ارکان ۲

ارکان ۲

اسلاید 1: www.tabaye.ir

اسلاید 2: ارکان (2)جزء اول از امور طبیعیه

اسلاید 3: بساطتجسمیّتحیّز طبیعیطبیعتمنفعت آن در کائناتویژگی های هر چیزی که به آن اطلاق رکن می شود:

اسلاید 4: در اصطلاح حکما هر شيئي که غير مرکب است و بعضي تعريف بسيط چنين کرده اند که هر چيز که جزو آن مشابه کل آن باشد چنانکه آب و خاک و آتش و باد عليحده عليحده . (غياث ) (آنندراج ).بساطت:

اسلاید 5: بسيط بر سه قسم است:حقيقي: آن چيزيست که بهيچ رو جزئي نداشته باشد همچون باريتعالي.عرفي: آن چيزيست که مرکب از اجسام مختلف طبايع باشد.اضافي: آن چيزيست که اجزاي آن نسبت به يکديگر اقل باشد.از یک وجه دیگر بسيط همچنين روحاني و جسماني است:روحاني مانند عقول و نفوس مجردجسماني همچون عناصر(تعريفات جرجاني )

اسلاید 6: جسمیّت:آنچه که در آن فرض ابعاد ثلاثه (یعنی طول و عرض و عمق) ممکن باشد.جسم مرکب از هیولا و صورت جسمیّه است.

اسلاید 7: حیّز:در اصطلاح فلسفه: سطح باطن جسم حاوي که مماس با سطح ظاهري جسم محوي باشد. در نظر ابن سينا و جمعي از فلاسفه اعم از مکان است، زيرا حيّز شامل وضع هم مي شود، چنانکه در فلک الافلاک که حيّز دارد و مکان ندارد، بجهت آنکه وراي آن جسمي نيست که مماس آن باشد.(کشاف اصطلاحات الفنون)

اسلاید 8: حيّز طبيعى خاك مركز عالم است.حيّز طبيعى آب مماسّ سطح خاك است، و مماسّ سطح مقعّر هوا.حيّز طبيعى هوا مماس سطح اعلى آب است تا سطح‏ مقعّر آتش.حيّز طبيعى آتش سطح‏ اعلى هواست تا سطح مقعّر فلك‏ قمر.(تنسوخ نامه ايلخانى ؛ متن‏ج‏1 ؛ ص 10)

اسلاید 9: مادام كه هریک از ارکان در حيّز خويش باشند ساكن‏اند و چون بقهر و قسر از آن حيّز دور باشند، طبيعت هريك اقتضاء آن كند كه مائل باشند بحيّز طبيعى خويش‏

اسلاید 10: طبیعت:آتش: گرم و خشکهوا: گرم و ترآب: سرد و ترخاک: سرد و خشک

اسلاید 11: منفعت ارکان در کائنات:آتش: منفعت او در كاينات آنست كه همه چيزها بدو آميخته و لطيف گردد و بدو پخته و رسانيده شود و اجزاء هوا بقوّت او در همه جسمها گذر يابد و آن را كه متخلخل بايد كرد متخلخل كند. و غايت سردى آب و زمين بدو شكسته شود.هوا: منفعت او در كاينات آنست كه بسبب آميختگى او با ديگران، تخلخل و سبكى و گشادگى اندر هرچه مى‏بايد كه سبك و متخلخل و گشاده باشد، پديد آيد. از بهر آنكه تر چيزى باشد كه بآسانى از هم پراكنده شود.آب: منفعت او اندر كاينات آنست كه ديگر اركان بدو قابل هيئتها شوند، از بهر آنكه چيزى تر اگرچه زود از نهاد بشود زودپذير باشد، چنانكه چيزى خشك اگرچه نهادها دير پذيرد، لكن دير نگاه دارد و بسبب آميختگى خاك با آب، خشكى و ريزانى و قبول ناكردن نهادها از خاك برفته است. و در آب تن‏دارى نهادَها پديد آمد و الله أعلم و أحكم.خاک: منفعت او اندر كاينات آنست كه هر چيزى، بدو پاى دار گردد و بر آن نهاد كه بنهند بماند بإذن الله.