جامعه شناسی

جامعه شناسی

اسلاید 1: به نام خداوند تبارک و تعالیامام على النقى علیه السّلام‏فرمود:هر که از خدا پرهیزد از او پرهیزند (و حرمتش نگهدارند) و هر که از خدا فرمان برد فرمانش ببرند و هر که از آفریدگار فرمان برد از خشم آفریدگان پروا ندارد و هر که آفریدگار را به خشم آرد باید یقین داند که به خشم آفریدگان دچار مى‏شود.

اسلاید 2: موضوع : جامعه شناسی دروس9و10

اسلاید 3: فهرست مطالبدرس نهمدرس دهم

اسلاید 4: درس نهم اجزا و لایه های جهان اجتماعی

اسلاید 5: تقسیم بر اساس اندازه و دامنه :برخی از دانشمندان پدیده های اجتماعی را بر اساس اندازه و دامنه آنها تقسیم میکنند. در این تقسیم بندی میتوان پیوستاری ترسیم کرد که در یک سوی این پیوستار،پدیده های خرد،مثل کنش های اجتماعی افراد و در سوی دیگر پدیده های کلان،مثل نظام اجتماعی قرار دارند و در میانۀ پیوستار، پدیده هایی که دامنۀ متوسط دارند قرار میگیرند. خرد کلان (کلاس) (مدرسه) (نظام آموزشی) تقسیم براساس ذهنی و عین بودن :هیچ یک از اجزای جهان اجتماعی بدون معنا نیست به همین دلیل همه پدیده های اجتماعی،هویتی معنایی و ذهنی دارند،اما همه ی پدیده های اجتماعی دارای بعد محسوس و عینی نیستند پدیده های اجتماعی را از جهت عینی و محسوس بودن یا ذهنی و نامحسوس بون در یک پیوستار قرار میدهند.تقسیم بر اساس نظام اجتماعی: در سال گذشته،با مفهوم نظام اجتماعی آشنا شدیم و آموختیم که پدیده های اجتماعی را براساس خرده نظام ها میتوان تقسیم کرد. خرده نظام هایی که تاکنون با آنها آشنا شده ایم،عبارتند از:اقتصادی،سیاسی،خانواده و آموزش.هر پدیده اجتماعی به یکی از این خرده نظام ها مربوط میشود.مثلا کالا پدیدۀ اجتماعی مربوط به نظام اقتصادی و ازدواج،پدیدۀ اجتماعی مربوط به نظام خانواده است.

اسلاید 6:

اسلاید 7: لایه های جهان اجتماعیاعضای متفاوت بدن موجود زنده اهمیت یکسانی ندارند.برخی مهم و برخی مهم ترند.مثلا اهمیت قلب و مغز بیشتر از چشم و دست اس.بدون چشم و دست میتوان زنده ماند اما بدون قلب و مغز نمیتوان زندگی کرد.آیا میدانید نسبت اجزای مختلف جهان اجتماعی چگونه است؟آیا همه ی آنها اهمیت یکسانی دارند؟در این درس این مطلب را می آموزیم که اجزا و بخشهای مختلف جهان اجتماعی دارای اهمیتی یکسان نیستند بخشهایی به سهولت تغییر پیدا میکنند و تغییرآنها،تحولی مهم در جهان اجتماعی پدید نمی آورد برخی میتوانند حذف شوند و با حذف آنها جهان اجتماعی استمرار پیدا میکند اما بخش های دیگر نمیتوانند حذف شوند چون با حذف آنها جهان اجتماعی فرو میریزد و برخی از آنها به گونه ای هستند که با تغییرشان،جهان اجتماعی نیز تغییر بنیادین پیدا میکندو به صورت جهانی جدید درمی آید.

اسلاید 8:

اسلاید 9: نمادها و عقایددر لایه های عمیق جهان اجتماعی،اجزا و پدیده هایی قرار دارند که تأثیرات همه جانبه و فراگیر نسبت به دیگر اجزا دارند و کمتر در معرض تغییر و تحول قرار میگیرند اما لایه های سطحی،هم تأثیرات محدودتری دارند و هم بیشتر در معرض تغییرند.به نظر شما،عمیق ترین و سطحی ترین لایه های اجتماعی کدام اند؟شما میدانید که ((از جا برخاستن)) گاهی به معنای احترام کردن و گاهی به معنای اعتراض است.برخاستن هنگام ورود کسی،نشانه احترام به اوست و گاهی برخاستن در حین سخنرانی یک فرد،نشانۀ بی احترامی به او است و زمانی برخاستن نمایندگان مجلس هنگام رأی دادن به طرح ها و لوایح،نشانه ی تأیید بود.

اسلاید 10: انسانها از نمادها اغلب برای انتقال معانی استفاده میکنند.زبان گفتاری و نوشتاری بخشی از نماد هایی است که در کنش های انسانی مورد استفاده قرار میگیرد و از آشکارترین و سطحی ترین پدیده های اجتماعی هستند.هیچ جامعه ای بی نیاز از کنش ها و رفتارهای نمادین نیست،ولی نمادها بر حسب شرایط در زمینه های مختلف قابل تغییرند و تغییر آنها تا زمانی که به تغییر در لایه های عمیق اجتماعی منجر نشود،موجب تغییر و تحول جهان اجتماعی نمیشود.عقاید و ارزش ها در لایه های عمیق قرار میگیرند.عمیق ترین لایه اجتماعی،عقاید کلانی هستند که بر آرمانها و ارزش های اجتماعی تأثیر میگذارد.باور و اعتقادی که انسان نسبت به اصل جهان و جایگاه انسان در آن دارد و تفسیری که او از مرگ و زندگی خود دارد،عمیق ترین پدیده های اجتماعی اند.جامعه ای که جهان را به زندگی دنیا محدود میکند و دل به این جهان میسپارد آرمانها و ارزش ها،هنجارها و مادهای خود را متناسب با آن شکل میدهد اما جامعه ای که جغرافیای هستی را فراتر از زندگی دنیا میبیند جایگاه انسانی،آرمانها،ارزش ها،حقوق و تکالیف او را متناسب با آن سازمان میدهد.

اسلاید 11: می دانید چرا کبوتر هم نماد صلح است؟ يكى از مشهورترين و شناخته شده ترين نمادهاى صلح، كبوتر سفيد است. آيا تاكنون از خودتان پرسيده ايد، چرا كبوتر سفيد؟! داستان اين انتخاب به حضرت نوح و كشتى مشهور او بازمى گردد. پس از آنكه نوح درگير آن توفان سهمناك شد و از هر جاندار جفتى را انتخاب كردو در كشتى گذاشت و... با پايان گرفتن خشم طبيعت از پرندگان خواست، هر كدام به سمتى پرواز كنندو براى او از خشكى هاى اطراف خبر آورند. مدتى گذشت، سرانجام كبوتر سفيد در حالى كه يك شاخه زيتون را با نوك خود حمل مى كرد، بازگشت و از وجود زمينى سبز خبر مى داد. پس از جنگ جهانى دوم، پيكاسو از طرح همان كبوتر سفيد براى نشان دادن صلح و دوستى به عنوان نشان كنگره جهانى صلح در پاريس در سال ۱۹۴۹ استفاده كرد. كشورهاى آسيايى و پرنده صلح در برخى كشورهاى آسيايى به جاى استفاده از كبوتر سفيد، مرغ ماهيخوار سفيد را مظهر صلح مى دانند. نمادى از صلح، دوستى و رفاه و فراموش شدن جنگ! نخستين بار در ژاپن و پس از بمباران هيروشيما و ناكاساكى بود كه دختر بچه ۱۱ ساله اى در سال ۱۹۵۵ به علت قرارگيرى در معرض تشعشعات راديواكتيو به سرطان خون مبتلا شد. او كه Sadako sasaki نام داشت، شنيده بود درست كردن مرغ ماهيخوار با كاغذ و فكر كردن به آرزوها، باعث برآورده شدن آنها مى شود. به همين خاطر شروع به درست كردن مرغهاى كاغذى خود كرد و به سلامت خود و پر شدن دنيا از صلح و دوستى فكر كرد. گرچه هزاران مرغ ماهيخوار درست كرد اما عاقبت در كمتر از يك سال بر اثر بيمارى سرطان جان باخت. خبر اين مرگ تأسف آور به گوش مردم دنيا رسيد و پس از آن سازمانى به نام Sadako (به نام همان دختر) تأسيس شد و شعار و هدف خود را اتحاد كودكان جهان در تلاش براى صلح و دوستى مطرح كردند و مرغ ماهيخوار سفيد نيز سمبل و نماد اين فعاليت شد. بالا بردن انگشتان و ساختن عدد ۷ يا حرف V انگليسى با ۲ انگشت اين حركت كه به نشانه پيروزى در تمام دنيا انجام مى شود، نخستين بار در جنگ جهانى دوم توسط اروپاييان انجام شد و آنها سعى كردند با ساختن حرف V با ۲ انگشت به كلمه Victory يعنى پيروزى اشاره كنند و از همان جا بود كه اين علامت در تمام دنيا قابل فهم و به نوعى زبان بين المللى تبديل شد. علايم رانندگى يك زبان بين المللى موضوع استفاده از نمادها و نشانه ها بسيار گسترده و فراگير است و نمونه رايج آن علايم رانندگى مورد استفاده در كوچه و خيابان هاى شهرهاى تمام دنياست. هرچند برخى از رانندگان ايرانى اصلاً با اين زبان آشنايى ندارند! براى مثال جلوى در بيمارستان بوق مى زنند. هرجا كه به آنها گفته مى شود، دور نزنيد، دور زدن را با صداى ناهنجار بوق و لاستيك اتومبيل همراه مى كنند و در خيابان يك طرفه در جهت مخالف با سرعت عبور مى كنند و خلاصه هر نبايدى را بايد و هر بايدى را نبايد مى دانند تا جايى كه تنها زبان قابل فهم برگ جريمه ميان دستان پليس زحمتكش و پرتلاش است و ديگر هيچ!

اسلاید 12: درس دهم جهان های اجتماعی گوناگونی جهان اجتماعیهمکاری اعضای موجودات اندمواره طی نسل های مختلف واحد و یکسان است همکاری حیواناتی که به صورت جمعی زندگی میکنند طی عصرهای متمادی تفاوت نمیکند.مثلا زنبور عسل از هزاران سال قبل تاکنون با نظامی واحد زندگی میکند.آیا جهان اجتماعی انسان نیز شکلی واحد دارد؟آیاما انسانها تنها یک نوع جهان اجتماعی داریم؟همه ی ما در جهان اجتماعی متولد میشویم و پس از مانیز جهان اجتماعی همچنان وجود دارد.اگر ما فقط جهانی راببینیم که در آن متولد شده ایم شاید گمان کنیم که چشم خود را بر جوامع دیگری میگشاییم که هم اینک در دیگر نقاط جهان زندگی میکنند یا هنگامی که به تاریخ گزشته خودرجوع میکنیم و جهان خود را با آنان مقایسه مینماییم،یه سرعت به تنوع جهان های اجتماعی پی میبریم.انسانهایی که در مکانها و زمانهای گوناگون زندگی میکنند همکاری و تعادل اعضای بدن آنها مشابه و یکسان است،برای مثال،خون در رگهای همه با ضزبان قلب جریان پیدا میکند.ریه اکسیژن هوا را جذب میکند.حیواناتی هم که در اطراف انسانها زندگی میکنند در هر جا که باشند شیوۀ زندگی مشابهی دارنداما انسانها کنشهای اجتماعی مختلفی دارند و در جهان های مختلفی زندگی میکنند.

اسلاید 13: دلیل تفاوت همکاری اعضا و اجزای جهان اجتماعی انسانها با موجودات دیگر این است که رفتار آن موجودات ناآگاهانه یا غریزی است. جهان اجتماعی بر دوش انسان آگاه و برخوردار از خلاقیت استوار است.انسان در قبال فرهنگی که از طریق آموزش و تربیت به او منتقل میشود،فقط موجودی منفعل و پذیرنده نیست،بلکه کنشگری فعال و تأثیرگذار نیز هست. تنوع معرفت انسانها و همچنین تنوع ارده و اختیار آنها سبب پیدایش جهان های مختلف میشود. تغییرات جهان اجتماعیتفاوتهای فراوانی درجهان اجتماعی وجود دارد و تغییرات بسیاری درون آن رخ میدهد نسل ها همواره در حال تغییرند،شیوه و بک زندگی همواره تغییر پیدا میکند،نظام های سیاسی متحول میشوند و انقلاب های اجتماعی شکل میگیرند.آیا با هر یک از این تغییرات جهان اجتماعی جدیدی بوجود می آید؟

اسلاید 14:

اسلاید 15: هر تغییری را که در زندگی اجتماعی رخ میدهد نمیتوان از نوع تغییر جهان اجتماعی دانست.یک جهان اجتماعی واحد،تحولات و صورت های مختلفی را در درون خود میپذیرد. جمعیت یک جامعه کم یا زیاد میشود،اقتصاد آن رشد یا افول میکند و زبان و لهجۀ مردم دگرگون میشود،اما جهان اجتماعی هویت خود را حفظ میکند و گاه نیز جمعیت ثابت میماند، درآمد ملی تغییر نمیکند و زبان متحول نمیشود اما تفاو ها دیگری بوجود می اید که نشان از ظهور جهان اجتماعی جدید دارد. تفاوت هایی که مربوط به لایه های سطحی جهان اجتماعی باشد،از نوع تفاوت هایی است که در درون یک جهان واحد واقع میشود اما تفاوت هایی که مربوط به لایه های عمیق جهان اجتماعی باشد و به عناصر ثابت و محوری آنها بازگردد جزء تفاوت هایی ایت که یک جهان اجتماعی را به جهان اجتماعی دیگر تبدیل میکند. تفاوت هایی که به ارزش های کلان،آرمانها و اعتقادات اصلی بازمیگردد،از نوع تفاوت های میان جهان های اجتماعی مختلف است و تفاوت هایی که به حوزۀ نمادها،هنجارها و مانند آن باز میگردد،تا زمانی که ناشی از تغییرات عمیق تر نباشد یا به تفاوت در لایه های عمیق تر منجر نشود،درون یک جهان اجتماعی واحد باقی خواهد ماند.

اسلاید 16: عناصر محوری جهان اسلام دانستیم در بدن هر موجود زنده برخی از اعضا نقش حیاتی دارند یعنی،اعضایی اند که زندگی و مرگ موجود زنده وابسته به آنهاست.در هر جهان اجتماعی نیز برخی از معانی نقش کلیدی و حیاتی دارند. آیا میتوانید عناصر کلیدی جهان اسلام را شناسایی کنید؟ ما با نام جهان اسلام آشناییم و خود دردرون این جهان زندگی میکنیم.عناصر بنیادین و اصلی این جهان کدام اند؟

اسلاید 17: بدون شک زبان،نژاد و اموری از این قبیل را نمیتوان در زمرۀ این عناصر دانست زیرا زبان ها و نژادهای مختلفی در این جهان وجود دارد که قبل از ظهور اسلام وجود داشته اند به طوری که اعراب به زبان عربی و ایرانیان قبل از اسلام به فارسی سخن میگفتند. معانی محوری اسلام،همان مفاهیم و حقایقی اند که قبل از آن در جامعۀ جاهلی آن روز نبود و جامعۀ جاهلی در قبال آنها قاومت میکرد و مفاهیم محوری جهان جاهلیت قبل از اسلام همان معانی است که اسلام آنها را از میان برد. توحید و یکتا پرستی،عمیق ترین لایۀ اعتقادی جهان اسلام است. این معنا به نوبۀ خودخلافت و کرامت انسان و همچنین آیت ونشانه بودن جهان را نسبت به خداوند سبحان به دنبال آورد و ارزشها و هنجارها و نمادهای بعدی را سازمان داد و معنا بخشید. با آمدن مفاهیم و معانی بنیادین جهان اسلام،مفاهیم محوری جهان جاهلی شبه جزیرۀ عربستان یعنی شرک و بت پرستی و نگاه نژادی و قبیله ای به انسان فروریخت و نمادهای مربوط به آنها نیز در هم شکست.معانی عمیق و بنیادین هر فرهنگ در حکم بنیانها و سنگرهای اصلی آن فرهنگ اند. جهان اسلام با نابود کردن سنگرهای کلیدی جامعۀ جاهلی سطوح و لایه های پایین جامعه جاهلی را در خدمت معانی عمیق و حیاتی خود قرار داد و از طریق زبان عربی نیز حامل کلام و بیان الهی شد.

اسلاید 18: درس نهم : 1-دانشمندان جهان اجتماعی را بر چه اساسی تقسیم بندی می کنند ؟ ( دانش ) 2-جهان اجتماعی براساس نظام اجتماعی از چه اجزایی تشکیل شده است ؟ ( دانش ) 3-جهان اجتماعی براساس اندازه و دامنه چگونه تقسیم می شود ؟ ( درک ) 4-تقسیم جهان اجتماعی براساس ذهنی و عینی بودن چگونه است ؟ ( درک ) 5-منظور از لایه های سطحی و عمیق جهان اجتماعی چیست ؟ ( درک ) 6-نماد چیست و از نمادها چه استفاده ای می شود ؟ ( دانش و کاربرد) 7-چه تفاوی بین نمادها و ارزش ها و هنجارها وجود دارد ؟ ( ارزشیابی) 8-نمادها و هنجارها و ارزش ها ، در کدام یک از لایه های اجتماعی قرار دارند و چرا ؟ ( تحلیل ) 9-عمیق ترین لایه و پدیده ی اجتماعی چیست ؟ ( ارزشیابی ) 1- تقسیمات جهان اجتماعی را بنویسید؟ 2- یکی از پدیده های خرد ...........و یک پدیده کلان ............... می باشد. 3- تقسیم پدیده های اجتماعی براساس خرد و کلان به کدامیک بخش بندی اجزاء جهان اجتماعی مرتبط می گردد؟ 4- چند مورد از پدیده های ذهنی و چند مورد از پدیده های عینی را مثال بزنید؟ 5- چرا اجزاء و بخش های مختلف جهان اجتماعی دارای اهمیت یکسانی نیستند؟ 6- منظور از لایه های سطحی جهان اجتماعی چیست؟ 7- لایه های عمیق و بنیادین جهان اجتماعی کدامند توضیح دهید؟ 8-از جای برخاستن دارای چه معناهایی است؟ 9-نهاد چیست؟ 10- بخشی از نهادهایی که در کنش انسانی مورد استفاده قرار می گیرند را بنویسید؟ 11- رابطه نهادها با جامعه را توضیح دهید؟ 12- هنجارها و ارزش ها در کدام لایه های نظام اجتماعی قرار می گیرند  با استدلال توضیح دهید؟

اسلاید 19: درس دهم 1- تنوع جهان های اجتماعی را توضیح دهید؟ 2- دلیل تفاوت همکاری اعضاء و اجرای جهان اجتماعی با موجودات دیگر چیست؟ 3- چه عواملی سبب پیدایش جهان های مختلف می گردد؟ 4- رابطه جهان اجتماعی را با انسان های آگاه و فعال را توضیح دهید؟ 5- آیا هر نوع تغییری که در زتدگی اجتماعی رخ دهد از نوع تغییر جهان اجتماعی است ؟ استدلال نمایید. 6- تفاوت هایی که مربوط به لایه های سطحی و پایین جهان اجتماعی باشد از چه نوع تفاوت هایی است؟ 7- لایه های سطحی و لایه های عمیق جهان اجتماعی را با یکدیگر مقایسه کنید؟ 8- چرا زبان ها و نژادهای مختلف را نمی توان جزء بنیادین و اصلی جهان اسلام دانست؟ 9- عمیق ترین لایه های اعتقادی جهان اسلام کدام است؟ 10- توحید و یکتاپرستی چه تاثیری در انسان ، ارزش ها و هنجارها ایجاد کرد؟ 11- مفاهیم و معانی بنیادین جهان اسلام چگونه با مفاهیم و معانی قبل از جهان اسلام مبارزه کرد؟

اسلاید 20: والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته