مهارت حل مسئله و تصمیم گیری

مهارت حل مسئله و تصمیم گیری

اسلاید 1: مهارت حل مسئله و تصمیم گیری

اسلاید 2: دکتر علی سلطانی پزشک کارشناس ارشد مشاوره

اسلاید 3: مقدمههمه انسانها در زندگی فردی و اجتماعی خود با مسائل و مشکلات متعددی مواجه می شوند. در واقع زندگی چیزی جز روند پیاپی مواجه شدن با مسائل و مشکلات و تلاش برای حل و فصل آنها نیست.وجود مشکل در زندگی امری عادی است و ما خواه ناخواه با مشکلات متعددی در زندگی خود مواجه می شویم.بنابراین کسب مهارت تصمیم گیری و حل مسئله شما را قادر می سازد تا به طور سازنده با مشکلات زندگی روبرو شوید.

اسلاید 4: تصمیم گیری شما با موقعیتی روبرو هستید که برای آن چندین پاسخ وجود دارد .و شما باید مهارت انتخاب بهترین گزینه را داشته باشید.

اسلاید 5: حل مسئله شما با موقعیتی روبرو هستید که با اطلاعاتی که دارید هیچ جوابی برای آن ندارید لذا نیازمند فرایندی به نام حل مسئله می باشید.

اسلاید 6: شیوه های مختلف تصمیم گیری

اسلاید 7: 1- تصمیم گیری احساسی مبنای این انتخاب این است که احساس فرد چه چیزی را درست می داند؟ در اینجا تاکید بر حس درونی، ترجیحات ذهنی و ارزشهای شخصی فرد است، نه اینکه چه فکری می کند؟!

اسلاید 8: 2- تصمیم گیری اجتنابیفرد لزوم تصمیم گیری را انکار می کند.امیدوار است همه چیز خود به خود درست شود.از تکنیک به تاخیر انداختن کارها استفاده می کند.هدف فرد آسایش روانی کوتاه مدت اما به هزینه گزاف می باشد.

اسلاید 9: 3- تصمیم گیری تکانه ای فرد به سرعت و بر مبنای اتفاقات ناگهانی تصمیم می گیرد و هیچگونه ارزیابی منطقی از حقایق ندارد.

اسلاید 10: 4- تصمیم گیری مطیعانهفرد بر اساس انتظارات دیگران تصمیم می گیرد.ویژگی اصلی این روش انفعال است.فرد اجازه می دهد دیگران برای وی تصمیم بگیرند.

اسلاید 11: 5- تصمیم گیری اخلاقیمبنای تصمیم گیری یک منبع اخلاقی است که می تواند به تعلیمات مذهبی مربوط باشد یا بر اساس اصول اخلاقی شخصی تصمیم بگیرد.

اسلاید 12: 6- تصمیم گیری منطقیفرد به طور بی طرفانه و منطقی تمامی اطلاعات مهمی که به تصمیم مربوط است را ارزیابی می کند و سپس با توجه به اهداف خود بهترین تصمیم را می گیرد.

اسلاید 13: مراحل فرایند حل مسئله و تصمیم گیری

اسلاید 14: 1- خود آگاهی هیجانیشاید به نظر شما خنده دار باشد که وقتی با مشکلی مواجه هستید یا می خواهید تصمیمی بگیرید در ابتدا با خود فکر کنید : (( من با یک مشکل مواجه شده ام)) و یا (( من در حال تصمیم گیری هستم)).اما بکار بردن این جزء از خودآگاهی به شکل گفتار درونی باعث می شود که ذهن ما معطوف به مساله یا تصمیمی شود که با آن مواجهیم.

اسلاید 15: تعریف خودآگاهی هیجانیآگاهی نسبت به احساسات و هیجانات در موقعیتهای مختلف

اسلاید 16: اجزای خود آگاهی هیجانیآگاهی داشته باشیم که باید مشکلی را حل کنیم یا تصمیمی بگیریم.به خود بقبولانیم که مشکلات ، واقعیات زندگی اند و بسیاری از مواقع راه حل دارند.با بکار بردن گفتارهای درونی مثبت مانع از فعال شدن افکار ناکارآمد شویم.

اسلاید 17: افکار ناکارآمد چیست؟در مواجهه با یک مشکل ممکن است یکسری افکار ناکارآمد فعال شوند که منجر به عملکرد ضعیف فرد شود، مثل :هر چه بلاست بر سر ماست.هر چه سنگه پای لنگه!من بی عرضه ام.من آدم به درد نخوری هستم.

اسلاید 18: جملات فوق مشتی از افکار ناکارآمدی هستند که به شکل گفتار درونی در رویارویی با مشکلات روزمره باعث می شوند که ما نتوانیم بخوبی از پس حل مسئله یا اخذ تصمیم برآییم.

اسلاید 19: اینجاست که خود آگاهی هیجانی به شکل بکار بردن گفتارهای درونی مناسب می تواند بر این افکار ناکارآمد غلبه کند، مثل: مشکل برای هر کسی پیش می آید و برای من هم پیش آمده است.این یک امتحان الهی است.قدرت من خیلی بیشتر از اینهاست.این تمرین است و باعث می شود که قوی تر شوم.

اسلاید 20: به نظر شما دومین مرحله فرایند حل مسئله و تصمیم گیری چیست؟

اسلاید 21: 2- تعریف دقیق مسئله یا تصمیم

اسلاید 22: خوب تعریف کردن مسئله ، نیمی از حل آن است.برای تعریف مسئله باید به 6 سوال توجه کنیم:مشکل چیست؟ (WHAT)مشکل از چه زمانی ایجاد شده است؟ (WHEN)مشکل در کجا به وجود آمده است؟ (WHERE)چه کسانی در ایجاد مشکل نقش داشته اند؟ (WHO)چرا مشکل ایجاد شده است؟ (WHY)چگونه مشکل ایجاد شده است؟ (HOW)

اسلاید 23: طبقه بندی مشکلاتواضح (Well-Defined): به مشکلاتی گفته می شود که فقط یک راه حل صحیح دارند. مثلا“ برای قبولی در یک امتحان (مشکل) نمره بالای 10(راه حل) لازم است.مبهم(Ill-Defined): به مشکلاتی گفته می شود که برای رفع آنها راه حلهای صحیح متعددی وجود دارد و شما باید بر اساس هدفی که دارید تصمیم بگیرید که کدام راه حل شما را در رسیدن به هدف بیشتر کمک می کند.

اسلاید 24: به نظر شما بعد از خودآگاهی و تعریف مسئله نوبت به انجام چه کاری می رسد؟

اسلاید 25: 3- تهیه فهرستی از راه حل ها یا تصمیمات مختلف

اسلاید 26: در این مرحله باید خوب فکر کنید و تمامی راه حلهای ممکن را فهرست نمایید.سعی کنید ذهن خود را باز نگه داشته و بدون اعمال خود سانسوری هر راه حلی را که به ذهنتان رسید یادداشت کنید. در این مرحله کمیت راه حلها و تصمیمات مختلف مهمتر از کیفیت آنهاست، چون به این شکل بدون ایجاد محدودیت برای ذهن ، هر راه حل یا تصمیمی که به ذهنتان آمد بدون در نظر گرفتن درست یا نادرست بودن یا منفی یا مثبت بودن، آنرا یادداشت می کنید.

اسلاید 27: مرحله چهارم حل مسئله و تصمیم گیری

اسلاید 28: ارزیابی گزینه ها و انتخاب بهترین راه حل

اسلاید 29: بهترین راه حل کدام است؟از کجا می فهمیم کدام راه حل از همه بهتر است؟

اسلاید 30: در این مرحله مهم است که به مزایا و معایب گزینه ها بیندیشید!از خود بپرسید که اگر از این راه حل استفاده کنم چه اتفاقی خواهد افتاد؟ به عبارتی قبل از انجام هر کاری سعی کنید نتیجه آن کار را پیش بینی کنید.

اسلاید 31: برای انتخاب بهترین راه حل لازم است شما ملاحظاتی (معیارهایی) در نظر بگیرید.برای این معیارها مقیاس تعریف کنید : مثلا“ صفر تا پنج یا منفی 2 تا مثبت 2

اسلاید 32: مرحله پنجم حل مسئله و تصمیم گیری

اسلاید 33: اجرای راه حل انتخاب شده

اسلاید 34: مشکلات مرحله اجراهجوم افکار ناکارآمداین مشکل پیچیده تر از آن است که با این کارها حل شود.من هیچ وقت نتوانسته ام کاری را به خوبی انجام دهم.من میدونم که این کار به نتیجه نمی رسه!این افکار می تواند بر توانایی ما اثر منفی بگذارد.

اسلاید 35: برای مبارزه با این افکار ناکارآمد باید که :اعتماد به نفسمان را بالا ببریم.پیامدهای راه حل را پیش بینی کنیم.با افراد دیگر مشورت کنیم (یک فرد توانمند کسی نیست که تواناییهای عدیده ای دارد بلکه کسی است که میتواند از تواناییهای دیگران استفاده کند)به طور دقیق مشخص کنید که چه کاری ، کجا، چه موقع و توسط چه کسی باید انجام شود.

اسلاید 36: مرحله ششم حل مسئله و تصمیم گیری

اسلاید 37: ارزشیابیپس از اجرای راه حل انتخاب شده، باید ارزیابی انجام شود که آیا راه حل مورد نظر موثر و رضایت بخش بوده یا خیر.اگر راه حل انتخاب شده موثر بوده، چه بهتر.در غیر این صورت باید مراحل حل مسئله را مرور کنید و ببینید در کجا اشکال وجود داشته که مشکل حل نشده است.