گونه شناسی مدل های فرآیند برنامه ریزی راهبردی به منظور انتخاب مدل مناسب در برنامه ریزی راهبردی آموزش عالی

گونه شناسی مدل های فرآیند برنامه ریزی راهبردی به منظور انتخاب مدل مناسب در برنامه ریزی راهبردی آموزش عالی

اسلاید 1: دکتر احمد علي يزدان‌پناه استاديار موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالیWWW.Yazdanpanah.orgگونه شناسی مدل هاي فرآيند برنامه‌ريزي راهبردی به منظور انتخاب مدل مناسب در برنامه ریزی راهبردی آموزش عالیTypology of Strategic Planning Process Models to Chose a Suitable Model in Higher Education Strategic Planning

اسلاید 2: چکيدهفرآیند های برنامه‌ریزی راهبردی در مؤسسات و سازمانهای گوناگون از پیش‌فرضهای متفاوتی برخوردارند، این پژوهش، با دستیابی نظری به عمده ترین وجوه افتراق و تشابه مدل های گوناگون برنامه ریزی راهبردی، سه پیش‌فرض اساسی بر دیدگاه آنان را تبیین و برآن اساس، پارادایم های مدلی جامع را برای برنامه های راهبردی در آموزش عالی توصیه می کند. پژوهشگر نخست با مرور متون موجود، فرآيندهاي مختلف برنامه ريزي راهبردي كه مشهورترين نويسندگان از آنها نام برده اند، شناسایی وبا رويكرد مبتني بر تجربه، نسبت به طبقه‌بندی و استخراج عمده‌ترین ویژگی‌های آنها در سه پیش فرض اساسی اقدام کرده است. یافته های پژوهش در پاسخ به کاوش هاي مبتنی بر روش تحلیل محتوای متون ادبیات حوزه دانش مدیریت راهبردی، حاکی ازآن است؛ از منظر برنامه ريزان، عمده ترين معیارهای مسلط در انتخاب مدل مناسب برای فرآيند برنامه‌ريزي راهبردي، در عین ضرورت همسویی با معیار های فرآیند برنامه‌ریزی راهبردی موجود، نیازمند ابتکارات گوناگونی به شرح؛ ویژگی چرخه ای بودن وبا تأثير متقابل هر يك از مؤلفه ها بر يكديگر- مسنجم و بگونه اي زنجيره‌اي شكل باشد- مؤلفه هاي کنکاش مفهومي مدل به عنوان پيش نياز كنكاش محيطي باشد- امکان دریافت بازخور در هر نقطه از مدل ميسر باشد- اهداف سازمانی در قلب مدل قرار گرفته باشد- اقدامات اصلاحي در هر مرحله از مراحل فرآیند برنامه ریزی راهبردی میسر باشد- مانع عملی ساختن تفکر راهبردی نباشد- منجر به تحقق نتایج مشخص گردد- و بالاخره امکان تحت تاثیر قرار دادن نتایج بررسی های راهبردی در گام های سپری شده می باشد. Dominant Criteria

اسلاید 3: برنامه‌ریزی راهبردیStrategic Planning، گونه شناسيTypology، فرآیند برنامه‌ریزی راهبردیStrategic Planning Process،برنامه‌ریزی راهبردی آموزش عالیStrategic Planning Higher Education، معیار های مسلط Dominant Criteriaواژه هاي كليدي در ادبیات موضوع

اسلاید 4: تدوين استراتژي سازمان به ویژه، برای سازمانهاي بزرگ عصر حاضر، كاري بس ارزشمند و در عين حال، پيچيده و دشواراست. ميزان تغييرات در متغير هاي محيطي به حدي است كه اغلب تشخيص دنياي آينده غيرقابل پيش بيني تلقی می شود. تاكنون، در بارۀ فرآيند برنامه‌ريزي راهبردی، مطالب گوناگونی ارايه شده است. پرسش اساسي اين است كه در سیر تدوين استراتژي سازمان کدامین فرآیند موثر تر واقع می گردد؟ و کدامین تفاوت در انتخاب تصمیم گیران از اهمیت بیشتری برخوردار است؟ مقدمه

اسلاید 5: در خلال چهل سال گذشته، مباحث مديريت راهبردي همواره در حال رشد و منابع بسيار فراواني در باره آن نوشته شده است. كمتر سازماني را مي‌توان يافت كه فاقد نظام برنامه‌ريزي راهبردی باشد[]. تاکنون بیش از سه هزار وپانصد عنوان مقاله و کتاب در پایکاه جستجوی گوگل ویژه پژوهشگران، به کلید واژه فرآیند برنامه ریزی راهبردی در حوزه آموزش عالی اختصاص یافته است[]. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه كه مباني و اصول استراتژي سازمان تقريباً در همه نوشته ها مشابه هم هستند و از الگوی مشابه ای پيروي مي‌كنند. به عنوان مثال؛ برخي نظريه‌پردازان اين حوزه مثل آنسوف (1977.1976)، شندل و هوفر (1979) گلاك و ديگران (1980)، كويين (1981) و لورنج (1980) اعتقاد دارند؛ تغيير در پارادايم‌ يا چارچوب در حال وقوع است و مفهوم مديريت راهبردي مي‌رود كه با ارائه جهت‌گيري به حجم متنوعي از ادبيات اين حوزه، تحولي را موحب ‌شود[]. خصوصاً از دهۀ 1980 به بعد که روح رقابت گرایی به دلیل شرایط اقتصادی حاکم بر جوامع، در دانشگاه های کشور های صنعتی دمیده شده و این آثار شدت گرفته است[]. Ansoff IgorSchendel, D.E. & Hofer, C.W. Glueck , W.F.Quinn, J.B.lorange, P.Porter, M. E. (1991); Towards a dynamic theory of strategy; Strategic Management Journal, Vol. 12, No. Special Winter Issue, pp. 95-117.Google Scholar, Search on; strategic planning process in higher education; Results : about 3,670, Available at: Google Scholar, January 2010Freeman R. Edward and Peter Lorange (1985): “Theory Building in strategic management”; In: Robert Lamb and Paul shrivastava (Eds); Advances in strategic management، London، JAI press; vol3، p.1 یمنی دوزی سرخابی، محمد، برنامه‌ریزی توسعه دانشگاهی؛ نظریه‌ها و تجربه‌ها، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1382. ص 56.مقدمه

اسلاید 6: با مروری بر گزارش برنامه ریزی راهبردی موسسات آموزش عالی ایران و جهان، بامدل های متنوع و گوناگونی از فرآیند های برنامه ريزي راهبردي كه حاصل تلاش مشهورترين نويسندگان علوم مدیریت است مواجه می شویم.این مقاله با شناسایی وبررسی فرآیند برنامه‌ریزی راهبردی که کسب و کار های مختلف، اعم از آموزشی و بازرگانی بهره برداری شده است، به گونه شناسی آنها می پردازد. سپس با کمک از رويكرد مبتني بر تجربه، نسبت به طبقه‌بندی و استخراج عمده‌ترین ویژگی‌های آنها در سه پیش فرض اساسی به شرح ادامه اقدام می نماید.آموزه های نظری و ادبیات موضوع

اسلاید 7: بنیان پیش فرض اول براین اصول استوار است؛ فرآيند برنامه‌ریزی راهبردی فرآيندی سلسله مراتبی و پشت سر هم است[] .از این رو، فرموله كردن و پياده سازي استراتژي متوالياً صورت مي گيرد. گامهاي اینگونه مدل ها لزوماً يكي پس از ديگري برداشته مي‌شود. بطوري كه، هر كدام از گامهاي فرآيند را شبيه پله اي مي توان تصور كرد كه براي دستيابي به پله ديگر لزوما بايد طي گردد.مدل هایی که در ادامه معرفی می شود، در این گونه شناسی قرار مي گيرند.  Charles W. L. Hill and Garrett R. Jones (1998); Strategic Management Theory An Integrated Approach; 4th Edition (New York: Houghton Mifflin Company ، pp.1-4 پیش فرض اول presumption - فرموله كردن و پياده سازي استراتژي فرايندی متوالي است:

اسلاید 8: مدل فرد ديويد،1997:فرد ديويد مدلي را براي مطالعه و اجراي برنامه ريزي راهبردي پيشنهاد مي كند. وي اشاره دارد كه هر مدلي بيانگر نوعي فرآيند است ، بطوري كه موفقيت ما را تضمين نمي كند، ولی بيانگر رويكردي شفاف و عملي براي فرموله كردن، اجرا، و ارزيابي استراتژي ها است [ ]. اين مدل با تاكيد به اين مطلب كه، فرآيند برنامه‌ریزی راهبردی فرآیندی پويا و مستمر بوده و فرموله كردن ، اجرا و ارزيابي استراتژي ها را مبتني بر اصل تكرار پذيري مستمر می داند. به عبارت ديگر، برنامه ريزي راهبردي را فعاليتي معرفي نمي شناسد كه صرفا در پايان يك دوره زماني صورت مي گيرد.بلكه او تأكيد مي كند، فرآيند برنامه‌ریزی راهبردی به صورت خطی و زنجیره بوده و هرگز نباید پايان پذيرد[Ibid,P54]. . Fred, R. DavidDavid،Fred R. (1997): “strategic management”; 6th ed.-N.j: prentice hall,pp.45-116 پیش فرض اول

اسلاید 9: مدل هيل و جونز، 1998: چارلز هيل و گارث جونز در مدل خود،‌فرآيند برنامه ريزي راهبردي را مركب از پنج گام اصلي مي دانند. ايشان فرآيند هاي پنجگانه ای را به گونه ای متوالی تشريح مي‌كنند. هر ساله،بسياري از سازمانها گامهاي اين فرآيند را سپري مي كنند، گر چه به اين مفهوم نيست كه سازمان هر ساله استراتژي جديدي را اتخاذ مي كند. چرا كه در بسياري موارد، همان استراتژي و ساختار قبلي جايگزين مي گردد [ ]. بر اساس اين فرآيند، طرحهاي راهبردي كه براي يك دوره زماني سالانه يا پنج ساله شكل مي گيرد، سالانه به روز شده، يا هر ساله طرح پيشين ابقاء مي گردد. در بسياري از سازمانها، نتايج حاصل از فرآيند برنامه ريزي راهبردي به مثابة يك داده ورودي براي فرآيند بودجه سال آتي به كار گرفته مي شود.طبق اين مدل، گام هاي فرآيند برنامه ريزي راهبردي به صورت متوالي و پشت سر هم براي شكل دادن تخصيص منابع در سازمان مورد استفاده قرار مي گيرد[Ibd,4].  - Charles W. L. Hill and Garett R. JonesCharles W. L. Hill and Garrett R. Jones )1998); Strategic Management Theory An Integrated Approach; 4th Edition, New York: Houghton Mifflin Company ، pp.1-4 پیش فرض اول

اسلاید 10: مدل هرينگتون برايس،2000: هرينگون برايس تحت عنوان رويكردها و اهداف برنامه ريزي راهبردي، گامهاي برنامه ريزي راهبردي را در 9 مرحله متوالي و در سه زیر فرآیند بررسی، انتخاب، ارزشیابی مدل سازي كرده است. وي در خلال فرآيند برنامه ريزي راهبردي، بكارگيري تكنيك هاي مجرب در تحقيق نظير، پويائيهاي گروهي، استدلال، بحثهاي منطقي، طرح ريزي برنامه، و ارزشيابي را ممكن مي شمارد. وي فرآيندي را توجيه مي كند كه از جهات مختلف براي مؤسسات غيرانتفاعي مناسب تشخيص داده است. اين مدل به گونه اي طرحريزي شده است كه طبق گفته برايس مؤسسات انتفاعي را محدود و محصور در صدور بیانیّه “رسالت” مي داند – يك مؤسسه غيرانتفاعي چنين نيست. در واقع اين مدل كه براي مؤسسات غيرانتفاعي مناسب تشخيص داده شده است ، رسالت را معادل با قراردادهاي اجتماعي مي داند، به طوري كه فرآيند برنامه ريزي را پاسخگوي چنين محدوديتي مي‌داند[] - Herrington J. Bryce, Herrington J. Bryce (2000); Financial & Strategic Management for nonprofit organization; 3rd Edition، Jossey – Bass، San Francisco, P.586پیش فرض اول

اسلاید 11: مدل پیسل، 2008 : کنت. پی پیسل برای آموزش از راه دور مراکز آموزش عالی مدل فرآیند برنامه­ریزی راهبردی خود را توسعه و در سال 2001 میلادی روایی آن را برای بیش از دویست موضوع مرتبط با طراحی و پیاده­سازی استراتژی­های آموزشی از راه دور در موسسات آموزشی مورد سنجش قرار داد[] Pisel, Kenneth P.Pisel, Kenneth P.(2008); Strategic Planning Process Model for Distance Education; National Defense University, Joint Forces Staff College, Online Journal of Distance Learning Administration, Volume XI, Number II, Summer, 2008, p.1 پیش فرض اول

اسلاید 12: مدل شاه و اسکانیز، 2008: این دو پژوهشگر مدل ابداعی خود را بر اساس تجارب دیرینه ای که در سیر فرآیند برنامه­ریزی­های موثر در دانشگاه­های بزرگ بین­المللی داشته اند توسعه داده­اند[]. مرکز ثقل مدل آن­ها، خطوط ارتباطی است که بین مدیران و سطوح پایینی سازمان­های آموزشی کشیده شده است. آنان با توجه به فقدان چنین ارتباطی مدل کارای فرآیند برنامه­ریزی راهبردی خود را به گونه­ای خطی پیشنهاد کرده­اند که قدم اول آن با ترسیم چشم­اندازی شروع می­شود که توسط معاونین رؤسای دانشگاهی صورت می­گیرد. و با خطوط اتصال بازخور در هر نقطه از مدل، فرآیند خطی ساده ای از اجزاء را فرآهم آورده­اند[Ibid,P8]. Mahsood Shah and Iran Skanies Shah Mahsood , Ivan Skaines (2008); Strategic Planning and Reviews in a University, Is it a Myth or Reality? ; P.2, Available at: http://www.auqa.edu.au/auqf/pastfora/2008/program/papers/f21.pdf پیش فرض اول

اسلاید 13: مدل نزهت گوقلو،1995: بدیهی است برنامه­ریزی در مراکز آموزش عالی امروزه به دلیل مواجه بودن با درجه بالای عدم اطمینان فرآیندی پیچیده است. این نکته را دکتر نزهت گوقلو در مقدمه معرفی مدل پیشنهادی خود که بر اساس پژوهش­هایی که به کمک کمیته برنامه­ریزی راهبردی کالج­های آموزشی و ستادهای اداری دانشگاه­های مختلف صورت گرفته است اشاره می­کند و سپس مدل خود را سلسله مراتبی و به صوری خطی توصیف می­کند[].  Nezahat Guclu Guclu, Nezahat, (1995); STRATEGIC PIANNING IN HIGHER EDUCATION; Hacettepe University, Faculty of Education, Department of Edueational Sciences Vol.11: pp.137-148  پیش فرض اول

اسلاید 14: مدل دانشگاه نیوجرسی، 2004: طراحان مدل در گزارشی تحت عنوان برنامه­ریزی راهبردی در آموزش عالی؛ راهنمایی برای رهبران در سال2004 میلادی این مدل را معرفی کرده­اند. آنان ضمن تأکید بر اینکه آینده سازمان­ها در گرو برنامه­ریزی راهبردی است، رویکرد برنامه­ریزی راهبردی در آموزش عالی را متشکل از هفت گام متوالی می­دانند که با برداشت از این فرآیند اهداف برنامه دانشگاه به ثمر خواهد نشست [ ]. Jeffrey N. Shields, (2004), “Strategic Planning in Higher Education: A Guide for Leaders”; Center for Organizational Development and Leadership Rutgers, The State University of New Jersey, p.4پیش فرض اول

اسلاید 15: نظير مدل هاي فوق الاشاره، مدل های دیگری نظیر؛ مدل سازمان بهره وري آسيايی[]، مدل ساموئل سيرتو و پائول پيتر[]1986، مدل شرکت بین و کمپانی[]2002؛ مدل ويليام گلاك[] 1985، مدل ايكور آنسوف[]1981، مدل آموزش از راه دور دنیس هشی[]1998، مدل دانشگاه مرکزی میشیگان[]2005، مدل دانشگاه اوهایو[] 2005، مدل مجتمع ملی آموزش تربیت بدنی آمریکا[] 1997، با منطق پيش گفته مطابقت دارند، بنابراين دراين دسته ازگونه شناسي قرار مي گيرند. يزدان‌پناه، احمد‌علي. برنامه‌ريزي استراتژيك؛گذشته، حال، آينده (رويكرد تطبيقي). تحول اداري، سا زمان مديريت و برنامه ريزي ، دوره ششم ، شماره22. 1378 .  ساموئل سرتو و پائول پيتر، مديريت استراتژيك، ترجمه علي شمخاني، سپاه پاسداران، دانشكده فرماندهي و ستاد، اداره عالي جنگ،1380،ص 25.طرح جامع ارتقاء سيستم ها و بهره وري (قسمت اول - مرحله دوم)، نتایج گزارش شرکت مشاور Bain & Company ، تهران: .موسسه مطالعات بين المللي انرژي، 1386. Lawrance R. Jauch; William F. Glueck (1988):“Strategic Management and Business policy”; N.Y: McGraw- Hill,P.16 اچ. ايگور؛ ادوارد. جي. ‌مك‌دانل. استقرار مديريت استراتژيك. ترجمه: عبدالله زندّيه. تهران: سمت، 1375.   Denis Haché (1998);strategic Planning of Distance Education in the Age of Teleinformatics; Online Journal of Distance Learning Administration, Vol.1, No. 2, Available at: http://www.westga.edu/~distance/Hache12.html  Catherine A. Riordan, Wayne Osborn and Thomas A. Storchi, “Strategic Planning: Tools and Strategies” Central Michigan University, P.1, Available at: http://www.ncahlc.org/download/annualmeeting Handouts/GMON0445k_Riordan.pdf  A Strategic Plan for Environmental Education in Ohio (2005); P.5, Available at: http://www.eeco-online.org/about/EECOStratPlanEdited.pdf Athanasios Kriemadis (1997); Strategic planning in higher education athletic departments; International Journal of Educational Management ; Volume: 11; Issue: 6;, P.238–247پیش فرض اول

اسلاید 16: مدلهايي كه در پیش فرض اول اين نوشتار دسته بندي گرديد، با مدلهايي كه از اين پس تشريح مي‌گردد تفاوت دارند. عمده ترين تفاوت آنها غيرخطي بودن گامها و مراحل فرآيند برنامه ريزي راهبردي است. بنیان پیش فرض دوم براین اصول استوار است؛ فرآيند برنامه‌ریزی راهبردی فرآيندی پويا و مستمر است[]. دگرگوني در هر يك از مؤلفه هاي مدل لازمه تغيير در يكي يا ساير مؤلفه هاي مدل می گردد. تغييرات راهبردي در تقابل شرايط عيني و ذهني عناصر مدل آفريده مي شود، در این صورت، هر كدام از عناصر مدل، لزوماً مي تواند منجر به تغيير حالات ديگري و يا مشوق براي ادامه رفتارهاي گذشته آن ها می گردد. محيط سازمانی نیزدر اینگونه مدل ها اغلب با تغييرات پر تلاطم تصور می گردد. بنابراین گونه نگرش ها، گام های برنامه ریزی راهبردی در پاره ای از قسمت های فرایند، ضرورتا بر نتایج گام های سپری شده تاثیر دارند. مدل هایی که بر اساس این پیش فرض در ادبیات این تحقیق مورد بررسی پژوهشگر قرار گرفته است، عبارتند از: David،Fred R. (1997): “strategic management”; 6th ed.-N.J: prentice hall,P.45-116 پیش فرض دوم- فرآيند برنامه ريزي راهبردي، از چرخه‌ی دوار و پشت سر هم عوامل وعناصر تشكيل مي‌گردد:

اسلاید 17: مدل بومن و ديويد اش،1987: كليف بومن و ديويداش با اشاره به اين نكته كه تغييرات راهبردي در تقابل شرايط عيني و ذهني آفريده مي شود، مدل خود را ارائه كرده است. آنان در فرآيند برنامه ريزي راهبردي براي عبور از وضعيت جاري و تغيير راهبردي، شرايط عيني را شامل اوضاع و احوال و آينده و محيط شركت و گسترش منابع آن مي دانند. آنان محيط شركت را عبارت ازوضعيت رقابت، محيطهاي فن آوري و اقتصادي، و زمينه هاي سياسي، اجتماعي حاكم بر سازمان، كه اغلب قابل تغيير و تصفيه تر از شرايط ذهني است مي دانند. شرايط ذهني نيز عبارتند از: متغيرهاي سياسي و رواني كه بر سازمان نفوذ دارد. به عنوان مثال؛ روابط انساني، روابط قدرت، فشارهاي قهري، ارزشهاي مديريت، اميال، اعتماد، اعتقادات،‌اغراض،و … مديران[].اين مدل با قرار دادن عناصر تحليل محيط داخلي و خارجي سعي در خطي جلوه دادن گام هاي برنامه ريزي راهبردي دارند. به صورتي كه گام هاي مدل خود را بر چهار گام متوالي بررسي وضع موجود، برسي محيطي، انتخاب گزينه هاي راهبردي ، و فنون اجراي آن معرفي مي نمايد. - Cliff Bowman & David Asch, Bowman، Cliff. David Asch (1989): “strategic management”; London: Macmillan, P.63 پیش فرض دوم

اسلاید 18: مدل رنفرو و موریسون، 1984: رنفرو و موریسون با اشاره به محدودیت­های برنامه­ریزی بلند مدت برای مراکز آموزش عالی؛ مدلی را به عنوان مدل ادغامی طرح­ریزی کرده­اند. این مدل با ادغام توامان فرآیند چرخه­ای کنکاش محیطی و برنامه­ریزی بلند مدت به­گونه­ی چرخه­های متداخل به هم پیوسته و زنجیره­ای از عناصر برنامه ریزی راهبردی ساخته شده است[] . Renfro W.L and J.LMorrisonMerged ModelEnvironmental ScanningLong Term Planning William L. Renfro, James L. Morrison, Wayne I. Boucher (1984);FUTURES RESEARCH AND THE STRATEGIC PLANNING PROCESS: Implications for Higher Education; ASHE Higher Education Report Series, Paperback. P.1-14 پیش فرض دوم

اسلاید 19: مدل تلفيقي پيیرس ورابينسون،1994: پيیرس و رابينسون در تشريح مدل فرآيند برنامه ريزي راهبردي خودشان كه طبق فرآيند خود دوازده گام با ارتباط متقابل با هم ارائه شده است، به اين مطلب اشاره مي كنند كه كسب و كارهاي مختلف مستلزم فرموله كردن و هدايت فعاليتهاي مديريت راهبردي ويژة خود است. برنامه ريزان كار كشته در سازمانهايي نظير؛ جنرال الكتريك، پراكتر و گمبل، و آی‌بی‌ام، با جزئيات كامل تري را بيش از برنامه ريزان مؤسسات مشابه اي براي شركت خودشان طرح ريزي كرده اند. در هر يك از صنايع، كسب و كارهاي كوچك مهارتها و زمان محدودي را كه اغلب مبتني بر فرآيند برنامه ريزي عمومي تري نسبت به كسب و كارهاي بزرگ است به كار مي گيرند. از نظر آنان، قابل درك است كه، شركت هاي با توليدات، بازار، يا تكنولوژي هاي متنوع سعي دارند تا از سيستمهاي مديريت راهبردي پيچيده اي برخوردار باشند. بطور كلي، عليرغم اين دگرگونيها در جزئيات و درجه فرموله سازي مديريت راهبردي، مؤلفه هاي اصلي مدلهائي كه تاكنون در فرآيندهاي عملياتي برنامه ريزي راهبردي به كار گرفته شده است، بسيار شبيه يكديگر بوده است. پیيرس و رابينسون به اين دلايل چنين فرآيندي را توصيه دارند كه متضمن چندين اشاره و نكته مهم است. در صورت نخست، تغيير يكي از مؤلفه ها موجب تغيير در يكي يا ساير مؤلفه هاي خواهد شد، از این رو، بعضي از بردارها را دو طرفه طرح ريزي كرده‌اند.نكته دوم اينكه، مديريت راهبردي به عنوان يك فرآيند به اين دليل معرفي شده است كه فرموله كردن و پياده سازي استراتژي از رویکرد منطقی، زنجیره ای و متوالي اجزاء صورت مي گيرد. بطوريكه اين فرآيند با توسعه يا بازنگري مجدد رسالت مؤسسه شروع مي گردد و سپس گامها با هم و یا به دنبال هم پيگري مي شوند[] . - Pearce & Robinson.Pearce، John A; Richard & Robinson (1994); “Strategic Management: Formulation، Implementation، and control”; Boston: Irwin.P42 پیش فرض دوم

اسلاید 20: مدل دانشگاه نیو اورلئان شمالی1999: دانشگاه نیواورلئان در گزارش سال میلادی1999 تحت عنوان کتابچه برنامه­ریزی راهبردی و ابزارهای پیاده­سازی مدیران برای سال­های 2006 – 2011 میلادی با برداشت از مدل رنفرو و موریسون، مدل چرخه­ای متشکل از دو چرخه از اجزاء راهبردی در کنار هم را معرفی و منتشرنمود[]. این مدل که در کمیته متشکل از 23 نفر از رؤسا و مدیران این مرکز بزرگ آموزش عالی مورد ارزیابی قرار گرفته بود، ویژگی­هایی نظیر، انعطاف پذیری، یکپارچگی، سایر ابزارهای برنامه­ریزی، تجزیه و تحلیل مشکلات، الگوبرداری را لازمه تقویت توان مدیران دانشکده­ها در برنامه­ریزی راهبردی به منظور هدایت و راهبری دوره­های آموزشی خود در محیط پرتلاطم خارجی معرفی می­کند. Southern University at New Orleans (1999); STRATEGIC PLANNING HANDBOOK AND MANAGERS IMPLEMENTATION TOOLS; Strategic Implementation Plan of SOUTHERN UNIVERSITY AT NEW ORLEANS Academic Years 2006-2011, Revised 07.01.09,P.5-13 پیش فرض دوم

اسلاید 21: نظير مدل هاي فوق الاشاره، مدل جان برایسون[]1991، مدل براين[]1988، مدل کلر[ ]1983، مدل دانشگاه ویسکانسن[]2003، مدل آموزشکده مودستو کالیفرنیا[] 2008، مدل مجتمع آموزشی واین[] 2008 نيز با منطق پيش كفته همسویی دارد. بنابراين دراين دسته ازگونه شناسي قرار ميگيرد. Bryson J.M. (1998);“Strategic planning for public and nonprofit organizations”; Jossy-Bass, San Francisco, C.A, P.33.مديريت استراتژيك ، جيمز براين كوئين، هنري مينتس برگ و رابرت ام.جيمز، ترجمه محمد صائبي، مؤسسه آموزش عالي آموزش و پژوهش مديريت و برنامه ريزي،1382 ،ص23.Keller, G. (1983); Academic strategy: The management revolution in American Higher Education; Baltimore: Johns Hopkins University Press, p. 152 Paris Kathleen A. (2003); STRATEGIC PLANNING IN THE UNIVERSITY; University of Wisconsin-Madison, Available at: http://oqi.wisc.edu/resourcelibrary/uploads/resources/Strategic Planning in the University. pdf “STRATEGIC PLAN (2008);Yosemite Community College District; Produced by the MJC Instruction Office, Modesto Junior College, California, P.11, Available at: http://old.mjc.edu/news/strategicplan.pdf  Wayne Community College (2003); Perceptions held by selected Members of the Wayne Community College Planning Council about their Participation in the Strategic Planning Process at Wayne Community College; P.8, Available at: http://www.lib.ncsu.edu/theses/available/etd پیش فرض دوم

اسلاید 22: بنیان پیش فرض سوم براین اصول استوار است؛ فرآيند برنامه‌ریزی راهبردی فرآيندی چرخه ای وبا تأثير متقابل بر هریک از مولفه ها است . در این پپیش فرض، استراتژي سازي و اجراي آن را متوالي نمي دانند، بلكه گام‌هاي اين فرآيند را كاملاً در تأثير متقابل با يكديگر مي دانند. همچنین، طراحان مدل در این پیش فرض، محيط سازمان را اغلب قابل تغيير دانسته ونتایج بررسی های راهبردی را نیز ضرورتا به پایان خود نمی رسانند []. به عبارتی، تدوین راهبرد، بر اساس این گونه از فرآیند های برنامه ریزی راهبردی، فرآیند بردار نیست و به تصمیمات وابسته به هم ارتباط دارد. مدل هایی که در این گونه شناسی دسته بندی می گردند عبارتند از: Mintzberg,Henry, Quinn J. Brian, Ghoshal Sumantra ( 1998): The strategy process ; New York : Prentice Hall, p.53 پیش فرض سوم- فرآيند برنامه ريزي راهبردي، فرآيندی چرخه ای و متشکل ازروابط متقابل عوامل و عناصر می باشد:

اسلاید 23: مدل چاكراوارثي و لورنج، 1991: بالاجي چاكراوارثي و پيتر لورنج، فرآيند استراتژي را شامل چهار سيستم مديريتي معرفي مي كند. نخست، “سيستم برنامه ريزي راهبردي” معمولاً به عنوان زير فرآيند استراتژي‌سازي مؤسسه اشاره مي‌گردد. سه سيستم ديگر نيز در حقيقت، زير فرآيندهاي پياده سازي استراتژي نام گذاري شده اند. هر چند آنان اين وجه تمايز را براي معرفي چارچوب خودشان معرفي مي كنند.آنان به اين نكته اشاره دارند كه اين وجه تمايز بطور مطلق معرفي مي گردد. ماهيت اين مدل به گونه طرحريزي شده است كه، استراتژي سازي و اجراي آنرا متشکل از گامهای متوالي به عبارت دیگر فرآیندی طولی نمي‌دانند، بلكه گام‌هاي اين فرآيند را كاملاً در تأثير متقابل با يكديگر مي‌دانند[] . - Balaji S. Chakravarthy and Peter Lorange Balaji S. Chakravarthy and Peter Lorange (1991) Managing the Strategy Process، (Prentice- Hall، Inc، P. Xii. پیش فرض سوم

اسلاید 24: مدل آرنولد جادسون، 1996: “عنصر اساسي هر فرآيند مديريت راهبردي مبتني بر ارتباطات استراتژي مدار است. ارتباطات مستمر درباره اهداف، استراتژيها و برنامه ها همراه با استدلات جانبدارانه در هر سطحي ضروري و اجتناب ناپذپر است - سطح مؤسسه، سطح كسب و كار ((SBU، سيستم عملياتي و واحدها – و در هر مرحله از چرخة فرآيند مديريت راهبردي. درك برنامه ها و تعهدات كاركنان براي به اجرا درآوردن آنها دو عامل كليدي موفقيت است و از جمله نگراني افراد است. سيستم ارتباطات استراتژي مدار موتور اوليه براي دستيابي به سطوح مورد انتظار از درك برنامه ها و تعهد نسبت به آنهاست. اصطلاحاً مي‌گوئيم، اين سيستم ما را ياري مي رساند تا فرآيند مديريت راهبردي را به طور كامل روغن كاري كنيم”. مطلب فوق را آرنولد جادسون به عنوان مقدمه براي ورود به بحث فرآيند مديريت راهبردي در كتاب خود آورده است.وي مدل خود را به صورت يك مثلث تشريح مي كند. به طوري كه هر كدام از عناصر 15 گانه را مؤثر در بازنگري و توصيف مجدد استراتژي هاي مؤسسه و واحدهاي كسب و كار مي داند. جادسون در مدل فرآيند مديريت راهبردي خود، به اين مطلب اشاره دارد كه 15 عنصر اساسي در يك چرخه با هم در تأثير متقابل هستند و هر يك با ديگري ارتباط دارد. به طوري كه هر يك از اين موضوعات، قدم به قدم در خلال اين چرخه در يك مسيري منظم در گردش هستند و هر چند كه اين فرآيند خطي و منظم مي باشد، لاكن لزوماً هر يك از اين عناصر به سرانجام خود نرسيده اند. البته نقاط مختلفي در اين چرخه فرآيند وجود دارد كه ما را با طرح سؤالات محتوايي ملزم به تكرار مجدد و يا تشريح مجدد تصميمات و نتايج مي‌شويم و نهايتاً به مقطع قبلي كشيده مي شويم[] .  - Strategy – driven Communication System- Arnold S. JudsonArnold S. Judson (1996); Making Strategy happen; USA، Blackwell Publishers,p.38پیش فرض سوم

اسلاید 25: مدل ساه،2001: ان‌پی‌ساه در سال 2001 مدلی را با نام مدل برنامه‌ریزی راهبردی سلسله مراتبی به گونه اي طرحريزي كرده است. در این مدل چهار دامنه که عبارتند از دامنه مشتری، دامنه کارکردی، دامنه فیزیکی، و دامنه فرآیندی متناظر با چهار فضای؛ ذینفعان، اهداف، راهبردها، و فضای فرآیندها به عنوان اجزاء و مولفه های استراتژیک معرف شده اند. ساه وهمکاران ویژگی عمده این مدل را ارتباط رفت و برگشتی بین عناصر و مولفه های راهبردی می دانند. بطوری که، پاره ای از قسمت های فرایند ضرورتا بر گام های سپری شده تا آن عنصر تاثیر داشته و به صورتی سلسله مراتبی و در عین حال زیگزاگی عناصر استراتژیک بر یکدیگر تاثیر می گذارند[] . . Suh، N،P. Hierarchical Strategic Plan (HSP). ZigzagingSuh، N،P. (2001);Axiomatic Design، Advances and Applications; Oxford University Press، Inc.، NY.p.8پیش فرض سوم

اسلاید 26: مدل دانشگاه ایالتی کالیفرنیا، 2006 : مراکز آموزش عالی برای ایجاد اطمینان از موفقیت کوششهای برنامه­ریزی راهبردی، نیازمندند تا مدل­های استراتژی تجاری را برای آموزش عالی مطابقت دهند. چرا که برنامه­ریزی راهبردی آنان با مدل­های تجاری از چندین راه مشخص متفاوت می­باشد. از طرف دیگر، مراکز آموزش عالی سنتی برای مواجه شدن با موقعیت­های جدید رقابت، ناگزیر از دور شدن از مدل­های برنامه­ریزی راهبردی متکی بر تأمین کنندگان و حرکت به سوی مدل مشتری مداری هستند. فعالیت­های برنامه­ریزی دانشگاه ایالتی کالیفرنیا بر اساس مدل چرخه­ای با تأثیر متقابل مولفه­ها در یکدیگر نوشته دکتر الکساندر ال. لرنر بگونه­ای طراحی شده است تا پاسخ­گوی اینگونه چالش­های نو ظهور باشد[] .  همین مدل در دانشگاه ایالتی فلوریدا نیز مورد استفاده قرار داد[] . در سال 2004 تحقیقی توسط پروفسور بلونین از دانشگاه مرکزی فلوریدا و رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه ایالتی نیژنیای روسیه صورت گرفت این تحقیق به دنبال تجارب و مسائل دانشگاه های آمریکایی در مقایسه با کشور های هم پیمان روسیه و با پشتیبانی موسسه بین المللی کارنکی امریکا صورت گرفت. این تحقیق مبتنی بر نتایج حاصل از بیست ویک مصاحبه که با روسا و مدیران آن دانشگاه صورت گرفت در سال 2004 میلادی منتشر گردیدConsumer-DrivenCalifornia State University Alexandra L. Lerner Alexandra L. Lerner (1999); College of Business Administration and Economics; California State University, Northridge, p.1, Available at http://www.sonoma.edu/aa/planning/primer.shtml[Ibid,P16] . Vladimir A. BloninUniversity of Central FloridaNizhniy Novgorod State UniversityCarnegie Corporation of New York Vladimir A. Blonin ( 2004); Strategic planning at University: the American experience and problems of its adaptation at Regional Russian University; Case study, University of Central Florida, Orlando, p.4, Available at http://www.fup.unn.ru/acenter/upload/docs/Case-study_Blonin.pdf پیش فرض سوم

اسلاید 27:  نظير مدل هاي فوق الاشاره، نمودارهاي فرآیندی مدل هنري مينتزبرگ[]2000 ، مدل جان تامسون[] 1992، مدل فرآیند برنامه ریزی استراتژیک مبتنی بر برنامه ریزی درسی در دانشگاه[]2004، مدل دانشگاه سیاتل[]2000، مدل دانشگاه اسلامی غزه[]2006، مدل بارکر و اسمیت[]1997، مدل کللند و کینگ[]1983، مدل لویس و تیلور[]1990 با منطق پيش گفته همراهي دارند، بنابراين دراين دسته ازگونه شناسي قرار مي گيرند.   Mintzberg,Henry, Quinn J. Brian, Ghoshal Sumantra ( 1998): The strategy process ; New York : Prentice Hall, p.53 Thompson, Arthur; J. R. A. J. Strickland (1992); “Strategic Management Concepts and cases”; Boston; IRWIN.P.41 Dolence G. Michael (May 11,2004); The Curriculum-Centered Strategic Planning Model; educause Center for Applied Research, Vol.2004,Issue 10, p.4, , Available at : http://net.educause.edu/ir/library/pdf/ERB0410.pdf Janet Boguch, M.A. (2000); Effective Strategic Planning: Long Range Planning Compared to Strategic Planning; Seattle University: Institute of Public Service, USA, P4, Available at: www.seattleu.edu/WorkArea/linkit.aspx Yunis Hussein Abu Nada ( 2006); barriers of using and practicing formal strategic planning in non- profit organization in Gaza strip; The Islamic university-Gaza, p.82, Available at: http://www.iugaza.edu.ps/library/Thesis/72071.pdf  Barker, Thomas S., Howard W. Smith, Jr. (1997); Strategic Planning: Evolution of a Model Innovative Higher Education; Vol. 21, No. 4, Summer 1997, P.330, Available at: http://cata.ubbcluj.ro/news/files/Articol Strategic Planning. pdf Cleland, D. I., King, W. R. (1983); Systems analysis and project management; New York: McGraw-Hill, p.49Lewis A., Taylor L.A. (1990); APPLICATION OF A REAL-WORLD STRATEGIC MANAGEMENT MODEL IN THE CLASSROOM; Developments In Business Simulation & Experiential Exercises, Volume 17, p.155, Available at: http://sbaweb.wayne.edu/~absel/bkl/vol17/17br.pdf پیش فرض سوم

اسلاید 28: با توجه به آنچه در خصوص ویژگی ها و معیار های مسلط در فرآیند های برنامه ریزی راهبردی که بر اساس ادبیات موجود در این حوزه ذکر شد، و همچنین در راستای سوالات تحقیق، می توان این نتایج در جدول1 بر اساس مقوله­ها و معیارهای مسلط مشخص می باشد؛ اغلب پیش فرض های شکل گیری فرآیند های برنامه ریزی راهبردی، کمابیش به طور متناوب در سازمان های گوناگون جهانی به کارگرفته شده اند، در حوزه آموزش عالی میل وجهت این گونه مدل ها به سوی پیش فرض سوم استوار گردیده است، اغلب موسسات آموزش عالی نیز تا حدودی با تکیه بر مدل های سایر موسسات و کسب وکار های تجاری و یا با برداشت از همان اندیشه ها نسبت به برنامه ریزی راهبردی خود اقدام نموده اند، مدل های فرآیندی که در سالهای اخیر پدیدار گردیده است بیشتر از معیار های مسلط بر پیش فرض سوم برخوردارند، و بالاخره رویکرد های مبتنی بر پیش فرض سوم با گسترش زیادی در موسسات آموزش عالی مورد پذیرش قرار گرفته است. جدول 1 با برداشت از ادبیات پژوهش، طبقه بندی های مقایسه ای از فرآیند های برنامه ریزی راهبردی را توصیف و تبیین می کند. نتیجه گیری از ادبیات موضوع

اسلاید 29: جدول 1 – جدول جمع بندی معيار های مسلط در مدل هاي برنامه ریزی راهبردی از دیدگاه ارائه دهندگان و کاربران آنها

اسلاید 30: براي درک نظرات مشابه و متفاوت نظریه پردازان، گونه شناسی فرآیند های برنامه ریزی راهبردی ضرورت دارد. هدف نهایی در این پژوهش، شناسایی معیار های مسلط در فرآیند تدوین و اجراي استراتژيها در دانشگاه ها و مؤسسات آموازش عالی است که در برنامه های ادواری پنج ساله و یا برنامه ریزی راهبردی شرکت و نتایج خود را منتشر نموده اند. وبراساس تحلیل محتوای فرآیند های بکارگرفته درآن موسسات، گامهاي فرآیند برنامه‌ریزی راهبردی مورد نظر مدیران و کارشناسان در یکی از دانشگاه های ممتاز کشور مورد بررسی قرار گیرد. تا بر اساس دیگاه پاسخ دهندگان به پرسشنامه های این پژوهش، در قالب یک فرآيند برنامه‌ريزي راهبردی جامع در حوزه آموزش عالی پیشنهاد شود.اهداف پژوهش:

اسلاید 31: فرآيند برنامه‌ريزي راهبردي درموسسات آموزش عالی از چه ویژگی هایی برخورداراست؟ سوال اصلی پژوهش:

اسلاید 32: این پژوهش از نظر ماهیت تحقیق، توصیفی- تحلیلی و توسعه ای که به شیوه مراجعه به اسناد و زمینه ای انجام شده است. همچنین از روش تحلیل محتوا برای توصیف وضع موجود مدل های فرآیند برنامه ریزی راهبردی که در اسناد موسسات آموزش عالی بکار گرفته شده است، استفاده می کند. در واقع فراتر از فن جمع آوری اطلاعات، به مجموعه ای سازمان یافته از داده ه ها می رسد. تا با در کنار هم گذاشتن اطلاعات به مجموعهای نظام مند در قالب جدول ماتریس گونه ای از متغیر ها و معیار های فرآیند مناسب برنامه ریزی راهبردی دست یابد. از سوی دیگر، یک تحقیق پیمایشی است، به این معنا که با گردآوری اطلاعات موجود، به اکتشاف شناخت دقیقی از دلایل بکارگیری معیار های مسلط برنامه ریزی راهبردی در وضعیت موجود می پردازد. با توجه به اينكه اين پژوهش به دنبال بررسي مقایسه ای قابليت هاي مدلهای معتبر برنامه‌ریزی راهبردی است. تا از نتایج آن، راه برای انتخاب مناسب ترین مدل برای برنامه ریزی راهبردی در دانشگاه فراهم گردد. از این رو، با جمع آوری اطلاعات درحوزه ادبیات راهبردی، از طریق به کارگیری عینی و منظم قواعد مقوله­بندی، آن­ها را به اطلاعاتی که می­تواند خلاصه و با هم مقایسه شوند، تغییر شکل داده است. بنابراین، روش پژوهش خود را با روش تحلیل محتوا منطبق کرده است.Content Analysisروش پژوهش

اسلاید 33: در پاسخ به این سوال که مناسب ترین مدل فرآیند برنامه ریزی راهبردی برای دانشگاه از چه ویژگی هایی برخورداراست؟ چه معیارهایی باید در فرآیند برنامه ریزی دانشگاه رعایت گردد؟ و عمده ترین ویژگی های این فرآیند از دیدگاه دست اندرکاران برنامه ریز راهبردی دانشگاه کدامند؟ ابتدا بر اساس ساده­ترین اشکال تحلیل محتوا، که به قضاوت پژوهشگر در امر تصمیم­گیری درباره اطلاعاتش نیازمند است؛ و سعی در پاسخ به سوالاتی نظیر؛ اینکه چه مقوله­ای باید به کار گرفته شود؟، با چه معیار گروه­بندی شود؟ و چگونه باید استخراج و مقوله­بندی شود؟ این پژوهش شکل گرفت. برای افزایش دقت تحلیل، سعی شد تا با استنباط نتایج معنادار از اطلاعات، محتوی آشکار و پنهان کلیه اسناد برنامه ریز راهبردی موسسات آموزش عالی مطالعه شود [ ]. برای این کار طبق چارچوب مفهومی تحقیق ارائه شده در شكل1 ابتدا شروط و ویژگی­های نظری، از درون ادبیات مرتبط با موضوع استخراج گردید. از این رو، تمامی گزاره­هایی را که در رابطه با متغیرهای محتوای پژوهش که در زمینه فرآیند برنامه­ریزی راهبردی است به عنوان واحد ثبت و محتوا تعیین و سپس، از طریق جستجو در کلیه پایگاه­های اطلاعاتی موجود در شبکه اینترنت جهانی که به نحوی مدل های مذکور را در حوزه آموزش عالی بکار گرفته بودند، در ادبیات تحقیق بررسی گردید. همچنین، از کتاب­ها و مقالاتی که در پایگاه های اطلاعاتی موسسات آموزشی، به مدل­های برنامه­ریزی راهبردی در حوزه های عمومی کسب وکار پرداخته بودند اطلاعات جمع آوری، تفکیک و نشانه­گذاری گردید. برای تثبیت مهمترین شرط تحقق یک تحلیل محتوا، تلاش گردید تا ازیک سو، متغیر هایی که در تعاریف نظری ویژگی­های مسأله مورد مطالعه را توصیف می­کرد استخراج گردد. واز طرف دیگر، شاخص­هایی را که اطلاعات محتوا باید بر آن اساس در مقوله­ها قرار گرفته وتعریف شوند(تعاریف عملیاتی) [ ] بدون اینکه هیچ اولویتی بین داده­ها در نظر گرفته شود، از درون اسناد جمع­آوری شده، و ویژگی های کلیه مدل­های فرآیند برنامه­ریزی راهبردی در دو دسته مقوله؛ به عنوان مقوله اصلی و مقوله فرعی توسط فهرست های کنترلی تحقیق استخراج گردید. سپس معیار های مسلط هر یک از نمونه های مختلف فرآیند برنامه ریزی راهبردی مورد سنجش و مقایسه تطبیقیی قرار گرفت. تا از این طریق، راه برای تولید مدل مناسب فراهم شود. در واقع، این مقوله­ها و معیار های مسلط هر یک از آنها، که از منظر نظریه پردازان این حوزه علمی توصیف شده اند، امکان رمزگذاری اطلاعات را در مراحل پژوهش اکتشافی این تحقیق فراهم گردد.Strategic Planning Process Context UnitsHigher EducationCheck List Hoskisson Robert E., Michael A. Hitt, Richard A. Johnson and Douglas D. Moesel (Mar. 1993);Construct Validity of an Objective (Entropy) Categorical Measure of Diversification Strategy; Strategic Management Journal, Vol. 14, No. 3, pp.215-235 Holsti, Ole- R. (2001); Content Analysis for the Social Sciences and Humanities; Translated by: Naser Salarzadeh Amiri, Allameh Tabatabaee University Press, Tehran, Second Published, P.148.چارچوب مفهومی پژوهش

اسلاید 34: شكل1- چارچوب مفهومی تحقیقطراحي مدل تفصيليشناسايي مدلهاي موجودمقايسه مفاهيم مدلها / انتخاب اجزاي بهينه مدلهاشناسايي نيازهاي جامعه آماريتطبيق مدل با نيازهاي موجود و معیار های مسلط

اسلاید 35: با توجه به هدف تحقیق که محک زنی و دستیابی به درک واقعی آنان از مقاصد کاربردی مدل برنامه ریزی راهبردی است، به کمک نمونه گیری هدفمند و راهبردی متشکل از كليه كارشناسان و مشاوران برنامه ریزی كه تا سال 1388در واحدهای ستادی ویا در حداقل يكي از دانشکده های وابسته به دانشگاه شهید بهشتی در تنظیم سند چشم انداز و تدوین برنامه های راهبردی دانشگاه شرکت فعال داشته و يكي از مدل هاي فرآيند برنامه ريزي راهبردي را بکار گرفته بودند انتخاب گرديد. در واقع كليه اعضاء جامعه آماري پژوهش به عنوان نمونه پژوهش انتخاب گردید.وضعیت داده­های تحقیق برحسب متغیرهای جمعیت­شناختی جامعه آماری، بشرح زیر مورد توصیف قرارمی­گیرد:Purposive and Strategic Samplingجامعه و نمونه آماري پژوهش

اسلاید 36: ابزاری که برای جمع آوری اطلاعات دراین تحقیق مورد استفاده قرارگرفت، پرسشنامه ای است که بر طبق معیار های مسلط مندرج در ادبیات تحقیق و با برداشت از توصیف نظریه پردازان گوناگون در باره ی ویژگی ها و معیار های مسلط بر فرآیند های برنامه ریزی راهبردی استخراج شده بود طراحی و پس از سنجش روایی و پایایی توزیع گردید. برای هماهنگی پرسشنامه با اهداف تحقیق، تغییراتی با راهنمایی اساتید رشته مدیریت در حوزه مورد بررسی صورت گرفت. در نهایت پرسشنامه پس از برگزاری جلسه رسمی توجیهی، در جامعه آماری پژوهش با مشخصات جمعیت شناختی پیش گفته، توزیع و پاسخ ها بطور کامل دریافت گردید. اعتبار سنجی محتوای پرسشنامه به بررسی میزان وضوح و رسایی سوالات مطرح شده کمک می کند][ و به این موضوع می پردازد که موارد مندرج در پرسشنامه تا چه اندازه با هدف اندازه گیری مطابقت دارد. در این تحقیق، به دلیل کیفی بودن معیار های مسلط که به عنوان سوال پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است، اعتبار محتوایی به دو روش مورد تایید قرار گرفت؛ الف) بررسی ادبیات مربوط به واحد ثبت و محتوایی پژوهش که عبارت بود از برداشت کلیه نظرات در زمینه فرآیند برنامه ریزی راهبردی مندرج در کلیه پایگاه های اطلاع رسانی شبکه جهانی اینترنت، ب) استفاده از راهنمایی اساتید برجسته رشته مدیریت در حوزه مورد بحث که پرسشنامه اولیه با مصاحبه و نظر خواهی از آنان اصلاح گردید. ValidityReliabilityContent Validity Context UnitNunnally, J.C. (1978); Psychometric theory; New York: Mac Graw-Hill2nd ed,p.113 ابزار اندازه گیری و اعتبار سنجی آن

اسلاید 37: هدف اين پژوهش ساخت مدلي است که بتواند در راستای پیش‌فرض‌‌های گونه ‌های مختلف فرآیندهای برنامه‌ریزی راهبردی، مهمترین گام ها، عناصر و مؤلفه‌ها و همچنین روابط حاکم بر آنها را که منطبق با شرایط و محیط حاکم بر دانشگاه است شناسایی و در مدل پیشنهادی توصیه وطرحریزی نماید. از اين رو، با اتکاء به منطق ابتکاری، با اهمیت‌ترین و مهم‌ترین ویژگی‌های مدل های موجود در ادبیات جهانی را که به حوزه آموزش عالی اختصاص یافته است به عنوان مولفه های پیشنهادی مدل جامع برنامه‌ریزی راهبردی دانشگاه استخراج و به این شرح زیرجمع بندی گردید تا با برداشت از عبارات آن در جلسات مصاحبه جهت دهنده با افراد جامعه آماری پزوهش، مبانی انتخاب مدل مناسب تایید گردد:تجزیه و تحلیل ويافته هاي پژوهش

اسلاید 38: ویژگی­های مدل پیسل: از جمله ویژگی­های مدل پیسل، انعطاف­پذیری و وجود یک خط ارتباطی بین هسته مراحل فرآیند برنامه­ریزی است. این ویژگی به طوری است که متناسب با تجارب برنامه­ریزان و وضعیت محیطی دگرگون خواهد شد[]. از طرف دیگر، وجود ده گام متوالی با چرخش­های بازخوری که در هر کدام از گام­ها فراهم شده است، مدل را از پویایی لازم برای مواجه­ی با چالش­های محیطی آموزش عالی برخوردار کرده است[ Ibid,15] .Pisel, Kenneth P.(2008); Strategic Planning Process Model for Distance Education; National Defense University, Joint Forces Staff College, Online Journal of Distance Learning Administration, Volume XI, Number II, Summer, p.13 گونه شناسي مدل های آموزش عالی منطبق با پیش فرض اول

اسلاید 39: ویژگی­ مدل شاه و اسکانیز:این مدل که برای اولین بار برای دانشگاه­های استرالیا طرح­ریزی گردید تا راه را برای بازنگری برنامه ها و دریافت بازخور بهنگام در ردگیری عملکرد دانشکده­ها و گروه­های آموزشی دانشگاه در سیر فرآیند برنامه­ریزی راهبردی فراهم نماید[]. وجود مولفه­های راهبری و ارتباطات، توانمندسازی بر اساس بازخورهای دریافتی از دانشجویان و ذی­نفعان، بازنگری برنامه­ها بر اساس شاخص­های کلیدی عملکردی که به طور سالانه صورت می­گیرد از جمله ویژگی­های این مدل است[Ibid,P9].Shah Mahsood , Ivan Skaines (2008); Strategic Planning and Reviews in a University, Is it a Myth or Reality? ; P.1, Available at: http://www.auqa.edu.au/auqf/pastfora/2008/program/papers/f21.pdfگونه شناسي مدل های آموزش عالی منطبق با پیش فرض اول

اسلاید 40: ویژگی مدل نزهت گوقلو: وی اعتقاد دارد در شرایط پیچیده محیطی که بر فضای آموزش عالی کشورها روبه توسعه حاکم است و اغلب با عواملی برخوردارند که مانع سهولت در اجرای فرآیندهای برنامه­ریزی و همچنین مقاومت در برابر تغییر می­گردد؛ طی کردن همه گام­های برنامه­ریزی راهبردی را به صورت خطی و پشت سرهم به دلیل سختی ساختار و فرآیند برنامه­ریزی و تبعیت از فرآیند یک­باره که در نگاه تصمیم­گیران آموزش عالی حاکم است متناسب و ضروری است[] .Ad hocGuclu, Nezahat (1995); STRATEGIC PIANNING IN HIGHER EDUCATION; Hacettepe University, Faculty of Education, Department of Edueational Sciences Vol.11: pp.140  گونه شناسي مدل های آموزش عالی منطبق با پیش فرض اول

اسلاید 41: ویژگی های مدل دانشگاه نیوجرسی، 2004: مدل دانشگاه نیوجرسی که به کمک گروهی از مشاوران حوزه­های علوم اداری و مالی آن دانشگاه طراحی شده است، بیانگر خطی بودن مدل است. طبق گفته آنان این مدل بر اساس پژوهشی ویژه که در سیر فرآیند برنامه­ریزی مبتنی بر اشارات الزام­آور برای تصمیم­گیران و رهبران مراکز آموزش عالی و بخش­های اداری آن­ها فراهم شده است[] .Jeffrey N. Shields (2004); “Strategic Planning in Higher Education: A Guide for Leaders”; Center for Organizational Development and Leadership Rutgers, The State University of New Jersey, p.3گونه شناسي مدل های آموزش عالی منطبق با پیش فرض اول

اسلاید 42: نظير مدل هاي فوق الاشاره، مدل های دیگری نظیر؛ مدل آموزش از راه دور دنیس هشی، مدل دانشگاه مرکزی میشیگان، مدل دانشگاه اوهایو، مدل مجتمع ملی آموزش تربیت بدنی آمریکا، با منطق پيش گفته مطابقت دارند، بنابراين دراين دسته ازگونه شناسي مورد بررسی اکتشافی قرار گرفتند و بر اساس ویژگی های آنها عمده ترین معیار های مسلط آنها به منظور اجرای طرح این تحقیق استخراج شده اند.  گونه شناسي مدل های آموزش عالی منطبق با پیش فرض اول

اسلاید 43: ویژگی مدل رنفرو و موریسون: از ویژگی­های این مدل، کنکاش محیطی است که نقطه شروع پرس و جوی فرصت­ها و تهدیدات محیطی را فراهم می­آورد و سپس در چرخه دیگر، با پیش­بینی آینده، مهمترین موضوعات و روندهای آینده را در مراکز آموزش عالی به تصویر می­کشاند. و با تداوم گام­های برنامه­ریزی راهبردی در این چرخه­های متداخل، ، کلیه عوامل را در تأثیر زنجیره وار اجزا بر یکدیگر قرار داده است[] . همچنین مدل دانشگاه نیو اورلئان شمالی که با کمک از مدل ادغامی رنفرو و موریسون طراحی شده است با ویژگی­های این پیش فرض انطباق دارد[Ibid,P14] . Renfro, William L., and Morrison, James L. October (1982); Merging Two Futures Concepts: Application to Educational Policy; The Futurist 16:pp.54-56گونه شناسي مدل های آموزش عالی منطبق با پیش فرض دوم

اسلاید 44: نظير مدل هاي فوق الاشاره، مدل کلر، مدل دانشگاه ویسکانسن، مدل آموزشکده مودستو کالیفرنیا، مدل مجتمع آموزشی واین نيز با منطق پيش كفته همسویی دارد. بنابراين با ویژگی های این گونه شناسي انطباق دارند و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.گونه شناسي مدل های آموزش عالی منطبق با پیش فرض دوم

اسلاید 45: ویژگی های مدل دانشگاه ایالتی کالیفرنیا، 2006: مدل این دانشگاه به گونه­ای طراحی شده است تا تأثیر متقابل مولفه­هایی نظیر عقاید ذینفعان اصلی دانشگاه مانند اعضای انجمن علمی دانشگاه و مردم کالیفرنیا و داشنجویان را بر گام­های پیاده­سازی استراتژی فراهم آورد[] . همین مدل در دانشگاه ایالتی فلوریدا نیز مورد استفاده قرار داد. در سال 2004 تحقیقی توسط پروفسور بلونین از دانشگاه مرکزی فلوریدا و رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه ایالتی نیژنیای روسیه صورت گرفت این تحقیق به دنبال تجارب و مسائل دانشگاه های آمریکایی در مقایسه با کشور های هم پیمان روسیه و با پشتیبانی موسسه بین المللی کارنکی امریکا صورت گرفت. این تحقیق مبتنی بر نتایج حاصل از بیست ویک مصاحبه که با روسا و مدیران آن دانشگاه صورت گرفت در سال 2004 میلادی منتشر گردید[] . Vladimir A. BloninUniversity of Central FloridaNizhniy Novgorod State UniversityCarnegie Corporation of New YorkAvailable at: http://www.csus.edu/irt/strategicplanning/documents/ITSPStrategicPlanning.pdf , P.7Vladimir A. Blonin ( 2004); Strategic planning at University: the American experience and problems of its adaptation at Regional Russian University; Case study, University of Central Florida, Orlando, p.16, Available at http://www.fup.unn.ru/acenter/upload/docs/Case-study_Blonin.pdf گونه شناسي مدل های آموزش عالی منطبق با پیش فرض سوم

اسلاید 46: نظير مدل هاي فوق الاشاره، نمودارهاي فرآیندی مدل فرآیند برنامه ریزی استراتژیک مبتنی بر برنامه ریزی درسی در دانشگاه، مدل دانشگاه سیاتل، مدل دانشگاه اسلامی غزه، مدل بارکر و اسمیت، مدل کللند و کینگ، مدل لویس و تیلور با منطق پيش گفته همراهي دارند، بنابراين عمده ترین معیار های مسلط آنها از درون ادبیات بررسی شده استخراج گردیده تا بر اساس آنها مدل پیشنهادی تحقیق شکل گیرد. بطور کلی، گامهاي مدل های تعریف شده در این پیش فرض؛ لزوماً يكي پس از ديگري برداشته نمي‌شوند . بلكه، هر كدام از گامهاي فرآيند به گونه چرخش اطلاعاتي براي دستيابي به پله ديگر بايد طي گردد . از طرفی، با برداشت و نتیجه گیری از ادبیات پژوهش که در این قسمت به آن اشاره شد، می توان معیار های مسلط بر مدل های گوناگون فرآیند برنامه ریزی راهبردی را که در حوزه آموزش عالی به آن ها توجه کرده اند طبق جدول 2 تبیین و جمع بندی نمود.گونه شناسي مدل های آموزش عالی منطبق با پیش فرض سوم

اسلاید 47: جدول 2- جمع بندی معیار های مسلط در پیش فرض های سه گانهمقوله های اصلیمقوله های فرعیویژگی‌های استخراج شده فرآیند های برنامه ریزی راهبردی از منظر نظریه پردازان( معیار های مسلط در هر فرآیند های برنامه ریزی راهبردی)پیش فرض اول : فرآیند متوالیویژگی های شکلیاطمينان از رويكرد منطقي، مسنجم و زنجيره‌اي را به عنوان يك هنجار مدل معرفی می کندپیش فرض اول : فرآیند متوالیویژگی های شکلیدگرگوني در هر يك از مؤلفه هاي مدل دربیش از يكي و يا ساير مؤلفه هاي مدل تغییر ایجاد می کندپیش فرض اول : فرآیند متوالیویژگی های شکلیدر هر نقطه از مدل امکان دریافت بازخور فراهم استپیش فرض اول : فرآیند متوالیویژگی های محتوادر کنکاش مفهومی در نظر داشتن يكپارچگي در قضاوت هاي شهودي امری اجتناب ناپذیر استپیش فرض اول : فرآیند متوالیویژگی های محتوادر کنکاش محیطی تجزيه و تحليلهاي منظقي امری اجتناب ناپذیر استپیش فرض اول : فرآیند متوالیویژگی های محتواارزيابي نتایج راهبردی و انجام اقدامات اصلاحي در هر مرحله از مراحل فرآیند برنامه ریزی راهبردی میسر استپیش فرض اول : فرآیند متوالیویژگی های محتوادر طرحریزی راهبردی، همكاري ميان وظيفه اي بین واحد هایی که در تدوین راهبردها حضور دارند اجتناب ناپذیر استپیش فرض دوم:فرآیند چرخه ایویژگی های شکلیاطمينان از رويكرد منطقي، مسنجم و زنجيره‌اي را به عنوان يك هنجار مدل معرفی می کندپیش فرض دوم:فرآیند چرخه ایویژگی های شکلیاستراتژي سازي و اجراي آن امری متوالي نیستپیش فرض دوم:فرآیند چرخه ایویژگی های شکلیمولفه های راهبردی در فرآيند برنامه‌ریزی به صورت چرخه ای در کنار هم قرار دارندپیش فرض دوم:فرآیند چرخه ایویژگی های شکلیدگرگوني در هر يك از مؤلفه هاي مدل دربیش از يكي و يا ساير مؤلفه هاي مدل تغییر ایجاد می کندپیش فرض دوم:فرآیند چرخه ایویژگی های شکلیدر هر نقطه از مدل امکان دریافت بازخور فراهم استپیش فرض دوم:فرآیند چرخه ایویژگی های محتواکنکاش مفهومي، اساس شکل گیری مدل و مرکز شکل گیری تفکر استراتژیک استپیش فرض دوم:فرآیند چرخه ایویژگی های محتوادر کنکاش مفهومی در نظر داشتن يكپارچگي در قضاوت هاي شهودي امری اجتناب ناپذیر استپیش فرض دوم:فرآیند چرخه ایویژگی های محتوادر کنکاش محیطی تجزيه و تحليلهاي منظقي امری اجتناب ناپذیر استپیش فرض دوم:فرآیند چرخه ایویژگی های محتواارزيابي نتایج راهبردی و انجام اقدامات اصلاحي در هر مرحله از مراحل فرآیند برنامه ریزی راهبردی میسر استپیش فرض دوم:فرآیند چرخه ایویژگی های محتوادر طرحریزی راهبردی، همكاري ميان وظيفه اي بین واحد هایی که در تدوین راهبردها حضور دارند اجتناب ناپذیر استپیش فرض دوم:فرآیند چرخه ایویژگی های محتواتغييرات بیش از حد عناصر محيطی، نتایج بررسی های راهبردی را در میانه راه تحت تاثیر قرار داده و ضرورتا بر گام های سپری شده تاثیر می گذاردپیش فرض دوم:فرآیند چرخه ایویژگی های محتوافرآیند برنامه‌ریزی راهبردی باید قادر به عملی ساختن تفکر راهبردی و منجر به تحقق نتایج مشخص گرددپیش فرض سوم :فرآیند چرخه ای و با تأثیر متقابلویژگی های شکلیاستراتژي سازي و اجراي آن امری متوالي نیستپیش فرض سوم :فرآیند چرخه ای و با تأثیر متقابلویژگی های شکلیمولفه های راهبردی در فرآيند برنامه‌ریزی به صورت چرخه ای در کنار هم قرار دارندپیش فرض سوم :فرآیند چرخه ای و با تأثیر متقابلویژگی های شکلیفرآيند برنامه‌ریزی راهبردی فرآيندی پويا و مستمر است و مولفه های مدل باهم روابط متقابل دارندپیش فرض سوم :فرآیند چرخه ای و با تأثیر متقابلویژگی های شکلیدگرگوني در هر يك از مؤلفه هاي مدل دربیش از يكي و يا ساير مؤلفه هاي مدل تغییر ایجاد می کندپیش فرض سوم :فرآیند چرخه ای و با تأثیر متقابلویژگی های شکلیدر هر نقطه از مدل امکان دریافت بازخور فراهم استپیش فرض سوم :فرآیند چرخه ای و با تأثیر متقابلویژگی های محتوامولفه اهداف سازمانی در قلب مدل جای دارد و در تعامل با تمامی عناصر کنکاش معنایی استپیش فرض سوم :فرآیند چرخه ای و با تأثیر متقابلویژگی های محتواکنکاش مفهومي، اساس شکل گیری مدل و مرکز شکل گیری تفکر استراتژیک استپیش فرض سوم :فرآیند چرخه ای و با تأثیر متقابلویژگی های محتوادر کنکاش مفهومی در نظر داشتن يكپارچگي در قضاوت هاي شهودي امری اجتناب ناپذیر استپیش فرض سوم :فرآیند چرخه ای و با تأثیر متقابلویژگی های محتوادر کنکاش محیطی تجزيه و تحليلهاي منظقي امری اجتناب ناپذیر استپیش فرض سوم :فرآیند چرخه ای و با تأثیر متقابلویژگی های محتواارزيابي نتایج راهبردی و انجام اقدامات اصلاحي در هر مرحله از مراحل فرآیند برنامه ریزی راهبردی میسر استپیش فرض سوم :فرآیند چرخه ای و با تأثیر متقابلویژگی های محتوادر طرحریزی راهبردی، همكاري ميان وظيفه اي بین واحد هایی که در تدوین راهبردها حضور دارند اجتناب ناپذیر استپیش فرض سوم :فرآیند چرخه ای و با تأثیر متقابلویژگی های محتواتغيير اطلاعات هر كدام از عناصر مدل، مي تواند منجر به تغيير رفتارهاي سایر مولفه ها گرددپیش فرض سوم :فرآیند چرخه ای و با تأثیر متقابلویژگی های محتواتغييرات بیش از حد عناصر محيطی، نتایج بررسی های راهبردی را در میانه راه تحت تاثیر قرار داده و ضرورتا بر گام های سپری شده تاثیر می گذاردپیش فرض سوم :فرآیند چرخه ای و با تأثیر متقابلویژگی های محتوافرآیند برنامه‌ریزی راهبردی باید قادر به عملی ساختن تفکر راهبردی و منجر به تحقق نتایج مشخص گردد

اسلاید 48: در این تحقیق، با توجه به ویژگی‌های پیش فرض سوم که در بر دارنده تعداد زیادی از ویژگی های فرآیند های برنامه ریزی راهبردی دانشگاه های مطالعه شده در ادبیات تحقیق است، ساختار اولیه پیشنهادی برنامه‌ریزی راهبردی برای دانشگاه تنظیم شد و از کلیه شرکت‌کنندگان در جلسات بارش فکری، خواسته شده تا نسبت به میزان انطباق خواسته‌ها و ویژگی‌های مدل مناسب برنامه‌ریزی راهبردی مورد نظرشان اظهار نظر نمایند. پاسخ‌های دریافتی حاکی از آن است که برحسب شاخص های تعریف شده در جدول2، پاسخگویان معیار های مسلط و ویژگی های مدل پیشنهادی را برای فرآيند برنامه ريزي راهبردی دانشگاه به عنوان سازمانی پر تلاطم، نیازمند این نکات می دانستند؛ فرآیند برنامه ریزی راهبردی نه تنها باید از چرخه دوار و پشت سر هم عوامل و عناصر تشكيل ‌گردد، بلکه هر كدام از اين عناصر، لزوماً منجر به تغيير حالات ديگري و يا مشوق براي ادامه رفتارهاي گذشته آن ها گردد. با توجه به تحلیل های انجام شده و از جمع بندی یافته های اعتبار سنجی معیار های مسلط برای مدل پیشنهادی ساختار مدل پیشنهادی برنامه‌ریزی راهبردی برای دانشگاه به شرح شکل5 طرحریزی و پیشنهادگردید.

اسلاید 49: شکل 5- مدل پیشنهادی برای فرآیند برنامه ريزي راهبردی دانشگاهبررسی وتحلیل استراتژياجراي استراتژيکنکاش مفهوميتدوين استراتژيارزيابي استراتژيکنکاش محيطيارزشهااستراتژياهدافچشم اندازماموريتعوامل بيروني(فرصت و تهديد)عوامل دروني(قوت وضعف)تنظيم ماتريسعوامل بيرونيتنظيم ماتريسعوامل درونيتنظيم ماتريس تحليل عوامل بيروني ودرونيتنظيم جدولSWOT ... &تنظيم ماتريسجذابیت استراتژی QSPMانتشار استراتژي

اسلاید 50: برای اعتبار سنجی مدل، نخست به کمک ادبیات تحقیق باید نشان دهیم که آیا شاخص­ها و معیارهای مسلط استخراج شده در مدل­های گوناگون برنامه­ریزی راهبردی در مدل پیشنهادی منظور شده و مورد پذیرش پاسخ دهندگان است؟ و آیا با توجه به پیچیدگی آموزش عالی، مدل مورد نظر توانسته است با پیش فرض­های تعریف شده در چنین شرایطی سازگار باشد؟ سپس برای مفید و معتبر بودن مدل باید نشان داد که از دیدگاه کلیه کارشناسان برنامه­ریزی راهبردی که در سطوح مختلف تحصیلی و سنی دانشگاه فعالیت دارند، قابل ارزش­گذاری است. برای این منظور، پژوهشگر پس از ابلاغ فرآيند برنامه‌ریزی دانشگاه به کلیه دست اندركاران برنامه ريزي راهبردی دانشگاه یعنی کلیه افراد جامعه آماری تحقیق، درخواست نمود تا با پاسخ به سوالات پژوهش در رابطه با مدل پیشنهادی اظهار نظر نمایند. نتایج یافته ها به شرح جدول شماره 3 به دست آمد. این جدول میزان ارتباط مدل­ پیشنهادی برنامه­ریزی راهبردی را با ویژگی­های تعریف شده در هریک از دسته ها از مقوله ها را نمایش می دهد. اعداد درصد پاسخ دهندگانی است که برای آن معیار اهمیت و ضرورت قائل شده اند. از بین پاسخ ها، بیشترین نسبت های بالای حد میانگین هر طبقه، به عنوان پاسخ موجه بر ای پذیرش معیار های مسلط در طراحی مدل بکار گرفته شده است. اعتبار سنجی مدل پیشنهادی

اسلاید 51: جدول 3 – یافته های اعتبار سنجی مدل پیشنهادیردیفمعیار های مسلط در هر فرآیند های برنامه ریزی راهبردی استخراج شده(از منظر نظریه پردازان)درصد شاخص های سنجش اعتبار معیار های مسلط در مدل پیشنهادی(از منظر پاسخ دهندگان)درصد شاخص های سنجش اعتبار معیار های مسلط در مدل پیشنهادی(از منظر پاسخ دهندگان)درصد شاخص های سنجش اعتبار معیار های مسلط در مدل پیشنهادی(از منظر پاسخ دهندگان)درصد شاخص های سنجش اعتبار معیار های مسلط در مدل پیشنهادی(از منظر پاسخ دهندگان)درصد شاخص های سنجش اعتبار معیار های مسلط در مدل پیشنهادی(از منظر پاسخ دهندگان)ردیفمعیار های مسلط در هر فرآیند های برنامه ریزی راهبردی استخراج شده(از منظر نظریه پردازان)کاملا مناسب استمناسب استنظری ندارممناسب نیستکاملا مناسب نیستویژگی های شکلیاطمينان از رويكرد منطقي، مسنجم و زنجيره‌اي را به عنوان يك هنجار مدل معرفی می کند91,678,330,000,000,00ویژگی های شکلیاستراتژي سازي و اجراي آن امری صرفآ متوالي نیست75,0016,678,330,000,00ویژگی های شکلیمولفه های راهبردی در فرآيند برنامه‌ریزی به صورت چرخه ای در کنار هم قرار دارند0,0058,338,3325,008,33ویژگی های شکلیفرآيند برنامه‌ریزی راهبردی فرآيندی پويا و مستمر است و مولفه های مدل باهم روابط متقابل دارند100,000,000,000,000,00ویژگی های شکلیدگرگوني در هر يك از مؤلفه هاي مدل دربیش از يكي و يا ساير مؤلفه هاي مدل تغییر ایجاد می کند91,670,000,008,330,00ویژگی های شکلیدر هر نقطه از مدل امکان دریافت بازخور فراهم است91,678,330,000,000,00ویژگی های محتوامولفه اهداف سازمانی در قلب مدل جای دارد و در تعامل با تمامی عناصر کنکاش معنایی است58,3316,6716,678,330,00ویژگی های محتواکنکاش مفهومي، اساس شکل گیری مدل و مرکز شکل گیری تفکر استراتژیک است91,678,330,000,000,00ویژگی های محتوادر کنکاش مفهومی در نظر داشتن يكپارچگي در قضاوت هاي شهودي امری اجتناب ناپذیر است41,6716,678,3316,6716,67ویژگی های محتوادر کنکاش محیطی تجزيه و تحليلهاي منظقي امری اجتناب ناپذیر است83,3316,670,000,000,00ویژگی های محتواارزيابي نتایج راهبردی و انجام اقدامات اصلاحي در هر مرحله از مراحل فرآیند برنامه ریزی راهبردی میسر است91,678,330,000,000,00ویژگی های محتوادر طرحریزی راهبردی، همكاري ميان وظيفه اي بین واحد هایی که در تدوین راهبردها حضور دارند اجتناب ناپذیر است8,3316,6733,3325,0016,67ویژگی های محتواتغيير اطلاعات هر كدام از عناصر مدل، مي تواند منجر به تغيير رفتارهاي سایر مولفه ها گردد50,0033,330,008,338,33ویژگی های محتواتغييرات بیش از حد عناصر محيطی، نتایج بررسی های راهبردی را در میانه راه تحت تاثیر قرار داده و ضرورتا بر گام های سپری شده تاثیر می گذارد58,3341,670,000,000,00ویژگی های محتوافرآیند برنامه‌ریزی راهبردی باید قادر به عملی ساختن تفکر راهبردی و منجر به تحقق نتایج مشخص گردد66,6725,008,330,000,00

اسلاید 52: همانطوری که ملاحظه می­شود، با برداشت از نقاطی از جدول 3 که درجه بالایی از توافق کارشناسان را بیان می دارد، می توان نتیجه گرفت که؛ مدل پیشنهادی به خوبی توانسته است از مقایسه تطبیقی آموخته­های منتشر شده در ادبیات پژوهش بهره گرفته و نظرات پاسخ دهندگان را تامین نماید. در بین معیار های جدول، معیار فرآيند برنامه‌ریزی راهبردی فرآيندی پويا و مستمر است و مولفه های مدل باهم روابط متقابل دارند بیشترین ضریب اهمیت را به خود اختصاص داده است. این نکته بدین معنا است که در برنامه ریزی راهبردی موسسات آموزش عالی کشور لزوما مدل های ساده نمی تواند موثر واقع شود. همچنین معیار در کنکاش مفهومی در نظر داشتن يكپارچگي در قضاوت هاي شهودي امری اجتناب ناپذیر است سطح پایینی از نظرات پاسخ دهندگان را تامین می نماید. این نکته نیز بدین مفهوم است که فرآیند برنامه ریزی راهبردی بدون ماتریس های کمی ارزیابی های محیطی امکان پذیر نمی گردد. معیار در طرحریزی راهبردی، همكاري ميان وظيفه اي بین واحد هایی که در تدوین راهبردها حضور دارند اجتناب ناپذیر است نیر با در صد پایین جذابیت پاسخ دهندگان روبرو شده است. به این مفهوم است که بعضی از سطوح سازمان در فرآیند برنامه ریزی بیشتر دخالت دارند و مدل پیشنهادی راه مناسبی را برای این همکاری فراهم نمی کند. چنانکه در جدول 3 مشاهده می شود بر اساس مقادیر به دست آمده برای مدل پیشنهادی، هر یک از معیار های مسلط این فرآیند تامین کننده ویژگی هایی است که با پیش فرض های دوم و سوم همخوانی بیشتری دارد و این خود بیانگر این مطلب است که پیشنهاد نگارنده برای پر رنگ کردن این معیار ها درمدل رعایت شده است.اعتبار سنجی مدل پیشنهادی

اسلاید 53: همچنین، نتايج اعتباربخشی مدل پيشنهادي كه در مصاحبه های آزاد کارشناسی بدست آمد، حاكي از آن است؛ مدل مزبور معیار هایی بدین شرح را؛ پویایی وانعطاف پذیری - جامع بودن - مبتنی بر نخبگی - مبتنی بر تفکر قیاسی - آینده نگری - خلاقیت محوری و نتیجه‌گرایی را در راستای معیار های مسلط برخواسته از ادبیات تحقیق، تامين مي نمايد. در واقع، آنان این مدل را به گونه ای توصیف می کردند که شكل گيري هر يك از مولفه های اساسي برنامه ريزي راهبردی – ارزش، چشم‌انداز، رسالت، هدف و استراتژي – به خوبی تحت تأثير متقابل محيط دروني و بيروني دانشگاه قرار داشته و مدیران را قادر می سازد تا به تغییر يا تعديل عوامل استراتژیک و روابط آنها با هم بپردازند. به طوري كه، امکان تجديد نظر پس از اجراء و پياده سازي استراتژی ها در ارزيابي هاي ادواري فراهم گردد.اعتبار سنجی مدل پیشنهادی

اسلاید 54: تحقیقاتی که تاکنون در حوزه ادبیات برنامه­ریزی راهبردی صورت گرفته است بیان­گر تفاوت­های اندک در فرآیندهای برنامه­ریزی است، فرآیند برنامه ریز راهبردی پیشنهادی این تحقیق نیز از منظر پاسخ دهندگان، ضمن تطابق با برجسته ترین معیار های مسلط پیش فرض های سه گانه، از ویژگی­هایی به شرح زیر برخوردار است:وجود حلقه زنجیره­ای بازخورد در کل مدلتعامل کلیه مولفه­های کنکاش معنایی و مفهومی راهبردی در مدلسهولت فهم و پیاده­سازی آن توسط برنامه­ریزاننبود اطلاعات اضافی و ناسازگاری­های موضوعی در مولفه­های مدلبرخورداری بیشتر از معیار ها و ویژگی های پیش فرض سوم مزیت­های مدل پیشنهادی

اسلاید 55: بطور کلی، با توجه به ادبيات تحقيق، و همچنین معيار هاي انتخاب گونه هاي مناسب برنامه ریزی راهبردی که به عنوان ميزان قابليت مدل پیشنهادی در یافته های پژوهش بدست آمد، می توان به این نکته اشاره کرد؛ تدوین، اجرا و ارزيابي استراتژي، منوط به پیگیری فرآيندي جداگانه و منفك از روال‌هاي پیش گفته نیست، بلکه می توان با در نظر گرفتن پیش فرض های مسلط بر ذهنیات نظریه پردازان، مدل پيشنهادي را توصيه نمود. از این رو، برای درک دلایل تفاوت های آشکار در اندیشه های صاحبنظران، معيار های مسلط بر مدل های برنامه ريزي راهبردي که مبتنی بر اطلاعات به دست آمده از ادبیات تحقیق است، فرآیند برنامه ریزی پیشنهادی نظر سنجی ها از بالاترين درجه توافق جمعي كارشناسان برخوردار بوده است.مزیت­های مدل پیشنهادی

اسلاید 56: برنامه‌ریزی راهبردی یکی از مهمترین موضوعاتی است که توجه مدیران را در سالهای اخیر به خود جلب کرده و به دلیل ضرورت آینده‌نگاری علم و فناوری، از اهمیتی فراتر برخوردار است. در این مقاله براساس بنیانهای نظری و ادبیات موضوع و همچنین نظر خبرگان دانشگاه، طراحی مدلی جامع از فرآیند برنامه‌ریزی راهبردی پیشنهاد شد تا با بهره‌گیری آن در خلال برنامه‌های راهبردی، موفقیت مدیران را در دستیابی به پاسخ‌های لازم برای هر یک از مؤلفه‌های برنامه ریزی راهبردی تضمین نماید. ابعاد و ویژگی های مدل پیشنهادی شباهت بالاییبا مدل های آن دسته از موسسات آموزش عالی جهانی که در سالهای اخیر از آن استفاده کرده اند دارد. در واقع، نتایج پژوهش بیانگر این نکته است که؛ در حوز دانش مدیریت استراتژیک مدل­های فرآیند برنامه­ریزی راهبردی ساده و خطی به تدریج کارایی خود را در سازمان­های پیچیده و بزرگ از دست داده است. از طرف دیگر، مدلهای گوناگون موجود در کتب مدیریت توانایی لازم را برای خلق راهبردهای مؤسسات آموزش عالی كشور فراهم نساخته اند. به عبارت دیگر، تقابل متغیرهای محیط درونی و بیرونی آموزش عالی کشور که در سال­های اخیر با چالش­های متفاوت و تلاطم­های روزافزون هموار بوده است نیاز به مدل­های جدیدی را اجتناب ناپذیر می­داند. از این رو، پژوهشگر با شفاف‌سازی ویژگی‌های هر یک از مدلها برای جامعه آماری پژوهش، نسبت به جمع‌آوری نظرات آنان درباره مدل مناسب اقدام نمود. سپس با تحلیل حساسیت پارادایم‌های حاکم بر مدل پیشنهادی که براساس حداکثر توافق کارشناسی پاسخ دهندگان در ارتباط با معيار هاي مسلط صورت گرفت، مدل جامع برنامه ريزي راهبردی دانشگاه را به گونه شکل1 طرحريزي نمود. بحث، نتیجه‌گیری و پیشنهاد ها

اسلاید 57: در مجموع، با تکیه بر درک پاسخ دهندگان نسبت به روابط و تعامل مؤلفه‌هاي برنامه ريزي راهبردي، مهمترین ویژگی های مدل برتر فرآیند برنامه ریزی راهبردی از منظر پاسخ دهندگان، عبارت بوده است از؛ ویژگی چرخه ای بودن وبا تأثير متقابل هر يك از مؤلفه ها بر يكديگر، مسنجم و بگونه اي زنجيره‌اي شكل باشد ، مؤلفه هاي کنکاش مفهومي مدل به عنوان پيش نياز كنكاش محيطي باشد، امکان دریافت بازخور در هر نقطه از مدل ميسر باشد، اهداف سازمانی در قلب مدل قرار گرفته باشد ، اقدامات اصلاحي در هر مرحله از مراحل فرآیند برنامه ریزی راهبردی میسر باشد ، مانع عملی ساختن تفکر راهبردی نباشد، منجر به تحقق نتایج مشخص گردد، و بالاخره امکان تحت تاثیر قرار دادن نتایج بررسی های راهبردی در گام های سپری شده فرآيند فراهم باشد.بحث، نتیجه‌گیری و پیشنهاد ها

اسلاید 58: از آنجایی که تاکنون اکثر موسسات آموزش عالی، از مدلی متناسب با شرایط محیطی خود بهره گیری کرده اند، می توان نتیجه گرفت که مدل پیشنهادی این تحقیق نیز ممکن است برای سازمان های مشابه دانشگاهی دیگر مناسب نباشد. و یا اینکه در سالهای آتی اعتبار چنین مدلی از حد لازم بر خوردار نگردد. از این رو، پیشنهاد می شود، سازمان ها در سیر فرآیند برنامه ریزی راهبردی خود از این مدل بهره مند گردیده وآن را به عنوان الگوی اولیه برای برنامه ریزی راهبردی استفاده نمایند. از طرف دیگر، موسسات آموزش عالی و یا سایر سازمان ها می توانند با اندازه گیری ضرایب اهمیت و ضرورت هر یک از معیار های این نوشتار، سطح حساسیت کاربران خود را اندازه گیری نموده و بر اساس نظرات آنان ومطابق جدولی به گونه جدول 3 مناسب ترین فرآیند برنامه ریزی راهبردی را برا موسسه خود متعادل نمایند. همچنین، پیشنهاد می شود فرآیند های برنامه ریزی راهبردی برای حوزه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و به ویژه سازمان های وابسته به آن که نیازمند فرآیندی مستقل از دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی هستند، با کمک از تحقیق کیفی در این زمینه راه را برای برنامه ریزان و مشاوران ستادی خود فراهم نمایند.بحث، نتیجه‌گیری و پیشنهاد ها

اسلاید 59: از تمامی اساتید محترم کلیه دانشکده های دانشگاه شهید بهشتی، به ویژه استاد گرانقدر و چهره ماندگار دانش مدیریت جناب آقای دکتر رضائیان که در جلسات هم اندیشی برنامه ریزی راهبردی دانشگاه زمینه طراحی، نظر سنجی و اجرای فرآیند یرنامه ریزی راهبردی دانشگاه را برای این جانب و کارشناسان ومشاوران همراه فراهم نمودند، تشکر و قدردانی می شود. همچنین بر خود لازم می دانم تا از مدیران و معاونین دانشگاه های شاهد، مالک اشتر، شبکه ملی پژوهش و فناوری گیاهان دارویی، مرکز آموزش سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و دانشکده صدا وسیمای جمهوری اسلامی که فرصت پیاده سازی برنامه ریزی راهبردی سازمانشان را بر اساس مدل پیشنهادی این تحقیق برای من فراهم نمودند کمال تشکر و امتنان را داشته باشم.قدردانی

اسلاید 60: آیا دانشگاه شما در حوزه ای که فعالیت می کند نشان تجاری شده است؟ یک صد دانشگاه برترپايگاه اطلاع رساني احمد علي يزدان پناه Yazdanpanah.org

اسلاید 61: با تشکر از توجه شماپايگاه اطلاع رساني دکتر احمد علي يزدان پناه Yazdanpanah.org[1] Porter, M. E. (1991); Towards a dynamic theory of strategy; Strategic Management Journal, Vol. 12, No. Special Winter Issue, pp. 95-117.[1] Google Scholar, Search on; strategic planning process in higher education; Results : about 3,670, Available at: Google Scholar, January 2010[1] Freeman R. Edward and Peter Lorange (1985): “Theory Building in strategic management”; In: Robert Lamb and Paul shrivastava (Eds); Advances in strategic management، London، JAI press; vol3، p.1 [1] یمنی دوزی سرخابی، محمد، برنامه‌ریزی توسعه دانشگاهی؛ نظریه‌ها و تجربه‌ها، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1382. ص 56.[1] Charles W. L. Hill and Garrett R. Jones (1998); Strategic Management Theory An Integrated Approach; 4th Edition (New York: Houghton Mifflin Company ، pp.1-4[1] David،Fred R. (1997): “strategic management”; 6th ed.-N.j: prentice hall,pp.45-116[1] Charles W. L. Hill and Garrett R. Jones )1998); Strategic Management Theory An Integrated Approach; 4th Edition, New York: Houghton Mifflin Company ، pp.1-4[1] Herrington J. Bryce (2000); Financial & Strategic Management for nonprofit organization; 3rd Edition، Jossey – Bass، San Francisco, P.586[1] Pisel, Kenneth P.(2008); Strategic Planning Process Model for Distance Education; National Defense University, Joint Forces Staff College, Online Journal of Distance Learning Administration, Volume XI, Number II, Summer, 2008, p.1 [1] Shah Mahsood , Ivan Skaines (2008); Strategic Planning and Reviews in a University, Is it a Myth or Reality? ; P.2, Available at: http://www.auqa.edu.au/auqf/pastfora/2008/program/papers/f21.pdf[1] Guclu, Nezahat, (1995); STRATEGIC PIANNING IN HIGHER EDUCATION; Hacettepe University, Faculty of Education, Department of Edueational Sciences Vol.11: pp.137-148 [1] Jeffrey N. Shields, (2004), “Strategic Planning in Higher Education: A Guide for Leaders”; Center for Organizational Development and Leadership Rutgers, The State University of New Jersey, p.4[1] يزدان‌پناه، احمد‌علي. برنامه‌ريزي استراتژيك؛گذشته، حال، آينده (رويكرد تطبيقي). تحول اداري، سا زمان مديريت و برنامه ريزي ، دوره ششم ، شماره22. 1378 . [1] ساموئل سرتو و پائول پيتر، مديريت استراتژيك، ترجمه علي شمخاني، سپاه پاسداران، دانشكده فرماندهي و ستاد، اداره عالي جنگ،1380،ص 25.[1] طرح جامع ارتقاء سيستم ها و بهره وري (قسمت اول - مرحله دوم)، نتایج گزارش شرکت مشاور Bain & Company ، تهران: .موسسه مطالعات بين المللي انرژي، 1386. [1] Lawrance R. Jauch; William F. Glueck (1988):“Strategic Management and Business policy”; N.Y: McGraw- Hill,P.16[1] اچ. ايگور؛ ادوارد. جي. ‌مك‌دانل. استقرار مديريت استراتژيك. ترجمه: عبدالله زندّيه. تهران: سمت، 1375. [1]Denis Haché (1998);strategic Planning of Distance Education in the Age of Teleinformatics; Online Journal of Distance Learning Administration, Vol.1, No. 2, Available at: http://www.westga.edu/~distance/Hache12.html [1] Catherine A. Riordan, Wayne Osborn and Thomas A. Storchi, “Strategic Planning: Tools and Strategies” Central Michigan University, P.1, Available at: http://www.ncahlc.org/download/annualmeeting Handouts/GMON0445k_Riordan.pdf[1] A Strategic Plan for Environmental Education in Ohio (2005); P.5, Available at: http://www.eeco-online.org/about/EECOStratPlanEdited.pdf[1] Athanasios Kriemadis (1997); Strategic planning in higher education athletic departments; International Journal of Educational Management ; Volume: 11; Issue: 6;, P.238–247[1] David،Fred R. (1997): “strategic management”; 6th ed.-N.J: prentice hall,P.45-116[1] Bowman، Cliff. David Asch (1989): “strategic management”; London: Macmillan, P.63 [1] William L. Renfro, James L. Morrison, Wayne I. Boucher (1984);FUTURES RESEARCH AND THE STRATEGIC PLANNING PROCESS: Implications for Higher Education; ASHE Higher Education Report Series, Paperback. P.1-14[1].Pearce، John A; Richard & Robinson (1994); “Strategic Management: Formulation، Implementation، and control”; Boston: Irwin.P42[1] Southern University at New Orleans (1999); STRATEGIC PLANNING HANDBOOK AND MANAGERS IMPLEMENTATION TOOLS; Strategic Implementation Plan of SOUTHERN UNIVERSITY AT NEW ORLEANS Academic Years 2006-2011, Revised 07.01.09,P.5-13[1] Bryson J.M. (1998);“Strategic planning for public and nonprofit organizations”; Jossy-Bass, San Francisco, C.A, P.33.[1] مديريت استراتژيك ، جيمز براين كوئين، هنري مينتس برگ و رابرت ام.جيمز، ترجمه محمد صائبي، مؤسسه آموزش عالي آموزش و پژوهش مديريت و برنامه ريزي،1382 ،ص23.[1] Keller, G. (1983); Academic strategy: The management revolution in American Higher Education; Baltimore: Johns Hopkins University Press, p. 152[1] Paris Kathleen A. (2003); STRATEGIC PLANNING IN THE UNIVERSITY; University of Wisconsin-Madison, Available at: http://oqi.wisc.edu/resourcelibrary/uploads/resources/Strategic Planning in the University. pdf[1] “STRATEGIC PLAN (2008);Yosemite Community College District; Produced by the MJC Instruction Office, Modesto Junior College, California, P.11, Available at: http://old.mjc.edu/news/strategicplan.pdf[1] Wayne Community College (2003); Perceptions held by selected Members of the Wayne Community College Planning Council about their Participation in the Strategic Planning Process at Wayne Community College; P.8, Available at: http://www.lib.ncsu.edu/theses/available/etd[1]Mintzberg,Henry, Quinn J. Brian, Ghoshal Sumantra ( 1998): The strategy process ; New York : Prentice Hall, p.53 [1] Balaji S. Chakravarthy and Peter Lorange (1991) Managing the Strategy Process، (Prentice- Hall، Inc، P. Xii. [1] Arnold S. Judson (1996); Making Strategy happen; USA، Blackwell Publishers,p.38[1] Suh، N،P. (2001);Axiomatic Design، Advances and Applications; Oxford University Press، Inc.، NY.p.8[1] Alexandra L. Lerner (1999); College of Business Administration and Economics; California State University, Northridge, p.1, Available at http://www.sonoma.edu/aa/planning/primer.shtml[1] Vladimir A. Blonin ( 2004); Strategic planning at University: the American experience and problems of its adaptation at Regional Russian University; Case study, University of Central Florida, Orlando, p.4, Available at http://www.fup.unn.ru/acenter/upload/docs/Case-study_Blonin.pdf [1] Mintzberg,Henry, Quinn J. Brian, Ghoshal Sumantra ( 1998): The strategy process ; New York : Prentice Hall, p.53 [1] Thompson, Arthur; J. R. A. J. Strickland (1992); “Strategic Management Concepts and cases”; Boston; IRWIN.P.41[1] Dolence G. Michael (May 11,2004); The Curriculum-Centered Strategic Planning Model; educause Center for Applied Research, Vol.2004,Issue 10, p.4, , Available at : http://net.educause.edu/ir/library/pdf/ERB0410.pdf [1] Janet Boguch, M.A. (2000); Effective Strategic Planning: Long Range Planning Compared to Strategic Planning; Seattle University: Institute of Public Service, USA, P4, Available at: www.seattleu.edu/WorkArea/linkit.aspx[1] Yunis Hussein Abu Nada ( 2006); barriers of using and practicing formal strategic planning in non- profit organization in Gaza strip; The Islamic university-Gaza, p.82, Available at: http://www.iugaza.edu.ps/library/Thesis/72071.pdf[1] Barker, Thomas S., Howard W. Smith, Jr. (1997); Strategic Planning: Evolution of a Model Innovative Higher Education; Vol. 21, No. 4, Summer 1997, P.330, Available at: http://cata.ubbcluj.ro/news/files/Articol Strategic Planning. pdf [1] Cleland, D. I., King, W. R. (1983); Systems analysis and project management; New York: McGraw-Hill, p.49[1] Lewis A., Taylor L.A. (1990); APPLICATION OF A REAL-WORLD STRATEGIC MANAGEMENT MODEL IN THE CLASSROOM; Developments In Business Simulation & Experiential Exercises, Volume 17, p.155, Available at: http://sbaweb.wayne.edu/~absel/bkl/vol17/17br.pdf[1] Hoskisson Robert E., Michael A. Hitt, Richard A. Johnson and Douglas D. Moesel (Mar. 1993);Construct Validity of an Objective (Entropy) Categorical Measure of Diversification Strategy; Strategic Management Journal, Vol. 14, No. 3, pp.215-235 [1] Holsti, Ole- R. (2001); Content Analysis for the Social Sciences and Humanities; Translated by: Naser Salarzadeh Amiri, Allameh Tabatabaee University Press, Tehran, Second Published, P.148.[1] Nunnally, J.C. (1978); Psychometric theory; New York: Mac Graw-Hill2nd ed,p.113 [1] Pisel, Kenneth P.(2008); Strategic Planning Process Model for Distance Education; National Defense University, Joint Forces Staff College, Online Journal of Distance Learning Administration, Volume XI, Number II, Summer, p.13[1] Shah Mahsood , Ivan Skaines (2008); Strategic Planning and Reviews in a University, Is it a Myth or Reality? ; P.1, Available at: http://www.auqa.edu.au/auqf/pastfora/2008/program/papers/f21.pdf[1] Guclu, Nezahat (1995); STRATEGIC PIANNING IN HIGHER EDUCATION; Hacettepe University, Faculty of Education, Department of Edueational Sciences Vol.11: pp.140 [1] Jeffrey N. Shields (2004); “Strategic Planning in Higher Education: A Guide for Leaders”; Center for Organizational Development and Leadership Rutgers, The State University of New Jersey, p.3[1] Renfro, William L., and Morrison, James L. October (1982); Merging Two Futures Concepts: Application to Educational Policy; The Futurist 16:pp.54-56.[1] Available at: http://www.csus.edu/irt/strategicplanning/documents/ITSPStrategicPlanning.pdf , P.7[1] Vladimir A. Blonin ( 2004); Strategic planning at University: the American experience and problems of its adaptation at Regional Russian University; Case study, University of Central Florida, Orlando, p.16, Available at http://www.fup.unn.ru/acenter/upload/docs/Case-study_Blonin.pdf