نگاهی به جامعه شناسی شهری

صفحه 1:


صفحه 2:
درآمدی بر شهروندی از دیدگاه جامعه شناسی از مشخصات بارز عصر صنعتی رشد شهر و شهرنشینی است.رشد شهرنشینی به عنوان پدیده نوین در عصر حاضر بیش از هر زمان دیگر در این گذشته به ویثه در جوامع رو به توسعه ادامه داشته و تحت تاد فا ‎cal, Gis eave 06 elegy‏ اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی تغییر کرده لند و مهاجرت از نقاط روستایی به شهری بافت شهری را دگرگون کرده است و با شکل گیری شهرها مفاهیم کلیدی شهروند و حقوق شهروندی نیز پدیدار گشته که برای همه شهروندان ٩ oe 

صفحه 3:
جامعه ایران از دیرباز از سه خرده نظام ایلی» روستایی و شهری تشکیل شده است. با شروع مدرنیزاسیون» شهری شدن با کندی شتاب گرفت. جمعیت شهرنشین ایران تا سال ۱۱۷۹ شمسی حدود ۱۰ تا ۱۴ درصد جمعیت تخمین زده می شد بعنی رقم بین ۵۰۰ :۱ ۸۰۰ هزار نفر. این جمعیت شهری در سال ۱۲۹۳ شمسی به حدود دو تا دو و نیم میلیون نفر رسید 

صفحه 4:
مفاهیم مرتبط با مقوله شهروندی دولت: دانشمندان علوم اجتماعی به تناسب ‎cle ALLS‏ علمی خود ‎٠٠١ 00‏ كر ره کرده ند ولی تعریف جامعه 2 005107 | 1 ارایه داد در بسیاری موارد مورد قبول قرار گرفته است. وی دیلت را سازمانی تعریف می کند که "انحصار اعمال زور مشروع را در یک منطقه ای معین در اختیار دارد "از منظر حقوق. دولت یک شخص حقوقی است که در حقوق بین الملل عمومی به صورت نماینده ای رسمی گروهی از اشخاص شناخته شده و دارای جمعیت. حاکمیت و سرزمین مشخص است. 

صفحه 5:
ملت عبارت است از گروهی از انسان ها که در منطقه ای معین زندگی می کنند و دارای آداب و رسوم. سنن و آرمان های زیست جمعی مشترکی هستند و نسبت به همدیگر احساس مسولیت دارند. چنین تعریفی هم با واقعیت ملت های مدرن همسازی دارد و هم از وجود پیوندهای ریشه ای و عمیق تر میان اعضای یک ملت حکایت دارد و ملت را به عناصر مرکز گریزی چون قوم. قبیله و مذهب متکی نمی داند. 

صفحه 6:
رعیت: اگر به ظاهر دو مفهوم ‎"Suey‏ 3 اك" شبیه هستند اما در حقیقت هرگز مانند هم نیستند. زیرا عنصر تکلیف و الزام در متن رعیت نهفته است و اساسا نمی توان رعیتی یافت که فارغ از انگارههای الزام و اطاعت باشد. شهروند: شهروند از شهر (287)ريشه می گیرد و اين کلمه از واژه ی لاتین "سویتاس " (۷/() مشتق است. سویتاس معادل واه پلیس (2) در زبان و فرهنگ یونلنی است. بنابراین شهر تنها مجتمعی از ساکنین یک منطقه ای معین نیست بلکه مفهوم واحد سیاسی مستقلی را افاده می کند. 

صفحه 7:
ماهیت نظام شهروندی: « نظام رعیتی و نظام شهروندی دو الگوی متفاوت از حضور افراد در جامعه است. عمده ترین نرم و معیار بهره مندی از حق و تکلیف در نظام شهروندی "شهروند بودن " فرد است. بدین ترتیب. قوم. نژاد. فبیله. و مذهب نمی توانند منشاء حق و امتیازی شمرده شود. حق و تکلیف بر پایه ای حضور شهروند و صلاحیت و توانایی فنی و علمی وی در سرویس دهی عمومی ارزیابی و مشخص می شود. 

صفحه 8:
ار رزش های فرهن؟ ی فرهنگی ریشه دهای د ‎ey “i‏ ی دموکراتیک 0 روح عقلانی - انتقادی 1 ۱ احترام به قانون اد" ‎ae‏ . مندی از آزادی ها 1 5 رك همه جانبه مفهوم ث مفهوم شهروند بودن 

صفحه 9:
نکات کلیدی که درباره رابطه حقوق شهروندی و مدیربت شهری ا و دون اطر به زندگی شهری است. 14 اال روز و مدیریت شهری است و طیف وسیع فعالیت های مربوط به شهرسازی. معماری» طراحی» توسعه شهری, اقتصادشهری. سیاست شهری و فرهنگ شهری را تحت پوشش قرار می دهد. 

صفحه 10:
۳ قواین و مقررات شهری مناسب. پویء عینی و انعطاف پذیر پیامدهای مساعدی برای بهبود زندگی شهری و برنامه ریزی و مدیربت شهری دارند. ‎y se‏ 3 و ذررات شهری در تمامی زمینه هاء پویایی زندگی شهری و برنامه ریزی و مدبریت شهری را مختل می کند. ‏۵- وجود حقوق شهری مدون» دقیق و دارای ضمانت اجرای حقوقی قانونی ‏قوی برای ادامه کار مدیریت شهری سودمند است. 

صفحه 11:
شهر و ویژگی های آن در تعریف عام از شهر می توان شهر را زیستگاهی انسانی دانست که به وسیله یک قدرت سیاسی مشخص اداره می شود و تمرکز جمعیتی نسبتا پایداری را در درون خود جای داده و فضاهای ویثه براساس تخصص های حرفه ایی به وجود آورده است. 

صفحه 12:
به های شهری از کلاسیک تا معاصر بخش اول: فلاسفه یونان باستان شهر در نود فلاسفه بونان باستان در مرکز توجه قرار داشت. زیرا ن ها ‎eee eet‏ تا اتتار , حکومت ها می دانستند و استحکام دولت ها را با پایداری شهرها مرتبط می دانستند. بخش دوم: متفکرین مسلمان اسلام هر چند که در میان قومی بادیه نشین و بدوی ظهور کرد. اما با گشترش اسلام و توسعه لن به سرزمین های مجاور مثل روم و ایران؛ تحولاتی در شیوه شهرسازی و معماری آن ها به وجود آمد. 

صفحه 13:
بخش سوم: اند.یشمندان قرون وسطی دوران قرون وسطای مسیحی, عصر فروپاشی تمدن اروپا و سلطه انديشه کلیسایی بر لین سرزمین است. انديشه ای که زندگی و زیستن را نوعی ‎٠. 0000000 ee ee See‏ تارمن ی از می دانستند. تصوری که ریاضت کشی و رهبائیت را برحیات مادی ترجیج می داد و تبعاً سادگی را در شهرها موجب شد. . اندیشه ای که عمدتاً محوریت شهر خدا را در برابر شهرنشیی مطرح نمود و این تفکر نقرییا تا دوره رنسانس در اروپا تدوام و استمرار داشت 

صفحه 14:
بخش چهارم: جامعه شناسان کلاسیک علم جامعه شناسی در سال ۱۸۲۸ در پی اوضاع آشفته اروپای قرن هیجدهم به وجود آمد. علمی که صاحبنظران و اندیشمندانش در پی علل تحولات جامعه به تلاش و نظریه پردازی پرداخته تا نظم و آرامش را به جامعه برگردانده و بستر توسعه و پیشرفت جوامع را فراهم نمایند. علمی که سعی می کند تاثیر فن آوری و صنعت را بر ساختارهای مختلف شهری مطالعه نموده و فرآیند شهرنشینی را در جهت آسایش و سعادت انسانها تغییر دهد 

صفحه 15:
آینده شهرها به دو دلیل روشن است: الف - از بین رفتن فاصله و شکاف شهر و روستاها. - برتری سوسیالیزم و امحاء مالکیت و همه روبناهای موجود در زندگی اجتماعی که در نهلیت از بین می روند: در عین حال مارکس معتقد بود که پیوندهای سنتی اجتماع با پیدلیش جامعه شهری سودمند كرا از بين كارو 

صفحه 16:
یایان 

موضوع :نگاهی به جامعه شناسی شهری ( دکتر مهرداد نوابخش ) استاد :آقای دکتررضایی دانشجو :سید مهدی حسینی درآمدی بر شهروندی از دیدگاه جامعه شناسی از مشخص ات بارز عص ر ص نعتی رش د شه ر و شهرنشین ی اس ت،رشد شهرنشینی به عنوان پدیده نوین در عصر حاضر بیش از هر زمان دیگر در گذشته به ویژه در جوامع رو به توسعه ادامه داشته و تحت تاثیر این پدیده نقاط روستایی نیز تا اندازه ای به لحاظ بافت اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی تغییر کرده اند و مهاجرت از نقاط روستایی به شهری بافت شهری را دگرگون کرده است و با شکل گیری شهرها مفاهیم کلیدی شهروند و حقوق شهروندی نیز پدیدار گشته که برای همه شهروندان حق و حقوق را تعریف نموده اند. جامعه ایران از دیرباز از سه خرده نظام ایلی ،روستایی و شهری تشکیل شده است .با شروع مدرنیزاسیون ،شهری شدن با کندی شتاب گرفت. جمعیت شهرنشین ایران تا سال 1179شمسی حدود 10تا 14درصد جمعیت تخمین زده می شد یعنی رقم بین 500تا 800هزار نفر .این جمعیت شهری در سال 1293شمسی به حدود دو تا دو و نیم میلیون نفر رسید مفاهیم مرتبط با مقوله شهروندی دول ت :دانشمندان علوم اجتماعی به تناسب گرایش های علمی خود تعاریف متفاوت از دولت به مفهوم اخیر ارایه کرده اند ولی تعریف جامعه شناسانه ای که "ماکس وبر" از دولت ارایه داد در بسیاری موارد مورد قبول قرار گرفته است .وی دولت را سازمانی تعریف می کند که "انحصار اعمال زور مشروع را در یک منطقه ای معین در اختیار دارد "از منظر حقوق ،دولت یک شخص حقوقی است که در حقوق بین الملل عمومی به صورت نماینده ای رسمی گروهی از اشخاص شناخته شده و دارای جمعیت ،حاکمیت و سرزمین مشخص است. ملت عبارت است از گروهی از انسان ها که در منطقه ای معین زندگی م ی کنن د و دارای آداب و رس وم ،س نن و آرمان های زیس ت جمعی مشترک ی هستند و نسبت به همدیگ ر احس اس مسولیت دارند .چنین تعریفی هم با واقعی ت مل ت های مدرن همس ازی دارد و هم از وجود پیوندهای ریشه ای و عمیق تر میان اعضای یک ملت حکایت دارد و ملت را به عناصر مرکز گریزی چون قوم ،قبیله و مذهب متکی نمی داند. رعیت :اگر به ظاهر دو مفهوم "رعیت" و "ملت" شبیه هستند اما در حقیقت هرگز مانند هم نیستند ،زیرا عنصر تکلیف و الزام در متن رعیت نهفته است و اساساً نمی توان رعیتی یافت که فارغ از انگارههای الزام و اطاعت باشد. شهروند :شهروند از شهر ()Cityریشه می گیرد و این کلمه از واژه ی التین "سویتاس" ( )Civitasمشتق است ،سویتاس معادل واژه پلیس ( )Polisدر زبان و فرهنگ یونانی است .بنابراین ،شهر تنها مجتمعی از ساکنین یک منطقه ای معین نیست بلکه مفهوم واحد سیاسی مستقلی را افاده می کند. ماهی ت نظام شهروندی ، :نظام رعیتی و نظام شهروندی دو الگوی متفاوت از حضور افراد در جامعه است .عمده ترین نرم و معیار بهره مندی از حق و تکلیف در نظام شهروندی "شهروند بودن" فرد است .بدین ترتیب ،قوم ،نژاد ،فبیله ،و مذهب نمی توانند منشاء حق و امتیازی شمرده شود .حق و تکلیف بر پایه ای حضور شهروند و صالحیت و توانایی فنی و علمی وی در سرویس دهی عمومی ارزیابی و مشخص می شود. ارزش های فرهنگی ریشه داری که به تقویت نهادهای دموکراتیک کمک می کند • روح عقالنی – انتقادی • احترام به قانون. • بهره مندی از آزادی های مدنی. • درک همه جانبه مفهوم شهروند بودن. نکات کلیدی که درباره رابطه حقوق شهروندی و مدیریت شهری -1حقوق شهری در حقیقت حقوق و قوانین ناظر به زندگی شهری است. 2 دامنه و گستره حقوق شهری شامل برنامه ریزی و مدیریت شهریاس ت و طی ف وس یع فعالی ت های مربوط ب ه شهرسازی ،معماری، طراح ی ،توس عه شهری ،اقتص ادشهری ،س یاست شهری و فرهنگ شهری را تحت پوشش قرار می دهد.  -3قوانین و مقررات شهری مناسب ،پویا ،عینی و انعطاف پذیر پیامدهای مساعدی برای بهبود زندگی شهری و برنامه ریزی و مدیریت شهری دارند. -4ناکارآیی و نامناسب بودن قوانین و مقررات شهری در تمامی زمینه ها، پویایی زندگی شهری و برنامه ریزی و مدیریت شهری را مختل می کند. -5وجود حقوق شهری مدون ،دقیق و دارای ضمانت اجرای حقوقی قانونی قوی برای ادامه کار مدیریت شهری سودمند است. شهر و ویژگی های آن در تعریف عام از شهر می توان شهر را زیستگاهی انسانی دانست که به وسیله یک قدرت سیاسی مشخص اداره می شود و تمرکز جمعیتی نسبتا پایداری را در درون خود جای داده و فضاهای ویژه براساس تخصص های حرفه ایی به وجود آورده است. نظریه های شهری از کالسیک تا معاصر بخش اول :فالسفه یونان باستان شهر در نزد فالسفه یونان باستان در مرکز توجه قرار داشت ،زیرا آن ها شهره ا را محور اص لی دول ت ه ا و اقتدار و حکوم ت ه ا م ی دانستند و استحکام دولت ها را با پایداری شهرها مرتبط می دانستند. بخش دوم :متفکرین مسلمان اسالم هر چند که در میان قومی بادیه نشین و بدوی ظهور کرد ،اما با گشترش اس الم و توس عه آ ن ب ه س رزمین های مجاور مثل روم و ایران، تحوالتی در شیوه شهرسازی و معماری آن ها به وجود آمد. بخش سوم :اندیشمندان قرون وسطی دوران قرون وسطای مسیحی ،عصر فروپاشی تمدن اروپا و سلطه اندیشه کلیسایی بر این سرزمین است .اندیشه ای که زندگی و زیستن را نوعی مکافات و مجازات گناه نخستین و نافرمانی او می دانستند .تصوری که ریاضت کشی و رهبانیت را برحیات مادی ترجیح می داد و تبعاً سادگی را در شهرها موجب شد . .اندیشه ای که عمدتا ً محوریت شهر خدا را در برابر شهرنشیی مطرح نمود و این تفکر تقریبا تا دوره رنسانس در اروپا تدوام و استمرار داشت بخش چهارم :جامعه شناسان کالسیک علم جامعه شناس ی در سال 1838در پ ی اوضاع آشفته اروپای قرن هیجدهم به وجود آمد .علمی که صاحبنظران و اندیشمندانش در پی علل تحوالت جامعه به تالش و نظریه پردازی پرداخته تا نظم و آرامش را به جامعه برگردانده و بستر توسعه و پیشرفت جوامع را فراهم نمایند. علم ی ک ه س عی م ی کن د تاثی ر ف ن آوری و ص نعت را بر ساختارهای مختلف شهری مطالعه نموده و فرآیند شهرنشینی را در جهت آسایش و سعادت انسانها تغییر دهد آينده شهرها به دو دليل روشن است: الف – از بين رفتن فاصله و شكاف شهر و روستاها. ب – برتري سوسياليزم و امحاء مالكيت و همه روبناهاي موجود در زندگي اجتماعي كه در نهايت از بين مي روند :در عين حال ماركس معتقد بود كه پيوندهاي سنتي اجتماع با پيدايش جامعه شهري سودمند گرا از بين مي رود پایان