کارگاه توجیهی دانشجویان پزشکی

کارگاه توجیهی دانشجویان پزشکی

اسلاید 1: 1

اسلاید 2: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی رفسنجانکارگاه توجیهی دانشجویان پزشکیسيستم شبكه در نظام خدمات بهداشتي ايراندکتر محمد اسدپورعضو هیئت علمی گروه پزشکی اجتماعیدانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی رفسنجان2

اسلاید 3: نظام بهداشتي و درماني کشور ايراننظام بهداشتي و درماني کشور ايران همانند بسياري از کشورهاي در حال توسعه از نوع تعاون همگاني مي باشد. اين نظام در طي ساليان اخير تحولات بسياري را به خود ديده است، ولي همواره وسعت کشور، پراکندگي جمعيت و وجود شرايط اقليمي متفاوت، از عوامل مؤثر در نابرابري و دسترسي افراد مختلف به خدمات بهداشتي و درماني بوده است.از همين رو ايجاد شبکه گسترده بهداشتي و درماني همواره به طور خاص مدنظر بوده است. 3

اسلاید 4: شبکه بهداشتي و درماني کشور ايراننظام بهداشتي و درماني، در قالب يک شبکه منسجم فعاليت مي کند که سه سطح به شرح زير، شبکه مذکور را تشکيل مي دهند :سطح اول سطح دوم سطح سوم4

اسلاید 5: سطح اولشامل واحدهايي است که اولين و وسيع ترين تماس جامعه با نظام ارائه خدمات بهداشتي در آن به وقوع مي پيوندد. واحدهاي مورد نظر عبارتنداز : خانه هاي بهداشت و مراکز بهداشتي ودرماني روستايي و شهري. افرادي که در خانه هاي بهداشت مشغول فعاليت هستند، عمدتاً  شامل بهورز زن و مرد و در مراکز بهداشتي و درماني، پزشک عمومي، کاردان ها و تکنسين هاي بهداشتي مي باشند.5

اسلاید 6: سطح دوماين سطح شامل واحدهايي است که قادرند خدمات بهداشتي و درماني را در سطح تخصصي تري ارائه دهند که اين واحدها شامل مراکز بهداشت و بيمارستان شهرستان مي باشند. در مراکز بهداشت پزشکان عمومي با آموزش و تجارب بهداشتي و با مجموعه اي از کارشناسان خدمات بهداشتي، امکانات تشخيصی مثل آزمايشگاه و راديولوژي، دندانپزشکي و مامايي خدمت مي کنند.بيمارستان مرکز ارجاع بيماران، براي دريافت خدمات بستري و سرپايي تخصصي است. در کشور ايران، مجموعه واحدهاي سطح اول و دوم را، در محدوده جغرافيايي شهرستان، شبکه بهداشتي و درماني آن استان مي نامند.6

اسلاید 7: سطح سوماين سطح خدمات تخصصي تر و فوق تخصصي آموزشي را در برمي گيرد و مکمل سطح دوم است. بيمارستان تخصصي و فوق تخصصي در مرکز بهداشت استان، در اين سطح قرار دارند.در اين سطح غالباً خدمات آموزش پزشکي و پيراپزشکي نيز ارائه مي شود. حرکت بيماران بين سطوح مذکور، در قالب سيستم ارجاع صورت مي‌گيرد7

اسلاید 8: سطوح مراقبت هاي بهداشتي 8

اسلاید 9: 9

اسلاید 10: نماي سازماني و شرح مختصر واحدهاي عرضه خدمات بهداشتيدر تهيه طرحهاي گسترش نظام بهداشتي  درماني کشور، هر شهرستان به عنوان يک واحد جغرافيايي در نظر گرفته مي شود. اصولاً در شبکه بهداشتي  درماني هر شهرستان به طور عمده سه نوع واحد اصلي شامل خانه بهداشت و پايگاه بهداشتي در روستا و شهر، مراکز بهداشتي  درماني شهري و روستايي و بيمارستان وجود دارد. 10

اسلاید 11: سطوح مختلف شبکه بهداشتی و درمانی کشور روستای قمر روستای قمر روستای قمر خانه بهداشت خانه بهداشت خانه بهداشت خانه بهداشت خانه بهداشت مرکز بهداشتی درمانی روستایی مرکز بهداشتی درمانی شهری پلی کلینیک تخصصیبیمارستان عمومیمرکز بهداشت شهرستان مرکز آموزش بهورزیمدیریت شبکه بهداشت و درمان خانه بهداشت ضمیمه پایگاه بهداشتی 11

اسلاید 12: خانه بهداشتواحدي است که در روستا مستقر مي باشد و غالباً چند روستاي ديگر ( روستاهاي قمر ) را نيز  پوشش مي دهد. ميانگين جمعيت تحت پوشش هر خانه بهداشت ۱۵۰۰ نفر است. بهورزان زن و مرد کارکنان خانه بهداشت را تشکيل مي دهند. بومي بودن بهورزان، ارتباط دائم آنان با مردم، مباني ثبت دقيق اطلاعات بهداشتي و نظارت مستمر بر فعاليت خانه هاي بهداشت از عوامل عمده پوشش مطلوب خانه هاي بهداشت است. وظيفه اصلي خانه بهداشت، ارائه مراقبتهاي اوليه بهداشتي به جمعيت تحت پوشش مي باشد12

اسلاید 13: مهمترين وظايف خانه بهداشت به شرح زير است الف) سرشماري سالانه از جمعيت تحت پوشش ب) آموزش مردم و جلب مشارکت آنان در زمينه هاي مختلف ج) ارائه خدمات بهداشت خانواده - مراقبتهاي دوران باردراي، زايمان و شيردهي -        مراقبت از کودکان زير پنج سال -        مراقبت از دانش آموزان مدرسه ها -        مراقبتهاي مربوط به تنطيم خانواده -        واکسيناسيون -         پي گيري موارد ترک و يا تاخير در مراجعه از طريق بازيد منزل  د) خدمات مربوط به مبارزه با بيماريها شامل -        بيماريابي ، اجراي موازين پيشگيري و پي گيري درمان مواردي که بايد تحت مراقبت باشند مانند سل، جذام، مالاريا، و ...-        کمکهاي اوليه و درمانهاي علامتي، بخصوص در مورد بيماريهاي خاص مانند عفونتهاي حاد تنفسي و بيماريهاي اسهالي  ه) فعاليتهاي بهداشت محيط شامل -        بازديد از اماکن تهيه، توزيع، نگهداري و فروش مواد غذايي و مصرفي -        بهداشت محيط مدارس -        بهداشت محيط کارگاهها -        پيشنهاد بهسازيهاي اساسي محيط -        توجه به جمع آوري مواد زائد جامد و دفع بهداشتي زباله ها -        کلرينه کردن آبهاي بهداشتي -        مشارکت در اجراي پروژه هاي بهسازي و نگهداري آنها و ) جمع آوري، ثبت و نگهداري آمار و تنظيم گزارش 13

اسلاید 14: نيروي انساني و وظایف آنها در خانه بهداشتيک بهورز زن ‌‌عمدتاً مسئول کارهايي است که در درون خانه بهداشت جريان دارد( پذيرش مراجعان، مراقبت از افراد تحت پوشش، واکسيناسيون، ثبت داده ها، درمانهاي اوليه و دادن دارو و ... )يک بهورز مرد مسئوليت فعاليت هايي که در خارج از خانه بهداشت ضروري است، به عهده دارد ( پي گيري بيماران مبتلا به بيماريهاي واگيردارد، بيماريابي، بهداشت محيط، واکسيناسيون و انجام مراقبتها در روستاهاي اقماري و ... )بهورزان بايد حتماً بومي باشند. ترجيح دارد که بهورز از همان روستاي محل استقرار خانه بهداشت انتخاب شود ولي اگر ميسر نباشد از روستاهاي تحت پوشش انتخاب گردد . 14

اسلاید 15: مرکز بهداشتي درماني روستايي يک خانه بهداشت را در همان روستا و غالباً چند خانه بهداشت از روستاهاي ديگر را زير پوشش خود دارد. در مرکز بهداشتي درماني روستايي گروهي مرکب از پزشک، کاردان ها يا تکنسينهاي بهداشت خانواده، مبارزه با بيماريها، بهداشت محيط، بهداشت دهان و دندان و آزمايشگاه، بهيار و کارکنان اداري با رهبري پزشک کار مي کنند. وظيفه اصلي مرکز بهداشتي درماني روستايي: پشتيباني از خانه هاي بهداشت، نظارت بر کار آنها و قبول ارجاعات و برقراري ارتباط مناسب با سطوح بالاتر است. انجام آزمايشهاي تشخيص طبي، همکاري در آموزش نيروي انساني، نمونه برداري از مواد غذايي، توجه به بهداشت محيط کارگاهها و مدارس، بررسيهاي آماري و تهيه گزارشها درمان بيماران سرپايي و بيماريابي از ميان مواردي است که توسط خانه هاي بهداشت ارجاع داده مي شوند. تعيين برنامه درمان موارد مبتلا و دستور نحوه پي گيري آنها در خانه هاي بهداشت نظارت بر فعاليت خانه هاي بهداشت در زمينه بهداشت خانواده، مبارزه با بيماريها و بهداشت محيط ارائه خدمات بهداشت دهان دندان، فشار خون و ديابت در برخي از مراکز بهداشتي درماني بهسازيهاي اساسي محيط و نمونه برداري از آب مشارکت در اجراي پروژه هاي بهداشتي و نظارت بر آنها پشتيباني خانه هاي بهداشت از نظر تامين و تدارک مواد، وسايل و دا رو15

اسلاید 16: تسهيلات زايمانيدر هر مرکز تسهيلات زايماني سه کاردان مامايي، سه تميزکار و يک راننده آمبولانس در تمام ۲۴ ساعت به زايمانهاي طبيعي کمک مي کند و موارد پيچيده و دشوار را به نزديکترين بخش بيمارستاني اعزام مي کنند. خدمات تنظيم خانواده و گذاشتن آي يو دي  از جمله ديگر خدمات هر مرکز تسهيلات زايماني است.16

اسلاید 17: مرکز بهداشتي درماني شهري مستقر در شهر و بطور متوسط جمعيتي حدود ۱۲۰۰۰ نفر را پوشش مي دهد. در مراکز شهري معمولاً کاردان يا تکنيسين پرتونگاري به سياهه نيروي انساني مراکز روستايي اضافه ميشود. وظيفه اصلي مرکز بهداشتي - درماني شهري، ارائه مراقبتهاي اوليه بهداشتي به جمعيت تحت پوشش و در صورت لزوم ارجاع بيماران به بيمارستان است. 17

اسلاید 18: وظايف مراکز بهداشتي درماني شهري الف ) درمان بيماران سرپايي، بيماريابي از ميان مراجعان، مشخص کردن مواردي که بايد تحت مراقبتهاي ويژه قرار گيرند و آموزش بهداشت به بيماران ب   ) بهداشت دهان و دندان و خدمات دندانپزشکي پ   ) بهداشت خانوادهآموزش بهداشت - مراقبتهاي قبل از ازدواج - مراقبتهاي دوران بارداري - مراقبتهاي بعد از زايمان و دوران شيردهي - راهنمايي براي فاصله گذاري بين فرزندان، تهيه پاب اسمير و در صورت لزوم گذاردن آي يو دي( I.U.D )-  مراقبتهاي کودکان زير پنج سال - مراقبتهاي دانش آموزان- مراقبتهاي ويژه گروههاي سني آسيب پذير ( کودکان و مادران ) - واکسيناسيون -  پي گيري  موارد ترک يا تاخير در مراجعه از طريق بازديد منزل - کمکهاي درماني18

اسلاید 19: ادامه وظايف مراکز بهداشتي درماني شهريت  ) مبارزه با بيماريها مشتمل بر آموزش بهداشت -        اجراي برنامه هاي ريشه کني و مبارزه با بيماريهاي که برنامه کشوري دارند . -        پي گيري بيماراني که از نظر مراجعه مداوم يا کنترل درمان بايد تحت مراقبت باشند ، مانند مالاريا ، سل و جذام-        اجراي موازين پيشگيري در محيط و اطرافيان فرد مبتلا به بيماريهاي واگيردارد -        مراقبت از دانش آموزانث  )‌  بهداشت محيط ، مواد غذايي و مصرفي مشتمل بر آموزش بهداشت و...-        بازديد از اماکن عمومي -        بازديد از اماکن تهيه ، توزيع و نگهداري و فروش مواد غذايي و مصرفي -        نمونه برداري از مواد غذايي و مصرفي -        نمونه برداري از آب -        بهداشت محيط مدارس -        بهداشت محيط کارگاهها و کارخانه ها -        سنجش عوامل زيان آور محيط کار -        سنجش عوامل ايمني کار-        توجه به دفع بهداشت زباله ج ) انجام آزمايشهاي تشخيص طبي چ  ) همکاري در زمينه آموزش نيروي انساني پزشکي ح ) جمع آوري ، ثبت ، طبقه بندي ، بررسيهاي اوليه و نگهداري اطلاعات و آمار و تنظيم گزارشها 19

اسلاید 20: مرکز بهداشت شهرستانواحدي است که مسئوليت برنامه ريزي و نظارت بر فعاليت مراکز بهداشتي – درماني ( و نيز مرکز آموزش بهورزي و خانه هاي بهداشت ) و پشتيباني از آنها را به عهده دارد و در آن به طور عمده پزشک عمومي و مجموعه اي از کارشناسان خدمات بهداشتي و آزمايشگاه فعالیت می کنند. 20

اسلاید 21: وظايف مركز بهداشت شهرستان -     برنامه ريزي -    آموزش و پژوهش -     پشتيباني فني و تدارکاتي از مراکز بهداشتي – درماني -    ارائه خدمات خاص بهداشتي که انجام آنها توسط مراکز بهداشتي – درماني مقدور نيست -     انجام خدمات پاراکلينيکي و آزمايشهاي لازم از نمونه هاي آب ، فاضلاب و مواد غذايي -     انجام بررسيهاي اپيدميولوژيک در زمينه بيماريهاي شايع و بومي -   اجراي مقررات بين المللي در مورد بيماريهاي قرنطينه اي در نقاط مرزي -     اعمال ضوابط و مقررات بهداشت محيط -    تهيه نقشه و نظارت و کمک فني در اجراي آنها براي توسعه برنامه هاي بهداشت محيط -     کنترل ضوابط حفاظتي وسايل کار و عوامل زيان آور محيط کار -     کنترل گزارشهاي رسيده از مراکز بهداشتي – درماني و تحليل آنها 21

اسلاید 22: بيمارستان شهرستانواحدي است که به صورت بيمارستان عمومي و حداقل داراي چهار بخش تخصصي، جراحي عمومي، داخلي، کودکان و زنان و زايمان همراه با بخش هاي پاراکلينيکي، اورژانس و پلي کلينيک تخصصي است و مي تواند محل ارجاع بيماراني باشد که از مراکز بهداشت درماني گسيل مي شوند . 22

اسلاید 23: موفق باشید23