مراحل و روش های تدوین برنامه ریزی استراتژیک
اسلاید 1: مراحل و روشهاي تدوين برنامه ريزي استراتژيك تهيه و تدوين : دكترعليرضايوسفياستاددانشگاه تهرانمدير مركز مطالعات استراتژيك دانشگاه تهران
اسلاید 2: انواع برنامه براساس سطوح سازمانياستراتژيك (Strategic)عبارتاستاز، تعيين اهداف بلندمدّت و حياتي سازمان و طريقه نيل به آن، با توجه به عوامل محيطي و با درنظر گرفتن آينده سازمانتاكتيكي (Tactical) عبارتاستاز، اتخاذ تصميمهاي كوتاه مدّت براي حداكثر بهرهوري از منابع موجود باتوجه به تحوّلات محيط. دراين نوع برنامهريزي وسايل (Means) لازم براي تحقق اهداف استراتژيك مشخص ميشود و اين كار سبب هماهنگي واحدهاي سازماني ميگردددر اين حالت تلاش جهت حصول به بهترين نتايج است (اثربخشي)عملياتي (Operational)عبارتاستاز، تعيين عمليات (فعّاليّتهاي) لازم جهت نيلبه اهداف استراتژيك، ازطريق وسايل (تاكتيكهاي) تعيينشده در اين حالت تلاش جهت بهتر انجام دادن كارها ميباشد (كارآيي)
اسلاید 3: انواع برنامه ريزي برنامه ريزي جامعاين برنامه ريزي خطوط راهنماي كلي و جهت گيري كلي سازمان را مشخص مي سازد. برنامه ريزي عملياتيبرنامه ريزي عملياتي به فعل درآوردن تصميمات و چهارچوب هاي تعيين شده توسط برنامه ريزي جامع است. هر برنامه جامع جهت تحقق نيازمند برنامه عملياتي است .تركيب برنامه ريزي جامع و عملياتي را برنامه ريزي تلفيقي مي گويند.
اسلاید 4: برنامهريزي استراتژيك(Strategic Planning) تعريف: عبارت است از تهية برنامه متناسب براي تطبيق قابليتهاي دروني با شرايط ويژة محيطي و ارزيابي قابليتهاي دروني ياتعيين قدمهاي لازم جهت پيشبيني نقطة تعادل(Equilibrium) سازمان با محيط و تنظيم استراتژي جديدبهعبارتي ديگر:كليه اقداماتي كه به تعريف اهداف و تعيين استراتژي مناسب براي دستيابي به آن هدف منجر ميشوددر واقع روش سيستماتيكي است كه فرايند مديريت استراتژيك را تأئيد و پشتيباني ميكند و قابليت تعيين چگونگي برنامه(Plan) به اقدام (Action) را ندارد و بهتنهايي، سبب ايجاد شكاف ميان استراتژي تعيين شده و نتايج بدست آمده ميشود اضافه شدن جنبههاي سازماني كارآفرينانه و رهبري به برنامهريزي استراتژيك همان مديريت استراتژيك ميباشد بزرگترين مشكل مديريت استراتژيك، ايجاد خاصيت اجرائي برنامة استراتژيك ميباشد
اسلاید 5: ويژگيهاي برنامهريزي استراتژيكبه تاثير عوامل خارجي توجه ميكندآيندهنگر استنوعي برنامة بلندمدّت استمديريت عالي مسئول آن ميباشدزمينة اساسي براي تمامي برنامههاي ديگر در سطوح سازماني را ترسيم ميكندموجب هدايت تمامي سازمان ميشودبهعلت تجسم بهتر و دقيق آينده، امكان رسيدن بهاهداف بيشتر استبدون برنامهريزي عملياتي قابل اجرا نميباشددر واقع برنامهريزي استراتژيك به دو سوال پاسخ ميدهد چه بايد بكنيم؟اهداف چگونه بايد انجام دهيم؟استراتژي
اسلاید 6: مراحل فرآيند برنامه ریزی استراتژيكتحليل، شناخت و هدفگذاري(Goal Setting) تدوين استراتژي(Strategy Formulation) اجراي استراتژي(Strategy Implementation) ارزشيابي و كنترل(Evaluation & Control)
اسلاید 7: چرخه فرآيند برنامه ريزي عملياتيتوافقاوليهشناساييذينفعهاتوصيف فلسفه،نقش و مأموريّتتعهّدات و ارزشهاشناخت محيط كلانشناخت محيط رقابتيشناخت محيط داخليشناخت فرصتها و تهديدهاشناخت نقاط قوّت و ضعفشناخت مسائل استراتژيكتجزيه و تحليلSWOTارزيابي مجددمأموريت واهدافتنظيم گزينههايمختلف استراتژيارزيابي و انتخابيك استراتژيتوصيف سازمان در آيندهتعيين اولويّتهاتخصيص منابعاصلاح ساختارتعيين خط مشيو سبك رهبريتعيينچشماندازتعيينفعّاليّتهااجــرا حصول نتايجارزشيابيتحليل، شناخت و هدفگذاريكنترلتدوين استراتژياجـراي استراتژي
اسلاید 8: پانل كارگاهي و پياده سازي مدل فرضي الگو ي منابع انساني و ساختارسازماني
اسلاید 9: مرحلة اوّلتحليل، شناخت و هدفگذاري(Goal Setting)
اسلاید 10: تحليل، شناخت و هدفگذاريتجزيه و تحليل وضع موجودشناخت مسائل استراتژيكيشناخت عوامل محيطيشناخت فرصتها و تهديدهاي محيطيشناخت نقاط قوّت و ضعف درونيتجزيه و تحليل فرصتها و تهديدهاي محيطي و نقاط قوّت و ضعف دروني(SWOT Analysis) ارزيابي مجدد مأموريت و اهدافتنظيم گزينههاي مختلف استراتژي
اسلاید 11: ذينفعها(Stakeholders) فرد، گروه يا سازمان كه ميتواند بر سازمان تاثير گذارد و يا از آن تاثير بپذيرد و علاوه بر اينكه در فرايند مديريت استراتژيك ميبايستي علائق آنها در نظر گرفته شود، در فرايند برنامهريزي استراتژيك نيز ميبايستي مشاركت داشته باشد به ترتيب زير:شناسائي همة ذينفعهاتعيين اهميّت هريك از آنهامشخص كردن ديدگاهها، معيار رضايت و اهداف آنهاتأثير آنها بر برنامههاي اجرائي
اسلاید 12: شناسائی مشتريان و نيازهای آنهابه سئوالات ذیل پاسخ دهید:1- چه کسانی خدمات را مصرف یا دریافت می کنند؟2- چه کسانی از عملکرد سازمان سود می برند ؟ ( داخلی و خارجی)3- مشتریان خارج سازمان چه کسانی هستند؟4- مشتریان داخل سازمان چه کسانی هستند؟5- عملکرد مناسب سازمان از نظر مشتریان چیست؟( داخلی و خارجی)6- آیا سازمان دیگری وجود دارد که نیاز مشتریان را رفع کند؟
اسلاید 13: چشمانداز(Vision) تعريف: چشمانداز يعني آنچه كه در آرزوي دستيافتن به آن ميباشيم. چشمانداز حالت آرماني داشته و كمّي نميباشد و به سوال زير پاسخ ميدهد: آنچه ميخواهيم بشويم ؟در بيان آن بايستي سه موضوع در نظر گرفته شود:مقصودتوجيهفايدهضمناً موارد زير در نوشتن چشمانداز ميبايستي رعايت گرددآرزو روشن براي آينده در نظر گرفته شودچالشبرانگيز و معنيدار باشدمحكم ولي انعطافپذير باشدساده، كوتاه و بهيادماندني باشد
اسلاید 14: ويژگی چشم انداز:خلاصهقابل درک، ساده و روشنالهام بخش و چالشی، آرمانی و ترغیب کننده برای مشتریانقابل باوردر راستای رسالتنقطه تفاهم مشتریانقابل انعطا فتوصیف کننده خدمات آینده
اسلاید 15: نحوه تهيه چشم انداز: نگرش عمیق اعضا بیان شود: 1- سازمان در آینده بدنبال چیست؟ 2- سازمان چه تصمیماتی در آینده دارد؟ 3- آینده مطلوب سازمان چیست؟ 4- چه تصویری نسبت به مشتریان دارید؟ 5- کیفیت زندگی مشتریان چگونه ارتقا می یابد؟ 6- بزرگترین فرصت ها چیست؟
اسلاید 16: رسالت يا مأموريّت(Mission) تعريف رسالت يا مأموريّت معرّف علّت وجودي سازمان ميباشد و به دو سوال زير پاسخ ميدهد:چه ميكنيم؟ چه خواهيم كرد؟بيانية مأموريّت(Mission Statement) در واقع بيانية مأموريّت مشروعيّت ايجاد و ادامة حيات سازمان را تبيين ميكندمثلأ مأموريّت سازمانآب وفاضلاب حفظ و ارتقا وضع سلامت جامعه ميباشدبيانيه مأموريّت شامل اجزا زير ميباشد:بيان زمينة فعّاليّتبيات اهداف اصليبيان ارزشها(Values) ، باورها و نگرش (فلسفة سازماني)
اسلاید 17: رسالت يا مأموريّت (ادامه)فلسفة سازماني (Organization Philosophy) منعكس كنندة باورها و ارزشها و نگرشهاي اصلي سازمان است كه راهنمايي براي تصميمگيري مديران سازماني ميباشدمثال فلسفة رسالت بدين صورت است:تعهد به پياده سازي فرهنگ خودباوري درسطح جامعهمشتريانخدمات يا محصولاتمحدودة جغرافياييفنآورينقطهنظرات درارتباط با رشد و توسعة كشورفلسفة سازمانينقاط قوي درونيعلاقة ذينفعهاعناصر بيانية مأموريتبيانية مأموريّت بايد الهامبخش و برانگيزنده باشد
اسلاید 18: رسالت MISSIONبیانیه جامع و مختصر از اهداف سازمان (سند عینی تلاش سازمان) ضرورت تهیه: 1- تدوین مقاصد مهم، روشن و مرتبط. 2- تبیین چارچوب اصلی برنامه ریزی. 3- متعهد ساختن کارکنان به تحقق اهداف. 4- جلب حمایت افراد خارج سازمان.
اسلاید 19: ارزش هاVALUES اصولی که از نظر فردی و اجتماعی در سازمان نوعی رفتار مناسب و برتر شمرده می شوندو در هر حال معیارهای ثابت سازمان برای تصمیم گیری ها هستند:صداقت، رازداری ،رضایت گیرنده خدمت در همه جا
اسلاید 20: کاربرد ارزشهای سازمانی:مبنا و معیار برای تصمیم گیریبیان کننده ارزش های مورد قبول جامعه و سازمانایجاد انگیزه در کارکنانوسیله تغییر فرهنگ سازمانیتبیین ساختار ومحرک عملیاتهای تبدیل دورنما به واقعیت
اسلاید 21: نقش و اهداف بيانية مأموريّتايجاد گرايش يكسان در تمام سازمانايجاد تفاهم در ارتباط با ايدههاي سازمانمنبع الهامي در ارتباط با فعّاليّتهاي روزمرهعامل هدايتي و گرايشي كاركنان در راستاي اهداف
اسلاید 22: شناخت محيطهاي سازمانيمحيط داخلي:منابع مالينيروي انسانيبازاريابي و فروشعمليات و توليدتحقيق و توسعهمديريتاستراتژي جاريمحيط كلان (PEST):عوامل سياسي(Political) عوامل اقتصادي(Economic) عوامل اجتماعي(Social) فنآوري (Technological)محيط رقابتي (پورتر):مشتريانتازهواردهاتدارككنندگانكالا يا خدمت جانشينرقبا
اسلاید 23: شناخت محيطهاي سازماني (ادامه)براي شناخت محيطهاي سازماني ابتدا عوامل مربوطه شناسائي ميشوندمثلاً عوامل سياسي ميتواند شامل موارد زير باشدقوانين حمايتكنندهقوانين كارقوانين ارتباط با ساير كشورهاقوانين خصوصيسازيسپس جمع تعداد عوامل نيز مشخص ميشود. در مثال بالا جمع عوامل سياسي 4 ميباشدمجموع عوامل محيط كلان(PEST) و رقابتي بهعنوان، عوامل محيطي(Environment) مجموع عوامل محيط داخلي بهعنوان منابع(Resources) در نظر گرفته ميشود
اسلاید 24: ارزيابي عوامل محيطيمهّمترين قسمت برنامهريزي استراتژيك بوده و به عواملي تأكيد دارد كه ظهور و بروز آنها در اختيار سازمان و مديّريت نميباشدروشهاي ارزيابي عوامل محيطي:ريزبيني يا پويشگري(Scanning) رديابي(Trail) پيشبيني(Forecasting) پايش(Monitoring)
اسلاید 25: ارزيابي عوامل درونيدر ارزيابي محيط داخلي سه متغير درنظر گرفته ميشود:منابع(Input) استراتژي جاري، فرهنگ سازماني، نقش و مأموريّت(Process) عملكرد(Output) از بالا به پائين اطلاعات موجود كمتر ميشود و استفاده از نظرات ذينفعها در اين مورد كمككننده خواهد بود نقاطقوّتي كه نشاندهندة مهارت خاص باشند و لبة تيز رقابت سازمان را تعيين كنند شايستگي بارز(Distinction Competence) مينامند
اسلاید 26: ارزيابی عوامل داخلی موثر نقاط ضعفWeaknessنقاط قوتStrengths
اسلاید 27: مرحلة دوّمانتخاب و تدوين استراتژي(Strategy Formulation)
اسلاید 28: انتخاب و تدوين استراتژي (Strategy Formulation)ارزيابي گزينههاي مختلف استراتژي: با معيارهاي انتخابي شامل:علاقة ذينفعهااثربخشيكارآييكمترين تاثيرات سوءانتخاب يك استراتژيتوصيف سازمان در آينده و چشمانداز موفقيّت : درصورت اجراي استراتژي انتخابي
اسلاید 29: مشخصات تصميمهاي استراتژيكدر ارتباط با چشمانداز ميباشند با تطابق با محيط سروكار دارند با سازگاري فعاليّتها با منابع سروكار دارند برمنابع سازمان تاثيرات عمده دارند بر تصميمات عملياتي تاثير دارند تحت تاثير انتظارات و ارزشهاي افراد قدرتمند ميباشند بر جهتگيري درازمدّت سازمان تاثير ميگذارند طبيعت پيچيده دارند
اسلاید 30: راهكارهاي استراتژيهاي اصلي(Generic Strategy Alternatives) استراتژيهاي رشد يا تهاجمي(Growth or Offensive Strategies) استراتژيهاي ثبات(Stability Strategies) استراتژيهاي كاهش يا تدافعي(Retrenchment or Defensive Strategies)استراتژيهاي تركيبي(Combination Strategies)
اسلاید 31: مرحلة سوّماجراي استراتژي(Strategy Implementation)
اسلاید 32: تدوين برنامة عملياتيبعد از انتخاب استراتژي اصلي سازمان، استراتژي مزبور به يك طرح عملياتي ترجمه ميشود (شامل اهداف كمّي، طرح، تخصيص منابع، و بودجه)ضمناً خطمشي، روشها و مقررات (برنامههاي جاري) نيز تدوين ميشود و سازماندهي و مسائل انگيزش كاركنان و اتخاذ سبك رهبري مناسب نيز در نظر گرفته ميشود
اسلاید 33: تعريفپيشبيني و تعيين مراحل و توالي فعّاليّتهاي لازم براي تأمين اهداف استراتژيك از طريق وسايل (تاكتيكها)، بهتفكيك زمان، هزينه، نيروي انساني لازم، برنامهريزي عملياتي ناميده ميشودانواعجاري (Standing): مربوط به اهداف تكراري و روزمرهيكبار مصرف يا مداخلهاي ( Single-Use or Interventional): مربوط به اهداف استثنايي، غيرتكراري، مانند طرحها (Projects)برنامهريزي عملياتي يا اجرايي (Operational Planning)
اسلاید 34: مراحل برنامهريزي عملياتي تجزيه و تحليل وضعيّت موجود منطقهتعيين اهداف برنامهتعيين طرق نيل (استراتژيها) به اهداف برنامهتعيين فعّاليّتهاي لازم براي هر استراتژيبيان شرح تفصيلي هر فعّاليّتتعيين شيوه پايش و ارزشيابي برنامه
اسلاید 35: تجزيه و تحليل وضعيّت موجود منطقهتعيين دادهها و اطلاعات مورد لزومجمعآوري دادههاي مورد لازم نظام ثبت و گزارش جاري بررسيهاي مقطعي (Survey) تجزيه و تحليل دادهها بهمنظور بهدست آوردن اطلاعات لازم (شاخصها)مقايسة اطلاعات فوق با اطلاعات يك سطح بالاتر بهمنظور تعيين مشكلات منطقهالويتبندي مشكلات
اسلاید 36: تعيين اهداف برنامه(Goals or Main Objectives) اهداف كليباتوجه به مشكلات اولويّتدار منطقه و مأموريت سازمان، بهصورت كلي، غير كمّي و جهتدار بيان ميشود(Objectives or Specific Objectives) اهداف اختصاصياجزاي تشكيل دهنده هدف كلي را بهصورت مشخص و قابل سنجش ميسازد. بدين وسيله برنامه قابل ارزشيابي ميگردد
اسلاید 37: اهميّت اهداف برنامهمسير و جهت حركت واحد يا سازمانرا مشخص ميكندموجب تمركز تلاشها و هماهنگي فعّاليّتها ميگرددتصميمات را رهنمون ميشودسبب ايجاد انگيزه براي اجراي عمليات(برنامه)، ميشودارزشيابي برنامه را ممكن ميسازد
اسلاید 38: اهميّت اهداف برنامهمسير و جهت حركت واحد يا سازمانرا مشخص ميكندموجب تمركز تلاشها و هماهنگي فعّاليّتها ميگرددتصميمات را رهنمون ميشودسبب ايجاد انگيزه براي اجراي عمليات(برنامه)، ميشودارزشيابي برنامه را ممكن ميسازد
اسلاید 39: نكاتي كه در تعيين اهداف ميبايستي رعايت شوددرنظر داشتن عوامل مؤثر بر بروز مشكلات منطقهتوجه به شرايط محيطي، منابع داخلي و آيندهتوجه به واقعيّات (تعيين اهداف دستيافتني)كمّي كردن اهداف (شامل فعل كمّي،استاندارد و ضابطه)منظور كردن قيد زمانيتعيين اهداف با مشاركت كاركناندرنظر داشتن مقصد و چشمانداز نهايي (مقوله سلامت)اولويّتبندي اهدافتوجه با ايننكته كه اهداف نتايج يكديگر را خنثي نكنند
اسلاید 40: خصوصيات اهداف اختصاصي(Specific Objectives) قابل اندازهگيري باشند Measurable)) دستيافتني باشند Attainable)) مرتبط با هدف كلي باشند Relevant)) داراي زمان مشخص باشند Time-bounded))بهطور كلي :اهداف اختصاصي بايد SMART باشند
اسلاید 41: (Strategies) تعيين استراتژيها استراتژي يعني تعيين طريق يا روش رسيدن به اهداف براي تعيين استراتژيها ميتوان از عوامل مؤثر بر ايجاد اهداف اختصاصي استفاده نمود (با استفاده از شبكه عليّت) استراتژيهاي انتخابي نيز همانند اهداف، جهت انتخاب، ميبايستي اولويّتبندي شونداستراتژيها برخلاف اهداف حالت كمّي ندارند
اسلاید 42: (Activities) تعيين فعّاليّتهاهدف از برنامهريزي تبديل اهداف به فعّاليّتها ميباشدانواع فعّاليّت فعّاليّتهاي جاري: به فعّاليّتهاي جاري و تكراري سازمان اطلاق ميشود كه براساس سياستها، دستورالعملها، مقررات و آئيننامهها صورت ميگيرد(مانند ارائه انواع خدمات بهداشتي، تدارك وسايل و داروها، نظارت بر واحدهاي تابعه ) فعّاليّتهاي مداخلهاي: براساس مشكلات خاصّ منطقه و اهداف غير تكراري، انجام ميگيردبرنامه عملياتي ميبايستي شامل هر دو نوع فعّاليّت باشدفعّاليّتهاي جاري در بخش جدول تفصيلي به فعّاليّتهاي مداخلهاي اضافه ميشوندفعّاليّتها را نيز ميتوان، عوامل مؤثر بر استراتژيها، درنظر گرفتفعّاليّتها نيز ميبايستي اولويتبندي شوند
اسلاید 43: جدول زمانبندي (Time Table) مهمترين و متداولترين جدول زمانبندي مورد استفاده جدول گانت ميباشد كه قدمت آن به يك قرن ميرسدجدول گانت يك ابزار سودمند مديريّتي براي برنامهريزي و كنترل (پايش فعّاليّتها) ميباشد كه ترتيب زماني فعّاليّتهاي پيشبيني (برنامهريزي) شده و فعاّليّتهاي انجامگرفته را نشان ميدهدجدول گانت يك نمودار ستوني است كه زمان در محور افقي و فعّاليّتها در محور عمودي آن قرار گرفتهاندستونهاي نمودار نشاندهندة نتيجة كار در يك مدّت معين استبراي تهية نمودار گانت ابتدا كلية فعّاليّتهاي هر استراتژي ليست شده، سپس موعد و مدّت زمان هر فعّاليّت پيشبيني ميشود و براساس تقدّم زماني، جدول گانت رسم ميگردددرحين اجراي برنامه، فعّاليْتهايي كه عملاً انجام گرفتهاند نيز در جدول ، براي مقايسه (پايش) و انجام اقدامات اصلاحي، مشخص ميشوند
اسلاید 44: جدول گانت (Gantt Chart)ماه 12ماه 11ماه 10ماه 9ماه 8ماه 7ماه 6ماه 5ماه 4ماه 3ماه 2ماه 1×××فعّاليّت 1×××××فعّاليّت 2××فعّاليّت 3 × فعّاليّتي كه ميبايستي انجام شود فعّاليّتي كه انجام شدهاست
اسلاید 45: مرحلة چهارمارزشيابي و كنترل (Evaluation & Control)
اسلاید 46: ارزشيابي و كنترل (Evaluation & Control) تعريف انطباق نتايج با اهداف برنامه و اقدامات اصلاحي درصورت لزوم در اجزا برنامه (از Vision تاAction )از نظر:ساختار (Structure) سيستم(System) رفتار (Behavior) بدون تعيين استراتژي نبايد در ساختار، سيستم و رفتار تغيير ايجاد نمود
اسلاید 47: پايش و ارزشيابي برنامهارزشيابي (Evaluation)سنجش ميزان تحقق اهداف (اختصاصي)پايش (Monitoring) انطباق فعّاليّتهاي درحال اجرا با استانداردهاي برنامهپايش داراي دو جنبه ميباشد پايش كمّي: بهترين ابزار آن جدول گانت ميباشد پايش كيفي: مقوله بسيار مهمي ميباشد كه خود مجال ديگري ميطلبد
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.