مدیریت علف های هرز بقولات (نخود)

مدیریت علف های هرز بقولات (نخود)

اسلاید 1: مدیریت علفهای هرزبقولات (نخود)استاددرس:آقای دکتر بازوبندیارائه دهنده:محمد آدینه ای

اسلاید 2: بقولات(حبوبات) :Fabalesراسته دارای 4 خانواده بوده که دو خانواده مهم در این راسته خانواده های هستند. fabaceae و poligonaceaeFabaceae خانواده: این خانواده یکی از متنوع ترین تیره جداگلبرگ بوده که مشتمل بر 750 جنس و2000 گونه است دراین خانواده گیاهان علفی - درختچه ای – درختی و بالا رونده هستند، دارای متابولیسم شدید نیتروژن، اغلب دارای گرهک های ریشه ای حاوی باکتری های تثبیت کننده ازت ( ریزوبیوم ) ، اغلب دارای آلکالویید ، برگها معمولا متناوب مرکب تا تک برچه ای دارای گوشواره ، گل آذین نا محدود گاهی تحلیل رفته به یک گل منفرد، گلها معمولا دو جنسی ، کاسبرگها معمولا 5 عدد جدا تا پیوسته ، گلبرگها معمولا 5عدد، گلبرگ بیرونی از نظر شکل واندازه با بقیه متفاوت بوده و یک درفش را بوجود می آورد، دو گلبرگ پایینی بهم پیوسته بوده یک ناو را تشکیل می دهند . پرچم ها معمولا 10 عدد عموما دیا د لفوس (9عدد پیوسته و یک عدد جدا ) ،تک برچه ای، تخمدان فوقانی ،تخمک ها یک یا بیشتر در هر برچه ،میوه معمولا نیام .

اسلاید 3: پراکنشتقریبا عالم گیر توده و سومین خانواده بزرگ نهاندانگان است و در طیف وسیع از زیستگاه ها یافت میشود جنس های عمده این خانواده عبارتنند از : ( بیشتر از 500 گونه)گونه )700( Indigofera (گونه2000 (Astragalusگونه) 600( Crotalaria (گونه1000 (Acacia گونه)500 ) Mimosa

اسلاید 4: جدول 1- سطح زیر کشت ،میزان تولید و متوسط عملکرد حبوبات

اسلاید 5: ارزش اقتصادی :از نظر ارزش اقتصادی خانواده بقولات بعد از خانواده گندمیان در رتبه دوم قرار دارد، از حبوبات به عنوان گوشت مردم فقیر نام برده شده که مردم به عنوان جایگزین گوشت از آن استفاده می کنند، دانه حبوبات با18- 32 درصد پروتئین نقش مهمی در تامین پروتئین مورد نیاز انسان دارد در کل جهان:FAO میزان حبوبات در سال 1988 طبق آمار 68.5میلیون هکتار ، 54.6 میلیون تنکشورهای عمده تولید کننده بترتیب عبارتنند از:هندوستان - شوروی سابق - چین- برزیل-ترکیه-نیجریه-مکزیک-آمریکا-فرانسه-اتیوپیگیاهان با ارزش غذایی در این خانواده عبارتنداز :بادام زمینی ، سویا ، نخود ، لوبیا ، عدس ، نخودسبز ، نخودکفتری ، تمرهندی . نخود در بین حبوبات باسطح زیر کشت 11 میلیون هکتار مقام سوم را دارا است (85%در آسیا به ویژه هند وستان) حبوبات در ایران: لرستان 18.5 % ، باختران 18.3 % ، آذرباییجان غربی 13.3 % ، آذرباییجان شرقی 8.8 % ، زنجان 7.6 % ، کردستان 5.6 % ، مرکزی 4.3 % ، فارس 3.7 % ، خراسان بزرگ 3.6 % ، خوزستان 3.4 % ، سایر 13.8 %

اسلاید 6: سایر خصوصیات:تعدادی از گونه ها ازجمله یونجه وشبدر جزء گیاهان مهم علوفه ای هستند ، بسیاری از گونه ها که ازت هوا را تثبیت میکنند مبنای تناوب را در محصولات زراعی تشکیل میدهند ، گونه های زینتی زیادی ازجمله هقاقیا وگل طاوسی دراین خانواده وجوددارد . چندین جنس ازجمله نخود تسبیح بسیارسمی هستند. لگومها محتوی دامنه وسیعی از ترکیبات سمی نیز هستند: 1- افلاتوکسین (جذب افلاتوکسین ورابطه آن با سرطان جگر )2- سیانوژنها (دراثر تجزیه به سیانید تجزیه میشوند که سمی هستند ) 3- ایجاد نفخ (در اکثر حبوبات )4- لکتین ها (تجزیه گلبول قرمز خون )5-مواد بازدارنده تریپسین (مانع فعالیت آنزیم هضم کننده تریپسین در لوزالمعده میشوند )

اسلاید 7: جدول 2- ترکیبات اسید آمینه ضروری در برخی حبوبات (برحسب گرم در 16 گرم نیتروژن) توسط فائو

اسلاید 8: تثبیت ازت :سیستمهای همزستی بیشترین توانایی را در تثبیت ازت دارند زیرا این میکروارگانیزمها مستقیما کربوهیدرات مورد نیاز خودرا ازگیاه میزبان دریافت میدارند، درلگومهابطور متوسط حدود 70 % از ازت مورد نیاز آنها ازتثبیت ازت بدست می آید، مقدار ازت جذب شده ازخاک بر حسب شرایط 60-200 کیلوگرم میباشد. محمودی کاربرد کودهای نیتروژن فسفر و تلقیح ریزوبیوم در رشد نخود دیم را بررسی کردنتایج نشان داد تلقیح ریزوبیوم در مقایسه با عدم تلقیح اثر مثبت در تثبیت بیولوژیکی ازت داشت . تلقیح ریزوبیوم نه تنها موجب افزایش غده های موثر ریشه ای گردید بلکه عملکرد دانه را نیز افزایش داد . کاربرد کود نیتروژن اثر منفی روی غده های موثر ریشه ای داشت اما در مقایسه با تلقیح ریزوبیوم اثر بیشتری در بهبود عملکرد دانه نخود بجای گذاشت . تلقیح ریزوبیوم به همراه فسفر در مقایسه باتیمار مصرف فسفر و تیمار بدون فسفر نقش بیشتری در افزایش غده های موثر ریشه ای داشت . نتایج نشان داد تلقیح ریزوبیوم اثر مثبت در افزایش تثبیت بیولوژیکی ازت و عملکرد دانه نخود داشته و کاربرد زیاد کود نیتروژن اثر بخشی تلقیح را کاهش داده است . بررسی های دیگر نشان داد در تیمار های با تلقیح ریزوبیوم در مقایسه با تیمار های مصرف کود ازته درصد خسارت هلیوتیس و آگروتیس به نحو چشم گیری کاهش یافته است .

اسلاید 9: علفهای هرز حبوباتنخود دررقابت با علفهای هرز ضعیف بوده (بالاخص در اوایل فصل رشد ) وعلفهای هرز باشدت زیاد محصول آنرا کاهش میدهند (بالاخص خارلته ) همچنین زمینی که قبل از نخود چمن کشت شده باشد ، ازهرس زدن در فاصله کاشت تاسبزشدن باید خودداری کرد زیرا مانع گسترش ریشه میشود ( درفاصله 4-6 برگی هرس زده شود )بان (1982 ) گزارش داد که نخود برای مدت 45-60 روز بعدازکشت نیاز به کنترل علفهای هرز دارد ودوباروجین در 30 و60 روز پس از کشت بهترین نتیجه را خواهدداد بطر کلی علفهای هرز حبوبات عبارتنداز:Mava-Poygonum-Lathrus- Portulaca- Solanum – Setaria – Sinapis –Veronica – Vicia – Achilea – Acroptilon- Amaranthus- Bromus- Centaurea- Cirsium- Convolvulus- Capsella- Chenopodium-Datura- Eruca-Glycyrrhizea

اسلاید 10: نخود Chickpea

اسلاید 11: (Chick pea)نخودخصوصیات عمومی :Cicer arietinum نخود گیاهی است بانام علمیمنشانخود نواحی هیمالایا درهندوستان میباشد، 90 % آن درمناطق گرمسیر ونیمه گرمسیرآسیا،3 % امریکا،2 % اروپا(کشور هندوستان با 70 -80 درصد سطح زیر کشت مقام اول را داراست ) متوسط عملکرد جهانی 650 کیلوگرم درهکتار،کشت آن درایران در اکثر استانها پراکندگی دارد،سالانه میزان تولید آن درایران حدود 40 هزارتن است ،نخود به آب وهوای گرم ونیمه خشک سازگار است وسرماراتا 9 – درجه تحمل میکند

اسلاید 12: گیاهشناسینخودگیاهی است یکساله با ارتفاع 20 – 60 سانتیمتر دارای ریشه قوی وگسترش یافته ،برگهامرکب،برچه هابیضوی،میوه نیام،دانه آن به رنگهای مختلف سفید،کرم ، قهوه ای وسیاه ، ساقه آن مستقیم ،منشعب،استوانه ای وپرزدار است،برگهای آن دارای غدد مترشحه هستندکه اسیدمالیک واسیداگزالیک از آن ترشح میشودکه خاصیت دارویی دارند،نخود دارای دوتیپ زمستانه وبهاره بوده که تیپ زمستانه دارای دانه های ریزوتیپ بهاره دارای دانه های درشت میباشد،این گیاه به خاکهای شوروقلیایی بسیارحساس است ودر شوری حدود 10 میلی موس 55 % عملکرد آن کاهش مییابد.

اسلاید 13: گرده افشانی درنخودنخودگیاهی است تقریبا خودگشن که گلهاحالت پروانه آسادارندکه این یک مکانیزم تکاملی درگیاه برای جلب حشرات بویژه زنبورعسل میباشد که گلبرگ درفش بعنوان جلب کننده ودوبال بعنوان سکوی فرود برای حشرات عمل میکنند ،وقتی زنبور روی گل فرود می آیدگلبرگهای ناوی را که پرچم وبرچه هارااحاطه کرده اند می فشاردکهاین عمل موجب تماس پرچمها وکلاله هاباسطح شکمی حشره میشود .

اسلاید 14: جدول3- ارزش غذای نخود (درصد گرم دانه)

اسلاید 15: کنترل علفهای هرز درنخود : علفهای هرزمشکل اساسی نخود بوده ونخود به تنهایی قادر به رقابت موثرباعلفهای هرزنیست لذا هدف از کنترل باید این باشدکه تعادل بین علف هرز وگیاه زراعی را به نفع گیاه زراعی پیش برد وا باید از روشهای مختلف کنترل (کنترل تلفیقی ) استفاده نمود . تاتاری وعباسی در مزرعه دانشگاه فردوسی بررسی بهترین تراکم مختلف کشت مخلوط زیره سبز ونخود را باتاکید بر کنترل علفهای هرز انجام داده وبه این نتیجه رسیدند که نخود درهیچ تراکمی از کشت مخلوط اثر معنی دتری با کشت خالص نداشت اما زیره در تراکم 90 بوته در متر مربع زیره همراه با 15 بوته در مترمربع نخود بیشترین اثر مثبت را داشته است همچنین به این نتیجه رسیدند که بیشترین اثر مستقیم مثبت بر عملکرد توسط تعداد غلاف در گیاه ودر شرایط کنترل علفهای هرز میباشد.

اسلاید 16: اهداف کلی مدیریت علفهای هرز:1- کاهش علفهای هرز2- کاهش استفاده از منابع موجودبوسیله علفهای هرزمثل تاخیردرکاشت3- شیفت دادن علفهای هرزبدخیم بسمت علفهای هرز کم خطر4- حفظ محیط زیست5- حفظ دشمنان طببعی ومساعدکردن محیط برای ازدیاد آنها

اسلاید 17: cultural زراعي mechanicalمكانيكي chemicalشيميايي biological بيولوژيكيراههاي مبارزه

اسلاید 18: راههای مبارزه:1- روشهای زراعی : رعایت بهداشت و اصول به زراعی، آماده سازی مناسب زمین، کشت به موقع ، استفاده از کولتیواتور قبل از سبز شدن ، مصرف بذر تمیز ، استفاده بموقع ازکود شیمیایی ، تناوب زراعی ، کشت مخلوط ،2- روشهای مکانیکی :تقریبا در تمام نقاط دنیا در زراعت نخود وجین با دست ازروشهای بسیار معمول است که درصوررت دو بار وجین بادست اکثر علفهای هرز کنترل میشوند .

اسلاید 19: تناوب زراعي يك استراتژي مهم براي يك برنامه منطقي و دراز مدت كنترل علف‌هاي هرز صرفنظر از سيستم‌هاي شخم، تناوب زراعي معمولا بهترين روش مديريت باعث شكسته شدن سيكل زندگي حشرات، بيماري‌ها و علف هاي هرز ايجاد فرصت براي تجديد و حفظ منابع بهبود ساختار بستر بذر، افزايش موادآلي خاك شده و در صورت وجود لگوم در تناوب باعث افزايش نيتروژن خاك، باعث افزايش عملكرد تناوب زراعي شرايط را براي تناوب در كاربرد علف‌كشها مهيا كرده و بروز مقاومت به علف‌كش‌ها را در علف‌هاي هرز به تاخير مي‌اندازد

اسلاید 20: طراحي تناوب زراعي نياز غذايي حيوانات اهليمديريت نيروي كارگريگياه زراعيي كه قبلا كشت شدهفشار بيماري‌ها و حشراتنوع خاك گياهان پوششي وضعيت بازار فروش گياه زراعي مديريت‌هاي فصل جاري برنامه مديريت عناصر غذايي تجهيزات قابل دسترسبذر قابل دسترس كنترل فرسايش و مشكلات مربوط به وضعيت خاكمي‌بايستي متناسب با مديريت هر مزرعه طراحي شود برنامه كنترلي علف‌هاي هرز نوع و خانواده علف‌كشي كه قبلا استفاده شده

اسلاید 21: گياهان پوششي گياهان خفه كننده بهاره پتاسيل خوبي براي كنترل علفهاي هرز دارند. گياهان خفه كننده گياهان پوششي ويژه‌اي هستند كه قادرند بدون بهره گيري از علفكشها، علفهاي هرز را كنترل كنند. اين گياهان قادرند فرسايش خاك را كاهش داده و باعث بهبود كيفيت آن شوند. در تحقيقي چند گونه يكساله Berseem clover و yellow mustard ، پتانسيل متفاوتي براي كنترل علفهاي هرز نشان دادند. ميزان كنترل علفهاي هرز توسط آنها بين 90-20% و در ذرت بهتر از سويا بود.

اسلاید 22: گياهان پوششي چاودار يكي از مهمترين و مفيدترين گياهان پوششي آللوپات است كه مقاوم به سرما بوده وتقريبا در همه جا قابليت رويش دارد. بقاياي چاودار داراي مقادير بسيار زيادي مواد آللوپاتيك مي‌باشد كه وقتي در سطح خاك رها مي‌شود، اين مواد به درون خاك شسته شده و از جوانه‌زني بذور ريز علفهاي هرز جلوگيري مي‌كندكه اين ممانعت از جوانه‌زني، 60-30 روز موثر واقع مي‌شود كه البته اگر بقاياي چاودار با شخم به درون خاك مدفون شود،تاثير آن بر روي جوانه‌زني بذور علفهاي هرز كاهش مي‌يابد.

اسلاید 23: الگوي كشتاصلاح الگوي كشت نيز يكي از اجزا IWM بحساب مي‌آيد. تراكم گياه زراعي، تنوع،و توزيع فضايي و انتخاب مناسب گونه‌ها و ارقام زراعي مي‌تواند بر رشد گياهان هرز تاثير بگذارد. مثلا مطالعات نشان داده كه كاهش فاصله رديفهاي كشت و افزايش تراكم گياه زراعي ، بيوماس گياهان هرزي را كه ديرتر مي‌رويند را از طريق كاهش نور قابل دسترسدر زير كانوپي، كاهش مي‌دهند. به همين ترتيب ارقام سريع‌الرشد زراعي نيز قدرت رقابتي بالايي نسبت به گياهان هرز خواهند داشت.

اسلاید 24: مبارزه بيولوژيكيAbutilon theophrasti Colletotrichum coccodes

اسلاید 25: کنترل بیولوژیک: تعریف:استفاده از موجودات زنده برای کنتر ل و کاهش جمعیت علفهای هرز مورد نظر درحالیکه این موجودات برروی گیاه هدف اثری نداشته باشند. روشهای کنترل بیولوژیک علفهای هرز:1- روش کلاسیک : دراین روش دشمن طبیعی راازمحل بومی علف هرز جمع آوری ودر محیط رها میکنیم، جمعیت آفت وعامل بیولوژیک به تعادل رسیده واین عامل جزئی از محیط شده وسالها باقی میماند.2- روش علفکش زیستی : در این روش عامل بیولوژیک درغلظت بالاوارد محیط جدید میشود ،دراین روش عامل بیولوژیک بایدبراحتی تکثیر وتولیدشود.3- روش حفاظتی : دراین روش ازعوامل بومی استفاده میشود ازقبیل خودداری ازسمپاشی درمراحل حساس فعالیت عامل بیولوژیک ،فراهم کردن شرایط محیطی مناسب برای عامل بیولوژیک

اسلاید 26: ویژگیهای عامل بیولوژیک: 1- منوفاژواختصاصی عمل کند 2- سازگار بامحیط جدید باشد 3- توان خسارت جدی به علف هرز را داشته باشد 4- تکثیروتحرک آن زیاد باشد 5- جمعیت آن درمبداکم باشد.

اسلاید 27: کنترل بیولوژیک علفهای هرز: اساس1- گونه علف هرز باید درجریان واردشدنازدشمنان طبیعی خود دورافتاده باشد2- برای تغذیه ازعلفهای هرزباید دشمنان طبیعی رابه منطقه وارد کرد،دراین جریان انگلهانبایدهمراه دشمنان وارد شوندتامانع کار آنها گردند3- حشراتی برای این هدف مناسبندکه فاقد دشمنان طبیعی باشندواثر کنترل کنندگی آنها در زیستگاههایشان انجام شده باشد.4- جایی که علف هرز ارتباط نزدیک باگیاه زراعی دارد انتخاب حشره نیازمنداحتیاط ویژه است.

اسلاید 28: مبارزه شيميايي

اسلاید 29: 3- مبارزه شیمیایی:در بررسی که به منظور کنترل شیمیایی علف های هرزنخود در سال های80 - 78توسط دلقندی و نوروززاده با علف کش های مختلف بعمل آمد علفکشهای مورداستفاده عبارتند بودند از: مرلین ( ایزو کسافلوتل ) در دو سطح (60 و 80 گرم در هکتار )به دو صورت قبل از سبز شدن و بعد از سبز شدن (مرحله 2-4 برگی نخود)علفکش لنتاگران (پیریدیت)به میزان 2 لیتر در هکتار بعد از سبز شدن ( در مرحله 2-4برگی نخود ).علاوه بر این مقادیر 40 گرم مرلین و 5/1لیتر نیز بصورت مخلوط مورد استفاده قرار گرفت . تیمارهای شاهد نیز عبارت بودند از عدم کنترل تمام فصل کنترل تمام فصل و کنترل علفهای هرز بعد از مرحله 9 برگی نخود . نتایج نشان داد که مخلوط علفکشهای لنتاگران و مرلین بهترین تاثیر را روی کنترل علفهای هرز و افزایش عملکرد داشت.

اسلاید 30: مهمترين علفکشهای مورد استفاده درنخود

اسلاید 31: مهمترين علفکشهای مورد استفاده درنخود

اسلاید 32: کنترل تلفیقی:به منظور انتخاب روش مناسب کنترل علفهای هرز درزراعت نخود دیم درایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه آزمایشی بصورت کرتهای دوبارخردشده درقلب بلوکهای کامل تصادفی درسه تکراروبمدت سه سال (1372-1374) اجراشد .درپاییزعملیات خاکورزی دردوعمق سطحی وعمیق انجام ودر بهارنخوددردوفاصله خطوط 35 و 50 سانتیمتر کشتا شد جهت کنترل علفهای هرزچهار روش وجین دستی ،کنترل شیمیایی ، کنترل مکانیکی وبدون کنترل علفهای هرز منظور گردید . درکنترل شیمیایی ازسم تریفورالین بمقدار 2 لیتردرهکتارقبل از کشت ودرکنترل مکانیکی ازکولتیواتورغلطان استفاده گردید . نتایج نشان داد که درسطوح فاکتورهای عمق شخم وفاصله خطوط کشت ازنظر عملکرددانه اختلاف معنی داری وجود نداشت ولی استفاده ازشخم سطحی وانتخاب فاصله خطوط 35 سانتیمتر بترتیب با عملکرد 911 و 889 کیلوگرم در هکتار بیشتر از شخم عمیق وفاصله خطوط کشت 50 سانتیمتر عملکرد داشتند . دربین سطوح فاکتور شیوه کنترل علف هرز درسطح احتمال 1% اختلاف معنی دار مشاهده گردید بطوریکه روش وجین دستی وکنترل مکانیکی علفهای هرز بترتیب 1176 و 1117 کیلوگرم درهکتار عملکردداشتند که بادرنظرگرفتن سهولت کار ،هزینه های کارگری وسرعت عمل زیاد کنترل مکانیکی نسبت به سایر روشها ارجحیت پیداکرد .

اسلاید 33: منابع:1- سعیدی،حجت الله،سیستماتیک گیاهی ،1382 ،جهاددانشگاهی اصفهان2- میرشکاری ،بهرام ،علفهای هرز ومدیریت آنها،1382 ،دانشگاه آزاداسلامی تبریز،3- راشد،رحیمیان،بنایان،علفهای هرز وکنترل آنها، 1371،جهاددانشگاهی مشهد4- مجنون حسینی،ناصر،حبوبات درایران،1375 ، موسسه نشر جهاددانشگاهی،5- باقری زند،پارسا،حبوبات تنگناهها وراهبردها،1376 ،جهاددانشگاهی مشهد6- کوچکی،بنایان، زراعت حبوبات،1376 ، جهاددانشگاهی مشهد7- چکیده مقالات اولین همایش ملی حبوبات،1384 ، دانشگاه فردوسی مشهد8- قربانی، کنترل بیولوژیک علفهای هرز، پایان نامه دکترا

اسلاید 34: 1-www.plant profile cicer arietinum2- www.Columbia Encvclopedia article about cicer arietinum3-www.M.M.P.N.D –sorting cicer names4- www. Cicer arietinum –plant for a future data base report2- www.Columbia Encvclopedia article about cicer arietinum3-www.M.M.P.N.D –sorting cicer names4- www. Cicer arietinum –plant for a future data base report

اسلاید 35: در پایان از توجه شما سروران ارجمند سپاسگذاری می نمایم