انواع مسمویت و درمان آن

صفحه 1:
SB] SL ee [ قسمت عمدة دستگاه گوارش در شکم ولقع است. دستگاه گوارش شامل حفرة دهانی , غدد بزاقی . حلق , مرى . معده . رودة کوچک . ‎Bagg‏ بزرگ و مخرج است 

صفحه 2:
اک ل سح اس هر ماده ای که پس از ورودبه بدن ( از راه تنفس . خوراکی ویا پوست ) قادربه مختل نمودن سلامت با از بين رفتن زندگی شود. زهر یا سم نامیده ميشود. مسمومیت با مواد غذلیی فاسد. داروها . مواد شیمیایی و ۰۰۰ یکی از موارد ‎EAL‏ فوریتهای پزشکی علائم عمومی مسمومیت : علایم عمومی مسمومیتها به نوع . راه ورود و مقدار سم بستگی دارد. علایم زیر بطور کلی در مسمومیتها دیده میشوند : له علایم گوارشی مثل تهوع و استفراغ . اسهال و شکم درد. لله علایم عصبی مثل تشنج . هذیان و اختلال هوشیاری اله علایم خفگی ( کبودی صورت و لبها و اشکال در تنفس ) الله علایم سوختگی مخاط دهان و زبان له اختلالات دید . تعریق فراوان . اشک ریزش فراوان . اختلال در تنف 

صفحه 3:
مسمومیتهای مختلف ؛ | - مسمومیت از راه دستگاه تنفسی ۳ - مسمومیت از راه گوارش ۳ - مسمومیت از راه پوست 

صفحه 4:
| - مسمومیت از راه دستگاه تنفسی بیشتر در لثر گازهلیی که‌به عنوان سوخت استفاده میشهندیا دود آتش یا دود اگزوز اتومبیل روشن در گاراژ بسته . کارخانجات بیخ سازی . سموم کشاورزی و عالكم : سرگیجه - کبودی لبها و ناخنها- تندی تنفس و نبض در ابتدا - سر درد - سرفه - ریزش اشک - کاهش حس شنولیی و بیناییی - تشنج - بیهوشی و اغماء کمکهای اولیه : ابتدا راههای هولیی مسموم را بازرسی میکنیم و در صورت مسدود بودن انسداد را برطرف میکینم . سپس فورا مسموم رابه هوای آزاد منتقل کنید و یا درها و پنجره ها را باز کنید و بیمار را در حللت دراز کش قرار داده . بطوریکه سرش ۲۰ درجمبه عقب خم باشد . در صورت لزوم تنفس مصنوعی دهان‌به دهان را شروع کرده و مسموم را به بیمارستان انتقال دهید . 

صفحه 5:
۲ - مسمومیت از راه گوارش: معمولاً غذا و سموم وارد شده از راه دهان‌به بدن مدت کوتاهی در معده توقف نموده و بعد از ّن وارد روده ها میشود و جذب میشود . مثل غذاهای فاسد شده و داروها و مواد شیمیایی . ‎pile‏ : دردهای شکمی - حللت تهوع و استفراغ - دردهای قولنج‌یا انقباض - وجود لکه های رنگی در داخل یا اطراف دهان . بوی ماده مصرف شده . خواب آلودگی و یا خواب عمیق - تنفس ضعیف - گردش خون ضعیف و بالاخره حالت بیهوشی ‏1 ۳ انواع مسموميت كوارشى ‏وین ا ‏علقرء به صورت سوختگی‌لب و دهان ظاهر میشود. . در مسمومیت با مواد اسیدی‌سلب و دهان خشک است و مسموم احساس عطش میکند . در حالیکه مسمومیت‌با موادقلیلیی مساله برعکس است سبه شخص مسموم آب سرد که تکه های یخ در آن باشد می خورانیم تا سم رقیق شود و مسموم را ضمن گرم نگه داشتن‌به بیمارستان منتقل میکنیم . ‎ ‎Diets ‏ی رل ل‎ ememene ‏چنانچه اینگونه مسمومین بیهوش نباشند و در دهان و حلق آثار سوختگی نباشد و مواد نفتی باعث مسمومیت نشده باشد و از خوردن سم بیشتر از ۴ ساعت نگذشته باشد ‏ بهترین روش رقیق کردن سم موجود در معده با آب و سپس ایجاد استفراغ است . 

صفحه 6:
یت تال به دلیل خوردن غذاهای فاسد ایجاد می شود . علائم کلی : سردرد - تهوع - استفراغ - درد معده - اسهال - ضعف - درد عضلات - و در مسمومیت شدید شوک که این علائم ممکن است بلافاصله بعد از خوردن غذای فاسد یا چند ساعت بعد از آن ظاهر شوند . بوتولیسم : در لثر خوردن کنسروهای فاسد و سوراخ شده تولید میشود که معمولاًبعد از ۱۸نتا ۳۶ ساعت ظاهر ميكردد - توجه كنيد : بوتولیسم سم میکروبی است که در کنسروها و کمپوتهابه وجود می آيد و بر دستكاه عصبى لثر میگذارد. لین سم بسیار خطرناک است (۲۵ هزارم ن ۲۰ برابر سم مار کبری سمیت دارد .) خطر آن به قدری است که حتی گاه‌با دن غذای آلوده مرگ آنی پیش عی آید . علائم لين مسمومیت عبارتند از : خستگی - سركيجه - ضعف عضلانى و فلج 1 براى اينكه دجار لين مسموميت نشويم . بهتر است كه قوطيهاى كنسرو كه تاريخ مصرف آنها نكذشته و سوراخ , زنگ زدگی و برجستگی یا فرورفتگی در درب قوطی دیده نمی شود را برای مصرف انتخاب کرد و قبل از مصرف به مدت ۲۰ دقیقه قوطی را در آب بجوشانیم . کمکهای اولیه در مسمومیت غذلیی : بهترین اقدام رقیق کردن سم‌با آب و ایجاد استفراغ است ( قبل از خارج شدن سم از معده و رفتن آن به روده ها ) 

صفحه 7:
مسموميت شيميايىن: ‏ . مثل مسمومیت با مس که معمولا در لثر نكهدارى مواد غذليى اسيدى در ظرفهاى مسى سقيد نشده ایجاد میشود . یا مسمومیت با داروهای خواب آور و مخدر و تریاک . علائم یب از مخدر و خواب آور و تریاک . قطع تنفس . همچنین کاهش هوشیاری و بیهوشی مسموم است . بنابرا قبل از بیهوشی آب به او می خورانیم و مسموم را وادار به استغراغ میکنیم و مراقب تنفس او هستیم و سریعا مسموم را به مرکز درمانی انتقال میدهیم . مسصوميت بان علائم كن : استشمام بوى نفت از دهان . احساس سوزش در دهان و كلو . تهوع و استفراغ . اسهال . بيقرارى و نهایتاً تورم ریه . کمکهای اولیه : مسموم را واداربه استفراغ نمی کنیم و بهتریین کار مراقبت از راههای تنفسی . دادن اکسیژن و تحت نظر گرفتن مسموم است . اگر ماده خورده شده زیاد باشد ( بیشتر از ۱سی سی بر کیلو گرم ) شستشوی معده . ت با نختاليى : با خوراندن آب فراوان مسموم را وادار به استفراغ كنيد و شير و مواد جرب به بيمار ندهيد 

صفحه 8:
وادار کردن مسموم به استفراغ در موارد زیر ممنوع است : له مسمومیت با نفت و مشتقات آن له مسمومیت با مواد سوزاننده ( اسید و قلیا) اله اختلال سطح هوشیاری مسمومین لله در حالات تشنج و بیهوشی له در سه ماهة آخر حاملگی لله بچه های کمتر از ۶ سال خلاصه اقدامات ضروری در مسمومیت با نفت و مشتقات آن : از وادار کردن فرد مسموم به استفراغ خودداری کنید. در صورت استفراغ خودبه خودی فرد مسموم مواظب باشیدتا مواد استفراغی وارد راههای تنفسی وی نشود. او را در هوای آزاد در وضعیت مناسب قرار دهید. دو قاشق غذاخوری پارافین یا روغن زیتون به فرد مسموم بدهید. او را به بیمارستان منتقل نمایید. 

صفحه 9:
۳ - مسمومیت از راه پوست شسموم به تو صورت از واه پوسث وارد جن میشوند : جذب مواد سمی از راه پوست هنگام سمپاشی و كار در كارخانجات ينك سازى و ... جذب مواد سمی از راه پوست توسط گزش حشرات یا گاز گرفتن حیوانات . توجه : یغال فعال شده (ثار کول ) در تمام مسمومیهای خوراكى غير از استامينوفن - اسيدها و قلياها و مواد الكلى استفاده ميشود .). مسموميت از طريق كا زكرفتن حيوانات : الف) سکت كزيدكى : گاز گرفتگی حیوانات علاوه بر خطر عفونی شدن زخم . خطر هاری را بدنبال دارد حیوانات پستاندار خونگرم میتوانند ناقل هاری باشند . سگ . گرگ . خفاش . موش . خرگوش . اسب. خوک راههای ابتلا به هاری : ۱- گاز گرفتن حیوان هار ۲- لیسیدن خراشهای بدن توسط حیوان هار حتی غبار غارهایی که خفاشها در آنها زندگی میکنند از طریق استنشاق بیماری را منتقل میکند . علائم هاری : بعد از ۱۰ روزتا ۴-۷ هفته عااثم هاری ظاهر ميشود سبه صورت احساس خارش و مور مور در ناحیه صدعه دیده و دردهای عصبی و در مراخل بعد تشنجات حلشی وبا وجود عطش ترس از آب . ترس از هواونور و در نهایت شخص مبتلاهمراه با صدای زوزه و پارس به اشیاء و اشخاص اطراف خود حمله میکند و در لین زعان دارویی برای رفع بیماری وجود ندارد و بيمار سرانجام خواهد مرد . بنابراين هنكامى كه حيولنى شخصى را كاز “كرفت حتما احتمال هارى را در نظر ميكيريم . ( مخصوصاً اكر زخم در سر و گردن یا صورت و باز بشد علالم زودتر و شدید تر ظاهر میشود.) اقدامات : بلافاصله اطراف زخم را فشار میدهیم نما خون جارى شود ويا اجازه ميدهيم خون جارى شده از زخم خارج شودا ميكروب از زخم خارج شود سپس زخم رابا لب و صابون شستشوحی دهیم و بدون دستكارى زخم آنرلبا پوشش استریل پوشانده وبه پزشک ارجاع میدهیم . چنانچه امكان داشت حیوان يا لاشه او را به مسئولین مربوطه تحویل می دهیم. ( در موارد مشکوک واکسن و سرم ضذ هاری تزریق میشود .) 

صفحه 10:
ب ) مار گزیدگی : ‎I‏ ‏در دنیا حدود ۳۰۰۰ نوع مار شناخته شده که کمتر از ۴۰۰ نوع آنها سم کشنده دایند .با لین وجود گزش مار باعث ترس و احتمالاً شوک رولنی ميشود . اكر مار راجس از كزش كشته لند جسد آنرا براى تعيين نوع مار بليد نكه داشت تفاوت مار سمى و غير سمى : مارهای سمی اغلب کوتاه هستند . رنكشان خاكسترى . حركتشان آرام و سر مثلثى شکل دایند و دارای پولکهای ریز و قرینه عی باشند . مردمک چشمهای مارهای سمی بیضی شکل و در هر طرف سر حفره ای بین چشم و بینی خود دایند و دو دندان نیش لوله ای قوی . بلند وتو خللی در فک بالا دایند و مخزن سم بالای این دندانها است . و محل نیش زدگی این مارها به فاصله دو سوراخ به فاصله نیم سانتیمتر است . علائم مار گزیدگی : ۱ - جای نیش مار به صورت سوراخ روی پوست ۲ - تورم و درد شدید در محل گزش ۳ - خارش . سرگیجه . تهوع . استفراغ ۴ - لرز, عرق سرد و شوک که معمولا به علت ترس است . ۵ - تغییر رنگ پوست که ابتدا خاکستری گردیده و رفته رفته به سیاهی می گراید ۶ -احساس تشنگی و خواب آلودگی ۷ - نفسهای کوتاه و کاهش قدرت دید علاوه بر لين علائم كزش مارهاى مختلف علائم اختصاصى نيز دارد : مثلاً كزش مار دریلیی دردهای عضلانی و خونریزی درون ماهيجه اى دارد و رنك ادرار قهوه اى يا قرمز ميشود . كزش افعى غالباً همراه تورم شدید . خونریزی موضعی . ادرار خونی . عدم انعقاد خون و ظهور دلنه هاى قرمز و جسبندكى خون در يكى دو ساعت اول است . كزش كفجه مار و مار كبرى توليد سستی و خواب آلودگی و فلج حلقی مى نمايد . نشلنه هاى كزش مار كبرى و كفجه مار در مستى كمتر از یک ساعت بروز مى لعايد به نخوى بكه سستى : اختلال دستكاه نفس و احياناً شوک قلبی زا همراهدارد و دک بر اثر فلج دستكاه تنفس اتفاق مى افتد. 

صفحه 11:
اقدامات در مار كزيدكى : 8: بوحركتكرهزفورىعضو كزيده شده و در آورهناتكو.منكشتر بهعلتقويمبعدى 6: آرلمشدامنبه مسموم و قرار داسنعضو كزيده شده بلييزتر از سطح قلبسا حسلمکان بسه عللینکه لینکار سرعتوسیدن‌خوراز عضوبه قلوا کم‌میکند. (لینکار در مورد دس‌نجام میدهیمو باهارا در سطح بدننكه ميداييم) : بستنتوينيكك كند كرهزجر يا نخوزسياهركى) 8: تسجویز سرم ضد مارد در صویتدر دسترس‌بسودن) 

صفحه 12:
ج ) عقرب كزيدكى : عقرب های کویری سمیتر و خطرناکتر هستند و سم عقرب سياه كشنده است كه در لين نوع عقربها جس از كزش سريعاً داروى ضد سم بليد تزريق شود . اكر عقربى كه نيش کشنده ندارد کسی را بکزد » مصدوم دجار ورم موضعى . خون مردكى و درد همراه با سوزش مى كردد و در عقربهايى كه نيش كشنده دارند بعد از درد در ناحيه زخم احساس.بى حسى موضعى .يا سوزن سوزن شدن و حساسيت شديد بوجود مى آيد و كم كمك اين احساس به تمام بدن منتقل ميشود و در عرض ‎7-١‏ ساعت خستگی . بیقراری . ترشح اشک . ترشح از بینی ۰ ترشح بزاق , تهوع و استفراغ ظاهر ميشود . بعد مصدوم عرق کرده و وارد کوسا و تشنج میشود و معمولا در عرض ۱۳ ساعت تا دو روز مصدوم جان خود را از دست میدهد. اقدامات اولیه : ‎١‏ - کمپرس سرد محل گزش ‏۲ - تورنیکت ‏۳ - مالیدن آمونیاک روی محل نیش زده ‏۴ - در صورتیکه عقرب سمی است تزریق سربع سرم ضد عقرب گزبدگی در مرکز درمانی . 

صفحه 13:
د) زنبور گزیدگی : علائم آن تورم و قرمزی و درد و سوزش موضع گزیده شده است . اقدامات اولیه : خارج کردن نیش از زخم به آرامی | -در مورد زنبورهای عسل به علت ماهیت اسیدی سم آنها . مالیدن آمونیاک یا جوش شیرین‌به محل و در مورد زنبورهای زرد و سرخ سرکه یا آب لیمو به محل می مالیم . در مواردیکه شخص‌به سم زنبور حساسیت دارد اگر شوک ایجاد شد بلید اقدامات حیات بخشی انجام شود و جهت مداوا سریعا به مرکز درمانی ارجاع شود . ۱ در این حساسیتها معمولا تورم شدید مخصوصا در ناحیه صورت و گلو ایجاد میشود و بیمار احساس تنگی نفس پیدا میکند . سپس علائنم پیشرفت کرده به طرف شوک پیش میرود . 

دستگاه گوارش جلسه دوازدهم قسمت عمدة دستگاه گوارش در شكم واقع است .دستگاه گوارش شامل حفرة دهاني ،غدد بزاقي ،حلق ،مري ،مع ده ،رودة كوچ ك ،رودة بزرگ و مخرج است . مسموميت هر ماده اي كه پس از ورود به بدن ( از راه تنفس ،خوراكي و يا پوست ) قادر به مختل نمودن س المت يا از بين رفتن زندگي شود ،زهر يا سم ناميده ميشود. مسموميت با مواد غذايي فاسد ،داروها ،مواد شيميايي و 000يكي از موارد شايع فوريتهاي پزش كي است. عالئم عمومي مسموميت : عاليم عمومي مسموميتها به نوع ،راه ورود و مقدار سم بستگي دارد. عاليم زير بطور كلي در مسموميتها ديده ميشوند : عاليم گوارشي مثل تهوع و استفراغ ،اسهال و شكم درد. عاليم عصبي مثل تشنج ،هذيان و اختالل هوشياري عاليم خفگي ( كبودي صورت و لبها و اشكال در تنفس ) عاليم سوختگي مخاط دهان و زبان اختالالت ديد ،تعريق فراوان ،اشك ريزش فراوان ،اختالل در تنفس مسموميتهاي مختلف : - 1مسموميت از راه دستگاه تنفسي - 2مسموميت از راه گوارش – 3مسموميت از راه پوست  - 1مسموميت از راه دستگاه تنفسي بيشتر در اثر گازهايي كه به عنوان سوخت استفاده ميشوند يا دود آتش يا دود اگزوز اتومبيل روشن در گاراژ بسته ،كارخانجات يخ سازي ،س موم كش اورزي و … عالئم :سرگيجه – كبودي لبها و ناخنها -تندي تنفس و نبض در ابتدا – سر درد – سرفه – ريزش اشك – كاهش حس شنوايي و بين ايي – تش نج – بيهوش ي و اغماء كمكهاي اوليه : ابتدا راههاي هوايي مسموم را بازرسي ميكنيم و در صورت مسدود بودن انسداد را برطرف ميكينم .سپس فورا مسموم را به هواي آزاد منتقل كنيد و يا درها و پنجره ها را باز كنيد و بيمار را در حالت دراز كش قرار داده ،بطوريكه سرش 30 درجه به عقب خم باشد .در صورت لزوم تنفس مصنوعي دهان به دهان را شروع كرده و مسموم را به بيمارستان انتقال دهيد .  - 2مسموميت از راه گوارش: معموًال غذا و سموم وارد شده از راه دهان به بدن مدت كوتاهي در معده توقف نموده و بعد از آن وارد روده ها ميشود و جذب ميشود .مثل غذاهاي فاسد شده و داروها و مواد شيميايي . عالئم :دردهاي شكمي – حالت تهوع و استفراغ – دردهاي قولنج يا انقباض – وج ود لكه هاي رنگي در داخل يا اطراف دهان ،بوي ماده مصرف شده ،خواب آلودگي و يا خواب عميق – تنفس ضعيف – گردش خون ضعيف و باالخره حالت بيهوشي انواع مسموميت گوارشي : مسموميت با خوردن مواد اسيدي و قليايي : عالئم :به صورت سوختگي لب و دهان ظاهر ميشود .در مسموميت با مواد اسيدي لب و دهان خشك اس ت و مسموم احساس عطش ميكند .در حاليكه مسموميت با مواد قليايي مساله برعكس است .به ش خص مس موم آب سرد كه تكه هاي يخ در آن باشد مي خورانيم تا سم رقيق شود و مسموم را ض من گرم نگ ه داش تن ب ه بيمارستان منتقل ميكنيم . مسموميت با خوردن مواد غير اسيدي و غير قليايي ( مواد خنثي ) چنانچه اينگونه مسمومين بيهوش نباشند و در دهان و حلق آثار سوختگي نباشد و مواد نفتي باعث مسموميت نشده باشد و از خوردن سم بيشتر از 4ساعت نگذشته باشد ،بهترين روش رقيق كردن سم موجود در معده با آب و سپس ايجاد استفراغ است . مسموميت غذايي : به دليل خوردن غذاهاي فاسد ايجاد مي شود . عالئم كلي :سردرد – تهوع – استفراغ – درد معده – اسهال – ض عف – درد عض الت – و در مس موميت ش ديد شوك كه اين عالئم ممكن است بالفاصله بعد از خوردن غذاي فاسد يا چند ساعت بعد از آن ظاهر شوند . بوتوليسم :در اثر خوردن كنسروهاي فاسد و سوراخ شده توليد ميشود كه معموًال بعد از 18تا 36ساعت ظ اهر ميگردد . توجه كنيد :بوتوليسم سم ميكروبي است كه در كنسروها و كمپوتها به وجود مي آيد و ب ر دس تگاه عصبي اثر ميگذارد .اين سم بسيار خطرناك است ( 25هزارم آن 20برابر سم مار كبري سميت دارد ).خطر آن ب ه ق دري است كه حتي گاه با چشيدن غذاي آلوده مرگ آني پيش مي آيد .عالئم اين مسموميت عبارتن د از :خس تگي – سرگيجه – ضعف عضالني و فلج . براي اينكه دچار اين مسموميت نشويم ،بهتر است كه قوطيهاي كنسرو كه تاريخ مصرف آنها نگذشته و س وراخ ، زنگ زدگي و برجستگي يا فرورفتگي در درب قوطي ديده نمي شود را براي مصرف انتخاب كرد و قبل از مصرف به مدت 20دقيقه قوطي را در آب بجوشانيم . كمكهاي اوليه در مسموميت غذايي :بهترين اقدام رقيق كردن سم با آب و ايجاد استفراغ است ( قب ل از خ ارج شدن سم از معده و رفتن آن به روده ها ) مسموميت شيميايي : مثل مسموميت با مس كه معموًال در اثر نگهداري مواد غذايي اسيدي در ظرفهاي مسي س فيد نش ده موميت با داروهاي ايجاد ميشود .يا مسموميت با داروهاي خواب آور و مخدر و ترياك .عالئم مس مخدر و خواب آور و ترياك ،قطع تنفس ،همچنين كاهش هوشياري و بيهوشي مسموم است .بنابراين قبل از بيهوشي آب به او مي خورانيم و مسموم را وادار به استفراغ ميكنيم و مراقب تنفس او هستيم و سريعا مسموم را به مركز درماني انتقال ميدهيم . مسموميت با نفت : عالئم آن :استشمام بوي نفت از دهان ،احساس سوزش در دهان و گلو ،تهوع و استفراغ ،اسهال ،بيقراري و نهايتًا تورم ريه . كمكهاي اوليه :مسموم را وادار به استفراغ نمي كنيم و بهترين كار مراقبت از راههاي تنفسي ،دادن اكسيژن و تحت نظر گرفتن مسموم است .اگر ماده خورده شده زياد باشد ( بيشتر از 1سي سي بر كيلو گرم ) شستش وي معده . مسموميت با نفتالين : با خوراندن آب فراوان مسموم را وادار به استفراغ كنيد و شير و مواد چرب به بيمار ندهيد وادار كردن مسموم به استفراغ در موارد زير ممنوع است : ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ . مسموميت با نفت و مشتقات آن مسموميت با مواد سوزاننده ( اسيد و قليا ) اختالل سطح هوشياري مسمومين در حاالت تشنج و بيهوشي در سه ماهة آخر حاملگي بچه هاي كمتر از 6سال خالصه اقدامات ضروري در مسموميت با نفت و مشتقات آن : از وادار كردن فرد مسموم به استفراغ خودداري كنيد. در صورت استفراغ خود به خودي فرد مسموم مواظب باشيد تا مواد استفراغي وارد راههاي تنفسي وي نش ود. او را در هواي آزاد در وضعيت مناسب قرار دهيد .دو قاشق غذاخوري پارافين يا روغن زيتون به فرد مس موم بدهيد .او را به بيمارستان منتقل نماييد.  - 3مسموميت از راه پوست : سموم به دو صورت از راه پوست وارد بدن ميشوند : 1 2 ( جذب مواد سمي از راه پوست هنگام سمپاشي و كار در كارخانجات رنگ سازي و … جذب مواد سمي از راه پوست توسط گزش حشرات يا گاز گرفتن حيوانات . توجه :زغال فعال شده (شاركول ) در تمام مسموميتهاي خوراكي غير از استامينوفن – اسيدها و قلياها و مواد الكلي استفاده ميشود ). مسموميت از طريق گاز گرفتن حيوانات : الف) سگ گزيدگي : گاز گرفتگي حيوانات عالوه بر خطر عفوني شدن زخم ،خطر هاري را بدنبال دارد . حيوانات پستاندار خونگرم ميتوانند ناقل هاري باشند .سگ ،گرگ ،خفاش ،موش ،خرگوش ،اسب ،خوك راههاي ابتال به هاري : -2ليسيدن خراشهاي بدن توسط حيوان هار -1گاز گرفتن حيوان هار حتي غبار غارهايي كه خفاشها در آنها زندگي ميكنند از طريق استنشاق بيماري را منتقل ميكند . عالئم هاري : بعد از 10روز تا 3-7هفته عالئم هاري ظاهر ميشود .به صورت احساس خارش و مور مور در ناحيه صدمه ديده و دردهاي عصبي و در مراحل بع د تشنجات حلقي و با وجود عطش ترس از آب ،ترس از هوا و نور و در نهايت شخص مبتال همراه با صداي زوزه و پارس به اش ياء و اش خاص اطراف خود حمله ميكند و در اين زمان دارويي براي رفع بيماري وجود ندارد و بيمار سرانجام خواهد مرد .بنابراين هنگامي ك ه حي واني شخص ي را گ از گرفت حتما احتمال هاري را در نظر ميگيريم ( .مخصوصًا اگر زخم در سر و گردن يا صورت و باز باشد عالئم زودتر و شديد تر ظاهر ميشود ). اقدامات : بالفاصله اطراف زخم را فشار ميدهيم تا خون جاري شود و يا اجازه ميدهيم خون جاري شده از زخم خارج شود تا ميكروب از زخم خارج ش ود . سپس زخم را با آب و صابون شستشو مي دهيم و بدون دستكاري زخم آنرا با پوشش استريل پوشانده و به پزشك ارجاع ميدهيم .چنانچه امكان داشت حيوان يا الشه او را به مسئولين مربوطه تحويل مي دهيم ( .در موارد مشكوك واكسن و سرم ضد هاري تزريق ميشود ). ب ) مار گزيدگي : در دنيا حدود 3000نوع مار شناخته شده كه كمتر از 400نوع آنها سم كشنده دارند .با اين وجود گزش مار هميش ه باعث ترس و احتماًال شوك رواني ميشود .اگر مار را پس از گزش كشته اند جسد آنرا براي تعيين نوع مار بايد نگ ه داشت . تفاوت مار سمي و غير سمي :مارهاي سمي اغلب كوتاه هستند ،رنگشان خاكستري ،حركتشان آرام و سر مثل ثي شكل دارند و داراي پولكهاي ريز و قرينه مي باشند ،مردمك چشمهاي مارهاي سمي بيضي شكل و در هر طرف سر حفره اي بين چشم و بيني خود دارند و دو دندان نيش لوله اي قوي ،بلند و تو خالي در فك باال دارند و مخزن س م باالي اين دندانها است .و محل نيش زدگي اين مارها به فاصله دو سوراخ به فاصله نيم سانتيمتر است . عالئم مارگزيدگي : – 1جاي نيش مار به صورت سوراخ روي پوست - 2تورم و درد شديد در محل گزش - 3خارش ،سرگيجه ،تهوع ،استفراغ - 4لرز ،عرق سرد و شوك كه معموًال به علت ترس است . - 5تغيير رنگ پوست كه ابتدا خاكستري گرديده و رفته رفته به سياهي مي گرايد . - 6احساس تشنگي و خواب آلودگي – 7نفسهاي كوتاه و كاهش قدرت ديد عالوه بر اين عالئم گزش مارهاي مختلف عالئم اختصاصي نيز دارد :مثًال گزش مار دريايي دردهاي عضالني و خ ونريزي درون ماهيچه اي دارد و رنگ ادرار قهوه اي يا قرمز ميشود .گزش افعي غالبًا همراه تورم شديد ،خونريزي موض عي ،ادرار خ وني ، د عدم انعقاد خون و ظهور دانه هاي قرمز و چسبندگي خون در يكي دو ساعت اول است .گزش كفچه مار و مار كبري تولي سستي و خواب آلودگي و فلج حلقي مي نمايد .نشانه هاي گزش مار كبري و كفچه مار در مدتي كم تر از ي ك ساعت ب روز ميكند و به سرعت پيشرفت مي نمايد .به نحوي كه سستي ،اختالل دستگاه تنفس و احيانًا شوك قلبي را همراه دارد و مرگ بر اثر فلج دستگاه تنفس اتفاق مي افتد . اقدامات در مار گزيدگي : : aبي حركت كردن فوري عضو گزيده شده و در آوردن النگو ،انگش تر ب ه علت تورم بعدي : آرامش دادن به مسموم و قرار دادن عضو گزيده شده پايين تر از سطح قلب تا حد امكان .به علت اينكه اينكار سرعت رسيدن خ ون از عضو به قلب را كم ميكند ( .اينكار در مورد دست انجام ميدهيم و پاها را در سطح بدن نگه ميداريم ) : بستن تورنيكت ( كند كردن جريان خون سياهرگي ) : تجويز سرم ضد مار ( در صورت در دسترس بودن ) ج ) عقرب گزيدگي : عقرب هاي كويري سمي تر و خطرناكتر هستند و سم عقرب سياه كشنده است كه در اين نوع عقربها پس از گزش سريعًا داروي ضد سم بايد تزريق شود .اگر عقربي كه نيش كشنده ندارد كسي را بگزد ، مصدوم دچار ورم موضعي ،خون مردگي و درد همراه با س وزش مي گردد و در عقربهايي ك ه نيش كشنده دارند بعد از درد در ناحيه زخم احساس بي حسي موضعي يا سوزن سوزن شدن و حساس يت شديد بوجود مي آيد و كم كمك اين احساس به تمام ب دن منتق ل ميش ود و در عرض 2-1ساعت خستگي ،بيقراري ،ترشح اشك ،ترشح از بيني ،ترشح بزاق ،تهوع و استفراغ ظاهر ميش ود .بع د مصدوم عرق كرده و وارد كوما و تشنج ميشود و معموًال در عرض 12ساعت ت ا دو روز مص دوم جان خود را از دست ميدهد. اقدامات اوليه : – 1كمپرس سرد محل گزش – 2تورنيكت – 3ماليدن آمونياك روي محل نيش زده – 4در صورتيكه عقرب سمي است تزريق سريع سرم ض گزيدگي در مركز درماني . د عقرب د ) زنبور گزيدگي : عالئم آن تورم و قرمزي و درد و سوزش موضع گزيده شده است . اقدامات اوليه : خارج كردن نيش از زخم به آرامي –در مورد زنبورهاي عسل به علت ماهيت اس يدي س م آنها ،مالي دن آمونياك يا جوش شيرين به محل و در مورد زنبورهاي زرد و سرخ سركه يا آب ليمو به محل مي ماليم . در موارديكه شخص به سم زنبور حساسيت دارد اگر شوك ايجاد شد بايد اقدامات حيات بخشي انجام شود و جهت مداوا سريعا به مركز درماني ارجاع شود . در اين حساسيتها معموًال تورم شديد مخصوصا در ناحيه ص ورت و گل و ايجاد ميشود و بيمار احساس تنگي نفس پي دا ميكن د ،سپس عالئم پيشرفت كرده به طرف شوك پيش ميرود .