بیماری در محیط کار

بیماری در محیط کار

اسلاید 1: 1

اسلاید 2: 2 بیماریهای ناشي از كار

اسلاید 3: 3 طبقه بندی بیماری در محیط کار بیماریهای ناشی از کار بیماریهای مربوط به کار بیماریهای عمومیمثل : آزبستوز، مسمومیت با سرب مثل : بیماری کرونر قلب، کمردرد مثل : دیابت، مالاریا

اسلاید 4: 4بیماریهای ناشی از کار :بیماریهایی که به علت مواجهه با عوامل فیزیکی، شیمیایی، ارگونومیک ، بیولوژیکی در محیط کار بوجود می آیند. به عبارت دیگر : بیماریهای ناشی از کار به علت اشتغال به یک کار و تحت شرایط موجود در آن بوجود می آیند و رابطه اتیولوژیک خاص محیط کار با بیماری کاملاً مشخص است.

اسلاید 5: 5مدت مسئولیت در بیماری های ناشی از کار ؟مدت مسئوليت مدتي است كه اگر كارگر بعد از قطع تماس با عاملبيماريزا در ظرف آن مدت علائم بيماريزا نشان داد بيماري او باز ناشي از كار شناخته مي شود .

اسلاید 6: 6ویژگیهای بیماری های شغلیتظاهرات بالینی و پاتولوژیکی اغلب بیماری های شغلی با این تظاهرات در بیماری های غیر شغلی یکسان است.بیماری شغلی ممکن است پس از قطع تماس و مواجهه نیز بروز نماید.تظاهرات بالینی بیماری شغلی بستگی به دوز و مدت زمان مواجهه دارند.عوامل شغلی می توانند همراه با عوامل غیرشغلی در ایجاد بیماری نقش داشته باشند.

اسلاید 7: 7بیماریهای مرتبط با کار : منشاء بیماریهای مرتبط با کار چند عاملی است .بیماریهایی هستند که ممکن است به طور نسبی تحت تأثیر شرایط زیان آور کار بوجود آیند، ولی ضرورتی ندارد که در هر مورد از این بیماریها یک عامل خطر مشخص وجود داشته باشد.

اسلاید 8: 8بیماریهای مرتبط با کاري كه شايسته توجه خاص هستند :اختلالات روان تني و رفتاريپرفشاري خون بيماريهاي عروق كرونرزخمهاي پپتيكبيماريهاي تنفسي مزمن غير اختصاصياختلالات حركتي

اسلاید 9: 9شرایط کاری که یک بیماری قبلی را تشدید می نماید.مواجهه با ترکیبی از چند مخاطره شغلیمیزان حساسیت های فردی

اسلاید 10: 10تفاوت بیماریهای ناشی از کار و بیماریهای مرتبط با کار

اسلاید 11: 11عوامل زیان آور و خطرات موجود در محیط کار

اسلاید 12: 12تقریبا 45 درصد جمعیت دنیا و 58 درصد افراد بالای 10 سال در شمار نیروی کارجهانی قرار دارند. بسیاری از افراد بیش از یک سوم زندگی پس از بلوغ خود را در محیطهای مخاطره آمیز می گذرانند. طبق تخمین سازمان جهانی بهداشت در سال 1995 سالانه 68 تا 157 میلیون مورد بیماری شغلی در اثر تماسهای شغلی مختلف ایجاد می شود.

اسلاید 13: 13پیشگیری از بیماری های شغلیپیشگیری نوع اول : از طریق کاهش شدت مواجهه با مواد خطرناکپیشگیری نوع دوم : از طریق شناسایی مشکل سلامتی قبل از بروز علائم کلینیکی (مراقبت یا Surveillance بیماری شغلی )پیشگیری نوع سوم : از طریق به حداقل رساندن اثرات سوء بالینی یک بیماری یا مواجهه بر سلامتی فرد . ( طب کار بالینی )

اسلاید 14: 14تقسیم بندی بیماریهای ناشی از کار برای تقسیم بندی بیماریهای ناشی از کار، روشهای مختلفی بکار رفته است. مثلا : برحسب اینکه چه عضوی از بدن بیمار شود .تقسیم بندی که امروز مقبولیت عامه دارد : برحسب عامل ایجاد کننده بیماری است

اسلاید 15: 15عوامل ایجاد کننده :عوامل فیزیکی زیان آورعوامل شیمیایی زیان آورعوامل ارگونومیک زیان آورعوامل بیولوژیک زیان آورعوامل مکانیکی و روانی زیان آور

اسلاید 16: 16اثرات زیان بار اشعه مجهول و مواد رادیواکتیو

اسلاید 17: 17تجزیه مولکول پروتئین و آب داخل سلولی و ایجاد مواد سمی در داخل سلولها اثر بر کروموزوم و ژنها. اثر رادیاسیون بر نسوج :

اسلاید 18: 18 سلولها و نسوج مختلف بدن در مقابل اشعه حساسیت مختلفی دارد :سلولهای خونی از همه حساسترند و زودتر تحت تأثیر قرار می گیرند .در درجه آخر سلولهای عضلانی هستند که کمتر و دیرتر از سایر نسوج تحت تأثیر اشعه قرار می گیرند.

اسلاید 19: 19اگر تمام بدن یکجا درمعرض اشعه قرار گیرد نقاط حساس (در درجه اول) و به ترتیب عبارتند از:دستگاههای خونساز گنادها عدسی چشم

اسلاید 20: 20افزایش درجه حرارتتهوعاستفراغ و اسهال کم خونی ریزش موها زخمهای مخاط و پوست علائم مواجهه حاد اشعه مجهول و مواد رادیواکتیو

اسلاید 21: 21بیماریهای دستگاه تنفسی ناشی از کار

اسلاید 22: 22دهان و بینینای (تراشه)نایژه (برونش)نایژک (برونشیول)مجاری و کیسه های آلوئولیآلوئولاز بینی تا برونشیول انتهایی توسط مژک پوشیده شده است، همچنین در طول این مسیر سلولهای گابلت موکوس ترشح می کنند.

اسلاید 23: 23استنشاق :مهمترین راه ورود آئروسلها و ذرات زیان آور معلق درهوا به بدن بیماریهای ریوی جزو شایعترین بیماریهای شغلی هستند.

اسلاید 24: 24فیبروز مزمن (نوموکونیوز) التهاب حاد ریه : مانند بعضی مواد مثل منگنز، بریلیوم، کادمیوم و اکسیدهای آنها و همچنین باگاس (الیاف ساقه های نیشکر) و گاه علوفه قارچ دار می تواند ایجاد التهاب حاد ریه کنند که آنرا پنومونیت می گویند. آسم : انواع مختلف چوب، دانه هسته، پشم، خز و مواد دیگر می توانند ایجاد آسم و تنگی نفس کنند. آسمهای شغلی دو نوعند : یکی به علت حساسیت فردی که فقط بعضی افراد به آن مبتلا می شوند، دیگری به علت خاصیت خود مواد مصرفی که در بسیاری از مصرف کنندگان ایجاد آسم می کند. سرطان : آرسنیک، کروماتها، پنبه نسوز، گردوغبار سنگهای معدنی، رادیواکتیو، قیر و قطران ممکنست باعث سرطان مجاری تنفسی شوند. تقسیم بیماریهای شغلی تنفسی به چهار گروه بزرگ :

اسلاید 25: 25بیماری ها و عوارض پوستی ناشی از کار

اسلاید 26: 26پوست آدمی بیش از هر قسمتی از بدن در معرض خطرات و حوادث و عوارض ناشی از کارعملکرد پوست : مایعات بدن را در محدوده های خاص خود نگه می دارد.از بافت های زیرین در مقابل میکروارگانیسم ها، مواد زیان آور و پرتوها محافظت می کند. ویتامین D تولید می نماید.به تنظیم درجه حرارت بدن کمک می کند.

اسلاید 27: 27 بیماریهای پوستی 40 تا 50 درصد کل بیماریهای ناشی از کار را تشکیل می دهد. حدود 90 درصد درماتوزهای شغلی را درماتیت تماسی، 5 درصد موارد را عفونتهای پوستی و تعداد بسیار کمی را کهیر، ضایعات پیگمانی و برجستگیهای آکنه شکل وغیره تشکیل می دهد. تقریباً 80 درصد درماتیت های شغلی از نوع تحریکی و بقیه از نوع آلرژیک می باشند.

اسلاید 28: 28علل و عوامل مستعد کننده بیماری های پوستی نژادجنس پوست تعریق جنس و سنفصل سابقه بیماریهای پوستی هیجانات و ناراحتی های روانینظافت حساسیت فردی

اسلاید 29: 29علل بوجود آورندهعلل مکانیکی علل فیزیکی (گرما یا کسانی که دستشان مرتب در آب است و همچنین مواد رادیواکتیو علل و مواد شیمیایی مهمترین عامل ایجاد درماتیتهای شغلی هستند. (درماتیتهای شغلی معمولاً قسمتهای باز پوست را می گیرند .)

اسلاید 30: 30شایعترین تظاهر درماتوزهای شغلی درماتیت تماسی است : 1- تحریکی 2- آلرژیک درماتوزهای شغلی : واکنش های اگزوماتوز نسبت به یک عامل تماس محیطی

اسلاید 31: 31درماتیت تماسی تحریکیبه التهاب پوست ناشی از تماس با مواد محرک، درماتیت تماسی تحریکی اطلاق می شود. درماتیت تماسی تحریکی در هر فردی ممکن است رخ دهد مشروط بر اینکه غلظت ماده محرک کافی و مدت تماس با آن طولانی باشد. روند التهاب در درماتیت تماسی تحریکی از طریق ایمنی میانجیگری نمی شود. درماتیت تماسی تحریکی از درماتیت تماسی آلرژیک شایعتر است.

اسلاید 32: 32درماتیت تماس آلرژیک :عبارت از واکنش التهابی ایمونولوژیک پوست به علت تماس با یک آلرژن وناشی از ازدیاد حساسیت تأخیری یا ایمنی سلولی خصوصیات :از طریق یک روند ایمنولوژیک میانجیگری می شود و روند حساس شدن اغلب به یک دوره زمانی 1 تا 3 هفته پس از تماس اولیه نیاز دارد. افراد در طی اولین تماس با آلرژن دچار هیچگونه واکنشی نمی شوند به عبارت دیگر جهت پیدایش ضایعه نیاز به تماسهای بعدی می باشد. ارتباطی بین مدت و غلظت ماده وجود ندارد .برخلاف درماتیت تماسی تحریکی ضایعه ممکن است محدود به محل اولیه تماس نبوده و معمولاً به سایر نواحی بدن دور از محل اولیه نیز گسترش یابد.

اسلاید 33: 33سوختگی های نوک انگشتان در افراد مورد تماس با سیمان سریع الاثر ( نکروز سطحی متمرکز در نقطه تماس )سوختگی های ناشی از اسید فلوئوریدریک : درد عمیق به فاصله 24 ساعت بعد از تماس اریتم و ورم در انگشتان خطر نکروز استخوانی (درمان موضعی با گلوکونات کلسیم)

اسلاید 34: 34بیماریهای سیستم قلبی عروقی

اسلاید 35: 35 در محیطهای کاری عوامل مختلفی از قبیل مواجهه با مواد شیمیایی، عوامل فیزیکی و استرسورهای روحی روانی بر دستگاه قلب و عروق اثر می گذارند. ایجاد بیماری قلبی عروقی ناشی از مواد شیمیایی زیان آور معمولاً به علت : مواجهه های طولانی با مقادیر کم مواجهه ناگهانی با مقادیر زیاد مواد (مثل مسمومیت حاد با منوکسیدکربن) و ایجاد بیماری حاد

اسلاید 36: 36غالباً پزشکان توجهی به عوامل زیان آور محیط کار که منجر به بیماریهای قلبی عروقی می شود، ندارند و به طور معمول عوامل خطر فردی مثل : جنس سابقه خانوادگی افزایش فشار خون استعمال دخانیات افزایش کلسترول خون دیابت و چاقی را بررسی می کنند.

اسلاید 37: 37اثبات تشخیص علت بیماری قلب و عروق به دلایل زیر مشکل است :بیماری قلب و عروق حتی در غیاب تماس با عوامل زیان آور محیط کار شایع است.برای نشان دادن بیماری قلب و عروق ناشی از سموم و سایر عوامل زیان آور شغلی هیچ یافته اختصاصی بالینی یا آسیب شناختی وجود ندارد .اثبات وجود ماده سمی مشکوک در نسج قلب به ندرت امکان پذیراست.احتمالا عوامل خطر شغلی با سایر عوامل خطر غیر شغلی در ایجاد بیماری قلبی اثر تشدید کننده دارند.

اسلاید 38: 38 ارزیابی بیماران مشکوک به بیماری قلبی عروقی ناشی از کار : اخذ سابقه شغلی مفصل و جامع با توجه به ارتباط موقت و زودگذر بین علایم قلبی عروقی وتماس با عوامل خطر شغلی سعی در اثبات تماس با عوامل خطرساز مشکوک از طریق بدست آوردن اطلاعات و در صورت امکان پایش مستقیم تماس کارگر ارزیابی سایر عوامل خطر قلبی انجام معاینه فیزیکی کامل انجام بررسی های تشخیصی مناسب نظیر آزمون یا تست ورزش، آنژیوگرافی کرونری و ثبت الکتروکاردیوگرافی سرپایی در روزهای کاری و سایر زمانها به منظور اثبات آریتمی مرتبط با کار

اسلاید 39: 39بیماریهای سیستم گوارشی ناشی از کار

اسلاید 40: 40عوارض دهانی و دندانی ضایعات دندانی :الف ) ضایعات ناشی از تروماتیسم ها در بین :کسانی که مجبور به نگهداشتن میخ در بین دندان های خود هستند مثل نجارها وکفاش ها کسانی که با آلات موسیقی که در آنها می دمند کار می کنند.کارگرانی که در شیشه سازی به کمک لوله های فلزی توخالی در شیشه ها می دمند.بندبازانی که با دندان خود آویزان می شوند. کارگران مواجه با گردوغبار خراشنده مانند سیلیس و سیمان ضایعات ناشی از بهم ساییدن دندان ها ( در خلبانان و رانندگان وسایط نقلیه سنگین )

اسلاید 41: 41ب) خورده شدن دندانها در بین :کارگران باطری سازی که با اسید سروکار دارند.ج) پوسیدن دندانها در بین :کارگرانی که با قند، نمک و آرد سروکار دارند.کارگرانی که با الکل سروکار دارند.د) رنگین شدن دندانها :کارکردن با گردوغبار آهن کناره های دندان را به رنگ قرمز مایل به قهوه ای در می آورد.دندان های کارگرانی که با مس سروکار دارند رنگ خاکستری مایل به سبز تیره به خود می گیرد.مواجهه با کادمیوم و تری نیتروفنول باعث زرد شدن و جیوه سبب خاکستری شدن دندانها می شود.

اسلاید 42: 42ه ) دندان درد هوانوردانی که ضایعات دندانی داشته باشند هنگام صعود و بالا رفتن در آسمان متسع شدن گازهای ناشی از تخمیرات در دندانهای فاسد درد شدید دندانها

اسلاید 43: 43گردوغبار نمک موجب افتادن دندانها در کارگران نمک زارها می شود.گردوغبار آرد موجب افتادن دندان ها بدون تظاهرات التهابی می شود. مسمومیت مزمن با سرب ، جیوه ، منگنز، اکسید دو کربن ، تری کلرو اتیلن و گوگرد با اثر بر لثه باعث افتادن دندانها می شود. ضایعات فکی :مهمترین و معروف ترین آن نکروز فک در اثر مسمومیت با فسفر در کارگران کبریت سازی و کود سازی

اسلاید 44: 44بیماریهای شغلی دستگاه عصبی و روانی

اسلاید 45: 45 ابعاد روحی و روانی یكی از ابعاد مهم انسان اثر متقابل بر زندگی جسمی فردگفته می شود حدود 20% كارگران از آن رنج می برند و حدود 30% غیبت ها ناشی از وضعیت نامناسب روانی می باشد.بیماریهای روانی عامل مهم تشنج در محیط كار و افت بهره وری

اسلاید 46: 46زماني که محيط شغلي تامين کننده حداقل خواسته ها و توقعات منطقي ومعقول فرد نباشد موجب واکنش هاي غيرمعمول در فرد که به آن فشار روانيناشي از شغل مي نامند مي شود.فشارعصبی ناشی ازکار، به « بیماری نامرئی » مشهوراست که می تواند برفرد، سازمان وافراد درون آن تاثیر بگذارد . بنابراین هرگز نباید آن راکوچک شمرد .

اسلاید 47: 47فشارعصبی چیست ؟عارضه ای است که سلامت جسمی وفکری فرد را به مخاطره می اندازد وزمانی به وجود می آید که بدن بیشتر ازحد معمول ازتوانایی هایش استفاده می کند. اثرات فشارعصبی برسلامت بدن یکی ازدلایل عمده بروز بسیاری ازعوارض مانند فشارخون بالا و بیماری های قلبی ، فشارعصبی درازمدت است. درعین حال این گونه فشارهای طولانی مدت می تواند خطرابتلا به بیماری های فکری وروانی را نیز افزایش دهد. تغییرات رفتاری ناشی ازفشاربالای عصبی مانند کشیدن سیگار به میزان زیاد و استفاده از مواد مخدر نیزمنجر به کاهش چشمگیر سطح سلامت جسمی می شود .

اسلاید 48: 48علایم فیزیکی فشارعصبی ناشی ازکار بی خوابی سردرد احساس خستگی مداوم نامنظم شدن وضعیت گوارشی سوزش معده زخم معده بی اشتهایی یازیاد خوردن گرفتگی عضلات

اسلاید 49: 49علایم روانی فشارعصبی ناشی ازکار تندمزاجی حملات عصبی تحرک پذیری کم شدن احساس شادی ضعف درتمرکز کم شدن حافظه احساس گناه بی تفاوتی احساس بیچارگی وشکست عدم توجه به وضع ظاهری عدم توانایی درتصمیم گیری واحساس بی ارزش بودن

اسلاید 50: 50دلایل ایجاد فشارعصبی درمحیط کار1- نوع وماهیت کار ( به این معنی که برخی مشاغل ذاتا پراسترس هستند .) مثلا مشاغل مربوط به حرفه پزشکی ،کارمندان بازار بورس ، خبرنگاران روزنامه ها، تجار ، مدیران تبلیغاتی ،برنامه ریزان درسطح کلان و... 2- بالابودن « تقاضای کاری » بیش ازحد وتوان فرد ( به این معنی که فرد احساس کند تقاضای محیط کاربیش ازتوان اوست واو برای برآورده کردن آنها باید تلاش بسیاری به خرج دهد.)

اسلاید 51: 513- پایین بودن « محدوده اختیارات کاری» فرد :اگر فرددرمحیط کارخود ازحدود اختیارات بالایی برخوردار باشد مسلما با افزایش تقاضای کاری بهتر کنارخواهد آمد . نمونه بارزاین مسئله مقایسه یک کارمند زیردست بارئیس اوست . کارمند مجبوراست کارها راطبق برنامه دیکته شده انجام دهد اما رئیس می تواند با وجود بارکاری بالا، برنامه ها را تغییر دهد. دستور وظایف رابازنویسی کند ، تنبیه وتشویق کند وخلاصه ازاختیارات بالایی برخورداراست.

اسلاید 52: سیلیکوزیس ناشی از تماس باسیلیس52

اسلاید 53: اصلي ترين شكل سيليس كريستالي ،كوارتز نام دارد كه در تركيب بيشتر سنگها ديده مي شود مثلا گرانيت 30%سنگ لوح 40%وماسه سنگ تقريبا 100%كوارتز دارد هدف: در اوريل 1995 برنامه مشتركي توسط كميته بهداشت حرفه اي سازمان بهداشت جهاني وسازمان بين المللي كار به منظور پيشگيري وحذف بيماري سيليكوزيس به تصويب رسيد كه هدف ازاين  برنامه كاهش ميزان بروز وحذف كامل بيماري تا سال 2030مي باشد اين بيماري موجب مرگ تعداد زيادي از افراد در معرض تماس بين سالهاي 1968تا 1990 در امريكا شده است امروزه همچنان در كشورهاي در حال توسعه در حال پيشرفت است 53

اسلاید 54: مشاغل در معرض خطر كدامند ؟ 1-معدنكاري ،تونل سازي ،تهيه سنگ معدني ،خرد كردن وآسياب سنگ  2 - توليد سيمان           3 -صنايع توليد مواد شوينده 4-مشاغل توليد كننده پودر سيليس (توليد خمير دندان ومواد شوينده   5 -ريخته گري ،سند بلاست وچاقوتيز كني                    6-حجاري ،سنگ كاري ،سنگ تراشي ومجسمه سازي ،كار ساختماني وبنايي   -راه سازي     -صنايع شيشه                                    54

اسلاید 55: روش هاي پيشگيري وكنترل سيليكوزيس 1- پيشگيري اوليه الف-استفاده از تركيبات جايگزين سيليكا در اين روش از تركيبات ايمن تر سيليكا استفاده مي شود مثلا در شن زني مي توان از ساير تركيبات مثل پلاستيك ،مس سرباره واكسيد المنيوم استفاده نمود 55

اسلاید 56: ب-اقدامات فني ومهندسي در محل هايي كه تماس با تركيبات سيليكا غير قابل اجتناب است روش هايي مانند مرطوب كردن گردوغبار ، نصب سيستم تهويه موضعي وجمع اوري ذرات گردوغبار محيط براي كاهش ميزان تماس با گردوغبار سيليكا توصيه مي شود 56

اسلاید 57: ج –پيشگيري فردي 1- اموزش كارگران شاغل در معرض خطر                        شستشوي دستها قبل از خوردن واشاميدن 3-تعويض لباس ها پس از پايان فعاليت كاري روزانه 4-استفاده از ماسك تنفسي مخصوص گردوغبار سيليس(ماسك مدل N95( واموزش نحوه استفاده صحيح از ماسك در مكان هاي الوده به ذرات گردوغبار 57

اسلاید 58: -پيشگيري ثانويه الف-معاينات بدو استخدام ب-معاينات ادواري كارگران در معرض گردوغبار ج-معاينات غربالگري افراد در معرض خطر از طريق راديوگرافي قفسه سينه وتست اسپيرومتري 58

اسلاید 59: عوارض بيماري سيليكوزيس: -فيبروز ريوي منتشر      -افزايش احتمال ابتلا به سل تا 30 برابر        -سرطان ريه              -بيماري كليوي -اختلالات سيستم ايمني هومرال (بيماري هاي بافت همبند مثل آرتريت روماتوييد)                  -بيماري قارچي 59

اسلاید 60: درمان : سيليكوزيس درمان اختصاصي ندارد ودرمان فقط نگهدارنده است 1- جلوگيري از تماس افراد مبتلا با گردوغبار سيليس       2-پرهيز از كشيدن سيگار خصوصا در محيط كار 60

اسلاید 61: 61