تغذیه سالمندان ۳

تغذیه سالمندان ۳

اسلاید 1: MITRA MORADINIA MD1بسم الله الرحمن الرحیم

اسلاید 2: MITRA MORADINIA MD2تغذیه سالمندان تهیه وتنظیم :دکتر میترا مرادی نیا

اسلاید 3: MITRA MORADINIA MD3اهداف رفتاریبیان اهمیت تغذیه در دوران سالمندیبیان نیازهای غذایی سالمندانتعیین وزن مناسببرنامه ریزی غذایی

اسلاید 4: MITRA MORADINIA MD4اهمیت تغذیه در دوره سالمندیکنترل بیماریهابالا بودن احتمال سوءتغذیه

اسلاید 5: MITRA MORADINIA MD5اهمیت تغذیه در کنترل بیماریهامصرف کمتر چربی میزان ابتلاء به فشارخون،چربی خون ،دیابت،سکته قلبی مغزی ،سرطان روده پانکراس وپروستات راکم می کند.مصرف یک یا دو وعده در روز ازمیوه ها وسبزی های تازه ،خطر بیماری قلبی را30درصد کمتر میکند.

اسلاید 6: MITRA MORADINIA MD6پاره ای ازعلل افزایش احتمال بروز سوءتغذیه درسالمندانکاهش ظرفیت هضم وجذب غذابه علت کاهش آنزیمهای گوارشی واسید معدهکاهش اشتها به علت کاهش ترشح بزاق،تغییر دراحساس طعم ومزه وبوی غذا،عدم تحرک،مشکلات روحی و تنهاییکاهش قدرت خرید وپخت غذامشکلات دندانی ودرنتیجه حذف بعضی مواد خوراکی

اسلاید 7: MITRA MORADINIA MD7تغییرات فیزیولوژیک دستگاه گوارش سالمندان

اسلاید 8: MITRA MORADINIA MD8نیازهای مواد غذایی

اسلاید 9: MITRA MORADINIA MD9انرژینیاز به انرژی به علت کاهش توده عضلانی وکاهش فعالیت فیزیکی کم می شود.البته می بایست باحفظ فعالیت فیزیکی وتوده عضلانی مناسب به حفظ استقلال سالمندان کمک کرد.انرژی مورد نیاز روزانه:بطور متوسط 30 کیلو کالری به ازای کیلو گرم وزن بدنباید وزن را در حد ایده آل حفظ کرد.

اسلاید 10: MITRA MORADINIA MD10وزن مناسبمردانزنان49کیکو گرم به ازای 153سانت قد+1کیلو گرم به ازای هر سانت قد بیشتر45کیکو گرم به ازای 153سانت قد+1کیلو گرم به ازای هر سانت قد بیشتر

اسلاید 11: MITRA MORADINIA MD11منابع تامین کالری مورد نیاز

اسلاید 12: MITRA MORADINIA MD12کربوهیدراتبعنوان منبع اولیه انرژی برای بدن مورد نیاز هستند.55درصد انرژی دریافتیبرای پیشگیری ازکتوزیس :نیاز روزانه 50تا100گرم گلوکز یا بهتر از آن کربوهیدرات پیچیده2واحد میوه 3واحد یابیشتر سبزی6واحد یابیشتر غلات بادانه کامل

اسلاید 13: MITRA MORADINIA MD13کربوهیدراتهای پیچیدهکربوهیدراتهای پیچیده به علت جذب تدریجی مانع از نوسانات قند خون می شوند.از یبوست و دیورتیکولار کولون پیشگیری میکنند.باعث پایین آمدن فشار خون نیز می شوند.

اسلاید 14: MITRA MORADINIA MD14پروتئیننیاز سالمندان به پروتئین مشابه یا حتی بیش از افراد جوانتر است.چرا؟کاهش توانایی بدن در هضم وجذب پروتئینافزایش مصرف در زمان بیماریها ،عفونتها، شکستگیها واعمال جراحیپروتئین مورد نیاز باید ازمنابع کم کالری وبا کیفیت بالا تامین گرددمثل گوشتهای کم چربی ،مرغ، ماهی،لبنیات کم چرب غلات وحبوباتحدود 20تا25درصد باید ازنوع حیوانی باشدتاکاملتر بوده واسیدهای آمینه ضروری رابه بدن برساند.مقدار توصیه شده :1گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن

اسلاید 15: MITRA MORADINIA MD15چربی به منظور تامین ویتامینهای محلول در چربی و اسیدهای چرب ضروری مورد نیاز است.

اسلاید 16: MITRA MORADINIA MD16انواع چربیها: چربیهای اشباع 7%مانندروغنهای حیوانی وروغنهای نباتی جامدچربیهای غیر اشباع شامل دو دسته :تک غیر اشباع 15%مانندروغن زیتون،بادام زمینی وکلزاوچند غیر اشباع10%مانند امگا3(ماهی، گردو،شاهدانه) وامگا6(آفتابگردان،ذرت ،سویا)

اسلاید 17: MITRA MORADINIA MD17نقش چربی تأمين انرژي مورد نياز بدن ،ايجاد سياليت در غشاي سلولها،ايجاد لايه محافظ اطراف اندامها و تأمين اسيدهاي چرب ضروري؛ هورمونهاوویتامینهای محلول در چربی ( E,K,D,A ) منابع روغن دريافتي ما دو نوع روغن حيواني ( مثل دنبه و كره و روغن ماهي ) و روغن نباتي ( مثل روغنهاي نباتي مايع ) است.

اسلاید 18: MITRA MORADINIA MD181-چربيهاي اشباع ( جامد ) : اگر در زنجيره هيدروكربني،همه پيوندها بين اتمهاي كربن،از نوع يگانه(اشباع)باشند،به آن اسيد چرب اشباع ميگويند. CH3-C-C-C-C-C-C-C-C-C-C-C-C-C-C-COOHاين اسيدهاي چرب در دماي اتاق به روغن حالت جامد مي بخشند .منابع اين چربيها عبارتند از : مارگارين ، كره ، روغن جامد ، پيه ،گوشت و ... روغنهاي نخل و نارگيل هم ميزان چربي اشباع بالا ولي حالت نيمه مايع دارند زيرا اسيدهاي چرب آنها متوسط زنجيره اند. روغنهاي نخل و نارگيل جزء هايپركلستروميك ترين چربيها هستند.

اسلاید 19: MITRA MORADINIA MD19چربيها ي اشباع و بيماريهاي قلبي عروقيمصرف چربيهاي اشباع خطر بيمارهاي قلبي و عروقي را به شدت افزايش ميدهد .

اسلاید 20: MITRA MORADINIA MD20Partially hydrogenation and Trans fatty acidsروغن های نباتی جامد از فرآیند هیدروژناسیون بر روی روغن های مایع بوجود می آیند.در جريان هيدروژناسيون ، نوعي از اسيدهاي چرب خطرناك در روغن ها بوجود مي آيند بنام اسيد هاي چرب ترانس. كه اگرچه غير اشباعند ولي مشابه اشباع عمل ميكنند.

اسلاید 21: MITRA MORADINIA MD21روغنهاي نباتي جامد نه تنها به خاطربالا بودن چربيهاي اشباع بلكه به خاطر وجود چربيهاي ترانس ، عامل خطر بزرگي براي بيماريهاي قلبي عروقي و سلامت مي باشند و بهتر است از رژيم غذايي حذف شوند

اسلاید 22: MITRA MORADINIA MD22روغنهاي حيواني اگر چه چربي ترانس ندارند ولي به خاطر ماهيت بسيار اشباع آنها و نیز محتوای کلسترول بالا ،براي سلامت قلب و عروق مضرند و بهتر است محدود گردندکره گیاهی همان روغن جامد است با اسانس.پس ترانس بالا دارد

اسلاید 23: MITRA MORADINIA MD23چربيهاي غير اشباع ( مايع ) :اگر در زنجيره هيدروكربني، بين اتمهاي كربن، پيوند دوگانه يا سه گانه(غيراشباع)وجود داشته باشد،به آن اسيد چرب غير اشباع ميگويند. CH3-c-c-c-c-c=c-c-c-c-c=c-c-c-c-c-c-COOHچربيهاي غير اشباع، به روغن حالت مايع مي بخشند و منابع آنها عبارتند از انواع روغنهاي مايع گياهي مثل ذرت ، آفتابگردان ، سويا ، گلرنگ و ... مصرف اين چربيها بر خلاف چربيهاي اشباع خطر بيماريهاي قلبي عروقي را به همراه ندارند و حتي مي توانند براي سلامت قلب و عروق مفيد باشند

اسلاید 24: MITRA MORADINIA MD24هرچه زنجیره اسید چرب کوتاه تر و یا پیوندهای دوگانه آن بیشتر باشد؛آن چربی در دمای اتاق مایع تر است.

اسلاید 25: MITRA MORADINIA MD25دو نوع مهم اسيدهاي چرب غيراشباع ، امگا 3 و امگا 6 هستند .انسانها توانايي سنتز امگا3 و امگا6 را در بدن ندارند ولي گياهان اين توانايي را دارند. بدليل اين كه انسان نميتواند اين دو نوع اسيد چرب را در بدن سنتز كند،براي بدن ضروري محسوب شده و حتما بايد از طريق رژيم غذايي دريافت گردند.

اسلاید 26: MITRA MORADINIA MD26منابع آماده امگا 3 عبارتند از:-روغن ماهی: -ماهیهای چرب امگا 3 بالاتری دارندمثل آزاد،ساردين،شاه ماهي،خال مخالئٍٍ،قزل آلا-میگو کلسترول بالایی دارد ولی در عوض امگا 3 بالا و چربی اشباع پایین دارد -روغن موجود در گردو: روزی 2 عدد گردو توصیه میشود؛هر دو عدد گردو یک واحد چربی است.

اسلاید 27: MITRA MORADINIA MD27اسيدهاي چرب امگا 6 :اگر اولين پيوند دوگانه بر روي كربن شماره 6 از انتهاي متيل قرار گرفته باشد،به آن اسيد چرب،امگا6 ميگويند.مهمترين اسيد چرب امگا 6 ، لينولئيك اسيد است كه درمنابع گياهي مثل ذرت و آفتابگردان و سويا يافت ميشود.انسان اين اسيد چرب را بعد از دريافت از رژيم غذايي،طي سيستم آنزيمي desaturase/elongaseتبديل به آراشيدونيك اسيد (AA)ميكند.AAرا در لیپیدهای غشا میتوان یافتروند ايجاد التهاب با آزاد شدن آراشيدونيك اسيد از غشاي سلول(تحت تاثير آنزيم ليپاز) و تبديل آن به پروستاگلاندين هاي سري 2 شروع ميشود.امگا6 باعث كاهش خطر بروز بيماريهاي قلبي و عروقي مي شوند . اين چربي ها با كاهش LDL و افزايش HDL از ايجاد پلاكهاي آترواسكلروز در عروق جلوگيري كرده و از بروز سكته قلبي پيشگيري مي كنند .

اسلاید 28: MITRA MORADINIA MD28اسيدهاي چرب تك غير اشباع(MUFA) : در طول زنجيره هيدروكربني خود تنها داراي يك پيوند غيراشباع هستند.اين اسيدهاي چرب كه در روغن زيتون ، بادام زميني و كانولا ( كلزا ) يافت مي شوند ، براي سلامت قلب و عروق بسيار مفيدند و مصرف آنها ريسك بيماريهاي قلبي را كاهش ميدهد . با كاهش مقدار ترومبوكسان چسبندگي پلاكت ها را به تاخير انداخته و مانع تشكيل لخته خون ميشود.

اسلاید 29: MITRA MORADINIA MD29MUFA بر خلاف امگا سه و امگا شش به حرارت حساس نيستند و مواجهه آنها با حرارت مشكلي ايجاد نمي كند MUFA with only one reactive bond,may be safer than PUFA and yet not increase risk for heart disease.

اسلاید 30: MITRA MORADINIA MD30روغن زیتون: داراي 75% MUFAاست.4 نوع روغن زیتون در بازار هست:1Extra Virgin Olive Oil -بااولین پرس زیتون تحت سرمابه دست می آید که تمام خواص مفید را داراست beta-carotene and Vitamin E و بوی شدید دارد. acidity = 1%هرچه اسیدیته آن کمتر باشد بهتر است. 2Virgin Olive Oil - :با دومین پرس زیتون به دست می آیدacidity =3.3%3 Refined Olive Oil - : تحت تاثیر حرارت و مواد شیمیایی باقیمانده روغن زیتون از تفاله و هسته آن استخراج میشود که فاقد خواص روغن اولی است و یک محصول مرده است.4Olive Oil - :همان روغنی است که بیشتر در بازار هست ؛از ترکیب روغن Virgin وRefined به دست می آید و ارزش تغذیه ای آن پایین است.

اسلاید 31: MITRA MORADINIA MD31عوارض كمبود اسيد هاي چرب ضروري:

اسلاید 32: MITRA MORADINIA MD32توصیه های سازمان بهداشت جهانی برای مصرف روغن و چربی:روغن و چربی حداقل 15٪ و حداکثر 30٪‌کالری رژیم غذایی اسیدهای چرب اشباع حداقل 7٪و حداکثر10٪ کل کالری اسیدهای چرب تک غیر اشباع کمتر از 15٪ کل کالری اسیدهای چرب چند غیر اشباع کمتر از10٪ کل کالری

اسلاید 33: MITRA MORADINIA MD33منابع غذايي كلسترول: تخم مرغ: زرده تخم مرغ غني از كلسترول است و در افرادي كه ريسك فاكتورهاي بيماريهاي قلبي را دارند بايد به 3 تا در هفته محدود شود.ضمن اينكه حاوي لسيتين است كه چربي خون را پايين مي آورد.سفيده تخم مرغ غني از پروتئين (با امتياز 100) است و نبايد محدود شودكره : كره حيواني چربي اشباع است و حاوي كلسترول هم هست و دو فاكتور خطر دارد. كره گياهي (مارگارين) چربي اشباع است و كلسترول ندارد،ولي حاوي اسيد هاي چرب ترانس است كه فاكتور خطر بيماريهاي قلبي و سرطان است. در كل كره هاي گياهي نرم كه كمترين اسيد هاي چرب ترانس را دارا هستند نسبت به كره هاي حيواني ارجحيت دارند.

اسلاید 34: MITRA MORADINIA MD34گوشت و امعاء و احشاء:جگر : پروتئين آن بالاترولي چربي آن پايين تراز گوشت قرمز است .3 برابر گوشت قرمز آهن دارد و غني از Vit Aو vit B12 است.كلسترول آن بالاتر از گوشت است. دل و قلوه(قلب و كليه): پروتئين و چربي شبيه به گوشت دارد،كلسترول قلوه بالاتر از دل و گوشت و شبيه به جگر است.آهن آن بيشتر از گوشت است.سيرابي و شيردان: چربي آن در مقايسه با گوشت قرمز به ويژه گوشت گوسفند كمتر و مشا به گوشت كم چرب است.پروتئين آن برابر با گوشت قرمز و سفيد است.كلسترول آن از دل و قلوه و جگر پايين تر است.مصرف آن 4-3 بار در ماه همراه با نان اشکال ندارد.در افرادی که هایپرلیپیدمی دارند مصرف جگر و امعا و احشا به یک بار در ماه محدود میشود.

اسلاید 35: MITRA MORADINIA MD35 آب

اسلاید 36: MITRA MORADINIA MD36علل افزایش احتمال کم آبی در سالمندانکاهش حجم کل آب بدن کاهش توانایی تغلیظ ادرار توسط کلیه هاکاهش احساس تشنگی حتی در مواجهه با کم آبیکم خوردن آب درسالمندان دچار بی اختیاری ادرار

اسلاید 37: MITRA MORADINIA MD37بهترین نوشیدنی آب است.میزان مورد نیاز روزانه 6تا8 لیوان 30سی سی به ازای هر کیلوگرم وزننوشیدنیهای الکلی یا کافئین دار بعلت مدر بودن این کارایی را ندارند.

اسلاید 38: MITRA MORADINIA MD38نقش ویتامین آ:بیناییکارکرد سیستم ایمنینگهداری بافتهای سطحیکاهش مرگ ومیر قلبیپیشگیری از COPD)به همراه ویتامین C&E)اثرات احتمالی کمبود آن:بیماری قلبی و عروقیدژنراسیون ماکولارکاتاراکتAویتامین

اسلاید 39: MITRA MORADINIA MD39غنی ترین منابع غذایی حاوی ویتامین آجگر زرده تخم مرغ اسفناج ،هویج، جعفریگلابی، انبه، هلوکمبود آن درسالمندان تاکنون گزارش نشده

اسلاید 40: MITRA MORADINIA MD40میزان مورد نیازویتامین آمصرف زیاد مکمل:مسمومیت و هایپر ویتامینوز آدرسالمندان معمولا” کمبود ندارد.میزان نیازروزانه:500تا600میکروگرم

اسلاید 41: MITRA MORADINIA MD41درکبد هیدروکسیله شده به 25هیدروکسی کوله کلسیفرول تبدیل می شود سپس درکلیه ها به فرم فعال 1و25دی هیدروکسی کوله کلسیفرول درمی آید.نیاز در سالمندان به علت کاهش :استفاده از آفتاب ،سنتز زیر پوستی،هیدروکسیلاسیون در کلیه،گیرنده ها در دستگاه گوارشبالای 50سال : 5 میکروگرم روزانهدرفقدان آفتاب : 10 تا20میکروگرمDویتامین

اسلاید 42: MITRA MORADINIA MD42Dمنابع ویتامین شیر غنی شدهروغن ماهیآفتاب مستقیم 5تا15دقیقه در روز

اسلاید 43: MITRA MORADINIA MD43Eویتامین کمبود آن درسالمندان تاکنون گزارش نشدهاثرات آنتی اکسیدانی وخاصیت ثبات غشاییبهبود پاسخ ایمنیکاهش خطر بیماری قلبی عروقی ،سرطان، کاتاراکت،اختلال تحمل گلوکز،آلزایمر، پارکینسونمیزان مورد نیاز:8تا10میلی گرم

اسلاید 44: MITRA MORADINIA MD44Eمنابع ویتامین روغن زیتون (غنی)جوانه گندمغلات سبوسدارسبزی با برگ سبز تیره

اسلاید 45: MITRA MORADINIA MD45کمبود آن به دلیل کمی دریافت غذایی است وبه سن ربطی ندارد.با وجود آنکه کمبود ویتامین ث درسالمندان شایع است،Cویتامین

اسلاید 46: MITRA MORADINIA MD46باداشتن خاصیت آنتی اکسیدانی نقش مهمی درجلوگیری از آسیب بافتی وکمک به ترمیم عضلات،پیشگیری از سرطانها بیماریهای قلبی وعروقی وکاتاراکت دارد.باعث افزایش جذب آهن غیرهم از غذا می شود.استرس وسیگارمیزان نیاز به ویتامین ث را بالا می برند .نیاز روزانه: 60میلی گرم C ویتامین

اسلاید 47: MITRA MORADINIA MD47انواع میوه ها وسبزی های تازه :گوجه فرنگی، فلفل سبز دلمه ای،ساقه سبز پیازچه ، مرکبات،پرتقال،کیوی،خربزه، توت فرنگی،طالبیباهوا، نور و حرارت از بین می رود.Cمنابع ویتامین

اسلاید 48: MITRA MORADINIA MD48B ویتامین کاهش خطر بیماریهای قلبی وعروقیگوشت ،تخم مرغ،شیر ،حبوبات ،غلات سبوس دارمیوه ها وسبزیهای دارای برگ سبز تیرهجوانه غلات وحبوبات

اسلاید 49: MITRA MORADINIA MD49کلسیم هایپرکلسمی وهیپوکلسمی هردو شایع است.کلسیم بیشتر در استخوانهااست پس اندازه گیری غلظت سرمی مفید نیست .می توان هورمون پاراتیروئید PTH ومیزان 1و25دی هیدروکسی کوله کلسیفرول رااندازه گیری کرد.تعیین کمی دانسیته استخوان در ارزیابی تغذیه ای مفید است.

اسلاید 50: MITRA MORADINIA MD50فسفراگر در سرم به کمتر از 32/.میلی مول در لیتر برسدعلائم ظاهر می شود:بی اشتهایی عصبی؛ ضعف ودرد استخوانشیر بهترین منبع غذایی فسفر است.کمبود آن شایع نیست.

اسلاید 51: MITRA MORADINIA MD51آهنکمبود آهن :کم خونی احساس خستگی وضعفمنابع آهن:انواع گوشتها تخم مرغ ،حبوبات مغزها،غلات سبوس دار،میوه های خشک شده ،برگهای سبز تیرهآهن فراورده های گوشتی جذب خوبی دارد.فقرآهن درسالمندان کمتر است.

اسلاید 52: MITRA MORADINIA MD52رویمکمل روی در سالمندان معمولا” لازم است.15میلی گرم برای مردان و12میلیگرم برای زناندرترمیم بافت،تقسیم سلولی وعملکرد سیستم ایمنی نقش دارد.علائم کمبود روی در سالمندان:کاهش حس چشایی،تاخیر بهبود زخم،درماتیتها،ضعف ایمنیمنابع:انواع گوشتها،جگر،شیر وحبوبات

اسلاید 53: MITRA MORADINIA MD53اسید فولیکدرسالمندان برای پیشگیری از آترواسکلروز،افسردگی وسایر اختلالات عصبی شدیدا”توصیه می شود.نقش آن:خونسازی وتشکیل اسیدهای نوکلئیکمنابع:جگر،تخم مرغ،ماهی،گندم،نخود،لوبیا،عدس وبرگهای سبز

اسلاید 54: MITRA MORADINIA MD54منیزیمدر استحکام ومقدار توده عضلانی بدن نقش دارد.درافراد سالمند کمبود آن وجود دارد.منابع:کاکائو ،آجیل، لوبیای سویا،ادویه جات ،اسفناج، جگر، گوشت گاو

اسلاید 55: MITRA MORADINIA MD55مسکمبود آن: کم خونی هیپو کروم میکروسیتیکهیپرکلسترولمی،هیپر تری گلیسیریدمی،عدم تحمل گلوکز وفشار خونمنابع:حبوبات،قارچ،شکلاتهای حاوی مس،مغزها،جگرکه افراد سالمند می بایست مصرف نمایند.

اسلاید 56: MITRA MORADINIA MD56آلومینیممسمومیت ناشی از آن افزایش یافته است.چرا؟ به علت ظروف آلومینیمی ،مواد افزودنی ،پنیر فرایند شده،بیسکوئیت حاوی پودربکینگ،چای،آنتی اسیدهاعوارض:دیستروفی استخوانی،آنسفالوپاتی،آنمی،آلزایمر

اسلاید 57: MITRA MORADINIA MD57خلاصه8لیوان آب6واحد نان وغلات3واحد سبزی2واحد میوه3واحد لبنیات2واحد گوشت وحبوبات15دقیقه تابش آفتاب (غیر از10صبح تا3بعدازظهر)پرهیز ازغذاهای پرچرب وشور ومانده

اسلاید 58: MITRA MORADINIA MD58.با تشکر