کارگاه آموزش خلاقیت

صفحه 1:
ويزه مديران سازمان ميراث فرهنكي» صنايع دستي | و كردشكري 

صفحه 2:


صفحه 3:
بارون (4۱۹۹ : خلاقیت را می‌توان به شکل بسیار ساده بعنوان توانايي ایجاد چیزی نوو بدیع تعريف كرد . يارضز( ۷( خلاقيت عبارت است از كنش دانش» تخيل و ارزيابى . بدون دانش و اطلاعات فراوان» تخيل بازده و ثمسرى ندارد و بدون تخيل نين اطلاعات ضراوان جاره ساز و كره كشا نيستند. در نهايت بدون توان ترکیب» تلفیق » ارزیابی و گسترش ایده‌ها دستیابی به كشف و ذلاقيت ميس نيست. 

صفحه 4:
تورشن (۱۹۱۲): خلاقیت را بعنوان نوعی مسأله گشایی مد نظر قرار داده است . به نظر وی تفکر خلاق مختصراً عبارنست از ف رآیند حس کردن مسائل با کاستی‌های موجود در اطلاعات » فرضیه سازی درباره حل مسائل و رفع کاستی‌ها » ارزیابی و آزمودن فرضیه‌ها » بازنگری و باز آزمایی آنها و سرانجام انتقال نتایج به دیگران . 

صفحه 5:
با دقت به این شکل نگاه کنید. حالابه چهار سوال در مورد آن پاسخ 

صفحه 6:
قسمت سفید مربع ۸ را به دو قسمت مساوی تقسیم کنید. خیلی راحته! اینطور نیست؟ 

صفحه 7:
1 جواب این بود! 

صفحه 8:


صفحه 9:
جوا جواب این بود! 

صفحه 10:
قسمت سفید مربع ۲ را به 4 قسمت مساوى تقسيم كنيد! 

صفحه 11:
هنوز جواب رو پیدا نکردید؟ 

صفحه 12:
وقت تمام شد. جواب این بود! 

صفحه 13:


صفحه 14:
مربع 0 را به هفت قسمت ساوی تقیم كنيدة ركورد جهانى / ثانيه!! 

صفحه 15:
وقت تمام شد. 

صفحه 16:
آيا اين واقعا سخت بود!! 

صفحه 17:


صفحه 18:


صفحه 19:


صفحه 20:
مسد * تفكر 2 براى هر مسئله يكك راه حل واحد درست توليد می‌کند از این رو نقش این نوع تفکر در سنجش . بسیار مهم است .از و به مجموعه‌ای را‌حل مختلف برای یسک مسئله یا فرضیه منجر می‌شود ‏ و از این جهت این تفکر در ف رآیند ‎neers‏ اد ساس افا كد . در واقع بسیاری از اوقات تفی وافراا ۰ مادف به کار می‌رود و غالب آزمونهای خلاقیت آزمونهای تفکر واگرا هستند . 

صفحه 21:
ویژگیهای تفکر واگرا از يك كبلفورد _ ۱ مسد ا ‎hy cle ats)‏ بر تازگی و منحصر به فرد بودن پاسخها ) 223200 (تولیدایده‌ها و اندیشه‌های متنوع- تأکید بر تنوع پاسخها ) 0 2202020 (تولید ایده‌ها و اندیشه‌های فراوان- تأکید بر لس 2020200 «تولید جزئيات - تأكيد بر كسترش و يرداخت ياسخها) 

صفحه 22:
«در برابر مسأله‌ای که باید حل شود با دقت و ملاحظه بسیار خود را در چارچوب داده‌های مقدماتی محدود و مقید می‌سازد . اين فکرهمگرا با احتیاط و دقت و موشکافی نتیجه گیری می کند و بدون اینکه خود را به خطر اندازد در مسیر اولیه خود باقی می‌ماند و به راه حلی منجر می‌شود که غالبا اصیل نیست . در حالى كه جوهر | 0 در تولید اشکال جدید واتصال عواملی که طبق عادت مستقل و جدا از هم فرض شده اند نهفته است.اگر متوجه باشیم این همان مسیر ‎ee‏ ات » 

صفحه 23:
2 اا * برخى از محققان و صاحبنظران براى دو وازه تفكر همكرا و تفکر واگرا از اصطلاحات متفاوتی استفاده کرده‌اند . COR cas ‎a‏ دواصطلاح ۰ ۳ "اه کار می برد به عقیده وی در تفکر عمودی در مقایسه با تفکر جانبی » وسعت عمل محدود و مسیر و جهت آن مشخص است . ‎ ‎ 

صفحه 24:
8 02020 (۱۹۴۹)نیز به دو نوع تفکر متفاوت اشاره کرده است نوعى تفكر كه در آن فرده 2277 براساس اطلاعات موجود و قواعد منطق برای حل مسأله پیش می‌رود و نوعی ديكر از تفكر كه مبتنى بر است. در این اخیر تفکر كرجه ذهن از اطلاعات موجود و منطق متعارف آغاز مى كند ولى خود را به اين جارجوب محدود نمى سازد » بلكه فراتر ‎SOS a says‏ دست يه ‎Pe Ge‏ ‎odo‏ 

صفحه 25:
تفکر همگرارا تفکر وتفکرواگرارا تفكر 0202 امیده است . از رهگذر تفکر تهور آمیز عناصربه ظاهر نامربوط در هم در می آمیزند تا هسفه یک ار قرف :کر بای با ات رم تشکیل گردد. 

صفحه 26:


صفحه 27:


صفحه 28:
- با سس #مسئله وقتي بوجود مي‌آید که يك مان ما را از رسیدن به هدف باز دارد. *#هدف (6تام6ز) + مانع (۵616تا5))- مسئله رمطماطم۳۳) شيوه‌هاي عمومي کشف مسائل: زیر نظر گرفتن عملکردها #توجه به رفتار کارکنان #گوش دادن به کارکنان #مرور و مقايسه‌ي فعالیتها 

صفحه 29:
یا بامشکلاتی معاجه هستم ؟ ۲ با چه مسائل محتملی رو بیو هستم ؟ - اهمیت هر مساله ‎Ax‏ اندازه است ؟ باه نوج مساله مواجه هستم © آیا مساله من چند تبرک است ؟ - مساله ام دقيقاً حيست © 

صفحه 30:
مسائل باز * مسائلي هستند که ما تمایل داریم وضعیت جاري را بنحوي تغیبر دهیم ولي مانعي وجود دارد که ما را از اینکار باز مي‌دارد . مسائل بسته * اين مسائل زماني ظاهر مي‌شوند که وضعیت جاري آن چيزي نیست که ما انتظار داریم. 

صفحه 31:
آبا براي حل تمام مسائل باید اقدام نمود؟ چهار اقدام در مواجهه با مسائلي که در حال حاضر نمي‌توانیم حل کنیم: * هيج كاري نكنيد © وضعيت را تحت نظر بكيريد © به معلول ببردازيد ‎cw ©‏ كنيد فوري مسئله را مل نمائيد ‎ ‎ 

صفحه 32:


صفحه 33:


صفحه 34:
4 ©انتخاب يك مسئله درست *انتخاب یک راءحل مناسب با در نظبر گرفتن تأثیررات متقابل روی ابعاد مختلف تج اطمینان از مورد توجه قررار گرفتن کلیه عوامل مهم و اساسی در مساله * اطمينان از كيفيت رادحل ارائه شده #بازنكرىهاى مداوم و اصلاح روش در صورت نیاز 

صفحه 35:
مرحله اول شناسایی مشکلات ‎١‏ سس 

صفحه 36:
طوفان ذهنی طوفان ذهنی. تکنیکی بسیار مفید برای کمک به گروهی از افراد است. تا با کمک آن. تعداد زیادی ایده را در زمانی اندک. خلق کنند. در ابتدا . گروه‌های کیفیت از اين تکنیک ‎GE Gly‏ ایده‌هایی جهت ارائه راه‌حل‌های ممکنه استفاده می‌کردند ولی امروزه. علاوه بر آن. در ساير وضعیت‌های مختلف مناسب نیز, از این تکنیک استفاده می‌شود. 

صفحه 37:
BRAIN STORM 2223 0835 — توفان ذهنی در دهه ‎۱٩۳۰‏ توسط الکس ‎CL‏ ‏> ‏اسبورن به عنوان راهی برای تشویق گروهها به دک ‎I‏ ارلئه خلاقیت بیشتر در نظرات خود مطرح شد. 

صفحه 38:
قواعد تفاي ذهنی قانون یکم : هیچ گونه انتقادی نباید از هیچ نظری که در خلال جلسه ارائه می‌گردد . صورت پذیرد. (قانون انتقاد ممنوع) لین قانون حکم می‌کند که قضاوت در مورد نظرات و پيششنهادها را تا بعد از جلسه توفان ذهنی به تعویق بیندازیم. قانون دوم : جمع آوری کلیه نظرات . حتی نظرات مضحک و اجازه دادن به مغز برای پرسه آزادانه زدن. (قانون پرسه زنی خیال) قانون سوم : توفان فکری در وهله اول بیشتر یک موضوع کمی است تا کیفی. گردآوری نظرات بر اساس آنچه هم اکنون وجود دارد. (قانون ارلئه حداکثر تعداد نظرات ممکن) 

صفحه 39:
قانون چهارم : مکتوب کردن کلیه نظرات ارلئه شده هر چند غیر عادی یا شبیه و تکراری. نظرات مکتوب شده باید در دید تمامی اعضای گروه قرار گیرد. قانون پنجم : پرورش و حلاجی کردن نظرات قبل از ارزیلبی آنها. (تکوین نظرات) 

صفحه 40:
مراحل توفان ذهنی : ۱- نوشتن قوانین توفان قکری و نصب آنها بر روی دیوار ۲- نوشتن موضوعی که قرار است توفان ذهنی در مورد آن صورت يذيرد. ۳- شروع جریان ابراز نظرات ۴-ثبت کلیه نظرات . هر قدر هم که احمقانه به نظر بيایند. ۵- تکوین نظرات. ۶- ارزیابی نظرات با استفاده از اصل پار تو 

صفحه 41:
دلایل کاهش اثربخشی گروههای حل مساله : قلوجود برداشتهای مختلف از مشکل ققاتعر یف نامناسب مساله ( تداخل بین مساله و علت و راه حل ) التاكسترده بودن و کلی بودن صورت مسلله 

صفحه 42:
مرحله ۱ : تعیین حوزه مشکلات تکنیکهای مورد استفاده : * تحلیل موضوعات مرتب کردن فهرست غیر منظم نظرات بدست آمده از جلسه توفان ذهنی * چهار رهنمود : پاسخگویی به سوالات زیر : ۱- آیا این مساله در حوزه کار ما قرار دارد ؟ ۲- آیا می‌توانیم در زمانی معقول و منطقی کاری برای آن انجام دهیم ؟ ۳- آیا می‌توانیم اطلاعات مورد نیاز را درباره آن جمع آوری کنیم ؟ ۴- آیا واقعا قصد حل مساله را داریم ؟ 

صفحه 43:
"* اکنون باید از اعضای گروه خواسته شود تا صورت مساله را به دقت بررسی کنند. * از اعضا خواسته شود کارتهای خود را نشان دهند و پاسخهای خود را دسته بندی کنند و نظرات مشابه را در یک دسته قرار دهند. ¢ بحث و گفتگو درباره مساله واقعی نهفته و رسیدن به توافق نهایی. 

صفحه 44:
مل چخدر حل اب ‎Be 1‏ ولویت بندی انتخا 7 اب مسئله ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 45:


صفحه 46:
مراحل جمع آوری اطلاعات ""تعیین بر گه کنترل مورد نیاز ""ثبت تاریخ و عنوان کامل هر برگه کنترل ""استفاده برگه کنترل توسط همه افرادی که در حال جمع آوری اطلاعات هستند. ""حصول اطمینان از اینکه اطلاعات مورد نیاز در حال جمع آوری هستند. ""بررسی سایر عوامل تاثیر گذار خارجی در جمع آوری اطلاعات. *"حصول اطمینان از اینکه اطلاعات کافی جمع آوری می‌شوند. 

صفحه 47:


صفحه 48:
الت) نمودار استخوان ماهی مراحل استفاده از اين نمودار به شرح زير است: ‎-١‏ تعريف دقيق مساله ( معلول ) و درج آن به طور كامل ‏۲- تصمیم كيرى در مورد عناوين مساله و ترسيم دنده هاى اصلى استخوان ماهى ‏۳- بازنگری قوانین توفان ذهنى در مورد علتها و درج آنها در محل مناسب ‏۴- اجراى توفان ذهنى در مورد علتها و درج آنها در محل مناسب. ‏۵- تکوین پيشنهادها بر روی نمودار ‏۶- استفاده از اصل پارتو برای برآورد نمودن علل اصلی ای که گروه بايد در خصوص آنها به جمع آوری اطلاعات بیردازد. ‎ ‎ 

صفحه 49:
تجزیه و تحلیل مسائل ب) نمودار شش کلمه ای مراحل استفاده از اين نمودار به شرح زیر است: ۱- تعریف روشنی از مساله ۲- توافق در مورد ۱۲ سوال و یادداشت آنها ۳- بازنگری قوانین توفان ذهنی ۴- برگزاری یک جلسه توفان ذهنی . ۵- تکوین نمودار ۶- تجزیه و تحلیل نظرات و جدا کردن موضوعات اصلی برای جمع آوری اطلاعات درباره آنها 

صفحه 50:
تجزیه و تحلیل مسائل we ب) نمودار شش کلمه ای وال لقمساله چیست و چه چیزی مساله نیست ؟ قلچه زمانی اتفاق می‌افتد و چه زمانی اتفاق نمی‌افتد ؟ تقجرا اتفاق می‌افتد و چرا اتفاق نمی‌افتد ؟ قکجا اتفاق می‌افتد و کجا اتفاق نمی‌افتد ؟ قلچه کسی باعث بوجود آمدن لین مساله است و چه کسی در متوقف کردن آن نقش دارد ؟ #لچگونه وجود مساله را تشخیص می‌دهید و چگونه به عدم وجود آن پی برید؟ 

صفحه 51:
نقشه های ذهنی ابزار مفید و جامعی برای بیان زمینه هایی فکری و اکتشافات ذهنی افراد است بدیهی است که نقشه ذهنی هر فرد می تواند متفاوت باشد. ۳- نمودار استخوان ماهی 801226 ‎Fish‏ این نمودار در ريشه یاپی مقدماتی مسائل کاربرد مفیدی دارد؛ نمونة این نمودار در شکل پیوست آمده است در این شکل چند ریشه مشکل برای مثال اسم برده شده استه ولى در عمل می توان پس از يافتن ريشه هاء آن ها را با توجه به تجانس نام گذاری کرد. ۶- درخت ارتباط مطالب 1۲66 1616۷206 نمودار ساده ای است که به کمک آن می توان ارتباط مطالب را نشان داد. ابتدا مطالب اصلی عنوان می شود و سپس مطالب فرعی تفسیم شده و ارتباط دور و نزدیک مطالب نشان داده می شود 

صفحه 52:
Mind Mapes ‏نقشه‌های‎ 0 Vance ‏ی‎ ‎0 Six Hats (2) tah Creativity —y tevrane Scares (1) random inputs (2) ۳ Ase Eatin provocations (27 ‏هي موم‎ Stimolants 0-3 “Thomas Eon \ FL went Leonardo da Vinct Mindltapping (4) (4) Buzan 

صفحه 53:
تجزیه و تحلیل مسائل نمودار استخوان ماهی در نمودار استخوان ماهي اجزاء تشکیل دهندة مسأله/ مشکل (دلایل) بررسي مي شوند. سپس مشکلات را در گروه نزديك به هم در يك خانواده فبرست بندي مي‌کنيم و ميره‌هاي اصلي استخوان پشت ماهي را نام گذاري مي‌کنيم. ممکن است مایل باشید که سرفصل‌هاي معین و استانداردي که به ]417 معروف است انتخاب کنید مانند روش ها (0۷]611006) نيروي انساني (۳0۲۷۵۲ 1/1311). ماشین آلات 

صفحه 54:


صفحه 55:
ابزارهای عمومی تفسیر انمودارهای پارتو | || نمودارهای هیستوگرام ‎UN ao‏ | لالالال ‎lee‏ ‏هد 

صفحه 56:
مراحل ترسیم نمودار پار تو : ااطلاعات را به ترتیب نزولی اولویت مرتب و آنها را جمع بندی کنید. آآنقطه قطع مربوط به به مقوله " سایر " را تعیین كنيد و ستون تجمعی را جمع ببندید. با اضافه کردن ستون درصد در سمت راست . نمودار را ترسیم کنید. ۷آنمودار را با ترسیم ستونها و منحنی تجمعی تکمیل کنید. ۷با استفاده از همین اطلاعات سایر نمودارهای احتمالی پارتو را بررسی کنید. 

صفحه 57:
مراحل ترسیم نمودار هیستوگرام آفهرست کردن اطلاعات و تعیین بالاترین و پایین ترین مقادیر و دامنه. از بالا به يايين ‎il‏ تقسیم دامنه به چند قسمت (فاصله طبقاتى) هم اندازه ‎lil‏ ترسیم هیستوگرام ۷مطرح کردن این پرسش : " چرا این توزیع ؟ و معنای آن چیست ‎٩‏ " ‎ ‎ 

صفحه 58:
مرحله ۴ شناسایی راه حل ها و انتخاب 

صفحه 59:
استخوان ۳ ‎coh‏ تحلیل میدان نی 425 9 تحلی 7 تجزی و 

صفحه 60:
این قسمت از فرآیند حل مساله شامل ۴ مرحله زیر است: "استفاده از گروه برای ارزیلبی هزینه هایی که اجرای راه حل پیشنهادی در بر خواهد داشت. "بررسی اين سوال که : "منفعت راه حل پیشنهادی چیست ؟ * "بررسی اینکه آیا منفعت یا هزینه بررسی شده منطقی است ؟ توجه به راه حلهایی که کمترین میزان هزینه را برای سازمان بوجود می‌اورند در اين مرحله مهم است . "ارائه نتایج حاصل از تحلیل هزینه منفعت به شکل مناسب. 

صفحه 61:
عوامل مؤثر د اتتخاب راه خل مسئله عقدد إين زاة جل هر حل كلمل مسطة مؤثر ارت ؟ peau ines اولویت بندی راه حل های مسائل 

صفحه 62:


صفحه 63:
#هر بار که عضوی از سازمان به روش جدیدی برای کاهش هزینه ها می انديشد يا محصول يا خدمت جدیدی اختراع می کند و یا تصمیم می گیرد که چگونه به سازمان کمک کند. حل مسئله صورت گرفته و در صورت وجود خلاقیت به آن 501۷۵6 م۳۳۵۵ عنامعن یا حل خلاق مسئله می گویند. 

صفحه 64:
#در فر آیند حل خلاق مسئله هشت مرحله اصلی وجود دارد که عبارتند : فرضیه سازی ارائه راهکارها انتخاب از میان راه کارها اجرای ‎oly‏ کار انتخاب شده uss 

صفحه 65:
مرحله ۶ برنامه اجرای راه حل 

صفحه 66:
دلایل ارائه راه حل : | در جریان قراردادن فردی که گزارشها را باید مطالعه کند. دعوت افراد ذی ربط موثر در تصمیم گیری در جهت افزلیش حس تعهد آنها ارلثه راه حل با تمرکز بر موضوع موردنظر . اهمیتی را که شایسته آن است ابه آن می‌بخشد. ۷ ارلئه گزارش راه حل برای اعضای گروه . امکان قبولاندن کار و بطور کلی آیند بهبود را فراهم می‌سازد. 

صفحه 67:
مراحل ارائه گزارش : ۱)آماده سازی برای جلسه ۲خود جلسه ۲اپیگیری 

صفحه 68:
شش جنبه آماده سازی اهداف گروه . ز دیدگاه کسانی که در جلسه حضور دارند. از حصول اطمینان از اينکه فرآیند ارائه گزارش راه حل فرآیندی منطقی و دارای طول مدت صحیحی است . ۷ نقش طرف مخالف متیر توضیحات و ابزارهای کمکی دیداری أل بازنگری 

صفحه 69:


صفحه 70:
نظارت بر حسن اجرای طرح معمولا بر عهده خود اعضای تیم است. ارزیابی ارزیابی نتلیج حاصل از اجرای طرح در دوره های زمانی مناسب صورت می‌پذیرد اين ارزيلبى در جهت کنترل وقوع مجدد مساله و همچنین سنجش منافعی است که عملا بدست آمده. 

صفحه 71:
مرحله ۸ ادامه برای بهبود 

صفحه 72:
تلاش در جهت بهبود زمان 

صفحه 73:


صفحه 74:
حذف علل خاص | افرايتد تحت كتترل 9 5 فرایند ۲ كترل 5 ۱ © حذف علل عام | سح فرايند بلس كتترل سخلا 

صفحه 75:
خلاقیت یعنی دیدن به نوعی ديكل. * خلاقیت یعنی رهایی از عادت‌های ذهنی. © خلاقیت یعنی فرایند تغییر» توسعه و تکامل در سازماندهي حیات ذهنی. خلاقیت یعنی دور شدن از جيرزهاى واضح و معمولى يا قطع رابطه با تفكى مبتتی بى عادت. * خلاقیت یعنی نگاهی متفاوت به پدیده‌هایی که سایر مردع نیز آنها را مىذكرند. 

صفحه 76:


صفحه 77:
* تكنيك پنج دبلیو و یک اچ *تکنیک‌های گریز اندیشی 

صفحه 78:
2What® 2Why® ?Who® 2?When® ?2Where® ?How® 

صفحه 79:
#به نظر ادوارد دبونو روش معمول تفکس همانند حذر گودالی است که با افزرایش اطلاعات فرد همان گودال را عمیق‌تر می‌سازد و از دیدن جاهای دیگ بای حضر كردن باز مىماند. در حالیکه تفکر موازي نگاه فرد را به تقاط جديد معطوف می‌سازد و اطلاعات و تجربه‌های جدید صر‌فا به اندیشه‌های قبلی افزوده نمی‌شود؛ پلکه آذها را تخییس داده و الگو و ساختار جدیدی را ایجاد می‌کند. 

صفحه 80:
Y ‏#معکوس سازی: به مشکلات و نقاط ضعف به صورت چالش و فرصت نگاه کنید.‎ .2 ‏#تکنیک فرار یا گریز: 1. تثریح چيزي که به صورت مثبت پذیرفته‌ایم؛‎ ‏فرار از چيزي که پذیرفته‌ایم؛ 3. حرکت براي یافتن ايده‌هاي جایگزین.‎ ‏#تکنیک ورودي اتفاقي: الحاق کلمه یا مفهومي ظاهرا بي‌ربط به موضوع مورد‎ #استفاده از جایگزین‌ها: آیا در اینجا راه ديگري وجود دارد؟ جه جايگزين‌هايي وجود دارد؟ چه کار ديگري مي‌توان کرد؟ 

صفحه 81:
تکنیک ارتباط اجباری: ا ل سر الس بر الات لا یکی ار با و وا ایا زب ۳ "ل و اا %):9 محصولات شیشه ای و اسباب بازی لوازم خالکی و با(یها ارتباطات و پلیر دستگاه زیراکس و بوها سالار ارزیده 

صفحه 82:
تکنیک درنک خلاق: (سرمایه گذاری در خلاقیت کشف تلاش آگاهانه اه (1 

صفحه 83:
=“ .§ ی ضيفي انوع كه مهد ران ان رسن رفسي 

صفحه 84:
rey eee ea 1 322 ne AO Sy ee Fee ‏کمترین زمان تمد ری‎ 

صفحه 85:
تکنيك وارونه سازي مسأله: PROMO 1 

صفحه 86:
فایده وارونه سازی مسألم: ترس از شکست ی خن رن ارط سكل ومسل حار PSHE 

صفحه 87:
هدف از تکنیک تحریک. به وجود آوردن ایده هایی فراتر از ایده هایی است که از طریق توفان فکری به دست می آید. تحریت تصوير مشابه تكنيك كشت و گذار است. به استثنای اینکه ش ر کت کنند گان به جای تجسم یک سفر به تصويرها نگاه می کنند. 

صفحه 88:
تكنيك ورودي اتفاقي این تکنیک ساده‌ترین شیوه در میان فنون خلاقیت است بسیار توانمند است اما بسیار غیر منطقي بنظر مي‌رسد. #آنجا که به ايده‌اي نو نیاز داریم. تمرکز خلاق وجود دارد. بنابراین ما کلمه‌اي را بدست مي‌آوريم که هیچ ارتباطي با وضعیت ما ندارد سپس سعي مي‌کنيم آن دو را به هم نزدیک نماث از از اين الحاق يا به هم نزدیک کردن. ما به ايده‌هاي جديدى دست بيدا می‌کنیم. 

صفحه 89:
*مبدع آن چارلزه اس . وایتینگ "بر قراري ارتباط بین موضوعات کاملا نامرتبط ___ ,ر *مبني بر رهايي از فرضیه ضبط اطلاعات زمینه اي مثال: محصولات شيشه اي و اسباب باز لوازم خانگي و بازیها ارتباطات و پنیر دستگاه زیراکس و بوها 

صفحه 90:
زمانی که احساس می‌کنید کاملاً از ایده خالی شده‌اید. پروژه‌ای به شما محول شده است که به ایده‌ای نو نیاز دارد و شما نمی‌دانید از كجا آغاز كنيد و هيج ايدهاى نداريد. #وقتى شما به ايدءهاي اضافى احتياج داريد. * وقتى ذهن شما واقعاً قفل شده است و هیچ راهی به جلو پیدا نمی نید. 

صفحه 91:


صفحه 92:


صفحه 93:
تكنيك خلاقيت ارتباط اجبارى *تكنيك گردش تخیلی *تکنیک روش‌شناسی سیستمهای نم 

صفحه 94:
متداول در ایجاد خلاقیت و فعال ساختن اندیشه‌ها به صورت گرروهی ® چهار اصل در جلسات تحرک مفزی حاکم است: ” میزان ایده‌ها و نظرات ابرراز شده واجد اهمیت استه ۳ اعضا می توانند به تکمیل؛ تعديل و تم کیب ایده‌های دیگران نی بپرردازند ۲ اجازه هیچگونه انتقاد و نقادی نسبت به نظرات ابرراز شده در جلسه داده نمی‌شود. ۳ ارزیابی و داوری نسبت به نظرات اپرراز شده به بعد موکول می‌گردد و از اعضاء جلسه خواسته می‌شود تا هیچگونه قضاوت و ارزیابی سبت به نظرات بیان شده به عمل نیاورند. 

صفحه 95:
این تکنیک که به آن "گل بریف" نين گفته می‌شوده روشی است که طوفان مضری را با یک مره ترکیبی که در آن پاسخ‌هابس اساس موضوعات مشترک دسته‌بندی می‌شوندء اد عي كند . تعيين هداي تت كننده كروه شحیل گروه توفان مغزي: جلسه در محل آرام | افراد دور يك میز با فاصله مناسب از تيور تمرکز بر روي يك مسئله ۲ توليد ايده به هر تعداد ممکن: رعایت سکوت/ حفظ آرامش انتخاب پنج تا هفت ایده برتر توسط هر نفر: روش نوشتن بر روي كارت قرائت کارت‌ها: مخلوط کردن کارتها/ دسته‌بندي دسته‌بندي موضوعات: نصب کارتهاي جدید/ ترسیم اشکال براي دسته‌بندي آرایش مجدد موضوعات: بر حسب اهمیت/ بر حسب نظر اعضا براي بحث بحث در مورد نتایج: بحث فردي| بحث گروهي 

صفحه 96:
2-1 حل بغ - كاغذ سفيد/ ارائه اطلاعات به شكل بيطرفانه ‎EE‏ آتش و كرما/ احساسات و هيجانات/درك مستقيم قاضي با خرقه سیاه/ قضاوت انتقاد آمیز اخ آفتاب/ خوشبيني و داشتن نگه منطقي و مثبت گیاه و سبزینه| تلاش براي خلاقیت [] آسمان/ کنترل فرایند و در بر كرفتن ايددها ها 

صفحه 97:
#حالت تفکر بگیرید تا متفکر شوید #كلاه در فرهنگ غربي؛ انتخاب/ بازي کردن يك نقش: کلاه پرستار منزل, كلاه #موضوع مورد نظر در روش شش كلاه تفکر سنجیده و آگاهانه به جاي تفکر معمولي و انفعالي است. #تمثیل چراغ راهنمايي و کلاه تفکر #تفکر انتقادي و واكنشي در برابر تفکر براي ترسیم نقشه 

صفحه 98:
#با ايفاي نقش فرد مي‌تواند از من خود فاصله بگیرد. گنقش به فرد آزادی می‌دهد تا از تصویرهای ذهنی خود فاصله بگیرد. #براي خوب بازي كردن نقش يك متفكر لازم است تا آن را به اجزاي مشخصي با ايفاي نقش «من» شما حفاظت مي‌شود. با تعویض هر کلاه نقش هم عوض مي‌شود. 

صفحه 99:
حل شدی مشکل احساس حطر از طرف من جهت دادن به توجه راحتي در انتقال از نقشي به نقش دیگر وضع کردن قواعد بازي | نقشه کشیدن بدون دعوا جلوگيري از تفکر يكجانبه افراد بدون اینکه به آنها بر بخورد. 

صفحه 100:
بیان واقعیت‌ها در قالب ارقام و اطلاعات #در تفکر انتقادي ابتدا نتیجه اعلام و سپس با ارقام و اطلاعات از آن دفاع مي‌شود. در تفکر نقشه‌پرداز با وآقعیت‌ها نقشه ترسیم و سپس مسیر را انتخاب ميكنيم؛ #ارائه آمار و اطلاعات بايد از تعبير و تفسير جدا شود. 

صفحه 101:
| حل سا جداکردن واقعيت‌هاي خالص (دست اول) از واقعيت‌هاي ناخالص (دست دوم) يك واقعیت هرگز نباید در سطحي بالاتر از آنچه هست. مطرح شود. #توجه به باورهاي شخصي: باور چيزي است که آن را واقعیت مي‌دانید ولي دقیقاًبررسي و اثبات نشده است. ارائه اطلاعات در يك جهت خاص براي رسیدن به نتيجه‌اي مشخص به کاربرد کلاه سفید لطمه مي‌زند. روش ژاپني تفکر: دادن اطلاعات به کامپیوتر| ساختن مجسمه گلي در مقابل روش غربي: مجادله براي چکش کاري يك نظر/ ساختن مجسمه ريرق 

صفحه 102:
#كلاه قرمز آن روي سکه گزارش دادن با استفاده از اطلاعات است. #احساسات در پس ذهن ما وجود دارند. حتی اگر آن را بیان نکنیم. #حس اولیه. دریافت ناگهاني و الهام و اشراق با کلاه قرمز بیان مي‌شود. نيازي به قضاوت. استدلال» و بیان پایه و اساس براي آنچه حس مي‌کنيم 

صفحه 103:
پس‌زمینه احساسي (ترس. خشم. نفرت و..) که ادراك را محدود مي‌کند. *احساس و ادراك اوليه‌اي که از يك موضوع پیدا مي‌کنيم. تفکر ما را مقید و محدود می‌کند. 1 در هنگام پایان ترسیم نقشه احساسات به تفکر وارد مي‌شود. 

صفحه 104:
جایگاه دريافت‌هاي آني و الهام‌ها 1. روش‌شدن ناگهاني 2 سرت که حاصل فرایندی بت وی بر تارب کته #دو نکته مهم در برخورد با دریافت‌ها: 1. با کلاه قرمز توجه به دریافت‌ها را موجه ساخته‌ايم. 2 به هیچوجه نباید به این دریافت‌ها جنبه تقدس و اسرارآمیز داد. 

صفحه 105:
بیشترافراد با این کلاه احساس راحتي مي‌کنند #تفكر کلاه سیاه منطقی است. احساسات منفی به کلاه قرمز مربوطاند. کر با کار میاه صادفانه| ا ل ل با کلاه سیاه شما از اضطراب داوری عادلانه رها می‌شوید." #زمینه فکرافره بدبین منفي و سياه است. اما با كلاه سياه اين منفي كرابي محدود می‌شود. 

صفحه 106:
‎De ese te Oe 2-1‏ #تذكر دادن خطاي تفكر در موضوع و روش ‎oe‏ كلاه سياه «جدل» نم ىكنيم. #اطلاعات را کلاه سفید اراته مي‌کند. اما بررسي و تحقیق در مورد آنها کار ‏كلاه سياه است. ‏# كلاه سياه با ديدكاهى بيطرفانه نقاط ضعف اطلاعات را شناسايى م ىكند. #با تکیه بر گذشته به آینده نظر م ىكنيم. #آينده مي‌تواند تركيبي از الگوهاء تمایلات و گرايش‌هاي مختلف باشد. ‎ ‎ 

صفحه 107:
در بيشتر اوقات با سؤال منفي موضوع مي‌گيريم و مي‌خواهیم دیگران ما را متقاعد کنند. 2 كار با كلاه سياه بايد به شدت مراقب «تساهل منفي» باشيم. ‎ioe‏ هنكام برخورد با ايدهدهاي نو هميشه قبل از كلاه سياه بايد از كلاه زرد استفاده کرد. ‎ 

صفحه 108:
#کلاه زرد کلاه «محقق مثبت» است. #افراد معمولاً تمایل بيشتري بر منفي بودن دارند. يك عامل مهم در ایجاد تمایل به تفکر مثبت نفع فردي است. #كلاه زرد به اندازه كلاه‌هاي سفید و سیاه نیازمند انضباط و قاعده‌مندي است. #نكته كليدي در كلاه زرد اينست كه متوجه باشيم: خوث ما جه «نتيجه عملى» را در يى خواهد داشت. 

صفحه 109:
#کلاه زرد مشوق نگاه مثبت و خوب اجام دادن کار است. #دامنه استفاده: ساخت و ارائه راه‌حل/ استفاده از نظري که جاي دیگر استفاده شده/ استفاده از فرصت‌ها/ به تغییر ادراك و مفاهیم کاری ندارد. گاهي کلاه زرد فقط فرصت را يادآوري مي‌کند و استفاده را به کلاه سبز مي‌سپارد. 

صفحه 110:
#به تغییر علاقه‌مند است و براي تحول آگاهانه تلاش مي‌کند. #مغز مردم عادي عادت با کار با الگوها دارد. بنابراين كار با اين كلاه سخت از کلاه‌هاي دیگر می‌خواهیم که حتماً خروجی خاصی تولید کنند. اما از کلاه سبز نمي‌توان انتظار تولید ایده نو داشت. ©كلاه سبز به جاي قضاوت (كار كلاه سياه و زرد) كه واي سكرا است به دنبال حركت رو به جلو است. 

صفحه 111:
#تفکر درباره تفکر کلاه آبي رهبر ارکستر کلاه‌هاست. تنظیم برنامه استفاده از کلاه‌ها و نظارت بر اجراي برنامه #بدون كلاه آبي تفكر به روش مجادله و تنازع بقا به پیش مي‌رود. يك نقش مهم کلاه آبي تمرکز است. بهترین شیوه ایجاد تمرکز سوّال است. 

صفحه 112:
كلاه آبى (ادامه) | سس #نقش ديكر كلاه آبي طراحي نرمافزار براي تفكر است. #مثال: فكر كردن با استفاده از يك الكو يا قاعده: ADI (agreement, disagreement, irrelevant)® PISCO (Purpose, Input, Solution, Choice,® Operation) #وظيفه ديكر كلاه آبي خلاصه‌برداري» جمع‌بندي و نتيجه گيري است. 

صفحه 113:
<4 *يرهيز از مجادله * جدايي فود از عملكرد *جلوكيري از منفي بافي بيش ازحد *تشویق تفکر مثبت و خلاق ؟ملوگيري از دسته‌بندي تفکر گروه 

صفحه 114:
تكنيك بى .ام .آي (120.1/1.1) ‎i‏ بت ِ * نام این تکنیک بر گرفته از حروف او سه کلمه به معنی افزودن » کاستن و جالب می باشد . روش کار چنین است که ابتدا فرد توجهش را به نکات مثبت موضوع یا پيشنهاد و سپس به نکات منفی و نهایتا به نکات جالب و تازه ی آن که نه مثبت است و نه منفی ۰ معطوف می کند. * در بايان نسبت به تهيه ليست نکات مثبت یا مزایای موضوع . لیست موانع» محدودیت‌ها و نکات منفی موضوع و لیست نکات جالب و تازه‌ی موضوع اقدام می‌گردد. * یکی از مهمترین کاربردهای این تکنیکک زمانی است که نسبت به يكك قضیه اطمینان داریم نه مواردی که نسبت به آن شک و ابهام داریم . به عبارت دیگر هر چه نسبت به موضوعی بیشتر بدبین یا خوشبین باشیم استفاده از اين تكنيكك کار گشاتر و اثر بخش تر خواهد بود. 2 

صفحه 115:
+ ع فر 4 ‎he‏ ۸۰ ۶۸ 

صفحه 116:


صفحه 117:
*Human Mind and Creativity areused to understand things different way New inforrration understood by using new concepts °D. Kortaens, D. Derren: Wernibook oP Proxkes oxnd ‏وا سس‎ 

صفحه 118:


صفحه 119:
Streams of thinking Valleys 

صفحه 120:
١ ‏نه مي آیم اما در چشم خود‎ a ‏به كودكي مي‌مانم که در کنار دریا بازي مي‌کند و توجه خود را هر‎ ‏زمان به یافتن ريگي صافتر یا صدفي زیباتر منعطف مي‌کند در‎ ‏حالیکه اقیانوس بزرگ حقیقت همچنان نامکشوف مانده در جلوي‎ ‏او گسترده است‎ ایزاك نیوتن (1727-1642م) 

كارگاه آموزشي خالقيت ويژه مديران سازمان ميراث فرهنگي ،صنايع دستي و گردشگري سه محور خالقيت مهارت‌هاي تفكر خالق دانش و مهارت خالقيت انگيزش Source: Teresa M. Amabile, How to Kill Creativity, Harvard Business Review, Sep-Oct 1998 تعاريف خالقيت بارون (: )1969 خالقيت را مي‌توان به شكل بسيار ساده بعنوان توانايي ايجاد چيزي نوو بديع تعريف كرد . پارنز(: )1972 خالقيت عبارت است از كنش دانش ،تخيل و ارزيابي .بدون دانش و اطل6اعات فراوان ،تخيل بازده و ثم6ري ندارد و بدون تخيل نيز اطالعات فراوان چاره ساز و گره گشا نيستند .در نهايت بدون توان تركيب ،تلفيق ،ارزيابي و گسترش ايده‌ها دستيابي به كشف و خالقيت ميسر نيست. تعاريف خالقيت تورنس (: )1962 خالقيت را بعنوان نوعي مسأله گشايي مد نظر قرار داده است .به نظر وي تفكرِ خالق مختصر ًا عبارتست از كاستيهاي موجود در ‌ فرآيند حس كردن مسائل يا اطالعات ،فرضيه سازي درباره حل مسائل كاستيها ،ارزيابي و آزمودن فرضيه‌ها ،بازنگري و ‌ و رفع بازآزمايي آنها و سرانجام انتقال نتايج به ديگران . مسئله چهار مربع 5A ‏B با دقت به اين شكل نگاه كنيد. حاال به چهار سوال در مورد آن پاسخ دهيد آماده‌ايد؟ ‏D ‏C مسئله چهار مربع 6A ‏B سوال اول قسمت سفيد مربع Aرا به دو قسمت مساوي تقسيم كنيد. خيلي راحته!! اينطور نيست؟ ‏D ‏C مسئله چهار مربع 7A ‏B جواب اين بود! ‏D ‏C مسئله چهار مربع 8A ‏B سوال دوم قسمت سفيد مربع Bرا به سه قسمت مساوي تقسيم كنيد. عجله كنيد .خيلي سخت نيست! ‏D ‏C مسئله چهار مربع 9A ‏B جواب اين بود! ‏D ‏C مسئله چهار مربع 10A ‏B سوال سوم قسمت سفيد مربع Cرا به 4قسمت مساوي تقسيم كنيد! خيلي سخته؟؟ درسته!! ‏D ‏C مسئله چهار مربع 11 A ‏B هنوز جواب رو پيدا نكرديد؟ ‏D ‏C مسئله چهار مربع 12A ‏B وقت تمام شد. جواب اين بود! ‏D ‏C مسئله چهار مربع 13A ‏B آماده آخرين سوال باشيد!! ‏D ‏C مسئله چهار مربع 14A ‏B سوال چهار مربع Dرا به هفت قسمت مساوي تقسيم كنيد؟ ركورد جهاني 7ثانيه!! ‏D ‏C مسئله چهار مربع 15A ‏B وقت تمام شد. جواب اين بود!!!؟؟ ‏D ‏C مسئله چهار مربع 16A ‏B آيا اين واقعا سخت بود!! ‏D ‏C مسئله چهار مربع 17 A ‏B اين مسئله فقط براي اين بود كه بفهميم ذهن@ چگونه در محدوديت‌ها اسير مي‌شود. ‏D ‏C معماي 9نقطه براي درک نقش باورهاي محدود کننده 18 03/16/2025 منصور دهستان ي منفرد ،کارگاه هدف گذاري و برنامه ريزي يک راه حل از ميان دهها راه حل ! 19 1 2 03/16/2025 4 3 منصور دهستان ي منفرد ،کارگاه هدف گذاري و برنامه ريزي تفکر همگرا و واگرا • تفكر همگرا براي هر مسئله يك راه حل واحد درست توليد مي‌كند از اي ن رو نق ش اي ن نوع تفك ر در س نجش هوش بس يار مه م اس ت .از س وي ديگ ر تفك ر واگرا ب ه مجموعه‌اي راه‌ح ل مختل ف براي ي ك مس ئله ي ا فرضي ه منج ر مي‌شود ،و از اي ن جه ت اي ن تفك ر در فرآين د آفرينندگي يا خالقيت نقش اساسي ايفا مي‌كند .در واقع بسياري از اوقات تفكر واگرا با خالقيت يا آفرينندگي مترادف به كار مي‌رود و غالب آزمونهاي خالقيت آزمونهاي تفكر واگرا هستند . ويژگيهاي تفكر واگرا از نظرگيلفورد • الف -اصالت (توليد راه حلهاي نو و بديع – تأكيد بر تازگي و منحصر به فرد بودن پاسخها ) • ب -انعطاف پذيري ( توليد ايده‌ها و انديشه‌هاي متنوع -تأكيد بر تنوع پاسخها ) • ج -سيالي يا رواني (توليد ايده‌ها و انديشه‌هاي فراوان -تأكيد بر كميت پاسخها ) • د -بسط (توليد جزئيات – تأكيد بر گسترش و پرداخت پاسخها) الندشير ()1963 «در برابر مسأله‌اي كه بايد حل شود ،فكر همگرا با دقت و مالحظه بسيار خود را در چارچوب داده‌هاي مقدماتي محدود و مقيد مي‌سازد .اين فكرهمگرا با احتياط و دقت و مو‌شكافي نتيجه گيري مي‌كند و بدون اينكه خود را به خطر اندازد در مسير اوليه خود باقي مي‌ماند و به راه حلي منجر مي‌شود كه غالباً اصيل نيست .در حالي كه جوهر تفكر واگرا در توليد اشكال جديد واتصال عواملي كه طبق عادت مستقل و جدا از هم فرض شده اند ،نهفته است.اگر متوجه باشيم اين همان مسير ذوق ،تخيل و آفرينندگي است » • برخي از محققان و صاحبنظران براي دو واژه تفكر همگرا و تفكر واگرا از اصطالحات متفاوتي استفاده كرده‌اند . • دوبونو () 1994 • دو اصطالح تفكر عمودي و تفكر جانبي را به كار مي برد . به عقيده وي در تفكر عمودي در مقايسه با تفكر جانبي ، وسعت عمل محدود و مسير و جهت آن مشخص است . • هاچينسون ()1949نيز به دو نوع تفكر متفاوت اشاره كرده است نوعي تفكر كه در آن فرد گام به گام براساس اطالعات موجود و قواعد منطق براي حل مسأله پيش مي‌رود و نوعي ديگر از تفكر كه مبتني بر بينش است .در اين اخير تفكر گرچه ذهن از اطالعات موجود و منطق متعارف آغاز مي‌كند ولي خود را به اين چارچوب محدود نمي‌‌سازد ،بلكه فراتر مي‌رود و به كمك تخيل و بينش دست به تركبيهاي نو و بديع مي‌زند . بارتلت ()1959 تفکر همگرا را تفكر «در حلقه بسته » و تفکر واگرا را تفكر «تهور آميز »ناميده است .از رهگذر تفكر تهور آميز عناصربه ظاهر نامربوط در هم در مي‌آميزند تا هسته يك اثر هنري ،نظريه علمي يا يك اختراع تشكيل گردد. مراحل حل مسئله مسئله يابي تعريف مسئله :فرآيند حس كردن مسائل يا كاستي‌هاي موجود در اطالعات آماده سازي :جمع آوري ، تجزيه وتحليل اطالعات ايده يابي ايده سازي :تدبير ايده هاي جديد به عنوان سرنخهاي ممکن ايده پروري :انتخاب از بين ايده هاي حاصله ،افزودن ايده هاي ديگرو به جريان انداختن مجدد ايده ها از طريق تغيير و تركيب راه حل يابي ارزيابي :وارسي ايده هاي موقت به وسيله آزمايش انتخاب :تصميم گيري درباره راه حل نهايي و پياده سازي آن ابزارهاي خالقيت ابزارهاي خالقيت فردي شكل شناختي زويي‌كي پنج دبليو و يك اچ ابزارهاي خالقيت گروهي توفان مغزي شش كاله تفكر گردش تخيلي گريز انديشي ابزارهاي تحليلي فلوچارت برگهاي کنترل ‌ هيستوگرام نمودار استخوان ماهي نمودار پارتو نمودار پراکندگي نمودار کنترلي مسئله :تعريف و چگونگي حل آن ‏مسئله وقتي بوجود مي‌آيد كه يك مانع ما را از رسيدن به هدف باز دارد. ‏هدف ( + )Objectiveمانع ( =)Obstacleمسئله ()Problem شيوه‌هاي عمومي کشف مسائل: ‏زير نظر گرفتن عملکردها ‏توجه به رفتار کارکنان ‏گوش دادن به کارکنان ‏مرور و مقايسه‌ي فعاليتها چگونه يک مسئله را تعريف نمائيم انواع مسائل مسائل باز مسائلي هستند كه ما تمايل داريم وضعيت جاري را بنحوي تغيير دهيم ولي مانعي وجود دارد كه ما را از اينكار باز مي‌دارد . مسائل بسته اين مسائل زماني ظاهر مي‌شوند که وضعيت جاري آن چيزي نيست كه ما انتظار داريم. آيا براي حل تمام مسائل بايد اقدام نمود؟ چهار اقدام در مواجهه با مسائلي كه در حال حاضر نمي‌توانيم حل كنيم: هيچ كاري نكنيد وضعيت را تحت نظر بگيريد به معلول بپردازيد سعي كنيد فوري مسئله را حل نمائيد عت1 ر. ي فش6 من سا ئل هس عتا يي ي ني ا ه د ا ف و ض تع صي م يت م ت ش خ ي ص ع ل ل مسئله حل منطقي فرايند 3 2 ا س تف ا د ه ا ز ت ك ن ي ك ‌ه ا ي خ ل666 اق ه ب ر ا ي يا ف ت ن ر اه‌ ح ل‌ ه ا ي م خ تل ف . ر ا ه ح ل ‌ي ا ب ي ا ر ز يا ب ي ر ا ‌ه ح ل‌ ه ا ي . ا ر ز ي ا ايجب گزي ي ن ان ت خ ا ب و ا بن هت ت رخ نيا ا ‌هرب ح ل فرايند شش مرحله‌اي حل مسئله يا چرخه بهبود مستمر سازمان تجزيه و تحليل مسئله جمع‌‌آوري داده‌ها شناسايي و دست ‌ه‌بندي علل اصلي شناسايي و انتخاب مسئله تعيين هدف تعريف مسئله -6ارزيابي نتايج عملکرد استاندارد و مستندسازي نمودن برنامه‌‌ريزي و اجراي راه‌حل ارائه راه‌‌حل‌هاي ممکن ارزيابي راه‌حل‌‌هاي مختلف • انتخاب راه‌‌حل برتر • طرح‌‌ريزي جهت اجرا داليل استفاده فرايند شش مرحله‌اي ‏انتخاب يك مسئله درست ‏انتخاب يك راه‌حل‌مناسب با در نظر گرفتن تأثيرات متقابل روي ابعاد مختلف سيستم ‏اطمينان از مورد توجه قرار گرفتن كليه عوامل مهم و اساسي در مساله ‏اطمينان از كيفيت راه‌حل‌ارائه شده ‏بازنگري‌هاي مداوم و اصالح روش در صورت نياز مرحله اول شناسايي مشكالت طوفان ذهني طوفان ذهني ،تكنيكي بسيار مفيد براي كمك ب ه گروه ي از افراد اس ت ،ت ا ب ا كم ك آن، تعداد زيادي ايده را در زمان ي اندك خلق كنند .در ابتدا ،گروه‌هاي كيفي ت از اين تكني ك براي خل ق ايده‌هاي ي جه ت ارائه راهحل‌هاي ممكن ه اس تفاده مي‌كردن د ولي ‌ امروزه ،عالوه بر آ ن ،در ساير وضعيت‌هاي مختل ف مناس ب ني ز ،از اي ن تكني ك استفاده ميشود. ‌ توفان ذهنيBRAIN STORM توفان ذهن ي در ده ه 1930توس ط الكس اسبورن به عنوان راهي براي تشويق گروهها به ارائه خالقيت بيشتر در نظرات خود مطرح شد. قواعد توفان ذهني قانون يك م :هي چ گون ه انتقادي نباي د از هي چ نظري ك ه در خالل جلس ه ارائه مي‌گردد ،صورت پذيرد( .قانون انتقاد ممنوع) اي ن قانون حكم مي‌كند ك ه قضاوت در مورد نظرات و پيششنهادها را تا بعد از جلسه توفان ذهني به تعويق بيندازيم. قانون دوم :جم ع آوري كلي ه نظرات ،حت ي نظرات مضح ك و اجازه دادن به مغز براي پرسه آزادانه زدن( .قانون پرسه زني خيال) قانون س وم :توفان فكري در وهل ه اول بيشت ر ي ك موضوع كم ي اس ت تا كيفي. گردآوري نظرات بر اساس آنچه هم اكنون وجود دارد( .قانون ارائه حداكثر تعداد نظرات ممكن) قواعد توفان ذهني قانون چهارم :مكتوب كردن كلي ه نظرات ارائ ه شده هر چند غي ر عادي يا شبيه و تكراري. نظرات مكتوب شده بايد در ديد تمامي اعضاي گروه قرار گيرد. قانون پنج م :پرورش و حالج ي كردن نظرات قب ل از ارزياب ي آنها( .تكوين نظرات) جلسه توفان ذهني مراحل توفان ذهني : -1نوشتن قوانين توفان فكري و نصب آنها بر روي ديوار - 2نوشتن موضوعي كه قرار است توفان ذهني در مورد آن صورت پذيرد. -3شروع جريان ابراز نظرات -4ثبت كليه نظرات ،هر قدر هم كه احمقانه به نظر بيايند. -5تكوين نظرات. -6ارزيابي نظرات با استفاده از اصل پارتو داليل كاهش اثربخشي گروههاي حل مساله : وجود برداشتهاي مختلف از مشكل تعريف نامناسب مساله ( تداخل بين مساله و علت و راه حل ) گسترده بودن و كلي بودن صورت مساله تعريف روشني از مشكالت مرحله : 1تعيين حوزه مشكالت تكنيكهاي مورد استفاده : ‏ تحليل موضوعات مرتب كردن فهرست غير منظم نظرات بدست آمده از جلسه توفان ذهني ‏ چهار رهنمود :پاسخگويي به سواالت زير : -1آيا اين مساله در حوزه كار ما قرار دارد ؟ ميتوانيم در زماني معقول و منطقي كاري براي آن انجام دهيم ؟ -2آيا ‌ ميتوانيم اطالعات مورد نياز را درباره آن جمع آوري كنيم ؟ -3آيا ‌ -4آيا واقعا قصد حل مساله را داريم ؟ انتخاب و اولويت بندي مسائل ‏ اكنون بايد از اعضاي گروه خواسته شود تا صورت مساله را به دقت بررسي كنند. ‏ از اعضا خواسته شود كارتهاي خود را نشان دهند و پاسخهاي خود را دسته بندي كنند و نظرات مشابه را در يك دسته قرار دهند. ‏ بحث و گفتگو درباره مساله واقعي نهفته و رسيدن به توافق نهايي. اولويت بندي انتخاب مسئله مرحله 2جمع آوري اطالعات جمع آوري اطالعات مراحل جمع آوري اطالعات : ‏تعيين برگه كنترل مورد نياز ‏ثبت تاريخ و عنوان كامل هر برگه كنترل ‏اس تفاده برگ ه كنترل توس ط هم ه افرادي ك ه در حال جمع آوري اطالعات هستند. ‏حصول اطمينان از اينكه اطالعات مورد نياز در حال جمع آوري هستند. بررسي ساير عوامل تاثير گذار خارجي در جمع آوري اطالعات. حصول اطمينان از اينكه اطالعات كافي جمع آوري مي‌شوند. مرحله 3تجزيه و تحليل داده ها تجزيه و تحليل مسائل الف ) نمودار استخوان ماهي : مراحل استفاده از اين نمودار به شرح زير است: -1تعريف دقيق مساله ( معلول ) و درج آن به طور كامل -2تص ميم گيري در مورد عناوين مساله و ترس يم دنده هاي اص لي استخوان ماهي - 3بازنگري قوانين توفان ذهني در مورد علتها و درج آنها در محل مناسب -4اجراي توفان ذهني در مورد علتها و درج آنها در محل مناسب. -5تكوين پيشنهادها بر روي نمودار -6اس تفاده از اص ل پارت و براي برآورد نمودن عل ل اص لي اي ك ه گروه بايد در خصوص آنها به جمع آوري اطالعات بپردازد. تجزيه و تحليل مسائل ب) نمودار شش كلمه اي مراحل استفاده از اين نمودار به شرح زير است: -1تعريف روشني از مساله -2توافق در مورد 12سوال و يادداشت آنها -3بازنگري قوانين توفان ذهني -4برگزاري يك جلسه توفان ذهني . -5تكوين نمودار -6تجزي ه و تحلي ل نظرات و جدا كردن موضوعات اص لي براي جمع آوري اطالعات درباره آنها تجزيه و تحليل مسائل ب) نمودار شش كلمه اي 12سوال : مساله چيست و چه چيزي مساله نيست ؟ چه زماني اتفاق مي‌افتد و چه زماني اتفاق نمي‌افتد ؟ چرا اتفاق مي‌افتد و چرا اتفاق نمي‌افتد ؟ كجا اتفاق مي‌افتد و كجا اتفاق نمي‌افتد ؟ چه كسي باعث بوجود آمدن اين مساله است و چه كسي در متوقف كردن آن نقش دارد ؟ چگون ه وجود مس اله را تشخي ص مي‌دهي د و چگون ه ب ه عدم وجود آ ن پي ميبريد؟ ‌ چارچوب هاي تنظيم فكر -1نقشه هاي ذهني Mind Maps نقشه هاي ذهني ابزار مفيد و جامعي براي بيان زمينه هايي فكري و اكتشافات ذهني افراد است ،بديهي است كه نقشه ذهني هر فرد مي تواند متفاوت باشد. -3نمودار استخوان ماهي Fish Bone اين نمودار در ريشه يابي مقدماتي مسائل كاربرد مفيدي دارد ،نمونة اين نمودار در شكل پيوست آمده است در اين شكل چند ريشه مشكل براي مثال اسم برده شده است ولي در عمل مي توان پس از يافتن ريشه ها ،آن ها را با توجه به تجانس نام گذاري كرد. -4درخت@ ارتباط مطالب Relevance Tree نمودار ساده اي است كه به كمك آن مي توان ارتباط مطالب را نشان داد. ابتدا مطالب اصلي عنوان مي شود و سپس مطالب فرعي تقسيم شده و ارتباط دور و نزديك مطالب نشان داده مي شود نقشههاي ذهني Mind Maps ‌ تجزيه و تحليل مسائل نمودار استخوان ماهي در نمودار استخوان ماهي اجزاء تشكيل دهندة مسأله/ مشكل (داليل) بررسي مي شوند ،سپس مشكالت را در گروه نزديك به هم در يك خانواده فهرست بندي مي‌كنيم و مهره‌هاي اصلي استخوان پشت ماهي را نام‌گذاري مي‌كنيم ،ممكن است مايل باشيد كه سرفصل‌هاي معين و استانداردي كه به 4Mمعروف است انتخاب كنيد مانند روش ها (،)Methods نيروي انساني ( ،)Man Powerماشين آالت ( ،)Machinesو مواد (.)Materials عوامل انساني نداشتن مهارت الزم نداشتن انگيزه سياست هاي سازماني تمركز تصميم گيري ندادن اجازه ابتكار منابع مالي كمبود نقدينگي براي مخارج جاري كمبود سرمايه براي گسترش امكانات مسئله تنگناهاي توليد تنگناهاي عملياتي جريان كند اطالعات قوانين خرابي پي در پي ماشين و ابزار كار تسهيالت 54 تأخير در تحويل مواد اوليه كيفيت نامطلوب مواد اوليه مواد اوليه تفسير اطالعات 25 ابزارهاي عمومي تفسير 20 15 .Iنمودارهاي پارتو 10 5 .IIنمودارهاي هيستوگرام 0.70% 1.10% 1.20% فشردگي شكستگي 1.70% 5.80% 0% شالله نيامد مذاب مشكالت برقي انحراف لنگي مك 00 .0 74 95 .9 73 30 .0 74 11.80% 10% 90 .9 73 25 .0 74 20% 85 .9 73 20 .0 74 28.03% 30% 80 .9 73 10 .0 74 40% 75 .9 73 05 .0 74 50% 70 .9 73 15 .0 74 57.05% 60% 65 .9 73 0 تفسير اطالعات مراحل ترسيم نمودار پارتو : .iاطالعات را به ترتيب نزولي اولويت مرتب و آنها را جمع بندي كنيد. .iiنقط ه قط ع مربوط ب ه ب ه مقول ه ” س اير ” را تعيي ن كني د و س تون تجمعي را جمع ببنديد. .iiiبا اضافه كردن ستون درصد در سمت راست ،نمودار را ترسيم كنيد. .ivنمودار را با ترسيم ستونها و منحني تجمعي تكميل كنيد. .vب ا اس تفاده از همي ن اطالعات س اير نمودارهاي احتمال ي پارت و را بررسي كنيد. تفسير اطالعات مراحل ترسيم نمودار هيستوگرام : .iفهرس ت كردن اطالعات و تعيي ن باالتري ن و پايي ن تري ن مقادي ر و دامنه ،از باال به پايين .iiتقسيم دامنه به چند قسمت (فاصله طبقاتي) هم اندازه .iiiترسيم هيستوگرام .ivمطرح كردن اين پرسش ” :چرا اين توزيع ؟ و معناي آن چيست ؟ ” مرحله 4شناسايي راه حل ها و انتخاب يافتن راه حلها .Aتكنيك استخوان ماهي .Bتجزيه و تحليل ميدان نيرو .Cو.... تحليل هزينه منفعت اين قسمت از فرآيند حل مساله شامل 4مرحله زير است: ‏اس تفاده از گروه براي ارزيابي هزينه هاي ي ك ه اجراي راه حل پيشنهادي در بر خواهد داشت. ‏بررسي اين سوال كه ” :منفعت راه حل پيشنهادي چيست ؟ ” ‏بررسي اينكه آيا منفعت يا هزينه بررسي شده منطقي است ؟ توج ه ب ه راه حلهاي ي ك ه كمتري ن ميزان هزين ه را براي سازمان بوجود مياورند در اين مرحله مهم است . ‌ ارائه نتايج حاصل از تحليل هزينه منفعت به شكل مناسب. اولويت بندي راه حل هاي مسائل مرحله 5حل مسأله حل خالق مسئله ()CPS ‏هر بار كه عضوي از سازمان به روش جديدي براي كاهش هزينه ها مي انديشد يا محصول يا خدمت جديدي اختراع مي كند و يا تصميم مي گيرد كه چگونه به سازمان كمك كند ‌،حل مسئله صورت گرفته و در صورت وجود خالقيت به آن Creative Problem Solving يا حل خالق مسئله مي گويند. حل خالق مسئله ()CPS ‏در فرآيند حل خالق مسئله هشت مرحله اصلي وجود دارد كه عبارتند : ‏ تحليل محيط ‏ ‌تشخيص مسئله ‏ ‌شناخت مسئله ‏ ‌فرضيه سازي ‏ ‌ارائه راهكارها ‏ ‌انتخاب از ميان راه كارها ‏ ‌اجراي راه كار انتخاب شده ‏ كنترل مرحله 6برنامه اجراي راه حل ارائه راه حلها داليل ارائه راه حل : .iدر جريان قراردادن فردي كه گزارشها را بايد مطالعه كند. .iiدعوت افراد ذي ربط موثر در تصميم گيري در جهت افزايش حس تعهد آنها .iiiارائ ه راه حل ب ا تمرك ز بر موضوع موردنظ ر ،اهميت ي را كه شايسته آ ن است ميبخشد. را به آن ‌ .ivارائ ه گزارش راه ح ل براي اعضاي گروه ،امكان قبوالندن كار و بطور كلي ميسازد. فرآيند بهبود را فراهم ‌ ارائه راه حلها مراحل ارائه گزارش : )1آماده سازي براي جلسه )2خود جلسه )3پيگيري ارائه راه حلها شش جنبه آماده سازي .iاهداف گروه . .ii ديدگاه كساني كه در جلسه حضور دارند. .iiiحص ول اطمينان از اينك ه فرآين د ارائ ه گزارش راه ح ل فرآيندي منطقي و داراي طول مدت صحيحي است . .iv نقش طرف مخالف .vتوضيحات و ابزارهاي كمكي ديداري .vi بازنگري مرحله 7نظارت و ارزيابي نتايج نظارت و ارزيابي نتايج نظارت نظارت بر حسن اجراي طرح معموال بر عهده خود اعضاي تيم است. ارزيابي ارزيابي نتاي ج حاصل از اجراي طرح در دوره هاي زماني مناسب صورت مي‌پذيرد . اي ن ارزياب ي در جه ت كنترل وقوع مجدد مس اله و همچني ن س نجش منافع ي است كه عمال بدست آمده. مرحله 8ادامه براي بهبود عملكرد تالش در جهت بهبود Act • Ho w t o i m p ro v e n ex t t i me ? Ch ec k • Di d t h i n g s h ap p e n ac c o rd i n g t o p l a n ? Pl an • Wh at t o d o ? • Ho w t o d o i t ? Do • Do wh at wa s p lanned زمان ابزارهاي خالقيت ابزارهاي خالقيت ابزارهاي خالقيت فردي ابزارهاي خالقيت گروهي  -1فلوچارت فرايند بدون کنترل حذف علل خاص فرايند تحت کنترل خير آيا فرايند توانا است؟ حذف علل عام فرايندتواناو تحت کنترل بلي خالقيت و ابزارهاي خالقيت ‏خالقيت يعني ديدن به نوعي ديگر. خالقيت يعني رهايي از عادت‌هاي ذهني. خالقيت يعني فرايند تغيير ،توسعه و تكامل در سازماندهي حيات ذهني. ‏خالقيت يعني دور شدن از چيزهاي واضح و معمولي يا قطع رابطه با تفكر مبتني بر عادت. خالقيت يعني نگاهي متفاوت به پديده‌هايي كه ساير مردم نيز آنها را مي‌نگرند. منابع خالقيت ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ معصوميت تجربه انگيزش داوري تنظيم شده اتفاق و پيشامد اشتباه و جنون ‌‌رهايي گريزانديشي تکنيک‌هاي خالقيت تکنيک‌هاي فردي روش شكل شناختي زويي‌كي تكنيك پنج دبليو و يك اچ ‏تکنيک‌هاي گريز انديشي تكنيك پنج دبليو و يك اچ ?What ?Why ?Who ?When ?Where ?How W ?Why ?Why ?Why ?Why ?Why W W W W گريزانديشي ‏به نظر ادوارد دبونو روش معمول تفكر همانند حفر گودالي است كه با افزايش اطالعات فرد همان گودال را عميق‌تر مي‌سازد و از ديدن جاهاي ديگر براي حفر كردن باز مي‌ماند. ‏در حاليكه تفكر موازي نگاه فرد را به نقاط جديد معطوف مي‌سازد و اطالعات و تجربه‌هاي جديد صرف ًا به انديشه‌هاي قبلي افزوده نمي‌شود ،بلكه آنها را تغيير داده و الگو و ساختار جديدي را ايجاد مي‌كند. ابزارهاي گريزانديشي ‏معکوس سازي :به مشكالت و نقاط ضعف به صورت چالش و فرصت نگاه كنيد. ‏تکنيک فرار يا گريز .1 :تشريح چيزي که به صورت مثبت پذيرفته‌ايم؛ .2 فرار از چيزي که پذيرفته‌ايم؛ .3حرکت براي يافتن ايده‌هاي جايگزين. ‏تکنيک ورودي اتفاقي :الحاق كلمه يا مفهومي ظاهراً بي‌ربط به موضوع مورد نظر ‏استفاده از جايگزين‌ها :آيا در اينجا راه ديگري وجود دارد؟ چه جايگزين‌هايي وجود دارد؟ چه کار ديگري مي‌توان کرد؟ تکنيک ارتباط اجباري: • مبدع آن چارلز ،اس ،وايتينگ • بر قراري ارتباط بين موضوعات کامال نامرتبط • مبني بر رهايي از ”فرضيه ضبط اطالعات زمينه اي“ مثال :محصوالت شيشه اي و اسباب بازي لوازم خانگي و بازيها ارتباطات و پنير دستگاه زيراکس و بوها ساالر ارزيده تكنيك درنگ خالق: *زماني كه دليل موجهي براي توقف نيست؛ ولي بايد توقف كنيم(سرمايه گذاري در خالقيت). * سري كه درد نمي كند را دستمال مي بنديم! * به كمك آن از برخي عادت ها دست مي كشيم و مسأله يا مشكلي را كشف مي كنيم. *نشان دهنده تالش آگاهانه ما براي خالق بودن است. * مثال :مشتريان هتل دوست دارند غذا براي آنها . تهيه و سرو شود. برگزاري کارگاه به شيوه کنوني Vمطلوب است ساالر ارزيده تكنيك درنگ خالق: كشف نيازهاي پنهان و شناخته نشده كه مشتريان ابرازنمي كنند. مثال: رانندگي اتومبيل بدون سرنشين ساالر ارزيده  -3وارونه سازي مسأله: با ورود اطالعات به ذهن از آنجا كه ذهن ”سيستم الگوساز خود سازمان دهنده“ است ،سعي مي كند در كمترين زمان اطالعات ورودي را در نزديكترين ،شبيه ترين و آشناترين قالب ذهني قرار دهد. ساالر ارزيده تكنيك وارونه سازي مسأله: چون در اين تكنيك اطالعات وارونه وارد ذهن مي شوند ،احتمال اينكه وارد قالب جديدي شوند افزايش مي يابدودر نتيجه خروجي قالب ،با گذشته تفاوت خواهد داشت.اين درك جديد ماده اوليه براي مراحل بعدي فرآيندتفكر است و موجب خالقيت مي شود. تمرين :عادات جسمي و فيزيكي خود را حتي براي مدت كوتاهي به شكل معكوس يا متفاوت با گذشته انجام دهيد. مثال :درهم كردن دستها ساالر ارزيده فايده وارونه سازي مسأله: -1استفاده از اين تكنيك كمك شاياني به شناسايي قالبهاي ذهني پنهان خود و ديگران مي كند. -2در ضمن ترس از شكست فرد كاهش و توان فرد براي فرارازنگرش به شيوة متداول افزايش مي يابد. مثال :فروشگاههاي زنجيره اي تنش هاي رواني در منزل و محل کار ساالر ارزيده تحريك هدف از تكنيك تحريك ،به وجود آوردن ايده هايي فراتر از ايده هايي است كه از طريق توفان فكري به دست مي آيد .تحريك تصوير مشابه تكنيك گشت و گذار است .به استثناي اينكه شركت كنندگان به جاي تجسم يك سفر به تصويرها نگاه مي‌كنند. تکنيک ورودي اتفاقي ‏اين تکنيک ساده‌ترين شيوه در ميان فنون خالقيت است بسيار توانمند است اما بسيار غير منطقي بنظر مي‌رسد. ‏آنجا که به ايده‌اي نو نياز داريم ،تمرکز خالق وجود دارد .بنابراين ما کلمه‌اي را بدست مي‌آوريم که هيچ ارتباطي با وضعيت ما ندارد سپس سعي مي‌کنيم آن دو را به هم نزديک نمائيم .از اين الحاق يا به هم نزديک کردن ،ما به ايده‌هاي جديدي دست پيدا مي‌کنيم. تکنيک ارتباط اجباري: • مبدع آن چارلز ،اس ،وايتينگ • بر قراري ارتباط بين موضوعات کامال نامرتبط • مبني بر رهايي از ”فرضيه ضبط اطالعات زمينه اي“ مثال :محصوالت شيشه اي و اسباب بازي لوازم خانگي و بازيها ارتباطات و پنير دستگاه زيراکس و بوها ساالر ارزيده در چه مواقعي مي‌توان از اين تکنيک استفاده کرد ال از ايده خالي شده‌ايد. ‏زماني که احساس مي‌کنيد کام ً ‏پروژه‌اي به شما محول شده است که به ايده‌اي نو نياز دارد و شما نمي‌دانيد از کجا آغاز کنيد و هيچ ايده‌اي نداريد. ‏وقتي شما به ايده‌هاي اضافي احتياج داريد. ‏وقتي ذهن شما واقع ًا قفل شده است و هيچ راهي به جلو پيدا نمي‌کنيد. روش‌هاي انتخاب کلمه‌ي ورودي اتفاقي ‏انتخاب از يک فهرست 60کلمه‌اي ‏استفاده از لغت‌نامه ‏استفاده از روزنامه ‏استفاده از صندوقچه‌ي کلمات تله‌هاي استفاده از تکنيک ورودي اتفاقي ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ کلمه اتفاقي را به ايده‌هاي ذهن خود وصل نکنيد دقيقاً همان کلمه‌ي داده شده را بکار ببريد و حروف را دوباره مرتب نکنيد گام‌هاي زيادي برنداريد تمام مشخصه‌هاي کلمه‌ي‌اتفاقي را فهرست نکنيد کلمه‌‌ي حاضر را سريعاً غير قابل استفاده تصور نکنيد و فوراً به جستجوي کلمه‌ي ديگري نپردازيد تکنيک‌هاي خالقيت تکنيک‌هاي گروهي ‏تكنيك توفان مغزي ‏تکنيک شش كاله تفكر ‏تكنيك خالقيت ارتباط اجباري ‏تکنيک گردش تخيلي ‏تکنيک روش‌شناسي سيستمهاي نرم تكنيك توفان مغزي ‏تكنيكي متداول در ايجاد خالقيت و فعال ساختن انديشه‌ها به صورت گروهي ‏چهار اصل در جلسات تحرك مغزي حاكم است: ‏ ‏ ‏ ‏ ميزان ايده‌ها و نظرات ابراز شده واجد اهميت است، اعضا مي توانند به تكميل ،تعديل و تركيب ايده‌هاي ديگران نيز بپردازند اجازه هيچگونه انتقاد و نقادي نسبت به نظرات ابراز شده در جلسه داده نمي‌شود. ارزيابي و داوري نسبت به نظرات ابراز شده به بعد موكول مي‌گردد و از اعضاء جلسه خواسته مي‌شود تا هيچگونه قضاوت و ارزيابي نسبت به نظرات بيان شده به عمل نياورند. توفان مغزي به روش كارت سفيد ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ اين تكنيك كه به آن ”گل بر6ف“ نيز گفته مي‌شود ،روشي است كه طوفان مغزي را با يك مرحله تركيبي كه در آن پاسخ‌ها بر اساس موضوعات مشترك دسته‌بندي مي‌شوند ،ادغام مي‌كند . تعيين هدايت‌كننده گروه تشكيل گروه توفان مغزي :جلسه در محل آرام /افراد دور يك ميز با فاصله مناسب از ديوار تمركز بر روي يك مسئله توليد ايده به هر تعداد ممكن :رعايت سكوت /حفظ آرامش انتخاب پنج تا هفت ايده برتر توسط هر نفر :روش نوشتن بر روي كارت قرائت كارت‌ها :مخلوط كردن كارتها /دسته‌بندي دسته‌بندي موضوعات :نصب كارتهاي جديد /ترسيم اشكال براي دسته‌بندي آرايش مجدد موضوعات :بر حسب اهميت /بر حسب نظر اعضا براي بحث بحث در مورد نتايج :بحث فردي /بحث گروهي شش كاله تفكر كاغذ سفيد /ارائه اطالعات به شكل بيطرفانه آتش و گرما /احساسات و هيجانات/درك مستقيم قاضي با خرقه سياه /قضاوت انتقاد آميز آفتاب /خوشبيني و داشتن نگاه منطقي و مثبت گياه و سبزينه /تالش براي خالقيت آسمان /كنترل فرايند و در بر گرفتن ايده‌ها چرا از كاله‌ها استفاده مي‌كنيم؟ ‏حالت تفكر بگيريد تا متفكر شويد كاله در فرهنگ غربي؛ انتخاب /بازي كردن يك نقش :كاله پرستار منزل ،كاله پليس ‏موضوع مورد نظر در روش شش كاله تفكر سنجيده و آگاهانه به جاي تفكر معمولي و انفعالي است. ‏تمثيل چراغ راهنمايي و كاله تفكر ‏تفكر انتقادي و واكنشي در برابر تفكر براي ترسيم نقشه استراحت دادن به من ()ego ‏با ايفاي نقش فرد مي‌تواند از من خود فاصله بگيرد. ‏نقش به فرد آزادي مي‌دهد تا از تصويرهاي ذهني خود فاصله بگيرد. ‏براي خوب بازي كردن نقش يك متفكر الزم است تا آن را به اجزاي مشخصي تقسيم كنيم. ‏با ايفاي نقش «من» شما حفاظت مي‌شود. ‏با تعويض هر كاله نقش هم عوض مي‌شود. هدف از كاربرد شش كاله تفكر .1 .2 .3 .4 .5 حل شدن مشكل احساس خطر از طرف من جهت دادن به توجه راحتي در انتقال از نقشي به نقش ديگر وضع كردن قواعد بازي /نقشه‌كشيدن بدون دعوا جلوگيري از تفكر يك‌جانبه افراد بدون اينكه به آنها بر بخورد. بيان واقعيت‌ها در قالب ارقام و اطالعات ‏در تفكر انتقادي ابتدا نتيجه اعالم و سپس با ارقام و اطالعات از آن دفاع مي‌شود .در تفكر نقشه‌پرداز با واقعيت‌ها نقشه ترسيم و سپس مسير را انتخاب مي‌كنيم. ‏ارائه آمار و اطالعات بايد از تعبير و تفسير جدا شود. كاربرد ‏جداكردن واقعيت‌هاي خالص (دست اول) از واقعيت‌هاي ناخالص (دست دوم) ‏يك واقعيت هرگز نبايد در سطحي باالتر از آنچه هست ،مطرح شود. ‏توجه به باورهاي شخصي :باور چيزي است كه آن را واقعيت مي‌دانيد ولي دقيقاً بررسي و اثبات نشده است .ارائه اطالعات در يك جهت خاص براي رسيدن به نتيجه‌اي مشخص به كاربرد كاله سفيد لطمه مي‌زند. ‏روش ژاپني تفكر :دادن اطالعات به كامپيوتر /ساختن مجسمه گلي در مقابل روش غربي :مجادله براي چكش‌كاري يك نظر /ساختن مجسمه مرمري كاله قرمز آن روي سكه گزارش دادن با استفاده از اطالعات است. ‏احساسات در پس ذهن ما وجود دارند ،حتي اگر آن را بيان نكنيم. ‏حس اوليه ،دريافت ناگهاني و الهام و اشراق با كاله قرمز بيان مي‌شود. ‏نيازي به قضاوت ،استدالل ،و بيان پايه و اساس براي آنچه حس مي‌كنيم نيست. چگونه احساس بر تفكر تأثير مي‌گذارد؟ ‏پس‌زمينه احساسي (ترس ،خشم ،نفرت و )...كه ادراك را محدود مي‌كند. ي‌كنيم ،تفكر ما را مقيد و ‏احساس و ادراك اوليه‌اي كه از يك موضوع پيدا م ‌ محدود مي‌كند. ‏در هنگام پايان ترسيم نقشه احساسات به تفكر وارد مي‌شود. جايگاه دريافت‌هاي آني و الهام‌ها ‏دريافت در دو معني: .1روش‌شدن ناگهاني .2بصيرتي كه حاصل فرايندي پيچيده و متكي بر تجارب گذشته است. ‏دو نكته مهم در برخورد با دريافت‌ها: .1با كاله قرمز توجه به دريافت‌ها را موجه ساخته‌ايم. .2به هيچوجه نبايد به اين دريافت‌ها جنبه تقدس و اسرارآميز داد. بيشتر افراد با اين كاله احساس راحتي مي‌كنند ‏تفكر كاله سياه منطقي است .احساسات منفي به كاله قرمز مربوط‌اند. ‏تفكر با كاله سياه :صادقانه /منطقي /ديدن جنبه‌هاي منفي ‏با كاله سياه شما از اضطراب داوري عادالنه رها مي‌شويد. ‏زمينه فكر افراد بدبين منفي و سياه است .اما با كاله سياه اين منفي‌گرايي محدود مي‌شود. تفكر با كاله سياه ‏تذكر دادن خطاي تفكر در موضوع و روش ‏در كاله سياه «جدل» نمي‌كنيم. ‏اطالعات را كاله سفيد ارائه مي‌كند ،اما بررسي و تحقيق در مورد آنها كار كاله سياه است. ‏كاله سياه با ديدگاهي بيطرفانه نقاط ضعف اطالعات را شناسايي مي‌كند. ‏با تكيه بر گذشته به آينده نظر مي‌كنيم. ‏آينده مي‌تواند تركيبي از الگوها ،تمايالت و گرايش‌هاي مختلف باشد. تفكر با كاله سياه ‏در بيشتر اوقات با سؤال منفي موضوع مي‌گيريم و مي‌خواهيم ديگران ما را متقاعد كنند. ‏در كار با كاله سياه بايد به شدت مراقب «تساهل منفي» باشيم. ‏در هنگام برخورد با ايده‌هاي نو هميشه قبل از كاله سياه بايد از كاله زرد استفاده كرد. كاله زرد كاله «محقق مثبت» است. ‏افراد معموالً تمايل بيشتري بر منفي بودن دارند. ‏يك عامل مهم در ايجاد تمايل به تفكر مثبت نفع فردي است. ‏كاله زرد به اندازه كاله‌هاي سفيد و سياه نيازمند انضباط و قاعده‌مندي است. ‏نكته كليدي در كاله زرد اينست كه متوجه باشيم ،خوشبيني ما چه «نتيجه عملي» را در پي خواهد داشت. تفكر زرد و ارتباط آن با خالقيت ‏كاله زرد مشوق نگاه مثبت و خوب انجام دادن كار است. ‏دامنه استفاده :ساخت و ارائه راه‌حل /استفاده از نظري كه جاي ديگر استفاده شده /استفاده از فرصت‌ها /به تغيير ادراك و مفاهيم كاري ندارد. ‏گاهي كاله زرد فقط فرصت را يادآوري مي‌كند و استفاده را به كاله سبز مي‌سپارد. به تغيير عالقه‌مند است و براي تحول آگاهانه تالش مي‌كند. ‏مغز مردم عادي عادت با كار با الگوها دارد ،بنابراين كار با اين كاله سخت است. ‏از كاله‌هاي ديگر مي‌خواهيم كه حتماً خروجي خاصي توليد كنند ،اما از كاله سبز نمي‌توان انتظار توليد ايده نو داشت. ‏كاله سبز به جاي قضاوت (كار كاله سياه و زرد) كه واپس‌گرا است به دنبال حركت رو به جلو است. تفكر درباره تفكر ‏كاله آبي رهبر اركستر كال‌ه‌هاست .تنظيم برنامه استفاده از كاله‌ها و نظارت بر اجراي برنامه ‏بدون كاله آبي تفكر به روش مجادله و تنازع بقا به پيش مي‌رود. ‏يك نقش مهم كاله آبي تمركز است .بهترين شيوه ايجاد تمركز سؤال است. كاله آبي (ادامه) ‏نقش ديگر كاله آبي طراحي نرم‌افزار براي تفكر است. ‏مثال :فكر كردن با استفاده از يك الگو يا قاعده: ‏ADI (agreement, disagreement, irrelevant) ‏PISCO (Purpose, Input, Solution, Choice, )Operation ‏وظيفه ديگر كاله آبي خالصه‌برداري ،جمع‌بندي و نتيجه‌گيري است. فوائد استفاده از روش شش کاله تفکر ‏پرهيز از مجادله جدايي خود از عملکرد ‏جلوگيري از منفي بافي بيش از حد ‏تشويق تفکر مثبت و خالق ‏جلوگيري از دسته‌بندي تفکر گروه تكنيك پي .ام .آي ()P.M.I • نام اين تكنيك بر گرفته از حروف اول سه كلمه به معني افزودن ،كاستن و جالب مي باشد .روش كار چنين است كه ابتدا فرد توجهش را به نكات مثبت موضوع يا پيشنهاد و سپس به نكات منفي و نهايتا به نكات جالب و تازه ي آن كه نه مثبت است و نه منفي ،معطوف مي كند. • در پايان نسبت به تهيه ليست نكات مثبت يا مزاياي موضوع ،ليست موانع، محدوديت‌ه ا و نكات منف ي موضوع و ليس ت نكات جال ب و تازه‌ي موضوع اقدام مي‌گردد. • يكي از مهمترين كاربردهاي اين تكنيك زماني است كه نسبت به يك قضيه اطمينان داريم نه مواردي كه نسبت به آن شك و ابهام داريم .به عبارت ديگر هر چه نسبت به موضوعي بيشتر بدبين يا خوشبين باشيم استفاده از اين تكنيك كار گشاتر و اثر بخش تر خواهد بود. (( چقدر جالب مي‌شود اگر ))...... *Human Mind and Creativity society & genotype idea generator New concepts are used to understand things different way personality filter bank concept extraction ways to understand and act dreams New information understood by using new concepts *T. Korhonen, A. Ainamo: Handbook of Product and Service Development in Communication and Information Technology, Kluwer Academic Press, 2003 Streams of thinking Valleys من نمي دانم به چشم مردم دنيا چگونه مي آيم اما در چشم خود ميمانم كه در كنار دريا بازي مي‌كند و توجه خود را هر به كودكي ‌ ميكند در زمان به يافتن ريگي صافتر يا صدفي زيباتر منعطف ‌ حاليكه اقيانوس بزرگ حقيقت همچنان نامكشوف مانده در جلوي او گسترده است ايزاك نيوتن ( 1727-1642م)