صفحه 1:
صفحه 2:
صفحه 3:
۳ Sookie
a سبزيها واثرات سوء آنها بر سلامت انسان
دکتر مهدی بلالی مود
ea Ape) Sl
cee er) 450
دانشكده يزشكى دانشكاه علوم يزشكى
2
صفحه 4:
تریخچه کاربرد سموم حشره کش
1
مواد معدنی: گوگرد و ارسنیک
* گیاهان: گل پیرتروم و نیکوتین
* انقلاب حشره كش ها: دهه 1١55٠
Poul Muller 1939, Giegya.s.s
صفحه 5:
طبقه بندی سموم حشره کش
a
Bete ere eB Sree B NLS eRe DCs He
اندوسولفان
1۱9 ل ا ا ا BS real
متاسيستوكس»
۳- کاربامات ها: کارباریل. آلدیکارپ. پروپوکسور. فورادان
rs ل ا ا 1۱
0- سموم جدید:
Bacillus Thuringiensis > Biopesticide
...Difluorobenzorone, Boric acid
صفحه 6:
۳
* در جنك جهانى دوم براى كنترل بيمارى تيفوس.
ل 0
ا ا ا ل
ee ا ا ا (سیستم عصبی.
* اثرات حاد (لرزشء تشنج و اغماء)
ا ا 0
۱ es ka
.115١ از دهه ۳
صفحه 7:
حداكثر ميزان مجاز باقيمانده آلدرين
oD Site] سكف A
* شیر ل لطا »كيل
حد عملى باقيمانده 881
* هويج» كاهو و سيب زمينى 10/0 509/19
تحمل موقت (11)
صفحه 8:
حداکثر میزان لیندان» کلردان (سیس و ترانس) و
اکسی کلردان و کاهش آن بوسیله کمیسیون غذائی
كودكس (608)
mg/Kg 10/0 -..0—> a& are *
ids vets Eee Pes ae
mg/Kg 10/0 ...+>e)3 *
)1 تحمل موقت(1
۱0/۷۵9 20/0 آناناس<-۰.۰۵ *
تحمل موقت(۲)
mg/Kg 10/0 «..y— ل
09۳-۹
صفحه 9:
سموم فسفردار آلی
35
ال ا ا RC
فسفوروتیوئیک
* حشره کش و عوامل اعصاب شیمیائی جنگی
* سمیت حاد بیشتر از بقیه حشره کش ها
Ser SS) eee 16)
صفحه 10:
ا ل
تجمع استيل كولين در يايانه هاى عصبى موجب
ع ۱۳
صفحه 11:
سندرم موسكارينى
ل ا ا 0
* كاهش ضربان قلب و فشارخون
* تنگ شدن مزدمک ها
۱ a oh
صفحه 12:
2
* لرزش و تشنج
* افزايش ضربان قلب ى فشار خون
La Sos ye galas *
صفحه 13:
ی
سموم فسفردار آلی
۷
۹ ere)
صفحه 14:
re, 0 صرت عصبى سموم
يلى نوروياتى محيطى جهار اندام
0
صفحه 15:
باقیمانده حشره کش های فسفردار آلی
در میوه ها و سبزیهای یک منطقه چین
a
دى كلروفوسء ديمتواتء ياراتيون»
ل ا 2000
mg/Kg 275/0- 004/0
میانگین غلظت دیمتوات در میوه ها و پاراتیون
ee eke ere رس سا
بالاتر بود
صفحه 16:
کاربامات ها
35
* وقفه دهنده ناقص آنزيم كولين استراز.
ل ا 0 3
Peng ey me ean Sakae
* حداكثر مجلز دريافت روزانه 570/1002/0.
صفحه 17:
آمار سازمان بهداشت جهانی ۱۹۹۰
a
* سالیانه سه میلیون مورد مسمومیت حاد گزارش
انلك تنس ار هاى فسفوداق الى.
Bat RPE NB) BS ا RET
Rey ve ORI RPE ON FS ا CUTE
* اختلال در تولید مثل (غدد داخلی).
صفحه 18:
سا سر
* قرن ها حشرات با طبیعت همزیستی داشتند.
IE ks ا ا ee eS Rear
Ce Cy 5
حشرات مکانیسم هائی برای تعادل خود و
نسل های آینده بکار بردند.
صفحه 19:
مكانيسم هاى ايجاد مقاومت حشرات به سموم
-١ كاهش نفوذ سم بعلت تغييرات در جلد حشره.
BES) beter ا ا POr rr
را را ل eo i
- تغيير در سيستم هدف مانند كاهش كانالهاى يونى.
- تغييرات رفتارى- دورى از تماس با سم بعلت
res) ا ل
ا ۱
صفحه 20:
عوامل مؤثر در مقاومت حشرات به
سموم
58
0
"- توليد مثل: افزايش تعداد نسل در سال باعث ازدياد
جمعيت حشرات.
hae ل 0 0 0ت
درون خواری و برون خواری.
صفحه 21:
ry nd Pe ASN
Pap 4 Ol pid
Peele ere e RU ا ا bein
۲- استفاده سم در مواقع ضروری بصورت منطقه ای.
۳- کاربرد سموم در اپیدمی بیماریها.
ار
ا 0000
0
۳
ار ۰
-٩ روش های کنترل غیر شیمیائی حشرات.
صفحه 22:
مشكلات مقاومت حشرات به سموم
eA ا 0ت
2- آلودكي محيط زيست ناشي از استفاده بيشتر سموم
9- ورود سموم به جرخه غذائي انسان
eee ence ا ا
© بقاي حشرات مقاوم به سموم موجب خسارت
earn) ۱
©2- مقاومت حشرات مثل يشه آنوفل باعث بيماري مانند
مالاريا
صفحه 23:
تقسیم بندی سموم فسفردار آلی بر
اساس ثبات شیمیائی
«۰ Sele NU Mee Told)
1288 مونيفوس (فوسدرين).
0 ل ia
بيشتر محلول در جربى
مالاتيون» ياراتيون» ديازينون» اتيون
۳ تبات زیاد (سموم نفوذی یا سیستمیک): حلالیت
eee eer She eee)
a
دیمتوات. متيل ديمتيون (متاسیستوکس). اکاتین.
دیمیکرون
صفحه 24:
fe er or) eee Lee Or ne eee oe)
00
BM pager (al yo glans) quale =
BS de Oksicet.) peek SSC ee (ee veet) Peres
؟- تماسى نفوذى (محلول در جربى): متوسط الاثرء
مالاتيون؛ ياراتيون» متيل ياراتيون» فتيون» ديازينون»
ae آزينفوس (كزاتيون). متيل يريمفوس (آكتيليك)
RO CMCC ES ceteris |
0 (آزودرين- نوواكرون)
*- تدخينى (كلخانه اى): ديكلوفوسء: سولفوتي
ه- كرانوله: ديمتوات» كلرفنوتيفوس (آياكلر)
صفحه 25:
تقسیم بندی سموم فسفردار آلی
بر اساس شدت سمیت
ار
ب- متوسط: دی متوات» ۳-۹
ل دن
صفحه 26:
مزابای سموم فسفردار آلی
* تثیر سریع
* دوام متوسط تا زیاد
ل 9
۳
* میزان مصرف کمتر در سطح واحد
صفحه 27:
معايب سموم فسفردار آلى
* بروز مقاومت حشرات بويزه جند نسلى
* سمیت شدید برای انسان و جانوران خونگرم
* طيف تأثير وسيع باعث آفات ثانوى
صفحه 28:
۳۱ eel
سا
۱ +
* سیء استعمال حشره کش ها مدر
* باقيمانده سموم فسفردار آلى ۸
* کاهش مشخصات باقیمانده سموم در میوه ها پس
LN] + glare 5 gettin 9 GsiS uu gs 5)
ضدعفونی کننده
Re Cerrar Pera Te ا
كرم
صفحه 29:
میوه هائی که باقیمانده سموم بیشتری دارند و
art es ۱۳
DER OR Oe een ا ال a
يرتغال
Celie Sere errr ل ل ل taal
ا ae CO OME ETN) ا
كوجه فرنكى
£— ل ل ا ل SAIS
فا
0
صفحه 30:
میوه هائی که باقیمانده سموم بیشتری دارند و
at es 00
۱
كريب فروت
۱ ال Seal
[۱0 ل ل ل ع errr
نکتارین» موز
- زردآلى (ويتامين >1: © و 4) -> كتارين: هندوانه
ا ا ل لل ا ا 3
صفحه 31:
میوه هائی که باقیمانده سموم بیشتری دارند و
ميتوان جايكزين آنها را استفاده ۱
-١ خيار سبز (جنير) (ويتامين ك1آو 4) > هويج»
eo Serer aces)
۲- گلابی (ویتامین 6 و ۸و اسید فولیک) >
کمپوت گلابی. پرتغال نکتارین
Career *S) Fes cree Sah كم
ee ec ae
۶- سیب زمینی آمریکا (ویتامین ن6 و اسید فولیک)
سیب زمینی مکزیکو» هندوراس
صفحه 32:
Lower levels of pesticides
Pineapple
Bananas
Watermelon
Plums
Grapefruit
Mangoes
Highest levels of pesticides
Peaches
Strawberries
Cherries
Cantaloupe from Mexico
Apples
Apricots
Nectarines *
Pears *
Red raspberries
Imported grapes
Spinach
Bell peppers
Celery
Green beans
Potatoes *
Mushrooms *
Carrots *
7
0
e
5
[4
3
Avocados
Cauliflower
Asparagus
Broccoli
Onions
Cabbage
Eggplant
Sweet Peas (proc
--- fold here ---
VEGETABLES
VEGETABLES
صفحه 33:
صفحه 34:
داه داع ةلالا رتیت
از Guidance EST TT
1 # 3 3 7۲۷6 06) ۵
5 1
19 ۰ 94 99 eae Whole/Ground
Grains
€.0 6 50.0 9 09 Plant By-products
OO oO 99.0 99 نت Mixed Feed
كمماعغق8
رال یرای 90 بت 966 0 2
products
۳ 00 سس نحت 6 Supplements
انا تت 0 50.0 0 ۳۹
Products
صفحه 35:
Summary of Results of
Domestic vs. Import
Samples
07# 3.8%
فلك 376
5356 57.5%
Domestic Import
2525 samples 3998 samples
No Residue o= Found Residue Found
Found الا Violate Wolattes
صفحه 36:
باقيمانده سموم حشره کش در ميوه ها و
سبزيها و اثرات سوء آنها بر سالمت انسان
دکتر مهدي باللي مود
استاد و رئيس مرکز سم شناسي پزشکي
بيمارستان امام رضا (ع)
دانشکده پزشکي دانشگاه علوم پزشکي
مشهد
تاريخچه کاربرد سموم حشره کش
بدو پيدايش تمدن بشري
مواد معدني :گوگرد و ارسنيک
گياهان :گل پيرتروم و نيکوتين
انقالب حشره کش ها :دهه 1940
د.د.تPoul Muller 1939, Giegy
طبقه بندي سموم حشره کش
-1کلردار آلي :د.د.ت ،ديلدرين ،آلدرين ،کلردان ،هپتا کلر،
آندوسولفان
-2فسفردار آلي :ماالتيون ،پاراتيون ،ديازينون ،کلرپيروفوس
متاسيستوکس،
-3کاربامات ها :کارباريل ،آلديکارپ ،پروپوکسور ،فورادان
-4پايرتروئيد :آلترين ،بيوآلترين ،رزمترين ،پرمترين ،فنتريل
-5سموم جديد:
Bacillus Thuringiensis → Biopesticide
…Difluorobenzorone, Boric acid
سموم کلردار آلي
در جنگ جهاني دوم براي کنترل بيماري تيفوس.
کنترل ماالريا در ايران و کشورهاي ديگر.
طيف وسيع حشره کشي و جذب آسان.
اثر بر روي کانالهاي يوني ( +Na+)، Kسيستم عصبي.
اثرات حاد (لرزش ،تشنج و اغماء)
پايداري طوالني در محيط و بدن موجودات زنده.
اثرات جهش زائي و سرطانزائي.
منع توليد و کاربرد از دهه .1990
حداکثر ميزان مجاز باقيمانده آلدرين
و ديلدرين ( به تنهائي يا مخلوط)
شير و فرآورده هاي آن mg/Kg125/0
حد عملي باقيمانده PRL
هويج ،کاهو و سيب زميني mg/Kg 10/0
تحمل موقت ()TT
حداکثر ميزان ليندان ،کلردان (سيس و ترانس) و
اکسي کلردان و کاهش آن بوسيله کميسيون غذائي
کودکس ()CAC
غالت خام →mg/Kg 10/0 0.05
حد عملي موقت باقيمانده()TPRL
ذرت→mg/Kg 10/0 0.02
تحمل موقت()TT
آناناس→mg/Kg 20/0 0.05
تحمل موقت()TT
سيب و فلفل →mg/Kg 10/0 0.02
تحمل موقت()TT
سموم فسفردار آلي
استراسيدهاي فسفريک ،فسفونيک و يا
فسفوروتيوئيک
حشره کش و عوامل اعصاب شيميائي جنگي
سميت حاد بيشتر از بقيه حشره کش ها
پاراتيون ← پاروکسون
وقفه دهنده آنزيم کولين استراز
کولين استراز
اسيد استيک +کولين →-------------آب +
استيل
تجمع استيل کولين در پايانه هاي عصبي موجب
تحريک گيرنده هاي موسکاريني و نيکوتيني
سندرم موسکاريني
افزايش ترشحات بزاق ،بيني و مجاري تنفسي
کاهش ضربان قلب و فشارخون
تنگ شدن مردمک ها
تهوع ،استفراغ ،bدردهاي شکمي واسهال
سندرم نيکوتيني
لرزش و تشنج
افزايش ضربان قلب و فشار خون
گشادي مردمک ها
سندرم بينابيني در مسموميت حاد
سموم فسفردار آلي
ضعف عضالت مخطط بويژه عضالت تنفسي
نارسائي تنفسي منجر به مرگ
عوارض ديررس عصبي سموم
فسفردار آلي
پلي نوروپاتي محيطي چهار اندام
فلج چهار اندام ( بسيار نادر)
باقيمانده حشره کش هاي فسفردار آلي
در ميوه ها و سبزيهاي يک منطقه چين
دي کلروفوس ،ديمتوات ،پاراتيون،
متيل پاراتيون و متيل پيريميفوس
mg/Kg 275/0- 004/0
ميانگين غلظت ديمتوات در ميوه ها و پاراتيون
در سبزيها از حداکثر مجاز وزارت بهداشت چين
باالتر بود
کاربامات ها
وقفه دهنده ناقص آنزيم کولين استراز.
سميت کمتر از سموم فسفردار آلي.
استفاده به عنوان جونده کش.
حداکثر مجاbز دريافت روزانه .mg/Kg02/0
آمار سازمان بهداشت جهاني 1990
ساليانه سه ميليون مورد مسموميت حاد گزارش
شده ناشي از حشره کش هاي فسفردار آلي.
تعداد بيشتري که گزارش نشده اند.
مسموميت مزمن که اغلب تشخيص داده نميشوند.
اختالل در توليد مثل (غدد داخلي).
مقاومت حشرات به سموم
قرن ها حشرات با طبيعت همزيستي داشتند.
از زماني که انسان سموم حشره کش ساخت
مقاومت آغاز شد.
حشرات مکانيسم هائي براي تعادل خود و
نسل هاي آينده بکار بردند.
مکانيسم هاي ايجاد مقاومت حشرات به سموم
-1کاهش نفوذ سم بعلت تغييرات در جلد حشره.
-2شکستن سم توسط آنزيم هاي حشره :استرازها،
گلوتاتيون ترانسفرازها و اکسيدازها.
-3تغيير در سيستم هدف مانند کاهش کانالهاي يوني.
-4تغييرات رفتاري -دوري از تماس با سم بعلت
تغييرات فيزيولوژيک حشره.
-5عدم جذب گوارشي سم و دفع آن از مقعد حشره.
عوامل مؤثر در مقاومت حشرات به
سموم
-1ژنتيک :جهش فراوان ژنهاي غالب.
-2توليد مثل :افزايش تعداد نسل در سال باعث ازدياد
جمعيت حشرات.
-3رفتارهاي اکولوژيک :مهاجرت حشرات ،عادت
درون خواري و برون خواري.
راه هاي مقابله با مقاومت
حشرات به سموم
-1افزايش غلظت سم و دفعات سم پاشي.
-2استفاده سم در مواقع ضروري بصورت منطقه اي.
-3کاربرد سموم در اپيدمي بيماريها.
-4استفاده از سموم با خاصيت ابقائي کمتر.
-5کاربرد همزمان دو سم.
-6جايگزيني سموم.
-7فرموالسيون مناسب.
-8استفاده از سموم جديد.
-9روش هاي کنترل غير شيميائي حشرات.
مشکالت مقاومت حشرات به سموم
-1افزايش غلظت سم براي کنترل بهتر حشرات
-2آلودگي محيط زيست ناشي از استفاده بيشتر سموم
-3ورود سموم به چرخه غذائي انسان
-4سرمايه گذاري براي کشف سموم جديد
-5بقاي حشرات مقاوم به سموم موجب خسارت
بهداشتي و اقتصادي
-6مقاومت حشرات مثل پشه آنوفل باعث بيماري مانند
ماالريا
تقسيم بندي سموم فسفردار آلي بر
اساس ثبات شيميائي
-1ثبات کم :محلول در آب و تا حدي محلول در چربي
مونيفوس (فوسدرين)TEPP ،
-2ثبات متوسط (نيمه نفوذي) :کمتر محلول در آب و
بيشتر محلول در چربي
ماالتيون ،پاراتيون ،ديازينون ،اتيون
-3ثبات زياد (سموم نفوذي يا سيستميک) :حالليت
متوسط يا زياد در آب و حالليت متوسط در چربي
ديمتوات ،متيل ديمتيون (متاسيستوکس) ،اکاتين،
ديميکرون
تقسيم بندي سموم فسفردار آلي بر اساس استفاده عملي
-1تماسي (محلول در آب) :سريع االثر،
مونيفوس (فوسدرين) ،تري آزوفوس (هوستاتيون)TEPP ،
-2تماسي نفوذي (محلول در چربي) :متوسط االثر،
ماالتيون ،پاراتيون ،متيل پاراتيون ،فتيون ،ديازينون،
متيل آزينفوس (گزاتيون) ،متيل پريمفوس (آکتيليک)
-3سيستميک :ديمتوات ،متيل ديميتون (متاسيستوکس)،
منوکروتوفوس (آزودرين -نوواکرون)
-4تدخيني (گلخانه اي) :ديکلوفوس ،سولفوتپ
-5گرانوله :ديمتوات ،کلرفنوتيفوس (آپاکلر)
تقسيم بندي سموم فسفردار آلي
بر اساس شدت سميت
الف -ضعيف :Pماالتيون ،ديازينون
ب -متوسط :دي متوات ،آپاکلر
ج -شديد :پاراتيونTEEP ،
مزاياي سموم فسفردار آلي
تأثير سريع
دوام متوسط bتا زياد
اثر حشره کشي و کنه کشي بيشتر
عدم تجمع در بافت چربي
ميزان مصرف کمتر در سطح واحد
معايب سموم فسفردارآلي
بروز مقاومت حشرات بويژه چند نسلي
سميت شديد براي انسان و جانوران خونگرم
طيف تأثير وسيع باعث آفات ثانوي
باقيمانده حشره کش ها در ميوه ها و
سبزيهاي نواحي تانژين چين
سوء استعمال حشره کش ها
باقيمانده سموم فسفردار آلي
%65
%6/31
کاهش مشخصات باقيمانده سموم در ميوه ها پس
از پوست کندن و شستشو در محلول %3/0
ضدعفوني کننده
80% باقيمانده سموم ميوه ها پس از شستشو با آب
گرم
ميوه هائي که باقيمانده سموم بيشتري دارند و
ميتوان جايگزين آنها را استفاده کرد ()1
-1توت فرنگي (ويتامين ←)Cشاه توت ،توت ،کيوي،
پرتغال
-2فلفل سبز (ويتامين ← )Cنخود سبز ،بروکلي ،کاهو
-3فلفل قرمز (ويتامين Cو ← )Aهويج ،بروکلي،
گوجه فرنگي
-4اسفناج (ويتامين Cو ← )Aبروکلي ،کاهو
-5گيالس و آلبالو (ويتامين ← )Cگريب فروت ،شاه
توت ،پرتغال
ميوه هائي که باقيمانده سموم بيشتري دارند و
ميتوان جايگزين آنها را استفاده کرد ()2
-6هلو (ويتامين ← )Cنکتارين ،نارنگي ،هندوانه،
کريب فروت
-7کرفس (کارتنوئيد) ← هويج ،بروکلي ،کاهو ،تربچه
-8سيب درختي (ويتامين C ، Kو ← )Aپرتغال،
نکتارين ،موز
-9زردآلو (ويتامين C ، Kو ← )Aکتارين ،هندوانه
-10لوبيا سبز (کارتنوئيد) ← نخود سبز ،بروکلي ،گل
کلم
ميوه هائي که باقيمانده سموم بيشتري دارند و
ميتوان جايگزين آنها را استفاده کرد ()3
-11خيار سبز (چنير) (ويتامين Kو ← )Aهويج،
تربچه ،کاهو ،بروکلي
-12گالبي (ويتامين Cو Aو اسيد فوليک) ←
کمپوت گالبي ،پرتغال ،نکتارين
-13کدو زمستاني (ويتامين Cو Aو اسيد فوليک)
← هويج ،سيب زميني
-14سيب زميني آمريکا (ويتامين Cو اسيد فوليک)
← سيب زميني مکزيکو ،هندوراس
Exceeding
Guidance
%
#
Without
Residues
Total
#
#
Samples
%
Type of Feed
1.8
4
64.1
139
217
Whole/Ground
Grains
4.8
5
60.0
63
105
Plant By-products
0.0
0
35.1
33
94
Mixed Feed
Rations
0.0
0
64.5
20
31
Animal byproducts
00
0
66.7
4
6
Supplements
0.0
0
50.0
1
2
Hay & Hay
Products
Summary of Results of
Domestic vs. Import
Samples