نقد و بررسی کتاب استبداد شرقی

نقد و بررسی کتاب استبداد شرقی

اسلاید 1: دانشگاه علوم و تحقیقات تهراندانشکده علوم انسانی و اجتماعیگروه جامعه شناسینقد و بررسی کتاب استبداد شرقیجلال یوسفیجامعه شناسی اقتصادی و توسعه

اسلاید 2:

اسلاید 3: عنوان اصلی:A Camprative study of total power Oriental Despotismبررسی تطبیقی قدرت تام« استبداد شرقی» نویسند: کارآوگوست و یتفوگل(1896-1988)سال انتشار: 1968 انتشارات دانشگاه بیلمترجم : محسن ثلاثیسال ترجمه: 1391 ، انتشارات ثالثتعداد صفحه: 856 سایر مشخصات: پیشگفتار کوتاه+مقدمه+10 فصل+یادداشت ها و کتاب شناسی با تفصیل در بیش از 69 صفحه معرفی کتاب

اسلاید 4: پیشگفتاردر پیشگفتار ضمن تأکید بر دو جنبه اثر که مخاطبان را جذب کرده است.1.تعیین ویژگی نوعی نظام نیمه مدیریتی غیر غرب2. تفسیر توتالیتاریسم کمونیستیجنبه ها کارکرد مفاهیم ساختاری کلان برای بازشناخت الگوهای سترگ ساختار اجتماعی و دگر گونی است.معرفی کتاب

اسلاید 5: چند قطعه پرداختن به پیشینه محققان غربی در معرفی جامعه شرقی و آسیا گفتن از ظهور نوعی استبداد که برای محقق شرقی نا آشناستشناخت اين استبداد نوظهور را منوط به «تحليل ژرف‌نگرانه جامعه شرقي يا جامعه آب‌سالار سه دهه مشغول بررسي استبداد شرقي اهميت نهادها در جامعه‌هاي آب‌سالار + مالكيت خصوصي فعال وجود بدون تهدید رژیم استبدادیمقدمه کتاب

اسلاید 6: تاكيد بر چشم‌پوشي دولت‌هاي كمونيستي بر مفهوم شيوه توليد آسياييازارتباط و تاثيرپذيري‌ خود از ماكس وبر سخنسه دهه مشغول بررسي استبداد شرقياهميت نهادها در جامعه‌هاي آب‌سالار + مالكيتخصوصي فعال وجود بدون تهدید رژیم استبدادی تاكيد بر چشم‌پوشي دولت‌هاي كمونيستي بر مفهوم شيوه توليد آسياييمقدمه کتاب

اسلاید 7: فصل اول :كتاب محيط طبيعي جامعه آب‌سالار از چهار بخشفصل دوم :به اقتصاد آب‌سالار همانند اقتصادي مديريتي و اصالتاً سياسي فصل سوم :به وجود دولتي نيرومندتر از جامعه در جامعه آب سالار فصل چهارم :معرفی استبداد آب‌سالار غيرنيكخواهانه با قدرتی تام و دموكراسي گدامنشانه فصل پنجم : به برخي مظاهر اين نظام‌ها چون ارعاب تام، اطاعت تام و تنهايي تام در آنها فصل های کتاب

اسلاید 8: فصل ششم :به مقوله‌هاي كانون و حاشيه و زيرمجموعه این حواشی در جامعه های آب‌سالار پرداخته و آنها را .... فصل هفتم : الگوهاي پيچيده تملك در جوامع آب‌سالار .تفاوت مفهوم مالكيت در اين جوامع تعریف های جوامع غربي فصل هشتم : طبقاتي چون حاكمان و فرمانبران و تعارض‌هاي اجتماعي ناشي از آن و شرايط ترفيع اجتماعيفصل نهم :بررسي نظريه شيوه توليد آسيايي فصل دهم : بررسی وضعيت گذار جوامع آب‌سالار فصل های کتاب

اسلاید 9: ارسطو و ماکیاول: بررسی اثرات جغرافیایی بر نظام اجتماعی و سیاسی هیوم و منتسکیو : تأثیر شرایط اقلیمی بر نظام سیاسی و اجتماعی دوره مدرن ( منتسکیو): پیش فرض این آن است که جوامع آسیایی(و هم چنین جوامع آفریقایی) بر خلاف کشورهای اروپایی حکومتی استبدادی و بدون قانون دارند، و در آنها پادشاه یا سلطان فعال مایشاء است.محور اصل این حکومت استبدادی فقدان مالکیت خصوصی و به دنبال آن عدم شکل گیری طبقات اجتماعی و جامعه مدنی مستقل از دولت است.سابقه موضوع

اسلاید 10: مارکس و انگلس: ذهن مارکس و انگلس د لمشغول آن بود که چرا مالکيت در اين جوامع آسيايي شکل نگرفته است.مارکس و انگلس دو ايده نسبتاً متفاوت در اين مورد ارائه کردند قبل و بعد انقلاب اکتر : تا قبل از انقلاب اکتبر، بحث های مفصل ، قدرت رسیدن کمونیست ها در روسیه کمرنگ شدن بحث چون: شیوه تولید آسیایی نشانگر نوعی حکومت اشتراکی ، دستگاه ایدئولوژیک استالینی به نظام تاریخی سرراستی برای تحلیل تاریخ احتیاج داشت و شیوه تولید آسیایی مانع آن بود. سابقه موضوع

اسلاید 11: آرنولد تون بی(1975- 1889) : 1.حکومت نازی2. اشاره به روم از کنار موضوع می گذرد.3.هدف حمله به کمونیسم است( لقمه چرخاندن دور سر)سابقه موضوع

اسلاید 12: محققان ایرانی یروان آبراهامیان یرواند آبراهامیان این ایده را برای دوره قاجار بکار بسته است.در تحلیل آبراهامیان، نظر مارکس در باره پراکنده بودن جوامع آسیایی به این دوره نزدیک است. زیرا آنان مستبدانی بودندکه ابزار اعمال قدرت خود را نداشتند و بنا براین از شکاف های اجتماعی ایران حکومت خود را حفظ می کردند.عباس ولی هم در کتاب خود( ایران پیشا سرمایه داری) نقدهای مفصلی بر ایده شیوه تولید آسیایی وارد کرده است. همایون کاتوزیان به ایده شیوخ تولید آسیایی دست زده است. سابقه موضوع

اسلاید 13: در این تحقیق از روش اسنادی بهره گرفته شد. تکنیک های به کار گرفته شده در این روش عبارتندند از: استفاده از کتاب، نشریه، اینترنت و سایر اسناد نوشتاری و نوری روش گردآوری

اسلاید 14: نقد و بررسی کلی نقد و بررسی در باره ایران نقد و بررسی

اسلاید 15: 1. ویتفوگل و رژیم نازیتجربه مستقیم ویتفوگل با نازی ها رژیم نازی نمونه ای از قدرت تام است رژیم نازی بدترین نوع( بهترین ) برای مطالعه از این سنخ نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 16: 2. احیای اسطوره های یونانی ها در 5 قرن ق.منقد و بررسی( کلی)

اسلاید 17: 2. احیای اسطوره های یونانی ها در 5 قرن ق.مریشه موضوع به جنگ پارسیان بر می گردد.ارسطو اسکندر را برای مقابله تربیت کرد.اسکندر متوجه دروغین بودن موضوع شد. نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 18: 3. تشبیه خاک آسیا با تز مارکسیستی خاک آسیا را( که به شکل جادویی بد سگال است) را به تز مارکسیستی« ابزار تولید عناصر حیات اجتماعیرا تعیین می کند»ربط می دهد.با این کار جلوی نظرات جا افتاده همکاران مصرشناس، آشوری شناس و هندی اش می ایستد. نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 19: 4. پیدایش رژیم های استبدادی در جاهایی پیدا که کشاورزی با آب باران تغذیه می شود. سوراخ دعا گم شده است. هیدرولیکی تداعی کننده مته و ترمز وآسانسور نه وابسته به آبیاری ترجمه فارسی جوامع «آب سالار» ، زبان اروپا جوامعی هستند که زمین های زراعی به واسطه کانال های آبی از رودخانه یا در یاچه بهره برداری می کنند.آلمان نازی هیچ چیز مرتبط با « آب سالاری» در آلمان وجود ندارد نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 20: 5. در هند، عراق و مصر، کنترل آب مصنوعی در مقیاس وسیع منجر به ایجاد شکل واحدی از استبداد مبتنی بر مدیریت ارضی کنترل مصنوعی آب در مقیاس وسیع منجر به ایجاد شکل واحدی از استبدا« مبتنی بر مدیریت ارضی »2.تشکیلات بزرگ مستلزم مدیریت کارآمد و یکپارچه هستند.الف. این حرف راستی است اما در همه زمینه ها، ارتش های زمینی، دریایی و کارخانجات ، ارتش و نیروی انتظامی و ساختار تشکیلاتی در زمان ساسانیان است.نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 21: 6. اصطلاح « استبداد شرقی» ساخته و پرداخته برخی از گردشگران صاحب نظر قرون 16 تا 18 میلادی صاحب نظران قرون 16،17و 18 هنگام دیدن از شرق، این را برای تعریف و توصیف رژیم های سیاسی چیره شده بر این سرزمین ها به کار برده اند.2. اندیشمندانی چون ماکیاول، ژان بدن و هابز هم پادشاهی های شرقی را در تضاد و یا نقطه مقابل پادشاهی های اروپا قرار داده بودند نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 22: 7 . مارکس بعد ها با مطالعه کتاب منتسکیو به فکر شیوه تولید آسیایی افتاد.مارکس با مطالعه آثار منتسکیو آن را به شیوه تولید خود بنا بر پایه فلسفه اقتصادی و سیاسی خود با محوریت « شیوه تولید به شیوه تولید آسیایی» برگزید.اعتقاد مارکس و هم انگلس به شیوه تولید آسیایی منتهی مارکس به سرزمین هایی با دهات پراکنده ، به دلیل پراکندگی دهات نمی توانستند دارای ارباب مستقلی باشند. بنابراین دولت برای استخراج آب وارد می شد و از این طریق اعمال استبداد می نمود. نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 23: 8 . اغراض شخصی ویتفوگل با استالین حذف شیوه تولید آسیایی توسط رژیم استالیناغراض شخصی سر از بحث آب در آورده، گویا علت اصلی یک نوع تمدن آبیاری است.مارکس ترسید از این که یک دیکتاتوری پرولتاریا نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 24: 9 . یکسان فرض کردن آسیا و آفریقایکسان فرض کردن آسیا و آفریقا و حتی مناطقی از آمریکاشرایط این جوامع با هم متعددند.برای این ادعا ، مستندی ارایه نمی کند. نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 25: 10 . نادیده گرفتن موارد فرهنگی مثل دینمردم بیشتر تابع دین و متافیزیک هستند و لذا کوچک شمردن عامل فرهنگی در پیدایش این نظام ها خطای فاحشی را به نمایش می گذارد. اقتصاد و نبرد طبقاتی آن چنان که درغرب بوده در این سرزمین ها وجود نداشته است و هنوز هم الگوی مارکسیستی قادر به تبیین اوضاع اجتماعی این جوامع نیست.آیین های بودا، هندو و زرتشت متکی به نگاهی فلسفی به زندگی بوده اند و به شدت رفتارهای مردم را کنترل می کردند. بنابراین به هیچ وجه نمی توانیم پادشاهان هخامنشی، اشکانیان و ساسانیان را نمونه هایی از استبداد شرقی تلقی کنیم. در آیین زرتش پادشاه ستمگر و بیگانه با قوانین الهی محکوم به فناء است. نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 26: 11 . ترجمه « دسپوتیسم» برگرداندن واژه «دسپوتیسم» در فارسی به « استبداد» درست نیست این واژه به معنی حکومت مطلقه بوده که دولت در آن قدرت مطلق داشت که قانون وضع کند ولی قدرت مطلق نداشت که خود سرانه(استبدای) رفتار کند. این نظام چهار قرن در کل اروپا حاکم بود.نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 27: 12 . تعمیم و سیعسه چهارم جهان( حتی اسپانیا و آمریکای لاتین) را مشمول« دسپوتیسم شرقی» در چین مرکزی مقتدری به وجود آمده تا عامل توزیع آب رودخانه ای بزرگ باشد. در مصر برای اینکه رود نیل وطغیان آن را کنترل کند، دولت وارد عمل شده است. تعمیم کم آبی را به شوروی سابق هم زده است .معلوم است همچون دیگران همه را به یک چوب رانده است.نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 28: 13 . شرق شناسی و اندیشه غرب محوری( تکمیل نوعی نظریه استعماری است)الف. سخنی کارکردگرایانه که غیر تاریخی است.ب. نوعی طبیعت گرایی و پوزیتویستی که آن هم غیرتاریخی است.پ. توجیه و مکمل نوعی نظریه استعماری و امپریالیستی است . اشاره به وبر دارد که: بروکراسی وبر قفس آهنینی است که مدرنیته و عقل روشنگری در آن اسیر است (تز او دو سویه انتقادی) نزد ویتفوگل نظریه بروکراسی وبری محدود به شوروی و تمدن های باستانی می شود نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 29: 14 . جبر جغرافیایی یک نوع جبر جغرافیایی هر چند اشاراتی به مسایل فرهنگی دارد.شرق بدون تاریخ می شود.آیا همه شرق در استبداد بوده است و آیا استبداد ذاتی شرق بوده است؟ نویسنده آن را به ذات می داند و لذا ناگزیر باید از عامل بیرونی کمک بگیرد . نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 30: 15 . عدم قایل بودن به استبداد شرقی= ریشه در آب سالاریویفوگل برای استبدا شرقی اصالتی مستقل قائل نبود و ریشه آن را در جامعه آب سالاری می دانست. یعنی استبدا برای اعمال قدرت به منظور و با هدف شکل و سازماندهی شبکه های آبیاری به وجود آمده است . نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 31: 16 . نماینده اروپا و مرکز انگار است .در این راستا برخی معتقد هستند که نویسنده کتاب استبداد شرقی یعنی پروفسورویتفوگل نماینده تفکر اروپا مرکز انگار است. ما نتوانسته ایم به گونه ای با نظریه شیوه تولید آسیایی برخورد کنیم که بتوانیم از آن بهره ببریم. ما دچار نظریه زدگی شده ایم.می خواهد بگوید که استالینیسم چگونه مارکسیسم را به نفع خودش ویرایش کرد و نظریه و شیوه تولید آسیایی را حذف کرد نقد و بررسی( کلی)

اسلاید 32: . نادیده گرفتن قنات ها و آبگیرهابی اطلاعی ویتفوگل از جامعه ایران آبگیری از قنات هزاران سال در مناطق کویری بدون دولت هانقد و بررسی( ایران)

اسلاید 33: ب. هوتک هاهوتک در واقع نوعی آب انبار است که به صورت روباز است. نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 34: پ. خوشاب هانوعی فعالیت آبی- خاکینقد و بررسی( ایران)

اسلاید 35: ت.بندسارحوضچه های خاکریز نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 36: اشکال آبیاری در ایرانالف .آبیاری قناتیآبیاری قناتی در مناطق کویریآرنگ سازی:آرنگ سازی به چاله ها و گودال های پیرامون رودخانه می گویند. که به سادگی می توان آنها را به رودخانه وصل کرد تیلور دادن:(تیره گری) آب، افزودن خاک و گل رس و رسوبات مسیر آب به آن، برای اصلاح زمین های شنی و ایجاد هزاران منفذ در دل این خاک ها برای حفظ آب در زمان طولانی نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 37: اشکال آبیاری در ایرانب. آبیاری سیل بندی نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 38: اشکال آبیاری در ایرانپ. آبیاری استخری:نوع پیشرفته آبیاری سیل بندی است.نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 39: اشکال آبیاری در ایرانت. آبیاری کوزه ای نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 40: اشکال آبیاری در ایرانریختن دانه های هندوانه در اطراف کوزه هاخیس شدن تدریجی اطراف کورهسبز شدن دانه هاپر کردن مجدد کوزه هانقد و بررسی( ایران)

اسلاید 41: اشکال آبیاری در ایرانث. آبیاری کولی ایجاد حفره هایی در مسیر رودخانههدایت آب به حفره هاکول چین کردن حفرهانقد و بررسی( ایران)

اسلاید 42: اشکال آبیاری در ایرانج. آبیاری پاکوبی نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 43: اشکال آبیاری در ایرانچ. آبیاری از رودخانه در زاگرس و البرز مناطق زیادی آب رودخانه نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 44: اشکال آبیاری در ایرانچ. آبیاری از رودخانه در زاگرس و البرز مناطق زیادی آب رودخانه در شوش شرکت آبیاری یک چهارم محصول آبی را در ازای آب مصرفی بر می دارند. در بهبهان یک ششم شتوی و یک ششم محصولات صیفی و یک پنجم محصول باغ ها را می گیرند نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 45: اشکال آبیاری در ایرانچ. آبیاری از چاه روش آبیاری با آب چاه در نقاطی بسیار پراکنده مثل خوزستان، نواحی ساحلی خلیج فارس، ایالت فارس، اصفهان، اطراف بهبهان، یزد، خوزستان( حمیدیه تا سوسنگرد و هویزه)،کاشمر و در برخی از نواحی شرقی و ساحلی دریاچه رضائیه[ارومیه] دیده می شود. نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 46: 3. استبداد در مناطق پرباران بیشتر است.ایران را در هر دوره ای که بدان بنگریم متوجه خواهیم بود که دیکتاتوری و یا استبداد به شیوه ویتفوگل در مناطق بوده است که پر باران بوده اند. در مناطق کویری ایران کمتر تمدنی در این سال ها وجود داشته است و آنچه از قدیم مانده نیز به نا به شواهد و مستندات تاریخی مربوط به زمانی بوده است که این مناطق آباد و دارای زمین های حاصلخیز بوده اند.نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 47: 4. مالکیت خصوصی وجود داشته است( انواع مالکیت وجود داشته است)در بعد ارضی در تاریخ ایران اقسام زمین ها را تقریباً می توان بدین صورت بر شمرد. زمین های خالصه، وقفی،اربابی، خرده مالی وجود زمین های اربابی و خرده مالکی نشان از استقلال مالکیت داشته و در حقیقت این دو نوع زمین به صورت مالکین خصوصی بوده اند.در روستاهای ایران واژه هایی چون بنه، حراثه، پاگاو، صحرا و... امثال آن نشان از وجود نظام یا نظام های پیچیده امر کشاورزی است که بدون دخالت دولت انجام می شده است.در زمینه کشاورزی انواع سیستم بهره برداری مثل مزارعه، اجاره داری و امثال آن نیز از جمله نشانه هایی است که نشان از دخالت دولت نمی دهد نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 48: 5. روستا های پراکنده هم ارباب مستقل داشته اند و کمتر در خطر دولتی ها بوده اند.نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 49: 6. سیستم گردش آب( می روز بندی)در نظام «می روزبندی» منطقه سیستان به منظور عملیات تقسیم آب واحدهای مختلفی در نظر گرفته اند که عبارتند از: کن، تاس، تسو، نیم مه، یک مه و دومهنقد و بررسی( ایران)

اسلاید 50: 6. سیستم گردش آب( می روز بندی)در نظام «می روزبندی» منطقه سیستان به منظور عملیات تقسیم آب واحدهای مختلفی در نظر گرفته اند که عبارتند از: کن، تاس، تسو، نیم مه، یک مه و دومهنقد و بررسی( ایران)

اسلاید 51: 6. سیستم گردش آب( می روز بندی)در نظام «می روزبندی» منطقه سیستان به منظور عملیات تقسیم آب واحدهای مختلفی در نظر گرفته اند که عبارتند از: کن، تاس، تسو، نیم مه، یک مه و دومهنقد و بررسی( ایران)

اسلاید 52: 6. سیستم گردش آب( می روز بندی)در نظام «می روزبندی» منطقه سیستان به منظور عملیات تقسیم آب واحدهای مختلفی در نظر گرفته اند که عبارتند از: کن، تاس، تسو، نیم مه، یک مه و دومهمعادل زمانی هر کدام از واحدهای مذکور به شرح زیر است:کنت: واحد تقسیم آب و معادل 15 دقیقهتاس: واحد تقسیم آب و معادل 30 دقیقهتسو: واحد تقسیم آب و معادل3ساعت ( به منظور تقسیم آب چشمه و قنات به کار می رفته است).نیم مه: واحد تقسیم آب و معادل 6 ساعتیک مه: واحد تقسیم آب و معادل 12ساعتدو مه: واحد تقسیم آب و معادل 24 ساعت نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 53: 7. نادیده انگاشتن زندگی کوچ نشینی( بعدسوم)در اروپا زندگی به دو صورت روستانشینی و شهر نشینی است.پژوهشگران غربی از این گروه که آنها بدان بعد سوم می گویند، و نقش آن ها در تحولات ایران غافل شده اند.ایلات و عشایر ایران تا دوره پهلوی در تغییر حکومت ها حرف اول را می زدند. حکومت تشکیل می دادند، یا در تشکیل حکوت دخیل بوده اند و از طرفی از مرزهای کشور هم دفاع کرده اند .از ایلام تا پایان ساسانیا حکومت ها منشاء ایلی دارند. پس امپراطوری اسلامی نیز حکومت های داخلی( محلی ) اغلب از ایلات برخاسته اند، حکومت هایی چون غزنویان، سلجوقیان ، تیموریان و....از همه مهمتر حکومت مغول که دربست ایلی بود . پس از دوره ساسانی تا دوره صفویه ایران حکومت ملی ندارد. صفویه نیز با کمک ایلات بر سر کار آمد.افشاریه همینطور، زندیان نیز ایلی بودندو آخرین حکومت ایلی هم قاجاریان بودند که از ایل قجر بودند.بنابراین نقش ایلات نادیده گرفته شده و ایران منهای تحولات ایلات و عشایر تقریباً از تاریخش چیزی باقی نمی ماند نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 54: 7. نادیده انگاشتن زندگی کوچ نشینی( بعدسوم)نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 55: 7. نادیده انگاشتن زندگی کوچ نشینی( بعدسوم)نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 56: 8. نادیده انگاشتن عناصر فرهنگی چون دین در ایرانایران همیشه دارای دین و آیین خدا پرستی بوده است . دین زردشت حکام را به درستکاری رهنمون می کردند و از ظلم آنها را بر حذر می داشتند.مردم ایران نیز نسبت به دین پایبند بوده اند.در همه دوران دین در مناطق آب سالار وجود داشته است. مصر، بابل، کوروش، ساسانی، هند، چین ، آزتک ها، همه برای خود دین داشته اند و دین آنها در سرنوشتشان دخیل بوده است و از طرفی دین شرقی تابع فرد نبوده است آن طور که در غرب اتفاق افتاد .نقد و بررسی( ایران)

اسلاید 57: 9. وجود طبقات و سلسله مراتب در تمام حکومت ها( حکومت های ملی، محلی)طبقات در کل تاریخ ایران در سلسله مراتب حکومت ها وجود داشته است. . اما طبقات در ایران متفاوت با طبقات با کشور های اروپایی استپیشدادیانهخامنشیاناشکانیانوسایرنقد و بررسی( ایران)