معماری اسلامی

معماری اسلامی

اسلاید 1: با آنکه به هیچ جرم رای آوردمصد ره به تو عذر جان فزای آوردمگر عذر مرا نمی پذیری مپذیرمن بندگی خویش به جای اوردمرباعی .خاقانی

اسلاید 2: سبک شناسی معماری ایرانی معماری اسلامی

اسلاید 3: موضع تحقیق : واژه شناسی معماری ایران پیرنیاگرد اورننده :بهزاد پورهمدمیاستاد راهنما :مهندس س .طیاحبهار 96

اسلاید 4: آبساب :آجر تراش داده شده ای که با آجر دیگر در آب ساییده شده باشد

اسلاید 5: آجر پیش بر:آجری که قبل از پخت به صورت دلخواه شکل داده اند

اسلاید 6: آژند:ملات

اسلاید 7: آفتابگیر:  قسمت متمایل به جنوب غربی، یا جنوب شرقی ساختمان

اسلاید 8: آفتاب کور:  قسمت رو به غرب ساختمان.

اسلاید 9: آهیانه:  به معنی جمجمه، در گنبدهای دو پوسته، پوشش زیرین را گویند.

اسلاید 10: آمود:  آرایشی که پس از پایان کار ساختمان بر آن می افزایند، تزیین الحاقی، نماسازی سنگی، آجری، کاشیکاری و گچ بری.

اسلاید 11: آسمانه:  سقف

اسلاید 12: شش گره : اندازه از نوک انگشت تا ارنج در معماری به اندازه 40 سانتی متر

اسلاید 13: اِزاره:  قسمتی از پایین دیوار است که معمولا برای استحکام بیشتر آمودی از سنگ و کاشی است

اسلاید 14: ازج ـ ازغ:  در معماری پوشش منحنی را گویند.

اسلاید 15: اسلیمی:  نقش گردان یا انحنادار است.

اسلاید 16: استودان:  استخوان دان، جای نگهداری استخوان مردگان (در کیش زرتشتی ) مانند آرامگاه های نقش رستم فارس.

اسلاید 17: اسپر: دیوار جدا کننده دیواری که میان دو پایه باربر میسازند بخشی از نمای ساختمان که در پنجره نداشته باشد

اسلاید 18: اشکوب:  طبقه، سقف

اسلاید 19: افراز:  ارتفاع، بلندی

اسلاید 20: انبسان:  کنتراست

اسلاید 21: اندود دیمه:  اندودی است که از خمیر آهک و خاکستر چوب بدست می آید. برای آب بندی بدنه ی آبگیرها و بند دیوارها را به دیمه می اندایند و آنقدر ماله می کشند تا کاملا صیقلی و سخت شوند.

اسلاید 22: انگدان:  بخشاب، تقسیم کننده آب جوی هایی سنگی که در پشت سدها برای تقسیم آب می سازند.

اسلاید 23: اوزیر ـ افزیر:  واداشتن، در معماری به معنی استخوان بندی بناست.

اسلاید 24: ایدری:  مصالحی که از محل برداشته می شود.

اسلاید 25: بادپیچ ـ بادپروا:  ترکهایی که جهت گرفتن باد در طاق ایجاد میگردد، به بادگیر هم اطلاق می گردد.

اسلاید 26: برسویا ـ برساو:  اطراف چیزی را ساییدن، ساده کردن، پرداخت کردن

اسلاید 27: بستو:  نوعی قوس بیضی شکل استکه در ساخت گنبد استفاده می شود و نسبت فاصله ی کانونی به دهانه ی آن ۴ به ۳ است.

اسلاید 28: بوم آورد:  از محل، حاصل خود محل، مصالح بوم آورد یعنی مصالحی که از خود محل باشد

اسلاید 29: بیز :به معنای تاب است در معماری نوعی چفد (قوس) بیضی شکل

اسلاید 30: پادیاو:  حیاط دوربسته ای که حوض یا جوی آب درمیان داشته باشد، گودال باغچه( به فرانسوی پاسیو گفته می شود)

اسلاید 31: پاراستی:  در معماری ایران چفت و طاق و گنبد را از جایی که شروع می شده قطع نمی کردند بلکه تکه ای را به صورت عمودی بالا برده سپس منحنی را شروع می کردند.

اسلاید 32: پاکار:  جایی که طاق شروع می شود.

اسلاید 33: پالار:  تیر حمال یا چیزی که فرسب روی آن قرار می افتد

اسلاید 34: پتکانه:  طاق بندی، طاقچه بندی، طاق های کوچکی که روی هم سوار می شوند

اسلاید 35: پتکین:  در خوزستان تونجه گویند. یعنی چیزی که به ترتیب از پایین به بالا پیش می آید

اسلاید 36: پدپیل:  پشت بند، دیوار یا نیم طاقی که در پشت دیوار برای نگهداری آن بسازند

اسلاید 37: پد جفت :تضاد تنوع کاری که برای برهم زدن قرینه و یکنواختی انجام دهند پا جفت

اسلاید 38: پده:  درخت بی بار مثل: شورانه، تبریزی و سپیدار

اسلاید 39: پرورز:  قاب، مرمر، تطیینات به صورت قاب بندی مربع و مستطیل در نمای ساختمان

اسلاید 40: پرورزبندی:  قاب بندی

اسلاید 41: پردالی:  منحنی قوس به صورت نیم دایره

اسلاید 42: پشت بند:  دیوار یا نیم طاقی که در پشت دیوار یا ساختمان به منظور استوار داشتن آن بسازند

اسلاید 43: پکفته پت کوفته :خشت یا سنگی که بطور عمودی در محلهای خالی دیوار می چسبانند

اسلاید 44: پنام: عایق. دستمال و پارجه ای که موبدان در جلوی دهان خود می آویختند.

اسلاید 45: پناه:  در خانه یا ساختمان قسمت رو به آفتاب را گویند

اسلاید 46: پنجه پی:  بیرون زدگی پی از دیوار

اسلاید 47: پنج اوهفت:  پنج یعنی درگاه و او هفت یعنی پوشاندن

اسلاید 48: پوشش تخت:  پوشش هایی که با استفاده از تیرهای چوبی به صورت صاف زده می شود

اسلاید 49: پیمون:  اندازه و مقیاس، اندازه های مشخص و معینی که در طرح تکرار شود

اسلاید 50: پیزر:  گیاهی شبیه نی، نی قلم

اسلاید 51: پیلک:  ستونک باریک و کوچکی که سرسوک دو دیوار قرار گیرد کاخ بیشاپور

اسلاید 52: پیس پیسه:  موزايیک های رنگی جهت تزیین

اسلاید 53: تابش بند:  تیغه های نازکی که جهت جلوگیری از تابش مستقیم آفتاب در جلوی اتاق ها قرار می گرفته است.

اسلاید 54: تُرکشی:  ریسمان کشی

اسلاید 55:  تونگان:  پیش کرده، مقرنس های سرستون، مثل سرستون های عالی قاپو و چهل ستون اصفهان

اسلاید 56: تویزه:  دندان های اصلی پوشش طاق ، لنگه، قالب، قوسی که با گچ و نی می سازند

اسلاید 57: تیغه:  دیوار جدا کننده باریک

اسلاید 58: تیر کش :رخنه ای در زیرکنگره بارو – سوراخی که در شکاف آن تیر می اندازند

اسلاید 59: چپیله:  پوشش سردرگاه

اسلاید 60: چغد:  چفت، قوس، طاق و قوس بالای درگاه

اسلاید 61: چغازنبیل:  چغا به معنای تپه، کوه، بلندی و چغازنبیل به معنی روی هم چیده شده است

اسلاید 62: چَفت:  قوس

اسلاید 63: چفت آویز: نوعی مقرنس که آویخته از سقف است

اسلاید 64: چکاد :ایوانها فاصله بین تیزه قوس تا رخبام

اسلاید 65: چلویا کرشک:  کنگلومرا، ترکیبی از ماسه و روس طبیعی که به صورت بتن درآمده است

اسلاید 66: چمانه:  نوعی قوس است که از تقاطع دو بیضی بدست می آید

اسلاید 67: چندن:  چوب سختیست که از هندوستان می آورند

اسلاید 68: چهارستون:  جرزی که در چهار گوشه ی آن پیلک داشته باشد

اسلاید 69: چهاربخش:  نوعی پوشش که از تقاطع دو طاق آهنگ بوجود می آید

اسلاید 70: خان خوره:  خان به معنای کاروانسرا و خوره به معنای محل

اسلاید 71: خفت افتادن:  پایین افتادن

اسلاید 72: خود:  پوشش روییدن گنبد

اسلاید 73: خوانچه:  سقف آویخته ای که برای دهانه های بزرگ از طاق می آویزند

اسلاید 74: خوانچه پوش:  قطعات مختلف کاربندی که بین دو تویزه را میپوشاند

اسلاید 75: خیاره:  شیارهای روی ستون

اسلاید 76: خیز:  نسبت افراز به دهانه ی قوس

اسلاید 77: خیشخان:  هواکش های روی پشت بام

اسلاید 78: دسکره:  کوشک و ساختمانی که در میان باغهای بیرون شهر و در روستاها و تفرجگاهها می ساختندش

اسلاید 79: دوال:  عنصری که بعد از کلاف بندی پای طاق ها برروی پنجره ها، جرزها و بالای طاقچه ها باگچ وبا شکلی ساده که برجسته تر از دیوار است می سازند.

اسلاید 80:   رخبام:  پیش آمدگی لبه ی بام

اسلاید 81: رگ چین:  چیدن ساده ی آجر و سنگ و خشت لایه لایه بر روی هم

اسلاید 82: رنگ بداقی:  رنگ نزدیک به بنفش که از دوره ی قاجاریه در کاشی سازی مرسوم بود

اسلاید 83: رودزن:  بند وسدی که برای ذخیره ی آب در پیش رودها بندند

اسلاید 84: رنگ بنفش مانند گل نگون ساررنگ نگون سار

اسلاید 85: روسوخته:  فلز روی سوخته

اسلاید 86: روشندان:  شبیه کلاه فرنگی است. عنصری با شکلهای مختلف است که جهت نورگیری به صورت عمودی بر روی طاق ها قرار می گیرد

اسلاید 87: روغن منداب:  روغنی که برای جلوگیری از خوردگی چوب به وسیله ی موریانه  استفاده می شده است.

اسلاید 88: ریگ بوم:  بوم به معنی زمین است، زمین های ریگی.

اسلاید 89:   زغره:  پیلکی که دور چفت نیز می چرخد

اسلاید 90: زمودگری:  نقش بندی

اسلاید 91: ژاژ:  نوعی خاری که در بعضی مناطق کویری به جای کاه در کاهگل استفاده می شود.

اسلاید 92: ساخت:  مصالح

اسلاید 93:  ساروج:  از ترکیب کلوخه گچ و آهک . گل رس و ماسه بدست می آید.

اسلاید 94: سازو:  طناب هایی از الیاف خرما

اسلاید 95: سبویی:  نوعی قوس است که از تقاطع دو بیضی به دست می آید

اسلاید 96: ستاوند:  چهل ستون هایی که در سه طرف دیوار ندارند مثل چهل ستون اصفهان.

اسلاید 97: ستون آوند:  مکان هایی که فقط یک طرف آن ستون دارد

اسلاید 98: ستون چهارپری:  ستونی متشکل از چهار پیلک به هم چسبیده

اسلاید 99: سفال مهری:  قطعات سفالی است که به صورت پیشبر از گل نپخته می برند و روی آن مهر زده سپس آن را می پزند و گاهی لعابدار هم هست

اسلاید 100: سفره خانه:  اتاق پذیرایی، مثل سفره خانه کاخ سروستان

اسلاید 101: سکنج:  سه یعنی بیرون آمده، کنج بیرون آمده، شکلی که از تقاطع دو طاق بوجود می آید

اسلاید 102: سنبوسه :در کاربندی قسمت مثلثی بالای شاپرکها است

اسلاید 103: سنگ پاک تراش:  سنگی که خیلی تراشیده شده باشد، ریزتراش و تقریبا صیقلی است

اسلاید 104: سنگ خارا:  گرانیت

اسلاید 105: سوسنی:پاباریک لوزی که دو ضلع پایین ان بلندتر از دوضلع بالا باشد

اسلاید 106: سیمگل:  ملاتی از ماسه و گل رس و اندکی گچ نیمکوب است

اسلاید 107: شاپرک:  یا سرمه دان،  در کاربندی عنصری است که دو ضلع پایین آن بلندتر و دو ضلع بالا کوتاه تر است

اسلاید 108: شاه تویزه:  تویزه بزرگ

اسلاید 109: شش بند:  ستاره تزیینی ( نوع معروف آن شش بند شیرازی ) در گره سازی معمول است

اسلاید 110: شفته:  ترکیبی است از گردآهک شکفته ی آبخوار شده و گل رس و ماسه که برای یکنواخت شدن زیر ساختمان در پی سازی بکار می رود.

اسلاید 111: شکنج:  چین وشکن طاق بند زیر گنبد

اسلاید 112: شکرسنگ:  یا سنگ مها، سنگی است میان سنگ شیشه و سنگ گچ و ریزه های آن به خرده های چینی شکسته می ماند

اسلاید 113: شنگه یا شنگرک:  به معنی علم است، در معماری چوبهای کوچکی است که به صورت عمودی در دیوار می گذارند تا خرپا را به آن ببندند. ستونکی که بر روی آهیانه گنبد گذاشته و خود گنبد نیز به آن میچسبد و ستونی وسط آن میله قرار میدهند

اسلاید 114: شنگرف:  ترکیبی از گوگرد و جیوه که طلا را به خود می گیرد. در محل هایی که نیاز به طلاکاری داشتند اول شنگرف می کردند تا ورقه طلا به آن بچسبد

اسلاید 115: صندوقه: حفره هایی که در داخل دیوار و یا با قرار دادن آجر بدست می آید.

اسلاید 116: طره:  قسمتی از لبه ی دیوار بالای پنجره پیش  می آید، باران گیر، آفتاب گیر

اسلاید 117: طنبی:  یعنی چادر،  در معماری اتاق بزرگ است که در وسط ساختمان قرار دارد و اطراف آن را دیگر فضاها می گیرند، به اتاق دراز نیز می گویند.

اسلاید 118: فرسپ:  شاه تیر

اسلاید 119: فُرش آهک:  نوعی دوغاب با ماسه نرم است که در بعضی مناطق کویری جهت بیرون کشیدن شوره آجر استفاده می شده است

اسلاید 120: فریز:  تمامی نقشهای باریک اصلی افقی

اسلاید 121: قطار ـ کتار:  مثل دوال است با این فرق که در زیر آن پایه ها و یا مقرنس کاری داشته باشیم

اسلاید 122: قواره:  آجر و چوبی که جهت تزیینات به صورت منحنی بریده شود

اسلاید 123: قوس تیزه دار:  قوسهایی که در نوک آن تیزی دارد. تیزه دار را جناغی نیز می گویند

اسلاید 124: قوس مازه دار:  قوس هایی که تیزه دار نیستند

اسلاید 125: قیرچارو:  ملاتی است که به جای ماسه سیمان امروزی به کار می گرفتند. به طور کلی ترکیبی است از:  شیرآهک + گل رس خالص+ گچ نیم پخته ی نیم کوب+ ماسه دست ساز از شکر سنگ.

اسلاید 126: کاز:  طاق، قوس

اسلاید 127: کاشی هفت رنگ:  کاشی سفید لعاب دار را نقاشی کرده آن را داخل کوره می گذاشتند و در کار تنظیم می کردند

اسلاید 128: کانه پوش:  طاق کوچکی که پشت طاق جهت شیب دار کردن آن می زنند وبه آن کوره پوش نیز می گویند.

اسلاید 129: کاه گل ارزه:  ارزه= ریگ روان، کاه گلی است که علاوه بر خاک رس مقداری زیگ روان و خاک کاه شسته دارد که در نماسازی به کار می رود

اسلاید 130: کبال:  طنابی از کنف یا سیس خرما که برای بستن تیر به ستون استفاده می شده است

اسلاید 131: کژاوه= کجاوه:  پوشش بین دو تویزه که از هر دو طرف از چفت ها تبعیت می کند

اسلاید 132: کلیل:  یک نوع قوس کم خیز ایرانی بدون تیزه

اسلاید 133: کلیل پارتی:  کلیلی است که در دوره اشکانی زیاد مورد استفاده بوده.

اسلاید 134: کل آفرنگ:  کلاه فرنگی، گنبد تاج مانند، طاق واژگونه روزن دار، ساختمان میان باغها

اسلاید 135: کلاوه:  خانه های روستایی در منطقه ی کردستان و آذربایجان غربی که به صورت برج بوده است

اسلاید 136: کمرپوش:  پوششی که در کمر فضایی زده می شود و آن را به دو طبقه تبدیل می کند

اسلاید 137: کومش :منطقه سمنان دامغان ،

اسلاید 138: کوردر:  درگاهی که بسته باشد، درگاه نما

اسلاید 139: کوچه:  دهانه

اسلاید 140: کوشک:  ساختمانی که در میان یک حیاط و یا باغ قرار گیرد

اسلاید 141: کیز:  جایی که پاکار طاق می نشیند

اسلاید 142: گاورس:  ماسه هایی که به اندازه داته ی ارزن است

اسلاید 143: گچ بری شیر شکری:  گچ بری با برجستگی های خیلی کم

اسلاید 144: گچ بری زبره:  گچ بری که اطراف آن خیلی ساییده نشده باشد. مثل: کتیبه ها، نمونه آن در سردر آستانه حضرت عبدالعظیم است.

اسلاید 145: گچ بری برجسته:  گچ بری که برجستگی کم دارد.

اسلاید 146: گچ بری برهشته:  گچ بری خیلی بیرون آمده

اسلاید 147: گچ بری پته:  گچ بری که بر روی کرباس آهاردار انجام می گرفته است

اسلاید 148: گچ تراش:  شبیه به معرق است؛ گچ را در قطعاتی که می خواستند ، می بریدند، و روی کار سوار می کردند.

اسلاید 149: گریو:  استوانه ی بلند زیر گنبد

اسلاید 150: گره ساز:  نقش هایی که به صورت شکسنه است و خطوط مستقیم دارد

اسلاید 151: گز:  واحد اندازه در ایران

اسلاید 152: گُله:  نقش برساو شده ای که به صورت تک یا تکرار شده باشد، موتیف

اسلاید 153: گل اخرا:  گل قرمز رنگ برای رنگ سازی

اسلاید 154: گل انداز:  نماسازی هایی که در آجرچینی است و در کل نقش گلی را نشان می دهد

اسلاید 155: گل آهک:  ترکیبی از خمیر آهک شسته و گل رس آسیاب شده

اسلاید 156: گل ریگ:  آژندی است از ترکیب خاک رس و ریگ روان که برای اندود زیر گچ به کار می برند.

اسلاید 157: گنبد تزکین:  گنبدی است که پوسته حمال آن به صورت ترک ترک ساخته می شود

اسلاید 158: گنبد خاگی:  خاگ به معنی تخم مرغ است. گنبدی است که از دوران بیزکند بوجود آید. مثل گنبد تاج الملک مسجد اصفهان

اسلاید 159: گنبد رک:  گنبدهای نوک تیز مخروطی و هرمی

اسلاید 160: گنبد کمبیزه:  گنبدی که قاعده اش به جای دایره بیضی باشد. مثل: مسجد حاج رجبعلی در تهران، امامزاده عبدالله و عبیدالله دماوند، امامزاده زید ورامین

اسلاید 161: گیر: جایی که تیر در دیوار می نشیند

اسلاید 162: لاپوش:  طاق ضربی

اسلاید 163:   لغاز:  برجستگی عمودی کنار دیوارها

اسلاید 164: لونه: ترکیبی از نخاله ی گچ و خاک و ماسه است که برای فرش کف استفاده می شود

اسلاید 165: لویی: مغزنی، گل نی

اسلاید 166: مردگرد:  غلامگردش، راهرویی که پیرامون بنا می گردد

اسلاید 167: مقصوره ـ گنبدخانه:  قسمت اصلی مسجد است که محراب در آن قرار دارد. در اصل فقط به محل محراب گفته می شود

اسلاید 168: معقلی:  گره سازی مختلط کاشی و آجر

اسلاید 169: میانسرا:  حیاط

اسلاید 170: نار:  گنبد پیازی و نیم کره

اسلاید 171: نال:  لوله و نای

اسلاید 172: نال درگاه:  چوب یا قوس پوشش سر درگاه

اسلاید 173: نخیر:  قسمت های تو رفته در پلان

اسلاید 174: نسار –نسر:قسمت پشت به آفتاب ساختمان

اسلاید 175: نقش برگ کنگری:  نقش الهام گرفته شده از برگ کنگر، نمونه آن در گنبدخانه مسجد جامع قزوین مشاهده می گردد

اسلاید 176: نگین:  در گره سازی آجری، قطعاتی از کاشی را به صورت نگین  و به صورت ساده استفاده می کردند که نمونه ای بسیار زیبا از آن در برج اخنجان دیده می شود

اسلاید 177: نوش:  درخت صنوبر

اسلاید 178: نهالین:  تشکی با چهار بالش که به جای مبل استفاده می شده است

اسلاید 179: نهاز:  قسمت های بیرون زده در پلان

اسلاید 180: نهور:  پرسپکتیو

اسلاید 181: واکوفته:  برای نما دادن آجر با دو تخته دو طرف آن را صاف کرده، استفاده می کرده اند

اسلاید 182: اپدته:گنبد خانه و عمارت اصلی

اسلاید 183: هره:  آجری که به صورت نره می گذارند

اسلاید 184: هرنو:  سوراخ سقف

اسلاید 185: هرزه بندی:  بند عمودی بین آجرها

اسلاید 186: هدش:  نشیمن

اسلاید 187: هشتی:  هشتی یعنی برجسته، بیرون آمده، تنها جایی از منطقه بسته خانه بیرون می آمده و ارتباط با خارج داشته است.

اسلاید 188: هشت وگیر:  نوعی گره سازی تزیینی برجسته و فرو رفته. هشت=برآمده  گیر= گود، فرورفته

اسلاید 189: هلو چین: تاب –سهمی-قوس شکل نیمه تخمه مرغی- نوع معمول چفد در شما ایران- تاق بار بر – نیم بیضی

اسلاید 190: هولی:  ساختمان هایی که از سقف نور می گیرند

اسلاید 191: هور:  طرح یا پروژه

اسلاید 192: یزدی بندی:  نوعی ترک بندی و کار بندی. آرایشی در زیر پوشش

اسلاید 193: یله:  برگرفته از طبیعت نباشد

اسلاید 194: منبع :سبک شناسی معماری ایرانی google.com

اسلاید 195: پایانتشکر از توجه شما