آناتومی و فیزیولوژی دستگاه گوارش

آناتومی و فیزیولوژی دستگاه گوارش

اسلاید 1: 1آناتومی و فیزیولوژی دستگاه گوارشGasterointestinal system(GI)Alimentary canal

اسلاید 2: 2

اسلاید 3: 3ادامهلوله گوارش لوله ای است که از دهان شروع شده و به مقعد ختم می شود در این رابطه غدد بزاقی ، دندانها، لوزالمعده و....کمک می کنند. ( 9 متر) لوله گوارش شامل: Upper : ingestion ( خرد کردن) و Digestion( هضم) را انجام می دهد Mouth, Esophagus, Stomach, duodenumLower: جذب (absorption ) و دفع) (eliminationرا انجام می دهد Small and Large intestine , Anus, Rectum

اسلاید 4: وظیفه اصلی گوارش: رساندن مواد غذائی به سلولها و تامین نیازهای متابولیک بدن از طریق هضم، جذب و دفع مواد زائد دهان( Mouth)فرآیند هضم را بوسیله شکستن مکانیکی و لزج کردن غذا شروع می کنند. لزج کردن غذا بوسیله ترشح آبکی و موکوسال غدد بزاقی( Parotid, Sublingual,Submandibular) از دهان ایجاد می شود. 4

اسلاید 5:

اسلاید 6: 6Esophagus مری از قسمت پایین حلق شروع می شود. به شکل لوله ای به اندازه 25 سانتیمتر است که در پشت تراشه و در طول thorax قرار گرفته و به دهان و معده وصل می شود یک سوم بالای آن عضلات اسکلتی -یک سوم پایینی آن عضلات صاف در دو انتهای مری، اسفنگترهای وجود دارد که از آسپیراسیون و بلع هوای اضافی و ریفلاکس جلوگیری می کند. هر دو اسفنگتر در حال عادی بسته می باشند مگر در زمان بلع عملکرد اولیه مری حرکت توده غذا بوسیله حرکات پریستالی از حلق به معده.

اسلاید 7:

اسلاید 8: 8Stomachبه شکل کیسه ای در بالای شکم و به سمت چپ خط میانی شکم مایل شده از راست با liver و از چپ با Spleen و از پشت با هر دو ارگان در تماس استدر واقع کیسه ماهیچه ای (عضلانی) که شکلش با توجه به محتویاتش تغییر می کند. شامل سه قسمت بزرگ:antrum- body- fundusاسفنگتر cardiac انتهای مری و اسفنگتر pyloric منفذی را که به دودنوم وصل می شود را می پوشاند عملکرد معده بیشتر بصورت reservoir است اما همچنین عملکردهای ترشحی و هضم نیز دارد

اسلاید 9:

اسلاید 10: 10Intrinsic factor که جهت جذب ویتامین ب 12 ضروری است ترشح H2 ترشح اسید معده را افزایش می دهد.تحریک پارا سمپاتیک بوسیله عصب واگ حرکات دودی و ترشح اسیده معده را افزایش می دهدتحریک سمپاتیک برعکس عمل می کند اسفنگتر پیلور (pylorus) از برگشت محتویات دودنوم و نمکهای صفراوی به داخل معده جلوگیری می کند.

اسلاید 11:

اسلاید 12: 12Intestinesروده کوچک حدود 2/5سانتیمتر ( 1 اینچ) عرضش و 6 متر (20 فوت) درازاش و اکثر شکم را پر می کند. شامل سه قسمت می باشد:Duodenum : که به معده وصل می شود Jejenum: قسمت میانی روده کوچک Ileum : به روده بزرگ وصل می شود روده بزرگ حدود 6 سانتیمتر( 5/2 اینچ) عرضش و 5/1 متر (5فوت) طولش است. و شامل سه قسمت می باشد1. Cecum 2. colon 3. rectum

اسلاید 13:

اسلاید 14: 14 دریچه Ileocecal : از برگشت محتویات مدفوع از روده بزرگ به روده کوچک جلوگیری می کند. زائده appendix عملکرد آن شناخته شده نیسترکتوم طولش 17- 20 سانتیمتر و به آنوس 3-2 سانتیمتری منتهی می شود منفذ آنوس بوسیله اسفنگتر داخلی از نوع عضله صاف و اسفنگتر خارجی از نوع عضله مخطط کنترل می شود

اسلاید 15: 15Small intestineعملکرد اولیه : هضم و جذب مواد غذائی( در ژژنوم و ایلئوم این هضم و جذب اتفاق می افتد) دودنوم راهی برای ورود ترشحات صفراوی و پانکراس به داخل روده کوچک است Large intestineعملکردش : جذب آب و الکترولیت از Chyme و ذخیره مواد زائد تا defecation انجام شود. باکتریهای روده نقش مهمی در سنتز ویتامین k و برخی ویتامین ها B دارند.

اسلاید 16:

اسلاید 17: بررسی سیستم گوارش1- درد:مشخصات ،مدت زمان ، دفعات ،محل انتشار ،علل ایجاد کننده بررسی شود .ص222-سوء هاضمه: به تعدادی از علائم مربوط به قسمت فوقانی شکم مثل درد،ناراحتی، احساس پری، آروغ زدن ، سوزش سر دل،یا برگشت اسید معده اشاره دارد .غذاهای چرب مهمترین عامل است .3- گاز روده ای : آروغ زدن ،یا دفع گاز از راست روده (بیماری کیسه صفرا یا عدم تحمل غذا )4- تهوع و استفراغ: به دلیل تحریک احشایی- اختلال سیستم عصبی مرکزی – تحریک گیرنده های شیمیایی ناشی از پرتودرمانی5- تغییر در دفع و مدفوع : اسهال –یبوست – تغییر در رنگ طبیعی مدفوع (ملنا-خونریزی در خلال روده – خونریزی از رکتوم) –مدفوع حجیم،کف الود ،چرب و بد بو-مدفوع خاکستری روشن

اسلاید 18: تاریخچه گذشته و خانوادگی و اجتماعیمصرف سیگار- الکل- دندان مصنوعی- خلط خونی – تغییر اشتها – کاهش وزن – مصرف داروها معاینه لبها :رنگ –رطوبت – قرینه بودن – زخم یا ترک –دیدن مجرای استنسن غده پاروتید در نزدیک دندان آسیاهای بالایی لثه ها: از نظر التهاب –خونریزی- تغییر رنگ – توجه به بوی تنفس زبان: قرینه و قدرت زبان (عصب 12 مغزی) قرینه بودن زبان کوچک و کام نرم (عصب واگ 10 مغزی)-بررسی روی زبان ،زیر زبان ،لوزه ها

اسلاید 19: معاینه شکم به 4 یا 9 قسمت تقسیم می شود ص26مشاهده:از نظر ندول، اسکار ،ضایعات، تغییر رنگ پوست،التهاب ،خونمردگی،یا استریا ها –قرینه بودن شکم سمع: با دیافراگم گوشی.هر 5 تا 20 ثانیه یک صدا (طبیعی) 1-2 صدا طی 2 دقیقه (کاهش یافته) 5-6 صدا در کمتر از 30 ثانیه ( افزایش یافته )بدون صدا طی 3 تا 5 دقیقه ( عدم وجود صدا)دق :برای مناطق پر از هوا – مایع یا توده های سخت (صدای تمپان در حالت طبیعی )لمس: ریباند تندرنس(حساسیت برگشتی) معاینه رکتوم : در حالت سجده یا خوابیده به پهلوی چپ و خم کردن پاها یا ایستاده در حالیکه تنه روی تخت باشد از نظر کیست پیلونیدال- آبسه –فیستول یا فیشر –هموروئید – پولیپ بررسی شود

اسلاید 20: ارزیابی تشخیصیآزمایشهای سرمی :شمارش کامل سلولهای خونی – آزمایشات بیوشیمیایی خون-پروترومبین – زمان ترومبوپلاستین نسبی- تستهای عملکردی کبد – آمیلاز –لیپاز- کلسترول – آنتی ژن کارسینوامبریونیک (CEA)در صورت بالا بودن نشانه سرطان است اما بافت را مشخص نمیکند .CA19-9 در سرطان پیشرفته پانکراس بالاست یا سرطانهای دیگر سیستم گوارش آزمایشهای مدفوع: از نظر خون مخفی –اروبیلینوژن- چربی- نیتروژن- انگل – پاتوژن و باقی مانده های غذایی- نتایج مثبت کاذب خون مخفی با خوردن گوشت قرمز- هندوانه –چغندر- کلم قرمز –ساردین – آسپرین – ضد التهابهای غیراستروئیدی و نتایج منفی کاذب با مصرف ویتامین C –DNA مدفوع برای بررسی سرطان کولون

اسلاید 21: آزمون های تنفسیآزمون تنفسی هیدروژن به منظور ارزیابی جذب کربوهیدرات صورت میگیرد و برای تشخیص رشد بیش از حد باکتری در روده استفاده می شود . مقدار هیدروژن تنفس بعد از تولید آن در کولون و جذب آن به داخل خون تعیین می شود .آزمون تنفسی اوره :کپسولی حاوی اوره علامت گذاری شده با کربن دریافت می کند 10 تا 20 دقیقه بعد نمونه ای از تنفس او گرفته می شود .هلیکو باکتر پیلوری اوره را سریع متابولیزه می کند .کربن را سریع جذب می کند و میزان گاز کربنیک موجود در هوای تنفسی نشانه حضور هلیکوباکتر است .از مصرف برخی داروهای موثر بر معده قبل از این آزمایش خودداری شود .

اسلاید 22: اولتراسونوگرافی شکمیسنگهای مجرای صفراوی –بزرگی کیسه صفرا یا پانکراس و آپاندیسیت –و دیورتیکولیت اولتراسونوگرافی اندوسکوپیک :در این روش وجود گاز در روده ،وجود استخوان ،یا لایه های ضخیم بافت چربی (موانع اولتراسونوگرافی )مشکلی ایجاد نمی کند .برای تعیین مراحل سرطانهای معده و روده و.... استفاده می شود تدابیر پرستاری :8-12 ساعت قبل NPO باشد و عصر قبل از آزمایش غذای بدون چربی میل کند (کاهش گاز در روده)

اسلاید 23: آزمایش DNA با انجام این ازمایش قبل از شروع سرطانها ،افراد مستعد تشخیص داده می شوند مطالعات تصویری :1- عکسبرداری با ماده حاجب (سولفات باریم):نقصهای ساختمانی و عملکردی قسمتهای فوقانی گوارش یا اسفنکتر ها –واریس –تومور –زخم –التهاب موضعی بررسی می شود .گاهی با دو ماده حاجب (باریم و قرصهای آزاد کننده دی اکسید کربن )و گاهی با باریم و تزریق مایع به داخل روده کوچک برای جزئیات بیشتر انجام می شود .تدابیر پرستاری: از مایعات شفاف استفاده کند – از شب قبل npo باشد- آدامس و سیگار مصرف نکند – داروها قطع شود (انسولین درست تنظیم شود )

اسلاید 24: مطالعه سیستم گوارش تحتانیتنقیه باریم :وجود پولیپ- تومور- سایر ضایعات روده بزرگ یا نقصهای ساختمانی مشخص می شود .تنقیه با باریم و هوا ضایعات ریزتر را نشان می دهد .تدابیر پرستاری: رژیم کم باقیمانده 1-2 روز قبل از آزمایش-عصر قبل از آزمایش از ملین و مایعات شفاف استفاده شود و از نیمه شب NPO شود .وتنقیه در صورت عدم ممنوعیت CT اسکن با یا بدون ماده حاجب –MRI تدابیر پرستاریPET توموگرافی پوزیترون امیشن:با آزاد سازی اشعه ساطع شده از مواد رادیواکتیو تزریق شده تصاویری از بدن تهیه می شود .

اسلاید 25: سین تی گرافی نمونه خون از بیمار گرفته شده با مواد رادیو اکتیو مخلوط می شود و مجدد به بیمار تزریق می شود . نواحی تراکم بیشتر سلولهای خونی نشاندار نشانه اختلال است مطالعات مربوط به حرکات معده و روده :یک ماده غذایی با مواد رادیواکتیو نشاندار شده به بیمار خورانده می شود و چگونگی عبور آن از معده و روده با گرافی مشخص می شود .

اسلاید 26: روشهای اندوسکوپیکمشاهده مری ،معده و دوازدهه-مشاهده مجرای مشترک صفراوی و مجاری پانکراس یا کبد از طریق آمپول واتر در دوازدهه بنام اندوسکوپی رتروگرید مجاری صفراوی و پانکراس ERCP –برداشتن سنگهای صفراوی- درمان خونریزی معده و واریس مری- برداشتن نمونه بافتی تدابیر پرستاری: 8 ساعت قبل NPO باشد –محلول بیحسی قرقره کند .یا میدازولام تزریق شود –آتروپین ترشحات را کم می کند . گلوکاگون عضلات را شل میکند –روی پهلوی چپ بخوابد –هوشیاری بعد از پروسیجر بررسی شود .

اسلاید 27: کولونوسکوپی فیبر اپتیکاعمال جراحی کوچک- مشاهده کولون – تدابیر پرستاری:کولون کاملا پاک باشد با مصرف ملین و تنقیه-لاواژ-در افراد دارای دیورتیکولیت حاد و مستعد پارگی روده مجاز نیست .اجازه نامه کتبی گرفته شود .-NPO شود –ارامبخش-گلوکاگون- کنترل علایم حیاتی- رنگ و گرمای پوست - سطح هوشیاری – بعد از آزمایش از نظر پارگی روده بررسی شود .آنوسکوپی ،پروکتوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی: امکان مطالعه کولون تا 50 سانتی متری مقعد فراهم میشود .

اسلاید 28: انتروسکوپی روده کوچک با بلع یک کپسول یک دوربین کوچک بیسیم ،یک منبع نور و یک سیستم انتقال تصویر توسط بیمار بلعیده می شود و تصاویر آن به یک وسیله ثبت کننده روی کمربند بیمار منتقل می شود .ویا توسط اندوسکوپی دو بالونی شبیه تلسکوپ تصاویر گرفته می شود اندوسکوپی از طریق استومامطالعات مانومتری و فیزیولوژیکی: در تشخیص آکلازی ،اسپاسم منتشر مری و سایر اختلالات حرکتی مری و معده و دوازدهه و روده کوچک ،مقعد وراست روده و اسفنکتر داخلی مقعد استفاده می شود

اسلاید 29: آنالیز معده ای و آزمایش تحریک ترشح اسید معده و اندازه گیری PHجهت تشخیص سندرم زولینگر الیسون و اندازه گیری محتویات معدهیک سوند وارد معده شده فیکس می شود هر 15 دقیقه یکبار و برای یک ساعت نمونه هایی از ترشحات معده تهیه می شود .ترشح اسید معده با هیستامین یا پنتا گاسترین تحریک می شود .در زخم دوازدهه اسید زیاد است – در سرطانها و کم خونی پرنیشس اسید کم است یا نیست .بررسی PH و آنزیمهای معده –یا بررسی اسید معده در مری برای تشخیص ریفلاکس معده به مری

اسلاید 30: لاپاراسکوپی (مشاهده پریتوان )بعد از تزریق دی اکسید کربن به داخل حفره پریتوان برای جدا سازی روده ها از اندامهای درون لگن ،یک برش کوچک در کنار ناف برای ورود لاپاراسکوپ فیبر اپتیک داده می شود . به بیهوشی عمومی نیاز دارد اختلالات مشاهده و گاهی برطرف میشود