اهميت ريزمغذی‌ها و راهكارهای كنترل كمبود

صفحه 1:
اهمیت ريزمغذي‌ها و راهكارهاي کنترل کمبود فروزان صالحي .© دفتر بهبود تغذیه جامعه ۳ زمستان 1393 

صفحه 2:
ریز مغذ ي‌ها © به مقدار بسيارجزئي(ميلي گرم و اجزاي آن) مورد نیاز مي باشند ‎٩‏ نقش موثر در اعمال حياتي موجود زنده دارند. ‎pus?‏ دریافت آنها زندگي فرد و جامعه را در معرض چم فطرحدي قرار مي دهد. 

صفحه 3:
Zinc Vitamin) D) ~~ Cobalt: lodine Thiamin Riboflavin Vitamin Be Vitamini—E Magnesium Manganese Iron) Selenium ۴۵۱215 ۷۱۱۹۳۱۲ 8 ۱ Vitamin A Phosphorus Vitamin) K Vitamin © Cobalamin) Chromium) 

صفحه 4:
FRopulation at Risk of Deficiency 

صفحه 5:
آهن 

صفحه 6:
فقر آهن وظایف #رشد و تکامل مغز - کارکرد ذهني 7نوليد انرژي (۸۲۴) در بدن (سیتوکروم‌ها) 7"خون‌سازي - تبادل گازهاي تنفسي (هموگلوبین و میوگلوبین) ذدفاع ايمني ع آنتي‌اكسيداني (آنزيمي) 

صفحه 7:
نیاز روزانه ‎٩‏ کودکان 4-8 ساله : 10 ميلي‌گرم 0 کودکان 9-13 ساله : 8 ميلي‌گرم ‎٩‏ دختران 14-18 ساله : 15 ميلي‌گرم ‎٩‏ پسران 14-18 ساله : 11 ميلي‌گرم 

صفحه 8:
منابع غذايي آهن Heme Non- Heme 7 جگر - سبزیها - مغزدانه‌ها - غذاهاي دریا ي مدقي - برگه‌ها (میوه‌های خشت) - اندامهاي احشايي (دل. 005 -حبوبات قلوه) ۱ ۱ - غلات ‎eR. AV howilk E79. PP Cg =‏ اه 1 - منابع غذايي غني‌شده قابليت جذب 9620-30 قابليت جذب 73-8 

صفحه 9:
نیاز بیشتر به آهن ِ © مصرف ناکافی مواد غذایی حاوي آهن 9 از دست دادن آهن 

صفحه 10:
گروه‌هاي در معرض خطر کمبود "شیرخواران و کودکان #7مادران باردار 7*نوجوانان (دختر و پسر) زنان در سنین باروري سالمندان 

صفحه 11:
کمبود: علایم و نشانه‌ها دستگاه گردش خون: ”كم خوني " رنگ پربدگي “ورج ي نفس " خستگي زودرس "احساس سرما در اندام‌های تحتانی 

صفحه 12:
کمبود: علایم و نشانه‌ها دستگاه عصبي: " کاهش تمرکز و يادگيري " زودرنجي بي حوصلگي دستگاه عضلاني: " کاهش قدرت و استقامت جسمي 

صفحه 13:
کمبود: علایم و نشانه‌ها دستگاه ایمنی: افزایش دفعات ابتلا به عفونت " افزايش طول مدت ابتلا به بيماري عفوني " افزايش شدت عفونت 

صفحه 14:
عوارض و پیامد هاي کم خوني فقر آهن * اثرات جبران ناپذیر برتکامل مغز دردو سال اول زندگي * ضريب هوشي كودكان كم خون 10- كامتياز كمتراست * كاهش قدرت يادگيري و افت تحصيلي * کاهش مقاومت در مقابل بيماري‌ها 7" تغییرات رفتاري و (تحريك پذیریبی تفاوتی. خستگی و بی‌حسی و گوشه‌گيري. عدم فعالیت و تحرك بدني در دانش آموزان) ختلال در تکامل گفتاری * اختلال در تکامل و هماهنگی سیستم عصبي 

صفحه 15:


صفحه 16:
کمبود: علايم و نشانه‌ها 

صفحه 17:
0 سل 9 1 سال 0 روند شیوع کم خوني نوجوانان 14-20 ساله در يك دهه -1380-1391 + 35 1 30 25 4 

صفحه 18:
روش‌های پیشگیری و کنترل کمبود ريزمغذي‌ها * مکمل باری برای گروه‌های در معرض خطر *غنی سازی مواد غذای * آموزش تغذه به منظورتغییر رژیم‌های غذایی *ارتقاء بهداشت عمومی و پیشگیری از آلودگی انگلی و عفونی 

صفحه 19:
مکمل ياري نوزادان کم وزن - 2 میلی گرم / کیلوگرم وزن بدن از هنگام دوبرابر شدن وزن * کودکان 6تا 24 ماهه - 2 میلی گرم / کیلوگرم وزن بدن (از 6 تا 24 ماهگی) کودکان 2تا 6 ساله - 30 میلی گرم / یک‌بار در هفته | یک دوره 3 ماهه / در سال کودکان 14-7 ساله - 60 میلی گرم / یک‌بار در هفته| یک دوره 3 ماهه / در سال 7 نوجوان دختر 14تا 19 سال - 60 میلی گرم / یک‌بار در هفته ایک دوره 4 ماهه / در سال جوان پسر 15تا 19 سال - 60 میلی گرم / یک‌بار در هفته/ یک دوره 4 ماهه / در سال * زنان سنین باروری 15 تا 49 سال - 60 میلی گرم | یک‌بار در هفته/ یک دوره 4 ماهه | در سال * زنان باردار و شیرده - 60 میلی گرم آهن +400 میکروگرم اسید فولیک / روزانه از پایان ماه 4 بارداری تا 3 ماه پس از زایمان 

صفحه 20:
آموزش تغذیه مصرف افزايش دهنده هاي جذب ‏ منع مصرف کاهش دهنده هاي آهن: جذب آ ‎Sie + :‏ 5 * اسيد اسكوربيك 0 7 آهن هم (گوشت و جگر) "7 تانن ها (چای. قهوه.ادویه) ‎OFC (Ora,Pek, Pury ‏* اسید لاکتبک * دریافت زیاد کلسیم (مصرف ‎ian‏ شیر همراه با غذا) * جوانه غلات ‎ ‏اسید ها 

صفحه 21:
ويتامين 7 

صفحه 22:
© اولين ويتامين شناخته شده (حدود 100 سال قبل) ‎٩‏ اشکال فعال در بدن: رتینول. رتینال و رتينوئيك اسید 9 وظایف: * سلامت بافت اپي‌تلیوم (چشم. مجاري ادراري, تناسلی . تنفسي, گوارشي) * بينابي (ديد رنك, ديد در تاريكي) * كاركرد دستكاه ايمني بدن © متابوليسم آهن اخون سازي 

صفحه 23:
نفش با کارونن ها در بدن؟ * _ آنتي اکسیدان طبيعي * . محافظت بدن در ابر ابتلاه به انواع سرطان‌ها بيماري‌هاي قلبي عروقي بيماري‌هاي چشمي (آب مروارید) پیش ساز ویتامین 69 در بدن 

صفحه 24:
گروه‌هاي در معرض خطر کمبود وینامین ۵) 7 نوزادان با وزن تولد کمتر از 2500گرم 7 شیرخواران مادران مبتلا به کمبود ويتامين © ‎z‏ نب قا د کودکان سنین قبل از مدرسه 7 کودکان سنین مدرسه ونوجوانان بویژه درخانواده های کم درآمد 7 کودکان و دانش آموزان مبتلا به سوء تغذیه و بيماريهاي عفوني 7 مادران باردار و شیرده 7 ساکنین مناطق دچار کمبود وبتامین آ(مناطق با بارندگي کم) 

صفحه 25:
نیاز روزانه ‎٩‏ کودکان 4-8 ساله : 400 میکروگرم ‎٩‏ کودکان 9-13 ساله : 600 میکروگرم 0 دختران 14-18 ساله : 700 میکروگرم 0 پسران 14-18 ساله : 900 میکروگرم 

صفحه 26:
عوارض ناشي از كحبود وجنامين ‎D‏ * عوارض جشمي (شبكوري.خشكي غشاء ملتحمه.لكه بيتوت.خشكي قرنيه,زخم قرنيه و كوري مطلق) * افزايش خطر ابتلاء به انواع عفونتها ‎٠‏ اختلال رشد سلولهاي اسكلتي -عضلا * اختلال سيستم خونسازي 

صفحه 27:
؟کمبود وبتامین۸/ خطر ابتلا به بيماري‌های تنفسی و اسهالی را 2 تا 3 برابر افزایش می‌دهد. بدبین ترتیب . خطر مرگ ناشی از اين بیماریها حدود ۰23 افزایش می یابد. 

صفحه 28:
برنامه ملی مکمل یاری مکمل یاری: ‎٩‏ مکمل یاری روزلنه :( 1500واحد بین المللی ) قطره آ +د هیا مولتی ویتامین به ميزان 25 قطره از روز 3-5 پس ازتولد تا 24ماهگی ‎٩‏ مکمل یاری به مگادوز ویتامین آ: 0مهزارواحدبین المللی برای کودکان 6-12 ماهه 0زارواحدبین المللی برای کودکان 1-5سال هركماه يكبار 

صفحه 29:
با توزيع مکمل ویتامین ۸ میزان مرگ ومیر كودكان زير 5 سال تا 25 90 كاهش مى يابد. 

صفحه 30:
نكاتي در مورد ویتامین 9) #منع مصرف مکمل قوي وبتامین در بارداري 7"مسموميت‌زايي دربافت زباد وبتامین ۸۵ 7"بي خطري دریافت کاروتنوئیدها 9زردشدن رنگ پوست با مصرف کاروتنوئیدها کلستروم /آغوز از غني‌ترین منابع ویتامین ۸۵ 

صفحه 31:
روي 

صفحه 32:
‎٩‏ کشف کمبود روي در انسان در اوایل دهة 60 در ایران 9 حضور در بیش از 300 آنزيم مختلف ‎٩‏ وظایف: ‏۶ دفاع ايمني بدن ‎٩‏ دفاع آنتي اكسيداني بدن (در آنزیم‌ها) ‏#حس چشايي . . ‏؟ تکامل جنسي ‎ یدقدشر*‎ ‏* متابولیسم ویتامین ۸ 

صفحه 33:
منابع غذايي روي بهترین منابع: غذاهاي حيواني پرپروتئین #صدف ٩خرچنگ‏ ٩جگر‏ ٩انواع‏ گوشت‌ها (شامل مرغ و ماهي) حبوبات و غلات کامل مغز دانه‌ها /آجیل جوانة گندم یر و فرآورده‌هاي آن كك 

صفحه 34:
نیاز روزانه ‎٩‏ کودکان 4-8 ساله : 5 ميلي‌گرم ‏0 کودکان 9-13 ساله : 8 ميلي‌گرم ‎٩‏ دختران 14-18 ساله : 9 ميلي‌گرم ‎٩‏ پسران 14-18 ساله : 11 ميلي‌گرم 

صفحه 35:
:علل کمبود روي ٩افزایش‏ نیاز (بارداري. شيردهي. سوختگي. رشد) 9 کاهش جذب (دریافت مکمل‌هاي قوي آهن و اسيدفوليك با غذا. رژيم‌غذايي پرفیتات. بيماري سلياك 9افزایش دفع (سهال. دیابت. سوختگي) 

صفحه 36:
هیپوگنادیسم کم‌خوني توقف رشد ريزش و نازكي مو ضايعات بوستي اختلال در حس جشابي عفونتهاي مکرر به ویژه اسهال شب كوري کاهش سنتز تیروکسین کاهش سنتز و آزادسازي انسولین 

صفحه 37:
2 

صفحه 38:
روند شیوع کمبود روی در کودکان 6 ‎aLw‏ .1380-1391 45 0سا ها 1 سال 

صفحه 39:
پیشگیری از کمبود روی : 7 مکمل یاری رویبه میزان امیلی گرم / کیلوگرم وزن بدن در کودکان دچار اختلال رشد توصیه شده است. 0 غنی سازی غذا های عمده مثل آرد با روی ‎٩‏ آموزش تغنیه برای استفاده از منلبع غذلیی روی دربرنامه غذایی روزانه به ویژه تاکید بر منابع حیوانی مثل گوشت‌ها درغذای کودکان 

صفحه 40:
ويتامين د 

صفحه 41:
ويتامين ‎D‏ ‏" محلول در جربى ‎Sunshine vitamin ۴‏ ۲ هورمون یا ماده مغذی؟ 7 پیش سازهای ویتامین :0 (7-دهیدرو کلسترول و ارگوسترول) 

صفحه 42:
وینامین 0 © انواع: گوکلسیفرول) ‎Oe 3 3‏ تست , متابولیسم بو در يم غلظت کلسیم, فسفر و آهمیت در سای ‎٩‏ سایر و ۱ — ني (در سلو ‎sh‏ ‏اثرا لون) پستان, ریه, ی ‎pi‏ سلولي در برخي . 2 

صفحه 43:
دریافت های غذایی مرجع (۲2۳۱5) ‎٩‏ 190/025117 Vita rT) amin D hen ti 9 5 ‏در شیرخوارگی و کودکی:‎ ٩ ‘exposed to the sun ‏برای بزرگسالان ۵۱ سال‎ ) Abd ‏دریافت کافی‎ © 170 10 )11400( ‏به بالا:‎ naar, ‏برای ۷۱ سال به بالا (117600 15 6ق[‎ ٩ fortified milk, fish and fortified 0 UL cereals are food sources 25 ‏شیر خواراه‎ 4 2 of vitamin D 9 119 25 ‏شيرخواران‎ :1[1-( itis ‏رگسالان‎ ‏در روز‎ )11[2000( 

صفحه 44:
منابع تس بار از تايان ساي الور حو رشيف ان مي‌شود ۲ بهترین ساعت روز: 10تا 15 "بهترین: فصل تابستان " بهترین عرض جغرافيايي: استوا ‏ "دستها . بازوها؛صورت. گردن و پاها: به میزان نصف تا ثلث زماني که پوست مي سوزد! حداقل 2 بار در هفته (3 نا 4 بار ) ‎co 4‏ طول موج 270-300 v 

صفحه 45:
منابع غذلیی 7 روغن جگر ماهی ب (شاه ماهی ‎ane‏ (salmonsi;i mackere 

صفحه 46:
° آفرادی که مدت طولانی به دور از نور خورشید هستند ساکنان متاطق با عرض جفرافیایی شمالی ساکنان مناطق با آلودگی سنگین هوا افراد با لباس های کاملاً پوشیده افراد شب کار افراد با پوست تیره سالمندان کودکان شیرخوار استفاده ار کرم های ضد آفتاب با 5۳۳ بالای ۸ ك ك ك و و هو و هو افراد درمعرض کمبود ویتامین ‎D‏ 

صفحه 47:
علایم و نشانه‌هاي کمبود ویتامین دا: "ریکتز اراشي‌تیسم در کودکان 9 استئومالاسي در بزرگسالان 9افزایش استعداد ابتلا به استئوپروز (در کنار کاهشر فعالیت بدني ق : 4 دريافت ناكافي کلسیم) 9 يك علامت مهم: تعریق در کودکان 

صفحه 48:
© عوامل جفرافیایی ‎٩‏ عوامل فرهنگی ‏© عوامل اجتماعی ‏© وضع تغذيةٌ مادر باردار ‏© فقر شير مادر از نظر ویتامین ‎D‏ ‏© رنك يوست ‎ 

صفحه 49:
SIGNS OF RICKETS Soft spot on baby’s head is slow to close. big, lumpy joints “=~ bowed legs © (knees bent out) 

صفحه 50:
توزیع کمبود ویتامینم] درنوجوانان 403 aa #8 | ‏اااا‎ 

صفحه 51:
| ۱ توزیع کمبود ویتامین ] درپسران نوجوان | | رد شير 

صفحه 52:
توزیع کمبود ویتامین ما در دختران نوجوان 1 | 29 | | توزیع كمبود وبتامين در دختران لوجوان 1۳ 5 ‏عو‎ re 05 a mgs a0 8 | 2 2 رجا ممعي ود و " 0 

صفحه 53:
مکمل یاری " در گروه سنی 0-24 ماهه : از 3 تا 5 روز بعد از تولد 400 4 ‎lu/Day”‏ مکمل ویتامین "د" داده شود " در گروه سنى 2-6 ساله : هر 2 ماه یک ‎IU 50000 4b‏ مکا دوز ویتامین "د" داده شود که معادل ۱۱/۲05۷ 0 مي‌باشد. " در گروه سنی7-12 ساله : هر 2 ماه يى بار 50000 ‎IU‏ مگا دوز وبتامین "۵" داده شود. " در گروه سنی12-70 ساله: هر ماه یک بار مگا دوزلاا 0 وبتامین "د" داده شود. " در گروه سني 70 سال به بالا : هر 2 هفته یک مگادوز ‎TU‏ 0 وبتامین "د" داده شود. 

صفحه 54:
نكاتي در مورد ویتامین ‎D‏ 9احتمال مسمومیت ناشي از مصرف اتزریق مکمل‌هاي قوي ؟(هیپركلسيمي. پرادراري و پرنوشي. رسوب در بافتهاي نرم - تهوع. استفراغ. بي‌اشتهايي در اثر رسوب در دستگاه عصبي) ‎٩‏ سنتز توسط نور خورشید مسمومیت‌زا نیست 9 لزوم مكمل‌ياري در مبتلایان به بيماريهاي كبدي و نارسايي كليوي ٩هم‌افزايي‏ اثر با ویتامین > 

صفحه 55:
در کودکان 6 ماه باه پورا - سال 1391 © شیوع کمبود وبتامین. هه وم 72 51 21 96 10 60 50 40 30 20 10 

صفحه 56:
در نوجوانان 14-20سال. مطالعه یورا - 1391 ظ شيع ‎fata sass‏ 90 ,7876 و بر 17 80 0 6g 71 71 60 50 40 30 20 10 0 0 ی ی 7 ‎ee‏ ره هر ‎ra‏ 

صفحه 57:


صفحه 58:
۴ نقش ید در ساخت هورمون هاي غده تیروئید و تاثیر هورمون‌هاي فوق. در اعمال حياتي انسان در دوران جنيني . کودکي .بلوغ. دلیل عمده اهميت يد است” * تنظیم متابولیسم. رشد مغزي و جسمي * کمبود ید معمولابه دلیل فقر ید در لب و خاك در سطح جامعه رخ مي دهد * عوارض لن دامنكير تعداد كثيري از افراد ساكن در يك منطقه خاص جغرافيايي مي‌شود * از لین رو پيشگيري و مبارزه‌با اختلالات ناشي از کمبود ید از اولویت هاي تمام كشورهايي است که با آن درگیر هستند . 

صفحه 59:
عوارض فقر ید مرك و مير دوران كودكي 0 مقاومت کودکانی که در مناطق با کمبود بد زندگی می‌کنند در برابر عفونت ها و سایر مسائل تغنیبه اي از کودکان مناطقي که ید كافي دارند کمتر است. عقب افنادگي اجتماعي» اقتصادي * به علت کند ذهني و ضعف قواي جسماني. آموزش پذيري مردم منطقه مشکل و بالطبع با تحرّك کمتر بازده كاري آنان نقصان یافته می یابد. 

صفحه 60:
زوس سای ری ار ‎ORM‏ منایع غذایی ید ۱ شترین میبزان ید در ماهی و به مینران کمتر در شیر» تخم ممرغ و گوشت وجود دارد. * میزان ید در میوه ها و سبزی ها بسیار پایین است. ۰ 2 اه روش های ید رسانی *_مکمل‌یاری؛ استفاده از قرصهای یدات پتاسیم؛ محلول لوگل؛ روغن ده (تزریقی یا خوراکی) * غتى سازى: اضزودن يُد به نان» نمكه شير آب» غذای کودک ‎Olle oss”‏ غذايى: مصرف بيشت غذاهای دریایی؛ جلبک ها و مصرف كمتر مواد ‎bl‏ ‏" بجز روش های فوق می‌توان از کودهای شیمیایی حاوی ید و غذای دامی ید دار نیز بعنوان روشى براى تامین ید مورد نیاز انسان استفاده گرد. 

صفحه 61:
با مصرف روزانه نمک یددار می‌توان از گواتر و سایر اختلالات ناشی از کمبود ید جلوگیری کرد. هر فرد. جوان يا ييرء بيمار يا سالم به طور روزانه به ید نياز دارد. 

صفحه 62:
کمبود ید با وجود کمبود آهن . کمبود سلنیوم وکمبود ویتامین 0 افزایش می یابد ید ادرار کمتر از 100 ضریب هوشی 96/4 ید ادرار بالاتر از 100 ضریب هوشی 99 4( )00:09 م02 الب 015 ل © 

صفحه 63:
مقدار مورد نیاز روزانه ید (ميكووكرم ) شیرخواران وکودکان تا 6 ‎SO‏ ‏سال ‏سللم4ه4 90۰ سادبااثر 46 ‎aso‏ ‏بارداری وشیریدهی ‎eso‏ 

صفحه 64:
استان هايي که یدادرار کمتر از 000 میکروگرم درلیتر بیشتر از 9۵000 بوده است آذربایجان غربي 99 تهران ‎ed‏ خوزستان 59 زنجان ‎ee‏ سیستان وبلوچستان ‎es‏ ‏قم ‎ee‏ لرستان تور همدان 60 

صفحه 65:


ريزمغذيها و راهكارهاي كنترل كمبود ‌ اهميت فروزان صالحي دفتر بهبود تغذيه جامعه زمستان 1393 يها ريزمغذ ‌ به مقدار بسيارجزئي(ميلي گرم و اجزاي آن) مورد نياز مي باشند نقش موثر در اعمال حياتي موجود زنده دارند. ‏عدم دريافت آنها زندگي فرد و 8جامعه را در معرض خطرجدي قرار مي دهد. آهن فقر آهن شايعترين كمبود تغذيه‌اي در جهان وظايف ‏رشد و تكامل مغز ـ‌ كاركرد ذهني ‏توليد انرژي ( )ATPدر بدن (سيتوكروم‌ها) ‏خون‌سازي ـ تبادل گازهاي تنفسي (هموگلوبين و ميوگلوبين) ‏دفاع ايمني ‏دفاع آنتي‌اكسيداني (آنزيمي) نياز روزانه كودكان 4-8ساله 10 :ميلي‌گرم كودكان 9-13ساله 8 :ميلي‌گرم دختران 14-18ساله 15 :ميلي‌گرم پسران 14-18ساله 11 :ميلي‌گرم منابع غذايي آهن ‏Non- Heme جگر غذاهاي دريايي اندامهاي احشايي (دل، قلوه) گوشت قرمز و مرغقابليت جذب %20-30 ‏Heme سبزيها مغزدانه‌ها برگه‌ها (ميوه‌هاي خشك)حبوبات غالت منابع غذايي غني‌شدهقابليت جذب %3-8  نياز بيشتر به آهن ن مصرف ناکافی مواد غذايی حاوي آه ‌ از دست دادن آهن گروه‌هاي در معرض خطر کمبود ‏شيرخواران و كودكان ‏مادران باردار ‏نوجوانان (دختر و پسر) ‏زنان در سنين باروري ‏سالمندان كمبود :عاليم و نشانه‌ها دستگاه گردش خون: كم‌خوني رنگ‌پريدگي تنگي‌نفس تپش قلب خستگي زودرس احساس سرما در اندام‌هاي تحتاني كمبود :عاليم و نشانه‌ها دستگاه عصبي: كاهش تمركز و يادگيري خستگي زودرنجي بي‌حوصلگي دستگاه عضالني: كاهش قدرت و استقامت جسمي كمبود :عاليم و نشانه‌ها دستگاه ايمني: افزايش دفعات ابتال به عفونت افزايش طول مدت ابتال به بيماري عفوني افزايش شدت عفونت عوارض و پيامد هاي کم خوني فقر آهن اثرات جبران ناپذير برتکامل مغز دردو سال اول زندگي ضريب هوشي کودکان کم خون5 -10امتيازکمتراست کاهش قدرت يادگيري و افت تحصيلي کاهش مقاومت در مقابل بيماري‌ها تغييرات رفتاري و (تحريك پذيريبی‌تفاوتی ،خستگی و بی‌حسی و گوشه‌گيري ،عدم فعاليت و تحرك بدني در دانش‌آموزان) اختالل در تکامل گفتاری اختالل در تکامل و هماهنگی سیستم عصبي كمبود :عاليم و نشانه‌ها كمبود :عاليم و نشانه‌ها روند شيوع كم خوني نوجوانان 14-20ساله در يك دهه 1380-1391- روش‌های پيشگيری و کنترل کمبود ريزمغذي‌ها مکمل ياری برای گروه‌های در معرض خطر غنی سازی مواد غذا‌ی آموزش تغذ‌ه به منظورت8غيير رژيم‌های غذايی ارتقاء بهداشت عمومی و پيشگيری از آلودگی انگلی و عفونی مکمل ياري ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ نوزادان کم وزن – 2ميلی گرم /کيلوگرم وزن بدن از هنگام دوبرابر شدن وزن کودکان 6تا 24ماهه 2 -ميلی گرم /کيلوگرم وزن بدن (از 6تا 24ماهگی) کودکان 2تا 6ساله 30 -ميلی گرم /يک‌بار در هفته /يک دوره 3ماهه /در سال کودکان 14-7ساله 60 -ميلی گرم /يک‌بار در هفته /يک دوره 3ماهه /در سال نوجوان دختر 14تا 19سال 60 -ميلی گرم /يک‌بار در هفته/يک دوره 4ماهه /در سال نوجوان پسر 15تا 19سال 60 -ميلی گرم /يک‌بار در هفته /يک دوره 4ماهه /در سال زنان سنين باروری 15تا 49سال 60 -ميلی گرم /يک‌بار در هفته /يک دوره 4ماهه /در سال زنان باردار و شيرده 60 -ميلی گرم آهن 400+ميکروگرم اسيد فوليک /روزانه /از پايان ماه 4بارداری تا 3ماه پس از زايمان آموزش تغذيه مصرف افزايش دهنده هاي جذب آهن: اسيد اسکوربيک آهن هم (گوشت و جگر) ‏MFP (Meat,Fish, Poultry اسيد الکتيک جوانه غالت منع مصرف کاهش دهنده هاي جذب آهن: فيبرو فيتات غالت و حبوبات ‏ تانن ها (چاي ،قهوه،ادويه) دريافت زياد کلسيم (مصرف شير همراه با غذا) آنتي اسيد ها ويتامين آ  اولين ويتامين شناخته شده (حدود 100سال قبل) اشكال فعال در بدن :رتينول ،رتينال و رتينوئيك اسيد وظايف: سالمت بافت اپي‌تليوم (چشم ،مجاري ادراري ،تناسلی ، تنفسي ،گوارشي) بينايي (ديد رنگ ،ديد در تاريكي) كاركرد دستگاه ايمني بدن متابوليسم آهن/خون‌سازي نقش بتا كاروتن ها در بدن: • • • آنتي اكسيدان طبيعي محافظت بدن در برابر ابتالء به انواع سرطان‌ها بيماري‌هاي قلبي عروقي بيماري‌هاي چشمي (آب مرواريد) پيش ساز ويتامين Aدر بدن گروه‌هاي در معرض خطر كمبود ويتامين A نوزادان با وزن تولد كمتر از 2500گرم شيرخواران مادران مبتال به كمبود ويتامينA كودكان سنين قبل از مدرسه كودكان سنين مدرسه ونوجوانان بويژه درخانواده هاي كم درآمد كودكان و دانش آموزان مبتال به سوء تغذيه و بيماريهاي عفوني مادران باردار و شيرده ساكنين مناطق دچار كمبود ويتامين آ(مناطق با بارندگي كم) نياز روزانه كودكان 4-8ساله 400 :ميكرو‌گرم كودكان 9-13ساله 600 :ميكرو‌گرم دختران 14-18ساله 700 :ميكرو‌گرم پسران 14-18ساله 900 :ميكرو‌گرم عوارض ناشي از كمبود ويتامين A • • • • عوارض چشمي(شبكوري،خشكي غشاء ملتحمه،لكه بيتوت،خشكي قرنيه،زخم قرنيه و كوري مطلق) افزايش خطر ابتالء به انواع عفونتها اختالل رشد سلولهاي اسكلتي –عضالني اختالل سيستم خونسازي کمبود ويتامين Aخط8ر ابتال به بيماري‌های تنفس8ی و اس8هالی را 2ت8ا 3برابر افزايش می‌دهد .بدي8ن ترتي8ب ،خط8ر مرگ ناش8ی از اين بيماريها حدود %23افزايش می يابد. برنامه ملی مکمل ياری مکمل ياری: مکم8ل ياری روزان8ه 1500 (:واح8د بي8ن الملل8ی ) قطره آ +د وي8ا مولتی ويتامين به ميزان 25قطره از روز 3-5پس ازتولد تا 24ماهگی مکمل ياری به مگادوز ويتامين آ: 100هزارواحدبين المللی برای کودکان 6-12ماهه 200هزارواحدبين المللی برای کودکان 1-5سال هر6ماه يکبار با توزيع مکمل ويتامين Aميزان مرگ ومير کودکان زير 5سال تا % 25کاهش می يابد. نكاتي در مورد ويتامين A ‏منع مصرف مكمل قوي ويتامين در بارداري ‏مسموميت‌زايي دريافت زياد ويتامين A ‏بي‌خطري دريافت كاروتنوئيدها ‏زردشدن رنگ پوست با مصرف كاروتنوئيدها ‏كلستروم/آغوز از غني‌ترين منابع ويتامين A روي  كشف كمبود روي در انسان در اوايل دهة 60در ايران حضور در بيش از 300آنزيم مختلف وظايف: دفاع ايمني بدن دفاع آنتي‌اكسيداني بدن (در آنزيم‌ها) حس چشايي تكامل جنسي رشد قدي متابوليسم ويتامين A منابع غذايي روي بهترين منابع :غذاهاي حيواني پرپروتئين صدف خرچنگ جگر انواع گوشت‌ها (شامل مرغ و ماهي) حبوبات و غالت كامل مغز دانه‌ها/آجيل جوانة گندم شير و فرآورده‌هاي آن نياز روزانه كودكان 4-8ساله 5 :ميلي‌گرم كودكان 9-13ساله 8 :ميلي‌گرم دختران 14-18ساله 9 :ميلي‌گرم پسران 14-18ساله 11 :ميلي‌گرم :علل كمبود روي ‏افزايش نياز (بارداري ،شيردهي ،سوختگي ،رشد) ‏كاهش جذب (دريافت مكمل‌هاي قوي آهن و اسيدفوليك با غذا ،رژيم‌غذايي پرفيتات ،بيماري سلياك ‏افزايش دفع (اسهال ،ديابت ،سوختگي) كمبود روي :عاليم و نشانه‌ها هيپوگناديسم كم‌خوني توقف رشد ريزش و نازكي مو ضايعات پوستي اختالل در حس چشايي بي‌اشتهايي عفونتهاي مكرر به ويژه اسهال شب‌كوري كاهش سنتز تيروكسين كاهش سنتز و آزادسازي انسولين روند شیوع کمبود روی در نوجوانان 14-20سال1380-1391، روند شیوع کمبود روی در کودکان 6ساله1380-1391، پيشگيری ازکمبود روی : مکم8ل ياری رویب8ه ميزان 1ميلی گرم /کيلوگرم وزن بدن در کودکان دچار اختالل رشد توصيه شده است. غنی سازی غذا های عمده مثل آرد با روی آموزش تغذي8ه برای اس8تفاده از مناب8ع غذاي8ی روی دربرنام8ه غذايی روزانه به ويژه تاکيد بر منابع حيوانی مثل گوشت‌ها درغذای کودکان ويتامين د ویتامین D ‏ ‏ ‏ ‏ محلول در چربی ‏Sunshine vitamin هورمون یا ماده مغذی؟ پیش سازهای ویتامین -7( D:دهیدرو کلسترول و ارگوسترول) ویتامین D انواع: ‏ويتامين ( D2گياهي :ارگوكلسيفرول) ‏ويتامين ( D3جانوري :كوله‌كلسيفرول) وظيفه اصلی: اهميت در تنظيم غلظت كلسيم ،فسفر و متابوليسم استخواني ساير وظايف: ‏اثرات ضد سرطاني (در سلول‌هاي خوني ،پستان ،ريه ،رحم و كولون) تمايز سلولي در برخي بافتها دریافت های غذایی مرجع ()DRIS ‏ ‏µg0/025= IU 1 ‏ در شیرخوارگی و کودکیµg 5 : ‏ دریافت کافی ( )AIبرای بزرگساالن 51سال به باالµg 10 (IU400) : ‏ برای 71سال به باال )µg 15 (IU600 ‏ حد قابل تحمل ( :)ULشیرخواران µg 25 )(IU1000؛ بزرگساالن µg 50 ) (IU2000در روز منابع ‏نور آفتاب 90 درصد نياز از تابش مستقيم نور خورشيد فراهم مي‌شود بهترين ساعت روز10 :ت8ا 15 بهترين :فصل تابستان بهترين عرض جغرافيايي :استوا دستها ،بازوها؛صورت ،گردن و پاها: به ميزان نصف تا ثلث زماني كه پوست مي‌سوزد! حداقل 2بار در هفته ( 3تا 4بار ) بهترین طول موج 270-300 منابع غذا0یی روغن جگر ماهی ماهی های چرب (شاه ماهی ،herringخالمخالی mackerelو آزاد )salmon زردۀ تخم مرغ کره جگر شیر و لبنیات ‏ سفرۀ غذایی ایران به طور معمول از نظر ویتامین Dفقیر است! افراد درمعرض کمبود ویتامین D ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ افرادی که مدت طوالنی به دور از نور خورشید هستند ساکنان مناطق با عرض جغرافیایی شمالی ساکنان مناطق با آلودگی سنگین هوا افراد با لباس های کام ً ال پوشیده افراد شب کار افراد با پوست تیره سالمندان کودکان شیرخوار استفاده ار کرم های ضد آفتاب با SPFباالی 8 عاليم و نشانه‌هاي كمبود ويتامين :D ريكتز/راشي‌تيسم در كودكان استئوماالسي در بزرگساالن افزايش استعداد ابتال به استئوپروز (در كنار كاهش فعاليت بدني ،قطع هورمون‌هاي جنسي و دريافت ناكافي كلسيم) يك عالمت مهم: تعريق در كودكان ریکتز عوامل جغرافیایی عوامل فرهنگی عوامل اجتماعی وضع تغذیۀ مادر باردار فقر شیر مادر از نظر ویتامین D رنگ پوست توزیع کمبود ویتامین Dدرنوجوانان توزیع کمبود ویتامین Dدرپسران نوجوان توزیع کمبود ویتامین Dدر دختران نوجوان مکمل ياری در گروه سني 0-24ماهه :از 3تا 5روز بعد از تولد IU/Day 400مكمل ويتامين "د" داده شود در گروه سني 2-6ساله :هر 2ماه يک بار IU 50000 مگا دوز ويتامين "د" داده شود كه معادل IU/Day 800مي‌باشد. در گروه سني 7-12ساله :هر 2ماه يک بار IU 50000 مگا دوز ويتامين "د" داده شود. در گروه سني 12-70ساله :هر ماه يک بار مگا دوزIU 50000ويتامين "د" داده شود. در گروه سني 70سال به باال :هر 2هفته يک مگادوز IU 50000ويتامين "د" داده شود. نكاتي در مورد ويتامين D احتمال مسموميت‌ ناشي از مصرف/تزريق مكمل‌هاي قوي (هيپركلس8يمي ،پرادراري و پرنوش8ي ،رس8وب در بافتهاي نرم ـ تهوع ،استفراغ ،بي‌اشتهايي در اثر رسوب در دستگاه عصبي) سنتز توسط نور خورشيد مسموميت‌زا نيست لزوم مكمل‌ياري در مبتاليان به بيماريهاي كبدي و نارس8ايي كليوي هم‌افزايي اثر با ويتامين K در كودكان 6ساله،مطالعه پورا -سال D 1391شیوع کمبود ويتامين در نوجوانان 14-20سال ،مطالعه پورا D 1391 -شیوع کمبود ويتامين يد  ‏ ‏ ‏ ‏ نقش يد در س8اخت هورمون هاي غده تيروئيد و تاثي8ر هورمون‌هاي فوق، در اعمال حيات8ي انس8ان در دوران جنين8ي ،كودك8ي ،بلوغ ،دلي8ل عمده اهميت يد است تنظيم متابوليسم ،رشد مغزي و جسمي ال ب8ه دلي8ل فق8ر ي8د در آ8ب و خاك در س8طح جامع8ه رخ كمبود ي8د معمو ‌ مي‌دهد عوارض آ8ن دامن‌گي8ر تعداد كثيري از افراد س8اكن در ي8ك منطق8ه خاص جغرافيايي مي‌شود از اي8ن رو پيشگيري و مبارزه ب8ا اختالالت ناش8ي از كمبود ي8د از اولوي8ت هاي تمام كشورهايي است كه با آن درگير هستند . عوارض فقر يد مرگ و مير دوران كودكي مقاومت كودكاني كه در مناطق با كمبود يد زندگي مي‌كنند در برابر عفون8ت ه8ا و س8اير مس8ائل تغذي8ه اي از كودكان مناطق8ي ك8ه يد كافي دارند كمتر است. عقب افتادگي اجتماعي ،اقتصادي ب8ه عل8ت كن8د ذهن8ي و ضع8ف قواي جس8ماني ،آموزش پذيري مردم منطق8ه مشك8ل و بالطب8ع ب8ا تح ّرك كمت8ر بازده كاري آنان نقصان يافته می یابد. روش هاي پيشگيري از كمبود ُيد منابع غذايي ُيد بيشترين ميزان ُيد در ماهي و به ميزان كمتر در شير ،تخم مرغ و گوشت وجود دارد. ميزان ُيد در ميوه ها و سبزي ها بسيار پايين است. روش هاي ُيد رساني مكمل ياري :استفاده از قرصهاي ُيدات پتاسيم ،محلول لوگل ،روغن ُيده (تزريقي يا خوراكي) غني سازي :افزودن ُيد به نان ،نمك ،شير ،آب ،غذاي كودك تغيير در عادات غذايي :مصرف بيشتر غذاهاي دريايي ،جلبك ها و مصرف كمتر مواد گواترزا بجز روش هاي فوق مي‌توان از كودهاي شيميايي حاوي ُيد و غذاي دامي ُيد دار نيز بعنوان روشي براي تامين ُيد مورد نياز انسان استفاده كرد.  با مصرف روزانه نمک يددار می‌توان از گواتر و ساير اختالالت ناشی از کمبود يد جلوگيری کرد. هر فرد ،جوان يا پير ،بيمار يا سالم به طور روزانه به يد نياز دارد. کمبود يد با وجود کمبود آهن ،کمبود سلنيوم وکمبود ويتامين Aافزايش می‌يابد ‏يد ادرار کمتر از 100ضريب هوشی 96/4 ‏يد ادرار باالتر از 100ضريب هوشی 99 ‏J Clin Endocrinal Metab 2004;89(8):3851 ‏ مقدار مورد نياز روزانه يد گروه سنی مقدار مورد نیاز )میکروگرم( 4 90 شیر4خواران وکودکان تا 5 سال س44ا44ل12-6 120 س44ا44لوبا44التر 12 150 بارداری وشیر4دهی 250 استان هايي كه يدادرار كمتر از 50ميكروگرم درليتر بيشتر از %20بوده است استان آذربايجان غربي تهران خوزستان زنجان سيستان وبلوچستان قم لرستان همدان درصد 38 21 26 22 25 22 32 21