مکانیسم های دفاعی

مکانیسم های دفاعی

اسلاید 1: دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد دانشکده پزشکی درس:بهداشت روان موضوع: مکانیسم‌های دفاعی دکتر حسن پالاهنگ

اسلاید 2: زیگموند فروید،بنیان‌گذار روان‌کاوی ایده‌ اعمال دفاعی را در سال 1894 مطرح ساخت. فروید وجود چندین مکانیسم دفاعی را قبول داشت اما عمده تمرکز وی بر واپس‌رانی بود. نخستین مطالعه‌ جامع و منظم در مورد مکانیزم‌های دفاعی در سال 1936 توسط آنافروید در کتاب ایگو و مکانیسم‌های دفاعی معرفی گردید.تاریخچه مکانیسم‌های دفاعی

اسلاید 3: ویژگی مکانیسم‌های دفاعی      من )ٍEGO) براي رهايي از اضطراب ناشي از عدم تامين نيازهاي نهاد، كه برآورده سازي آنها مجازات و تنبيه از سوي جامعه و وجدان را بدنبال دارد، به يك سري مكانيسمهاي دفاعي متوسل ميگردد. خصوصيات مشترك تمام اين مكانيسمهاي دفاعي شامل: 1- اغلب اوقات بطور ناخوداگاه اعمال ميگردند. 2- معمولا با تحريف، انكار و تبديل واقعيت توام بوده و موجب خود فريبي ميگردند.3- قدرت سازگاری داشته و باعث تطابق بهتر فرد با عوامل نامساعد می‌شوند.  4-استفاده مفرط از آن‌ها نشانه‌ ناسازگاری شخصیت است .

اسلاید 4: كاركردهاي مكانيسمهاي دفاعي شامل:محافظت از خود و ذهن خودآگاه و همچنين كاهش اضطراب، رنجش، درد، خشم، اندوه، سرخوردگي واسترس ميباشد. آنها كمك به سازگاري و تطابق بهتر با شرايط و محيط پيرامون است. كنار آمدن با واقعيت. دور نگهداشتن سائق هاي نهاد از هوشياري و حفظ آنها در ناخودآگاه. محافظت خود انگاره از خجالتزدگي و احساس گناه نزد ديگران.حفظ آبرو، اعتماد بنفس و عزت نفس نزد ديگران. مكانيسمهاي دفاعي از دوران خردسالي آموخته گرديده و سرانجام بصورت عادت در مي آيند. برخي از اين مكانيسمها سازنده و انطباقي و برخي ديگر مخرب و غير انطباقي ميباشند كه به آنها اشاره خواهيم كرد. استفاده افراطي و اغراق آميز از اين مكانيسمها منجر به اختلالات رواني وشخصيتي در فرد ميگردند.

اسلاید 5: -استفاده از واکنشهای ناخودآگاه یا مکانیسم دفاعی یا فرآیندهای ذهنی :این مکانیسم ها روشهایی هستند که فرد در هنگام بروز استرس بطور ناخودآگاه و غیر ارادی انجام میدهد تا خطر تاثیرات استرس را به نحوی کاهش دهد . این مکانیسم ها ذهنی هستند و تغییری در وضع عینی عامل استرس ایجاد نمی کنند بلکه تنها به فرد فرصتی میدهد تا راه حل مناسب و منطقی پیدا کند . در تمامی مکانیسم های دفاعی عنصری از خود فریبی وجود داد .

اسلاید 6: توجه به چند نکته مهم است : اول اینکه مکانیسم های دفاعی توسط تمامی انسان ها استفاده می شود. .دوم اینکه با میانه روی در استفاده از آن می توان بطور موقت یک موقعیت سخت و فشارزا را تحمل کرد .سوم اینکه استفاده از مکانیسم های دفاعی فقط وقتی حاکی از سوء سازگاری است که بطور مداوم و همیشگی استفاده شوند و فرد از روشهای مشکل دارو منطقی استفاده ننماید .از انواع مکانیسم های دفاعی می توان موارد زیر را نام برد :سرکوب (REPRESSION) : سرکوب یا واپس زنی اصـلي تـرين و رایج ترین مکانیسم دفاعی است و عبارتست از بیرون راندن ناخودآگاه تجارب ، تمایلات ، احساسات و خاطرات ناراحت کننده از بخش خودآگاه . در واقع در این مکانیسم هر چیزی که (( من )) را تهدید می کند ، از هوشیاری کنار گذاشته می شود و به این طریق فرد با سرکوب تجارب تلخ به خودآگاه، احساس آرامش خواهد کرد .

اسلاید 7: فرونشانی (SUPPRESSION) : این واکنش مانند فراموش کردن است و عبارتست از عمل آگاهانه مهار کردن یک تکانه یا عقیده به منظور فراموش کردن چیزی یا کنار زدن آن از ذهن . فرونشانی یک مکانیسم خودخواه می باشد ، به همین دلیل از سوی عده ای این واکنش ، مکانیسم دفاعی حقیقی به حساب نمی آید.  جابجایی(DISPLACEMENT ) : این مکانیسم عبارتست از تغییر جهت دادن احساسات از یک شخص یا یک شیء به شخص یا شیء دیگر که کمتر مخاطره آمیز است . این مکانسم دفاعی معمولابصورت جانشین ساختن فردی ضعیف تر به عنوان هدف پرخاشگری که شخص نسبت به فرد دیگری داشته ولی نتوانسته است ابراز نماید ، دیده می شود .

اسلاید 8: دلیل تراشی(RATIONALIZATION) : در این مکانیسم فرد سعی داردافکار و احساسات و رفتارهای خود را به انگیزه های موجه نما و خوش ظاهر نسبت دهد در حالیکه انگیزه های واقعی به دلیل غیر قابل قبول بودنشان ناشناخته می مانند . این مکانیسم یک تدبیر خودفریبانه و خود بزرگ کننده ی فرد برای اجتناب از اضطراب ، احساس گناه و شرمساری است . درون فکنی(INTROJECTION) : دراین واکنش فرد ویژگیهای دیگران را بطور رمزی به عنوان خصوصیات شخصی خویش قرار می دهد . این مکانیسم دفاعی نوعی همانند سازی است و بویژه نزد کودکان متداول است . 

اسلاید 9: برون فکنی (PROJECTION) : این واکنش بر خلاف درون فکنی است و عبارتست از نسبت دادن افکار ، آرزوها وتکانه های نامطلوب و غیر قابل پذیرش به دیگران . در این مکانیسم شخص برای آنکه از داشتن افکار و افعال نادرست و ناپسند خود احساس شرم نکند ، احساسات ، تمایلات و اعمال ناردست خود را به دیگران نسبت میدهد . برگشت(Regression) : بازگشت یا پسرفت ناخودآگاه به مرحله روانی پایین تر.این مکانیسم زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که فرد نمی تواند در شرایطی که قرار دارد با محرومیت ها و فشار های روانی مقابله کند . این مکانیسم نوعی تحریف و تغییر رفتار بصورت بچگانه است .

اسلاید 10: تثبیت : زمانی که فرد در یکی از مراحل رشد روانی باقی می ماند در حالیکه از نظر کلی از آن مرحله گذشته است . تثبیت ممکن است در اثر ارضای بیش از حد و یا بعلت ناکامی بیش از حد در مرحله خاصی از رشد و تکامل رخ دهد .انکار(DENIAL) : این مکانیسم عبارتست از رد وعدم پذیرش ناآگاهانه جنبه هایی از واقعیت که نمی توانند آگاهانه مورد قبول واقع شوند. کوشش فرد در این مکانیسم در جهت پرده گذاشتن روی واقعیات غیر قابل قبول از طریق نادیده انگاشتن آنهاست . انکار واقعیت در مواقع افراطی ممکن است پیش درآمد ظهور سایکوز باشد . جبران(COMPENSATION) : در این مکانیسم فرد سعی می کند برای جبران کمبود های خود ، از طریق پیشرفت در زمینه های دیگر احساس حقارت ناشی از شکست ها و نقایص واقعی یا تصوری خو را ازبین ببرد .این مکانیسم ، شخص را بسوی تعالی در جهات دیگر زندگی و اکتساب توانائی های جدید ، برای پوشاندن نارسائی های خود ، برمی انگیزد .

اسلاید 11: همانند سازی(IDENTIFICATION) : این مکانیسم عبارتست از میلی ناخودآگاه به جذب و اقتباس ویژگی های شخصیتی فردی دیگر . به عبارت دیگر ، فرد اعمال و رفتارهای خود را براساس الگوهایی که از دیگران به ویژه خانواده ، دریافت می کند ، شکل می دهد . این مکانیسم نقش مهمی در رشد شخصیت فرد دارد .

اسلاید 12:   والایش یا تصعید(SUBLIMATION) : در این مکانیسم فرد تکانه های غیر قابل قبول را در مسیر های قابل قبول اجتماعی قرار می دهد . به عبارت دیگر هنگامی که ظهور مستقیم تکانه ای از نظر اجتماع ممنوع باشد ، این مکانیسم راهی است موفقیت آمیز برای دستیابی به ارضای آن تکانه .

اسلاید 13: واکنش سازی(REACTION FORMATION) : این مکانیسم عبارتست از ابزار مبالغه آمیز افکار ، آرزوها و تکانه ها برخلاف جهت اندیشه ها ، تمایلات و انگیزه هایی که در درون فرد هستند ولی بقدری دردناک اند که نمی توانند به آگاهی بیایند . تبدیل(CONVERSION) : در این مکانیسم دفاعی فرد با جسمانی کردن ناخودآگاه تجربه های هیجانی دردناک ، محیط را برای خود قابل تحمل می سازد . شکایت جسمی به صورت فلجی ، کوری و کری خود را نشان می دهند . تجزیه : تغییر موقتی و شدید در ماهیت احساس هویت شخص به منظور اجتناب از ناراحتی هیجانی را تجزیه می گویند . این حالت در فیوگ ، ( فرارروانزاد ) ، آمنزی ( فراموشی روانزاد ) و افراد چند شخصیتی دیده می شود .

اسلاید 14: چه زماني مكانيسمهاي دفاعي بيمار گونه و آسيب زا ميشوند:1- استفاده افراطي، مكرر و اغراق آميز از آنها. 2- زماني كه دفاعها در حالت انعطاف ناپذير، خشك و انحصاري بكار ميروند. 3- هنگامي كه دفاعها شرايط كنوني را به شدت تحريف ميكنند. 4- استفاده از دفاعها منجر به پديد آمدن مشكلات جدي وعمده در روابط، دوستيها و لذت و برخورداري از زندگي سالم ميگردد. 5- دفاعها موجب تحريف احساسات و هيجانات گرديده و از ابراز سالم آنها جلوگيري ميكنند. استفاده از مكانيسمهاي دفاعي بلوغ يافته پيامدهاي زير را بدنبال دارد: سلامت عمومي بدن-سلامتي جسم وروان-بروز كمتر اختلالات رواني در فرد-دوستي و روابط پر مايه وسالم-رضايت شغلي-خوشي و شادكامي-تطابق عالي با شرايط و محيط.