مفهوم دودمانه

مفهوم دودمانه

اسلاید 1: تعاریف کلیدودمانه: براي بررسي چگونگي وراثت صفتي خاصمثلاً زالي از شجره نامه خاصي در ژنتيك به نامدودمانه استفاده مي شود. دودمانه به ويژه براي مطالعهصفات غير عادي و ناهنجاري هاي ژني مورد استفادهقرار مي گيرد و به افراد كمك مي كند تا بدانند كهاحتمال ناقل بودن چقدر است.

اسلاید 2: ناقل: افرادي كه از لحاظ فنوتيپ سالم ولي داراي الل مولد ناهنجاري ژن مي باشند، يعني ژن ناهنجاري مغلوب به همراه الل سالم خود دارند. مثلاً فرد ناقل زالي يعني ناخالص مي باشد و اين صفت Aa داراي ژنوتيپ را نشان نمي دهد ولي ممكن است به فرزندان خود منتقل كند. زالي: يك جهش ژني است . در اين بيماري ژن سازنده ي آنزيمي كه سبب ساخته شدن رنگيزه ي سياه در بدن مي شوند آسيب ديده و در نتيجه موها، پوست وچشم ها بدون رنگيزه مي باشد.

اسلاید 3: از دودمانه به چه اطلاعاتي ژنتيكي مي توان پي برد؟صفات اتوزومي: الف) مغلوب ب) غالبصفات وابسته به جنس: الف) مغلوب ب) غالبخالص يا ناخالص بودن

اسلاید 4: صفات اتوزومي: صفاتي كه ژن هاي آنها روي كروموزوم هاي اتوزوم(غير جنسي) قرار دارند. الف) صفت اتوزومي مغلوب: فردي كه صفت اتوزومي مغلوب را نشان مي دهد والدين آن فرد ممكن است هر يك از ژنوتيپ هاي زير را داشته باشند.الف) Aa×Aaبaa×Aa(جaa×aa(ژن سالمA=ژن زالی(بیماری)a=

اسلاید 5: ب) صفت اتوزومي غالب: فردي كه صفت اتوزومي غالب را نشان مي دهد بايد پدر يا مادري داشته باشد كه آن صفت را نشان دهد.مانند بيماري هانتينگتون

اسلاید 6: صفت وابسته به جنس: صفاتي كه ژن هاي آنها روي كروموزوم جنسي قرار دارند (y يا x) و در زن و مرد به شيوه هاي مختلف ظاهرمي شود. الف: صفت وابسته به جنس مغلوب: بسياري ازصفات وابسته به جنس مغلوب هستند. چون مرد يک كروموزومx دارد. پس اگر مرد روي كروموزوم x خود الل مغلوب داشته باشد آن را بروز مي دهد و زن در صورتي اين بيماري را نشان مي دهد كه روي هر دو كروموزوم x خود الل مغلوب داشته باشد، مانند بيماري هموفيلي.

اسلاید 7: اگر کروموزوم x دارای الل مغلوب بیماری را xh بگیریم وکروموزوم سالم راx بگیریم:دختر سالم=xx xy=پسر سالم xxh=دختر سالم ولی ناقل پسر بيمار=xhy دختر بيمار=xhxh

اسلاید 8: ب: صفت وابسته به جنس غالب: اگر بر روي يك كروموزوم خود الل غالب را داشته باشد آن را بروزمي دهد مانند:ژن بيماري = Aژن سالمي =aپسر بيمار =XAY دختر بيمار = XAXaدختر بيمار =XAXA دختر سالم = XaXaپسر سالم =XaY

اسلاید 9: نكاتي در مورد دودمانه:اگر فرزند والد سالم فردي بيمار باشد ، بيماري صفتي است كه از طريق مغلوب به ارث مي رسد اگر فرزند دو والد بيمار فردي سالم باشد، بيماري صفتي است كه از طريق غالب به ارث مي رسد.

اسلاید 10: وراثت از نوع وابسته به x مغلوب را مي توان حالتي خاص از اتوزومي مغلوب در نظر گرفت، در نتيجه دودمانه اي كه از طريق وابسته به x مغلوب قابل توجيه است از طريق اتوزومي مغلوب نيز قابل توجيه استهمينطور شجره نامه اي كه از طريق وابسته به xغالب قابل توجيه است از طريق اتوزومي غالب هم توجيه مي شود.

اسلاید 11: شيوه رد كردن حالت وابسته بهx مغلوب:- مادر بيمار تمامي پسرهايش بيمارند و اگر پسري سالم باشد اين حالت رد مي شود- دختر بيمار حتماً داراي پدري بيمار است و اگر پدرسالم باشد اين حالت رد مي شود.

اسلاید 12: شيوه رد كردن حالت وابسته بهxغالب- پدر بيمار تمامي دخترانش بيمارند و اگر دختري سالم داشته باشد اين حالت رد مي شود- پسر بيمار حتماً داراي مادري بيمار است و اگر مادرسالم باشد اين حالت رد مي شود

اسلاید 13: تصویر یک دودمانه