اخلاق در ورزش

اخلاق در ورزش

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیم والعصران الانسان لفی خسرالاالذین آمنواوعملواالصالحات وتواصوابالحق وتواصواباالصبراخلاق درورزش

اسلاید 2: فهرست مطالببازنگري دراخلاق ورزشيبازي منصفانه:تعريف،تاريخچه؛ضرورت،اصول،نمونه ها،قابلیتمنابعپایه های اخلاق مقدمه،تعريف،ارکان،نظريه هاي اخلاقي،اخلاق وعلماخلاق فردي ومسوليت سازمانيبحران اخلاقي درورزشقوانين وهنجارهاي اخلاقي درورزشرشداخلاق درورزش

اسلاید 3: مقدمهمعلمان،مربیان،مدیران وورزشکاران همواره بامسایل اخلاقی مواجه اند.مسایل اخلاقي درورزش صرفا به فرایندهای آموزشی واجرایی مربوط نمی شود،بلکه به عوامل مختلف اجتماعی-اقتصادی وفرهنگی نیزبستگی دارد.هرچندهیاهوی اخلاق وورزش وجوددارد،اما دردنیای کنونی مفاهیم اخلاق،تربیت،مسولیت و..بدلیل ورزش تجاری ازنقش کمتری برخورداراست.باوجود یک مبنای نظری وفلسفی درست (جهان بینی)،شاید بتوان دردنیای کنونی سالم،پهلوان ، وورزشکار بود.هرموجودی صورتی دارد،صورت شخصیت مااخلاق است.

اسلاید 4: تعریف اخلاقرفتاراخلاقی رامجموعه نیات و اعمالی گویندکه نسبت به یک مبدا/هنجارها/معیار (خدا،عرف،سرمايه/سود، علم)دارای ارزش باشد.به تمام صفات نفسانی که منشا کارهای مطلوب/ناپسنداست. اخلاق گویندبه نظرسقراط اخلاق به دواصل قوانین مکتوب(دولتها) وغیرمکتوب(قوانین الهی-ایران مکتوب کرده)متکی است.اخلاق هم منشادرونی (ذاتی-فطری بودن ارزشهای اخلاقی،وجدان/ضمیرانسان را به خوب/بدهدایت

اسلاید 5: ادامهمی کند)داردهم بیرونی(کتب الهی،علم اخلاق،قوانین اجتماعی).هدف اخلاق.هدف نهایی دستیابی به کمال /سعادت فردی واجتماعی که همان هدف هستی است.سعادت وکمال.سعادت یعنی لذت،لذت بر2نوع است: مادی ومعنوی.ادیان آسمانی به لذت معنوی وبرخی مکاتب بشری به لذت مادی اصالت می دهند.کمال به معنای شکوفا/تحقق یافتن تمام استعدادهای بشر.انسان عشق فطری به کمالات دارد.منشا کمالات حق است.کمال وسعادت هر2ملازم یکدیگرند.وقتی به کمال رسید{قرب}،به لذت/سعادت میرسد

اسلاید 6: ارکان عمل اخلاقی چیست؟مبدا:ازطرف مبداعملی پسندیده معرفی شده باشد.اختیار:عمل اخلاقی بایداختیاری باشد. عدم اکراه:اجبارنیت/قصد:انگیزه پاک /خالص وجودداشته باشد.بلوغ:افرادغیربالغ وغیرعاقل مسولیت اخلاقی ندارند..علم:نسبت به بایدونبایداخلاقی آگاهی داشته باشد.قدرت:تکلیف اخلاقی به اندازه توانایی است.عدم اضطرار:افراددرحال اضطرار مسولیت اخلاقی ندارند.هدف.کمال وسعادت فردوجامعه

اسلاید 7: اخلاق وعلوم وزندگياخلاق باپاره ای ازدانشهای موجودارتباط نزدیک دارد:فقه.احکام موجوددرفقه برای انسان مکلف (واجب وحرام و..)ماهیت اخلاقی دارد. اجرای آن ثواب اخروی دارد.حقوق.قواعدکلی والزام آوراجتماعی که ازسوی نظامهای دینی وسیاسی توصیه شده برای انتظام زندگی دنیوی.رعایت قوانین زندگی اجتماعی(حقوق.شهروندی،)که الزامی است واحکام غیرالزامی که فردی است(مانندگذشت)همگی اخلاقی وثواب اخروی دارد.تربیت. فضیلت های اخلاقی فردرادرتربیت یاری می دهد.ورزش.اخلاق تنهاعاملی است که می توان ورزش سالم را

اسلاید 8: معیارها/ رویکرد های اخلاقیاخلاق دارای2رویکرد:مطلق گرایی ونسبیت گرایی است. مطلق گرایی .گزاره های اخلاقی وابسته به هیچ امری خارج ازذات موضوع اخلاقی وآثارواقعی آنهانیست.یعنی شرایط زیست محیطی،فرهنگی وروانی و..تاثیری دراتصاف یک موضوع اخلاقی به فضیلت/رذیلت ندارد.مثلاعفت پیشگی درتمام زمانهاومکانهاستوده است.نسبیت گرایی.گزاره های اخلاقی وابسته به اموری متغیروخارج ازذات وآثارواقعی آن است.نوشیدن شراب برای مسلمان بدوبرای غیرخوب!نسبیت گرایی انواعی دارد:قراردادی-فرهنگ،ذهنی –خواست فردواصالت عین.

اسلاید 9: پیامدهای نسبیت گراییسلب مسولیت ازانسان-نقش سالم سازی حذف بی ثمری اخلاق/شکاکیت اخلاقی-تعالیم اخلاقی موثرنیست.نفی کمال انسان-خودسازی حذفنفی جاودانگی دین-نفش انبیاواولیا حذفبرابری خدمتگزاری وخیانت پیشگی-کاپ اخلاق نخواهیم داشت

اسلاید 10: نظریه های اخلاقیپایان شناسی/اصالت سود.اعمال اخلاقی براساس نتایجی/سودی که ازآنهاناشی می شودموردارزیابی قرارمی گیرد.سودفردی برگروهی ترجیح دارد.(جان استوارت میل)نقد.دشواری اندازه گیری ارزش سود؛فراهم سازی (گاهی غیراخلاقی)فرصتی برای سود؛بی توجهی به چگونگی دستیابی به نتایج.حتی دورکیم :سودگرایی به مصلحت فردوجامعه نیست،زیراناهنجاری اخلاقی درسطح وسیع دامن می زند.همه راوامیداردکه همدیگرراببلعندوتبدیل به تفاله کنند.این اصل رایج می شود:“تعهدفقط دربرابرخودوسودمندهای خود،به هرقیمتی“ پراگماتیسم

اسلاید 11: ادامهوظیفه شناسی اخلاقی.آن عملی پسندیده است که بابرخی قوانین مطلق بایدی اخلاق سازگاری دارد.آن رفتاربرای همه ازنظرمنطقی پسندیده باشد.(کانت) نقد.تعمیم جهانی آن دشواراست.به تعارضهای اخلاقی کمک نمی کند.رسمیت گرایی/عدالت.ترکیبی ازنظریه اول ودوم است.“راس ”الزامات جهانی اخلاق رابامعیارهای جهانی چون صداقت،انصاف،عدالت،خوبی وآسیب نرساندن تعیین کرد.نقد.همه رفتاراخلاقی انسان راشامل نمی شود.عاطفه/محبت:محبت به دیگری انگیزه اخلاقی است.نقد.عزت طلبی كه شخصي است اخلاقی قلمدادنمی شود!هرانسانی شایسته دوست داشتن نیست!هندو

اسلاید 12: ادامهاعتدال.کاری که درحداعتدال باشداخلاقی است.افراط وتفریط هردورذیلتند.مثلاشجاعت بین ترس وبیباکی است فضیلت است.فلاسفهاسلام.ازمنظرکتاب وسنت تاثیراعمال اختیاری انسان(رفتاراخلاقی) برروح وشخصیت امری عینی وحقیقی است.پیوستاری ازارزشها(اوامر)وضدارزشها(نواهی)راازمستحب(موکد-غیرموکد)،حلال،مباح،مکروه،تاحرام(کبیره-صغیره) رامعرفی کرده است.هرچندآنهااعتباری هستندامامبتنی برواقعیت وامورعینی وخارجي هستند.البته اين فرامين بافطرت انسانها سازگاري دارد.مثلا،گناه چهره وروح انسان راتیره وپلیدمي كندوثواب نورانی می کند.

اسلاید 13: اخلاق فردی ومسولیت سازمانیممکن است معیارهای اخلاقی ایندوباهم تعارض(خصوص حرفه اي) داشته باشد.یعنی سازمان/باشگاه چیزی رامعیاربداندوفردخلاف آنرا!درنظامهای غیراسلامی ممکن درست باشدامادراسلام گروه وفردتابع قوانین یکسانی هستند.البته دربعض مواردنیزمصالح جمع اولویت پیدامی کند.ورزش قهرمانی خودنیز نمونه ای ازاین شواهداست.اساساایندو(فردوسازمان)بایدمبتنی بریک مبانی فلسفی باشد.اگرورزش حرفه ای به پیروزی به هرقیمت تاکیدکند،میدان برای اخلاق فردی باقی نمی ماند.فردهمه جانبه نابود ميشود

اسلاید 14: بحران هاي اخلاقی درورزش1.تجاری(اقتصادگرایی) وحرفه ای شدن ورزش مبتنی برپاداش ،دستمزدوتبلیغات ورزش راازبسترطبیعی خودخارج کرده است.فرددربستردورازمعنویت فرصت انجام عمل آگاهانه واخلاقی را ندارد!2.پیروزی به هرقیمت.بدن دراین بحران متحمل فشاروتمرین های بیش ازحد می شود.این بحران خرده بحران های دیگری رابوجودآورده است:دوپینگ،تقلب،خشونت،جنگ روانی ورشوه،تابلوی تبلیغاتی شدن که درهیچ فرهنگی اخلاقی نیست راهبرهای مهم ورزش

اسلاید 15: ادامه/جامعه كنوني می شود!3.نسبی گرایی اخلاقی معیارهای اخلاقی بدیهی را(عدالت و..)ازبین می برد.رفتارغیراخلاقی راقابل دفاع می داند!4.برخی ورزشکاران حرفه ای بت های ساخته شده بدست سیاستمداران ورسانه های گروهی هستند.بنابراین،بین شخصیت حرفه ای وواقعی آنها باید تفاوت قایل شد.این مساله رقابت ورزشی راازحالت طبیعی خارج می کند.(ریختن موادنیروزا درغذای ورزشکار)هرچندبه شخصیت واقعی آنان لطمه می زند.عامل اصلی نیزسایرنهادهاهستند.

اسلاید 16: ادامه بحران هامتاسفانه درغرب ورزشکاراجازه تصمیم گیری فردی ندارد.دراختیارموسسه هستند.مردم هم به بت سازی رسانه ای عادت کرده اند.درحالیکه ورزشکار مسول رفتار خویش است،دچاردام/فریب شده است،زیراپیروزی به هرقیمت ارزشمنداست نه انصاف وجوانمردی!5.آسیب های جسمانی،روانی،اجتماعي ،اخلاقی،اعتقادی و..زیادی به ورزشکارامروز واردمی شود!6.اهداف تندرستی،آمادگی،مهارتی و..ارزشمنددرخدمت اهداف سیاسی،تجاری ورسانه ای است!

اسلاید 17: قوانین وهنجارهای اخلاقی ورزشهنجاربه راه/روش عمومی رفتارگفته میشود.هرفردی که ازآن پیروی نکندازطرف گروه به نوعی مجازات می شود.هنجارهادرشکلهای قانونی،اجتماعی،فرهنگی،اخلاقی و..وجوددارد.درهنجاراخلاقی اتفاق نظرکمتری وجوددارد.بااین وجود،برخی هنجارهای اخلاقی نانوشته وموردقبول عموم مردم منطقه ای خاص است.برخی موردپسندهمه مردم جهان است.قوانین ورزشی نوعی هنجارورزشی است،ورزش راازمحیط بیرونی جدامیکند.قوانین 2دسته اند:1)قوانین اولیه.مانند، ممنوع بودن تکل/گرم کردن درابتدای مسابقه.2)قوانین ثانویه/هنجار.به

اسلاید 18: ادامهاخلاقیات مربوطند وباهنجارهای اخلاقی کنترل می شوند،ازقوانین اولیه حفاظت می کنند.(ماننداینکه تکل /آسیب بداست،پیروی ازقانون خوب است،خلاف کارهم ازداور جریمه می شودهم ازطرف تماشاچی-عرف/هنجار)یعنی عمل براساس قانون به فعالیت ورزشی نظم می دهداما تضمین کننده عدالت،دوستی و..نیست.آداب وسنن بااخلاق متفاوت است.

اسلاید 19: رشداخلاق در ورزشدونالد هلیسون برای رشدرفتارهای مثبت درورزش کودکان ونوجوانان چندمرحله پیشنهادکرده است:1)بی مسولیتی:نظم پذیری وجودندارد وازتوان خودبرای تغییردررفتارآگاه نیستند(بازي).2)خودکنترلی:خودنظمی،خودگردانی ومسولیت پذیری دراین مرحله تشویق می شود.3)مشارکت:افرادبایدازتجربه فعالیتهای ورزشی زیادی برخودارباشند وتصمیمات مختلف رابه پذیرند.4)مسولیت پذیری:به اجرای ورزش بدون نظارت مربی وباآگاهی ازمسولیتهای فردی وگروهی اقدام کند.ورزشکار

اسلاید 20: ادامه5)علاقه بدیگران.ثبات اجتماعی،تعهد،که نوعی علاقه بدیگران است دراین دوره آشکارمی شود.پهلوانبازنگری دراخلاق ورزشیدرحال حاضر،زمینه های بروز رفتار منصفانه،سالم واخلاقی درعرصه ورزش(قهرمانی وحرفه ای) کم رنگ شده است.ورزش درکلیه سطوحش به اخلاق نیازدارد.خطاکارورزشی نباید ازسوی مربی و...موردتشویق قرارگیرد،هرچندخطای اوبرای تیم موفقیت فراهم نماید.اخلاق مبتنی برمعیاربایدفراگیر شود،حداقل بازی منصفانه بایدفراگیرشود.پندهای اخلاقی

اسلاید 21: ادامهباید جای خودرابه یک نظام جامع اخلاقی دهد تادرجامعه پیچیده امروزبتواندرفتارهای معنوی رابطورپایدارتوسعه دهد.(دین کامل)بازی منصفانه مقدمه.درشرایط کنونی شایدبازی منصفانه روش عملی دربرابرتهاجم های غیراخلاقی(دوپینگ،،پیروزی بهرقیمت، ورزش تجاری و..) به ورزش باشد.تلاشهای کمیته بین المللی بازی منصفانه صرفا به ورزشکاران محدودمی شود،بایداقدامهای وسیعتری ازنهادهای فرهنگی صورت گیرد.

اسلاید 22: تعریفبازی منصفانه فراترازرعایت قوانین مدون ومکتوب ورزشی است. آن احترام به حریف وخوداست زیرابدون حریف خوب -بازی خوب بوجودنمی آید. بازی منصفانه یعنی بازی درشرایط برابر؛بدورازاستفاده ازکسب امتیازغیرمنصفانه وبدورازحادثه جسمانی/روانشناختی موثربرنتیجه بازی؛پذیرش همه تصمیمات داور؛دوری ازاندیشه پیروزی بهرقیمت؛انضباط،فروتنی،عدالت،اجرای عالی وصبردرتمامی لحظات بازی وجوددارد؛آن وسیله ای برای تربیت اجتماعی واخلاقی ورزشکاروبازی خوب است.

اسلاید 23: تاریخچه بازی منصفانهبازی جوانمردانه درفرهنگ ملی ودینی ایران سابقه ای طولانی دارد.ایرانیان به فرزندان خودشجاعت،سخاوت،اطاعت واعتدال رامی آموختند.پهلوان مظهرراست گویی (هرودت)،پناه مردم بود..الگوی اوعلی و11فرزندش علیهم السلام بود(پیامبرص:لافتی الا علی). پوریای ولی آهنگر که پیرو واقعی علی (ع)بود، ازبزم شبانه های اردوگاههادوری می کرد،پس ازپیروزی برپهلوان خسرو ،عرق شرم براومی نشیند،بامردم مهربان وپناه مظلومان بود.تختی پس ازدریافت نشان طلای المپیک ملبورن1956:پیروزی برای مدال نیست ومدال فقط وسیله

اسلاید 24: ادامهیادآوری ان است،با این مدال چیزی بررضا اضافه نشده است. کوبرتن:انجام بازی جوانمردانه ازآرمانهای المپیک است.همچنین،درفلسفه مدرن ورزش ،شعاراول ورزشکار ودوم پیروزی کاملا پذیرفته شده است.ضرورت بازی منصفانهبدون بازی منصفانه ،(ودین کامل)ورزش رقابتی به میدان جنگ تبدیل میشود.انتظارپیروزی رابایدمعقول کرد. انتظارات معنوی رابایدافزایش داد.الگوهای غیراخلاقی حذف شود.والا بایددرانتظارنابودی ورزش بود.رفتارمنصفانه در ورزش بوسیله کلیه دست اندرکاران بایدجاری باشد.

اسلاید 25: اصول بازی منصفانهبرای بردن بازی کنید. جوانمردانه بازی کنید.قوانین بازی رارعایت کنید. شکست راباوقاربپذیرید.زیبایی های بازی راترویج کنید.به حریف،هم تیمی،داور،مسولین بازی وتماشاگر احترام کنید.کسانی را که ازطرق مختلف (موادمخدر،تخلف و..)ورزش رابدنام می کنندتقبیح کنید.کسانی راکه درمقابل فشارفساد،انحراف ،رشوه و... استقامت می کنندیاری کنید.برای گرفتن حق خود بایدباکمال آرامش وصبراقدام کنید.

اسلاید 26: نمونه هایی ازرفتارمنصفانه/اخلاقیاگرخطایی ازماسرزده ،اگرتوپی رااوت کرده ایم قبل ازاعلام داورخودمان اعلام کنیم؛ازدست بردن درشناسنامه ها خوداری کنیم ؛ ازدادن کارت دانشجویی به غیردانشجویان اجتناب کنیم؛اگرورزشکاری زمین خورددست اورابگیریم؛ازانتظارات نامعقول؛ازناسزاگویی اجتناب ورزیم؛تماشاچیان ازتمسخرخطاهاو..حریف؛ازتلافی رفتارغیراخلاقی حریف اجتناب کنیم؛اجناس اهداشده راعادلانه توزیع کنیم؛دغلکاری؛ خودخواهی ها؛ازبرنده شدن،وپول دارشدن بهرقیمت اجتناب کنیم؛ازابزارهای گول زننده استفاده نکنیم ؛شایستگی هایمان رابالاببریم وباآنهابازی کنیم و...

اسلاید 27: قابلیت بازی منصفانهآيا بازي منصفانه ضمانت اجرايي لازم رادارد؟فاقدمعیار/مبدااست!تاكنون اين قابليت رانشان نداده است!امامبتني برالگوي اسلامي(نظارت همه جانبه خدا)اين قابليت راعملا نشان خواهندداد.خدا،انبیا،واولیاوکتاب معیارآن است.اینهاعقیده ی محکمی رافراهم کرده ومی کنند.وضمانت خوبی برای رفتاراخلاقی هستند.امیدکه اخلاق اسلامی درجامعه ومیادین ورزشی استقراریابد.

اسلاید 28: منابعخلجی حسن (1386)اصول ومبانی تربیت بدنیرمضانی نژاد رحیم(1386)اصول ومبانی تربیت بدنیبادام چیان اسدالله(1380)پوریای ولیطباطبایی محمدحسین(1360)اصول وروش رئالیسمرحیم پورازغدی،1388،عرف قدسینجارزادگان فتح.،1386،رهیافتی براخلاق وتربیت اسلامیScut kerecthmerUeberhorstT,1972دیلمی،آذربایجانی،1384،اخلاق اسلامی

اسلاید 29: سپاس