صفحه 1:
به نام خدا اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی

صفحه 2:
اپیدمیو لوژی بیماریهای عنونی 07753 * از قسمتهای بنیادی اپیدمیولوژی (به وجود آمدن علم اپیدمیولوژی از مطالعه اپیدمیهای بیماربهای عفونی) * علیرغم کنترل شدن بسیاری از بیماربهای عفونی, امروزه دلابلی برای رویکرد جدید به اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی وجود دارد: = تغيهر الگوی برخی بیماریهای عفونی (سل و پیدایش موارد مقاوم به درمان. ... - کشف بیماریهای عفونی جدید (ایدز...) - احتمال منشاً عفونی داشتن برخی بیماریهای مزمن (سرطانها مانند لنفوم و سرطان گردن رحم - زخم معده) * عدم حذف تمام بیماریهای عفونی با ساخت واکسنها و آنتی‌بیو تیکها: جود نقاط مبهم در سیر و کنترل این بیماریهاء که لزوم اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی را معلوم می سازد تا با کشف این نکات مبهم (بخش ناپیدای کوه یخ) به کنترل این بیماریها کمک کند

صفحه 3:
اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی (Infection) cigac ۶ - تعریف: ورود و گسترش با تکثیر یک عامل بیماریزا به بدن انسان یا جانور - بدن به راههای مختلف به حمله عامل بیماریزا پاسخ می دهد: * رخداد بیماری عفونی * پاسخ ایمنی بدن - اما یک عفونت هميشه منتهی به بیماری نمی شود - سطوح مختلف عفونت: ۰ 0۱0۳01281090 جلستقرار) مگولستافیلوکوکطلاییدر پسوست ‎GLY‏ ‏5۱۱016۵۱ (تحبلینی مثولبتلاء تم ‎Mas 5 cyst‏ ۴ (نلييدا) مثؤإفاج لطفلل. ۴ (پنهای مث‌ماندن‌ویرومست_بفللهر شاخ فلفی‌ن فاع ‎GLLs)Clinical‏ همانب_یمابیعنونی‌لست

صفحه 4:
فكسر كنسسسك.... لطفا به توضيحات اسلاید های بعدی دقت کرده. اصطلاح مناسب را انتخضاب نمائید.

صفحه 5:

صفحه 6:
فردی که بعد از انجام اقدامات دندان پزشکی در ناحیه گوشه و بالای لب دچار ضایعه زیر شده است.

صفحه 7:
کرده است. اکنسون پدر و پسر صاحبان آن» از تسب مالست آزمایش شده اند و باسخ آزمایش آنیا عدد بالای ۳۳/۱

صفحه 8:
آلودگی عفونی (0۰۲)) وج ود عامسل بیساربزا بر سطح بدن. لباس. بستر خواب. اسباب بازی, لوازم جراحى و يانسمان يا دیگر مواد بیجان و مواد خوراکی مانند آب. شیر را آلودگی می‌گویند. مثل: آلوده شدن ادرار در ار تماس لوله نمونه با بدن - یا آلوده شدن محیط کشت با میکروبهای بدن و مثبت شدن كاذب كشت. وجود آلودكى بر سطح بدن نشانه وجود حالت حامل (02171161)) نيست

صفحه 9:
آلایندگی یا آلودگی غیرعفونی(۳۰!۵7)) وجود مواد مضر (و نه ضرورتاً عفونی) در محیط را ‎(Potutioa‏ مثل: آلودگی هوا با سرب و ...

صفحه 10:
آلابش یا آلودگی انگلی (نعسله۱) جایگزین شدن, تولید مثل و گسترش بند پایان بر سطح بدن با مثل: آلودگی به شپش - آلوده شدن با هیره ‎(“ick Die)‏ 9 آلودگی با کرمیهای انگلی روده‌ای.

صفحه 11:
ميزبان (0051): انسان يا حيوانى كه محلى براى جايكزينى يا ادامه زندكى عامل بيماريزاى عفونى بصورت طبيعى باشد میزبان اجباری (0019216): — تنها میزبان عامل عفونی (سرخک یا حصبه) ميزبان ‎(Primary or Definitive) .2b5 & ado!‏ ‎oe -‏ دوره بلوغ جنسى يا مراحل جنسى عامل عفونى در بدن میزبان میزبان ثانوی با واسط ‎Secondary or)‏ ‎(Intermediate‏ ‏- گذراندن حالت غیر جنسی یا لاروی عامل عفونی میزبان انتقالی: - زنده ماندن عامل عفونی بدون تغیبری در تکامل آن در بدن میزبان

صفحه 12:
۰ بیماری عفوفى ‎disease)‏ 5نا۱0۲6[0): - تظاهرات بالینی ناشی از عفونت در انسان یا حیوان * بیماری ‎s(Contagious disease) pSt9‏ - در نتیسجه تماس ایجاد مسى شوند. مل بيماريهاى كالء تراخم. جذام يا بیماریهای آمیزشی ۰ پیماری مسری ‎s(Communicable disease)‏ - در نتیجه یک عامل عفونی يا فر آورده های سمی آن به وجود می آید و می‌تواند به طور مستقیم پا غیر مستقیم از انسان به انسان. ج‌انور بسه جانور ‌ااز محیسط (هواء گرد و غبار. خاک. آب. غذا) بسه انسان با جس‌انسوران منتقسل شود.

صفحه 13:
۰ اپیدمی (۶0106۳۱۱6): * بروز بیش از حد انتظار یک بیماری با رفتار (سیکار) با یک واقعه (حوادث و سوانح) مرتبط با سلامتی » حد انتظار: ۰ بر اساس مقایسه با گذشته (در شرایط غیر اپیدمی) ۰ مقدار آن بسته به مناطق مختلف متفاوت است (وبا در آمریکا و در هند) ‎٠‏ هم شامل بیماریهای کوتاه گذر (سرخک» وباء ...) و هم طولانی مدت و آهسته (بیماریهای غیر عفونی مثل دیابت» ...) ‎:(Outbreak) glab -‏ * اپیدمی در مناطق کوچک و محلی (اين اصطلاح برای کاهش ترس مردم؛ به جای کلمه اپیدمی به کار می رود!!)

صفحه 14:
+ اندمی (2۳۱06۲۱): - حضور دایمی بیماری با عامل عفونی در منطقه مشخص یا در گروههای خاص (به شرط عدم مهاجرت به درون منطقه) - فراوانی مورد انتظار یا معمول بیماری در منطقه یا گروههای خاص (مثل سرماخوردگی) - در برخی شرایط می تواند اپیدمی شود - هیپراندمیک: ۰ حضور دایمی بیماری در منطقه و به میزان بالای شیوع و بروز ۰ درگیری همه گروههای جامعه به طور مساوی - هو لواندمیک (۲۱۵۱۵6۲06۲۱۱6) * بروز زیاد در کودکان» درگیری زیا د بچه ها و سپس به تعادل رسیدن در بزرگسالی (ابتلای کمتر نسبت به بچه ها) مثل مالاریا

صفحه 15:
۰ تک ‎s(Sporadic) pF‏ - یعنی پراکنده بودن - رخ دادن بیماری به صورت نامنظم و بدون قاعده از زمانی به زمان دیگر و عموما به ندرت - عدم ارتباط یا ارتباط بسیار کم موارد بیماری با هم از نظر مکانی با زمانی و بدون منبع مشترک عفونت - مانند کزاز» تب خال, مننژیت و .. ۰ عالم كير (ءأصماع5360): - دركير كردن نسبت زيادى ازجمعيت در يك محدوده جغرافيايى بزرى (كشورء قاره» كل دنيا) - مانند ايدزء باندميهاى آنفلوانزاء ... ‎٠‏ بيمارى خارجى ‎(Exotic)‏ ‏- بیماری که قبلا در کشوری رخ نمی داده و از خارج ورد شده است (هاری در انگلستان)

صفحه 16:
۰ بیماری مشترک انسان و دام (200۳05[5) — به عفونتی گفته می شود که تحت شرایط طبيعى از حی‌وانات مهره دار به انسان منتقل شود - 01200116 نلپیدمیدر حبولناتلاحتعل ایگیر ک ردنانسای - ۳۲۱200116 لندمی‌در حبولنات - 00۲۳116 ]:لپیدمی‌در پرندگان 5 ۵۳۱۲۱۱۲۵۵0200۳05 لنتقدز حیولر ی ملنسان(هلیی طاعون ...) - 00۱1۱۲۵00۲055 2 لنتق زلنسانسه حیولن(سل ملنسلنیدر گاو) - ۸۵۲۱۱۵۱۱6۲۱055 دلنتقل [ه و جنبه ( شیستوزوما- ...)

صفحه 17:
۰ عفونت بیمارستانی (۱۳۲6۲۱۵۳ ۱105060۳۳1۵۱): - عفونته‌ای جدیدی هستند که در زمان بستری شدن در بیمارستان ایجاد می‌شوند و گاه حتی بصد از مرخص شدن بیمار خود را نشان می‌دهند. - به عبارت دیگر, این عفونتها در زمان پذبرش بیمار وجود نداشته اند. بیمار در دوره کمون نبوده و در ادامه عفونت ناشی از بستری قبلی نیز نبوده‌اند (و فقط به خاطر شرایط بیمارستان رخ می‌دهند) - مثل: عفونتهای ادراری ناشی از سوند. عفونتهای بعد از عمل ‎way gol‏ ‎s(Opportunistic Infection) edb cvs Cagis °‏ * اين عفونتها در زمينه اختلال ايمنى بهوجودمىآيند. * در حالت عادى (ايمنى طبيعى) بيماريزا نيستند. * مانند تبخال. توکسوپلاسموز, سل و... * خصوصا در ایدز رخ می دهند. چرا؟

صفحه 18:
عفونت پزشک زاد ‎(latrogenic infection)‏ ناشی از دخالت پزشک به عفسونتهایی می گویند که به علت اقدامات تشخیصی» درمانی با پیشگیرانه پزشک یا کار کنان دیگر بهداشتی درمانی ایج‌ساد می شوند و موجب نقصء معلوليه ناتوانى ب مرك مى كردند. مثل: واکنش به پنی سیلین - آنمی آپلاستیک ناشی از کلر آمفنیکل, لوکمی ناشی از مواجه با اشعد ایکس دوران جنینی. ابتلا به هپاتیت به خاطر تزریق خون ‎wee 9‏

صفحه 19:
اصطلاح مناسب را برای اسلاید های بعدی انتخضاب نمائید.

صفحه 20:
تواخم :عفونت چشم که معمولا به غلت تمانن با دستهای آلوده. حشرات و حوله مشترک ایجاد می شود. ‎4eP ection‏ سمل

صفحه 21:

صفحه 22:

صفحه 23:

صفحه 24:

صفحه 25:

صفحه 26:
جا ماندن بطری و چاقو در شکم. بعد از عمل جراحی

صفحه 27:
‎(Surveillance) te slow jf Cable ۰‏ - تعریف: جمع آوری» تجزیه تحلیل» تفسیر و انتشار اطلاعات یک بیماری به منظور پیشگیری» کنترل و درمان آن - نظارت بر عوامل تعیین کننده بروزه نحوه توزیع و انتشار بیماری در جامعه - بررسی و رسیدگی مداوم به شاخصهای سلامت» وضع تغذیه» مخاطرات محیطی و . .. که بر سلامت مردم تأثیرگذارند - هدف اصلی: تشخیص تغیبرات در روند بروز یا توزبع بیماریها به منظور شروع اقدامات کنترلی ۱ 5 ‎٠‏ بيماريهاى $6 ‎(Notifiable Diseases) 5 s15F‏ - بیساریهایی که وقوعشان از نظر بهداشت عمومی آنقدر مهم است که باید وقوع آنها به صورت تلفنی و یا کتبسی به مسئولین بی‌_داشتسی خبسرداده شسوند. ‎

صفحه 28:
Dynamics of disease transmission ‏۳حلقه زنجیره انتقال بيماريها:‎ — ‏منبع و مخزن‎ ot ‏راه انتقال‎ ۲ ‏میزبان حساس‎ ۳ (source) ‏منبع‎ — ‏شخص, حیوان با شیئی که عامل بیماربزا از آن می گذرد و به میزبان راه مى یابد‎ :)۲656۳۷0۲( ‏مخزن‎ - ‏شخص, حیوان با شیئی که عامل بیماریزا در آن زندگی می کند و تکثیر می یابد (جایگاه‎ ) ‏طبیعی تکثیر عامل بيماريزا‎ ‏مخزن و منبع لزوماً مترادف هم ذ‎ - ‏کرمهای یداو مخزن: انسان؛ منبع: خاک آلوده به لارو‎ بخ اشارة همع نی واسظه و مستلم عوفت دارد و می توا قنعنی از مق باشد با نباشد

صفحه 29:
:)1050501000105( ‏مخرن همگون‎ ٠ وقوع بیماری در همان گونه مخزن باشد (انسان مخزن وبا است- وبا در انسان رخ می دهد) :)۲۱6۲6۲۵۱090۱5( ‏مخرن نا همگون‎ ٠ وقوع بیماری در گونه دیگری غیر از مخزن باشد (پرنده مخزن سالمونلا استء بیماری سالمونلوزیز در انسان رخ می دهد) ‎٠‏ انواع مخزن: - انسانى - حیوانی - بی‌جان

صفحه 30:
8 مخز ان انسانی: مهمترين (انسان» دشمن خود!) - دو نوع: مبتلایان-حاملین - الف) مبتلایان ۰ تعریف ابتلا می توافد بر اساس معیارهای بالینی» آزمایشگاهی و ..- تا شدید- انواع خفیف نقش مهمتری در افتقال عفونت دارند 3 يف به هر جا مى روند و بیماری را منتشر می کنند ولی موارد شدید تر از بیماران علا متدار * ابن حالت در سير اكثر عذ از سرخک) وجود دارد: ابتلای مکرر افراد باختودت به مور تخت بو( ‎cat‏ در بزرگسالی ۳ عفونت پنهان يا ۱۵۲6۳0۲ ۰ افتراق از تحت بالینی: ۸ وجود عامل بیماریزا در بدن بدون هیچ علامتی حتی آزمایشگاهی 8. عدم انتقال از فردى به فردى ديكر ‎٠‏ مثال: تبخال

صفحه 31:
‎٠‏ مخزن انسانی: (مبتلایان) - مورد اولیه (256 ۳۲۱۳۱۵۲۷) ۰ اولین مورد مبتلا به بیماری عفونی که در جامعه دیده شده است - مورد شاخص ‎(Index Case)‏ ۰ اولین مورد مبتلا به بیماری عفونی که توجه محقق را به خود جلب کرده است (لزوما هميشه همان مورد اولیه نیست) ‎(secondary Case) 4956 o)90 —‏ ‎٠‏ كسانى كه بعد از تماس با مورد اوليه مبتلا مى شوند - مبتلايان مى توانند علاوه بر مخزنء منبع انتقال عفونت هم باشند

صفحه 32:
‎٠‏ مخزن انسانی: ‎(Carriers) cphol> (w‏ ‏تعریف: فردی که بدون داشتن بیماری قابل تشخیص از نظر بالینی و . عامل بیماری را با خود دارد و منبع بالقوه عفونت برای دیگران است. علت ایجاد حالت حامل: ‎٠.1‏ درمان اکافی ‏۲ پاسخ ضعیف ایمنی بدن ‏— که در نهایت» عدم ریشه کن شدن عامل بیماری از بدن رخ می دهد ‎ae‏ بودن حاملین نسبت به مبتلایان (از نظر انتقال به دیگران)- ‎al‏ وصیات حالت حامل: ‎.١‏ حضور عامل بیماریزا در بدن ‏۲ عدم وجود نشانه مشخصی از داشتن بیماری ‏۳ وجود عامل بیماریزا در ترشحات یا مواد دفعی بدن (منبع عفونت برای دیگران)

صفحه 33:
۰ طبقه بندی حاملین: - الف) بر حسب نوع ۰ حاملین در دوره کمون — (سرخکه اوریون» فلج اطنل,آنولانز ديفترىء هباتيت ب) ۰ حاملین در دوره نقاهت "- علیرغم بهبودی علایم بالینی» هنوز انتقال بیماری رخ می دهد - خطرناکترند - لزوم تکمیل دوره درمان آنتی ببوتیکی علیرغم بهبود علایم - منال: حصبه که تا ۸-۶ هفته بس از بهبود علایم می تواند دیگران را آلوده کند. ۰ حاملین سالم (ظاهرا سالم!) همان موارد تحت بالينى هستند (بدون علامت؛ به ظاهر سالم) - مثال: وباء فلج اطفال» دیفتری» .. - توجه: موارد تحت بالينى ممكن است حامل باشند (فلج اطفال) يا نباشند (سل) - ب) بر حسب طول مدت ۰ حاملين موقت * حاملين مزمن: براكنده كردن عامل بيمارى براى مدت نامعلوم (كاهكاه يا دایمی) (حمبه هباتيت ب) - ج) بر حسب راه خروج . 000 ۷ * مودت وضع الال در ان عور هل سب با اشتغال در مود د حامل حصبه که با مواد غذائی یا آب سرو کا ‎Ba Te NS et Se OE te SARE‏

صفحه 34:
‎٠‏ مخزن حیوانی: - در بيماريهاى زوئوفوز 7 - هارى» تب زرد» آنفولانزا (مثلاً خوك واردك در ياندميها)» كلاميديا (كبوتر) ‎٠‏ مخزن غير زفده: - خاک اشیا (کزاز -سیاه زخم)

صفحه 35:
راه انتقال: حلقه دوم در زنجیره انتقال عفونت یک با چند راه انتقال بسته به نوع بیماری ۰ وجود جند راه انتقال احتمال بقای عامل بیماریزا را زیاد می کند. دو نوع: مستقیم یا فیرمستقیم ‎٠.١‏ مستقیم: ا. ‏ تماس بدون واسطه (از طریق پوست مخاطات و ...) ایجاد عفونت بیشتر» کمتر بودن مدت زندگی عامل بیماریزا در خارج بدن جذام» ایدز» 5۲۱ عفونتمای چشمی و پوستی اا. قطرات بزاق و ترشحات تنفسی ‎(Droplet)‏ ‏- فافاصله ۶۰-۳۰ سانتیمتری؛ از طریق سرفه, عطسه» صحبت کردن و ... - در محلهای پرتراکم و فاقد تهویه مناسب — سل سرماخوردگی» مننژیت مننگوکوکی و ...

صفحه 36:
راه انتقال ‎ .۱‏ مستقیم: (ادامه) ‎Il‏ خاک تماس مستقیم پوست و بافتهای حساس با خاک كود و ... لارو کرم قلابدار كزاز ... ‎IV‏ جایگزینی داخل پوست و مخاط گاز گرفتگی توسط حیوان (هاری)» فرورفتن سرنگ در پوست (هپاتیت ب) 0.1 افتقال از طریق جفت (عمودی) سندرم ۲056۷ هپاتیت ب و ...

صفحه 37:
راه انتقال ۲ شامل ينج ‎Flies‏ :۳(مگسها)؛ ۱۳96۲5 ۳(انگشتان)» ۴۵۳۵۱۲66 (مواد بيجان)» 000(غذ)).0 ألا (مايعات) از شروط اساسى براى انتقال: حفظ قابليت بيماريزايى عامل عفونى تا زمان بيدا شدن ميزبان جديد انتقال از طريق حمل كننده ( 8017 -عاءأداع/١)‏ آبء غذاء خونء بافتها (بيوند اعضا و ...)» حمل شدن عامل بيماريزا به طور غير فعال (هباتيت 8 در آب) احتمال تکثیر برخی عوامل بیماریزا در حمل کننده (استاف طلایی در غذا) كاه نمی توان عامل عفونی را در حمل کننده مورد نظر پیدا کرد (حصبه در آب) غالبا منبع عفونت را می توان ردیابی کرد

صفحه 38:
راه انتقال ". غیرمستقیم: (ادامه) اا. فاقل ‎(Vector-Born) wil‏ : ‏بندپایا هر جاندار دیگر (حلزون)؛ به دو روش‎ ٠ ‎A‏ مکانیکی : انتقال با اندام یا مدفوع بندپا (مکس و ...)-عدم رشد و تکثیر عامل عفونی در بدن ناقل ‏تا بیولوژیکی: رشد و تکثیر در بدن ناقل » به سه شكل: ‎i‏ تكثير يابنده: فقط تکثیر بدون تغییر شکل (باسیل طلعون در کک موش) ‎ii‏ چرخه رشد و تکثیر: هم تکثیر هم تغیبر شکل(مالاریه در پشه) ‎ii‏ چرخه تکاملی: فقط تکامل بدون تکثیر (میکروفیلاریا در پشه) ‎٠‏ گاه انتقال عامل عفونی به طور عمودی از ناقل ماده به نوزادش: انتقال تخمدانی ‎(Transovarian Transmission)‏ ‎٠‏ كاه انتقال از یک مرحله زندکی ناقل به مرحله ديكر (مثلاً از نمف 4 ‎(Trans-stedial transmission) :(@b‏ ‎ ‎

صفحه 39:
راه انتقال ۲ غیر مستقیم: (ادامه) ‎III‏ اننقال از طریق ‎(Air Born) toe‏ (Droplet ‏هسته هاى حاصل از قطرات بزاق و قنفس (أعاعلا0‎ A ‏ده ميكرون (زير بنج ميكرون: ورود به ريه) (تا مدتى معلق در‎ 8 - ‏وكين اتفال باق مدت طولانی و حفظ قابلیت بیماریزایی‎ = ‏سل آنفولانزا-آبله مرغان-سرخک-عفوفتهای تنفسی‎ - 8 گرد و غبار * . قطرات بزرگتر که طی صحبت؛ عطسه و ... بر زمین (فرش» مبلمان» لباس» ...) می نشینند ۰ بلند شدن با جارو کردن» باد» گردگیری و .... و ورود به ریه یا نشستن روی غذاها * استرپتوکوک اسپور قارچهاه سل (زنده ماندن در مدت طولانی در محیط) )1050070121( ‏خصوصاً در اناقهای نشیمن و در بیمارستانها‎ 2٠

صفحه 40:
راه انتقال ۲ غیرمستقیم: (ادامه) ۷ مواد بیجان ‎(Fomites Born)‏ ‎٠‏ موادیا اشیاء به جز آب و غذا که با ترشحات عفونی بیماران آلوده می شوند و به دیگران منتقل می کنند ‎٠‏ لباسها؛ حوله, ملحفه» دستمال ظرف غذاء کتاب» شیر آب و ... * دیفتری-حصبه-دیسانتری باکتریایی-هپاتیت ۸-عفونتهای چشمی و پوستی ۷ دستها و انگشتان (50۲۲ ۲۱۳96۲) ‎٠‏ رایج ترین؛ افتقال فرد به فرد ‎٠‏ لزوم رعایت بهداشت فردی ‎٠‏ استرپتوکو کها-استافها-حصبه-دیسانتری-هپاتیت ۸۵- انگلهای روده ای

صفحه 41:
میزبان حساس: حلقه سوم در زنجیره انتقال عفونت ‎begat‏ یک زندکی اتكلى موفقة وجود اه ورودی به بدن عفودى ا 0 ‎gtnl a‏ تون ۳( ۲ رسيدن به محل مناسب براى زندكى و تكثير عامل عفونى در بدن ميزبان ۳ وجود راه خروجی از میزبان برای رسیدن ب به ميزبان ديكر ‎lead end infection to 5‏ ات ۱-۱ ‎ae‏ و نع کی» کزاز» تریشینوز اكد ۴ سب زنده ماندن عامل عفونی در محیط تا يافتن میزبان ۵ عدم مرك مان ‎ola ba‏ عفونی! که فط باه یک آت بعد! (سر

صفحه 42:
۰ دوره کمون (۴6۲۱۵۵ ‎incubation‏ سني 0 | - تعریف: مدت زمانی که بين تهاجم عامل عفونت زا و پدیدار شدن اولین علامت یا نشانه بیماری مورد نظرء وجود دارد. - در دوره کمون» عامل عفونت زا در بدن میزبان تکثیر می يابد و وقتی تراکم آن به حد کفایت رسید» تعادل سلامتی در میزبان به هم خورده و بیماری آشکار می شود. - آنجه بیشتر مورد علاقه اپیدمیولوژیست ها می باشد: (Median Incubation period) ‏میانه دوره كمون‎ ( زمانی که لازم است تا ۵۰ درصد کل مواجهین با عامل بیماری زا بیماری را نشان دهند )

صفحه 43:
عوامل موثر بر دوره کمون: . 1. زمان دو تا شدن (11۳06 ۲60۱:621100) عامل بیماری زا ۲ 0056 >۳۲661۷: مقداری از عامل بیماری که می تواند بیماری را شروع کند ۳ راه ورود ۴ استعداد میزبان میزان ی در طی دوره کمون بیماریهای عفونی بر حسب نوع عامل عفونتزاه (مثال: شفک ‎olin cake‏ سیاه سرفه و هپاتیت ۸: در مراحل آخر دوره کمونشان مسری هستند) طول دوره کمون یکی از خصوصیات هر بیماری است. برای هر ‎St len‏ بان دوره کمون وجود دارد که تا قبل از آن هیچ از شواهدی از بیماری رخ نخوآهد ذاد. دوره ربا ها بیماری کر بين بیماری های عفونی مختلف و همچنین از فردی به فرد پیماری» متفاوت است. = جند ساعت تا ۲ الی ۳ روز: مسمومیت غذائی با استافیلوکوک؛ وباء دیسانتری بای تزا ب امتوسطة از ۱۰ روز تا ۳ هفته: حصبهء بیماریهای ویروسی مثل آبله مرغان» سرخک و اوريون - طولانى: هفته ها تا سالها: ايدزء هباتيت ب» ...

صفحه 44:
۰ بیماریهای غیرعفونی هم دوره کمون دارند (تحت عنوان ‎(Induction period‏ (مثل سرطانها» بیماریهای قلبی و بیماریهای روانی) ۰ اصطلاح دوره پنهانی ‎(latent period)‏ در بیماریهای غیرعفونی معادل دوره کمون در بیماریهای عفونی است: «فاصله بین شروع بیماری تا تشخیص بیماری» + از چند ماه تا چند سال متغیر است. ۰ در این مرحله کنش و واکنش بین عامل بیماری زا و میزبان منجر به یک سلسله از تغیبرات سلولی می شود

صفحه 45:
دلایل اهمیت دوره کمون: أ. ردیابی منبع عفوفت (خصوصاً در عفینتهای با دوره کمون کوتاه) ‎oT‏ تعیین مدت مراقبت از بيمارى (معمولا برابر با بيشترين دوره كمون بيمارى) ‏"1. ايمن سازى (آكاهى از دوره كمون كمك مى كند تا بتوانيم با سرمهاى حاوی ایمون گلوبولین؛ از بروز بیماری بالینی پیش گیری کنیم ) ‏۴ مشخص کردن نوع اپیدمی (مثلاً با منبع نقطه ای پیشرونده) ‏(در اپیدمی با منبع نقطه ای (60106۳016 50۱1۲66 00۲۲) همه موارد در طی یک دوره کمون بیماری اتفاق می افتد» ‏در حالی که در اپیدمی پیشرونده (60106۳016 0۲0۵59560) بیماری می تواند فراتر از طول دوره کمون هم اتفاق افتد.) ‏۵ تعیین پیش آگهی (0۳0900515) بیماری ‏(در بعضی بیماری ها (کزاز و هاری) هر چه دوره کمون کوتاه تر باشد» پیش آگهی بیماری بدتر است.)

صفحه 46:
۰ ۱۱۲۵۲۷۵۱ 56۲12۱ (فاصله در سلسلصلیتل: - در عمل» ندرتا دوره كمون دقيق یک بیماری را می دانیم - اما می دانیم که در جربان طغیان (00۲0۲6۵۱) بیماری در یک خانواده که کوچکترین گروه اجتماعی و نیز یک گروه بسته است» یک مورد اولیه (6856 ‎(primary‏ ‏به دنبال آن در مدت کوتاهی دو یا سه مورد انوبه رخ می دهد. - فاصله اى كه بين ابتلا مورد اولیه و موارد انویه وجود دارد به نام «فاصله در سلسله ابتلاء» نامیده می شود. - با جمع آوری اطلاعات در مورد یک سری کامل از اين گونه موارد» می توان دوره کمون بیماری را حدس زد

صفحه 47:
‎Generation Time ۰‏ (نزمانلشسزم بیلوتسجدید ۵ . - «فاصله زمانی بین دریافت عفونت توسط میزبان و بیشترین ‏شدت آلوده کنندگی او برای دیگران» ‏- به طور معمول زمان تجدید نسل تا حدودی معادل دوره کمون است» ولی به هر حال این دو اصطلاح یکی نیستند: ‎oe‏ زمان حداکثر مسری بودن بیماری» در قبل یا بعد از دوره إن با - برای مثال در اوریون؛ بیشترین شدت واگیری بیماری ۴۸ ساعت قبل از تورم. غدد بزاقی می باشد (بعد از کمون). ‏۰ دوره کمون ققط در عفوتهائیکاربددارد که علام آشکاربالینی می دهند» در حالی که زمان تحدید نسل اشاره به انتقال عفونت اوه چه فقوزت بای باشد چه تحت ات ‏- در اننقال شخص به شخص عفونت» فاصله بين موارد ابتلاء با زمان تجدید نسل مشخص می شود. ‎

صفحه 48:
‎Communicable Period‏ (دمید ملگیری): «دوره زمانی که طی آن» عامل عفونت زا به طور ‏مستقیم یا غیرمستقیم از یک شخص با حیوان آلوده به شخص يا حیوان ‏دیگر (شامل بندپایان ) منتقل می شود» ‏در ‎slo slow‏ مختلف متفاوت است. ‏برخی بیماریها در دوره کمون» واگیری بیشتری دارند (نسبت به دوره ای که علائم بالینی ظاهر شده است) یکی از مهم ترین راههای اندازه گیری دوره واگیری» «میزان حمله ثانویه» است

صفحه 49:
‎Attack Rate (SAR) °‏ 5660۳05۲۷ میزگن‌حمله نانویه: - «تعداد افرادی که پس از مواجهه با مورد اولیه یک بیماری و در طی زمانی معادل یک دوره کمون» مبتلا می شوند» ‏تعداد افراد مواجهه يافته ای که در طی یک دوره کمون به بیماری مبتلا می شوند ‎ ‎SAR ‎ ‏تعداد کل افراد مواجهه یافته ‏* مخرج کسر: ۱ ‏*همه افرادی که با مورد اولیه بیماری مواجهه یافته اند ‏. در مواردی فقط محدود به تماسهای افراد«مستعد» به بیماری می شود (زمانی که برای تمایز افراد مستعد از افراد ایمن» راهی وجود داشته باشد) ‏* مورد اولیه بیماری» نه در صورت و نه در مخرج» محاسبه نمی شود

صفحه 50:
‎٠‏ در یک خانواده ۶ نفری» پدر و مادر قبلاً نسبت یه سرخک ایمن شده اند. یکی از فرزندان» جدیدا دجار سرخک شده است و در یک فاصله کوتاه ۲ فرزند دیگر از وی سرخک گرفته اند. ‏۰ میزان حمله ثانویه ؟ دوصد 6666

صفحه 51:
۰ میزان حمله انوبه برای این به وجود آمد تا سرعت وميزان انتشار يى عفونت را در خانواده» هم ‎GSU‏ ‏و با در هر تجمع نزدیکی از افراد که با فرد مبتلا در تماس بوده اند» اندازه گیری کند. ۰ سایر موارد کاربرد میزان حمله انویه: — تعیین مسری بودن يا نبودن یک بیماری با علت ناشناخته (مثل بیماری هوچکین) - ارزیابی اثربخشی اقدامات انجام شده برای کنترل بیماریها مثل قرنطینه كردن و ايمن سازى

صفحه 52:
۰ میزان حمله ثانوبه به بیماربهایی محدود می شود که در آنها مورد اولیه فقط برای زمان محدودی (چند روز) قدرت سرایت بیماری را دارد (برای مثال سرخک و آبله مرغان). ‎٠‏ وقتی مورد اولیه برای مدت درازی عفونت را سرایت دهد (مثل بیماری سل)؛ مدت مواجهه ‎wah 0 peo (Duration of exposure)‏ ‏- و لذا در این موارد» 5/1 این گونه محاسبه می شود: تعداد افرادى كه بس از تماس بهبیماری مبتلا می شوند ‎SAR ‏تعداد شخص -زمان مواجهه

صفحه 53:
محدودیت دیگر ‎is yi SAR‏ «افراد مستعد به بیماری» این تعریف فقط در بیماریهائی مثل سرخک و آبله مرغان که با دانستن تاربخچه فرد می توان مستعد بودن به بیماری را فهمید. آسان است. اما در بیشتر موارد. تعریف فرد مستعد به بیماری به راحتی امکان پذیر نیست (مثل آنفلو آنزا). در چنین مواردی میزان حمله ثانوبه براساس همه افراد مواجهه یافته خانواده می باشد و کماکان یک ابزار مفید محسوب می شود . در مواردی که بیماری. موارد تحت بالینی زیادی دارد. محاسبه 5۸ مشکل است: - زيرا انتشار بیماری (با صورت کسر /5) را بدون بررسیهای آزمایشگاهی نمی توان اندازه گیری کرد (تعیین افراد مبتلا با آزمایشگاه)

صفحه 54:
دفاع میزبان * موضعی يا عمومی؛ اختصاصی یا غیراختصاصی» هومورال یا سلولی ‎٠‏ |-دفاع اختصاصی ۰ ۲-غیراختصاصی: به صورت کیفیت زندگی» مسکن» آب» بهسازی محیط بهبود تغذیه» آموزش ...

صفحه 55:
:دفاع اختصاصی ایمنی فعال ۱۱۵۲۵۵۲ ۸6۲۱۷۵ : ‎ -‏ سيستم ایمنی خود فرد» تولید آنتی بادی با سلولهای ایمنی می کند: ‎٠.١‏ پس از عفونت به شکل بالینی (علامتدار) مانند ابتلاء به آبله مرغان؛ سرخجه. ۲ . پس از آلودگی پنهانی یا نیمه بالینی ‏۳ _ پس از واکسیناسیون (واکسن کشته؛ واکسن زنده فعیف شده»۰.۰) ‏ایمنی انفعالی (۳۵55۱۷6): — هنگامی که آنتی بادی تولید شده در بدن انسان (با حیوان) برای حفاظت شخص دیگر به بدن او منتقل شود: ‎٠.١‏ تجویز فراورده های دارای آنتی بادی (ایمنو گلوبولین) ۲ _ انتقال پادتن های مادری از راه جفت یا شیر

صفحه 56:
تفاوتهای ایمنی فعال و غیر فعال أ. سرعت ۲ دوام — موقتی است (تا زمان حضور آنتی بادی در بدن فرد) — سیستم ایمنی فرد» آموزش نمی بیند (برای دفعات بعدی مواجهه با عفونت)

صفحه 57:
انواع واکسن رتست شاه | - ایمنی زایی قویتر - محدودیت مصرف در برخی افراد (نقص ایمنی. لنفوم. بارداری..) 7 اهمیت رعایت زنجیره سرما کشته شده (TOXOId) ‏توکسوئید‎ - حاوی اگزوتوکسین (سم خارجی) عامل عفونتزا - آنتی بادیهای حاصله بر سم ایجاد شده توسط باکتری. اثر مى كنند نه بر خود باکتری - موثر, کم خطر اجزاء سلولی - آنتی ژن سطحی (هپاتیت ب). پلی ساکارید دیواره سلولی (مننگوکو کب پلی ساکارید کپسول (پنوموکوک)

صفحه 58:
واکسنهای ترکیبی - حاوی چند نوع واکسن — برای تسهیل تجویز, هزینه کمتر و کاهش دفعات مراجعه جهت واکسیناسیون - مثل واکسن سه گانه (دیفتری. 5155 سیاه سرفه) با ۱11۷18 (سرخک. سرخجه. اوریون) واکسن پلی والان — حاوی چند زيركروه از یک ارگانیسم - مثل فلج اطفال (حاوی هر سه ساب تایپ ویروس) با آنفلوانزا واکسن ‎(plain) cote‏ واکسن کمکی (201[11۷3۳01): حاوی موادی که اضافه می شوند تا اثر واکسن نسبت به واکسنهای ساده بیشتر شود (مثل ترکیبات آلومینیوم و ..) زنجیره سرما (0۳1۳) 6010© ع15): - سیستم ذخیره سازی و حمل و نقل واکسن از محل تولید به مصرف در دمای پایین - اهميت زياد (وگرنه بی اثر شدن واکسنها)

صفحه 59:
yee (Herd Immunity) ‏ايمنی جامعه‎ Sele * مقاومت یک جامعه یا یک گروه از مردم نسبت به یک پیماری عفونی خاص ایمنی جامعه در برابر انتشار بیماری در جوامع انسانی سد ایمنی ایجاد می نماید. * نوعی از محافظت گروهی مردم که فراتر از مقاومت حاصل از ایمنی تک تک مردم است * به دلیل تأثیر ساختار جامعه بر انتقال عفونت بین افراد - چگونه؟ - وجود افراد ایمن در جامعه باعث جلوگیری از ابتلای سایرین می شود - به عبارت ديكر: کاهش افراد مستعد به بیماری به حدی می رسد که انتقال بيمارى متوقف شود.

صفحه 60:
Infectious disease ted Spread of infection: all susceptible a)

صفحه 61:
6 4 0۵ ۵ ۵ ۵ 4 4 ۵ Infectious disease Spread of infection: 1/3 immune ! ۳ ! ١ \ ! ۲ ‏ظ‎ ‎۱

صفحه 62:
پس: لازم نیست برای مقابله با بیماری» صددرصد جامعه ایمن شوند. بلكه با ‎Herd Immunity‏ می توان با بیماری مبارزه کرد حتی تا مرز حذف و ريشه کنی آن اگر سطح ایمنی جامعه به اندازةُ کافی زیاد باشد (تعداد افرادمستعد بیماری به اندازه کافی کم شود) احتمال بروز همه گیری خیلی کم می شود و ممکن است منجر به حذف یا ريشه کنی بیماری گردد (مثال فلج اطفال یا دیفتری) البته در ريشه کنی آبله. نقش مهم در از بین بردن منبع آلودگی به وسيلة مراقبت از بیماری و تدابیر محدود کننده اعمال گردید و ایمنی جامعه در ریشه کنی نقش اساسی نداشت (اگرچه مهم بود). بلكه مراقبت ازبیماری واقدامات کنترل کننده منبع عفونت را ريشه کن کرد. ایمنی جامعه نمی تواند فرد را در برابر کزاز حفاظت کند.

صفحه 63:
عوامل موثر در ایجاد ایمنی جامعه * ۱-بروز آلودگی بالینی یا غیربالینی (ایجاد ایمنی طبیعی) * ۲-واکسیناسیون افراد جامعه * ۳-ساختار جامعه (میزبان انسانی میزبان حیوانی حشرات ناقل, عوامل اجتماعی و زیست محیطی مساعد کننده يا بازدارنده انتشار عفونت)

صفحه 64:
مبارزه با بیماری و پیشگیری از آن: اقداماتی که برای پیشگیری با کاهش هرچه بیشتر شیوع» بروز و عواقب بیماری به کار می رود - استفاده از نقطه ضعف بیماری (در زنجیره انتقال عفونت) - نیازمند دانستن اپیدمیولوژی بیماری (شیوع» بروزه توزیع زمانی ومکانی» دینامیسم انتقال) - گاهی بدون شناختن عامل بیماری نیز می توان مبارزه کرد. (مثال جان اسنو و وبا) _ کنترل مخزن و منبع ۲ _ قطع راه انتقال نقويت مزبان ساس ريوروو جك

صفحه 65:
ا. کنترل مخزن و منبع - مطلوب ترین در موارد حیوانی آسان تر است — در موارد انسانی اقدامات ذیل لازم است: (در جهت کاهش تعداد عوامل عفونتزا که قابل پراکنده شدن هستند) ا. تشخیص زودهنگام ‎ll‏ گزارش دهی به موقع ‎lll‏ بررسیهای اپیدمیولوژیک ۷ جداسازی ‎(isolation)‏ ‏۷ درمان ۱ قرنطینه

صفحه 66:
‎ .۱‏ کنترل مخزن و منبع ا. تشخیص زودهنگام: ‎ -‏ سنگ بنای مبارزه» (منل خاموش کردن جرقه برای پیشکیری از آتنی سوزی) - لازم براى: - درمان سریع بیماران — بررسی اپیدمیولوژیک برای ردیابی موارد بیماری - شناخت توزیع زمانی مکانی و فردی بیماری (اپیدمیولوژی توصیفی) ا كزارش دهى به موقع - بيماريهاى مشمول كزارش اجبارى ‎lll‏ بررسیهای اپیدمیولوژیک - در مواقع طفیانها و اپیدمی (کمک به تعین منبع عفونت و عوامل موثر در انتشار آن)

صفحه 67:
| کنترل مخزن و منبع ۷ جداسازی (۱5012110۳0) - قدیمی ترین راه مبارزه با بیماری - جدا کردن در طي دوره واگیری در محل و شرایطی که احتمال انتقال عفونت به افراد حساس به صفر برسد - جداسازی فیزیکی بیماران و یا درمان آنها تا زمانی که خطر انتقال از بين برود - انواع مختلف جداسازی بر حسب نوع عفونت (استاندارد» شدید» محافظتی ...) - ارجحیت جداسازی بیمارستانی بر جداسازی در خانه - 171111123610 170( كميب سليمنسايوم: اطراف بيمار را افراد ايمن و غير حساس به بيمارى در بر مى كيرند

صفحه 68:
| کنترل مخزن و منبع ۷ جداسازی (501211010)....ادامه: - عدم اثر زياد در بيماريهايى كه: ‎A‏ موارد تحت بالینی و حامل زياد دارند (فلج اطفال؛ ‎(A cain‏ 8. واگیری زیاد قبل از بروز علایم دارند (اوریون) - جداسازی شیمیایی در بیماریهایی که جداسازی فیزیکی موثر نیست (سل» جذام ‎2(STI‏ ‏درمان آنتی بیوتیکی سریع و غیر عفونی کردن آنها در اسرع وقت - جداسازی در مبارزه با بیماری آنقدرها موفق نیست و احساس ‎Curio!‏ کاذب می دهد - امروزه فقط در مواقع خاص که خطر انتقال خیلی استثنایی زیاد باشد به کار می رود

صفحه 69:
‎«I‏ کنترل مخزن و منبع ‎IV‏ درمان سریع بیماران ‏- با هدف از بین بردن عامل بیماریزا قبل از انتشار ‎ -‏ منجر به: - کاهش میزان واگیری - کاهش طول مدت بیماری — = جلوگیری از بروز موارد ثانویه (6256 5660005۲۷ ‏- اهمیت زیاد در سل» جذام» سیفیلیس ‏- در صورت عدم درمان کافی: ایجاد مقاومت به آنتی بیوتیک

صفحه 70:
‎«I‏ کنترل مخزن و منبع ۷ قرنطینه: ‎ -‏ محدودیت حرکت افراد ظاهرا سالم و مواجهه یافته با عفونت به مدتی ‎a‏ طولانی ترین دوره کمون (با هدف جلوگیری از تماس آنها با افراد اس ‏- انواع: - قرنطينه مطلق (تعريف فوق) — قرنطینه تعدیل شده: محدودیت انتخابی در حرکت (نرفتن بجه ها به مدرسه و ماندن در خانه) — تفکیک کردن ‎(Segregation)‏ جدا کردن تعدادی از افراد به دلابل خاص و یا برای کنترل مشاهدات (مثل انتقال بچه های حساس به خانه افراد ایمن) - امروزه منسوخ شده استء به جای آن "مراقبت از بیماری"مطرح است

صفحه 71:
۲ قطع راه اننقال ‎ -‏ شکستن زنجیره انتقال - دخالت در عوامل محبطی انتقال: كلر زدن به آب» شستشوى دستهاء پختن مواد غذایی» نگهداری در يخجال» بهداشت فردى» ... ۳ تقویت میزبان حساس: ‎a‏ ایمن سازی فعال )93 406 ‎(EPI‏ ‎(Expanded Program on Immunization)‏ 0. ايمن سازى غير فعال . تركيب ايمن سازى فعال و غير فعال 0. بيشكيرى دارويى (بروفيلاكسى)

صفحه 72:
توصیه های بهداشتی به مسافران: علم 170011311125 با علم بهداشت مسافران خطرات خاص برای مسافران ناشی از: - استرسهایی که مقاومت آنها را کم می کند (شلوغی» ساعت زياد انتظار» به هم خوردن عادات غذایی» تغیبر آب و هوا و ساعات شبانه روز ...) - بیماریهای عفونی (خصوصا کشورهای در حال توسعه) زمان پیدایش علایم بیماریهای ناشی از مسافرت: ممكن است يس از بركشت به وطن باشد

صفحه 73:
توصیه های بهداشتی به مسافران: توصیه ها: ا. . بهداشت فردی اا. . جلوگیری از گزش حشرات ‎II‏ اسهالها - مراقبت از مواد غذایی و آب ‎ -‏ اهمیت خوردن مایعاتی که نمک و کلوکز دارند (جلوگیری از دهیدراتاسیون) ‎IV‏ مالاریا — پیشگیری دارویی (حتی تا چند هفته پس از بازگشت) ۷ . هپاتیتهای ویروسی ‎(A-B-E)‏ ‎ --‏ واکسن؛ ایمنوکلوبولین» بهداشت فردی ۱ ایدز و 57 ۱۱ تب زرد و کزاز - واکسن

صفحه 74:
انواع اپیدمیها و نحوه کنترل آنها یادآوری تعریف اپیدمی؟ انواع اپیدمی: ۱. با منشاً مشترک (تک منبعی) (50۲66 01101 6) | حاصل از فقط یک مواجهه (50۷۲66 ۳۵۱۲) ۲ حاصل از چند مواجهه یا مواجهه ممتد ‎Continuing or intermittent)‏ ‎(exposure‏ (Propagated) ovig yim ۲ (Slow (modern)) gigi b ‏آرام‎ ۳

صفحه 75:
منحنی اییدمی: -نموداری که توزیع زمانی موارد بیماری را در اپیدمی نشان می دهد کاربرد: ۱ بررسی ارتباط زمانی بين مواجهه و منابع احتمالی ۲ الگوی فصلی یا دوره ای بیماری (نشاندهنده نوع عفونت خاص؛ وجود منبع مشترک و يا انتشار پیشرونده بیماری) آپیدمی تک منبعی ب با منشاً مشترک (020۳0۳06۵۳ ‎(Source |‏ در نتيجه مواجهه گروهی از افرادبایک عامل زیانبار مشترک ایجاد می شود. أ. لگر مواجهه افراد؛ کوتاه و همزمان باشد همه گیری لحظه ای رخ می دهد؛ (7۱۱6ع۴0۱0 ‎(Point Source‏

صفحه 76:
Point Source Transmission 1 3 5 7 9 1 13 15 1 19 1 Tine + This is the most common form of transmission in food-borne disease, in which a large population is exposed for a short period of time.

صفحه 77:
ویژگیهای همه گیری تک منبعی لحظه ای (۳0۱0۲ ‎(Source‏ از یک محل و منبع شروع می‌شود. بروز ناگهانی (انفجاری) دارد و موارد بیماری بطور همزمان پروز می‌کنند. ‏ ر تعداد موارد سریعا افزایش و سپس کاهش می‌یابد. منحنی همه گیری یک موج داشته و امواج ثانوی ندارد. طول مدت همه گیری به اندازه یک دوره کمون بیماری است. تمام موارد بیماری در فاصله یک دوره کمون رخ می دهند ‎٠‏ اگر اپیدصی بیش ازییک دوره کمون بلقی بملند؛ احتمال مواجهه ‎eae‏ منبع ویا انتشار پیشرونده (یعنی دو نوع دیگر اپیدمی) وجود دارد.

صفحه 78:
چند منال ۱. مسمومیت های غذایی ۲ ابتلاعبه هپاتیت‌پس از مصرفسیک نوع نوشلبه درسیک ۳ همه گیری ناشی از عفونت کامپیلوباکتربلیی‌با منشاء شیر آلوده در یک مدرسه شبانه روزی ۴ فاجعه نشت گاز در بوبال هندوستان

صفحه 79:
Saimoneliosis in passengers on a flight from London to the United States, by time of onset, March 13--14, 1984 Cases 12 لى ‎١‏ ا ايليا ا! ايلا ا ايديا ‎BAM PM AM 12۳۷ BAM‏ March ES March 14 Onset (3-hour periods)

صفحه 80:
* كه فمكن آشت. محدود جه يك زمان و مكان نباشد * شروع تدريجى دارد و ممكن است افزايش ناكهانى در تعداد موارد بيمارى رخ ندهد * موارد بطور غیرهمزمان بروز می‌کنند. * اپیدمیهای وسیع تر و البته نامنظم تر ۴ منحنى همه كيرى داراى امواج ثانوی نیز هست.

صفحه 81:
مدت همه گیری بیش دوره کمون بیماری است و بيمارى 7 وی اتف * البته منحنى ابيدمى به خاطر بيدايش موارد ثانويه بیماری. آلوده شدن مداوم منبع. طولانی بودن وتنوع دوره كمون تغيير شكل بيدا مى كند . * به همين دلیل-تشخیص این نوع همه گیری تنها از روی شکل منحنی ممکن است مشکل باشد. * چند مثال: - آلودگی یک چاه آب. - واکسن آلوده ای که در سطح کشور توزیع شده

صفحه 82:
Continuing Common Source or Intermittent Exposure Cases: one mo ‏م2 ه‎ 0 ۱ 2 3 4 5 6 7 6 9 10 11 12 13 14 ۱5 6۱7 9 Time + In this case, there are several peaks, and the incubation period cannot be identified.

صفحه 83:
* غالبا منشاء عفونی دارد. * در جامعه ای ایجاد می‌شود که افراد نسبت به بیماری ‎-١‏ زملنى كه عامل عفونی در جمعیتی وارد شود كه يل قبلابا آن عامل مواجه نشده .يل سالهاى متمادی عامل مورد نظر در آن دیده نشده باشد ‏۲-ورود تعداد زیلد افراد حساس به جامعه (تولد-مهاجرت) و در نتیجه کاهش ‎herd‏ ‎(immunity‏ ‏مثال: ورود سر بازان جدید به یک پادگان ‏* انتقال‌یا از شخص‌به شخص است. یا از ناقلین بندپا ويابه وسیله مخازن حیوانی

صفحه 84:
* سرعت انتقال بستگی به ‎ole «Herd Immunity‏ احتمال تماس با منبع آلوده و میزان حمله انویه (6/۸) دارد. منحنی اپیدمی آهسته بالامی رود و در طی مدت طولانی تری يايين مى ايد * آنقدر بیماران. افراد سالم را مبتلا می‌کنند که تعداد افراد مستعد کم شود و یا با افراد آلوده تماس نداشته باشند * دوره این اپیدمی‌خیلی طولانی تر از انواع دیگر است. ۶ مثال: - همه گیری هپاتیت ۰۸ فلج اطفال. آنفلو آنزا

صفحه 85:
62852 98 3 0 ۷ 1 | [| 4 ۱۱۰ ‏اکبر‎ ws pales ۱٩۱ ‏وه‎ نما ۲ نی همگیری یشوه سرخک در دای جنرب ۱۵ ابر ۱۹/۰ ۱1 نویه 111۱ موارد سرخک

صفحه 86:
‎٠‏ همه گیری هلیی که در جامعه محسوس نیستند» نظیر همه گیری سرطان ها را همه گیری آرام می‌گویند.

صفحه 87:
‎٠‏ اپیدمی حکایت از به هم خوردن تعادل بین عامل عفونی» میزبان و محیط دارد ‎٠‏ نقش مهم اپیدمیولوژی در بررسی و کنترل اپیدمیها زينسرة یک شپش باعث عقب نشينى نايلئون از مسكو شد. (همه گیری تیفوس ))

صفحه 88:
اهداف بررسي همه كبري قعيين دامنه و بزركى ابيدمى (زمان» مكان» فرد): ‎When‏ ‎Where‏ ‎Who‏ ‎How‏ ‏تعيين شرايط و عوامل ايجاد ابيدمى شناسایی علت» منبع و راه انتقال عفونت ‎ait yf‏ پيشنهادها برای مبارزه با همه گیری و جلوگیری از بروز مجدد آن.

صفحه 89:
مراحل بررسی اپیدمیها | تأیید تشخیص ۱ا. اثبات وجود اپیدمی ‎Ill‏ تعریف جمعیت در معرض خطر ۷ جستجوی سریع برای یافتن همه مبتلایان و خصوصیاتشان ‎V‏ _ارزیابی عوامل اکولوژیک ۱ بررسی بیشتر جمعیت در معرض خطر ۱۱ تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده ۷۱۱۱ تنظیم فرضیه ‎IX‏ آزمون فرضیه ‎X‏ نوشتن گزارش

صفحه 90:
مراحل بررسی اپیدمیها ا. تأييد تشخيص: اولين قدم در بررسى ابيدمى كاه كزارشهاى نادرست» سوء تعبیر عوام»... عدم نياز به معاينه همه مبتلايان» چرا؟ "ابيدمى يعنى بروز بیش از حد انتظار " بهترین: تأیید آزمایشگاهی اما نباید بررسی اپیدمی تا حصول نتایج آزمایشگاهی به تأخیر افتد

صفحه 91:
مراحل بررسی اپیدمیها اا. اثبات وجود اپیدمی: مقایسه وفور بیماری با گذشته و با با استاندارد (بروز بیش از حد انتظار) (بروز بیش از دو انحراف معیار نسبت به بروز آندمیک) نقاط مرز طبیعی» جاده فا و مخل همه تقاط منکونی؛ در طول جاده با در تواحی دور افتاده ناحيه بايد به بخش هائی تقسیم شود و از نقاط طبیعی به عنوان خط مرزی آستفاده شود, ین تن هار ز باید به قسمت های کوچک تر تقسيم شود. در هر قسمت نقا مسقونی (خانه ها) با شعاره گذارق مخض می شوند. ب- شمارش حمعت: کل با زیر گروههائی از جمعیت مورد نیاز برای مخرج کسرمیزان های حمله ‎(attack rates)‏ 50 گروهها و زیر گروههای جمعیت

صفحه 92:
مراحل بررسی اپیدمیها ۲ ۷ جستجوی سریع برای یافتن همه مبتلایان و خصوصیاتشان الف- بررسی پزشکی شناسائی همه بیماران از جمله کسانی که احتمالاً با خطر مواجه شده اند ولی به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه نکرده اند» (یعنی غربالگری همه اعضاء جمعیت از جهت ابتلاء به بیماری مورد نظر) ب- بركه هاى اببدميولوزيك ‎(Epidemiologic case sheet) sXal o s1g0‏ - با «فرم های مصاحبه با مبتلایان» (۴۲۵۲ 1۳6۲۷۱6۷۷ 856)) شامل موارد زیر: نام» سن» شغل؛ طبقه اجتماعی» سفرء تاریخچه مواجهه قبلی» زمان شروع بیماری» نشانه ها و علائم بیماری» تماس شخص در خانه» کار» مدرسه با دیگر مکان ها با اتفاقات مهم مثل شرکت در مهمانی» غذا خوردن و مواجهه با حمل کننده های معمول عامل بیماری زا مثل آب غذا و شیی ملاقاتهائی که در خارج از جامعه اتفاق افتاده است تاریخچه قزریق یا دریافت فر آورده های خونی» شرکت در گردهمائی ها و غیره. - اطلاعاتی که جمع آوری می شود بايد مربوط به بيماري تحت مطالعه باشد. برای مثال اگر بیماری از راه غذا منتقل شده است» جزئیات غذاهائی که خورده شده ضروری است. - فرم مصاحبه با مبتلایان کامل بودن و ثبات جمع آوری داده ها را تضمین می کند. - اگر اپیدمی بزرگی باشد؛ مصاحبه با همه مبتلایان غیر ممکن است (مثا اپیدمی آنفل آنزا) ...در چنین مواردی یک نمونه تصادفی باید برای جمع آوری داده هاء انتخاب شود.

صفحه 93:
مراحل بررسی اپیدمیها /٠ا.‏ جستجوی سریع برای بافتن همه مبتلایان و خصوصیاتشان ج- جستجوی دیگر مبتلایان پرسش از بیماران که آیا فرد مبتلای دا در خانه» فاميل يا همسايه؛ محل كار» 2 عم (براى بررسى انتقال فرد به فرد) بررسى مبتلايان جديد ‎wh (Secondary Case)‏ روزانه قا زمان ياك شدن منطقه از ابيدمى ادامه ‎wh‏ (تقريبا معادل دو دوره كمون از وقتى كه آخرين مورد بيمارى رخ داده است)

صفحه 94:
مراحل بررسی اپیدمیها ۷ ارزیابی عوامل اکولوژیک - عوامل اکولوژیک زمینه ساز بیماری (نحوه تهیه آب آشامیدنی» وضعیت غذاخوریهاء تغیبرات جوی» دینامیک جمعیت حشرات و ...) - برای شناسایی منبع» مخزن و راه انتقال عفونت - با استفاده از مطالعات ایبدمیو لوژیک مثل مورد شاهدی» ارتباط عوامل محیطی با بیماری معلوم می‌شود

صفحه 95:
مراحل بررسی اپیدمیها ‎VI‏ بررسی بیشتر جمعیت در معرض خطر ‏- بررسی جمعیت یا نمونه ای از آن (معاینه» آزمایش غربالگری» بررسی غذاها» آزمایش مدفوع و ...) ‏- نهایتا تقسیم بندی جمعیت به دو گروه: ‏- مواجهه یافته ۲- بیمار یا غیر بیمار ‏- استفاده از انواع مطالعات ایبدمیو لوژیک مثل مورد شاهدی» ‏کوهورت و ...

صفحه 96:
مراحل بررسی اپیدمیها ۱۱ تجزیه تحلیل داده های جمع آوری شده -بر حسب زمان» مکان و فرد ا- توزیع زمانی (001100 01517 اق2۱۲۵00۱091) و رسم منحنی اپیدمی و استفاده از آن (کاربردهای منحنی؟) توجه به خوشه های زمانی مبتلایان تعیین نوع اپیدمی

صفحه 97:
مراحل بررسی اپیدمیها ۱۱ تجزیه تحلیل داده های جمع آوری شده بر حسب زمان؛ مکان و فرد (Spot map) 3 ‏توزیع‎ -۲ - تهیه نقشه علامتگذاری شده از مبتلایان و ارتباط آنها با منابع احتمالی عفونت (منبع آب غذاء ...) - تجزیه تحلیل توزیع مکانی ممکن است اطلاعاتی در مورد منبع عفونت به دست دهد (جان اسنو در مورد وبا در میدان طلایی لندن)

صفحه 98:
مراحل بررسی اپیدمیها ۱۱ تجزیه تحلیل داده های جمع آوری شده بر حسب زمان؛ مکان و فرد ۳- فرد: - تجزیه تحلیل داده های مربوط به سن» جنس شغل و ... - محاسبه میزانهای حمله و کشندگی برای افراد در معرض خطر و غیر معرض خطر

صفحه 99:
مراحل بررسی اپیدمیها ۱۱۱ تنظیم فرضیه - بر اساس توزیع زمانی» مکانی و فرد - فرضیه بر حسب راه انتقال عفونت» منبع» عامل بیماریزا» عوامل محیطی موّثر در اپیدمی ‎1X‏ آزمون فرضیه ‏مقایسه میزان حمله (بروز بیماری) در گروههای مواجهه داشته و نداشته با هر کدام از عوامل مشکوک

صفحه 100:
مراحل بررسی اپیدمیها ‎.X‏ تهیه گزارش ‏گزارش کامل ‏برای اطلاع دیکران و آموزش اساس توزیع زمانی» مکانی و فرد ‏-اجزاء كزارش ‎AM act; ۷ ۳ -\‏ ۲- اطلاعات قبلی و فعلی (سابقه اضر ‎“a‏ ‏۳- متدولوژی بررسی (تعریف بیماری» پرسشنامه؛ ...) ‏۴- چگونگی تجزبه تحلیل داده ها ۵- اقدامات انجام شده برای کنترل اپیدمی ‎

صفحه 101:
چه موفع همه گیری را خاتمه یافته تلقی می کنیم؟ اگر زمانی معادل دو دوره کمون بگذرد و موردی دیگر اتفاق نیفتد.

صفحه 102:
منبع * Iran environmental health engineering www.iehe.ir

به نام خدا اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی 1 اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی منبع :ص 162تا 183 ج ا پارک • از قسمتهای بنیادی اپیدمیولوژی (به وجود آمدن علم اپیدمیولوژی از مطالعه اپیدمیهای بیماریهای عفونی) • علیرغم کنترل شدن بسیاری از بیماریهای عفونی ،امروزه دالیلی برای رویکرد جدید به اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی وجود دارد: – تغییر الگوی برخی بیماریهای عفونی (سل و پیدایش موارد مقاوم به درمان)... ، – کشف بیماریهای عفونی جدید (ایدز)...، – احتمال منشأ عفونی داشتن برخی بیماریهای مزمن (سرطانها مانند لنفوم و سرطان گردن رحم -زخم معده) • عدم حذف تمام بیماریهای عفونی با ساخت واکسنها و آنتیبیوتیکها: ‌ – علت :وجود نقاط مبهم در سیر و کنترل این بیماریها ،که لزوم اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی را معلوم می سازد تا با کشف این نکات مبهم (بخش ناپیدای کوه یخ) به کنترل این بیماریها کمک کند 2 اپیدمیولوژی بیماریهای عفونی • عفونت ()Infection – تعریف :ورود و گسترش يا تكثير يك عامل بيماريزا به بدن انسان يا جانور – بدن به راههای مختلف به حمله عامل بیماریزا پاسخ می دهد: • رخداد بیماری عفونی • پاسخ ایمنی بدن – اما یک عفونت همیشه منتهی به بیماری نمی شود – سطوح مختلف عفونت: • • • • • 3 (Colonizationاستقرار) مثل:استافیلوکوک طالیی در پوست و بینی. ( Subclinicalتحت بالینی) مثل:ابتالی تحت بالینی به تب مالت ( Inapparentناپیدا) مثل:فلج اطفال (Latentپنهان) مثل :ماندن ویروس تبخال در شاخ خلفی نخاع (Clinicalبالینی) همان بیماری عفونی است فكـركنـيـــد.... لطــفا به توضـيحــــات اساليد هاي بعدي دقت كرده ،اصطالح منــــاسب را انتخــــاب نمائيد. 4 تجمع استافيلوكوك ها بر روي پوست ‏Colonization 5 فردی كه بعد از انجام اقدامات دندان پزشكي در ناحيه گوشه و باالي لب دچار ضايعـه زير شده است. ‏Latent Infection 6 3مــاه قبــــل، ايــن گـــوسفـنـــد جنيــن خـودرا سقــط كرده است .اكنـون پدر و پسر صاحبان آن ،از نظــــر تـب مالـــــت آزمايش شـده اند و پاسخ آزمايش آنهـا عدد بـاالي 320/1 را نشــان مي دهــد ولــي هـيـچـــگـونه عـــالمـتـــي ندارند. 7 عفونت تحت باليني آلودگی عفونی ()Contamination وجــــود عـامـــل بیمــــاریزا بـر سطـــح بدن ،لباس، بستر خواب ،اسباب بازی ،لوازم جــــراحـی و پانسمــان یا دیگر مواد بیجان و مواد خوراکی مانند آب ،شیــــر را آلودگی می‌گوینــد. مثل :آلـوده شـدن ادرار در اثـر تمـاس لولـه نمونه با بدن – یا آلوده شدن محیط کشت با میکروبهای بدن و مثبت شدن کاذب کشت. وجود آلودگی بر سطح بدن نشانه وجود حالت حامل ( )Carrierنیست 8 آالیندگی یا آلودگی غیرعفونی()Pollution وجود مواد مضر (و نه ضرورتًا عفونی) در محیط را Pollution گـــــــویـنــــــد. مثل :آلودگی هوا با سرب و ... 9 آالیش یا آلودگی انگلی ()Infestation جایگزین شدن،تولید مثل و گسترش بنـــد پایان بر سطـــح بدن یا میگویند. لبــاس را‌ Infestation مثل :آلودگی به شپش – آلوده شدن با هیره ( )Itch Miteو آلودگی با کرمهای انگلی رودهای. ‌ 10 • میزبان (:)host انسان يا حيواني كه محلی براي جايگزيني يا ادامه زندگي عامل بيماريزای عفوني بصورت طبيعي باشد • میزبان اجباری (:)Obligate – تنها میزبان عامل عفونی (سرخک یا حصبه) • میزبان اولیه یا قطعی (:)Primary or Definitive – گذراندن دوره بلوغ جنسی یا مراحل جنسی عامل عفونی در بدن میزبان • میزبان ثانوی یا واسط (Secondary or :)Intermediate – گذراندن حالت غیر جنسی یا الروی عامل عفونی • میزبان انتقالی: – زنده ماندن عامل عفونی بدون تغییری در تکامل آن در بدن میزبان 11 • بیماری عفونی (:)Infectious disease – تظاهرات باليني ناشي از عفونت در انسان يا حيوان • بیماری واگیر(:)Contagious disease – در نتیـجه تماس ایجاد مـی شــونـد .مـثـــــل بیـمــاریهای گال ،تراخم ،جذام یا بیماریهای آمیزشی • بیماری مسری (:)Communicable disease – در نتیجه یک عامل عفونی یا فرآورده های سمــی آن به وجــــود میتواند به طور مستقیم یا غیر مستقیم از انسان به مـــیآید و ‌ ‌ انسان ،جــــانور بــه جانــور ،یـــا از محـیـــــط (هوا ،گرد و غبار ،خاک ،آب ،غذا) بــه انســان یا جــــانــوران منتـقــــل شود. 12 • اپیدمی (:)Epidemic • بروز بیش از حد انتظار یک بیماری یا رفتار (سیگار) یا یک واقعه (حوادث و سوانح) مرتبط با سالمتی • حد انتظار: • بر اساس مقایسه با گذشته (در شرایط غیر اپیدمی) • مقدار آن بسته به مناطق مختلف ،متفاوت است (وبا در آمریکا و در هند) • هم شامل بیماریهای کوتاه گذر (سرخک ،وبا )... ،و هم طوالنی مدت و آهسته (بیماریهای غیر عفونی مثل دیابت)... ، • طغیان (:)Outbreak • اپیدمی در مناطق کوچک و محلی (این اصطالح برای کاهش ترس مردم ،به جای کلمه اپیدمی به کار می رود!!) 13 • اندمی (:)Endemic – حضور دایمی بیماری یا عامل عفونی در منطقه مشخص یا در گروههای خاص (به شرط عدم مهاجرت به درون منطقه) – فراوانی مورد انتظار یا معمول بیماری در منطقه یا گروههای خاص (مثل سرماخوردگی) – در برخی شرایط می تواند اپیدمی شود – هیپراندمیک: • حضور دایمی بیماری در منطقه و به میزان باالی شیوع و بروز • درگیری همه گروههای جامعه به طور مساوی – هولواندمیک ()Holoendemic • بروز زیاد در کودکان ،درگیری زیا د بچه ها و سپس به تعادل رسیدن در بزرگسالی (ابتالی کمتر نسبت به بچه ها) مثل ماالریا 14 • تک گیر (:)Sporadic – – – – یعنی پراکنده بودن رخ دادن بیماری به صورت نامنظم و بدون قاعده از زمانی به زمان دیگر و عمومًا به ندرت عدم ارتباط یا ارتباط بسیار کم موارد بیماری با هم از نظر مکانی یا زمانی و بدون منبع مشترک عفونت مانند کزاز ،تب خال ،مننژیت و ... • عالم گیر (:)Pandemic – درگیر کردن نسبت زیادی ازجمعیت در یک محدوده جغرافیایی بزرگ (کشور ،قاره ،کل دنیا) – مانند ایدز ،پاندمیهای آنفلوانزا... ، • بیماری خارجی (:)Exotic – بیماری که قبًال در کشوری رخ نمی داده و از خارج وارد شده است (هاری در انگلستان) 15 • بیماری مشترک انسان و د ام ()Zoonosis – به عفونتي گفته مي شود كه تحت شرايط طبيــعي از حيــوانات مهـره دار به انسان منتقل شود – :Epizooticاپیدمی در حیوانات (احتمال درگیر کردن انسان) – :Enzooticاندمی در حیوانات – :Epornithicاپیدمی در پرندگان – :Anthropozoonosisانتقال از حیوان به انسان (هاری، طاعون)... ، – :Zooanthroponosisانتقال از انسان به حیوان (سل انسانی در گاو) – :Amphixenosisانتقال دوجانبه (شیستوزوما)... - 16 • عفونت بیمارستانی (:)Nosocomial Infection – عفونتهــای جدیدی هستند که در زمان بستری شدن در بیمارستان ایجاد می‌شوند و گاه حتی بعــد از مرخص شدن بیمار خود را نشان میدهند. ‌ – به عـبـارت دیگر ،این عفونتها در زمان پذیرش بیمار وجود نداشتــه اند ،بیمار در دوره کمون نبوده و در ادامــه عفونت ناشی از بستری نبودهاند (و فقط به خاطر شرایط بیمارستان رخ می‌دهند) ‌ قبلی نیز – مثل :عفونتهای ادراری ناشی از سوند ،عفونتهای بعد از عمـــــل جراحی و ... • عفونت فرصت طلب (:)Opportunistic Infection • • • • 17 این عفونتها در زمینه اختالل ایمـنـــی بـه وجــــود می‌آینـــد. در حالت عادی (ایمنی طبیعی) بیماریزا نیستند. مانند تبخال ،توکسوپالسموز ،سل و ... خصوصًا در ایدز رخ می دهند .چرا؟ • عفونت پزشک زاد ()Iatrogenic infection • ناشی از دخالت پزشک • به عـفــونتهایی می گوینـــد که به علت اقدامات تشخیصی ،درمانی یا پیشگیرانه پزشک یا کارکنان دیگر بهداشتی درمانی ایجـــاد می شوند و موجــب نقـص ،معـلـــولیـــت ،ناتوانی یا مـــرگ می گــردند. • مثل :واکنش به پنی سیلین – آنمی آپالستیک ناشی از کلرآمفنیکل ،لوکمی ناشی از مواجهــــه با اشعـــه ایکس دوران جنینی ،ابتال به هپاتیت به خاطر تزریق خون و ... 18 فكـركنـيـــد... اصطالح منــــاسب را برای اساليد هاي بعدي انتخــــاب نمائيد. 19 تراخم ،عفونت چشم كه معموال به علت تماس با دستهاي آلوده ،حشرات و حولـه مشترك ايجــاد مي شود. ‏Contagious Infection 20 Chemical Contamination 21 Air Pollution 22 Water Pollution 23 Infestation 24 Pediculosis Infestation 25 جا مانـدن بـطري و چاقو در شكم ،بعد از عمل جراحی ‏Iatrogenic Disease 26 • مراقبت از بیماریها ()Surveillance – – – – تعریف :جمع آوری ،تجزیه تحلیل ،تفسیر و انتشار اطالعات یک بیماری به منظور پیشگیری ،کنترل و درمان آن نظارت بر عوامل تعیین کننده بروز ،نحوه توزیع و انتشار بیماری در جامعه بررسی و رسیدگی مداوم به شاخصهای سالمت ،وضع تغذیه، مخاطرات محیطی و ...که بر سالمت مردم تأثیرگذارند هدف اصلی :تشخیص تغییرات در روند بروز یا توزیع بیماریها به منظور شروع اقدامات کنترلی • بيماريهاي قابل گزارش()Notifiable Diseases – بيمـاريهـایی كــه وقـــوعشان از نظــر بهداشت عمومي آنقدر مهم است كه بايد وقوع آنها به صورت تلفني و يا كتبــی به مسئولين بهـــــداشتــي خـبـــــر داده شــــوند. 27 Dynamics of disease transmission – 3حلقه زنجیره انتقال بیماریها: – منبع (:)source – مخزن (:)reservoir .1منبع و مخزن .2راه انتقال .3میزبان حساس شخص ،حیوان یا شیئی که عامل بیماریزا از آن می گذرد و به میزبان راه می یابد شخص ،حیوان یا شیئی که عامل بیماریزا در آن زندگی می کند و تکثیر می یابد (جایگاه طبیعی تکثیر عامل بیماریزا ) – مخزن و منبع لزومًا مترادف هم نیستند: • مخزن :انسان ،منبع :خاک آلوده به الرو کرمهای قالبدار- • کزاز -مخزن و منبع :خاک (مشترک) • حصبه -مخزن :انسان حامل بیماری ،منبع :مدفوع بیمار ،غذا... ، – منبع اشاره به منبع بی واسطه و مستقیم عفونت دارد و می تواند قسمتی از مخزن باشد یا نباشد 28 • مخرن همگون (:)Homologous • مخرن نا همگون (:)Heterologous • انواع مخزن: وقوع بیماری در همان گونه مخزن باشد (انسان مخزن وبا است -وبا در انسان رخ می دهد) وقوع بیماری در گونه دیگری غیر از مخزن باشد (پرنده مخزن سالمونال است ،بیماری سالمونلوزیز در انسان رخ می دهد) 29 – انسانی – حیوانی – بی جان • مخزن انسانی: – مهمترین (انسان ،دشمن خود!) – دو نوع :مبتالیان-حاملین – الف) مبتالیان • تعریف ابتال می تواند بر اساس معیارهای بالینی ،آزمایشگاهی و ...باشد. .1بالینی • طیف خفیف تا شدید -انواع خفیف نقش مهمتری در انتقال عفونت دارند زیرا موارد خفیف به هر جا می روند و بیماری را منتشر می کنند ولی موارد شدید معموًال بستری هستند. .2تحت بالینی • • • • تکثیر عامل بیماریزا بدون ایجاد عالمت فقط از طریق تستهای آزمایشگاهی کشف می شوند انتقال بیماری به دیگران ،بیشتر از بیماران عال متدار این حالت در سیر اکثر عفونتها (غیر از سرخک) وجود دارد :ابتالی مکرر افراد به عفونت به صورت تحت بالینی :علت ایمنی در بزرگسالی .3عفونت پنهان یا Latent • افتراق از تحت بالینی: .Aوجود عامل بیماریزا در بدن بدون هیچ عالمتی حتی آزمایشگاهی .Bعدم انتقال از فردی به فردی دیگر • مثال :تبخال 30 • مخزن انسانی( :مبتالیان) – مورد اولیه ()Primary Case • اولین مورد مبتال به بیماری عفونی که در جامعه دیده شده است – مورد شاخص ()Index Case • اولین مورد مبتال به بیماری عفونی که توجه محقق را به خود جلب کرده است (لزومًا همیشه همان مورد اولیه نیست) – مورد ثانویه ()secondary Case • کسانی که بعد از تماس با مورد اولیه مبتال می شوند – مبتالیان می توانند عالوه بر مخزن ،منبع انتقال عفونت هم باشند 31 • مخزن انسانی: ب) حاملین ()Carriers • تعریف :فردی که بدون داشتن بیماری قابل تشخیص از نظر بالینی و ... عامل بیماری را با خود دارد و منبع بالقوه عفونت برای دیگران است. علت ایجاد حالت حامل: • خطرناکتر بودن حاملین نسبت به مبتالیان (از نظر انتقال به دیگران)- چرا؟ خصوصیات حالت حامل: • • .1درمان ناکافی .2پاسخ ضعیف ایمنی بدن – که در نهایت ،عدم ریشه کن شدن عامل بیماری از بدن رخ می دهد .1حضور عامل بیماریزا در بدن .2عدم وجود نشانه مشخصی از داشتن بیماری .3وجود عامل بیماریزا در ترشحات یا مواد دفعی بدن (منبع عفونت برای دیگران) 32 • طبقه بندی حاملین: – الف) بر حسب نوع • حاملین در دوره کمون – (سرخک ،اوریون ،فلج اطفال ،آنفوالنزا ،دیفتری ،هپاتیت ب) • حاملین در دوره نقاهت – – – – علیرغم بهبودی عالیم بالینی ،هنوز انتقال بیماری رخ می دهد خطرناکترند لزوم تکمیل دوره درمان آنتی بیوتیکی علیرغم بهبود عالیم مثال :حصبه که تا 8-6هفته پس از بهبود عالیم می تواند دیگران را آلوده کند. • حاملین سالم (ظاهرًا سالم؟) – تقریبًا همان موارد تحت بالینی هستند (بدون عالمت ،به ظاهر سالم) – مثال :وبا ،فلج اطفال ،دیفتری... ، – توجه :موارد تحت بالینی ممکن است حامل باشند (فلج اطفال) یا نباشند (سل) – ب) بر حسب طول مدت • حاملین موقت • حاملین مزمن :پراکنده کردن عامل بیماری برای مدت نامعلوم (گاهگاه یا دایمی) (حصبه ،هپاتیت ب) – ج) بر حسب راه خروج • ادرار ،مدفوع ،ترشحات تنفس یا بینی ،خون ،زخم باز و ... • مهم بودن وضع اشتغال در این مورد (فرد حامل حصبه که با مواد غذائی یا آب سروکار دارد خطرناک تر از حاملی است که کار دفتری دارد) 33 • مخزن حیوانی: – در بیماریهای زوئونوز – هاری ،تب زرد ،آنفوالنزا (مثًال خوک و اردک در پاندمیها) ،کالمیدیا (کبوتر) • مخزن غیر زنده: – خاک ،اشیا (کزاز-سیاه زخم) 34 راه انتقال :حلقه دوم در زنجیره انتقال عفونت یک یا چند راه انتقال بسته به نوع بیماری • وجود چند راه انتقال ،احتمال بقای عامل بیماریزا را زیاد می کند. دو نوع :مستقيم يا غيرمستقيم مستقیم: .1 .I .II 35 تماس بدون واسطه (از طریق پوست ،مخاطات و )... • • ایجاد عفونت بیشتر ،کمتر بودن مدت زندگی عامل بیماریزا در خارج بدن جذام ،ایدز ،STI ،عفونتهای چشمی و پوستی – – – تا فاصله 60-30سانتیمتری ،از طریق سرفه ،عطسه ،صحبت کردن و ... در محلهای پرتراکم و فاقد تهویه مناسب سل ،سرماخوردگی ،مننژیت مننگوکوکی و ... قطرات بزاق و ترشحات تنفسی ()Droplet راه انتقال .1 مستقیم( :ادامه) .III .IV .V خاک • • تماس مستقیم پوست و بافتهای حساس با خاک ،کود و ... الرو کرم قالبدار ،کزاز... ، • گاز گرفتگی توسط حیوان (هاری) ،فرورفتن سرنگ در پوست (هپاتیت ب) • سندرم ،TORCHهپاتیت ب و ... جایگزینی داخل پوست و مخاط انتقال از طریق جفت (عمودی) تحقیق :سندرم TORCHچیست؟ ( پاسخها حتمًا همراه با ذکر رفرنس باشد) 36 راه انتقال .2غیرمستقیم: • • .2 • ‏ ‏ • • 37 شامل پنج (F: Fliesمگسها)(Fingers ،انگشتان)Fomites، (مواد بیجان)(Food ،غذا)(Fluid،مایعات) از شروط اساسی برای انتقال :حفظ قابلیت بیماریزایی عامل عفونی تا زمان پیدا شدن میزبان جدید انتقال از طریق حمل کننده ()Vehicle-Born آب ،غذا ،خون ،بافتها (پیوند اعضا و ،)... حمل شدن عامل بیماریزا به طور غیر فعال (هپاتیت Aدر آب) احتمال تکثیر برخی عوامل بیماریزا در حمل کننده (استاف طالیی در غذا) گاه نمی توان عامل عفونی را در حمل کننده مورد نظر پیدا کرد (حصبه در آب) غالبا منبع عفونت را می توان ردیابی کرد راه انتقال .2 .II غیرمستقیم( :ادامه) ناقل جاندار()Vector-Born • .A بندپا یا هر جاندار دیگر (حلزون) ،به دو روش : مکانیکی :انتقال با اندام یا مدفوع بندپا (مگس و -)...عدم رشد و تکثیر عامل عفونی در بدن ناقل بیولوژیکی :رشد و تکثیر در بدن ناقل ،به سه شکل: • گاه انتقال عامل عفونی به طور عمودی از ناقل ماده به نوزادش :انتقال تخمدانی (Transovarian )Transmission گاه انتقال از یک مرحله زندگی ناقل به مرحله دیگر (مثًال از نمف به بالغ))Trans-stedial transmission( : .B • 38 .iتکثیر یابنده :فقط تکثیر بدون تغییر شکل (باسیل طاعون در کک موش) .iiچرخه رشد و تکثیر :هم تکثیر هم تغییر شکل(ماالریه در پشه) .iiiچرخه تکاملی :فقط تکامل بدون تکثیر (میکروفیالریا در پشه) راه انتقال .2 غیرمستقیم( :ادامه) .IIIانتقال از طریق هوا ()Air Born .A .B – یک تا ده میکرون (زیر پنج میکرون :ورود به ریه) (تا مدتی معلق در هوا) توانایی انتقال برای مدت طوالنی و حفظ قابلیت بیماریزایی سل-آنفوالنزا-آبله مرغان-سرخک-عفونتهای تنفسی • قطرات بزرگتر که طی صحبت ،عطسه و ...بر زمین (فرش ،مبلمان، لباس )... ،می نشینند بلند شدن با جارو کردن ،باد ،گردگیری و ....و ورود به ریه یا نشستن روی غذاها استرپتوکوک ،اسپور قارچها ،سل (زنده ماندن در مدت طوالنی در محیط) خصوصًا در اتاقهای نشیمن و در بیمارستانها ()Nosocomial – – • • • 39 هسته های حاصل از قطرات بزاق و تنفس (Droplet )nuclei گرد و غبار راه انتقال .2 غیرمستقیم( :ادامه) .IVمواد بیجان ()Fomites Born • مواد یا اشیاء به جز آب و غذا که با ترشحات عفونی بیماران آلوده می شوند و به دیگران منتقل می کنند لباسها ،حوله ،ملحفه ،دستمال ،ظرف غذا ،کتاب ،شیر آب و ... دیفتری-حصبه-دیسانتری باکتریایی-هپاتیت -Aعفونتهای چشمی و پوستی • • • رایج ترین ،انتقال فرد به فرد لزوم رعایت بهداشت فردی استرپتوکوکها-استافها-حصبه-دیسانتری-هپاتیت -A انگلهای روده ای • • .V 40 دستها و انگشتان ()Finger Born میزبان حساس :حلقه سوم در زنجیره انتقال عفونت خصوصیات یک زندگی انگلی موفق: وجود راه ورودی به بدن میزبان برای عامل .1 عفونی(تنفس-گوارش-ادراری تناسلی-پوست و )... .2رسیدن به محل مناسب برای زندگی و تکثیر عامل عفونی در بدن میزبان .3وجود راه خروجی از میزبان برای رسیدن به میزبان دیگر • .4 .5 41 در غیر این صورت Dead end infection :عفونت بن بست-مثل هاری ،طاعون خیارکی ،کزاز ،تریشینوز امکان زنده ماندن عامل عفونی در محیط تا یافتن میزبان بعدی عدم مرگ میزبان توسط عامل عفونی!! بلکه فقط ابجاد یک ایمنی ضعیف تا دفعات بعد! (سرماخوردگی) • دوره کمون (Period منبع :ص 183تا 188 ج ا پارک :)Incubation – تعریف :مدت زمانی که بین تهاجم عامل عفونت زا و پدیدار شدن اولین عالمت یا نشانه بیماری مورد نظر ،وجود دارد. – در دوره کمون ،عامل عفونت زا در بدن میزبان تکثیر می یابد و وقتی تراکم آن به حد کفایت رسید ،تعادل سالمتی در میزبان به هم خورده و بیماری آشکار می شود. – آنچه بیشتر مورد عالقه اپیدمیولوژیست ها می باشد: میانه دوره کمون ()Median Incubation period ( زمانی که الزم است تا 50درصد کل مواجهین با عامل بیماری زا بیماری را نشان دهند ) 42 • عوامل مؤثر بر دوره کمون: • میزان واگیری در طی دوره کمون بیماریهای عفونی بر حسب نوع عامل عفونتزا ،متفاوت است. • • طول دوره کمون یکی از خصوصیات هر بیماری است. برای هر بیماری یک حداقل دوره کمون وجود دارد که تا قبل از آن هیچ شواهدی از بیماری رخ نخواهد داد. دوره کمون بیماری در بین بیماری های عفونی مختلف و همچنین از فردی به فرد دیگر با همان بیماری ،متفاوت است. .1 .2 .3 .4 زمان دو تا شدن ( )replication timeعامل بیماری زا : infective doseمقداری از عامل بیماری که می تواند بیماری را شروع کند راه ورود استعداد میزبان (مثال :سرخک ،آبله مرغان ،سیاه سرفه و هپاتیت :Aدر مراحل آخر دوره کمونشان مسری هستند) • – کوتاه :بین چند ساعت تا 2الی 3روز :مسمومیت غذائی با استافیلوکوک ،وبا، دیسانتری باسیلی و آنفلوآنزا – متوسط :از 10روز تا 3هفته :حصبه ،بیماریهای ویروسی مثل آبله مرغان ،سرخک و اوریون – طوالنی :هفته ها تا سالها :ایدز ،هپاتیت ب... ، 43 • بیماریهای غیرعفونی هم دوره کمون دارند (تحت عنوان )Induction period (مثل سرطانها ،بیماریهای قلبی و بیماریهای روانی) • اصطالح دوره پنهانی ( )latent periodدر بیماریهای غیرعفونی معادل دوره کمون در بیماریهای عفونی است« :فاصله بین شروع بیماری تا تشخیص بیماری» • از چند ماه تا چند سال متغیر است. • در این مرحله کنش و واکنش بین عامل بیماری زا و میزبان منجر به یک سلسله از تغییرات سلولی می شود 44 • دالیل اهمیت دوره کمون: ردیابی منبع عفونت (خصوصًا در عفونتهای با دوره کمون کوتاه) .1 .2تعیین مدت مراقبت از بیماری (معموًال برابر با بیشترین دوره کمون .3 بیماری) ایمن سازی (آگاهی از دوره کمون کمک می کند تا بتوانیم با سرمهای حاوی ایمون گلوبولین ،از بروز بیماری بالینی پیش گیری کنیم ) .4مشخص کردن نوع اپیدمی (مثًال با منبع نقطه ای ،پیشرونده) (در اپیدمی یا منبع نقطه ای ( )point source epidemicهمه موارد در طی یک دوره کمون بیماری اتفاق می افتد، در حالی که در اپیدمی پیشرونده ( )propagated epidemicبیماری می تواند فراتر از طول دوره کمون هم اتفاق افتد). .5 تعیین پیش آگهی ( )prognosisبیماری (در بعضی بیماری ها (کزاز و هاری) هر چه دوره کمون کوتاه تر باشد ،پیش آگهی بیماری بدتر است). 45 • ( Serial Intervalفاصله در سلسله ابتال): – در عمل ،ندرتًا دوره کمون دقیق یک بیماری را می دانیم – اما می دانیم که در جریان طغیان ( )outbreakبیماری در یک خانواده که کوچکترین گروه اجتماعی و نیز یک گروه بسته است ،یک مورد اولیه ( )primary caseو به دنبال آن در مدت کوتاهی دو یا سه مورد ثانویه رخ می دهد. – فاصله ای که بین ابتال مورد اولیه و موارد ثانویه وجود دارد به نام «فاصله در سلسله ابتالء» نامیده می شود. – با جمع آوری اطالعات در مورد یک سری کامل از این گونه موارد ،می توان دوره کمون بیماری را حدس زد 46 • ( Generation Timeزمان الزم برای تجدید نسل ): – «فاصله زمانی بین دریافت عفونت توسط میزبان و بیشترین شدت آلوده کنندگی او برای دیگران» – به طور معمول زمان تجدید نسل تا حدودی معادل دوره کمون است ،ولی به هر حال این دو اصطالح یکی نیستند: • ممکن است زمان حداکثر مسری بودن بیماری ،در قبل یا بعد از دوره کمون باشد: – برای مثال در اوریون ،بیشترین شدت واگیری بیماری 48ساعت قبل از تورم غدد بزاقی می باشد (بعد از کمون). • دوره کمون فقط در عفونتهائی کاربرد دارد که عالیم آشکار بالینی می دهند ،در حالی که زمان تجدید نسل اشاره به انتقال عفونت دارد ،چه عفونت بالینی باشد چه تحت بالینی. – در انتقال شخص به شخص عفونت ،فاصله بین موارد ابتالء با زمان تجدید نسل مشخص می شود. 47 • ( Communicable Periodدوره واگیری): • «دوره زمانی که طی آن ،عامل عفونت زا به طور مستقیم یا غیرمستقیم از یک شخص یا حیوان آلوده به شخص یا حیوان دیگر (شامل بندپایان ) منتقل می شود» • در بیماریهای مختلف ،متفاوت است. • برخی بیماریها در دوره کمون ،واگیری بیشتری دارند (نسبت به دوره ای که عالئم بالینی ظاهر شده است) • یکی از مهم ترین راههای اندازه گیری دوره واگیری« ،میزان حمله ثانویه» است 48 • ) Secondary Attack Rate (SARمیزان حمله ثانویه: – «تعداد افرادی که پس از مواجهه با مورد اولیه یک بیماری و در طی زمانی معادل یک دوره کمون ،مبتال می شوند» تعداد افراد مواجهه یافته ای که در طی یک دوره کمون به بیماری مبتال می شوند تعداد کل افراد مواجهه یافته = SAR • مخرج کسر: •همه افرادی که با مورد اولیه بیماری مواجهه یافته اند .در مواردی فقط محدود به تماسهای افراد«مستعد» به بیماری می شود (زمانی که برای تمایز افراد مستعد از افراد ایمن ،راهی وجود داشته باشد) •مورد اولیه بیماری ،نه در صورت و نه در مخرج ،محاسبه نمی شود 49 • در یک خانواده 6نفری ،پدر و مادر قبًال نسبت به سرخک ایمن شده اند .یکی از فرزندان ،جدیدًا دچار سرخک شده است و در یک فاصله کوتاه 2فرزند دیگر از وی سرخک گرفته اند. درصد 66/66 • میزان حمله ثانویه ؟ 50 • میزان حمله ثانویه برای این به وجود آمد تا سرعت و میزان انتشار یک عفونت را در خانواده ،هم اتاقیها و یا در هر تجمع نزدیکی از افراد که با فرد مبتال در تماس بوده اند ،اندازه گیری کند. • سایر موارد کاربرد میزان حمله ثانویه: – تعیین مسری بودن یا نبودن یک بیماری با علت ناشناخته (مثل بیماری هوچکین) – ارزیابی اثربخشی اقدامات انجام شده برای کنترل بیماریها مثل قرنطینه کردن و ایمن سازی 51 • میزان حمله ثانویه به بیماریهایی محدود می شود که در آنها مورد اولیه فقط برای زمان محدودی (چند روز) قدرت سرایت بیماری را دارد (برای مثال سرخک و آبله مرغان). • وقتی مورد اولیه برای مدت درازی عفونت را سرایت دهد (مثل بیماری سل) ،مدت مواجهه ( )Duration of exposureمهم می باشد – و لذا در این موارد SAR ،این گونه محاسبه می شود: تعداد افرادی که پس از تماس به بیماری مبتال می شوند تعداد شخص-زمان مواجهه 52 = SAR • • • • • محدودیت دیگر :SARتعریف «افراد مستعد به بیماری» این تعریف فقط در بیماریهائی مثل سرخک و آبله مرغان که با دانستن تاریخچه فرد می توان مستعد بودن به بیماری را فهمید ،آسان است. اما در بیشتر موارد ،تعریف فرد مستعد به بیماری به راحتی امکان پذیر نیست (مثل آنفلوآنزا). در چنین مواردی میزان حمله ثانویه براساس همه افراد مواجهه یافته خانواده می باشد و کماکان یک ابزار مفید محسوب می شود . در مواردی که بیماری ،موارد تحت بالینی زیادی دارد، محاسبه SARمشکل است: – زیرا انتشار بیماری (یا صورت کسر )SARرا بدون بررسیهای آزمایشگاهی نمی توان اندازه گیری کرد (تعیین افراد مبتال با آزمایشگاه) 53 دفاع میزبان • موضعی یا عمومی ،اختصاصی یا غیراختصاصی، هومورال یا سلولی • -1دفاع اختصاصی • -2غیراختصاصی :به صورت کیفیت زندگی ،مسکن، آب ،بهسازی محیط ،بهبود تغذیه ،آموزش ... • 54 :دفاع اختصاصی • ایمنی فعال : Active immunity • ایمنی انفعالی (:)Passive – .1 .2 .3 – .1 .2 55 سیستم ایمنی خود فرد ،تولید آنتی بادی یا سلولهای ایمنی می کند: پس از عفونت به شکل بالینی (عالمتدار) مانند ابتالء به آبله مرغان ،سرخجه. پس از آلودگی پنهانی یا نیمه بالینی پس از واکسیناسیون (واکسن کشته ،واکسن زنده ضعیف شده) . . . ، هنگامی که آنتی بادی تولید شده در بدن انسان (یا حیوان) برای حفاظت شخص دیگر به بدن او منتقل شود: تجویز فراورده های دارای آنتی بادی (ایمنوگلوبولین) انتقال پادتن های مادری از راه جفت یا شیر :تفاوتهای ایمنی فعال و غیر فعال .1سرعت .2دوام • – – – 56 ایمنی غیر فعال: سریع تر است موقتی است (تا زمان حضور آنتی بادی در بدن فرد) سیستم ایمنی فرد ،آموزش نمی بیند (برای دفعات بعدی مواجهه با عفونت) انواع واکسن • زنده ضعیف شده تحقیق :کدام واکسنهای برنامه ملی ایمنسازی ایران ،زنده ضعیف شده، کدام کشته شده و کدام توکسوئید هستند؟ – ایمنی زایی قویتر – محدودیت مصرف در برخی افراد (نقص ایمنی ،لنفوم ،بارداری)... – اهمیت رعایت زنجیره سرما • کشته شده – ایمنی زایی کمتر – خطر کمتر • توکسوئید ()Toxoid – حاوی اگزوتوکسین (سم خارجی) عامل عفونتزا – آنتی بادیهای حاصله بر سم ایجاد شده توسط باکتری ،اثر می کنند نه بر خود باکتری – مؤثر ،کم خطر • اجزاء سلولی – آنتی ژن سطحی (هپاتیت ب) ،پلی ساکارید دیواره سلولی (مننگوکوک) ،پلی ساکارید کپسول (پنوموکوک) 57 • واکسنهای ترکیبی – حاوی چند نوع واکسن – برای تسهیل تجویز ،هزینه کمتر و کاهش دفعات مراجعه جهت واکسیناسیون – مثل واکسن سه گانه (دیفتری ،کزاز ،سیاه سرفه) یا ( MMRسرخک ،سرخجه ،اوریون) • واکسن پلی واالن – حاوی چند زیرگروه از یک ارگانیسم – مثل فلج اطفال (حاوی هر سه ساب تایپ ویروس) یا آنفلوانزا • واکسن ساده ()plain • واکسن کمکی ( :)adjuvantحاوی موادی که اضافه می شوند تا اثر واکسن نسبت به واکسنهای ساده بیشتر شود (مثل ترکیبات آلومینیوم و )... • زنجیره سرما (:)The Cold Chain – سیستم ذخیره سازی و حمل و نقل واکسن از محل تولید به مصرف در دمای پایین – اهمیت زیاد (وگرنه بی اثر شدن واکسنها) تحقیق :ترتیب حساسیت به سرما و ترتیب حساسیت به گرما در واکسنهای برنامه ایران (از حساسترین به کم حساسیت ترین) چگونه است 58 ایمنی جامعه ()Herd Immunity ج 1پارک • • • • ص 192و 193 مقاومت یک جامعه یا یک گروه از مردم نسبت به یک بیماری عفونی خاص ایمنی جامعه در برابر انتشار بیماری در جوامع انسانی سد ایمنی ایجاد می نماید. نوعی از محافظت گروهی مردم که فراتر از مقاومت حاصل از ایمنی تک تک مردم است به دلیل تأثیر ساختار جامعه بر انتقال عفونت بین افراد – چگونه؟ – وجود افراد ایمن در جامعه باعث جلوگیری از ابتالی سایرین می شود – به عبارت دیگر :کاهش افراد مستعد به بیماری به حدی می رسد که انتقال بیماری متوقف شود. 59 Infectious disease epidemiology 60 Infectious disease epidemiology 61 • پس :الزم نیست برای مقابله با بیماری ،صددرصد جامعه ایمن شوند، بلکه با Herd Immunityمی توان با بیماری مبارزه کرد حتی تا مرز حذف و ریشه کنی آن • اگر سطح ایمنی جامعه به اندازة کافی زیاد باشد (تعداد افرادمستعد بیماری به اندازه کافی کم شود) احتمال بروز همه گیری خیلی کم می شود و ممکن است منجر به حذف یا ریشه کنی بیماری گردد (مثال فلج اطفال یا دیفتری) • البته در ریشه کنی آبله ،نقش مهم در از بین بردن منبع آلودگی به وسیلة مراقبت از بیماری و تدابیر محدود کننده اعمال گردید و ایمنی جامعه در ریشه کنی نقش اساسی نداشت (اگرچه مهم بود) .بلکه مراقبت ازبیماری واقدامات کنترل کننده منبع عفونت را ریشه کن کرد. • ایمنی جامعه نمی تواند فرد را در برابر کزاز حفاظت کند. 62 عوامل موثر در ایجاد ایمنی جامعه • - 1بروز آلودگی بالینی یا غیربالینی (ایجاد ایمنی طبیعی) • -2واکسیناسیون افراد جامعه • - 3ساختار جامعه (میزبان انسانی ،میزبان حیوانی، حشرات ناقل ،عوامل اجتماعی و زیست محیطی مساعد کننده یا بازدارنده انتشار عفونت) تحقیق :چه شرایطی باید وجود اشته باشد تا Herd Immunityرخ دهد؟ (در چه نوع بیماریهایی اتفاق می افتد؟) 63 مبارزه با بیماری و پیشگیری از آن: – – – – .1 .2 .3 اقداماتی که برای پیشگیری یا کاهش هرچه بیشتر شیوع ،بروز و عواقب بیماری به کار می رود استفاده از نقطه ضعف بیماری (در زنجیره انتقال عفونت) نیازمند دانستن اپیدمیولوژی بیماری (شیوع ،بروز، توزیع زمانی ومکانی ،دینامیسم انتقال) گاهی بدون شناختن عامل بیماری نیز می توان مبارزه کرد( .مثال جان اسنو و وبا) کنترل مخزن و منبع قطع راه انتقال تقویت میزبان حساس منبع :ص 207تا 213ج 1پارک 64 .1 – – – کنترل مخزن و منبع مطلوب ترین در موارد حیوانی آسان تر است در موارد انسانی اقدامات ذیل الزم است: (در جهت کاهش تعداد عوامل عفونتزا که قابل پراکنده شدن هستند) .Iتشخیص زودهنگام .IIگزارش دهی به موقع .IIIبررسیهای اپیدمیولوژیک .IVجداسازی ()isolation .Vدرمان .VIقرنطینه 65 .1 .I کنترل مخزن و منبع – – تشخیص زودهنگام: سنگ بنای مبارزه( ،مثل خاموش کردن جرقه برای پیشگیری از آتش سوزی) – – – .II الزم برای: درمان سریع بیماران بررسی اپیدمیولوژیک برای ردیابی موارد بیماری شناخت توزیع زمانی مکانی و فردی بیماری (اپیدمیولوژی توصیفی) گزارش دهی به موقع – بیماریهای مشمول گزارش اجباری – در مواقع طغیانها و اپیدمی (کمک به تعین منبع عفونت و عوامل مؤثر در انتشار آن) .IIIبررسیهای اپیدمیولوژیک 66 .1 کنترل مخزن و منبع .IVجداسازی ()isolation – – – – – – قدیمی ترین راه مبارزه با بیماری جدا کردن در طی دوره واگیری در محل و شرایطی که احتمال انتقال عفونت به افراد حساس به صفر برسد جدا سازی فیزیکی بیماران و یا درمان آنها تا زمانی که خطر انتقال از بین برود انواع مختلف جداسازی بر حسب نوع عفونت (استاندارد ،شدید، محافظتی )... ارجحیت جداسازی بیمارستانی بر جداسازی در خانه (Ring immunizationکمربند ایمنسازی): اطراف بیمار را افراد ایمن و غیر حساس به بیماری در بر می گیرند 67 .1 کنترل مخزن و منبع .IVجداسازی (....)isolationادامه: – عدم اثر زیاد در بیماریهایی که : – جداسازی شیمیایی در بیماریهایی که جداسازی فیزیکی مؤثر نیست (سل ،جذام:)STI ، – جدا سازی در مبارزه با بیماری آنقدرها موفق نیست و احساس امنیت کاذب می دهد امروزه فقط در مواقع خاص که خطر انتقال خیلی استثنایی زیاد باشد به کار می رود – .A .B موارد تحت بالینی و حامل زیاد دارند (فلج اطفال ،هپاتیت )A واگیری زیاد قبل از بروز عالیم دارند (اوریون) درمان آنتی بیوتیکی سریع و غیر عفونی کردن آنها در اسرع وقت جدول ( 34ص ) 212در مورد طول دوره جداسازی در بیماریهای مختلف 68 .1 کنترل مخزن و منبع .IVدرمان سریع بیماران – – – – – – – 69 با هدف از بین بردن عامل بیماریزا قبل از انتشار منجر به: کاهش میزان واگیری کاهش طول مدت بیماری جلوگیری از بروز موارد ثانویه ()Secondary case اهمیت زیاد در سل ،جذام ،سیفیلیس در صورت عدم درمان کافی :ایجاد مقاومت به آنتی بیوتیک .1 کنترل مخزن و منبع .IVقرنطینه: – محدودیت حرکت افراد ظاهرًا سالم و مواجهه یافته با عفونت به مدتی حدود طوالنی ترین دوره کمون (با هدف جلوگیری از تماس آنها با افراد – انواع: حساس) – 70 – – قرنطینه مطلق (تعریف فوق) قرنطینه تعدیل شده :محدودیت انتخابی در حرکت (نرفتن بچه ها به مدرسه و ماندن – تفکیک کردن ( :)Segregationجدا کردن تعدادی از افراد به دالیل خاص و یا برای کنترل مشاهدات (مثل انتقال بچه های حساس به خانه افراد ایمن) در خانه) امروزه منسوخ شده است ،به جای آن ”مراقبت از بیماری” مطرح است .2 – – قطع راه انتقال • .3 .a .b .c .d 71 شکستن زنجیره انتقال دخالت در عوامل محیطی انتقال: کلر زدن به آب ،شستشوی دستها ،پختن مواد غذایی ،نگهداری در یخچال ،بهداشت فردی... ، تقویت میزبان حساس: ایمن سازی فعال (برنامه )EPI ()Expanded Program on Immunization ایمن سازی غیر فعال ترکیب ایمن سازی فعال و غیر فعال پیشگیری دارویی (پروفیالکسی) • توصیه های بهداشتی به مسافران: علم Emporiatricsیا علم بهداشت مسافران خطرات خاص برای مسافران ناشی از: – استرسهایی که مقاومت آنها را کم می کند (شلوغی، ساعت زیاد انتظار ،به هم خوردن عادات غذایی، تغییر آب و هوا و ساعات شبانه روز )... – بیماریهای عفونی (خصوصًا کشورهای در حال توسعه) زمان پیدایش عالیم بیماریهای ناشی از مسافرت: • 72 ممکن است پس از برگشت به وطن باشد • توصیه های بهداشتی به مسافران: توصیه ها: .I .II .III .IV .V بهداشت فردی جلوگیری از گزش حشرات اسهالها – – مراقبت از مواد غذایی و آب اهمیت خوردن مایعاتی که نمک و گلوکز دارند (جلوگیری از دهیدراتاسیون) – پیشگیری دارویی (حتی تا چند هفته پس از بازگشت) – واکسن ،ایمنوگلوبولین ،بهداشت فردی – واکسن ماالریا هپاتیتهای ویروسی ()A-B-E .VIایدز و STI .VIIتب زرد و کزاز 73 انواع اپیدمیها و نحوه کنترل آنها یادآوری تعریف اپیدمی؟ انواع اپیدمی: .1با منشأ مشترک (تک منبعی) ()Common Source .1حاصل از فقط یک مواجهه ()Point source .2حاصل از چند مواجهه یا مواجهه ممتد (Continuing or intermittent )exposure .2پیشرونده ()Propagated .3آرام یا نوین ())Slow (modern :منبع ص 84تا 87و 232تا 238ج 1پارک 74 منحنی اپیدمی: نموداری که توزیع زمانی موارد بیماری را در اپیدمینشان می دهد کاربرد: .1بررسی ارتباط زمانی بین مواجهه و منابع احتمالی .2الگوی فصلی یا دوره ای بیماری (نشاندهنده نوع عفونت خاص ،وجود منبع مشترک و یا انتشار پیشرونده بیماری) اپیدمی تک منبعی یا با منشأ مشترک (Common )Source در نتيجه مواجهه گروهي از افراد با يك عامل زيانبار مشترك ايجاد مي شود. .1اگر مواجهه افراد ،كوتاه و همزمان باشد همه گيري لحظه اي رخ مي دهد)Point Source Epidemic( : 75 76 ويژگيهاي همه گيري تك منبعي لحظه اي (Point )Source .1 .2 .3 .4 .5 .6 77 ميشود. از يك محل و منبع شروع ‌ بروز ناگهاني (انفجاری) دارد و موارد بيماري بطور همزمان ميكنند. بروز ‌ مييابد. تعداد موارد سريعًا افزايش و سپس كاهش ‌ منحني همه گيري يك موج داشته و امواج ثانوي ندارد. طول مدت همه گيري به اندازه يك دوره كمون بيماري است. تمام موارد بيماري در فاصله يك دوره كمون رخ مي دهند • اگر اپیدمی بیش از یک دوره کمون باقی بمانــد ،احتمال مواجهــه متعدد با منبع و یا انتشار پیشرونده (یعنی دو نــوع دیگر اپیــدمی) وجود دارد. چند مثال .1 .2 .3 .4 78 مسموميت هاي غذايي ابتالء به هپاتيت پس از مصرف يك نوع نوشابه در يك جشن ـاء همه گيري ناشي از عفونت كامپيلوباكتريايي با منشـ شيرآلوده در يك مدرسه شبانه روزي فاجعه نشت گاز در بوپال هندوستان 79 همه گيري تك منبعي مداوم (يا مواجهه متعدد ) • • • • • • 80 مواجهه طوالنی ،مداوم و یا متناوب با یک منبع که ممکن است محدود به یــک زمان و مکــان نباشد شروع تـــدريجي دارد و ممکن اســـت افزایش ناگهانی در تعداد موارد بیماری رخ ندهد موارد بطور غيرهمزمان بروز مي‌كنند. اپیدمیهای وسیع تر و البته نامنظم تر منحني همه گيري داراي امواج ثانوي نيز هست. همه گيري تك منبعي مداوم (يا مواجهه متعدد ) • • • • طول مدت همه گيري بيش از يك دوره كمون بيماري است و بيماري طول مي‌كشد. البته منحنی اپیدمی به خاطر پيدايش مــوارد ثانويه بيماري ،آلوده شدن مداوم منبع ،طوالني بودن وتنوع دوره كمون تغيير شكل پيدا مي كند . به همين دليل تشخيص این نوع همه گـــيري تنها از روي شكل منحني ممكن است مشكل باشد. چند مثال: – آلودگي يك چاه آب. – واكسن آلوده اي كه در سطح كشور توزيع شده 81 82 اپیدمی پيشرونده ()Propagated • غالبا منشاء عفوني دارد. • در جامعه اي ايجاد مي‌شود كه افراد نسبت بــــه بيماري حساسند يعني ايمن نيستند: -1زماني كه عامل عفوني در جمعيتي وارد شود كه يا قبًال با آن عامل مواجه نشده يا سالهاي متمادي عامل مورد نظر در آن ديده نشده باشد -2ورود تعداد زياد افراد حساس بــه جامعــه (تولــد-مهاجرت) و در نتيجــه کــاهش herd )immunity مثال :ورود سر بازان جديد به يك پادگان • انتقال يا از شخص به شخص است ،يا از ناقلين بندپا و يا به وسيله مخازن حيواني 83 اپیدمی پيشرونده ()Propagated • • • • • سرعت انتقــال بســتگی بــه ، Herd Immunityمــیزان احتمال تماس با منبع آلوده و میزان حمله ثانویه ( )SARدارد. منحنی اپیدمی آهسته باال می رود و در طی مــدت طــوالنی تری پایین می آید آنقدر بيماران ،افراد سالم را مبتال مي‌كنند كه تعداد افراد مســتعد کم شود و یا با افراد آلوده تماس نداشته باشند دوره اين اپيدمي‌خيلي طوالني تر از انواع ديگر است. مثال: – همه گيري هپاتيت ، Aفلج اطفال ،آنفلوآنزا 84 85 گيري آرام يا نوين اپیدمی آرام یاهمه )Slow or Modern مدرن ( • همه گيري هايي كه در جامعه محسوس نيستند ،نظــير همه گيري سرطان ها را همه گيري آرام مي‌گويند. 86 بررسی اپیدمی و نحوه کنترل آن • • اپیدمی حکایت از به هم خوردن تعادل بین عامل عفونی ،میزبان و محیط دارد نقش مهم اپیدمیولوژی در بررسی و کنترل اپیدمیها زینسر: یک شپش باعث عقب نشینی ناپلئون از مسکو شد. (همه گیری تیفوس ) 87 تعیین دامنه و بزرگی اپیدمی (زمان ،مکان ،فرد): ‏When ‏Where ‏Who ‏How تعیین شرایط و عوامل ایجاد اپیدمی شناسایی علت ،منبع و راه انتقال عفونت ارائه پیشنهادها برای مبارزه با همه گیری و جلوگیری از بروز مجدد آن. 88 مراحل بررسی اپیدمیها .Iتأیید تشخیص .IIاثبات وجود اپیدمی .IIIتعریف جمعیت در معرض خطر .IVجستجوی سریع برای یافتن همه مبتالیان و خصوصیاتشان .Vارزیابی عوامل اکولوژیک .VIبررسی بیشتر جمعیت در معرض خطر .VIIتجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده .VIIIتنظیم فرضیه .IXآزمون فرضیه .Xنوشتن گزارش 89 مراحل بررسی اپیدمیها .Iتأیید تشخیص: اولین قدم در بررسی اپیدمی گاه گزارشهای نادرست ،سوء تعبیر عوام...، عدم نیاز به معاینه همه مبتالیان ،چرا؟ ”اپیدمی یعنی بروز بیش از حد انتظار“ بهترین :تأیید آزمایشگاهی اما نباید بررسی اپیدمی تا حصول نتایج آزمایشگاهی به تأخیر افتد 90 مراحل بررسی اپیدمیها اثبات وجود اپیدمی: .II مقایسه وفور بیماری با گذشته و یا با استاندارد (بروز بیش از حد انتظار) (بروز بیش از دو انحراف معیار نسبت به بروز آندمیک) .IIIتعریف جمعیت در معرض خطر : الف -تهيه نقشه منطقه: نقاط مرزي طبيعي ،جاده ها و محل همه نقاط مسكوني ،در طول جاده يا در نواحي دور افتاده ناحيه بايد به بخش هائي تقسيم شود و از نقاط طبيعي به عنوان خط مرزي استفاده شود .اين بخش ها نيز بايد به قسمت هاي كوچك تر تقسيم شود .در هر قسمت نقاط مسكوني (خانه ها) با شماره گذاري مشخص مي شوند. ب -شمارش جمعيت: كل يا زير گروههائي از جمعيت مورد نياز برای مخرج کسرميزان هاي حمله ( )attack ratesدر گروهها و زير گروههاي جمعيت 91 مراحل بررسی اپیدمیها .IVجستجوی سریع برای یافتن همه مبتالیان و خصوصیاتشان الف -بررسي پزشكي شناسائي همه بيماران از جمله كساني كه احتماًال با خطر مواجه شده اند ولی به مراكز بهداشتي درماني مراجعه نكرده اند( ،يعني غربالگري همه اعضاء جمعيت از جهت ابتالء به بيماري مورد نظر) ب -برگه هاي اپيدميولوژيك موارد ابتالء ()Epidemiologic case sheet يا «فرم هاي مصاحبه با مبتاليان» ( )Case interview fromشامل موارد زير:نام ،سن ،شغل ،طبقه اجتماعي ،سفر ،تاريخچه مواجهه قبلي ،زمان شروع بيماري، نشانه ها و عالئم بيماري ،تماس شخص در خانه ،كار ،مدرسه يا ديگر مكان ها يا اتفاقات مهم مثل شركت در مهماني ،غذا خوردن و مواجهه با حمل كننده هاي معمول عامل بيماري زا مثل آب ،غذا و شير ،مالقاتهائي كه در خارج از جامعه اتفاق افتاده است ،تاريخچه تزريق يا دريافت فرآورده هاي خوني ،شركت در گردهمائي ها و غيره. اطالعاتي كه جمع آوري مي شود بايد مربوط به بيماري تحت مطالعه باشد .براي مثالاگر بيماري از راه غذا منتقل شده است ،جزئيات غذاهائي كه خورده شده ضروري است. فرم مصاحبه با مبتاليان كامل بودن و ثبات جمع آوري داده ها را تضمين مي كند. اگر اپيدمي بزرگي باشد ،مصاحبه با همه مبتاليان غير ممكن است (مثا اپيدمي آنفلوآنزا)در چنين مواردي يك نمونه تصادفي بايد براي جمع آوري داده ها ،انتخاب شود. 92 مراحل بررسی اپیدمیها .IVجستجوی سریع برای یافتن همه مبتالیان و خصوصیاتشان ج -جستجوی دیگر مبتالیان پرسش از بیماران که آیا فرد مبتالی دیگری در خانه، فامیل یا همسایه ،محل کار ،مدرسه و ...هست؟ (برای بررسی انتقال فرد به فرد) بررسی مبتالیان جدید ( )Secondary caseباید روزانه تا زمان پاک شدن منطقه از اپیدمی ادامه یابد (تقریبًا معادل دو دوره کمون از وقتی که آخرین مورد بیماری رخ داده است) 93 مراحل بررسی اپیدمیها .Vارزیابی عوامل اکولوژیک -عوامل اکولوژیک زمینه ساز بیماری (نحوه تهیه آب آشامیدنی ،وضعیت غذاخوریها ،تغییرات جوی ،دینامیک جمعیت حشرات و )... برای شناسایی منبع ،مخزن و راه انتقال عفونت با استفاده از مطالعات اپیدمیولوژیک مثل مورد شاهدی،میشود ارتباط عوامل محیطی با بیماری معلوم ‌ 94 مراحل بررسی اپیدمیها .VIبررسی بیشتر جمعیت در معرض خطر -بررسی جمعیت یا نمونه ای از آن (معاینه ،آزمایش غربالگری ،بررسی غذاها ،آزمایش مدفوع و )... نهایتًا تقسیم بندی جمعیت به دو گروه:ا -مواجهه یافته -2بیمار یا غیر بیمار استفاده از انواع مطالعات اپیدمیولوژیک مثل مورد شاهدی،کوهورت و ... 95 مراحل بررسی اپیدمیها .VIIتجزیه تحلیل داده های جمع آوری شده بر حسب زمان ،مکان و فرد -1توزیع زمانی ( )Chronological distributionو رسم منحنی اپیدمی و استفاده از آن (کاربردهای منحنی؟) توجه به خوشه های زمانی مبتالیان تعیین نوع اپیدمی 96 مراحل بررسی اپیدمیها .VIIتجزیه تحلیل داده های جمع آوری شده بر حسب زمان ،مکان و فرد -2توزیع مکانی)Spot map( : تهیه نقشه عالمتگذاری شده از مبتالیان و ارتباط آنها بامنابع احتمالی عفونت (منبع آب ،غذا)... ، تجزیه تحلیل توزیع مکانی ممکن است اطالعاتی در موردمنبع عفونت به دست دهد (جان اسنو در مورد وبا در میدان طالیی لندن) 97 مراحل بررسی اپیدمیها .VIIتجزیه تحلیل داده های جمع آوری شده بر حسب زمان ،مکان و فرد -3فرد: تجزیه تحلیل داده های مربوط به سن ،جنس ،شغل و ... محاسبه میزانهای حمله و کشندگی برای افراد در معرض خطر وغیر معرض خطر 98 مراحل بررسی اپیدمیها .VIIIتنظیم فرضیه -بر اساس توزیع زمانی ،مکانی و فرد فرضیه بر حسب راه انتقال عفونت ،منبع ،عامل بیماریزا ،عواملمحیطی مؤثر در اپیدمی .IXآزمون فرضیه مقایسه میزان حمله (بروز بیماری) در گروههای مواجهه داشته و نداشته با هر کدام از عوامل مشکوک 99 مراحل بررسی اپیدمیها .Xتهیه گزارش گزارش کامل برای اطالع دیگران و آموزش اساس توزیع زمانی ،مکانی و فرد اجزاء گزارش:مطالعه شود صفحه و238 جدول 40 آن) حتمًابهداشتی وضعیت (توصیف محل ‏background -1 -2اطالعات قبلی و فعلی (سابقه اپیدمی ).. -3متدولوژی بررسی (تعریف بیماری ،پرسشنامه)... ، -4چگونگی تجزیه تحلیل داده ها -5اقدامات انجام شده برای کنترل اپیدمی 100 چه موقع همه گیری را خاتمه یافته تلقی می کنیم؟ اگر زمانی معادل دو دوره کمون بگذرد و موردی دیگر اتفاق نیفتد. 101 منبع • Iran environmental health engineering www.iehe.ir 102

51,000 تومان