یادگیری سازمانی و سازمان‌های یادگیرنده

یادگیری سازمانی و سازمان‌های یادگیرنده

اسلاید 1: دانشگاه صنعتي اميرکبيردانشکده مهندسي صنايععباس افرازه یادگیری سازمانی و سازمان‌های يادگيرنده

اسلاید 2: رئوس مطالبیادگیری سازمانینیاز و الگو‌برداری طبیعیتعریف‌هاسازمان یادگیرندهتعریف‌هامدل‌هاشرکت یادگیرنده – پدلر و دیگرانسازمان یادگیرنده – سنگه و دیگران

اسلاید 3: یادگیری سازمانی و طبیعتتکامل در طبیعت سازمان‌هایی عالی ایجاد کرده استآیا می‌توان مشابهی برای تکامل طبیعی یافت تا سازمان‌های انساني اینگونه تعالی یابند؟

اسلاید 4: یادگیری سازمانی و طبیعتسیاست‌ها در سازمان همانند ژن‌ها در موجودات زنده‌اند:ژن‌هاایجاد پروتئین‌هافعالیت سلولتغییر در ژن‌ها ارگانیسم را تغییر می‌دهد.سیاست‌ها ایجاد تصمیماتفعالیت سازمانتغییر در سیاست‌ها سازمان را تغییر می‌دهد.

اسلاید 5: یادگیری سازمانی و طبیعتژن‌ها در سلول‌ها بر روی کروموزوم‌ها ذخیره می‌شونددر سازمان‌ها سیاست‌ها کجا ذخیره می‌شوند؟ در مکتوبات و دستورالعمل‌ها؟ در کمیته‌ها؟ بر کامپیوتر‌ها؟ در مغز انسان‌ها!

اسلاید 6: یادگیری سازمانی و طبیعت فرآیندها سیاست‌ها نوآورییادگیری میان فردیمکانیزم های راهنمایی و به جلو هل دادن آموختن از بهترینژن‌هاجهشترکیب در تولید مثل انتخاب طبیعی و جفت گزینی بقای بهترین

اسلاید 7: یادگیری سازمانی - تعریفآرجیرس (1977): فرایند کشف و اصلاح خطاهایادگیری از طریق افراد صورت می‌گیرد. سیستم این یادگیری را تشویق یا نهی کرده و جهت می‌دهد.هوبر (1991)، از منظر رفتاری: تغییر دامنه رفتارهای بالقوه از طریق پردازش اطلاعاتچهار عامل اکتساب دانش، توزیع اطلاعات، تفسیر اطلاعات و حافظه سازمانی لازم نیست آگاهانه یا عامدانه باشد همیشه منجر به افزایش کارآیی نمی‌شود.

اسلاید 8: یادگیری سازمانی و سازمان یادگیرندهیادگیری سازمانی رشته‌ای از تئوری سازمان و مدیریت است.یادگیری ارزشمند، پیوسته، و اثربخش است، وقتی که مشترک باشد.سازمان یادگیرنده مدلی برای سازمان است که اصول رشته را تجمیع می‌کند.سازمان یادگیرنده نوعی یادگیری سازمانی است، از طرفی طبق بعضی تعاریف دیگر، یادگیری سازمانی فرایندی در سازمان‌های یادگیرنده است.

اسلاید 9: سازمان یادگیرنده - تعریفپیتر سنگه، پنجمین فرمان (1990):سازمان‌هایی که در آنها افراد به طور مستمر توانایی خود را برای کسب نتایج دلخواه افزایش می‌دهند، الگوهای تازه و توسعه‌گرای تفکر پرورش داده می‌شود، اشتیاق جمعی آزاد می‌شود و افراد مدام یاد می‌گیرند که چطور باهم یاد بگیرند.جایی که افراد نمی‌توانند یاد نگیرند!

اسلاید 10: سازمان یادگیرنده - تعریفRowden R.W. 2001مدلی از تغییرات استراتژیک که در آن همه درگیر شناسایی و حل مسائل هستند . بطوریکه سازمان بطور پیوسته درحال تغییر، آزمایش و پیشرفت است. لذا، پيوسته در حال گسترش ظرفیت برای رشد و رسیدن به اهداف است.Learning in Action, 2000:سازمانی است ماهر در ایجاد، کسب، تفسیر، تبادل و حفظ دانش؛ ماهر در اصلاح عامدانة رفتار خویش در اثر دانش و بصیرت جدید.

اسلاید 11: سازمان یادگیرنده – مدل‌هاشرکت یادگیرنده : پدلر و دیگران- Pedler M, Burgoyne J, and Boydell J - The Learning Company شرکت یادگیرنده: سنگه و دیگران- Senge P, 1990, The Fifth Discipline- Easterby-Smith, M., Burgoyne, J. and Araujo, L. (eds.)-(1999) Organizational Learning and the Learning Organization

اسلاید 12: سازمان یادگیرنده – مدل‌هامشخصات ”شرکت یادگیرنده“ ، پدلر و دیگران M. Pedlerاتخاذ رویکرد یادگیرانه نسبت به استراتژیسیاست‌گذاری مشارکتیاطلاع‌رسانی (سیستم‌های اطلاعاتی)حسابداری سازنده – ارزش‌گذاری، مسئولیت‌پذیری شخصی، ارزیابی، هدف‌گذاری، مدیریت منابع، و تجدید نظرتبادل داخلی (مشتری – خدمتگزار)

اسلاید 13: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها: شرکت یادگیرندهمشخصات ” شرکت یادگیرنده“ ، پدلر و دیگران M. Pedlerانعطاف‌پذیری پاداش‌هانقش‌های انعطاف‌پذیر، ساختار سازمان ماتریسیکارمندان ”مرزی“ به عنوان جمع‌آورندگان اطلاعاتیادگیری کمپانی – کمپانیمحیط یادگیریفرصت‌های ارتقاء شخصی برای همه

اسلاید 14: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : شرکت یادگیرندهاتخاذ رویکرد یادگیرانه نسبت به استراتژیاستراتژی و سیاست‌ها طوری ساختار‌دهی شود که اجرا و ارزیابی یک فرایند آگاهانة یادگیری را امکان‌پذیر کند.تدوین سیاست‌ها لازم نیست رادیکال باشد. بلکه می‌تواند با تأکید مدیریت بر آزمایش‌گری توسعه‌ای تکامل یابد.در محیط‌های با تغییرات سریع، انعطاف‌پذیری مهم است.

اسلاید 15: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : شرکت یادگیرندهسیاست‌گذاری مشارکتیتشویق آگاهانه مشارکت یعنی رفع تنش‌ها، دیدها و ارزش‌های متعارض به جای تصمیم‌گیری یک سویهتضاد سازنده: اعتماد و احترام«ان فی اختلاف امتی رحمه»فضا دادن به تفاوت‌ها و تأمین اجماع، تا همه از تصمیمات حمایت کنندبعدی اخلاقی دارد. راضی کردن همه نیست. چه گروه‌هایی حق دارند در تصمیم‌سازی شرکت کنند؟

اسلاید 16: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : شرکت یادگیرندهاطلاع‌رسانی (سیستم‌های اطلاعاتی)اطلاعات تا جای ممکن به صورت گسترده در دسترساستفاده از سیستم‌های اطلاعاتی برای کمک به درک بیشتر افراد و سوار شدن بر کار به جای تأکید بر پاداش/ تنبیهمحتوا و ارزش داده‌ها شناخته شود. آیا معتبر هستند؟ اگر نه، چرا و چه می‌توان کرد؟GIGO: Garbage in = Garbage Out!

اسلاید 17: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : شرکت یادگیرندهحسابداری سازندهگسترش اخلاق خود مسئولی «کلکم راع و کلکم عن رعیته مسئول»سیستم‌های حسابداری، بودجه‌بندی، گزارش‌دهی در جهت تشویق یادگیری و ایجاد ارزش‌افزوده. چگونه؟با ایجاد سیستم‌هایی که افراد و واحدها را تشویق کند هرکدام مانند کسب و کار‌های کوچک عمل کنند (البته با تنظیم روابط برای پاسخگویی).

اسلاید 18: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : شرکت یادگیرندهتبادل داخلی (مشتری – خدمتگزار)واحدها و بخش‌های داخلی یکدیگر را به صورت مشتری ببینندتأکید بر رابطه ”برد – برد“بخش‌ها سعی می‌کنند مشتری داخلی را خشنود کنندروابط مشتری– خدمتگزار شامل: گفتگو، انتظارات مشترک، تبادل اطلاعات، مذاکره، بازخورد در مورد کیفیت خدمات، احترام به حقوق متقابل (از جمله احترام مشتری به نیازها و حقوق تأمین کننده)

اسلاید 19: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : شرکت یادگیرندهانعطاف پذیری پاداش‌هاچگونه پاداش‌ها (و قدرت؟) توزیع می‌شوندارزش‌ها و پیش‌فرض‌های پشت پاداش‌ها کاوش شودبسیاری موارد بیش از دستمزد و حقوق پاداش محسوب می‌شوند.

اسلاید 20: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : شرکت یادگیرندهنقش‌های انعطاف‌پذیر، ساختار ماتریسی سازماننقش‌های کاری بسیار آزاد‌تر تعریف شده‌اند تا فضای پیشرفت شخص و شرکت باز باشدنقش‌ها بیشتر تیم محور و ماتریسی هستندلازم است افراد درک کنند که مرزهای واحدها و کارها ساختارهایی موقت هستند. این ساختارها باید برای نیازها حال و آینده سازگار و قابل انعطاف باشند.

اسلاید 21: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : شرکت یادگیرندهکارکنان ”مرزی“ به عنوان جمع‌آورندگان اطلاعاتکارکنان مرزی کسانی هستند که در معرض ارتباط با محیط بیرون هستندمدیریت ارشد باید به محیط بیرون توجه داشته باشدجمع‌آوری اطلاعات و بررسی محیط خارج وظیفه همه کارکنانی است که در ارتباط با مشتریان و ذی‌نفعان خارجی هستند: از مدیران ارشد و میانی تا فروشندگان و رانندگان!کارکنان مرزی منبعی برای اطلاع از این هستند که مشتریان و دیگران چه احساس و یا نیازی دارند.

اسلاید 22: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : شرکت یادگیرندهیادگیری شرکت-شرکتهمکاری در فعالیت‌های یادگیری: آموزش مشترک، سرمایه‌گذاری مشترک، تحقیق و توسعه، تبادل نیرو و...مشارکت در بنچ‌مارک‌گیریدیلما‌ی دوستی و رقابترابطه برد- برد، مثلا در مقابل رقیب مشترک، یا بین شرکت‌هایی که رقیب محسوب نمی‌شوند.

اسلاید 23: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : شرکت یادگیرندهمحیط یادگیریمدیران باید تشویق کنند:پروژه‌ها و تجربه‌های اعضاء در یادگیرییادگیری از تجربه‌ها و بهبود مستمرمسأله حل کنی و چرخة عمل، بازتاب، تفکر تا آموختن از اعمال هنجار شودپیشدستی در سؤال کردن از عملکرد خودشاندیدن اشتباهات به صورت فرصت‌هایی یادگیریاز بین‌بردن فرهنگ مقصر‌یابی، تو اخراجی! (کی بود کی بود من نبودم!)

اسلاید 24: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : شرکت یادگیرندهفرصت‌های ارتقاء شخصی برای همهفرهنگ خود ارتقائی حمایت، راهنمایی، و بازخورد ارائه می‌دهدمنابع در دسترس قرار می‌گیرند:کلاس‌ها، کارگاه‌ها، سمینارهاخود‌آموزهافرایندهای خود ارتقائی:گروه‌های پیشرفتهدایت، نظارت و مشاورهزمان آزاد برای مطالعهفرصت‌های جدید: پروژه‌ها، بازدید‌ها و ...تشویق آموزش‌های گسترده برای زندگی و نه فقط مختص به شغل

اسلاید 25: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : سازمان یادگیرندهسازمان یادگیرنده: سنگه و دیگران- Senge P, 1990, The Fifth Discipline- Easterby-Smith, M., Burgoyne, J. and Araujo, L. (eds.)-(1999) Organizational Learning and the Learning Organization

اسلاید 26: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : سازمان یادگیرندهویژگی‌های سازمان یادگیرندهتفکر سیستمیمهارت شخصیمدل‌های ذهنیچشم‌انداز مشترکیادگیری تیمی

اسلاید 27: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : سازمان یادگیرندهپیتر سنگه این اجزاء را به عنوان نظام یاد می‌کندآنها بدنه نظریه و روشی برای بکار گیری در سازمان را تشکیل می‌دهندتفکر سیستمی، همه آنها را متحد می‌کند

اسلاید 28: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : سازمان یادگیرنده

اسلاید 29: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : سازمان یادگیرندهتفکر سیستمیچارچوبی برای درک ساختارها، الگوها و روابطی که رفتار سازمان را شکل می‌دهندنظامی برای دیدن کل‌هااجازه می‌دهد راه‌های تغییر کشف شوندقدرت فرایندهای داخلی را ارزش می‌گذارد

اسلاید 30: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : سازمان یادگیرندهمهارت شخصیتعهد و مهارت شخصی برای یادگیری در تمام عمر«ز گهواره تا گور دانش بجو»نظامی که در آن شخص دائما اولویت‌ها را تعیین می‌کند و واقعیت را به صورت شفاف می‌بیندبر مبنای شایستگی‌ها و مهارت‌هاحسی از هدفمندی، توانایی، ارزشمند بودن، و چشم‌انداز شخصی ایجاد می‌کند

اسلاید 31: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : سازمان یادگیرندهمدل‌های ذهنیتصویری عمیق از طرز کار جهاننظامی برای شکل دادن به این تصویر شخصی از جهان و درک اینکه آنها چطور بر رفتار تأثیر می‌گذارندمی‌تواند آگاهانه بررسی و شکل داده شود

اسلاید 32: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : سازمان یادگیرندهچشم‌انداز مشترکتوانایی ایجاد و نگهداری جمعی تصویری از آینده‌ای که جستجو می‌شودتمایل به شرکت در دنبال‌کردن هدفی بزرگتر تعهد با انتخاب است نه با اجبارطرح‌ریزی سناریو، ابزاری برای ایجاد چشم‌انداز مشترک

اسلاید 33: سازمان یادگیرنده – مدل‌ها : سازمان یادگیرندهیادگیری تیمیبا مهارت در مباحثه و گفت و شنود آغاز می‌شودتضاد سازنده: اعتماد و احترام «ان فی اختلاف امتی رحمه»مباحثة با مهارت: گفتگویی که با مجموعه‌ای از تکنیک‌ها هدایت می‌شود که کمک می‌کند افراد مختلف نظرات و شرایط خود را در کنار هم بگذارندگفت و شنود: بیان و کاوش آزادانه و خلاقانه نظرات و ایده‌هانظامی جمعی برای همراستا کردن اندیشه‌های اعضاء تیم و دستیابی به نتایج دلخواه

اسلاید 34: سازمان یادگیرنده - انتقادمهمترین هدیه‌ای که نظریه سازمان یادگیرنده به شاخة پیشرفت سازمانی ارائه کرده، رویکردی انسانی به سازمان بوده است.تمرکز بر این قرار گرفته که چگونه فکر می‌کنیم، چه چیزی را واقعاً می‌خواهیم و چگونه با یکدیگر تعامل کرده و ‌می‌آموزیم.

اسلاید 35: سازمان یادگیرنده - انتقاددر هر دو مدل، مشارکت، بحث آزاد و توانمندی کارکنان اهمیت دارد و فرض بر وجود یا امکان روابط کثرت محور ( Pluralist) در سازمان بوده، در حالی که در بسیاری موارد این فرض برقرار و/ یا مطلوب نیست: سازمان‌های در مراحل پائین شکل‌گیری که وحدت حول بنیانگذار وجود دارد و روابط وحدت محور است (Unitary)سازمان‌هایی که روابط سیاسی و پشت‌پرده در آنها نقش ویژه دارد و روابط قدرت محور است (Coercive)

اسلاید 36: سازمان یادگیرنده - انتقادیادگیری فردی و سازمانی را تشویق می‌کند. اما ارتباط بین آن و استراتژی سازمان را برقرار نکرده است.بیشتر به بعد فرهنگی توجه کرده و به ابعاد دیگر توجه نکرده است، در حالی که برای تغییر یک سازمان توجه به ساختار و سازمان انجام کار هم در کنار توجه به فرهنگ و فرایندها لازم است.نیاز به معیار برای سنجیدن یادگیری سازمانی دارد.

اسلاید 37: سازمان یادگیرنده - انتقاد هنوز نیاز به ایجاد سیستمی واقعی برای مدیریت ظرفیت رو به تکامل یادگیری سازمان وجود دارد.

اسلاید 38: جمع بنديهر سازمان اجتماعي براي برآورده نمودن نيازهاي فردي‌،‌ نيازهاي اجتماعي و نيازهاي تكاملي به وجود مي‌آيد و فعاليت مي‌كند‌. سازمان‌هاي يادگيرنده نيز به عنوان نمونه‌هايي از سازمان‌هاي اجتماعي برتر‌، جهت برآورده ساختن نيازهاي مزبور داراي ظرفيت تقويت شده‌اي براي يادگرفتن‌، انطباق‌پذيري و تغيير هستند. شناخت عواملي كه ما را به اين هدف نائل سازند اولين قدم براي ايجاد سازمان يادگيرنده است‌. در اين ارائه، اين عوامل به عنوان عوامل مؤثر بر يادگيري سازماني شناخته مي‌شوند‌. اين عوامل در فرايند نيازسنجي آموزشي به عنوان موقعيت سازماني از طريق تعيين سطح يادگيري سازماني به ما براي تعيين نوع نيازسنجي آموزشي كمك مي كنند و همچنين نقاط قوت و ضعف سازمان را براي برنامه‌ريزي آموزشي مشخص مي‌نمايند.

اسلاید 39: پایانبا تشکر از توجه شما