ارگونومی

ارگونومی

اسلاید 1: انسان و معماریشاید انسان ویترووینی داوینچی که بر اساس کتاب در باب معماری ویتریویوس ترسیم شده اولین نگاه و اندیشه مکتوبی بود که اهمیت ابعاد انسانی را به عنوان یکی از مهم ترین عوامل برپا شدن معماری بیان کرد.تناسباتی که قرن ها توسط یونانیان بکار رفته بود و در تمدن روم به درجه ای از اعتبار رسید که عظیم ترین بنای رومیان،کلوسئوم،برای رعایت این تناسب نه تنها در نما تقسیم شد بلکه دهنه های هر ردیف از ستون ها نیز برای رعایت این نسبت مهم فاصله گرفتند تا انسان رومی خود را در برابر معماری حقیر نپندارد و تعریف شهروند به عنوان تصمیم گیرنده در دولت شهرها حفظ شود،اتفاقی که در معماری مصر ویا چین به وقوع نپیوست و انسان همواره به عنوان ابزاری برای ایجاد معماری بود.

اسلاید 2:

اسلاید 3: انسان به عنوان یکی از عوامل دخیل در معماری چه از نظر منظرهدف غایی معماری که برآوردن نیاز اوست و چه از نظر تاثیر جهان بینی و فرهنگ او در ایجاد معماری،همواره دو بعد متفاوت در معماری موثر بوده است.انسان به عنوان یک فرد متفائت از دیگران با تمایلات و خواسته های مادی،روانی،و از جنبه ای دیگر انسان به عنوان افراد و اجزای یک جامعه بررسی میشوند. در هیچ جامعه ای نیز افراد منزوی از یکدیگر نیستند و دلیل نیازهای مختلف با دیگر افراد جامعه ارتباط برقرار میکنند.هر رابطه اجتماعی نیز نیازمند مکانی است که ارتباطات فضایی در آن مکان برخاسته از روابط اجتماعی کاربران آن مکان است.در نتیجه معمار باید در پی شناخت نیازهای انسانی هم از منظر فردی و هم از منظر جامعه باشد و بعد به پاسخگویی مناسب به این نیازها برآید.این ارتباطات فضایی بین افراد بدلیل عوامل گوناگونی چون،تمایل به نزدیکی،حفظ حریم،فرار،امنیت و ....سیستیمی بسیار پیچیده است.بر همین اساس،فضای معماری تنها با توجه به فضای ریاضی و تناسبات بدن انسان طراحی نمی شود بلکه در طراحی فضا نکاتی باید رعایت شود تا ارتباطات اجتماعی-روانی بین انسان ها نیز تقویت شود و یا خللی در آن ایجاد نشود.

اسلاید 4: تاثیر ابعد و اندازه و هندسه بدن انسان در معماری:ارگونومیمعماری انسان با ایجاد اولین سرپناه شکل گرفت،انسان ها با ایجاد یک سرپناه در پی برآوردن دو هدف بودند.محافظت خودشان از سایر نیروهای فیزیکیایجاد فضایی مطلوب برای انجام اعمال انسانی،شناخت شرایظ فیزیولوژیکی انسان،عوامل فیزیکی محیط چون اقلیم و مصالح هدف اول را تامین میکند،اما هدف بعدی ملزم به دانستن شرایط و نیازهای روانشناختی انسان دارد که در نگاهی وسیع تر،فرهنگ کاربر،روحیات او و جهان بینی او را شامل میشود.نیازهای روانشناختی انسان ها در سرار جهان یکسان است،آنها نیاز به مکانی برای استراحت،آشپزی و بهداشت فردی دارند و هر چند این نیازها دارای ویژگی هی جهان شمولی است اما از فرهنگی به فرهنگ دیگر و از جامعه ای تا جامعه دیگر متفاوت است. اما انسان از دیدگاه یک فرد،دارای نیازهای مادی و روانی است که تامین شرایط مناسب محیطی و شرایط آسایش روانی او در وهله اول ایجاد یک معماری برای او مد نظر قرار میگیرد.شرایط فیزیولوژیکی انسان،نوع کاربرد فضای معماری و شرایط محیط از منظر آب و هوا و تامین مصالح عوامل تعیین کننده در تامین شرایط مناسب فیزیکی فضا برای انسان از منظر یک فرد است.

اسلاید 5: این عوامل با کمک علومی که شامل مبحث1.اندازه گیری بدن2.علم فرآیندهای زیستی(بیونیک)3.مهندسی و فیزیک محیطی4.سیستم های بدن5.فیزیولوژی6.روان شناسی کاربردی7.روان شناسی اجتماعیمورد بررسی قرار میگیرد و دانشی را با نام ارگونومی ایجاد می کنند،که هدف آن ایجاد سازگاری بین محیط و محصولات با کاربران انسانی است،و از آنجاییکه انسان ها دارای محدودیت هایی در دخل و تصرف در محیط هستند و برای اینکه بتوان با وجود محدودیت های فعالیت مناسبی داشت،شرایط محیط باید به گونه ای مناسب طراحی گردد.این علم از اطلاعات مربوط به علوم آناتومی بدن و فیزیولوژی برا اندازه گیری شاخصه های فیزیکی افرا و پاسخ آنها به محیط بهره می گیرد و تمرکز اصلی آن بر سلامتی و بهره وری قرار دارد علاوه بر آن اطلاعات ارگونومیک نیز از علوم روان شناختی انسانی متاثر است بدین معنی که به عنوان مثال،آسایش روانی از منظر نور مناسب در محیط علاوه بر میزان و شدت روشنایی،به رنگ نور مورد استفاده در فضا و تاثیر روانشناختی رنگ نیز توجه میکند.

اسلاید 6: ارگونومی در انتهای جنگ جهانی دوم پا به عرصه وجود گذاشت. این علم به واسطه تجزیه و آنالیز کردن ابزارآلات نظامی و جنگی در جنگ و موفقیت ها و نقایصش پایه گذاری شد. در انتها دانشمندان با توجه به نیازهای نوع بشر و در جهت قابل محاسبه و بررسی کردن روند طراحی (design process) در ماشین ها، وسایل و قطعات و … از این علم استفاده بسیار کردند. ارگونومی به واسطه بشر توسعه یافت وهم اکنون در علوم مختلف جهت استاندارد کردن ابزار و اشیا و قطعات ساخته دست بشر و در نهایت در مبلمان و استاندارد های فضاهای داخلی معماری بسیار کاربرد دارد. ارگونومیست های حرفه ای به پهنه وسیعی از مسائل و عوامل تاثیرگذار بر چگونگی ساخت و کاربرد قطعه، مبلمان یا هر وسیله ای که بخواهند به صورت تکنولوژیک طراحی کنند، دقت می کنند. این نگاه دقیق سبب رشد تکنولوژی در عرصه های مختلف صنعتی و تولید انبوه و … می شود.

اسلاید 7: صفت های فیزیکی مثل اندازه، وزن، حجم، ارتفاع، استحکام، سرعت و توانایی های حسی مانند گرمایش راحت، حرکت، ارتعاش، ایستایی و باربری و… تجزیه و تحلیل می شوند. این عمل در جهت بهتر کردن کارایی و بیشتر ساختن استحکام و کاستن از نقایص انجام می شود.این اصول با کمک علومی که شامل مبحث اندازه گیری بدن انسان، علم فرآیند های زیستی (بیونیک)، مهندسی، فیزیک محیطی، سیستم های بدن، فیزیولوژی، روان شناسی کاربردی و روان شناسی اجتماعی هستند، استخراج شده اند. آسیب های حاصل از کار و فعالیت های محل کار که شامل بالا بردن، حمل کردن، کشیدن، هل دادن و خم کردن هستند، با کمک گرفتن از ارگونومی بسیار روان تر و بهتر انجام می شوند.

اسلاید 8: ارگونومیست ها جهت بهتر کردن زندگی انسان تلاش می کنند با بالا بردن امنیت و افزودن عملکرد به واسطه فراهم آوردن راه حل هایی جهت کارگاه ها، ابزارها، وسایل و لباس های کار و… کیفیت زندگی را افزایش دهند. برنامه های ارگونومی به مدیریت کردن موقعیت های پرخطر و فراهم آوردن آموزش کاربرد از وسایل و تجزیه و تحلیل کردن اطلاعات و ایجاد قوانین جدید جهت اندازه ها و… کمک می کنند. این علم در سه شاخه توسعه یافته استارگونومی فیزیکیارگونومی دانشی ارگونومی سازماندهیکه هر کدام از این سه شاخه به نوعی در کار طراحان معمار نقش ایفا می کند. در این راستا طراحان داخلی با استفاده از این علم هر لحظه گامی جهت بهینه سازی مبلمان، دکوراسیون و اجزای مورد استفاده انسان در زندگی بر می دارند. جالب است که این تغییر و تحولات در محصولات کارخانه ها از هر نوع وسیله ای- از اتومبیل تا ساعت رو میزی منزل و…- با این اصول هر روزه بهتر و منطبق تر با عملکرد انسان می شوند.

اسلاید 9: اهداف شناخت ارگونومیک را می توان به شرح زیر طبقه بندی کرد: 1- برخورداری از تندرستی 2- تقویت توانایی های بدن 3- بالا بردن راندمان فعالیت 4- رهایی از عوارضی همچون استرس، چاقی، چشم درد، درد پشت و درد گردن و یا بیماری هایی که از صدمات کشش متمادی به وجود می آیند. 5- یافتن روش هایی برای درست انجام دادن کارهای تکراری و یا سنگین.