صفحه 1:
وگ
دانشگاه علوم پزشکی بوشهر
دانشکده بهداشت
برنامه ملی مبارزه با بیماربهای واگیر
صفحه 2:
عوامل زنجیره اي موثر
در مبارزه با يك عفونت
صفحه 3:
صفحه 4:
مخزن
29
انسان طبیعت حیوان
نج که مج >
ناقل
مخزن: تكثير »رشد و تجديد نسل ارگانیسم در یک سیستم بیولوژیک.
صفحه 5:
#منحصرا انسان : مثل حصبه - آبله مرغان -
سوزاک - ایدز و ... بیمار - ناقل
* انسان و حیوان: حدود 20 بیماری مشترک
مثل سالمونلوز و ... بیمار - ناقل
@ طبیعت: مثل کزاز(خاک)
صفحه 6:
ناقلین عفونت
صفحه 7:
4
:تعریف
ناقل به انسان یا حيواني گفته مي
شود که در غیاب اشکال باليني
بيماري »در خود عامل عفوني را
نگه مي دارد و بالقوه عامل انتشار
بيماري است.
صفحه 8:
ناقلین 2 دسته اند
© ناقلین دوره کمون مثل:ایدز
۰ ناقلين دوره نقاهت مثل:د 15 3
© ناقلين مزمن مثل: هباتيت © و ©
صفحه 9:
صفحه 10:
ملب : وجود اركانيسم در يك سيستم بيولوزيك يا غير بيولوزيك به صورت كذرا بدون تجديد نسل.
لب (ay) = قفا (سالبوتلا) - فو (لیسمریاا >
(ا رگانیسم های تنفسی) - خاک (کزاز) - i.
شل. از Sod ~ (SS Gal Glentl
ها(ویروس هاباکتریها وانگل ها) تسرشحات
بسدن (خون.خلط,بزاق,مایع منی .ادرار,مدفوع)
مثل:هياتيت - عفونت های روده ای < دارو و مواد
بهداشتى (سالمونلا) > زباله (استافيلوكوك).
صفحه 11:
صفحه 12:
Braet ee
صفحه 13:
صفحه 14:
صفحه 15:
‘(Onder bora
(Pood bora
لس bora
Goll bora:
ir bora:
:Opvior bora
:Orkicle bora
مثل وبا
مثل مسمومیت های غذایی
مثل ایدز
مثل کزاز
مثل آنفلوآنزا
مثل مالاریا
مثل عفونت استافیلوکوکی
صفحه 16:
زیون ۳۱ لجیرا: _مثل سماخوردگي
و۲۳2٩ (Gexud
مثل سوزاك - سیفیلیس - ایدز. - عفونت هاي كلاميديايي -تبخال
... تناسلي و
وطاوعاو عون | ج1551 )1):
.مثل تبخال ليي - مونونوکلئوز, عفوني و
صفحه 17:
صفحه 18:
پوست: مثل :زخم ها - سوختگی ها - خراش ها - گزش ها
بعضی ارگانیسم ها حتی از پوست سالم نیز وارد می شوند مثل: بروسلوز
مخاط: مثل: بروسلوز از مخاط چشم - سرماخوردگی از مخاط
حلق - مسمومیت های غذایی از مخضاط گوارش
سوزاک از مخاط تناسلی و ...
خون و فرآورده های خونی:
مثل : ایدز-هپاتیت ) , 0 مالاريا - و ...
جفت: مثل : سیفلیس
صفحه 19:
صفحه 20:
مقاومت انسان در مقابل بیماری
ها » به ویژه بیماری های عفونی
وابسته به ایمنی او در مقابل
.ميكر و ار گانیسم هاست
صفحه 21:
انواع ایمنی:
فیال. * یا در اثر ابتلای طبیعی با یا بدون علایم
بالینی به بیماری ها ایجاد می شود.
* يا به وسيله واكسن يديد مى آيد.
انفعالى: © يا به علت عبور بادتن هاى مادرى ايجاد مى شود.
#* يا با تزرييق سرم و ايمونوكلبولين يديد مى آيد.
صفحه 22:
ایمنی (بلهی):
#* ذائی:
بعضی نژادها ذاتا به بعضی عفونت ها مقاومند مثل
af 33 سفید در مقابل بیماری سل نسبت به نژاد سیاه یا
دافی منفی ها و مبتلایان به هموگلوبین_وپاتی ها در
مقابل مالاریا و ...
#» اکتسابی:
ناشی از واکسیناسیون مثل:دیفتری - کزاز - سیاه
سرفه - فلج اطفال - سل - هپاتیت - و؟).0(.)0)
وابتلا به بيماري ها
صفحه 23:
هبعضي مادام العمرند مثل:سرخك - فلج اطفال و...
ه بعضي ايمني موقت مي دهندمئل: آنفلوآن زا
صفحه 24:
صفحه 25:
نمونه هايي از رفتار پرخطر
مصرف سا از
اعتیاد»به ویژه اعتیاد تزريقي
7 ۱ ۰
6 بي بندوباري جنسي
۰ بعضي رفتار هاي شغلي
خالكوبي
صفحه 26:
.ادامه رفتار پرخطر
بهداشت فردي نامناسب
۷ بعضي باورهاي نادرست مثل:ندادن اولین
قطرات شیر مادر به نوزاد
۲ بازي با حیوانات
” شنا در آبهاي آلوده یا مصرف آن
صفحه 27:
صفحه 28:
صفحه 29:
|الکلیسم يك رفتار پر خطر
افراد الكليك به جه بيماريهاي عفوني
بيشتر از افراد عادي مبتلا مي شوند؟
پنوموني آسپیراتیو
آمیبیاز كبدي
آمیبیاز روده اي
&
صفحه 30:
صفحه 31:
صفحه 32:
Bye tre)
اماکن پرخطر
زندان ها * آرايشكاه ها +
* استخر ها ا 21311101
* دامداري ها "۳
کار خانجات LVN Kame
* يادكان ها
ECR ل Or ENVY g
صفحه 33:
دراین اسلاید» مکان هايي که به
شمانشان داده مي شوند»
مشخص کنیدافراد بیشتر در
معرض چه بيماري هايي
eo
صفحه 34:
صفحه 35:
آرایشگاه ها
ب
...خطر ابتلا به هباتيت ها ايدز - كجلي و
صفحه 36:
ن راهي
fas gas
هاي عمومي»روستايي و
توالت يي
دو 7
| ود
صفحه 37:
استخر
ها شنا و آب هاي آلوده
9
صفحه 38:
صفحه 39:
صفحه 40:
راهبرد هاو راه
هاي مب ارزه با
بيماريهياي عفوني
صفحه 41:
عوامل زنجیره اي موثر
درمبارزه با يك عفونت
صفحه 42:
Cua هد زد لف لديره ولك انث
jp fi لكر
صفحه 43:
۳
استرائزي هاي هر زه
صفحه 44:
© بیماریابی
و غربالگری
۰ تشخیص و درمان به موقع
© جداسازی
و قرنطینه
واکسیناسیون
مبارزه با ناقلین
6 گند زدایی - پاستوریزاسیون - استریلیزاسیون
© لوله کشی و زهکشی
© تهویه » تصفیه و فیلتراسیون
ه جوشاندن - پختن و فرآوری سالم
نظارت بر تولید و توزیع مواد غذایی
© پالایش خون و فرآورده های خونی
معدوم کردن حیوانات
صفحه 45:
از يابي -اسکرینینگ_تشخیص به موقع
بیماران و ناقلین - درمان به موقع بیماران و
ناقلین - ایزولاسیون - قرنطینه
حیوان
درمان حیسوانات و در صورت درمان
,نشدن»معدوم کردن آنها - واکسیناسیون
.كندزدايي و سالم سازي محيط - مبارزه با ناقلين
صفحه 46:
:سالم سازي آپ لوله كشي - تصفیه و فیلتراسیون
کلریناسیون- و جوشاندن,
:سالم سازي هوا تهویه - فیلتراسیون -گندزدايي-و کاهش
:سالم سازي خاك .گند زدايي - عدم استفاده از کود هاي انساني
:سالم سازي وسایل .پاك کردن - استریلیزاسیون - گندزدايي
صفحه 47:
:سالم سازي غذا
جوشانیدن - پختن کامل - پاستوریزاسیسون - نظارت بر مواد
اولیه غذايي - نظارت بر گوشت و مواد پروتئيني وکنترل ورود و
خروج فرآورده هاي دامي به کشور- نظاریت برمواد لبني - کنترل و
. کشتار صنعتي دام و طيور - و نظارت بر مراکز تولید و توزیع غذا
:سالم سازي خون
اسکرینینگ و پالایش خون و فرآورده هاي خوني
:سالم سازي دارو 3 مواد آرايشي بهداشتي
.نظارت كيفي
صفحه 48:
فاضلاب .ایجاد سیستم فاضلاب بسته - گند زدايي
:زباله جمع آوري و دفع مناسب زیاله - کنترل
,زباله هاي بيمارستاني
:ثمیز نگه داشتن دست ها Weed Osh
صفحه 49:
* آموزش
* کنترل حشرات و جوندگان ناقل از طریق
بهسازي محیط - ایجاد پایگاه هاي حشره
...شناسي - سم پاشي - مبارزه بیولوژيك و
صفحه 50:
"استفاده از
روپوش - گان - کلاه - روسري(سربند) - کفش
چکمه - پیش بند - دستکش - ماسك - عينگ - شیلد
محافظ - انواع کاور - دستمال - گوش گیر و بيني
گیر در هنگام شنا - کاندوم - پشه بند - مواد دافع
حشرات بر روي يوست - نرم كننده يوست شستن
...مكرر دست هاو
صفحه 51:
۱07 ae
واکسیناسیون +
ایمونوپروفيلادكسي *
شيميويروفيلاكسي *
ترویج تغذيه با شير مادر *
صفحه 52:
پژوهش
آموزش عمومي
آموزش افراد پرخطر و در معرض خطر
ايجاد مر اكز مشاو ره
ترويج تغذيه با شير مادروغيره
صفحه 53:
+ نظارت
* بهسازي
* بالا بردن استاندارد هاي مسکن
* گندزدايي
* کنترل بر حسب ماهیت مکان
صفحه 54:
دانشگاه علوم پزشکی بوشهر
دانشکده بهداشت
برنامه ملی مبارزه با بیماریهای واگیر
1
عوامل زنجيره اي موثر
در مبارزه با يك عفونت
راه
اماكن رفتار مقاومت راه
پرخطر پرخطر ميزبان ورود انتقال
منبع مخزن
مخزن
مخزن
انسان طبیعت حیوان
مبتال
مخزن:
ناقل
مبتال
ناقل
تکثیر ،رشد و تجدید نسل ارگانیسم در یک سیستم بیولوژیک.
منحصرا انسان :مثل حصبه – آبله مرغان –
سوزاک – ایدز و ...بیمار -ناقل
انسان و حیوان :حدود 150بیماری مشترک
مثل سالمونلوز و ...بیمار -ناقل
طبیعت :مثل کزاز(خاک)
:تعريف
ناقل به انسان يا حيواني گفته مي
شود كه در غياب اشكال باليني
بيماري ،در خود عامل عفوني را
نگه مي دارد و بالقوه عامل انتشار
بيماري است.
ناقلين 3دسته اند.
ناقلين دوره كمون مثل:ايدز
ناقلين دوره نقاهت مثل:شيگلوز
ناقلين مزمن مثل :هپاتيت Bو C
منبع
منبع:
وجود ارگانیسم در یک سیستم بیولوژیک یا غیر بیولوژیک به صورت گذرا بدون تجدید نسل.
آب (وبا) – غ ذا (سالمونال) – ش یر (لیس تریا) – ه وا
(ارگانیسم های تنفسی) -خــاک (کـــزاز) – وسایل
مث ل :گــاز پانس مان (استافیلــوکوک) – دس ت
هــا(ویروس هــا،باکتریها وانگل ها) تــرشحـــــــات
بــدن (خـون،خلـط،بـزاق،مـایع منـی ،ادرار،م دفوع)
مث ل:هپاتیت– عف ونت های روده ای – دارو و م واد
بهداشتی (سالمونال) – زباله (استافیلوکوک).
...فكر كنيد
.و پاسخ دهيد
همه ي موارد مي توانند
”منبع“باشنـــد به جــز:
دست
ترشحات بدن
خون
شير
روده
گاز و باند
خاك
چاقو
:پاسخ
روده ها منبــع عفـــونت
نيستند ولي مدفـــوع مي
.تواند منبع عفونت باشد
روده
راه هاي
انتقال
:Water born
:Food born
:Blood born
Soil born:
Air born:
:Vector born
:Vehicle born
مثل وبا
مثل مسمومیت های غذایی
مثل ایدز
مثل کزاز
مثل آنفلوآنزا
مثل ماالریا
مثل عفونت استافیلوکوکی
:Hand Transmission
مثل سرماخوردگي
:Sexual Transmission
مثل سوزاك – سيفيليس – ايدز – عفونت هاي كالميديايي –تبخال
...تناسلي و
:Kissing Transmission
...مثل تبخال لبي – مونونوكلئوز عفوني و
راه هاي
ورود
پوست:
مثل :زخم ها – سوختگی ها – خراش ها – گزش ها
بعضی ارگانیسم ها حتی از پوست سالم نیز وارد می شوند مثل :بروسلوز
مخاط:
مثل :بروسلوز از مخاط چشم – سرماخوردگی از مخاط
حلق – مسمـــومیت هــای غـــذایی از مخـــاط گــوارش
سوزاک از مخاط تناسلی و ...
خون و فرآورده های خونی:
مثل :ایدز–هپاتیت –B , Cماالریا – و ...
جفت:
مثل :سیفلیس
مقاومت
ميزبان
مقاومت انسان در مقابل بیماری
ها ،به ویژه بیماری های عفونی
وابسته به ایمنی او در مقابل
.میکرو ارگانیسم هاست
انواع ایمنی:
فعـــــال:
یا در اثر ابتالی طبیعی با یا بدون عالیم
بالینی به بیمـــاری ها ایجـــاد می شود.
یا به وسیله واکسن پدید می آید.
انفعالی:
یا به علت عبور پادتن های مادری ایجاد می شود.
یا با تزریق سرم و ایمونوگلبولین پدید می آید.
ایمنی (:)Immunity
ذاتی:
بعضی نژادها ذاتا به بعضی عفونت ها مقاومند مثل
نژاد سفید در مقابل بیماری سل نسبت به نژاد سیاه یا
دافی منفی ها و مبتالیان به هموگلوبینـــوپاتی ها در
مقابل ماالریا و ...
اکتسابی:
ناشی از واکسیناسیون مثل:دیفتری – کزاز – سیاه
سرفه – فلج اطفال – ســل – هپاتیت – وM.M.R
وابتال به بيماري ها
:مدت ایمنی
بعضي مادام العمرند مثل:سرخك – فلج اطفال و...
بعضي ايمني موقـــت مي دهندمثـــل :آنفـــلوآنــزا
رفتار
پرخطر
نمونه هايي از رفتار پرخطر
مصرف سيگار
اعتياد،به ويژه اعتياد تزريقي
الكليسم
بي بندوباري جنسي
بعضي رفتار هاي شغلي
خالكوبي
...ادامه رفتار پرخطر
بهداشت فردي نامناسب
بعضي باورهاي نادرست مثل:ندادن اولين
قطرات شير مادر به نوزاد
بازي با حيوانات
شنا در آبهاي آلوده يا مصرف آن
...فكر كنيد
.و پاسخ دهيد
!!يك رفتارپرخطر
اين مرد در معـرض
ابتال به كدام بيماري
هاي عفــوني است؟
...هپاتيت – ايدز و
!الكليسم يك رفتار پر خطر
افـراد الكليك به چه بيماريهاي عفوني
بيشتر از افراد عادي مبتال مي شوند؟
پنوموني آسپيراتيو
آميبياز كبدي
آميبياز روده اي
يك رفتار پر خطر ديگر
معتادان تزريقي در معرض خطر ابتال به
كدام بيماري هاي عفوني هستند؟
...خطرابتالبه ايدز – هپاتيت ها – و
اماكن
پرخطر
نمونه هايي از
اماكن پرخطر
زندان ها
استخر ها
دامداري ها
كارخانجات
آرايشگاه ها
توالت ها و حمام هاي عمومي
ييمارستان ها
كشتار گاه ها
پادگان ها
مدرسه ها و مهد كودك ها
دراین اسالید ،مكان هايي كــه بــه
شمــــا نشــــان داده مي شــــوند،
مشخص کنیدافـــراد بيشتر در
معــــرض چـــه بيماري هايي
قــــــرار مــــي گـيــــــرنــــد؟
دامداري ها
...خطر ابتال به بيماري هاي مشترك مثل تب مالت و
آرايشگاه ها
...خطر ابتال به هپاتيت ها – ايدز – كچلي و
توالت هاي عمومي،روستايي و بين راهي
...خطر ابتال به بيماري هايي مثل شيگلوز و
استخر هاي شنا و آب هاي آلوده
...ابتال به بيماري هاي روده اي مثل شيگلوز و
زندان ها
خطــــــرابتـــــــالبه
...ايدز-هپاتيت -و
مهدكودك ها
زيارتگاه ها
كارخانجات
اماكن شلوغ
...خطر ابتال به بيماري هاي تنفسي و كالس درس
راهبــــرد هــا و راه
هـــاي مبــــارزه بــا
بيماريهـــاي عفوني
يادآوري
عوامل زنجيره اي موثر
درمبارزه با يك عفونـت
راه
اماكن رفتار مقاومت راه
پرخطر پرخطر ميزبان ورود انتقال
منبع مخزن
بیماریابی
گند زدایی – پاستوریزاسیون -استریلیزاسیون
غربالگری
لوله کشی و زهکشی
تشخیص و درمان به موقع
تهویه ،تصفیه و فیلتراسیون
جداسازی
جوشاندن – پختن و فرآوری سالم
قرنطینه
نظارت بر تولید و توزیع مواد غذایی
واکسیناسیون
پاالیش خون و فرآورده های خونی
مبارزه با ناقلین
معدوم کردن حیوانات
انسان
حذف مخزن
بيمار يابي –اسكـرينينگ-تشخيص به موقع
بيماران و ناقلين – درمان به موقع بيماران و
.ناقـلـيــن – ايزوالسيـــون – قـرنطـيـنـــه
حيوان
درمان حيـــــوانات و در صــورت درمان
.نشدن،معدوم كردن آنها – واكسيناسيون
طبيعت
.گندزدايي و سالم سازي محيط – مبارزه با ناقلین
حذف منبع
:سالم سازي
آب لــولــــه كشـي – تصفيــــه و فيلـتـــراسيـــون
كلريناسيون– و جوشاندن.
:سالم سازي هوا
تهويه – فيلتراسيون –گندزدايي-و كاهش
.آلــــودگي با اقــــدامــات زيست محيـــطي
:سالم سازي خاك
.گند زدايي – عدم استفاده از كود هاي انساني
:سالم سازي وسايل
.پاك كردن – استريليزاسيون – گندزدايي
حذف منبع
:سالم سازي غذا
جــــوشانيـدن – پختن كامـل – پاستـوريزاسيـــون – نظارت بر مـواد
اوليـه غـذايي – نظـارت بر گـوشت و مـواد پروتئيني وكنترل ورود و
خـروج فرآورده هاي دامي به كشور -نظارت برمواد لبني – كنترل و
.كشتار صنعتي دام و طيور – و نظارت بر مراكز توليد و توزيع غذا
:سالم سازي خون
.اسكرينينگ و پااليش خون و فرآورده هاي خوني
:سالم سازي دارو و مواد آرايشي بهداشتي
.نظارت كيفي
حذف منبع
:فاضالب
.ايجاد سيستم فاضالب بسته – گند زدايي
:زباله جمع آوري و دفع مناسب زباله – كنترل
.زباله هاي بيمارستاني
:تميز نگه داشتن دست ها
Hand Washing
حذف انتقال
آموزش
:كنترل حشرات و جوندگان ناقل از طريق
بهسازي محيط – ايجـاد پايگاه هاي حشــــره
...شناسي – سم پاشي – مبارزه بيولوژيك و
حفاظت
:استفاده از
روپوش – گــان – كاله – روســري(سربند) – كفــش
چكمه – پيش بند – دستكش – ماسك – عينك – شيلد
محافظ – انواع كاور – دستمـال – گوش گيــر و بيني
گيــر در هنگام شنا – كاندوم – پشه بند – مواد دافــع
حشـــرات بر روي پوست – نرم كننده پوست –شستن
...مكــــرر دست ها و
افزودن مقاومت ميزبان
واكسيناسيون
ايمونوپروفيالكسي
شيميوپروفيالكسي
ترويج تغذيه با شير مادر
حذف رفتار پر خطر
پژوهش
فرهنگ سازي
آموزش عمومي
آموزش افراد پرخطر و در معرض خطر
ترويج فرهنگ ايمني و حفاظت
ايجاد مراكز مشاوره
ترويج تغذيه با شير مادروغيره
سالم سازي اماكن
نظارت
بهسازي
باال بردن استاندارد هاي مسكن
گندزدايي
كنترل بر حسب ماهيت مكان