انسان شناسی نشانه شناختی

انسان شناسی نشانه شناختی

اسلاید 1: بنام خدا دانشگاه تهران دانشکده ی علوم اجتماعی انسان شناسی نشانه شناختی ساختارگرایی ،نشانه شناسی و فرهنگ عامههدی بصیریHoda_basiri1986@yahoo.comپاییز1389

اسلاید 2: مقدمه:ساختارگرایی:درباره ی ماهیت جهانی و سببی ساختارها نظرات کلی دارد.علاوه بر این صرفا به ساختارها توجه عمیق ندارد، بلکه تاکید آن ساختارهایی است که پدیده های مورد مطالعه را به وجود می آورد.نشانه شناسی:علم عمومی علائم محسوب می شود.علایم هم ،ابزار و نظام معنایی هستند که انسان را قادر می سازد با استفاده از آنها ارتباط برقرار کنند.مانند:زبان اشیاء، پوشاک، موسیقی و ...فرهنگ عامه:همان فرهنگ جدیدی است که مردم برای خود خلق می کنند.که ظهور آن با پیدایش اقتصاد بازار،سینما،رادیو،مصرفگرایی و دموکراسی لیبرال پیوند دارد.تأثیر نظرات سوسور بر ساختارگرایی و نشانه شناسی.

اسلاید 3: نظرات سوسور:سوسور می خواهد زبان شناسی را به عنوان یک علم به تثبیت برساند و رشته ای بنام زبان شناسی ساختار گرا بوجود آورد.

اسلاید 4: ساختارگرایی و فرهنگ عامه:ویژگی ساختارها از دیدگاه لوی استروس:وجود ساختارهای جهانیغیر قابل لمس و رؤیتنهانیزیرینناخودآگاهانهویژگی تولیدات ساختارها از دیدگاه لوی استروسقابل لمسقابل رؤیتوسیله ای برای کشف ساختارهای زیریننمونه:مطالعه ی توتمیسم=پیوند ماهیت اجتماعی و فرهنگی با ماهیت طبیعیبه نظر لوی استروس این ساختارهای زیرین همان چیزی است که از روایتهای اسطوره ای قابل درک است مثل تقابل خوب و بد یا خیر وشر ،مقدس و کفر آمیز،ممنوعیت زنای با محارم.

اسلاید 5: استفاده از مدل ساختار گرایی درمطالعه فرهنگ عامه:(تحلیل رمان جیمز باند)امبرتو کو1932 Umberto Eco :روشنفکر و نشانه شناسی که برای اولین بار از مدل ساختارگرایی در مطالعه ی فرهنگ عامه استفاده کرد.هدف: کشف قوانین تغییر ناپذیر و ساختار زیرینی که باعث محبوبیت این رمان شده است.

اسلاید 6: مراحل تحلیل رمان جیمز باند:وهله ی اول:کشف مجموعه تضادهایی که رمان بر آن استوار است.تضاد روابط میان شخصیت های رمان: مانند باند و تبه کار.تضاد بین ایدئولوژی ها: مانند تضاد دنیای آزاد و اتحاد جماهیر شوروی.تضاد میان ارزشها: مانند مرگ و شانس،وفاداری و خیانت.وهله ی دوم:کشف موقعیتهای بازی در رمان.یعنی هر گام یک واکنش را به دنبال دارد.مانند:ام حرکت می کند و وظیفه ای را به باند محول می کند.یک تبه کار حرکت می کند و در مقابل باند ظاهر می شود.باند حرکت می کند و اولین ضربه را به تبه کار می زند و یا بالعکس.زن حرکت می کند و خود را به باند نشان می دهد.باند با زن رابطه برقرار می کند.تبه کار باند را دستگیر می کند و او را شکنجه می دهد.باند تبه کار را شکست می دهد.باند پیروز می شود.

اسلاید 7: نشانه شناسی در فرهنگ عامه:رولان بارت(1980- 1915)منتقد ادبی و نشانه شناس فرانسوی.نشانه شناسی بارت:نقد ایدئولوژیکویژگی نشانه ها ومعنای نهفته در ورای آنها...

اسلاید 8: نگارش درجه ی صفر1953:نگاهی نو به کلاسیسم فرانسه(قرن18)ویژگی های سبک کلاسیک فرانسه:به سادگی و بدون استفاده از قوه ی تخیل سعی داشت واقعیت را منعکس کند.آن را یک الگوی جهانی، استاندارد، طبیعی ،اجتناب ناپذیر وغیر قابل تغییر تصور می کردند.علت فروپاشی(اواسط قرن 19) این سبک از دیدگاه بارت:ظهور منافع جدید طبقاتیظهور سلطه ی بورژوازینتیجه گیری بارت:این سبک نه خنثی است و نه جهانی و نه طبیعی. با تغییر شرایط معانی نیز تغییر می کند.کلاسیسم فرانسه صرفا اسطوره ای است که ریشه در منافع طبقاتی دارد.

اسلاید 9: ویژگی های سبکی درجه صفر نوشتار:

اسلاید 10: اسطوره شناسی ها و فرهنگ عامه:گل رز

اسلاید 11: یک سرباز سیاهپوست زیر پرچم فرانسهمعنای استنباطی:شکوه فرانسهفرانسه استعمارگری نیست که سیاهپوستان را به استثمار بکشد.تمام مردان جوان فرانسه بدون تعصب در مورد رنگ پوست به کشور خود وفادارند.

اسلاید 12: عناصر نشانه شناسی:معنای صریح:همان چیزی است که به نظر می آید.معنای ضمنی: فراتر از معنای صریح است. رسیدن به این معنا وظیفه ی نشانه شناس است.نمونه:عکس هفتاد زن رمان نویس در کنار فرزندانشان....معنای صریح:تجمع زنان رمان نویس در کنار هم.معنای ضمنی:نقش اجتناب ناپذیر مادر بودن برای زنان.”دوست بدار،کار کن،بنویس،به تجارت و ادبیات رو کن، اما همیشه به یاد داشته باش که مردان وجود دارند و تو مثل آنها ساخته نشده ای،مرتبه ی تو آزاد است مشروط بر آنکه به مرتبه ی او بستگی داشته باشد،آزادی تو تجملی است و فقط در صورتی که ابتدا به وظایف خودت نسبت به طبیعت عمل کنی ،میسر خواهد شد.“

اسلاید 13: انتقاد به ساختارگرایی لوی استروس:نادیده گرفتن نیروهای اجتماعی و منافع طبقاتی و اعتقاد به یک زیر ساخت مشترک و جهانی.ناچیز شمردن اهمیت تاریخ. فاقد اعتبار تجربی است.عقاید او بسیار پیچیده و نظری است.

اسلاید 14: انتقاد به نشانه شناسی رولان بارت:تفسیرهایی که بارت از یک مورد خاص فرهنگی ارائه می دهد لزوما معتبر نیست، چرا که هر فردی با توجه به زمینه ی تاریخی و اجتماعی که دارد می تواند تفسیری اختیاری دیگری از تصویر ارائه دهد. مثال:تحلیل ویلیامسون از یک آگهی تجاری تأکید بیش از اندازه ی او تمایز معنای ضمنی و صریح:معنای ضمنی به همان اندازه ی معنای صریح روشن است.نادیده انگاشتن بستر اجتماعی در تحلیل نشانه شناختی.مثال:گل رز که لزوما به معنای عشق نیست.

اسلاید 15: نتیجه گیری:کارآمدتر بودن نشانه شناسی نسبت به ساختارگرایی در تحلیل فرهنگ عامه.زیرا نشانه شناسی بر خلاف ساختار گرایی نگرشی تاریخی است و سعی دارد علائم فرهنگ عامه را به نیروهای اجتماعی و منافع طبقاتی پیوند بدهد.نشانه شناسی بر خلاف ساختار گرایی به این نظر متکی نیست که یک ساختار جهانی زیرین در نظام علائم وجود دارد. با توجه به این نکته نشانه شناسی بهتر می تواند تغییرات اجتماعی را تجزیه و تحلیل کند.

اسلاید 16: منابع:استریناتی، دومینیک،1387، مقدمه ای بر نظریه های فرهنگ عامه ،ترجمه ثریا پاک نظر،تهران، انتشارات گام نو.بارت،رولان،1383، رولان بارت نوشته ی رولان بارت ، ترجمه ی پیام یزدانجو،تهران،نشر مرکز.گیرو،پی یر،1380، نشانه شناسی ،ترجمه محمد نبوی،تهران،نشر آگه.www.anthropology.ir