسلاید 18: توکل توکل یعنی واگذاشتن کار به دیگری و منظور از توکل در این بحث واگذارکردن کار به خداست .یکی از شرایط تقوی توکل بر خداست .بدین معنا که غیر خدا را رهاکنیم و تنها به رشته امید او چنگ زنیم. اگر انسان به مقام توکل برسد ، انگاه خداوند در همه مشکلات و تنگناها به یاری او می شتابد.

اسلاید 19: توکل قرآن می فرماید: ومن یتوکل علی الله فهو حسبه یعنی ” هرکس به خدا توکل کند ، خدا بر او کافی است . ”آیا توکل به معنی دست کشیدن از همه کار هاست و آنرا به خدا واگدار نمودن است . این نوع تفکر محکوم و نشان تنبلی است .

اسلاید 20: توکل مفهوم توکل آن است که انسان یقین یابد کارهایی که در عالم بر حسب اسباب و شروط واقع می گردد به او ارتباط داردووقتی اراده خداوند به چیزی تعلق گیرد علل و اسباب پیدایش آن نیز مورد اراده او واقع می گردد. متوکل کسی است که اعتماد ش به خدا بیشتر از اعتماد او نسبت به خودش باشد.

اسلاید 21: توکل وقتی فردی به مقام توکل می رسد فاعل امور را خدا می داند و احساس می کند که دیگر او نیست که حرف می زند و عمل می کند یا تصمیم می گیرد. بلکه خداست که به دست وی عزم امور می کند.و در همه حال خدا را می بیند و در واقع محو اوست . یک فرد اداری در نظام اسلامی بیش از هرکسی به توکل نیازمند است زیرا مسئولیت نوعی امانت است . پس بهتر است که خود و مسئولیش را به خدا بسپارد تا از توفیق و رحمت بی پایانش در همه حال بهرمند گردد.

اسلاید 22: انتقاد پذیری

اسلاید 23: انتقاد پذیری یکی از برجسته ترین صفاتی که باید در نظام اداری اسلامی حاکم گردد روحیه انتقاد پذیری است . داشتن روحیه انتقاد پذیری باعث رشد – سازندگی و توفیق روز افزون در کارها می شود . داشتن دوستان منتقد ( انتقاد کننده ) موجب دلگرمی و اطمینان از اینکه در صورت خطا رفتن به او تذکر داده خواهدشد هر اندازه بر تعداد انتقاد گران صادق و بی غرض افزوده شود موفقیت به مراتب بیشتر خواهد شد.

اسلاید 24: انتقاد پذیری اقداماتیکه یک مسئول و یک کارمند برای پیاده کردن روحیه انتقاد پذیری انجام باید بدهد: 1- تلاش کند که بر تعداد دوستان صادق بیافزاید 2- با افرادیکه صریحتر انتقاد می کند صمیمی تر و مهربانتر باشد. 3- زمینه انتقاد را برای کارکنان و دوستان منتقد فراهم نماید . 4- از کسانی که دلسوزانه عیب کار او را می گویند قدردانی و تشکر نماید.

اسلاید 25: انتقاد پذیری ازنتایج مثبت داشتن روحیه انتقاد پذیری می توان به ازبین رفتن بسیاری از گناهان از جمله غیبت – تهمت و شایعه سازی در جامعه اشاره کرد. برای گناه زدائی از جامعه مخصوصا“ رفع جو نفاق در محیط اداره افراد باید انتقاد پذیری را شعار خود قرار دهندو دیگران را نیز به احیاء این اصل مهم تشویق و ترغیب نمایند. شرایط انتقاد کردن :

اسلاید 26: جاذبه و دافعه

اسلاید 27: جاذبه و دافعه هر فرد مسلمان باید از قوه جاذبه و دافعه لازم برخوردار باشد . جذب بطور مطلق یا دفع مردم به طور مطلق از نظر اسلام محکومند. میزان و ملاک جاذبه و دافعه را خود شخص یا سلیقه شخصی او تعیین نمی کند ، بلکه اسلام به ما معیاری داده که طبق آن عمل کنیم و آن عبارت است از ” دوست داشتن برای خدا ”

اسلاید 28: جاذبه و دافعه ملاک و معیار در جاذیه و دافعه خدای متعال است ، هر کسی در خط عدالت و یکتا پرستی است باید جذب شود و آنانی که دشمن حق و عدالت هستند باید دفع شوند. هرکس پروانه شمع دوست خویش است منظور محببان خدا علاقمندان به خدا را همانند آهن ربا جذب مکنند و دشمنان دین ....

اسلاید 29: سعه صدر

اسلاید 30: سعه صدر سعه به معنای گشادگی و فراخی و صدر به معنای سینه است اما نه سینه ظاهری بلکه مقصود همان روح متعالی بشر است . کسی که دارای سعه صدر است که از گشادگی روح و همتی عالی و اندیشه ای بلند برخوردار باشد. سعه صدر موجب دور اندیشی و حزم و واقع نگری افراد می شودو اگر دولتمردان فاقد این خصلت باشند از عهده بسیاری از مشکلات و نارسائیها بر نخواهند آمد. سعه صدر را گاها به معنی صبروبردباری نیز تفسیر کرده اند.

اسلاید 31: سعه صدرآنچه که عامل شرح صدر می گردد اعتماد و اعتقاد قلبی انسان به خداست . اگر انسان به خدا تکیه کند از آنچنان قدرتی بهرمند می شود که کوه مشکلات در نظر او کاهی جلوه می کند . سعه صدر مرهون اعتقاد و ایمان قلبی انسان به خداست .

اسلاید 32: سعه صدرمزایای داشتن سعه صدر : برخورداری از روحی عظیم و طبعی بلند داشتن صبر و حوصله زیاد سریع قضاوت نمی کند فردی شاداب و خوش روی است در مقابل مشکلات و سنگ اندازی ها تامید نمی شود بر قوه غضب و هواهای تفسانی خویش حاکم است حفظ تعادل خود در تمامی شرایط و موقعیت ها

اسلاید 33: سعه صدرکسانی که سعه صدر ندارند : از خویشتن داری محروم هستند تحمل جسارت دیگران را ندارند بی جهت به دیگران پرخاش می کنند همیشه در مقابل رفتار های ناپسند خود بهانه تراشی می کنند از جمله بهانه های افرادیکه سعه صدر ندارند می توان به داشتن ضعف اعصاب و مشکلات خانوادگی و اجتماعی اشاره کرد.

اسلاید 34: ساده زیستن

اسلاید 35: ساده زیستن یکی از شیوه های مهم مسوولان و دولتمردان به پیروی از پیشوایان دین و امامان (ع) باید ساده زیستن باشد. از جمله صفات مومنان زهد و بی اعتنایی به دنیاست. یعنی از دنیا همان مقداری که نیاز دارند طلب می کنند. یک فرد متقی باید منشی زاهدانه داشته و در خوراک و پوشاک خود از تشریفات کاذب و زیاده طلبی دوری جوید.

اسلاید 36: ساده زیستن اگر یک مدیر و کارمند به حداقل زندگی قانع نباشد و روح زهدانه خواهشهای نفسانی او را کنترل ننماید مسئولیت را وسیله ای برای کسب منافع دنیوی و مال اندوزی قرار می دهد و سرانجام به انواع ظلم و گناه خیانت آلوده می شود و ضررهای مادی و معنوی او به خود و جامعه غیر قابل جبران است .

اسلاید 37: قاطعیت

اسلاید 38: قاطعیت قاطعیت ابزاری از ابزارهای مدیریت در انجام امور است قاطعیت امری بین نرمی و درشتی یا سختی و مدارا استعذم قاطعیت مدیر عمدتا“ بیانگر بی اعتمادی او نسبت به عواقب کار یا نا آگاه بودن به مصالح امور و فعالیت روزمره کارکنان تحت امر ، یا بی اطلاعی از کاربرد آن در امر مدیریت می باشد.

اسلاید 39: قاطعیتقاطعیت تیغی است که همواره باید در دست مدیر باشد تا در مواقعی که لازم است ار آن استفاده کند . موقع شناسی از لوازم قاطعیت است چون قاطعیت مدیر بدون آن کاربردی ندارد. نباید در استفاده از قاطعیت افراط و تفریط نمود (تنها نرمی و یا تنها خشک و سخت گیر بودن ) داشتن وقار و هیبت باعث دور شدن از افراط و تفریط در استفاده از قاطعیت است .وقار و سنگینی به معنای فخر و تکبر نیست بلکه حالتی بین نرمی و درشتی و شیرینی و تلخی

اسلاید 40: قاطعیتوقار و سنگینی شئون مدیریت را حفظ می کند و مانع از آن می شود که موقعیت اداری و اجتماعی مدیر لطمه ای وارد شود.مدیر باید قدر و ارزش خود را بشناسد و از گفتن سخنان پوچ و بی محتوی و رفتارهای سبکسرانه خوداری کند زیر این امر باعث می شود که قاطعیت مدیر از بین رفته و کارکنان زیر دست او به هنگام دستورات را اجرا ننمایند. و رفته رفته رشته امور از هم گسسته و بی انضباطی و هرج و مرج به اوج خود می رسد.مدیر نباید خیلی سختگیر و روی مسایل جزئی به مورد حساسیت نشان دهد. و از کلمات نامناسب نباید استفاده کند.

اسلاید 41: عناین به زیر دستان

اسلاید 42: عنایت به زیر دستان از دیگر خوصیات مدیران و مسئولان نظام اداری اسلامی توجه به زیر دستان و مشکلات و معضلات شخص و روحی همکاران خود است .آگاهی از وضعیت روحی ورانی و اقتصادی و اجتماعی کارکنان باعث می شود که مدیران در برنامه هاو فعالیت های اداری عکس العمل های مناسبی از خود بروز دهد. از فواید شناخت و همدردی نمودن با کارکنان می توان به یافتن راه حلی برای حل مشکلات – ایجاد روحیه امید و همچنین تقویت و ارتقای رضایت شغلی و نتیجتا“ افزایش کارآیی و بهره وری سازمانی است .

اسلاید 43: عنایت به زیر دستان عذم توجه به مشکلات روحی و روانی و اجتماعی و اقتصادی کارکنان صدمات جبران ناپیری برای کارکنان وسازمان به همراه دارد از جمله به کاهش روحیه همکاری – از دست دادن امید و علاقه به کار – کاهش رضایت شغلی – اختلاس و دستبردن در اموال سازمان و بیت المال – رشوه گیری و حتی قتل و خودکشی اشاره کرد. به نطر می رسد که باید حقوق کارکنان باید بطور متعارف و در حدی که بتوان از سطح زندگی متوسطی برخوردار باشد با تعیین و پرداخت شود. و سعی شود با ایجاد بیمه ها و کمیته های برای پشیبانی مالی و روانی کارکنان اقدام نمود.

اسلاید 44: بینش و آگاهی

اسلاید 45: بینش و آگاهی یکی از ویژگیهای دیگر کارکنان برخورداری از بینش و آگاهیهای لازم در زمینه احکام اسلام و مسئولیت محوله و نیز جریانات سیاسی حوزه مدیریت می باشد.فرد برای آنکه در کار خود موفق باشد ، لازم است در ردجه اول به امور تحت سرظرستی خود کاملا“ مسلط بوده ، از جوانب کار به وضوح آگاهی داشته باشد و علاوه بر تخصص لازم در رشته شغلی باید به احکام و قوانین اسلامی در حد کار خود آگاه باشد تا در اجرای طرحها و برنامه های خود از حدود و ثغور اسلام خارج نشود و یا دیگران بطور متناقض و پراکنده او را راهنمایی نکنند.

اسلاید 46: بینش و آگاهی اصولا“ علم و عمل رابطه مستقیم با یگدیگر دارند یعنی عمل به دنبال علم و متصل به آن است . اول تحقیق سپس تصمیم . در صورت کاری بدون علم و تحقیق انجام شود نتایج زیان باری برای فرد و جامعه و سازمان خود به همراه خواهد داشت . برای موضوع گیری های سیاسی آگاهی برمسائل سیاسی جامعه و حوزه مسوولیت برای افراد امری ضروری است .

اسلاید 47: آفات و صفات منفی کارکنان در نظام اداری

اسلاید 48: ریاست طلبی

اسلاید 49: ریاست طلبی شخص ریاست طلب و مقام خواه به انواع گناه از قبیل دروغ و ریا و نفاق آلوده است و همواره در صدد است تمام امور را در خود منحصر سازد و مرکز همه قدرتها و فعالیتها قرار گیردفرد ریاست طلب جهت گسترش ریاست طلبی خود اقدامات زیر را انجام می دهد : استعداد ها و خلاقیت ها را از بین می برد انتقاد پذیری نیست و تاب و تحمل اعتراض را ندارد هر گونه اعتراض را رد و آن را نمی پذیرد

اسلاید 50: ریاست طلبیافراد دلسوز و صالح را از خود می راند اگر کسی را مانع جاه طلبی خود ببیند به هر وسیله ای او را از پای در می آورد و حتی به نزدیکان خود رحم نمی کند افرادی را دور بر خود جمع می کند که ثنای گوی ایشان باشند اقذام به انواع حیله ها و سوژه های تبلغاتی متوسل شده تا افکار عمومی را تحریف نمایند و اقدام به خرید رای می نمایند.

اسلاید 51: ریاست طلبیفرد ریاست طلب انچنان به مقام خود حریص است که حتی در مقابل آن خدا را فراموش می کندبدترین نوع خود فراموشی تشنکی به مقام و ریاست است .( زیرا گویی خدایی جز مقام وجود ندارد)

اسلاید 52: تملق و چابلوسی

اسلاید 53: تملق و چابلوسی افرادی در جامعه پیدا می شوند که معاش خود را تنها از راه چابلوسی تامین می کنند. افراد چابلوس ویژگی های دارند :دور کسانی جمع می شوند که عقده خود برتر بینی و جاه طلبی دارند با تمجید و ستایش بی حد خود به افراد جاه طلب نزیدیک می شوند دروغ پردازی و تعاریف کاذب را سر لوحه امور خود کرده تا بتواند در افراد ساده لوح و خوش باور نفوذ کرده و زیمنه را برای دستیابی خود پرستان و مقام و موقعیت بهتر و بالاتر آماده سازند. افراد چابلوس چابلوسی را د رحق چابلوسان و خود خواهان به جایی می رسانند که نه تنها انتقاد و اعتراض علیه آنان را جایز نمی دانند بلکه سکوت را نیز در حق آنان خیانتی آشاکار تلقی می نمایند و فقط ستایش و ثنا گویی آنان را از همگان انتظار می کشند.

اسلاید 54: تملق و چابلوسیریاست طلبی و چابلوسی مکمل یکدیگر ند . یعنی هم ریاست طلبان چابلوسان را دوست دارند و هم اینکه چابلوسان ریاست طلبان و راهی از شر چابلوسان وجود ندارد. اگر حب جاه و مقام در دلشان باشد نه تنها چابلوسان را به دور خود جمع می کنند بلکه دیگران را هم به این صفت زشت و ناپسند مبتلا می سازند .برای راهی از چابلوسان مسئولان حس جاه طلبی را در خود باید بکشند و از بین ببرند.

اسلاید 55: تملق و چابلوسیدلایل و انگیزه های چابلوسی افراد برخی برای رسیدن به نان و آب در مقابل پول داران و زور مندان به سجده می افتند بعضی برای در امان ماندن از شر در مقابل افراد شرور از خود خضوع نشان می دهند عده ای هم در مقابل صاحبان مقام به خاک می افتندعده ای هم برای رسیدن به اهداف سیاسی و برای از میدان بدر کردن حریف اصلی خود چابلوسی می کنند . ( چاق کردن افراد ی که چهر ه مردمی دارند و سپس بعداز رسیدن به اهداف خود آنان را قربانی می نمایند )

اسلاید 56: تبعیض

اسلاید 57: تبعیض عدالت اداری یعنی یکسان و برابر دیدن همه افراد در مقابل قانون ؛ و هر مدیری یا مسئولی تحت هر عنوانی اگر از این حد عبور کند بی چون چرا تبعیض را روا داشته است .تبعیض اداری از نابرابری و تبعیضات اجتماعی نشات می گیرد.اگر در فرهنگ عامه بین فقیر و غنی و ارباب گدا و شخص با نفوذ و بی نفوذ فرق گذاشته شود و عملا“ به مسائل طبقاتی دامن زدهمی شود تبعا“ تبعیض در ادارات که جزئی از مجموعه اجتماع هستند با شدت بیشتری گسترش می بابد.

اسلاید 58: تبعیضتبعیض علاوه بر ریشه اجتماعی علت روانی نیز دارد. یعنی تا وقتی انسان در ذهن خود اقشار مردم را طبقه بندی نماید در مقام عمل نیز چنین خواهد کرد. برای کاهش و از بین بردن تبعیض در ادارات باید :باید روح تبعیض گرائی و تبعیض پسندی را از اذهان همه مردم زدود و پس از آن به اصلاح ادرات و سازمانها پرداخت . ریشه تبعیض و بی عدالتی را در فکر و فرهنگ خود باید بخشکانند.

اسلاید 59: بحث آخر : برای جلب سجایای اخلاقی چه کنیم مادر این جایگاه شغلی که قرار گرفته ایم به واقع بایستی تلاش کنیم که علاوه بر کسب در آمد و معاش ، بر کرامت و فضایل انسانی خود بیافزاییم و تنها راه آن ، جهاد با نفس ( خود سازی) است. لذا اکتساب فضائل اجتناب از رذائل نوعی خود سازی است . مراحل خود سازی : تفکر عزم مشارطه مراقبه محاسبه تذکر

اسلاید 60: با تشکر از توجه تان