صفحه 1:
آلودگي هوا و اثرات آن
صفحه 2:
0
معدمه
از زمان برپايي آتش. آلودگي هوا با انسان بوده است ولي در دورانهاي
مختلف به جنبه هاي متفاوتي از آلودگي اهمیت داده شده است.
1
Lw el ew ar 1
حد جهاني مسائلي مثل تخريب لايه اوزن» بارانهاي اسيدي و كرمايش زمين
مورد توجه و بحث است.
منشاء آلودكيهاي هوا در اوايل انقلاب صنعتي عمدتا صنايع و سوخت زغال
سنك بوده است و در قرن بيستم و بيست و يكم مسئوليت الودكي هوا در
a] ل ا 0
0 0 ا ا ا ا ل ere]
0 ا ا ا ل ف Cane Tepe Ty
آلودگيهاي دست ساز ميباشند.
سنا 6 جنا جر
صفحه 3:
۳
"" آلاينده هاي هوا را به جند طريق تقسيم كرده اند كه از آن
جمله ميتوان به
* تقسيم از نظر منشاء آلودكي :2 - اوّليه
- ثانويه
* تقسيم از نظر اثرات فيزيولوزيكي
نام برد.
8 سنا 6 جنا جر
صفحه 4:
5 ۳۹۹ منشاء
۳ هاي اولیه :
1۷ CHES yO St OEE cr We
خارج شده اند در هوا وجود دارند
مثال: ۳10 502۰00۰
* آلاینده هاي ثانویه :
معمولا از ترکیب آلاینده هاي اولیه تحت تأثیر اشعه خورشید
تولید ميشوند.
مثال : اسماك فوتوشيميايي» اوزن و قسمت عمده 2102 .
© سنا 6 جنا جر
صفحه 5:
از نظر اثرات فيزيولوژيكي
Ae Dr ا ا
0) خفه کننده ها : شامل خفه کننده هاي ساده مانند 202 متان و سایر گازهاي
خنفي که ا ل
و خفه كننده هاي تركيبي كه به علت تركيب با آنزيمها و اركانهاي بدن ايجاد
خفكي ميكنند مانند 0 ©
See een ear Ble) رك
RCP (oy) eed cea ee
©) سموم سيستميك : كه با حمله به اركانها باعث بيماري عضوي از بدن
ميگردند مثل ترکیبات جیوه. سربء هيدروكربنهاي آروماتيك
<) ترکیبات مخر و بیهوش کننده : که روي اعصاب اثر ميگذارند مثل
©) مواد سرطاززا : بنزاييرن» بنزن» هيدروكربنهاي آروماتيك جند هسته اي.
8 سنا 6 جنا جر
صفحه 6:
weer Pee
منابع انتشار آلاینده هاي هوا را به دو گروه تقسیم کرده اند: *
9 es bs ree IP SL
نیروگاه ها و مراکز تجاري و مسكوني ميشود
" منابع متحرّك : انواع وسایل نقلیه از موتور سیکلت تا هواپیما و
کشت
ا ا ل ل
مواد خام مصرفي يا محصول توليدي بيان ميكنند و به أن ضريب
See ee ۱۳
6 سنا 6 جنا جر
صفحه 7:
اثرات آلودگي هوا
" اثرات مضر آلودكي هوا بر سلامت انسان» حيوان و كياهان
و همجنين تخریب مواد و آثار فرهنگي موضوع بررسي و
مطالعات زيادي بوده است.
"ا طي جند دهه اخير مساله بارانهاي اسيدي لايه اوزن و
CBS ا ا ا كت
انسان نيز مورد مطالعه و بحث دانشمندان قرار كرفته است.
سنا 6 جنا جر
صفحه 8:
5 5 ه الم آ.
مونوكسيد كربن و اثرات آن
re See) ا ل ل ا 0
سانتيكراد و نقطه جوش 19 درجه سانتیگراد» گازي است بي رنگ و بي بو که
حاصل احتراق ناقص زغال و سوختهاي فسيلي اسث.
حد طبيعي آن در هوا 0/60( تا (0/© قسمت در ميليون (حجمي) است.
Cones ا ا ل ا 0
Tess ا ا ل ار اي
كزارش شده است.
ا ا ل PEPE OT eT (OS
مونوکسید کربن چهار نوع اثر مهم بر اعمال فيزيولوژيكي انسان دارد :
») اثرات قلب و عروق
SENSES)
Fibrinolysis (9
#) اثر بر جنین
te See Eee Beer 0
ma ا ا ل ا Te ل
سنا 6 جنا جر
صفحه 9:
* با توجه به اينکه میل تركيبي مونوکسید کربن با هموگلوبین
Ses SSB Lele OES SOS
Wer Te Were STOP Ne) eateey لدت
افزايش مويابد.
"" در جوانان با رسيدن كربوكسي هموكلوبين خون به ©90
ظرفيت اكسيزن كيري بدن يايين آمده و اثرات آن روي قلب
به وضوح نشان داده شده است.
0 سنا 6 جنا جر
صفحه 10:
a> استاندارد ملی
تفییردر ساختارقلب و مفز حوانات
نفییر در دید و شفافیت نسبى
2 ۸ ۱۲ ساعت اختلالات عصبی
صفحه 11:
اثرات افزایش كربوكسي هموگلوبین خون
mtn |
an |
a) | اثر روی اعصاب مرکزی و اختلال در نشخیص فواصل زمانی
3
۰
عدم تشخیص روشن و سایر اعمال Psychomotor
سردرد شدید, خستگی, گیجی, كما فطع تنفس و مرگ
صفحه 12:
ILO) a ree eee
از بين م6 اكسيد مختلف ازتء آنجه در آلودكي هوا اهميت دارد 110
و 2102 از نظر سلامت VERS OY GINO Hats
canst yer eye sees
0 7702 كازيست بي رنك و بي بو در حاليكه NO
درجه 0 2 AT mao
سلسیوس و فشار جزئي کم که آن را در حالت گازي نگه ميدارد.
Te ا eyes ۱ را ار
تنفسي و سمي استء سميت أن جندين برابر NO ميباشد.
01 ابتدا به صورت 7210 در جريان احتراق از تركيب ازت و
ا ل ا ا
احتراق داخلي تشكيل ae. ا 3
به 1102 ميشود.
سنا 6 جنا جر
صفحه 13:
اثرات
" افزايش مت هموكلوبين :
ا ۳
هموگلوبین است
وقتي در اثر تماس در محیط آلوده غلظت آن در خون به 40 تا ©)
درصد هموگلوبین برسد )© Joke را 6
علائمي مانند تنك نفس كوششي ).1< ور کت
که به نارسايي اکسیژن و یا هيپوكسي با افزایش مت هموگلوبین
منجر ميشود ((190(0)-(9)(0) پي پي ام» A(NO2
البته غلظت بالاتر که منجر به سیانوز و مرگ در حیوانات بوده»
مشاه هده اتلك
6 سنا 6 جنا جر
صفحه 14:
" تغييرات در فعاليت ريه ها :
تماس با غلظت تا (0© بي بي ام دركوتاه مدت يا غلظتهاي
كم ((6/0 221/1) در مدت طولاني تر با افزايش تعداد
تنفس و كاهش ظرفيت ريه ها همراه بوده است.
0 سنا 6 جنا جر
صفحه 15:
۳
مطالعه روي حیوانات نشان داده است که تغییرات پاتولوژيكي مشابه در اکثر حیوانات مورد
بررسی بوجود
عکس العملها:
مشاهده شده است
ساير عوارض شامل تغييرات سلولي لا جراحات آمفيزمي با غلظتهاي (01/© تا
ree oie) 2
01 Be
۳۳۱۷ 69 تغییرات بافتهاي کلیه و کبد و قلب پس از 6 ساعت تماس با غلظت -
ence
کاهش مصونیت در برابر بيماريهاي عفوني -
IEE Bey Se
نیز از عولرض آلودگي هو به دي اکسید ازت ميباشد.
1 INC Y C OED RCE Oe Pare]
|وفازها دزنراسيون سلولهاي ابيتليال» ادم ريه ها كه اين
pce operon nia, BT CCA
سنا 6 جنا جر
صفحه 16:
Peery Pee ERT Ee Ses
ES "" مستقيم اكسيدهاي ازت را ميتوان توليد تركيبات
فوتوشيميايي اوزن و اسماك دانست :
210+0 اشعه ماوراء بنفش 2102 و ال رن رارم
03
" اوزن علاوه بر اثرات بهداشتي كه دارد در حضور
راديكالهاي 011 و هيدروكربورها وارد يك سري
واكنشهاي زنجيره اي ميشود كه حاصل آن توليد آلاينده
جديدي بنام يراكسي استيل نيترات ([2,/8117) ميباشد.
6 سنا 6 جنا جر
صفحه 17:
منبع
"" منبع توليد 710 عمدتا با تركيب ازت و اكسيزن هوا در
شرايط دماي بالا (حدود (0762000 درجه فارنهايت) انجام
ميكيرد.
ele ل ee
است و در صنایع عمدتا نیروگاه ها» اعم از نفت سوز,یا
گازسوز و صنايعي که به نحوي با ترکیبات ازت سروکار
دارند مثل تولید اسید نيتريك ميباشد.
ا
باكتريهاء آتش فشانهاء رعد و برق نيز توليد ميكردد.
we سنا 6 جنا جر
صفحه 18:
اوزن و ساير اكسيدانهاي فوتوشيميايي
۴ اوزن يك اکسیدان بسیار. قوي است که به عنوان آلودگي
ثانويه تحت تاثير اشعه خوريشيد بر دي اكسيد ازت و توليد
اكسيزن اتمي راديكال در هوا بوجود ميآید.
" اين اوزين كه آنرا اوزن تريوسفر مينامند حداكثر غلظت
<6© ساعته آن بطور طبيعي (0(©/0 يي يي ام است كه
در فراز اقيانوس اطلس و در ارتفاع 9000000 متري
sa) 0
6 سنا 6 جنا جر
صفحه 19:
" راه ورود اوزن به بدن عمدتا از طريق تنفس است
" بطور كلي برداشت اوزن به شرح زير است :
0) اوزن ميتواند در هر قسمت از بافت ريه نفوذ كند كه خودء بستكي
به غلظت اولیه آن دارد
©) حداكثر دوز در سطوح بافت در منطقه بين برونشيول و آلوئولها
ماه
9) جزء مختصري از اوزن وارد خون ميشود
6 فراش كم در مقر رشك روي ناي رركا
(تراكئنوبرونشيال) اثر كمي دارد ولي اثر محسوسي روي قسمت
اصلي ريه دارد
م سنا 6 جنا جر
صفحه 20:
اثرات بهداشتي
# بطور كلي اوزن اثر خود را با دو مکانیسم وارد مينماید :
الف) اکسیداسیون گروه سولفیدریل» امینواسیدهاء آنزیمها» کوانزیمها»
يروتئينها و بيتيدها
5 0 ل ا Glsaul o swlauS! (Go
يراكسيدهاي اسيد جرب
۱۰ 0
هدف مناسبي براي حمله اوزن ميباشند.
"ا علاوه بر آزمايشهاي انجام شده روي حيوانات» مطالعات انجام شده
روي تعداد زيادي انسان عوارض و نارساييهاي مشخص ريوي به
علت در معرض اوزن بودن مشاهده شده است.
مه سنا 6 جنا جر
صفحه 21:
لا پا(
در غلظتهاي STS SE ne) مکعب و کمتر نشان داده
3
" ساير بررسيها تغييرات عمل كرد ريه و حالتهاي آسمي را در
تماس با غلظتهاي (6) تا (620 میکروگرم در متر مکعب
بای تیار رماع با راز كار رن شار الف را
تشدید ميشده است.
8 سایر علائم عمده در بچه ها شامل سرفه سردرد با غلظتهاي
0300 تا 0000© ميكروكرم درمتر مكعب رابطه داشته است.
" تنفس اوزن بدون ساير اكسيدانها نيز باعث بروز ناراحتيهاي
ريوي حتي در غلظتهاي پایین بوده است. بعلاوه خستگي زودرس
Lee Te DELICE OY SOIL م
گزارش شده است.
a سنا 6 جنا جر
صفحه 22:
دي اكسيد كوكرد
Fonte re Frere pre Ome EET ا GROSS
وارد جو ميشود در بسياري از شهرهاي بزرگ عمده ترین
ee renee 2
ا را
بسياري از مواد جامد و ذرات هوا واكنش انجام ميدهد. در
آب و نيز قطرات باران حل ميشود و به تري اکسید گوگرد
و نهایتا اسید سولفوريك تبدیل ميگردد.
مه سنا 6 جنا جر
صفحه 23:
اثرات بهداشتي
" مدت (00 دقيقه در غلظتهاي )) تا © بي بي ام در بعضي از
افراد آسمي علائم مشخص تنك نفس بروز ميكند كه به معالجه
۳
8 با غلظت تا 0/00 پي پي ام در 000 دقيقه فرد دچار خس خس و
اشكال در تنفس ميشود.
" در غلظت (0/©© تا (6/0 يي بي ام در مدت (0© دقيقه تغييرات
ره أماري در 170”] ديده ميشود.
" بررسيهاي 117510 براي تعيين آستانه اثر نشان داده است كه با
0 میکروگرم در مدت (10) دقيقه اولین اثر ظاهر ميشود و
با توجه به ضريب ايمني بيش از (0(0© TL ۱0
0 دقيقه توصيه نشده است
مه سنا 6 جنا جر
صفحه 24:
* این مواد حاصل احتر اق سوحتهاي فسلی هستند که از طریق
TONES Gers eke per ا ل ل
هزاران ترکیب پیچیده وجود دارد که سرطان زاهاي شناخته
شده هستند ويا سلامت انسان را با ابتلا به بيماريهاي مزمن
bere a CP ee FOC) ل ا
" تحقيقات ابيدميولوزي خطر بروزسرطان را در افرادي كه در
eave en WG CCN ECE eS eS
ا ال ا ا ا ل الل Oy
مثانه» معده و كبد نيز مورد حمله سرطان ناشي از آلودكي هوا
بوده اند .
ca سنا 6 جنا جر
صفحه 25:
ع
سنا 6 جنا جر
آلودگي هوا و اثرات آن
1
By: Dr K Mirzaei
مقدمه
2
از زمان برپايي آتش ،آلودگي هوا با انسان بوده است ولي در دورانهاي
مختلف به جنبه هاي متفاوتي از آلودگي اهميت داده شده است.
در مقياس كوچك آلودگيهاي محلي كه اثراتي از مزاحمتهاي ساده تا
بيماريهاي خطرناك و ديرعالج را باعث ميشوند مورد توجه ميباشند و در
حد جهاني مسائلي مثل تخريب اليه اوزن ،بارانهاي اسيدي و گرمايش زمين
مورد توجه و بحث است.
منشاء آلودگيهاي هوا در اوايل انقالب صنعتي عمدتا صنايع و سوخت زغال
سنگ بوده است و در قرن بيستم و بيست و يكم مسئوليت آلودگي هوا در
شهرها با حمل و نقل درون شهري ميباشد.
سوختهاي فسيلي در حمل و نقل صنعت از يك طرف و فرآيندهاي صنعتي با
مصرف مواد خام و محصوالت توليدي از طرف ديگر از عوامل عمده
آلودگيهاي دست ساز ميباشند.
By: Dr K Mirzaei
طبقه بندي آالينده هاي هوا
آالينده هاي هوا را به چند طريق تقسيم كرده اند كه از آن
جمله ميتوان به
تقسيم از نظر منشاء آلودگي - :اوّ ليه
ثانويه تقسيم از نظر اثرات فيزيولوژيكي
نام برد.
3
By: Dr K Mirzaei
از نظر منشاء
آالينده هاي اوّ ليه :
آنهايي هستند كه به همان شكل و تركيبي كه از Qمنبع توليد
خارQج شده اند در Qهوا وجود دارند
مثالSO2 ، CO ، HC :
آالينده هاي ثانويه :
معموال از QترQكيب آالينده هاي اوّ ليه تحت تاثير اشعه خورشيد
توليد ميشوند.
مثال :اسماگ فوتوشيميايي ،اوزQن و قسمت عمده . NO2
4
By: Dr K Mirzaei
از نظر اثرات فيزيولوژيكي
به 5گروه عمده تقسيم ميشوند كه عبارتند از :
)1خفه كننده ها :شامل خفه كننده هاي ساده مانند ،CO2متان و ساير گازهاي
طهاي بسته) باعث خفگي ميشوند
خنثي كه با رقيق كردن اكسيژن محيط (محي
و خفه كننده هاي تركيبي كه به علت تركيب با آنزيمها و ارگانهاي بدن ايجاد
خفگي ميكنند مانندCO
)2تحريك كننده ها :شامل تحريك كننده هاي مجاري فوقاني تنفسي ( )SO2و
مجاري تحتاني تنفسي ( )NO2ميشوند
)3سموم سيستميك :كه با حمله به ارگانها باعث بيماري عضوي از بدن
ميگردند مثل تركيبات جيوه ،سرب ،هيدروكربنهاي آروماتيك
)4تركيبات مخ ّدر و بيهوش كننده :كه روي اعصاب اثر ميگذارند مثل
هيدروكربنهاي اليفاتيك كلره
)5مواد سرطانزا :بنزاپيرن ،بنزن ،هيدروكربنهاي آروماتیک چند هسته اي.
5
By: Dr K Mirzaei
منابع آلودگي هوا
منابع انتشار آالينده هاي هوا را به دو گروه تقسيم كرده اند:
گروه ثابت :همانطور كه از اسم آنها پيداست شامل صنايع،
نيروگاه ها و مراكز تجاري و مسكوني ميشود
منابع متحرّ ك :انواع وسايل نقليه از موتور سيكلت تا هواپيما و
كشتي
مقدار آلودگي توليد شده از منبع را با وزن آلودگي به واحد وزن
مواد خام مصرفي يا محصول توليدي بيان ميكنند و به آن ضريب
انتشار ميگويند.
6
By: Dr K Mirzaei
اثرات آلودگي هوا
اثرQات مضر آلودگي هوا بر سالمت انسان ،حيوان و گياهان
و همچنين تخريب مواد و آثار Qفرهنگي موضوع برQرسي و
مطالعات زQيادي بوده است.
طي چند دهه اخير مساله بارQانهاي اسيدي اليه اوزن و
گرمايش زمين وپيامدهاي آن بر اكوسيستم و در نهايت
انسان نيز مورد مطالعه و بحث دانشمندان قرار گرفته است.
7
By: Dr K Mirzaei
مونوكسيد كربن و اثرات آن
8
مونوكسيد كربن با فرمول COوزن مولكولي 01/28نقطه ذوب 207درجه
سانتيگراد و نقطه جوش 192درجه سانتيگراد ،گازي اسـت بـي رنگ و بـي بـو كه
حاصل احتراق ناقص زغال و سوختهـــاي فسيلي است.
حد طبيعي آن در هوا 01/0تا 2/0قسمت در ميليون (حجمي) است.
در مناطق شهري معموال زير 17قسمت در ميليون است ولي در شهر تهران در
ساعات ترافيك و بعضي مناطق براي كوتاه مدت تا PPM 50و حتي بيشتر هم
گزارش شده است.
در محيطهاي بسته و كارگاه ها غالبا از 100پي پي ام هم تجاوز مينمايد.
مونوكسيد كربن چهار نوع اثر مهم بر اعمال فيزيولوژيكي انسان دارد :
)1اثرات قلب و عروق
)2رفتارهاي عصبي
)3اثرFibrinolysis
)4اثر بر جنين
هيپوكسي كه بوسيله مونوكسيد كربن ايجاد ميشود منجر به نارسايي در اعمال حسي و
عضالت مثل مغز ،قلب ،جدار داخلي عروق خوني و پالكتها ميشود.
By: Dr K Mirzaei
با توجه به اينكه ميل تركيبي مونوكسيد كرQبن با هموگلوبين
خون حدود 220برابر Qبيشتر Qاز اكسيژن است ،در
محيطهاي آلوده كربوكسي هموگلوبين خون به سرعت
افزQايش مييابد.
در Qجوانان با رسيدن كربوكسي هموگلوبين خون به %5
ظرQفيت اكسيژن گيري بدن پايين آمده و اثرQات آن رQوي قلب
به وضوح نشان داده شده است.
9
By: Dr K Mirzaei
اثرات بهQداشتي مونوكسيد كربن
10
By: Dr K Mirzaei
اثرات افزايش كربوكسي هموگلوبين خون
11
By: Dr K Mirzaei
اكQسيدهاي ازت NOx
12
از بين 7اكسيد مختلف ازت ،آنچه در آلودگي هوا اهميت دارد NO
و NO2از نظر سالمت انسان و N2Oبه عنوان گاز گلخانه در
گرمايش زمين ميباشند.
NOگازيست بي رنگ و بي بو در حاليكه NO2گازيست قرمز
متمايل به نارنجي نزديك به قهوه اي داراي نقطه جوش 2/21درجه
سلسيوس و فشار جزئي كم كه آن را در حالت گازي نگه ميدارد.
اين گاز خورنده اكسيدان قوي و از نظر فيزيولوژيكي محرك مجاري
تنفسي و سمي است ،سميت آن چندين برابر NOميباشد.
NOxابتدا به صورت NOدر جريان احتراق از تركيب ازت و
اكسيژن هوا در درجه حرارت باال و بخصوص در موتورهاي
احتراق داخلي تشكيل ميگردد و پس از ورود به هوا به سرعت تبديل
به NO2ميشود.
By: Dr K Mirzaei
اثرات
افزايش مت هموگلوبين :
ميزان مت هموگلوبين در خون بطور طبيعي بين صفر تا 8درصد
هموگلوبين است
وقتي در اثر تماس در محيط آلوده غلظت آن در خون به 10تا 15
درصد هموگلوبين برسد (اين غلظت در هواي آزاد بدست نميآيد)
عالئمي مانند تنگ نفس كوششي ()exertional dyspnea
كه به نارسايي اكسيژن و يا هيپوكسي با افزايش مت هموگلوبين
منجر ميشود ( 1200-1500پي پي ام.)NO2 ،
البته غلظت باالتر كه منجر به سيانوز و مرگ در حيوانات بوده،
مشاهده شده است.
13
By: Dr K Mirzaei
اثرات مجاري تنفسي
تغييرات در فعاليت ريه ها :
تماس با غلظت تا 50پي پي ام دركوتاه مدت يا غلظتهاي
كم ( )PPM 8/0در مدت طوالني تر با افزايش تعداد
تنفس و كاهش ظرفيت رQيه ها همراه بوده است.
14
By: Dr K Mirzaei
اثرات عمومQي پاتولوژيكQ
15
مطالعه روي حيوانات نشان داده است كه تغييرات پاتولوژيكي مشابه در اكثر حيوانات مورد
بررسي بوجود ميآيد.
عكس العملهاي التهابي با هجوم ماكروفاژها ـ دژنراسيون سلولهاي اپيتليال ،ادم ريه ها كه اين
تغييرات در خرگوشهايي كه با غلظت 100پي پي ام مدت 24ساعت تماس داشته اند
مشاهده شده است
ساير عواQرض شامل تغييرات سلQولي ـ هيپرپالزي و جراحات آمفيزمي با غلظتهاي 5/0تا
25پي پي ام ازجمله اثرات پاتولوژيكي هستند.
اثرات سيستميك شامل:
تغييرات بافتهاي كليه و كبد و قلب پس از 2ساعت تماس با غلظت PPM 15 كاهش وزن كاهش مصونيت در برابر بيماريهاي عفوني حساسيت در برابر باكتريها و احتماال عفونتهاي ويروسينيز از عواQرض آلودگي هوا به دي اكسيد ازت ميباشد.
اثرات حاد كوتاه مدت (يك ساعته) با غلظتهاي كم در حيوانات ديده نشده است.
By: Dr K Mirzaei
چرخه اوزن و اسماگ فوتو شيميايي
اثر Qغير Qمستقيم اكسيدهاي ازت را ميتوان توليد تركيبات
فوتوشيميايي اوزن و اسماگ دانست :
NO+Oاشعه ماوراء بنفش NO2و O + O2 ----------
O3
اوزن عالوه بر Qاثرات بهداشتي كه دارد در حضور
راديكالهاي OHو هيدروكربورها وارد يك سرQي
واكنشهاي زنجيره اي ميشود كه حاصل آن توليد آالينده
جديدي بنام پراكسي استيل نيترات ( )PANميباشد.
16
By: Dr K Mirzaei
منبع
منبع توليد NOxعمدتا با تركيب ازت و اكسيژن هوا در
شرايط دماي باال (حدود 1700درجه فارنهايت) انجام
ميگيرد.
در Qشهرها مهمترين منبع انتشار آن حمل و نقل شهري
است و در صنايع عمدتا نيروگاه ها ،اعم از نفت سوز Qيا
گازسوز و صنايعي كه به نحوي با تركيبات ازت سروكار
دارند مثل توليد اسيد نيتريك ميباشد.
عالوه بر منابع انسان ساخت اكسيدهاي ازت توسط
باكتريها ،آتش فشانها ،رQعد و برق نيز توليد ميگردد.
17
By: Dr K Mirzaei
اوزن و ساير اكسيدانهاي فوتوشيميايي
اوزن يك اكسيدان بسيار Qقوي است كه به عنوان آلودگي
ثانويه تحت تاثير اشعه خورQشيد بر دي اكسيد ازت و توليد
اكسيژن اتمي راديكال در هوا بوجود ميآيد.
اين اوزQن كه آنرا اوزن ترپوسفر مينامند حداكثر Qغلظت
24ساعته آن بطور طبيعي 06/0پي پي ام است كه
در Qفراز اقيانوس اطلس و در Qارتفاع 3000متري
اندازه گيري شده است.
18
By: Dr K Mirzaei
راه ورود اوزن به بدن عمدتا از طريق تنفس است
بطور كلي برداشت اوزن به شرح زير است :
)1اوزن ميتواند در هر قسمت از بافت ريه نفوذ كند كه خود ،بستگي
به غلظت اوليه آن دارد
)2حداكثر دوز در سطوح بافت در منطقه بين برونشيول و آلوئولها
ميباشد
)3جزء مختصري از اوزن وارد خون ميشود
)4افزايش كمّي در مقدار برداشت روي ناي و نايژه ها
(تراكئوبرونشيال) اثر كمي دارد ولي اثر محسوسي روي قسمت
اصلي ريه دارد
19
By: Dr K Mirzaei
اثرات بهداشتي
بطور كلي اوزن اثر خود را با دو مكانيسم وارد مينمايد :
الف) اكسيداسيون گروه سولفيدريل ،امينواسيدها ،آنزيمها ،كوانزيمها،
پروتئينها و پپتيدها
ب) اكسيداسيون اسيدهاي چرب ( )Polyunsaturateبه
پراكسيدهاي اسيد چرب
غشاءها هم از پروتئين و هم چربي تشكيل شده اند و به همين دليل
هدف مناسبي براي حمله اوزن ميباشند.
عالوه بر آزمايشهاي انجام شده روي حيوانات ،مطالعات انجام شده
روي تعداد زيادي انسان عوارض و نارساييهاي مشخص ريوي به
علت در معرض اوزن بودن مشاهده شده است.
20
By: Dr K Mirzaei
21
مطالعات ميداني اپيدميولوژي روي بچه ها كاهش عملكرد ريه ها را
در غلظتهاي 200ميكروگرم در متر مكعب و كمتر نشان داده
است.
ساير بررسيها تغييرات عمل كرد ريه و حالتهاي آسمي را در
تماس با غلظتهاي 160تا 340ميكروگرم در متر مكعب
نشان داده است .اين تغييرات با حرارت و وجود ساير آالينده ها
تشديد ميشده است.
ساير عالئم عمده در بچه ها شامل سرفه ،سردرد با غلظتهاي
160تا 300ميكروگرم درمتر مكعب رابطه داشته است.
تنفس اوزن بدون ساير اكسيدانها نيز باعث بروز ناراحتيهاي
ريوي حتي در غلظتهاي پايين بوده است .بعالوه خستگي زودرس
و كاهش ركوردهاي ورزشي در مناطق با اوزن باال (لوس آنجلس)
گزارش شده است.
By: Dr K Mirzaei
دي اكسيد گوگرد
دي اكسيد گوگرد كه عمدتا از Qمصرف سوختهاي فسيلي
وارد جوّ ميشود در بسياري از شهرQهاي بزرگ عمده ترين
آالينده به حساب ميآيد.
دي اكسيد گوگرد ،گازي است بيرQنگ كه بر روي سطوح
بسياري از مواد جامد و ذرQات هوا واكنش انجام ميدهد .در
آب و نيز Qقطرات باران حل ميشود و به تري اكسيد گوگرد
و نهايتا اسيد سولفورQيك تبديل ميگرQدد.
22
By: Dr K Mirzaei
اثرات بهداشتي
23
مدت 10دقيقه در غلظتهـاي 1تا 5پي پي ام در بعضـي از
افراد آسمـي عالئـم مشخـص تنگ نفس بروز ميكند كه به معالجه
برونكوديالتاسيون نياز خواهد داشت.
با غلظت 1تا 5/0پي پي ام در 10دقيقه فرد دچار ِخس ِخس و
اشكال در تنفس ميشود.
در غلظت 25/0تا 5/0پي پي ام در مدت 60دقيقه تغييرات
معني دار آماري در FVCديده ميشود.
بررسيهاي WHOبراي تعيين آستانه اثر نشان داده است كه با
1000ميكروگرم در مدت 10دقيقه اولين اثر ظاهر ميشود و
با توجه به ضريب ايمني بيش از 500ميكروگرم ،تماس در مدت
10دقيقه توصيه نشده است
By: Dr K Mirzaei
آلودگي هوا و سرطان
اين مواد حاصل احتراق سوختهاي فسيلي هستند كه از طريق
مصرف بنزين يا گازوئيل در Qخودروها وارد هوا ميشوند البته
هزاران تركيب پيچيده وجود دارد كه سرطان زاهاي شناخته
شده هستند و يا سالمت انسان را با ابتال به بيماريهاي مزمن
مثل آسم و يا حساسيتها به خطرمياندازQند.
تحقيقات اپيدميولوژي خطر بروزسرطان را در افرادي كه در
معرض آلودگي هوا بوده اند نشان داده است
بيشترين بروز سرطان در ريه بوده است ولي ساير Qاعضاء مثل
مثانه ،معده و كبد نيز مورد حمله سرطان ناشي از آلودگي هوا
بوده اند .
24
By: Dr K Mirzaei
By: Dr K Mirzaei
25