چرا عبادت کنیم

چرا عبادت کنیم

اسلاید 1: چرا عبادت کنيم؟

اسلاید 2: چرا عبادت كنيم؟ يَآ أَيُّهَا النّاسُ اعْبُدُواْ رَبَّكُمُ الَّذِى خَلَقَكُمْ وَالَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ (بقره، 21) اى مردم! پروردگارتان كه شما وپيشينيان شما را آفريد، پرستش كنيد تا اهل تقوا شويد. سؤال: چرا بايد خدا را عبادت كنيم؟ پاسخ: در چند جاى قرآن در پاسخ به اين پرسش چنين آمده است.

اسلاید 3: - چون خداوند خالق و مربّى شماست. «اعبدوا ربّكم الّذى خلقكم» از آنجا كه مشركان خالقيّت را پذيرفته؛ ولى ربوبيّت را انكار مى‏كردند، خداوند در اين آيه دو كلمه «ربّكم»و«خلقكم» را كنار هم آورده تا دلالت بدين نكته كند كه خالق شما، پروردگار شماست.- چون تأمين كننده‏ى رزق و روزى و امنيت شماست. «فليعبدوا ربّ هذا البيت الذى اطعمهم‏ من جوع و آمنهم من خوف»(قریش /3-4)- چون همه‏ى عالم سپاسگزار او هستند.«ان من شى‏ء الا يسبح بحمده»(اسراء/44)- چون معبودى جز او نيست. «لا اله الاّ أنا فاعبُدنى»

اسلاید 4: چگونه عبادت كنيم؟ آيات و روايات، براى عبادت شيوه‏ها و شرايطى را بيان نموده است كه در جاى خود بحث خواهد شد؛ ولى چون اين آيه، اوّلين فرمان الهى خطاب به انسان در قرآن است، سرفصل‏هايى را بيان مى‏كنيم تا مشخّص شود، عبادت بايد چگونه باشد: 1- عبادت مأمورانه؛ يعنى طبق دستور او و بدون كم و زياد و خرافات. 2- عبادت آگاهانه؛ تا بدانيم مخاطب و معبود ما كيست. «حتّى تعلموا ماتقولون»(نساء/43) 3- عبادت خالصانه؛ «و لايشرك بعبادة ربّه احداً» (کهف/110)

اسلاید 5: 4- عبادت خاشعانه؛ «فى صلاتهم خاشعون» (مومنون/2)5- عبادت مخفيانه؛پيامبرصلى الله عليه وآله فرمودند: «اعظم العبادة اجراً اخفاها» (بحار،ج70، ص 251) عبادتى بزرگترين پاداش را دارد كه پنهانى باشد. 6- عبادت عاشقانه؛ پيامبرصلى الله عليه وآله فرمودند: «افضل الناس مَن عَشق العبادة» (بحار، ج‏70، ص‏253) برترين مردم كسى است كه عاشق عبادت باشد.

اسلاید 6: و خلاصه مطلب اين كه براى عبادت سه نوع شرط است:الف) شرط صحّت، نظير؛ طهارت وقبله.ب) شرط قبول، نظير؛ تقوا.ج) شرط كمال، نظير اين كه عبادت؛ آگاهانه، خاشعانه، مخفيانه وعاشقانه و ... باشد.(براى تفصيل بيشتر مى‏توانيد به كتاب «پرتوى از اسرار نماز» و «تفسير نماز» نوشته مؤلف، مراجعه كنيد.)

اسلاید 7: اهميّت «بسم اللّه» در ميان اقوام و ملل مختلف، رسم است كه كارهاى مهم و با ارزش را به نام بزرگى از بزرگان خويش كه مورد احترام و علاقه‏ى آنهاست، شروع مى‏كنند تا آن كار ميمون و مبارك گردد و به انجام رسد. البتّه آنان بر اساس اعتقادات صحيح يا فاسد خويش عمل مى‏كنند.گاهى به نام بت‏ها وطاغوت‏ها وگاهى با نام خدا و به دست اولياى خدا، كار را شروع مى‏كنند. چنانكه در جنگ خندق، اوّلين كلنگ را رسول خداصلى الله عليه وآله بر زمين زد (بحار،ج‏20،ص 218)

اسلاید 8: «بسم‏اللَّه الرّحمن الرّحيم» سر آغاز كتاب الهى است. «بسم‏اللَّه» نه تنها در ابتداى قرآن، بلكه در آغاز تمام كتاب‏هاى آسمانى بوده است.در سر لوحه‏ى كار و عمل همه‏ى انبيا «بسم‏اللَّه» قرار داشت. وقتى كشتى حضرت نوح در ميان امواج طوفان به راه افتاد، نوح‏عليه السلام به ياران خود گفت: سوار شويد كه «بسم‏اللَّه مجراها و مرساها» (هود، 41) حركت و توقّف اين كشتى با نام خداست. حضرت سليمان‏عليه السلام نيز وقتى ملكه سبا را به ايمان فراخواند، دعوتنامه خود را با جمله‏ى «بسم‏اللَّه الرّحمن الرّحيم»(نمل، 30)آغاز نمود.

اسلاید 9: حضرت على‏عليه السلام فرمود: «بسم‏اللَّه»، مايه بركت كارها و ترك آن موجب نافرجامى است. همچنين آن حضرت به شخصى كه جمله‏ى «بسم‏اللَّه» را مى‏نوشت، فرمود: «جَوِّدها» آن را نيكو بنويس.(كنزالعمّال، ح 29558) بر زبان آوردن «بسم‏اللَّه» در شروع هر كارى سفارش شده است؛ هنگام خوردن و خوابيدن و نوشتن، سوارشدن، مسافرت وبسيارى كارهاى ديگر؛ حتّى اگر حيوانى بدون نام خدا سربرنده شود، مصرف گوشت آن حرام است؛ شايد رمزش آن باشد كه خوراك انسان‏هاى هدف‏دار و موحّد نيز بايد جهت الهى داشته باشد.در حديث مى‏خوانيم: «بسم‏اللَّه» را فراموش نكن؛ حتّى در نوشتن يك بيت شعر. رواياتى نيز در پاداش كسى كه اوّلين بار «بسم‏اللَّه» را به كودك ياد بدهد، وارد شده است.(تفسيربرهان، ج‏1، ص‏43)

اسلاید 10: سؤال: چرا در شروع هر كارى «بسم‏اللَّه» و بردن نام خدا سفارش شده است؟ پاسخ: «بسم‏اللَّه» آرم و نشانه‏ى مسلمانى است و بايد تمام كارهاى هر مسلمان رنگ الهى داشته باشد. همان‏گونه كه محصولات و كالاهاى ساخت يك كارخانه، آرم و علامت آن كارخانه را دارد؛ خواه به صورت جزيى باشد يا كلّى. مثلاً يك كارخانه چينى سازى، علامت خود را روى تمام ظروف مى‏زند، خواه ظرف‏هاى بزرگ باشد يا ظرف‏هاى كوچك. يا اين‏كه پرچم هر كشورى هم بر فراز ادارات و مدارس و پادگان‏هاى آن كشور است و هم بر فراز كشتى‏هاى آن كشور در درياها و هم بر روى ميز ادارى كارمندان.

اسلاید 11: سؤال: آيا «بسم‏اللَّه الرّحمن الرّحيم» آيه‏اى مستقل است؟ پاسخ: به اعتقاد اهل بيت رسول اللّه‏عليهم السلام كه صد سال سابقه بر ساير رهبران فقهى مذاهب دارند و در قرآن نيز عصمت و پاكى آنها به صراحت بيان شده است، آيه «بسم‏اللَّه الرّحمن الرّحيم» آيه‏اى مستقل و جزو قرآن است؛ اما فخررازى از بزرگان اهل سنت در تفسير خويش شانزده دليل آورده كه «بسم‏اللَّه» جزو سوره است. آلوسى نيز همين اعتقاد را دارد. در مسند احمد نيز «بسم‏اللَّه» جزو سوره شمرده شده است.(مسند احمد، ج‏3، ص 177 و ج‏4، ص 85) در طول تاريخ اسلامى برخى كه «بسم‏اللَّه» را جزو سوره ندانسته و يا در نماز آن را ترك كرده‏اند، مورد اعتراض واقع شده‏اند. در مستدرك حاكم آمده است: روزى معاويه در نماز «بسم‏اللَّه» را حذف كرد و نگفت، مردم به او اعتراض كردند كه «أ سَرقتَ أم نَسيتَ»، آيه را دزديدى يا فراموش كردى؟!(مستدرك، ج‏3، ص‏233)

اسلاید 12: امامان معصوم‏عليهم السلام اصرار داشتند كه در نماز، «بسم‏اللَّه» را بلند بگويند. امام باقرعليه السلام در مورد كسانى كه «بسم‏اللَّه» را در نماز نمى‏خواندند و يا جزو سوره نمى‏شمردند، مى‏فرمود: «سَرقوا اكرم آية» (بحار، ج 85، ص 20) بهترين آيه قرآن را به سرقت بردند. در سنن بيهقى در ضمن حديثى آمده است: چرا بعضى «بسم‏اللَّه» را جزء سوره قرار نداده‏اند!(سنن بيهقى، ج‏2، ص‏50)شهيد مطهّرى‏قدس سره در تفسير سوره حمد، ابن عباس، عاصم، كسايى، ابن‏عمر، ابن‏زبير، عطاء، ابن طاووس، فخررازى و سيوطى را از جمله كسانى معرّفى مى‏كند كه «بسم‏اللَّه» را جزو سوره مى‏دانستند.

اسلاید 13: در تفسير قرطبى از امام صادق‏عليه السلام نقل شده است: «بسم‏اللَّه» تاج سوره‏هاست. در قرآن تنها در آغاز سوره‏ى برائت (سوره‏ى توبه) «بسم‏اللَّه» نيامده و اين به فرموده‏ى حضرت على‏عليه السلام به خاطر آن است كه «بسم‏اللَّه» كلمه‏ى امان و رحمت است، واعلام برائت از كفّار و مشركين، با اظهار محبّت ورحمت سازگار نيست. (تفسير مجمع‏البيان و كبير فخررازى)

اسلاید 14: 1- «بسم‏اللَّه» بيان‏نگر صبغه و رنگ الهى و جهت‏گيرى توحيدى ماست. امام رضاعليه السلام مى‏فرمايد: با گفتن «بسم‏اللَّه» نشان بندگى خدا را برخود مى‏نهم.(تفسير نورالثقلين) 2- «بسم‏اللَّه» رمز بقا و دوام است؛ زيرا هرچه اخلاص و رنگ خدايى نداشته باشد، فانى است.(كلّ شى‏ء هالك الاّ وجهه». قصص، 88 )3- «بسم‏اللَّه» رمز توحيد است و ذكر نام ديگران به جاى آن، رمز كفر است و همراه آوردن نام خداوند با نام ديگران، نشانه‏ى شرك. نه در كنار نام خدا، نام ديگرى را ببريم ونه به جاى نام او. نه فقط ذات او؛ بلكه نام او نيز از هر شريكى منزّه است؛ «سبّح اسم ربّك الاعلى»(اعلى، 1)حتّى شروع كردن كار به نام خدا و محمّدصلى الله عليه وآله ممنوع است.(اثبات‏الهداة، ج‏7، ص‏482)

اسلاید 15: 4- مى‏ورزيم و كارمان را با توكّل به او آغاز مى‏كنيم كه بردن نام او سبب جلب رحمت است.5-«بسم‏اللَّه» رمز خروج از تكبّر و اظهار عجز و ناتوانى به درگاه خداوند قادر متعال است.6-«بسم‏اللَّه» گام اوّل در مسير بندگى و عبوديّت است.7-«بسم‏اللَّه» مايه‏ى فرار شيطان است. كسى كه خدا را همراه داشت، شيطان در او مؤثّر نمى‏افتد.8- «بسم‏اللَّه» عامل قداست يافتن كارها و بيمه كردن آنهاست.9-«بسم‏اللَّه»ذكر خداست؛يعنى خدايا!من تو را فراموش نكرده و نمى‏كنم.10-«بسم‏اللَّه» بيانگر انگيزه ماست؛ يعنى خدايا! هدفم تو هستى نه مردم، نه طاغوت‏ها ونه جلوه‏ها و نه هوس‏ها و منافع.11- امام رضاعليه السلام فرمود: «بسم‏اللَّه» به اسم اعظم الهى، از سياهى چشم به سفيدى آن نزديك‏تر است.(تفسير راهنما)

اسلاید 16: شايد معناى اين‏كه مى‏گويند: تمام قرآن در سوره حمد و تمام سوره حمد در «بسم‏اللَّه» و تمام «بسم‏اللَّه» در حرف (باء) خلاصه مى‏شود، اين باشد كه آفرينش هستى و هدايت آن، همه با استمداد از اوست. چنانكه رسالت پيامبر اكرم‏صلى الله عليه وآله نيز با نام او آغاز گرديد. «اقرأ باسم ربّك» (علق، 1)

اسلاید 17: شرايط رستگارىرستگارى، بدون تلاش به دست نمى‏آيد و شرايط و لوازمىدارد، كه در قرآن به مواردى از آن اشاره شده است:*براى فلاح و رستگارى،تزكيه لازم است.«قد افلح من زكّاها» (شمس، 9)* براى فلاح و رستگارى، تلاش و جهاد خالصانه لازم است. «جاهدوا فى سبيله لعلكم تفلحون»(مائده، 35)* براى فلاح و رستگارى، خشوع در نماز، اعراض از لغو، پرداخت زكات، پاكدامنى، عفت، امانتدارى، وفاى به عهد و پايدارى در نماز، لازم است.