مدیریت مالی

مدیریت مالی

اسلاید 1: مدیریت مالی برای مدیران غیر مالیدکتر فریدون رهنمای رود پشتی

اسلاید 2: عنوان دوره: مدیریت مالی برای مدیران غیر مالیهدف: آشنایی مدیران غیر مالی با مفاهیم، مفروضات، روشها و تکنیکهای کاربردی مدیریت مالی به منظور ارتقاء کیفیت تصمیم گیری.

اسلاید 3: جلسه اولکلیات، مفاهیم و تبیین نقش اطلاعات مالی در تصمیم گیریتبیین جامع وظایف مدیریت مالیتبیین جامع انواع تصمیمات مالیتبیین جامع تحلیل گری مالی و کارکردهای آنتبیین مفهوم برنامه ریزی سود و تحلیل و تبیین رویکرد C.V.P و تکنیک نقطه سربسر (B.E.P) بودجه بندی سرمایه ای (روشها و کاربردها)

اسلاید 4: قلمرو وکلیات مدیریت مالی قلمرو مديريت مالي را مي توان با توجه به اهميت امور مالي در اداره بنگاههاي اقتصادي، تجربه تاريخي مديريت مالي در شركتها، وظايف مدير مالي، ابزارها و روش هاي علمي استفاده شده در اين حوزه، كاربرد روزافزون يافته هاي اين رشته علمي در بسياري از تصميمات استراتژيك و بلندمدت، تدارك اطلاعات مالي سودمند در تصميم گيري و نقش آن در تحقيق اهداف واحدهاي انتفاعي، تبيين و مشخص نمود. تحولات پياپي و تغييرات سريع در عرصه تجارت، اقتصاد، فن آوري و سياست موجب شد، قلمرو مديريت مالي از نظر كمي و كيفي گسترش يابد و به تبع آن، نقش امور مالي در اداره واحدهاي انتفاعي با اهميت تر گرديد.

اسلاید 5: امروزه قلمرو مديريت مالي از عرصه بنگاههاي اقتصادي فراتر رفته است و در سطح جامعه نيز مطرح شده و در قبال آن، مسئوليت يافته است. بدين معني كه مسئوليت اجتماعي نيز در قلمرو مديريت مالي وارد گرديده است. در سطح بنگاه ها قلمرو مديريت مالي از تأمين كسب سود براي سرمايه گذاران و سهامداران گامي فراتر نهاده است و هدف به حداكثر رساندن ثروت سهامداران و اتخاذ تصميمات بلندمدت و استراتژيك، جايگزين حداكثر نمودن سود، شده است. زيرا تداوم فعاليت واحدهاي انتفاعي، بر كسب سود بالا و مقطعي، تقدم يافته است.

اسلاید 6: جايگاه سازماني مديريت مالي نقش مؤثر مديريت مالي در تصميم گيري و مديريت موجب گرديد كه اين شغل به عنوان يكي از مشاغل اصلي در ساختار سازماني مؤسسات علي الخصوص واحدهاي انتفاعي مورد توجه صاحب نظران طراحي سازمان قرار گيرد.مدیریت مالی از طریق تدارک اطلاعات مالی، نقش سازنده ای در تصمیم گیری مدیریت، تحقق اهداف و تداوم فعالیت واحدهای انتفاعی داشته است.

اسلاید 7: اطلاعات مالی و نقش آن در تصمیم گیری مدیریتمدیریت برای تصمیم گیری از اطلاعات مختلف در حوزه های مدیریتی استفاده می کند.برای تسهیل، دقت و سرعت در جمع آوری اطلاعات و همچنین صحت آنها می توان از نظام اطلاعات مدیریت (MIS) استفاده کرد.نظام اطلاعات مدیریت یک نظام جامع اطلاعاتی است که از خرده نظامهای متعددی تشکیل شده است.نظام کلی و خرده نظام ها در تعامل با یکدیگر هستند.

اسلاید 8: متداول ترین خرده نظامهای نظام جامع اطلاعات مدیریت عبارتند از:خرده نظام نیروی انسانیخرده نظام تولید و مهندسیخرده نظام فروش و بازاریابیخرده نظام تحقیق و توسعهخرده نظام کنترل کیفیت و تضمین مرغوبیتخرده نظام خرید و تدارکاتخرده نظام مالی و حسابداری

اسلاید 9: اغلب تصمیماتی که مدیران اتخاذ می کنند، تبعات مالی دارد به تبع آن اطلاعات حسابداری و مالی از مجموع اطلاعات فراهم شده خرده نظامها، اهمیتی ویژه می یابد.مدیریت صحیح و کارآمد بدون استفاده از دانش حسابداری و بدون اتکاء و استناد مداوم بر اطلاعات مالی، ناممکن و یا لااقل کم حاصل است.تدارک اطلاعات مالی به صورت سیستماتیک و هدفمند، مستلزم طراحی و به کارگیری نظام اطلاعات حسابداری است. این نظام، مسئولیت جمع آوری و گزارشگری اطلاعات مالی را بر عهده دارد، به نحوی که در تصمیم گیری سودمند واقع شود.اطلاعات فراهم شده زمانی در تصمیم گیری مفید است که از ویژگی های کیفی نظیر مربوط بودن، قابل اعتماد بودن و قابلیت مقایسه برخوردار باشد.

اسلاید 10: وظايف مدير مالي مدير مالي در فرايند تهيه و تدارك اطلاعات مالي سودمند در تصميم گيري، دو دسته وظايف را بر عهده دارد. دسته اول، وظايف عام مديريتي است و دسته دوم وظايف خاص.

اسلاید 11: وظايف عام مديريت مالي با توجه به جايگاه مديريت مالي در ساختار سازماني واحدهاي انتفاعي، مدير مالي همانند ساير مديران، مجموعه اي از وظايف را بر عهده مي گيرد، اين وظايف عام عبارتند از: برنامه ريزيسازماندهيهدايت و رهبريكنترل

اسلاید 12: برنامه ريزي پيش بيني وضعيت مطلوب آينده، هدف اصلي هر برنامه ريزي است. مدير مالي نيز اين مفروضات را در تحقق هدف هاي سازماني پيش روي دارد. مدير مالي بدون داشتن برنامه و برنامه ريزي مدون و مشخص نمي تواند وظايف محوله را به نحو مطلوب انجام دهد.

اسلاید 13: سازماندهي تقسيم كار و تقسيم وظايف بين واحدها، مسأله تفكيك ناپذير مديريتي است. مدير مالي نيز به منظور انجام وظايف و دستيابي به اهداف بايدبه شكلي سازمان يافته وظايف و مسئوليتها را بين واحدهاي زيرمجموعه تقسيم نمايد تا از تواناييها و امكانات بالقوه مادي و انساني به شيوه اي منظم استفاده كند. تبيين مسئوليت و تفويض اختيار از مفروضات اصلي سازماندهي است، كه مي بايد مد نظر مدير مالي قرار گيرد.

اسلاید 14: هدايت و رهبري هنر كار كردن با ديگران، در جهت تحقق اهداف، فلسفه وجودي مديريت است. مدير مالي همچون ساير مديران مي بايد داراي اين چنين توان و هنري باشد.

اسلاید 15: كنترل كسب آگاهي از چگونگي اجراي برنامه ها و حصول اطمينان از تحقق اهداف، وظيفه مهم هر مدير است. اين مكانيزم به مدير كمك مي كند تا در صورت بروز انحراف، تصميمات اصلاحي را به موقع اتخاذ و اجرا كند.

اسلاید 16: وظايف خاص مديريت مالي مدير مالي در قلمرو خود متولي اجراء و انجام وظايفي در خصوص مسايل مالي مي باشد كه تنها بر عهده او واگذار شده است. از جمله اين وظايف، اتخاذ تصميمات در سه حوزه اصلي به شرح زير است: 1. تصميمات سرمايه گذاري؛ 2. تصميمات تأمين مالي؛ 3. تصميمات مربوط به سياست هاي تقسيم سود. اخذ تصميم در حوزه هاي ياد شده، به نوبه خود مستلزم اتخاذ تصميماتي خاص و انجام وظايف مشخصي است كه مي توان آن را به عنوان وظايف و فعاليت هاي خاص تلقي و طبقه بندي نمود.

اسلاید 17: 1ـ تأمين منابع ماليمدير مالي در جريان تأمين منابع مالي مناسب، موارد زير را بايد مد نظر قرار دهد: الف ـ از مفاهيم اساسي مالي نظير ارزش زماني پول، خطر و بازده و ارزشيابي انواع اوراق بهادار و مزايا و معايب استفاده از هر كدام آنها، آگاهي داشته باشد. شناخت انواع اوراق بهادار و آگاهي از نحوه ارزشيابي انواع آنها، اين امكان را براي مدير مالي فراهم مي كند تا مناسب ترين شيوه تأمين مالي از طريق اوراق بهادار را برگزيند. در اينجا منظور از اوراق بهادار، هر نوع اسناد يا اوراقي است كه مستلزم پرداخت عايداتي از جانب صادركننده به دارنده اوراق ياد شده است. شناخت انواع ابزارهاي مالي يا اوراق بهادار و انتخاب آنها به عنوان منبع تأمين مالي بسيار مهم است. آنها را مي توان به دو دسته كلي زير طبقه بندي كرد.

اسلاید 18: ـ ابزار بدهي: اوراق يا ابزارهايي هستند كه نشان دهنده دين يا بدهي صادركننده است . اوراق قرضه، اسناد خزانه و يا وام كه در مقابل آن تضميني مانند سفته ارايه مي شود و يا بدون تضمين دريافت مي شود، نمونه هايي از ابزار بدهي هستند. ـ ابزار سرمايه اوراقي هستند كه نشانگر حقوق مالكيت اشخاص مي باشند. نمونه مشهور اين ابزار، سهام عادي است.

اسلاید 19: تفاوت اساسي ابزارهاي ياد شده را مي توان در نوع مالكيت، نحوه و اولويت پرداخت منافع (بازده) و تقبل خطر دانست. *توجه به نكات زير در انتخاب مناسب ترين ابزار مالي مفيد هستند: اولاً: تبعات نوع ابزار انتخابي چه تأثيري بر اراده و روند تصميم گيري مديريت دارد. ثانياً: انتخاب آن ابزار از لحاظ اهرم مالي و قبول خطر و فشار مالي، شركت را با چه مشكلاتي مواجه مي كند.

اسلاید 20: ب ـ از بازار مالي شناخت و آگاهي به دست آورد. بازار مالي، بازاري است كه در آن صاحبان پس انداز (عرضه كنندگان وجوه و تأمين كنندگان منابع مالي) و واحدهاي اقتصادي نيازمند وجوه (متقاضيان وجوه و مصرف كنندگان منابع مالي)، حضور مي يابند و مبادلاتي را انجام مي دهند. به بياني ديگر، بازاري كه دارايي هاي مالي در آن مبادله (داد و ستد) مي شوند، نظير بانك هاي تجاري، مؤسسات اعتباري، مؤسسات پس انداز و وام، كه به آنها، نهادهاي مالي سپرده پذير گفته مي شود، شركت هاي بيمه و صندوق هاي سرمايه گذاري كه اينها، نهادهاي غيرسپرده پذير هستند. به همراه دلالان، معامله گران مالي و سازمان بورس و اوراق بهادار كه نقش واسطه را بين سرمايه گذاران و شركت هاي نيازمند وجه نقد ايفا مي كنند. مدير مالي با شناخت بازارهاي مالي و ابزارهاي مختلف، مناسب ترين شيوه تأمين مالي را انتخاب مي كند.

اسلاید 21: 2ـ تخصيص بهينه منابع ماليمدير مالي با دخالت در چگونگي مصرف وجوه، در تخصيص بهينه منابع مالي، نقش دارد. آشنايي با روشها و تكنيكهاي ارزيابي پروژه ها سرمايه گذاري در جهت تعيين منافع و مخارج آنها، در مصرف مطلوب منابع مؤثر است.براي اينكه مدير مالي بتواند در تخصيص بهينه منابع مالي توفيق يابد، علاوه بر بهره گيري از دانش حرفه اي خود، مي بايد نسبت به حجم داراييها و تركيب آنها، مديريت سرمايه در گردش، پيش بيني سود و تأثير هزينه ها در روند سودآوري نيز، داراي شناخت كافي باشد.

اسلاید 22: 3ـ برنامه ريزي ماليبرنامه ريزي مالي عبارت است از فرايند: ـ تجزيه و تحليل فرصت هاي تأمين مالي و سرمايه گذاري واحد انتفاعي؛ ـ پيش بيني آثار آتي تصميمات فعلي به منظور پرهيز از غافلگيري و همچنين، درك ارتباط بين تصميمات فعلي و تصميمات آتي؛ ‌ـ تصميم گيري درباره استراتژيهايي كه بايد به موقع اجرا گذاشته شوند؛ ـ اندازه گيري عملكرد آتي در مقايسه با هدف ها و استانداردهاي تعيين شده در برنامه مالي.

اسلاید 23: توجه به يك سري اصول اساسي كه در حقيقت فرايند برنامه ريزي مالي را مشخص مي نمايد، ضروري است: ● تهيه فهرست مواردي كه در هر برنامه مالي مطرح است؛ ● تشريح محتواي يك برنامه مالي كامل شده؛ ● به كارگيري مدلهاي مالي (ابزارها) در فرآيند برنامه ريزي مالي.

اسلاید 24: الف ـ برنامه ريزي سود: هدف هر واحد انتفاعي كسب سود است. برنامه ريزي سود، اين امكان را به واحد انتفاعي مي دهد، كه از وضعيت آينده آگاه شود و به مديران مالي كمك مي كند كه پيشاپيش نسبت به عوامل محيطي شناخت پيدا كرده و غافلگير نشود و در موقع لزوم نسبت به تغييرات محيطي واكنش مناسب، نشان دهد.ب ـ برنامه ريزي وضعيت ماليترازنامه از جمله صورتهاي مالي اساسي است، بنابراين پيش بيني آن ضروري است.ج ـ برنامه ريزي نقد وجوه نقد از منابع مهم و حياتي هر واحد انتفاعي است. بنابراين پيش بيني آن ضروري است.

اسلاید 25: 4ـ سياست تقسيم سود: سودآوري، معيار اصلي سنجش عملكرد مدير واحد انتفاعي است. علاوه بر آن، مبنا و معيار ارزش گذاري سهام واحد انتفاعي كه در نهايت موجب تحقق حداكثر شدن ثروت سهامداران است، نيز مي باشد. اشخاص به قصد كسب سود، سهام يك واحد انتفاعي را خريداري مي كنند و يا با تجمع خود، واحدي انتفاعي را تأسيس مي كنند. سياست تقسيم سود، بر انتظار سهامداران، منابع نقد در دسترس، شيوة تأمين مالي، ساختار مالي و تداوم فعاليت واحد انتفاعي تأثير مستقيم دارد.

اسلاید 26: 5ـ تحليل گري مالي: تحليل مالي از جمله وظايف مدير مالي است كه با تبيين و مطالعه وضعيت و عملكرد گذشته امكان برنامه ريزي مالي آينده را فراهم مي كند. مدير مالي در حقيقت تحليل گر مالي واحد انتفاعي و از استفاده كنندگان اطلاعات مالي است. استفاده كنندگان بنا به نياز خود از اطلاعات و گزارش هاي مالي استفاده مي كنند، بنابراين شناخت اين نياز براي تحليل گر مالي ضروري است. مدير مالي فرايند تحليل گري مالي را با چه ابزار و شيوه اي، براي چه كسي، در چه زماني و با چه هدف و نيازي انجام مي دهد. يكي از شيوه هاي متداول تحليل گري مالي، تجزيه و تحليل صورت هاي مالي است. لازمه تجزيه و تحليل صورت هاي مالي، آگاهي كامل از عناصر صورت هاي مالي، شناخت نيازهاي استفاده كنندگان كه تحليل مالي براي رفع اين نيازها انجام مي گيرد و شرايط زماني و مكاني تحليل مالي است كه با در نظر گرفتن عوامل ديگري، نظير وضعيت و سياست واحد انتفاعي، صنعتي كه واحد انتفاعي در آن فعاليت مي كند، تحليل گري مالي انجام مي پذيرد.

اسلاید 27: تحليل گري مالي با استفاده از نسبت هاي مالي، معياري براي سنجش عملكرد مديريت است كه نتايج به دست آمده در يك سال مالي، با گذشته (روند) مقايسه مي شود تا از عملكرد مديريت در روند آگاهي حاصل آيد. در پاره اي از مواقع براي شناخت و سنجش بهتر عملكرد و تأثير اين عملكرد در تداوم فعاليت، نسبت هاي مالي يك دوره با يكديگر سنجش مي شود تا از تركيب مناسب متغيرهاي مالي آگاهي لازم به دست آيد. مدير مالي در تجزيه و تحليل صورتهاي مالي تنها به مقايسه نتايج با گذشته اكتفا نخواهد كرد، زيرا در يك محيط رقابتي، سنجش توان و عملكرد واحد انتفاعي در مقايسه با توان و عملكرد ساير واحدهاي انتفاعي كه در همان صنعت فعال هستند، بسيار ضروري است.

اسلاید 28: 6ـ كنترولر: مسئوليت كنترل واحد انتفاعي با مدير مالي است. با توجه به اينكه اغلب تصميمات مديران تبعات مالي دارد و مجموعه تصميمات مديران در قالب رويدادهاي مالي نمود عيني پيدا مي كند و نتايج اين تصميمات در واحد امور مالي، كنترل، اندازه گيري، طبقه بندي، ثبت و تلخيص مي گردد، بنابراين مدير مالي به عنوان مسئول امور مالي واحد انتفاعي، كنترولر اصلي قلمداد مي شود. يكي از واحدهاي تحت نظر مدير مالي، سيستم فرعي حسابداري مالي است.