استاندارد حسابرسی شماره ۵۵: اشخاص وابسته

استاندارد حسابرسی شماره ۵۵: اشخاص وابسته

اسلاید 1: استاندارد حسابرسی شماره 55اشخاص وابسته

اسلاید 2: مقدمهطبق استاندارد حسابداری شماره 12 ” افشای اطلاعات در خصوص اشخاص وابسته “ افشای روابط با اشخاص وابسته و معاملاتی از قبیل معاملات با اشخاص وابسته الزامی است.علاوه بر این، قوانین مالیاتی یا تجاری کشورهای مختلف، ملاحظات ویژه ای را درصورت وجود اشخاص وابسته مقرر داشته است.هدف بخش 55 استانداردهای حسابرسی ارائه استانداردها و راهنماییهای لازم در باره مسئولیت حسابرس و روشهای حسابرسی مربوط به اشخاص وابسته و معاملات با چنین اشخاصی است.

اسلاید 3: مقدمهاهمیت آگاهی از اشخاص وابسته و معاملات با آنان • حسابرس به دلایل زیر ملزم است نسبت به اشخاص وابسته و معاملات آنها با یکدیگر هوشیار باشد:•• طبق استانداردهای حسابداری ، افشای اشخاص وابسته و معاملات آنان ضروری است.•• این معاملات می تواند بر صورتهای مالی تاثیرگذارد ؛ مثلاً بدهی مالیاتی و هزینه مالیات ممکن است تحت تاثیر قوانین مالیاتی حاکم بر معاملات اشخاص وابسته قرار گیرد.•• شواهد حسابرسی کسب شده از یک شخص وابسته ممکن است به اندازه شواهد دریافت شده از اشخاص ثالث غیر وابسته معتبر نباشد.•• معاملات با اشخاص وابسته ممکن است با انگیزه ای غیر از ملاحظات عادی تجاری انجام شده باشد.

اسلاید 4: کلیاتمعاملات با اشخاص وابسته ممکن است با انگیزه ای غیر از ملاحظات عادی تجاری ، مانند انتقال سود یا حتی تقلب صورت گیرد.بنابر این خطر ذاتی این قبیل معاملات بالا برآورد می شود .در عین حال به دلیل وجود وابستگیها بین این اشخاص خطر کنترل این قبیل معاملات نیز بالا برآورد می شود.

اسلاید 5: مسئولیت مدیریتمسئولیت شناسایی و افشای اشخاص وابسته با مدیریت واحد مورد رسیدگی است.نتیجه آن که ، خطر تحریف با اهمیت این قبیل معاملات بالاتر از حد معمول تصور می شود.

اسلاید 6: مسئولیت حسابرسطبق استانداردهای حسابرسی ، حسابرس ملزم است خطر عدم کشف معاملات عمده با اشخاص وابسته را برآورد ، و روشهای حسابرسی متناسب با آن را طراحی و اجرا کند.فهرستی از این روشهای حسابرسی در ادامه ارائه شده است.با این حال، ازحسابرس نمی توان انتظار داشت کلیه معاملات با اشخاص وابسته را کشف کند.

اسلاید 7: تعاریف• شخص وابسته. اشخاصی نسبت به هم وابسته تلقی می شوندکه یکی از آنان بتواند به طورمستقیم یا غیر مستقیم بر تصمیم گیریهای عمده مالی و عملیاتی طرف دیگر، کنترل یا نفوذ قابل ملاحظه ای اعمال کند یا هر دو تحت کنترل مشترک یا نفوذ قابل ملاحظه مشترک ، شخص ثالثی باشند ( درحدی که در انجام یک معامله منافع مستقل یکی از آنها تحت شعاع منافع دیگری قرار گرفته باشد).• معاملات با اشخاص وابسته. یعنی انتقال منابع یا تعهدات بین اشخاص وابسته ، صرفنظر از به حساب گرفتن یا نگرفتن کل یا بخشی از مابه ازای آنها.

اسلاید 8: نکات قابل توجه درباره استاندارد حسابداری شماره 12طبق استاندارد حسابداری شماره 12، افشای معاملات و مانده طلب/بدهی ، از/به اشخاص وابسته الزامی است.بر اساس استاندارد مذکور ، اگر اشخاص وابسته معاملاتی با هم داشته باشند ، لازم است ماهیت روابط ، نوع و حجم معاملات ، و مانده طلب/بدهی ، از/به اشخاص وابسته افشا شود.این معاملات بر اساس قیمت تعیین شده توسط اشخاص وابسته به حساب منظور می شودکه در استاندارد حسابداری شماره 12، روشی برای تعیین قیمتها مشخص نشده است.• مطالب افشا شده درباره قابلیت مقایسه قیمتهای این قبیل معاملات با قیمتهای تعیین شده در معاملات حقیقی، باید اثبات شود.

اسلاید 9: روشهای حسابرسی قابل استفاده برای شناسایی وجود اشخاص وابستهبررسی اطلاعات ارائه شده توسط مدیریت واحد مورد رسیدگی در باره اسامی اشخاص وابسته.بررسی کاربرگهای سال قبل برای اطلاع یافتن از اسامی اشخاص وابسته شناخته شده.پرس و جو درباره وابستگیهای هیئت مدیره و مدیران اجرایی واحد مورد رسیدگی به سایر واحدهای اقتصادی.• بررسی دفتر ثبت سهام برای تعیین اسامی سهامداران عمده واحد مورد رسیدگی، یا در صورت لزوم ، دریافت فهرست اسامی صاحبان عمده سرمایه از مراجع ذیصلاح.بررسی صورتجلسات مجامع عمومی صاحبان سهام ، هیئت مدیره ، و سایر مدارک قانونی.پرس و جو از حسابرسان دیگر (که همزمان مشغول حسابرسی اجزای واحد مورد رسیدگی اند) یا حسابرسان قبلی ، درباره آگاهی آنان از وجود اشخاص وابسته.بررسی اظهار نامه مالیاتی واحد مورد رسیدگی و دیگر اطلاعات ارائه شده به مراجع ذیصلاح قانونی.

اسلاید 10: روشهای حسابرسی قابل استفاده برای شناسایی وجود اشخاص وابسته •• تبصره 1: اگر نشانه هایی از وجود شرایطی به دست آمد که خطر تحریف با اهمیت را بیش از حد معمول مورد انتظار حسابرس افزایش می دهد ، یا حاکی از رخداد تحریفی با اهمیت است ، روشهای تعدیل شده، گسترده تر یا اضافی را، بسته به شرایط ،اجرا کنید.•• تبصره 2: اگر حسابرس بر این باور است که خطر عدم کشف اشخاص وابسته عمده در سطحی پایین است، می تواندروشهای مذکور را به گونه ای مناسب تعدیل کند.

اسلاید 11: کفایت افشای اشخاص وابستهحسابرس باید از کفایت افشای روابط موجود با اشخاص وابسته براساس استانداردهای حسابداری اطمینان یابد.

اسلاید 12: روشهای حسابرسی قابل استفاده برای شناسایی معاملات با اشخاص وابستهبررسی اطلاعات ارائه شده توسط مدیریت واحد مورد رسیدگی در باره معاملات با اشخاص وابسته .هشیار بودن نسبت به احتمال وجود هر گونه معامله دیگری با اشخاص وابسته .ارزیابی کفایت روشهای کنترلی مربوط به تصویب و ثبت این قبیل معاملات هنگام کسب شناخت از کنترل داخلی واحد مورد رسیدگی.

اسلاید 13: موضوعات قابل توجه در برآورد خطر عدم کشف اشخاص وابستهکسب شناخت کافی از واحد مورد رسیدگی و محیط آن.•• کفایت روشهای کنترلی واحد مورد رسیدگی برای شناسایی اشخاص وابسته،و صدور مجوز انجام معاملات با اشخاص وابسته و ثبت و ضبط معاملات انجام شده.•• نتایج حاصل از اجرای سایر روشهای حسابرسی. (برای مثال، بررسی صورتجلسات هیئت مدیره و مجمع عمومی ، بررسی پاسخهای ارائه شده به تاییدیه های ارسالی، بررسی معاملات سرمایه گذاری، و بررسی سوابق حسابداری برای شناسایی معاملات بزرگ یا غیر عادی ، به ویژه معاملاتی که در پایان دوره مورد رسیدگی یا تاریخی نزدیک به آن ثبت شده است.)•• بررسی معاملات به ظاهر غیر عادی که ممکن است حاکی از وجود اشخاص وابسته افشا نشده باشد.

اسلاید 14: نشانگرهای اشخاص وابسته شناسایی نشدهبرآورد حسابرس از خطر عدم کشف اشخاص وابسته عمده، متاثر از وجود انواع معاملات زیر با شرط غیرعادی بودن آنهاست:•• معاملات با شرایط خارج از عرف تجاری، غیرعادی بودن قیمت، نرخ سود تضمین شده، تضمین ، و شرایط باز پرداخت.•• معاملات بدون دلیل تجاری منطقی و آشکار.•• معاملات با محتوایی متفاوت از شکل آن.•• معاملات پردازش شده به شیوه ای غیر معمول.•• معاملات عمده یا با حجم زیاد با برخی مشتریان یا تامین کنندگان کالا وخدمات در مقایسه با دیگران.•• معاملات ثبت نشده ای چون دریافت یا ارائه خدمات مدیریت به طور رایگان.

اسلاید 15: روشهای حسابرسی معاملات شناسایی شده با اشخاص وابستهبه منظور کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسبی که حاکی از ثبت و افشای مناسب معاملات اشخاص وابسته باشد ، حسابرس می تواند اجرای یک یا چند روش زیر را مد نظر قرار دهد:•• دریافت تاییدیه از اشخاص وابسته در باره شرایط و مبالغ معاملات انجام شده.•• وارسی شواهد موجود نزد اشخاص وابسته.•• دریافت تاییدیه از افرادی که به گونه ای مرتبط با معاملات با اشخاص وابسته اند یا مذاکره در این باره با آنان، نظیر بانکها ، مشاوران حقوقی، ضمانت کنندگان و واسطه ها.• حسابرس به منظور تعیین روشهای حسابرسی لازم در شرایط موجود بایدبه این نکته آگاه باشدکه شواهد کسب/ایجادشده، از/توسط اشخاص ثالث، قابل اتکاتر از شواهد کسب/ایجادشده، از/توسط اشخاص وابسته است.

اسلاید 16: نتیجه گیری و گزارش حسابرس هر گاه امکان کسب شواهد کافی و مناسب در باره روابط و معاملات با اشخاص وابسته فراهم نشود یا حسابرس به این نتیجه برسد که افشای مربوط به آن در صورتهای مالی کافی نیست ، باید گزارش خود را متناسباً تعدیل کند.

اسلاید 17: مطالب مرتبط در بخش عمومیبر اساس الزامات قانونی کشورهای مختلف، کارکنان و واحدهای تجاری از ورود به معاملات با اشخاص وابسته منع شده اند.حسابرس باید کلیه الزامات قانونی مربوط را مورد توجه قرار دهد و روش های حسابرسی را برای کشف موارد عدم رعایت مذکور، گسترش دهد.استاندارد حسابداری شماره 12 ، افشای معاملات فیمابین شرکت های تحت کنترل دولت را الزامی نکرده است.بخش 55 استانداردهای حسابرسی نیز به تمامی شرایط مربوط به واحدهای اقتصادی بخش عمومی از قبیل روابط بین وزرا و وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی و نیز بین وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی با مقامات یا بنگاه های دولتی اشاره نکرده است.