معماری مدرن متاخر

معماری مدرن متاخر

اسلاید 1: گردآورنده : سیروس خلیلیاستاد مربوطه : مهندس نجفی معماری مدرن متاخر

اسلاید 2: دوره معماری مدرن متاخر را میتوان بعد جنگ جهانی دوم تا اوایل دهه هفتاد محسوب کرد. در این زمان بسیاری از معماران بزرگ دوران معماری اولیه و متعالی همچون رایت, کوربوزیه, گروپیوس, میس زنده بودند. آنها کماکان فعال بوده و نقش بسزایی در شکل گیری معماری اوانگارد داشتند. رایت در این دوره همچنان به عنوان معروف ترین و مهمترین معمار امریکا شناخته می شد و پیروان بسیاری در اروپا و امریکا داشت. او تنها معماری است که در هر سه دوره معماری مدرن ساختمان هایی با شهرت جهانی ساخته است

اسلاید 3: کوربوزیه به عنوان استاد مسلم و نظریه پرداز اصلی معماری مدرن در این دوره از عقاید دهه ۲۰ و ۳۰ خود فاصله گرفت. وی به جای تکیه بر یک مع ۸ ماری انتزاعی صرف و طراحی مکعب های مدرن به سمت تندیس های احساس گرایانه گرایش پیدا کرد. این موضوع را می توان در کارهای آخر او همچون کلیسای رونشان(۵۴-۱۹۵۰) و ساختمان های ساخته شده در چندیگار هند(۶۴-۱۹۵۱)و بالاخره مرکز هنری کارپنز (۶۴-۱۹۶۱)در دانشگاه هروارد امریکا ملاحظه کرد. نکته حائز اهمیت در مورد این ساختمان های تندیس گونه الن است که همه آنها بلا استثنا با بتن احداث شده اند.

اسلاید 4: س از جنگ استقلال هندوستان و جدا شدن پاکستان از این کشور در سال ۱۹۴۷ ایلات پنجاب به دو نیم تقسیم شد و لاهور مرکز این ایالت در قسمت مربوط به پاکستان قرار گرفت. جواهر لعل نهرو نخست وزیر وقت هند از کوربوزیه خوست شهری جدید با نگرش به سمت توسعه و آینده در پنجاب هند طراحی کند. برای طراحی این شهر که چندیکار نام گرفت کوربوزیه از جدید ترین ضوابط شهر سازی و معماری که خود او مسئول تبیین آنها بود استفاده کرد. کوربوزیه خود چند ساختمان مهم ایالتی از چمله ساختمان های پارلمان و ساختمان های دادگاه عالی را با بتن نمایان طراحی کرد. عملیات اجرای این شهر از سال ۱۹۵۲ آغاز گشت.

اسلاید 5: در ایران شهر اکباتان در شمال فرودگاه مهرآباد مثال خوبی از شهر سازی مدرن بر اساس عقاید کوربوزیه است. کار آغاز این شهرک از دهه پنجاه شمسی آغاز شد. در شهر اکباتان یک سری از آپارتمان های بلند مرتبه مکعب شکل که همه مشابه هستند با بتن مسلح ساخته و اجرا شده اند و مسکن حدود صد هزار نفر است.

اسلاید 6: میس وندر روهه دیگر معمار صاحب نام مدرن تا پایان عمر خود در سال ۱۹۶۹بسیار فعال بود. میس را شاید بتوان تنها معمار مدرن محسوب کرد که ساختمان های مکعب شکل ساخته شده شیشه و فولاد را همچنان به زیبایی تا پایان عمر خود طرح کرد. از جمله این ساختمان ها ساختمان سیگرم ۱۹۵۹-۱۹۵۶را میتوان نام برد که جزو آخرین کارهای او محسوب می شود.

اسلاید 7: فیلپ جانسون معمار معاصر مشهور امریکایی در معرفی میس به جامعه امریکا و نام گزاری سبک بین المللی سهم به سزایی داشت. در این دوره ای.ام.پی- معمار چینی تبار امریکایی و شرکت عظیم اسکید مور اوینگ مریل به تقلید از میس مکعب های شیشه ای در غرب و سراسر دنیا احداث کردند. شعار معروف میس (کمتر بیشتر است) هم اکنون به صورت سبکی به نام مینمالیست مطرح است. در کارهای معمارانی همچون تاداو اندو و الوارو سیزا نمونه های از این سبک را متوان مشاهده کرد.

اسلاید 8: دیگر چهره بارز این دوره لویی کان معمار استونی تبار امریکایی است. اگر چه ساختمان های طراحی شده توسط وی اندک است. ولی اپر بسزایی در معماری غرب در طی دو دهه شصت و هفتاد میلادی گزارد. از وی می توان حلقه بین مدرن و پست مدرن نام برد. کان معتقد به تقسیم بندی فضا های سرویس دهنده و فصاهای سرویس شونده و جدا کردن این فضاها از یکدیگر بود. بهترین مثال این نمونه از کارهای وی را می توان در ساختمان مجلس ملی بنگلادش در داکا (۱۹۶۲) و ساختمان تحقیقات پزشکی در دانشگاه پنیسیلوانیا(۶۵-۱۹۵۷) ملاحظه کرد.

اسلاید 9: موئسسه علوم اداری در احمد آباد هند(۱۹۶۳) و موزه هنری کیمل(۱۹۷۲-۱۹۶۶)در شهر فورت ورت ایالت تگزاس امریکا از دیگر طرحهای این معمار مهم است.

اسلاید 10: فولر و کان هر دو در کنگره بین المللی معماران در اصفهان تحت عنوان بررسی امکان پیوند معماری سنتی با شیوه های نوین ساختمان در سال ۱۹۷۰دعوت شده بودند. گروپیوس, میس و ریچارد نوترا نیز به این کنفرانس دعوت شده بودند. منتها به علت مرگ هر سه آنها قبل از کنفرانس این کنفرانس بدون حضور آنها تشکیل شد و فولر و کان شاخص ترین سخنرانان این کنفرانس بودند. در اینجا باید عنوان شود که معماری مدرن نقطه عطفی در تاریخ معماری غرب و یا به عبارت دیگر در تاریخ معماری جهان به شمار می رود. زیرا برای اولین بار نگرش از سنت تاریخ و گذشته به عنوان منبع الهام معماری تغیییر جهت داد و آینده و پیشرفت به عنوان موضوع و هدف اصلی معماری مطرح شد. معماران و نظریه پردازان مدرن سعی می کردند معماری را با علم و فناوری و جهان در حال تحول همگون سازند. آنها ساختمان ها و شهرهایی را پیش بینی کردند که پس از مدتی در غرب و سپس در سراسر جهان چهره واقعی به خود گرفت. انها در ذهن خود اینده ای را ترسیم کردند که تا به حال در شکل گیری وگسترش است.

اسلاید 11: چارلز جنکز این دوره را معماری مدرن متاخر نامید. این معماران جنبش معماری مدرن را دچار تغییر کردند. 5 معمار نیویورکی با هم جمع شدند و تصمیم به احیاء اندیشه های لوکوربوزیه گرفتند. درسال 1969 کنفرانسی در موزه هنر مدرن نیویورک برگزار شد تحت عنوان کنفرانس معماران برای مطالعه از محیط. در واقع بعد از استفاده بی رویه از سوخت فسیلی منابع محیطی دچار خطر شد. در حدود دهه 60 بحران انرژی در جهان رخ داد که همه را مجبور به تجدید نظر در نوع نگاهشان به استفاده از منابع محیطی ساخت –ساختمانهای شیشه ای که در معماری مدرن ساخته می شد بسیار مصرف انرژی داشت .

اسلاید 12: گروه پنج معمار نیویورک متشکل شده از: 1- جان هیدک 2- پیتر آیزمن 3- ریچارد مایر 4- مایکل گریوز 5- چالز گواثمی – در سال 1972 با هم این گروه را تشکیل دادند. از ویژگیهای کارهای 5 معمار نیویورکی: سعی بر این داشتند که عمق فضا را افزایش دهند. دید بیننده هنگام نظاره نما در درون حجم نفوذ کند. از دیگر ویژگیهای آنها استفاده از استراکچر اکسپوز بود. ساختار سازه ای نمایان استفاده می کردند.

اسلاید 13: جز معماران لیت مدرن محسوب می شود و از پایه گذاران معماری پست مدرن هم می باشد از آثار او خانه هانزلمان می باشد. گرایش به پروژه ویلا ساووای لوکوربوزیه دارد. ( تاکید بر فرم مکعب و رنگ سفید) دارای 3 طبقه است و حیاط در بام دارد . از دیگر آثار مایکل خانه بناسراف، بازسازی یک خانه قدیمی است. استراکچراکسپوز و نفوذ دید به عمق کار. در دوره پست مدرن بر خلاف دوره مدرن می توان به گذشته نگاه کرد. یکی از دیگر ویژگیهای معماری پست مدرن، استفاده از رنگ های جیغ یا روستایی است. ساختمان شهرداری فینیکس در آمریکا از دیگر آثار مایکل گریوز است که دارای فرم ویژه ای است..هندسه، نظم و تقارن وارد معماری شده است.مایکل گریوز

اسلاید 14: او تا اکنون به ایده آل های معماری لوکوربوزیه پایبند است. بقیه این گروه از آن عقاید اولیه منصرف شدند یا تغییر دیدگاه دادند. او معماری حرفه ای با جزئیات بسیار دقیق است . خیلی تاثیر گذار و جریان ساز نبوده. علاوه بر حجم مکعب به حجم منحنی علاقه مند بود و اغلب در کنار حجم مکعب حجم با سطوح منحنی ایجاد می کند. ویژگی ویلاهای میر این است که اکثرا نشیمن خانه مرتفع است و در دو طبقه ساخته می شود. شومینه همیشه حضور دارد. خانه اسمیت از معروفترین کارهای میر است. نشمین با ارتفاع دوبل و فضاهای داخلی سفید رنگ و در نهایت سادگی است.ریچارد میر

اسلاید 15: خیلی سریع مسیر خود را از این 5 نفر جدا کرد و به سمت ساخت و ساز روی آورد. خانه شخصی خود او در هنگام همکاری با این گروه با همان عقاید لوکور بوزیه ساخته شده است.چالز گواثمی

اسلاید 16: استاد مدرسه کوپر یونیون بود – 10 سال تدریس کرد – حدودا 20 سال رئیس آن بود تا آخر عمر. (2001 فوت کرد) او تاثیر زیادی بر روی دانشجویان معماری گذاشت از جمله دانیل لیبسکیند از شاگردان او بود. شیگرو بان و بهرام شیردل از شاگردان او بودند. او بحثی مطرح کرد تحت عنوان معماری معماری یا همان علم معماری یا رشته معماری. او معتقد بود رشته چیزیست که ما از طریق تحقیق و پژوهش می توانیم آن را به دست آوریم و در نقطه مقابل حرفه معماری قرار می گیرد. حرفه کاری است که یاد می گیریم از طریق تکرار آن را ادامه می دهیم و به تحقیق دست نمی زنیم و این جدای از رشته معماری است. او بحث تئوری را در مدرسه کوپر یونیون بسیار جدی پی می گرفت.جان هیدک

اسلاید 17: در این پروژه او 3 فرم را در نظر گرفت تا ببیند آیا فرم از عملکرد تبعیت می کند یا نه. او کیفیت فضاها را در فرم های مختلف را بررسی نمود. در خانه الماس 1967 پوسته پیرامون را 45 درجه نسبت به شبکه ستونها چرخاند و به بررسی کیفیت فضاهای آن پرداخت. اکثر پروژه های او در حد تحقیق و تئوری بود و ساخته نشده اند. خانه ای برای یک شاعر. او بحثی در نقد معماری مدرن مطرح می کند که باید به طراحی تخصصی فضاها دست زد. بر خلاف عقاید معماران مدرن که معتقد به یک خانه شیشه ای و تکرار آن در جهان بودند. او معماری را می پسندید که به طور تخصصی به نیازهای مصرف کننده توجه کند. او خانه ای برای یک زن و شوهر طراحی کرده که از یکدیگر طلاق گرفته اند و بخاطر کودکشان نمی خواستند جدا از هم زندگی کنند. لذا با حفره هایی که فقط کودک آنها می تواند از آن حفره ها عبور کند خانه ای خاص برای ایشان طراحی نمود. در عین باهم بودن جدا از هم زندگی می کردند.

اسلاید 18: او بحث دیگری تحت عنوان فراتر رفتن از نگاه غالب کار فرمایان را مطرح کرد. او معمار را اسیر نظرات کارفرما دانست و می گفت معماران باید به خلق عملکردهای جدید توجه کنند. ر این راستا او طراحی فضایی برای خودکشی را انجام داد و ساخت. ضمنا او به بررسی تاثیر معماران برنهادهای دولتی و قدرت پرداخت. از آثار اجرا شده او یک مجتمع مسکونی در برلین است. دو فرم مکعبی در کنار و یک استوانه در وسط. دارای شیب تیز به سمت داخل است و آب باران را جمع آوری می کند و در محلی ذخیره می کند، تا برای آبیاری مورد استفاده قرار گیرد تراس هاوس: از دیگر آثار جان هیدک است که دارای تراسی است که قابلیت بسته شدن دارد.

اسلاید 19: خانه شماره 10: از دیگر آثار جان هیدک است . در آن فضاهای سیرکولاسیون اصل فضای خانه را تشکیل می دهد. دارای راهرو های طولانی است. در این راهروها می توانستند از مناظر اطراف لذت ببرند. به نظرم بهرام شیردل از این پروژه برای طراحی سفارت ایران در برزیل الهام گرفته است.

اسلاید 20: معروفترین اثر جان هیدک Wall House یا خانه دیوار (سال های 73-1972) نام دارد. دیواری در وسط قرار داده و در یک طرف فضاهای اصلی خانه، که به صورت فشرده وروی هم قرار دارند و در طرف دیگر فضای فرعی خانه و فضاهای خدماتی را قرار می دهد که به وسیله دیوار در دید بصری کاملا از هم جدا می شوند. این پروژه در اواخر عمر جان هیدک ساخته شد و قبل از ساخت کامل جان هیدک مرد. در این پروژه گفته می شود که جان هیدک ازشیشه بزرگ مارسل دوشان الهام گرفته (ساختار این شیشه دو بخشی است) تحلیل گران این دو قسمتی شدن کار هیدک را ملهم از شیشه ی بزرگ دوشان می دانند.

اسلاید 21: به نظرم پیتر آیزنمن مهم ترین معمار نیمه دوم قرن 20 است. اگر لوکوربوزیه را مهم ترین معمار نیمه اول قرن20 بدانیم. اوایل سبک لیت مدرن داشت و کم کم به جنبش دیکانستراکشن روی آورد سپس به جنبش فولدینگ. بعد به معماری نواری Stration روی آورد و سپس معماری پرش کیهانی یا معماری که به تعبیر چارلز جنکز از علوم روز دنیا بهره می گیرد، نظر او را به خود جلب کرد و همچنان به کار ادامه می دهد. او دکترای معماری دارد. یکی از مهم ترین کارهای او تاسیس موسسه پژوهشی IAUS درآمریکا است که موسسه ایست برای مطالعات معماری و شهرسازی و مجله ای در آمریکا با نام اپوزیشن (مخالفان) چاپ کرد، که 10-15 سال منتشر شد و معماران صاحب نظر در آن مقاله می دادند. رم کولهاس از طریق مجله و موسسه آیزنمن حمایت و مطرح شد.پیتر آیزنمن

اسلاید 22: آیزنمن خانه هایی طراحی کرد که با شماره نام گذاری شده بودند: 1، 2، 3، 4، 6، ... ،.10 در تحلیلی می گویند او از شماره های سمفونی ها در موسیقی استفاده کرد. در پروژه های اولیه اش از حجم و فرم مکعب شروع می کرد. در یک فرآیند طراحی متحول می شد و شکل می گرفت. او اصالت را به فرآیند طراحی می دهد، نه به محصول نهایی. به همین دلیل وقتی شروع به کار می کرد نمی دانست در پایان به چه چیزی می رسد. خانه شماره 1 بر اساس اندیشه های لوکوربوزیه ساخته شد. در خانه شماره 2 او بحثی را مطرح می کند تحت عنوان BLURING یا تارشدن: «شفافیت ویژگی اصلی معماری مدرن»بود. اما در معماری پست مدرن ویژگی اصلی ابهام یا تار شدن یا کدر شدن است. یعنی انسان به نوعی بعد از 2 جنگ جهانی و بحران انرژی سرخورده شده، به همین دلیل شفافیت کم کم کدر می شود. او سعی کرد به نوعی کارهایش را مبهم کند. او در این خانه از ساختار مربع 9 قسمتی را الهام گرفته- این ساختار بسیار ارزشمند است درمعماری کلاسیک (ساختار کوشک های 8 بهشت بر اساس این مربع 9 قسمتی است )اولین شبکه را در یک طبقه می گیرد. در طبقه فوقانی این شبکه را می چرخاند و رد واقع نوعی ابهام به وجود می آورد. درخانه شماره 3 فرآیند طراحی به خوبی مشاهده می شود. ابتدا یک مکعب بعد به 3 و سپس به 9 تکه آن را تقسیم می کند. تعدادی دیوار در نظر می گیرد و از آن حجم اولیه به یک حجم جدید می رسد.

اسلاید 23: به دلیل استفاده از صفحات افقی در کارهای او منتقدین نام معماری مقوایی را بر آن نهادند. یعنی نوعی معماری سبک است. و او هم از این نام استقبال کرد. یکی ازمهم ترین خانه های او خانه شماره 6 است. او در این خانه چند نوآوری و ساختار ایجاد کرده است. مثلا مفهوم پله را تغییر می دهد. یک پله سبز رنگ و یک پله به رنگ قرمز طراحی کرده. پله سبز به طبقه اول می رود، اما پله قرمز مسدود است و به سقف بر می خورد. او عملکرد پله را تغییر می دهد. می تواند سکویی برای نشستن، محلی برای بازی بچه ها یا تندیسی در فضای داخلی باشد، اما از عملکردش تهی شده است. در این پروژه شکافی در برنه سقف و کف ایجاد کرده تا در اتاق خواب اصلی نتوانند یک تخت دو نفره قرار دهند و دو تخت یک نفره قرار بدهند. او در همه پروژهایش ساختارهای وضع موجود را می کشد. در معماری او معتقد بود فرم می تواند ضعیف باشد و نه همیشه قوی.

اسلاید 24: در مجموع ویژگیهای جنبش لیت مدرن (جدول فصل 4 کتاب از زمان و معماری خوانده شود) عبارتند از: سطح به صورت ناخود آگاه، واقع بین، هر فرمی که حاصل آید، اواخر نظام سرمایه داری، هنرمند تحت فشار، پر زرق و برق، تکنیکی شیک و تکنیکی پیشرفته، سادگی پیچیده، ابهام آمیز، فرم تندیس گون، ساختمان به مانند تزئینات، ضد تمثیل و استعاره و ... .

اسلاید 25: پایان